OVERVALLEN IN NEDERLAND. Jaaroverzicht 2005

OVERVALLEN IN NEDERLAND Jaaroverzicht 2005

Korps landelijke politiediensten Dienst Nationale Recherche Informatie Overvalcriminaliteit DNRI / 2006

OVERVALLEN IN NEDERLAND Jaaroverzicht 2005

Uitgave: Dienst Nationale Recherche Informatie Postbus 3016 2700 KX Zoetermeer

De dienst Nationale Recherche Informatie is een onderdeel van het Korps landelij ke politiediensten

Telefoon

Fax E–mail Intranet

079–345 9911 (algemeen nummer) 079–345 9361 (overvalcriminaliteit) 079–345 9281 079–345 9202 [email protected] [email protected] e.nl

Zoetermeer, oktober 2006 Copyright © 2006 KLPD–DNRI Zoeterm eer DNRI nummer /2006

Behoudens de door de wet gestelde uitzonderingen, alsmede behoudens voorzov er in deze uitgav e nadrukkelijk anders is aangegeven, mag niets uit deze ui tgave worden verv eelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, z onder voorafgaande schrif telijke toestem ming van het KLPD. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden de auteur(s), redactie en het KLPD geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich gaarne aanbevolen.

Inhoud Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Herziening eerdere rapportages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Herziening van de jaarcijfers over 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Herziening van het oplossingspercentage over 2002 . . . . . . . . Herziening van het oplossingspercentage over 2003 . . . . . . . . Herziening van het oplossingspercentage over 2004 . . . . . . . .

3 3 3 3 3

Samenvatting van de overvalcijfers over 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2. Kaders/Definities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden voor registratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ramkraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie van een ramkraak ten behoeve van LORS . . . . . . . . .

11 11 12 12

De functie van de landelijke database ramkraken in LORS . . . . . . . 13 LARS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2A. Aantal ramkraken in Nederland in 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3. Ontwikkeling van het aantal overvallen in Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.1 Ontwikkeling van het aantal ove rvallen in Nederland (1996–2005) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.2 Aantal overvallen per politieregio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3 Aantal geregistreerde overvallen per politieregio in het eerste kwartaal 2000 – 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4 Aantal geregistreerde overvallen per politieregio in het eerste halfjaar 2000 – 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5 Aantal geregistreerde overvallen per politieregio in het derde kwartaal 2000 – 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16 19 20 21

4. Ontwikkeling per sector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 4.1 Aantal overvallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 4.2 Mislukte overvallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 4.3 Overvallen per tijdstip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 4.4 Overvallen per dag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 4.5 Overvallen per maand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 4.6 Buit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 5. Daders, slachtoffers en wapens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1 Waargenomen daders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2 Gewonden en doden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3 Niet opgeloste overvallen met dodelijke slachtoffers . . . . . . . . .

29 29 32 34

(COLD CASES)

5.4 Slachtoffers in 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 5.5 Wapens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

6. Branche–informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.1 Financiële instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.2 Groothandel, Industrie & Dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.3 Horeca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 6.4 Medische & Zorginstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 6.5 Overheidsinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 6.6 Particulier/woningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 6.7 Transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 6.8 Detailhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 7. Gebruikte voertuigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 8. Opsporingsberichtgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 8.1 Opsporing Verzocht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 8.2 RI ON–Line . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 9. Overige informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9.1 Vuurwapencriminaliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9.2 Interpol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9.3 Europol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9.4 Actieplan overvalcriminaliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9.5 Landelijk Overval Coördinator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 9.6 BRT’s in 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 9.7 LARS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 9.8 CCV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 9.9 Politie Kennis Net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 10. Het Landelijk Overvallen en Ramkraken Systeem (LORS) . . . . . . . . . . . . 55 Tot slot

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Voorwoord De dienst Nationale Recherche Informatie (DNRI) van het Korps landelijke politiediensten (KLPD) wil duidelijkheid verschaffen over de aard en omvang van zware en/of georganiseerde criminaliteit. Dit gebeurt door overzicht en inzicht te bieden met betrekking tot deze criminaliteit, zowel in het algemeen als ook voor meer specifieke delictsvormen. De bedoeling hiervan is ondersteuning te verlenen bij de prioriteitsstelling op operationeel, tactisch en strategisch niveau. Overvallen vormen als ernstige, gewelddadige criminaliteit een aandachtsgebied van de DNRI. In de Raad van Hoofdcommissarissen is sprake van een portefeuillehouder gewelds– en vermogenscriminaliteit, waaronder het onderwerp overvallen valt. Binnen de politieregio's fungeert een netwerk van roofcoördinatoren en vindt er nauwe samenw erking plaats van politie en justitie met de private sector. Op b asis van een convenant door de Raad van Hoofdcommis–sarissen is door de Minister van Justitie voor de periode 2005 – 2007 een landelijk coördinator overvalcriminaliteit aangesteld in de persoon van drs. P.T. R eijenga. De inform atie afk oms tig uit h et Lande lijk Ov erval len en R amk rakens ysteem (LORS) dat bij de DNRI in beheer is, speelt een belangrijke rol. In LORS worden de door de regionale politiekorpsen ingezonden berichten en informatie uit andere bronnen met betrekking tot overvallen verwerkt. Vanaf eind 1992 is hierin inform atie opgenomen over r uim 31.000 in Nederland gepleegde overv allen. Vanuit LORS worden regelmatig periodieke overzichten en thematische analyses gepubliceerd. Daarnaast wordt LORS gebruikt voor operationele analyses, die niet voor publicatie bedoeld zijn. Dit jaarrapport is direct gebaseerd op de gegev ens van LORS. In dit rapport wordt een overzicht geg even van cijfers en percentages v an de gegevens die m et betrekking tot in Nederland gepleegde overvallen voorhanden zijn. Zonder de input en ervaring van de collega’s die verantwoordelijk zijn voor de verw erking van deze gegev ens, zou dit jaaroverzicht niet tot stand zijn gekomen. Naast de auteur van dit rapport, Piet de Poorter, besto nd het LO RS–te am v an de D NRI i n 2005 ui t: Anke Kool–Hofweg en Anita Mol–Karssen Geraldine Vandalon Olga Fauste Dom inquez Dit rapport wordt onder m eer aangeboden aan de Minister van Justitie, de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Minister van Economische Z aken, het College van procureurs–generaal, de Hoofdofficieren van Justitie, de korpschefs en de overval–coördinatoren van de regionale politiekorpsen, de korpschef van het Korps landelijke p olitiediensten, de Com mandant van de Koninklijke Marechaussee, onderdelen van de Dienst Nationale Recherche Informatie van het Korps landelijke politiediensten, een aantal Europese centrale politiediensten, alsmede aan het Nationaal Platform Crim inaliteitsbeheersing, de landelijk Coördinator Overv alcrim inaliteit, de leden van het Overleg Platform Roofovervallen (OP R), de stuurgroep Overv alcrim inaliteit, het Centr u m voor Crim inaliteitspreventie en Veiligheid, een aantal brancheverenigingen, een aantal wetenschappelijke instellingen, de beleidsadviesgroep Overvalcrim inaliteit en de vereniging Slachtoffer Hulp Nederland.

1

Herziening eerdere rapportages Na het verschijnen van een jaaroverzicht kan een reeds geregistreerde overv al uit LORS worden verwijderd omdat door aanvullende inform atie de zaak niet langer voldoet aan de definitie van een overval. De reden hiervoor kan b ijvoorbeeld zijn, dat na het inkomen van aanvullende gegevens, achteraf is gebleken, dat er sprake is geweest van een v alse aangifte of verduistering in dienstbetrekking. Ook komt het voor dat een overv al pas na de peildatum van de jaarrapportage wordt geregistreerd, doordat de informatie niet eerder door de regio ter registratie in LORS kon worden aang eleverd. Herziening van de j aarcijfers over 2004 Bij de Dienst Nationale Recherche Informatie van het Korps landelijke politiediensten zijn op 1 februari 2006, de peildatum voor deze rap portage, over het jaar 2004 in totaal 2388 overvallen geregistreerd in het Landelijk Overvallen en Ramkraken Systeem (LORS). Bij een eerdere rapportage over de jaarcijfers 2004 w as dit getal nog 2383. Herziening van het o plossingspercen tage over 2002 Van de 2594 g eregistr eerde ov ervalle n in LOR S in het jaar 2 002 zijn er i nmidd els 887 op gelost. Bij de vorige herziening over 2002 w as dit getal nog 886. Dit b etekent op de peildatum 1 februari 2006 een oplossingspercentage van 34,2%. Herziening van het o plossingspercen tage over 2003 Van de 2433 g eregistr eerde ov ervalle n in LOR S in het jaar 2 003 zijn er i nmidd els 829 op gelost. Dit betekent op de peildatum 1 februari 2006 een oplos singspercentage van 34,1%. Bij de vorige herziening over 2003 was dit oplossingspercentage nog 33,9%. Herziening van het o plossingspercen tage over 2004 Van de 2388 geregistreerde overvallen in LORS in het jaar 200 4 zijn er inm iddels 831 o pgelos t. Dit betekent op de peildatum 1 februari 2006 een oplossingspercentage van 34,8%. In de jaarrapportage over 2004 was dit oplossingspercentage nog 30,5%.

3

4

Samenvatting van de overvalcijfers over 2005 In 2000 w erden in N ederland 27 93 overv allen gep leegd en w erden 950 ov ervalle n opgel ost. Dit is een oplossingspercentage van 34%. In 2001 w erden in totaa l 2571 ove rvallen geplee gd en w erden 872 ov ervalle n opgel ost. Dit is een oplossingspercentage van 33,9%. In 2002 w erden in totaa l 2594 ove rvallen geplee gd. Er w erden 887 ov ervalle n opgel ost. Dit is een o plossin gsper centage v an 34,2%. In 2003 vo nden er in N ederland 24 33 overv allen plaats , waarv an er 829 zij n opgel ost. Dit is een oplossingspercentage van 34,1%. In 2004 vo nden er 2388 overv allen plaa ts, waar van er 83 1 zijn opg elost. Dit is een oplossingspercentage v an 34,8%. In 2005 vonden er 2148 overvallen plaats, waarvan er tot aan de peildatum voor deze rapportage (1 februari 2006) 592 zijn opgelost. Dit is een oplossingspercentage van 27,6% . Verwacht m ag worden dat dit oplossingspercentage nog verder zal stijgen, omdat een aantal lopende onderzoeken naar overvallen nog niet zijn afgerond. In de periode 1995 – 2000 is het aantal geregistreerde overvallen stapsgew ijs gestegen van 2012 in 1995 naar 2793 in 2000. Na 2000 is een daling van het aantal overvallen ingezet van 2571 overvallen in 2001 naar 2148 overvallen in 2005. Ten op zichte v an 2000 is di t een daling van 23% . Hoewel er nog geen sluitende verklaring voor de daling van het aantal overvallen in Nederland is, is voor een deel de daling wellicht toe te schrijven aan een aantal factoren. Allereerst is een intensievere en betere samenw erking tussen overheid en het bedrijfsleven in deze periode tot stand gekomen. Door het bedrijfs leven werden consequenter een aantal preventie– m aatregelen toegepast en nageleefd. Daarnaast is er meer aandacht gekomen voor het screenen van personeelsleden. Ook buitbeperkende m aatregelen en het gebruik van kluizen m et tijdvertraging spelen een belangrijke rol bij de prev entie van overvallen. Door de politie zijn een groot aantal bovenregionale rechercheteams (Brt’s) gesta rt met opsporings– onderzoeken, hetgeen tot aanhouding van meerdere daders c.q. dadergroepen heeft geleid. In 20 05 draaiden er 14 Brt’s op ove rvallen ( 11) en ram kraken (3 ). Het oppakken van de daders van een overv al door de politie en het direct vastzetten v a n m et name ‘veelpleg ers’ door justitie heeft mede bijgedragen aan de daling van het aantal over–vallen. De bes te prev entie tegen o verv allen is im mers de recidiv erende ov ervalle r die vas tzit. Hoewel met tev redenheid g econstateer d kan w orden dat het totaal aantal overvallen de afgelopen jaren een relatief sterke daling laat zien zijn er ook nog zorgen, zeker wat b etreft de fysieke en psychische gevolgen van een overval. Het is daarom dat de politie en het bedrijfs–leven de komende tijd zullen blijven investeren in het verder ontwikkelen van (integrale) veilig–heidsmaatreg elen om de r isico’s v an overv allen, alsm ede het aantal v erder terug te dringen. De in deze samenvatting w eergegeven cijfers zijn ook terug te vinden in de in deze rapportage opgenomen ov erzichten.

5

In de politieregio’s Friesland (+41), IJsselland (+42), Noord–Oost–Gelderland (+33), Flevoland (+46), Zaanstreek–Waterland (+31), Amsterdam–Amstelland (+476), Zuid–Holland–Zuid (+45) en Limburg–Z uid (+97) is het aantal overvallen in 2005, ten opzichte van 2004, toegenomen. Het getal na het (+)teken geeft het totaal van het aantal overvallen in de regio aan. Het liggende streepje (–) geeft aan dat in de navolgende regio’s in 2003 een daling van het aantal overvallen is ingezet, te w eten: Groningen (–49) , Drenthe (–13), Tw ente (–42), Gelderland–Midden (–46), Gelderland–Zuid (–45), Utrecht (–151), Noord–Holland–Noord (–59), Kennemerland (–79), Gooi en Vechtstreek (–27), Haaglanden (–131), Hollands–Midden (–34), Rotterdam–Rijnm ond (–345), Zeeland (–20), Midden en West Brabant (–143), Brabant–Noord (–40), Brabant–Zuid–Oost (–66) en Limbur g–Noord (–47). Het getal na het (–)teken geeft het totaal van h et aantal ov ervalle n in de reg io aan. Op de peildatum voor deze rapp ortage zijn 592 van de 2148 in 2005 gepleegde overvallen opgelost. Dit is een oplossingspercentage v an 27,6%. Vanuit landelijk perspectief gezien is het oplossingspercentage1over 2005 (27,6%) gedaald ten opzichte van 2004 (34,8%) – zie eerdere herziening. Verwacht m ag echter worden dat het oplossingspercentage over 2005 nog v erder zal stijgen in verb and m et een aantal lo pende en n og niet afg esloten onde rzoeken n aar over vallen. In 2003 mislukte 20% van het totaal aantal overvallen in Nederland. Het bleef in deze gevallen bij een poging tot overval. In 2004 m islukte 22% van het totaal aantal o verv allen in Ne derland. In 2005 mislukten 462 van de 2148 overvallen (21,5%). De stijging van het aantal m islukte overvallen ten opzichte van 2003 valt mogelijk v oor een deel toe te schrijven aan het met succes neme n van p reventie maatr egelen. In de volgende politieregio’s wordt over 2005 een lager oplossingspercentage g econstateerd in vergelijking m et 2004: Groningen (van 71,7 naar 42,9%), Drenthe (van 45 naar 30,8%), Noord–Oost–Gelderland (van 25,8 naar 21,2%), Gelderland–Midden (van 26% naar 21,7%), Zaanstr eek–Waterland (van 39,2 naar 29%), Amsterdam–Amstelland (van 31,4 naar 15,8%), Gooi en Vechtstreek (van 42,8% naar 37%), Haaglanden (van 28,9 naar 22,1% ), Hollands–Midden (van 33,3 naar 26,5% ), Zuid Ho lland Zuid ( van 50 na ar 33,3%) , Zeeland (van 38,4 naar 35% ), Midden en W est Brab ant (van 40,5 naar 34,3%), Brabant–Noord (van 37,5 naar 22,5%) en Brabant–Zuid–Oost (van 16,4 naar 12,1%.) Van de hier genoemde regio’s scoorden de regio’s Noord– en Oost–Gelderland, Gelderland–Midden, Gooi en Vechtstreek, Haaglanden, Zeeland en Brabant–Zuid–Oost niet alleen in 2005, maar ook in 2004 (ten opzichte van 2003) een lager op lossing sperce ntage. Onder het niveau van het gemiddeld landelijk oplossingspercentage in 2005 (27,6%) bevinden zich de regio’s Noord– en Oost–Gelderland, Gelderland–Midden, Amsterdam –Amstelland, Haaglanden, Hollands –Midden , Rotterdam –Rijnm ond, Brab ant–Noor d en Brab ant–Zuid–O ost. Een aantal van de genoem de regio’s scoorden niet alleen in 2005, maar ook in 2004 onder het niveau van het gemiddeld landelijk oplossingspercentage. Met name de regio’ s Amsterdam–Amstelland (15,8%) en Brabant–Zuid–Oost (12,1%) scoren in 2005 erg laag.

1

Een overval wordt in dit rapport als opgelost beschouwd wanneer de daders zijn aangehouden of w a nn e er e r o m opsporing, aanhoudin g en voorgeleiding van een bekende dader is verzocht. Zie ook de bijlage definities.

6

In elf politieregio’s is ten opzichte van 2004, een redelijke stijging van het oplossingspercentage in 2005 waar te nemen, nam elijk: Friesland (van 37,8 naar 58,5%), IJsselland (van 29 naar 40,5%), Twente (van 38,9 naar 42,9%), Gelderland–Zuid (van 23,9 naar 33,3%), Flevoland (van 25,6 naar 32,6%), Utrecht (van 29,8 naar 33,1%), Noord–Holland–Noord (van 17,8 naar 33,9%), K en ne m erland (van 40,6 naar 41,8%), Rotterdam–Rijnm ond (van 19 naar 22,6%), Limb urg–N oord (v an 42,3 naar 4 6,8%) en L imb urg–Zu id (van 3 3,7 naar 39,2% .). Het oplossingspercentage van de regio’s Groningen (42,9%) Friesland (58,5%), Drenthe (30,8%), IJsselland (40,5%), Twente (42,9%), Gelderland–Zuid (33,3%), Flevoland (32,6%), Utrecht (33,1%), Noord–H olland–N oord (33,9 %), Zaanstreek–Waterland (29%), Kennemerland (41,8%), Gooi en Vechtstreek (37%), Zuid–Holland–Zuid ( 33,3%), Zeeland (35%), Midden en West Brabant (34,3%), Limburg–Noord (46,8%) en Limburg–Zuid (39,2%) ligt boven het landelijk gemiddelde in 2005. In 2005 valt ten opzichte van het jaar 2004 een afname van het aantal overvallen te zien in alle sectoren, te weten de sector Financiële Instellingen (van 108 naar 85), Groothandel, Industrie & Dienstverlening (van 203 naar 143), Horeca (van 425 naar 385), Medische & Zorg instellingen (van 16 naar 14), Overheidsinstellingen (van 9 naar 5), Particulier – woningen – (van 589 naar 575) Trans port (v an 167 naar 1 65) en de se ctor Detai lhandel (v an 866 naar 7 76). In de sector Financiële Instellingen is het aantal overvallen op postkantoren in Nederland gestegen van 14 in 2 004 naar 15 i n 2005. In de sec tor Transport is het aantal overvallen op beroepsm atig waardetransport gestegen van 11 overv allen in 2004 naar 13 overvallen in 2005. Ook bij het particulier waardetransport is een stijging waarneembaar van 123 overvallen in 2004 naar 124 ov ervalle n in 2005. Binnen de sector Detailhandel zet de daling van het aantal overvallen op winkels zich door van 931 overvallen in 2002, naar 465 in 2003, 415 in 2004 en naar 380 in 2005. Ook het aantal overvallen op benzinestations is gedaald van 209 in 2003, 184 in 2004, naar 159 in 2005. De gezam enlijke inspanningen van branches en p olitie om het aantal overvallen terug te dringen lijken succesvol te zijn. In de sector Detailhandel is het aantal overvallen op superm arkten echter gesteg en van 10 5 in 2003, 127 i n 2004 naar 1 36 in 2005. In de sector Horeca zijn de maaltijdbezorgers op genomen. E r werden 56 m aaltijdbezorgers in 2005 overvallen. In 2004 waren dit 96 maaltijdbezorger s. In 2003 waren dit er 91. In 2002 waren dit er 84. In 2001 werden er nog 168 maaltijdbezorgers ov ervallen. Ten opzichte van 2001 kan dus van een forse daling van het aantal overvallen op m aaltijdbezorgers worden gesp roken. In de sector Groothandel, Industrie & Dienstverlening is het aantal overvallen op taxichauffeurs gedaald v an 169 in 2002 , naar 123 in 2 003, naar 121 o verv allen in 2004 en naar 93 in 2005. In de sector Particulier (woningen) is het aantal overvallen op beroepsmatige woningen gestegen van 107 in 2004 naar 114 in 2005. In 2003 en 2004 werd een stijging van h et aantal overvallen in deze sector vooral veroorzaakt door een toename van ov ervallen op particuliere woningen, name lijk van 397 over vallen in 2003 naar 48 2 in 2004. In 2005 betrof d it 461 over vallen. Uit een vergelijking van de ov ervalc ijfers ov er 2000 – 2005 blijkt dat he t totaal aantal m islukte overvallen (zonder b uit) toeneemt. In 2000 werden 506 overvallen als m islukt geregistreerd. Dit betekent dat 18,1% van de 2793 overvallen is mis lukt. In 2001 zi jn 469 ove rvallen misl ukt, op een totaal van 2571 overvallen. Dit is 18,2%. In 2002 zijn 531 overvallen mislukt. Op een totaal van 2594 overvallen is dit 20,5%. In 2003 zijn 505 van de 2433 overvallen mislukt. Dit is 20,8%. I n 2004 zijn 525 van de 2388 overvallen mislukt. Dit is 22%. In 2005 zijn 462 van de 2148 overvallen misl ukt. Dit is 21,5%. Eén op de vijf in Nederland, in de periode 2002 – 2005, gepleegde overvallen mislukte derhalve. Voor een deel zal het mislukken v an gepleegde overv allen het gevol g zijn v an genom en en of v erbeterd e prev entiem aatregele n.

7

Uit eerder onderzoek bleek dat de meeste overv allen op winkels plaatsvind en tussen 15.00 en 21.00 uur. Financiële instellingen worden voornamelijk tussen 09.00 en 12.00 uur overvallen. De overvallen op benzinestations vinden plaats tussen 18.00 en 21.00 uur en horecabedrijven worden voornam elijk tussen 21.00 en 03.00 uur overvallen. Een nader onderzoek over 2005 geeft op het eerste gezicht geen ander beeld. 2 Op maandag vonden in 2005 in totaal 295 overv allen plaats, op dinsdag 315 en op woensdag 329. Op dond erdag w aren er in tota al 314 ove rvallen. O p vrij dag 355, op zaterdag 294 en op zondag 246 overvallen. Op vrijdag werden in 2005 de meeste overv allen gepleegd. Op zondag de min ste. De overvaller wil: snelheid, een forse buit, niet herkend worden en er voor kunnen zorgen dat er niet gealarmeerd kan w orden. De keuze van het tijdstip van de overval zal hiermee in v erband staan. Met name v oor jeugdige overvallers g eldt dat ze soms geld willen om in het weekend op stap te kunnen. Pr eventie di ent er op g ericht te zijn het d e overv aller in dez e niet gem akkelijk te make n. Het aandeel van de overvallen waarb ij twee of meer daders b etrokken zijn, is in 2005 groter dan het aandeel van door solisten gepleegde feiten. Dit was in de periode 2000 – 2004 ook het geval. Bij 808 (37,6%) van de in 2005 gepleegde overvallen in Nederland w as er volgens de waarnem ingen van getuigen en of slachtoffers sprake v an één dader. Bij 1340 (62,4) overvallen werde n twee of meer daders w aargeno men. Binnen de sector Financiële Instellingen werd bij 32 overvallen één dader waarg enomen en bij 38 overvallen werden twee daders waargenomen. Bij twaalf overvallen werden drie daders waargenom en en bij drie overvallen w erden vier daders waargenom en. Het totaal aantal overv allen binn en de sector financiël e instelling en in 2005 w as 85. Bij overv allen w aarbij s prake is van het m oeten beheersen van de situatie, zien we vaak meerdere daders. Het onder controle houden van de slachtoffers, bijvoorbeeld in een woning, vergt nu eenmaal meer mankracht. In 2005 werden op 2148 overvallen door de politie 1134 daders aangehouden, dan wel de opsporing, aanhouding en voorgeleiding verzocht van de daders v an een ov erval. Het totaal aantal in LORS geregistreerde gewonde slachtoffers (423) is in 2005 hoger dan in 2004 (392), 2003 (352), 2002 (317) en 2001 (342). Tijdens een overval raakten in 2005 ook zeven daders g ewond . Het totaal aantal in LORS geregistreerde dodelijke slachtoffers in 2005 bedraagt negen. In 2004 waren dit er zeventien. In 2003 werden tien doden ten gev olge v an een ov erval g eregistr eerd. In 2002 werden negen doden geregistreerd. In 2005 viel er onder de daders ook nog een dode. Het totaal aantal do den tengev olge v an een ov erval ko mt in 20 05 daarm ee op tien. Schietwapens (1370 keer) door getuigen waargenom en en messen (628 keer) kunnen in 2005 het meest populaire w apen genoemd w orden. In 2005 werden in totaal 2737 wapens door getuigen en/of slachtoffers bij het plegen van een overv al waargenom en. In 2004 werden 2841 wapens waargenom en. In 2003 werden 2862 wapens en in 2002 werden 2977 w apens waarg enom en. In 2005 werd een aanvang gemaakt met de landelijke registratie van ramkraken in LORS. In 2006 is door DNRI–KLPD een analyse gem aakt van de gepleegde ram kraken op kledingzaken in 2005 en 2006 .

2

8

Zie ook: jaarcijfers Overvallen in Nederland periode 1999–2004, DNRI–KLPD.

1 Inleiding De dienst Nationale Recherche Informatie (DNRI) van het Korps landelijke politiediensten (KLPD) heeft als taak een bijdrage te leveren in de aanpak van overvallen. De dienst doet dit met nam e door het bijhouden van e en centrale registra tie van overvallen. Analyse van overv algegevens kan een belangrijke rol spelen bij de opsporing en p reventie van deze criminaliteit. In dit rapport wordt verslag gedaan van de overvallen die in het jaar 2005 in Nederland zijn gepleegd en bij de DNRI zijn aangemeld en gereg istreerd. In een aantal overzichten wordt de ontwikkeling weergegev en van de overvallen die gepleegd zijn in de periode 1994 tot en met 2005. Details over de overvallen die zijn gepleegd in 2005 worden vergeleken met die van 2004 en voorgaande jaren. Naast periodie ke over zichten m aakt DNRI ook thematische analyses. Overigens w orden met behulp van het Landelijk Overvallen en Ramkrakensysteem (LORS) ook operationele analyses gem aakt op se riedelicten en daderg roepen. D eze zijn uiter aard niet v oor pub licatie be doeld. Overvallen kunnen soms pas na langdurig onderzoek worden opgelost. Ook blijkt soms later dat een aangifte van een overval vals is, omdat er sprake is geweest van bijvoorbeeld verduistering in dienstbetrekking. In LORS worden deze cijfers dan achteraf gecorrigeerd. O m die redenen kunnen de cijfers die in dit rapport zijn verwerkt, enigszins afw ijken van eerder gepresenteerde cijfers ( na–ijl eff ect). Voor d e gegev ens die in dit v erslag z ijn opg enom en geldt als peildatum : 1 febru ari 2005. Het doel van deze informatieverstrekking is primair het verschaf fen van inzicht in aard en omvang van de overvalpr oblematiek; verv olgens biedt deze informatie aanknopingsp unten voor een goed preventie– en beleidsadvies. Met de inform atie uit LORS kan ook een cijfermatige en inhoudelijke bijdrage worden gelev erd aan nader wetenschappelijk onderzoek. Onderzoek naar met name de achtergronden van ov ervallen kan meer betekenis g even aan deze gegevens. Daarnaast kan nader onderzoek als basis dienen voor toekomstig b eleid met betrekking tot eventuele beveiliging van objecten en de opsporing van daders. Uit bovenstaande blijkt dat het zowel om redenen van operationele als strategische aard van groot belang is, dat overvallen zo spoedig mog elijk w orden op genom en in LOR S. Teneinde per branche een goed beeld te krijgen omtrent het risico, het effect van preventie– m aatregelen en andere veiligheidsvoorzieningen, is het voor elke branche v an belang om ov er aanvullende bedrijfsinterne informatie te beschikken, welke v oor politie en justitie in het kader van de opsporing en vervolging niet direct opportuun is en derhalve niet in LORS is verw erkt. Gedacht kan worden aan inform atie over de personele bezetting, de wijze v an alarmeren, de reden w aarom een over val is g elukt of m islukt en de r eden van de hoogte v an de buit. In het verleden zijn er door middel van diverse com municatiemiddelen als folders, boekw erken en veiligheidsplannen adviezen uitgebracht voor criminaliteitspreventie op het gebied van overvallen. Het al dan niet hernieuwd opvolgen van deze adviezen verdient nog altijd aanbeveling. Het integreren van security in de dagelijkse bedrijfsvoering, het regelm atig controleren van de genomen p reventiemaatregelen en het realiseren van achterstallig onderhoud zijn stappen in de goede richting.

9

2 Kaders / Definities Onder een overval verstaan we het m et geweld of onder bedreiging van g eweld, wegnem en of afpersen van enig goed, gep leegd tegen personen die zich in een afgeschermde ruimte bevinden of op een gepland/georganiseerd (w aarde–)transport, of de poging daartoe. Indien door de daders niets wordt buitgemaakt, dan wordt gesproken ov er een poging tot overval. Wordt er iets meegenom en (hoe gering dan ook) dan is er sprake van een geslaagde ov erval. Ook als er bijvoorbeeld een plofkoffer door de daders wordt ontvreemd en kort daarna m et (onbruikbaar) geld wordt achtergelaten, is er sprake van een geslaagde overv al. Het aantal geregistreerde overvallen waar in deze rapportage over w ordt gesproken betreft zow el het aantal geslaagde overvallen als het aantal pogingen daartoe. Een overval wordt in dit jaaroverzicht als opgelost beschouwd als de verdac hte(n) is (zijn) aangehouden of als de opsporing, aanhouding en voorgeleidi ng van de verdac hte(n) is v erzocht. Niet aan de orde voor de overvalregistratie is of de overv allers ook daadwerkelijk worden veroordeeld. Voorw aarden v oor reg istratie Uit de definitie van een overval blijkt dat er drie voorwaarden zijn w aaraan een voorval moet voldoen om geregistreerd te worden in LORS: 1. Ten eerste m oet er sp rake zijn van het w egnemen of afpersen van geld, enig goed, of een poging daartoe. 2. Ten tweede moet er sprake zijn v an gebruik van geweld of onder bedreiging van geweld. Dit betekent dat de slachtoffers door geweld of geuite bedreigingen tot afgifte van enig g oed worde n gedw ongen doo r de daders , of dat zij he t wegn emen van de b uit moe ten gedog en. Enkele voorbeelden van feiten die tot overvallen gerekend w orden, zijn: C de caissière die onder bedreiging van een steekwap en de inhoud van de kassa moet af geven ; C de bewoner die onder bedreiging van een vuurwap en de sleutel van de kluis in zijn woning m oet afgeven; C de bus– of taxichauffeur die tijdens de rit onder bedreiging van gew eld gedwongen wordt geld af te geven. 3.

Ten derde moet er ook sprake zijn van een afgeschermde ruimte waarin de overval plaatsvindt. Daarmee w orden overvallen bedoeld die gepleegd w orden in banken, winkels, woningen, benzinestations en dergelijke. Een uitzondering is een gepland of georganiseerd w aardetrans port. Hiervan is sprake w anneer het vervoeren van geld of andere waardevolle goederen op straat plaatsvindt en in verband kan worden geb racht met de uitoefening van een beroep.

Enkele voorbeelden van een gep land/georganiseerd waardetransport, zijn:

C C C

een onderne mer d ie geld v an zijn be drijf naar de bank b rengt; een prof essionele geldlop er; een bezorger van m aaltijden.

11

Voorbeelden van feiten die niet tot een overval gerekend worden en niet in LORS opgenomen zijn: 1.

2.

een winkeldiefstal of woninginbraak w aarbij de dader heimelijk, zonder bedreiging m et geweld, enig goed probeert te bemachtigen. Soms gaat de dader na ontdekking over tot het gebruik van gew eld of tot het uiten van bedreigingen, maar in zo’n geval is er volgens de definitie geen sprake van een overv al maar van diefstal gev olgd door geweld. slachtoffers die op straat of in openbare ruimten zoals een galerij van een flatgebouw, de passage van een winkelcentrum etc. onder bedreiging van gew eld gedwongen w orden geld of goederen af te geven, m aar waarbij geen spr ake is van een gepl and / ge organ iseerd waar detrans port.

Punt twee valt onder straatroof. Onder straatroof verstaan we het m et geweld of bedreiging geweld wegnemen of afpersen van enig goed, gepleegd tegen personen die zich niet in afgescherm de ruimte bevinden, of de pog ing daartoe. Een uitzondering hierop is als slachtoffer een gep land/geor ganisee rd waa rdetransp ort uitvoe rt, dan is er sprake van overv al. Straatroo f wor dt niet geregistreerd in LORS.

met een het een

De reden dat een overval wel in LORS w ordt geregistreerd en straatroof niet, is het verschil in actieradius van de daders. Bij overvallen spelen vaak bov enregionale verbanden een rol. Registratie in LORS is dan noodzakelijk om opsp oring, analyse en preventie van over vallen te optimaliseren. Straatroof is doorgaans aan een plaats of wijk gebonden , waardoor regionale registratiesystemen voldoende mogelijkheden bieden v oor opsporing, analyse en preventie van het delict. Ramkraken Per 1 januari 2005 zijn ook de in Nederland gepleegde ramkrak en in LORS geregistreerd. In de vergadering van de vaste Tweede Kamercommiss ie, d.d. 26 mei 2004, heeft de minister van Justitie toegezegd dat de landelijk overvalcoördinator zich ook zal gaan bezighouden met de aanpak en de bestrijding van ramkraken, zodat de kennis daarover landelijk geconcentreerd wordt en er sneller patronen zichtbaar worden. De naam Landelijk Overvallen Registratie Systeem wijzigde derhalve in 2005 in Landelijk Overvallen en Ramkraken Systeem (LORS). Het LORS kan over 2005 nu dus ook de geschik te inform atie oplev eren om gedege n analyses te maken op de in Nederland g epleegde ram kraken. Definitie van een ramkraak ten behoeve van LORS Een ramkraak is een diefstal van geld of goederen, of een poging daartoe, door middel van braak of verbreking, w aarbij de toegang tot het bedrijfspand, de winkel, de instelling of de geldautomaat is verkregen m et een voertuig, al dan niet in combinatie met een andere constructie of hulpmiddel, en waarb ij in korte tijd het geld en of de goederen zijn ontvreemd. Toelichting Ten behoeve van de registratie in LORS is het v an belang dat de ramkraak w ordt gepleeg d m et behulp van een voertuig. W anneer bij de ramkraak een hulpmidd el wordt gebruikt om het voertuig te ‘verlengen’ valt dit ook onder de definitie. Te denken valt bijvoorbeeld aan het gebruik maken van een rampaal, rolcontainer, ketting of ander voorwerp dat tussen het voertuig en de gevel/etalage wordt geplaatst om dat er bijvoorbeeld ram palen tussen de rijbaan en de pui zijn geplaatst. Ook va lt onder de definitie de ramkraak met een voertuig w aaraan een ketting is bevestigd om bijvoorb eeld een rolluik weg te trekken of een geld– of andere automaat (bijv. kaartjes). Onder ramkraak wordt mede begrepen een diefstal of de poging daartoe van geld of geldautomaat met een explosief of gas, waarbij de behuizing en/of de daarin aanwezige geldautomaat zijn vernield of opgeblazen, waardoor de toegang is verkregen tot het daarin aanwezige geld of betaalmiddelen. In dit laatste geval wordt ook wel van een plofkraak gesproken.

12

De functie van de land elijke database ramkraken De verzam elde en ge registr eerde info rmati e wordt gebruikt om zicht te krijgen op daders of dadergroepen. Er m oet in het systeem g ezocht kunnen worden op m odus operandi, signalementen, voertuigen, sporen, buit, land van herkomst e.d. Dit betekent dat ook ten aanzien van ramkraken, soortgelijke geg evens als met betrekking tot in Nederland gepleegde overvallen, ten behoeve van LORS w orden aangeleverd en in LORS w orden ingevoerd. LARS Eind 2003 werd aangevang en om de bij de politie ingekomen informatie over mogelijke voorbereidingshandelingen en verdachte situaties met betrekking tot overvallen te registreren in het Landelijk Aandachtvestigingen Registratie Systeem overvallen (LARS) . Deze gegevens zijn centraal door DNR I en regionaal door de roofcoördinatoren in te voeren en te bevragen. Een cijfermatig overzicht van de m utaties in LARS over 2005 is opgenom en in deze rapportage. Met betrekking tot de aandachtvestigingen worden gegev ens alleen ingevoerd indien naar het oordeel van de regionale roofcoördinator er sprake is van een redelijk vermoeden v an een overvalvoorbereiding. Het LARS is bedoeld als verw ijsindex. In 2006 zal LARS als systeem worden overgez et naar het NIC/RIC–portal.

2A. AANTAL RAMKRAKEN IN 2005 Overzich t 1 totaal aantal ramkraken in Nederland in 2005

Detailhandel

153

Financiële Instellingen

16

Groothandel, Industrie & Dienstverlening

21

Horeca

8

Overheidsinstellingen

4

Totaal

202

Op 1 juni 2005 werd gestart met de reg istratie in LORS van de in Nederland gepleegde ramkraken. Met terugw erkende kracht is getracht ook de ramkraken over geheel 2005 in LOR S te registreren. Eerst in het jaaroverzicht 2006 zullen in de jaarlijkse rapportage de ramkraken over 2006 w orden ve rgeleke n met de ramk raken in 200 5. Bij de 202 in 2005 geregistreerde ramkraken in Nederland v ielen geen slachtoffers of doden. Ook werden er geen daders gedood of gewond. In LORS werden bij de gep leegde ramkraken in 2005 in totaal 28 w apens g eregistr eerd, te w eten tienmaal een breekijzer, vijfm aal explosieven, eenmaal een bedwelmende stof, driemaal een hamer, eenmaal een ijzeren staaf, driem aal een mes, eenmaal een schaar, eenmaal een vuistvuurw apen, eenmaal een verborg en wapen en tweem aal wer d in LOR S geen s oort wa pen opg egeve n. Bij 86 ramkraken w erd één dader gesignaleerd (43%), bij 67 ramkraken waren dit twee daders (33%), bij 35 ramkrak en drie daders (17%) en bij 14 ramkrak en vier daders (7%). In totaal werden bij 202 ramkraken daders w aargenomen. Bij ramkraken op financiële instellingen werd zes maal één dader door getuigen w aargenomen, vijf maal twee daders, tweemaal drie daders en driemaal vier daders. In totaal werden bij 16 ram kraken op financiële instellingen daders waarg enom en. Op zondag w erden 18 ramkraken gep leegd, op maandag 37, op dinsdag 38, op woensdag 23, op donderdag 40, op vrijdag 27 en op zaterdag 19. Op een totaal van 202 ram kraken blijkt dat in 2005 op m aandag ( 37), op dinsdag (38) en op donderdag (40) het grootste aantal ramkraken geplee gd w ordt. Bij 16 ramkraken op financiële instellingen scoren de zaterdag (3), de zondag (3)

13

en de maandag (3) hoog. Op dinsdag vonden twee ram kraken plaats, op woensdag één en op donderdag twee en o p vrij dag tw ee. Er werd 198 keer een auto waargenom en bij ramkraken in 2005. Ook w erd twaalf keer een bestelbus of bestelauto waargenomen. Bij één ram kraak werd een brom fiets gezien. Bij twee ramkraken een bromscooter, bij één ram kraak een heftruck, bij één een motor en bij één een shovel. Bij acht ramkraken werd een v rachtauto waargenomen en b ij drie ramkraken w erd geen soort voertuig opgegev en. In totaal werden er 227 voertuigen bij 2002 ramkraken in 2005 waargenom en.

14

3 ONTWIKKELING VAN HET AANTAL OVERVALLEN 3.1 Aantal overvallen in de periode 1996–2005 Overzicht 1 laat het aantal overvallen zien dat in de periode 1996–2005 in Nederland is gepleegd en door DNR I/KLPD in LORS is geregistreerd. Overzich t 2 totaal aantal overvallen (inclusief de cijfers) en de opgeloste overvallen in de periode 1996–2005

Overzich t 3 het aantal overvallen, opgeloste overvallen en oplossingspercentages in de periode 1994–2005

Jaar 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

2005

Totaal aantal o vervallen 2496 2012 2032 2302 2362 2407 2793 2571 2594 2433 2388

Opgeloste overvallen 777 678 700 835 836 825 950 872 887 829 831

Oplossingspercentage 31,1% 33,7% 34,4% 36,2% 35,4% 34,3% 34,0% 33,9% 34,2% 34,1% 34,8%

2148

592

27,6%

In de periode 1995–2000 is het aantal overvallen stapsgewijs gesteg en van 2012 in 1995 naar 2793 in 2000. In de periode 2000–2005 is het aantal overvallen stapsgewijs g edaald van 2793 overvallen in 2000 naar 2148 in 2005. Er is dus sprake van een daling van 645 overvallen. Deze daling in 2005 bedraagt 23%, ten opzichte van het aantal overvallen in 2000. De same nwerk ing tussen de bij overvallen betrokken brancheorganisaties en de Nederlandse politie in het Overleg Platform teg en Roofovervallen (OPR ), voorheen Bedrijven Platform tegen Overvallen (BTR), lijkt over deze laatste vijf jaren een bijdrage te leveren aan de daling van het aantal overvallen.

15

3.2 Aantal overvallen per politieregio Overzicht 4 geeft het aantal geregistreerde overvallen in 2005 per politieregio. De namen van de politieregio’s op deze afbeelding zijn niet verm eld, omdat deze als bekend worden v erondersteld. Overzicht 4 het aantal overvallen in Nederland in 2005 g epleegd per politieregio.

In overzi cht 5 wordt voor de jaren 2003, 2004 en 2005 een overzicht gegev en van het aantal overvallen, het aantal opgeloste overvallen en het aantal aangehouden daders per politieregio/ressort. De aantallen zijn per jaar weergegev en. Dat betekent dat het aantal opgelo ste overv allen betr ekking h eeft op de overv allen die in da t jaar in die betreffende politiere gio’s zi jn gepl eegd.

16

Overzicht 5 het aantal overvallen, het aantal opgeloste overvallen en het aantal aangehoude n d a d ers per politieregio in 2003, 2004 en 2005. Politiere gio

Overvallen

Opgeloste overvallen

2003

2004

2005

2003

2004

2005

Groning en

31

67

49

7 ( 22 , 5% )

3 1 (7 1 ,7 % )

2 1 (4 2 ,9 % )

17

67

43

Friesland

45

37

41

2 2 (4 8 ,8 % )

1 4 (3 7 ,8 % )

2 4 (5 8 ,5 % )

32

19

49

Drenthe

18

20

13

8 ( 44 , 4% )

9 ( 45 % )

4 ( 30 , 8% )

15

14

4

IJsselland

40

31

42

2 0 (5 0 % )

9 ( 29 % )

1 7 (4 0 ,5 % )

35

11

30

Twente

41

59

42

9 ( 21 , 9% )

2 3 (3 8 ,9 % )

1 8 (4 2 ,9 % )

9

28

30

Noord –Oost–Gelderland

36

31

33

8 ( 25 , 8% )

7 ( 21 , 2% )

18

19

10

Gelderland– Midden

58

69

46

1 9 (3 2 ,7 % )

1 8 (2 6 % )

1 0 (2 1 ,7 % )

34

34

14

Gelder land–Z uid

56

46

45

3 2 (5 7 ,1 % )

1 1 (2 3 ,9 % )

1 5 (3 3 ,3 % )

54

33

23

Flevoland

45

43

46

7 ( 15 , 5% )

1 1 (2 5 ,6 % )

1 5 (3 2 ,6 % )

15

26

23

186

174

151

3 7 (1 9 ,8 % )

5 2 (2 9 ,8 % )

5 0 (3 3 ,1 % )

77

106

103

Noord–Holland– Noord

42

84

59

7 ( 16 , 6% )

1 5 (1 7 ,8 % )

2 0 (3 3 ,9 % )

12

28

43

Zaanstreek–Waterland

28

28

31

9 ( 32 , 1% )

1 1 (3 9 ,2 % )

9 ( 29 % )

17

27

13

Kennemerland

48

91

79

1 2 (2 5 % )

3 7 (4 0 ,6 % )

3 3 (4 1 ,8 % )

19

69

102

427

432

476

7 6 (1 7 ,7 % )

1 3 6 ( 3 1, 4 % )

7 5 (1 5 ,8 % )

124

259

137

39

35

27

1 7 (4 3 ,5 % )

1 5 (4 2 ,8 % )

1 0 (3 7 % )

31

28

20

173

166

131

5 6 (3 2 ,3 % )

4 8 (2 8 ,9 % )

2 9 (2 2 ,1 % )

82

98

48

57

63

34

1 6 (2 8 % )

2 1 (3 3 ,3 % )

9 ( 26 , 5% )

34

41

11

453

425

345

1 1 7 ( 2 5, 8 % )

8 1 (1 9 % )

7 8 (2 2 ,6 % )

218

141

123

Zuid– Holland –Zuid

47

36

45

2 1 (4 4 ,6 % )

1 8 (5 0 % )

1 5 (3 3 ,3 % )

38

32

26

Zeeland

16

26

20

9 ( 56 , 2% )

1 0 (3 8 ,4 % )

7 ( 35 % )

13

11

14

149

170

143

2 9 (1 9 ,4 % )

6 9 (4 0 ,5 % )

4 9 (3 4 ,3 % )

51

112

112

Brabant–Noord

56

48

40

1 4 (2 5 % )

1 8 (3 7 ,5 % )

9 ( 22 , 5% )

23

45

27

Brabant–Zuid–Oost

99

67

66

2 0 (2 0 ,2 % )

1 1 (1 6 ,4 % )

8 ( 12 , 1% )

42

25

17

Limburg–Noord

43

52

47

1 6 (3 7 ,2 % )

2 2 (4 2 ,3 % )

2 2 (4 6 ,8 % )

33

47

38

146

83

97

5 6 (3 8 ,3 % )

2 8 (3 3 ,7 % )

3 8 (3 9 ,2 % )

73

56

74

2379

2383

2148

646* (27 ,1%)

726 (30 ,5%)

592 (27 ,6%)

1116

1376

1134

Utrecht

Amsterdam–Amstelland Gooi en Vec htstreek Haaglanden Holland– M idden Rotterdam–Rijnmond

Midden en W–Brabant

Limbu rg–Z uid Totaal *

2003

10 (27,7%)

2004

Aangehouden daders ** 2005

* Voor dit overzich t zijn de cijfers uit de jaarrapportages 2003 en 2 004 aangeh ouden * Zie ook de opmerkingen bij: herziening eerdere rapportages over 2003 en 2004 Het totaalcijfer 2379 dient u te herzien in 2433. Het totaalcijfer 2383 dient u te herzien in 2388 * Zie ook de opmerkingen bij: herziening van het oplossingspercentage over 2003 en 2004 in deze rapportage Het totaalcijfer en oplossingspercentage 646 dient u te herzien in 829 (34,1%). H e t t ot aa lc i jf e r e n op l os s in g s pe rc e nt ag e 72 6 di en t u t e h e rz ie n in 8 31 ( 34 , 8% ) ** Het aantal aangehouden daders is inclusief het verzoek tot opsporing, aanhouding en voorgeleiding van de daders * De d oor de BR T’s aa ngehou den dad ers zijn op genom en bij de aan houdin gen in d e regio

17

Uit overzicht 5 valt af te lezen dat in 2005 in acht politieregio’s een toename van het aantal overvallen te constateren is, ten opzichte van het jaar 2004. Een rekensom leert dat in 17 politier egio’s he t aantal ove rvallen in 2005 is af genom en. De Randstadregio’s Amsterdam –Amstelland, Rotterdam–Rijnm ond, Utrecht en Haaglanden hadden in 2005 tezamen in totaal 1103 overvallen. Dit betekent dat ruim 50% van alle in 2005 in Nederland gepleegde overv allen in dit geografische gebied plaatsvonden. In de politieregio’s Friesland, IJsselland, Noord–Oost–Gelderland, Flevoland, Zaanstreek–Waterland, Amsterdam –Amstelland, Zuid–Holland–Zuid en Limb urg–Zuid is het aantal overvallen in 2005 ten op zichte v an 2004 toeg enome n. In de over ige reg io’s is het to taal aanta l overv allen afg enom en. Op de peildatum voor deze rapportage zijn 592 van de 2148 overvallen opgelost. Dit is een oplossingspercentage van 27,6%.Verwacht mag worden dat dit oplossingspercentage verder zal stijgen in verb and m et een aantal lo pende ond erzoeken n aar over vallen in 2005 en 2006. Opmer kelijk is de stijging van het totaal aantal aangehouden daders (inclusief de verzoeken tot opsporing, aanhouding en voorgeleiding) in de regio’s: Friesland (van 19–2004 naar 49–2005), IJsselland (van 11– 2004 naar 30 –2005), N oord–Holland–Noord (van 28–2004 naar 43–2005), Kennemerland (van 69–2004 naar 102–2005) en Limburg–Zuid (van 56–2004 naar 74–2005.). De regio Midden en West Brabant is qua aantal gelijk gebleven in het aantal aangehouden daders (112). Een daling van het totaal aantal aangehouden daders in 2005 valt te zien in de overige regio’s. In 2005 en 2004 werden in Nederland in totaal respectievelijk 1134 en 1376 daders ter zake ov ervalle n aangeho uden. In 2003 w aren dit er 11 16. Onder het niveau van het gemiddeld landelijk oplossingspercentage (27,6%) in 2005 bevinden zich de regio’s Noord– en Oost–Gelderland (21,2%), Gelderland–Midden (21,7%), Amsterdam–Am stelland (15,8%) , Haagla nden (22,1% ), Holland s–Midd en (26,5% ), Rotterdam–Rijnm ond (22,6%), Brabant–Noord (22,5%) en Brabant–Zuid–Oost (12,1%). In de regio Friesland is het oplossingspercentage hoger dan 50%, te weten 58,5%.

18

3.3

Aantal geregistreerde overvallen in het eerste kwartaal 2000–2005

Eerste kwartaal 2000, 2001, 2002, 2003 en 2004 versus het eerste kwartaal 2005 Overzich t 6 het aantal geregistreerde overvallen per politieregio in het eerste kwartaal 2000 – 2005

Reg io

Eerste

Eerste

Eerste

Eerste

Eerste

Eerste

kwartaal

kwartaal

kwartaal

kwartaal

kwartaal

kwartaal

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Groning en

18

40

1

0

26

15

Friesland

11

13

9

9

8

12

Drenthe

10

9

4

2

4

2

IJsselland

14

8

27

14

12

12

Twente

23

9

23

12

15

16

Noord– en Oost–Gelderland

16

11

10

14

15

10


21

12

29

19

15

12

Gelder land–Z uid

17

18

25

13

14

23

Flevoland

16

10

7

8

19

8

Utrecht

58

56

43

41

64

40

Noord–Holland–Noord

13

25

15

26

8

26


10

9

6

9

9

10

Kennemerland

24

18

26

13

26

28

136

172

150

93

122

113

Gooi en Vec htstreek

13

12

4

10

15

8

Haaglanden

55

53

59

49

54

38

Hollands –Midden

15

22

17

10

16

11

163

128

139

125

116

85

15

23

14

12

8

6

6

8

4

1

0

7

Midden en West Brabant

69

53

56

40

51

24

Brabant–Noord

34

35

18

19

21

17


35

36

31

33

22

14

Limburg–Noord

17

16

20

13

9

14

Limbu rg–Z uid

29

40

43

46

35

27

838

836

780

631

704

578

Amsterdam–Amstelland

Rotterdam–Rijnmond Zuid– Holland –Zuid Zeeland

Nederland

* Voor dit overzich t zijn de cijfers uit eerdere kwartaalrapp ortages aangeh ouden

19

3.4

Aantal geregistreerde overvallen in het eerste halfjaar 2000–2005

Eerste halfjaar 2000, 2001, 2002, 2003 en 2004 versus het eerste halfjaar 2005 Overzich t 7 het aantal geregistreerde overvallen per politieregio in het eerste halfjaar 2000 – 2005

Reg io

Eerste

Eerste

Eerste

Eerste

Eerste

Eerste

halfjaar

halfjaar

halfjaar

halfjaar

halfjaar

halfjaar

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Groning en

31

52

14

30

40

26

Friesland

19

16

21

27

15

26

Drenthe

18

11

7

5

9

6

IJsselland

17

10

31

18

21

24

Twente

35

11

29

18

22

27

Noord– en Oost–Gelderland

28

17

24

16

24

24


32

23

35

25

26

22

Gelder land–Z uid

24

33

39

22

26

30

Flevoland

22

20

15

15

23

16

Utrecht

88

109

78

72

94

84


17

31

32

27

18

35


19

11

10

15

13

16

Kennemerland

38

29

35

23

44

47

245

296

256

186

214

229

Gooi en Vec htstreek

17

17

7

17

21

12

Haaglanden

96

100

113

89

88

58

Hollands –Midden

27

36

30

23

34

19

234

215

249

253

208

170

Zuid– Holland –Zuid

18

35

22

26

17

15

Zeeland

10

15

7

7

2

11

116

92

90

71

74

64

Brabant–Noord

57

52

27

29

31

24


53

57

51

49

34

25

Limburg–Noord

24

21

34

21

22

18

Limbu rg–Z uid

42

57

68

82

48

54

1327

1366

1324

1166

1168

1082


Rotterdam–Rijnmond


Nederland

* Voor dit overzich t zijn de cijfers uit eerdere halfjaarrappor tages aangehou den

20

3.5

Aantal geregistreerde overvallen in het derde kwartaal 2000–2005

Derde kwartaal 2000, 2001, 2002, 2003 en 2004 versus het derde kwartaal 2005 Overzich t 8 het aantal geregistreerde overvallen per politieregio in het derde kwartaal 2000 – 2005

Reg io

Groning en

Derde

Derde

Derde

Derde

Derde

Derde

kwartaal

kwartaal

kwartaal

kwartaal

kwartaal

kwartaal

2000

2001

2002

2003

2004

2005

12

11

23

1

13

12

Friesland

9

10

16

10

7

7

Drenthe

6

5

2

7

6

4

IJsselland

5

2

7

8

4

12

10

5

6

14

12

7

8

4

13

6

3

6


16

8

17

16

24

8

Gelder land–Z uid

10

8

8

13

5

9

Flevoland

13

6

3

8

6

10

Utrecht

31

39

22

36

34

27

7

14

7

5

19

4

17

4

4

5

3

9

2

11

11

5

22

5

120

95

91

97

87

107

5

10

1

7

11

5

Haaglanden

38

35

65

31

43

35

Hollands –Midden

11

12

16

8

11

7

128

110

130

88

80

56

10

6

13

8

9

11

4

13

1

2

7

3


51

45

29

30

38

28

Brabant–Noord

24

29

8

7

9

8


27

17

16

28

14

13

Limburg–Noord

12

7

6

8

14

9

Limbu rg–Z uid

20

18

29

22

21

18

596

524

544

470

502

420

Twente Noord– en Oost–Gelderland

Noord–Holland–Noord Zaanstreek–Waterland Kennemerland Amsterdam–Amstelland Gooi en Vec htstreek

Rotterdam–Rijnmond Zuid– Holland –Zuid Zeeland

Nederland

* Voor dit overzich t zijn de cijfers uit eerdere kwartaalrapp ortages aangeh ouden

21

4

ONTWIKKELING PER SECTOR

4.1

Aantal overvallen

LORS m aakt onderscheid tussen verschillende sectoren waar overv allen plaatsvinden. De sectoren zijn onderverdeeld in rubrieken. Detailhandel: winkels, benzinestations, autobranche:

C C C C C C C

Financiële instellingen: banken, postagentschappen, postkantoren, wisselkantoren, automaten financiële instellingen, verzekeringskantoren; Groothandel, Industrie & Dienstverlening: autom aten grooth andel, indus trie & dienstverlening, bewaking, bib liotheek, wijkcentrum, grootverb ruik, kaartverkoop, kantoren, openbaar verv oer, reiniging, seksindustrie, tentoonstelling, werkplaatsen; Horeca: amusem ent, automaten horeca, café, casino, coffeeshop, gokinstelling, kantine, logies, restaurant, snackbar, speelautomaten; Medische & Zorginstellingen: liefdadigheid, kerk, praktijk, school, medische & zorginstellingen, verpleeginrichting; Overheidsinstellingen: overheid, school; Particulier: bejaardenwoning, beroepsmatige woning, particuliere woning; Transpo rt: automobilist, beroepsmatig w aardevervoer, bezorger s, handelaren, openbaar vervoer transpor t, particulier waardevervoer, maaltijdbezorgers, vaartuig, venter, verteg enwoo rdiger, v racht.

Met het oog op preventieadviezen is, na overleg met het Bedrijvenplatform tegen R oofovervallen, in een afzonderlijk hoofdstuk er in 2000 voor gekozen enkele rubrieken in andere branches in te delen en nog eens nader te specificeren. Met name de maaltijdbezorgers zijn in dit hoofdstuk niet langer opgeno men in de sector Transport maar in de sector Horeca. Dit op spec iaal verzoek van het Bedrijvenplatform teg en Roofovervallen. De sector Horeca is in dit hoofdstuk derhalve onderverdeeld in cafés, c offeesh ops, hotels, restaurants, snackbars, maaltijdbezorgers en overige. De sector Detailhandel is in dit hoofdstuk onderverdeeld in supermarkten, juweliers, tabakszaken, benzine stations, sl ijterijen, v ideoth eken, kledingzaken, drogisterijen, telefoonwinkels en overige. Het Bedrijvenplatform tegen Roofoverv allen heeft in de periode 2001– 2003 meerdere preventieadviezen aangeboden aan de in deze rapportage genoem de branches. Ook de Landelijk Coördinator Overvalcrim inaliteit heeft vanaf 1 oktober 2003 tot heden een aanzienlijk aantal preventieadv iezen en analyses vo or het bedrijfsleven uitgebracht. Mede om deze reden is hoofdstuk 6 (Brancheinformatie) in deze rapportage enigszins ingekort, ten opzichte van voorgaande jaarrapportages. In overzicht 9 worden die sectoren weergegev en die onderscheiden worden in de database van LORS.

23

Overzicht 9 het aantal overvallen per sector over de periode 2000–2005.

Sector

2000

Financiële Instelling

2002

2003

2004

2005

94

89

101

113

108

85

Bank

38

39

54

66

65

59

Postagentschap

23

21

5

13

14

4

Postkantoor

23

19

26

20

14

15

Overige financiële instell ing

10

10

16

14

15

7

243

236

246

192

203

143

Taxi

158

131

169

123

121

93

Overige Groothandel, Industrie & Dienstverlening

85

105

77

69

82

50

582*

501*

419*

427*

425*

385*

12

15

12

7

16

14

2

4

4

5

9

5

471

469

475

505

589

575

Beroepsmatige woning

95

77

72

108

107

114

Particuli ere woning

376

392

403

397

482

461

239*

233*

188*

186*

167*

165*

Beroepsm atig waardetransport

6

15

16

8

11

13

Particulier waardetransport

158

158

137

127

123

124

Maaltijdbezorgers

–

–

–

–

–

–

Overige transport

75

60

35

51

33

28

1151

1020

1119

944

866

776

Winkels

925

840

931

465

415

380

Benzinestatio ns

214

165

176

209

184

159

Overige detailhandel

12

15

12

270

267

237

2794*

2567*

2564*

2379 *

2383*

2148


Horeca Medische & Z org Instellingen Overheidsinstellingen Particulier

Transport

Detailhandel

Totaal

2001

Beroepsmatige woning = woning waar vanwege een beroep geld of goederen voorhanden zijn. * Op verzoek van het Bedrijven Platform tegen Roofovervallen (BtR) zijn de cijfers over de maaltijdbezorgers over 2000 – 2005 u it de sector trans port gehaald en toegevoegd aan de sector h oreca. * Voor dit overzicht zijn de cijfers uit eerdere jaarrapportages aangehouden. * Het aantal van 2794 overvallen in 2000 dient u te herzien in 2793. * Het aan tal van 256 7 overvallen in 2 001 d ient u te her zien in 25 71. * Het aantal van 2564 overvallen in 2002 dient u te herzien in 2594. * Het aantal van 2379 overvallen in 2003 dient u te herzien in 2433. * Het aantal van 2383 overvallen in 2004 dient u te herzien in 2388.

24

In 2005 zien we een daling van het totaal aantal overvallen binnen alle sectoren, te weten: Financiële Instellingen (van 108–85), Groothandel Industrie & Dienstverlening (van 203–143), Horeca (van 425–385), Medische & Zorginstellingen (van 16–14), Overheidsinstellingen (van 9–5), Particulier/woningen (van 589–575), Transport (van 167–165) en Detailhandel (van 866 –776). In 2005 hebben de meeste overv allen (461) plaatsgevonden op particuliere wo ningen. O p winkels vonden 380 overvallen plaats en op benzinestations 159. Het aantal overvallen op superm arkten be droeg 13 6. De overvallen in de sector Particulier/woningen zijn gestegen v an 469 in 2001, 475 overvallen in 2002, 505 overvallen in 2003 naar 589 in 2004. In 2005 is sprake van een lichte daling naar 575 overvallen. Hiervan vonden 114 overv allen plaats op beroepsm atige woningen en 461 overvallen op een p articulier e wonin g. Binnen de detailhandel is sprake van een aanzienlijke daling van het aantal overvallen. In 2002 werden nog 1119 overvallen in LORS g eregistreerd. In 2003 waren dit er 944. In 2004 werden 866 overvallen en in 2005 werden 776 overvallen in LOR S geregistreerd. Ten opzichte van 2002 is dit een dali ng van ruim 30%. De overvallen op w aardetransporten zijn gedaald van 233 overvallen in 2001, 188 overvallen in 2002, 186 overvallen in 2003, 167 overvallen in 2004, naar 165 overvallen in 2005. Overvallen op beroepsm atig waardetrans port zijn licht ges tegen van 8 in 2003 en 11 in 2004, naar 13 in 2005. De overvallen op p articulier waardetransport zijn eerst gedaald van 158 in 2001, 137 in 2002, 127 in 2003 naar 123 in 2004. In 2005 werden echter weer 124 overvallen geregistreerd. Er kan dus van een lichte omslag w orden gesproken.

25

4.2 MISLUKTE OVERVALLEN De DNRI houdt in LORS bij hoeveel overvallen zijn m islukt. Het gaat daarbij om overv allen waarbij de daders er niet in zijn geslaagd om een buit te bem achtigen. In overzicht 10 staan de getallen ov er de jaren 2 003 – 2005. Overzicht 10 het totaal aantal en het aantal mislukte overvallen per sector in 2003 – 2005

2003 Totaal aanta l

2003 Aantal mislukt

2004 Totaal aanta l

2004 Aantal mislukt

2005 Totaal aantal

2005 Aantal mislukt

113

39

108

46

85

44

Bank

66

21

65

30

59

28

Postagentschap

13

4

14

3

4

1

Postkantoor

20

10

14

7

15

11


14

4

15

6

7

4

192

30

203

33

143

22

Taxi

123

20

121

22

93

11

Overige Groothandel,Industrie & Dienstverlening

69

10

82

11

50

11

427

82

425

77

385

65

Medische & Z org Instellingen

7

2

16

0

14

3


5

1

9

3

5

1

505

105

589

131

575

116


108

23

107

25

114

27


397

82

482

106

461

89

186

26

167

29

165

23


8

3

11

5

13

3


127

14

123

20

124

17

Maaltijdbezorgers

0

0

0

0

0

0

Overige transport

51

9

33

4

28

3

944

205

866

207

776

188

Winkels

465

113

415

102

380

96

Benzinestatio ns

209

34

184

43

159

27


270

58

267

62

237

65

2379*

490*

2383*

526*

2148

462

Sector


Grooth andel, Industrie & Dienst– verlening

Horeca

Particulier

Transport

Detailhandel

Totaal

* Op verzoek van he t BtR zijn de c ijfers over d e maaltijdb ezorgers over 2001 –200 5 uit de s ector tran sport g ehaald en toegevoegd aan de s ector horeca. * Het aantal van 23 79 overvallen in 2003 dient u te herzien in 2 433. H et aantal 490 in 50 5. * Het aantal van 2383 overvallen in 2004 dient u te herzien in 2388. Het aantal 526 in 525.

26

Het totaal aantal mislukte overvallen in 2005 bedroeg 462. Gesteld kan worden dat ruim één op de vijf in Nederland gepleegde ov ervallen (21,5%) mislukt. In het jaar 2004 zijn er 525 overvallen misl ukt. In 2003 505 en in 2002 531 . Wanneer we de verschillende sectoren bekijken, dan valt op dat over de jaren 2004 en 2005 de misl ukte overvallen in de sector Medische en Zorginstellingen van nul in 2004 naar drie in 2005 zijn gesteg en. In hoeve rre pre ventiev e maa tregelen in deze bra nche heb ben bij gedrag en tot het misl ukken v an overv allen is ten b ehoeve v an deze rap portag e niet nader o nderzoch t. In de sectoren Financiële Instellingen (van 46 naar 44), Groothandel & Industrie (van 33 naar 22), Horeca (van 77 naar 65), Overheidsinstellingen (van 3 naar 1), Particulier (van 131 naar 116), Transport (van 29 naar 23) en de sector Detailhandel (van 207 n aar 188) is het aantal m islukte overvallen gedaald. Ook het totaal aantal overvallen in deze sectoren is in 2005 gedaald ten opzichte van 2004 . Het mislukken van ov ervallen kan worden veroorzaakt door het nem en van (integrale) beveiligingsm aatregelen, zoals bijvoorbeeld een gecontroleerde toegang, tijdvertragende maatregelen binnen het kasgebied, cameraregistratie, het tijdig afromen van geld in de kas en het stim uleren v an het geb ruik va n pin– en c hipbetal ingen. De achtergrondgegevens m et betrekking tot het mislukken van overv allen worden niet geregistreerd in LORS, waardoor in dit rapport geen g efundeerde conclusies getrokken kunnen worde n.

4.3 Overvallen per tijdstip Voor een aantal sectoren en/of soorten (winkels, financiële instellingen, benzinestations, particuliere waardetransporten en de horeca–instellingen) is in voorgaande jaren nagegaan op welke tijdstippen de overvallen zijn gepleegd. Binnen deze sectoren en/of soorten zijn relatief gezien de meeste overvallen gepleegd en kunnen de feiten bovendien in verband w orden gebra cht me t tijden van openstell ing. Gebleken is dat winkels hoofdzakelijk overdag werden o vervallen. De m eeste overvallen vonden plaats tussen 15.00 en 18.00 uur met een uitloop naar 21.00 uur, hetgeen verklaard kan worden door de koopa vond en d e ruim ere open ingstijde n. Tussen 09.0 0 en 12.00 uur werde n de me este overvallen op finan ciële instel lingen g epleeg d. De m eeste overvallen op benzinestations vonden plaats tussen 18.00 en 21.00 uur. De overvallen op particuliere waardetransporten werden voornamelijk tussen 18.00 en 03.00 uur g epleegd . Horecabedrijven werden v oornamelijk tussen 21.00 en 03.00 uur overvallen. Een nader onderzoek over 2005 geeft op het eerste gezicht geen ander beeld.

4.4 Overvallen per dag Over het totaal aantal overvallen (2148) bezien vonden in 2005 de meeste ov ervallen op vrijdag (355), woensdag (329), dinsdag (315) en donderdag (314) plaats. Op zondag (246), maandag (295) en zaterdag (294) werden iets minder ov ervallen gepleegd. Opv allend is dat de zaterdag in 2004 nog op de tweede plaats stond m et 369 overvallen. Er is dus een verschuiving waarneem baar bij het totaal aantal overvallen van de zaterdag naar de woensdag. In 2004 scoorde de woensdag qua aantal nog een vierde plaats. Bij de financiële instellingen (85) vonden in 2005 de meeste overvallen plaats op woensdag (20), donderdag (19) en vrijdag (19). Op dinsdag v onden 14 overvallen plaats. Op m aandag 11 overvallen, op zaterdag 2 overvallen en op zondag 0 overvallen. De buitverwachting van de overvaller heeft invloed op het gekozen tijdstip van de overval. Overzicht 11 geeft het aantal overvalle n per dag in de p eriode 2001 – 2005 aan.

27

Overzicht 11 het aantal overvallen per dag in 2001 – 2005

Maandag

Dinsdag

Woensda g

Donderda g

Vrijdag

Zaterdag

Zondag

2001

343

365

332

371

472

427

257

2002

350

360

358

356

470

416

254

2003

323

354

346

364

410

342

240

2004

316

339

345

367

391

369

256

2005

295

315

329

314

355

294

246

Overzicht 12 het aantal overvallen per dag in het eerste kwartaal, het tweede kwartaal en het derde kwartaal 2004 en 2005

Dagen

Eerste kwartaal 2004

Tweede kwartaal 2004

Derde kwartaal 2004

Eerste kwartaal 2005

Tweede kwartaal 2005

Derde kwartaal 2005

Maandag

99

54

61

80

75

58

Dinsdag

108

59

81

87

73

55

Woensd ag

107

60

71

88

85

73

Donderdag

108

94

69

85

74

59

Vrijdag

119

67

85

91

75

71

Zaterdag

121

73

87

82

52

61

71

53

52

65

70

43

733

460

506

578

504

420

Zondag Totaal

4.5 Overvallen per maand Bij een groot aantal sectoren vonden de meeste overvallen plaats in de w intermaanden. Volgens van Koppen 3 is dit verklaarbaar uit het feit dat er dan objecten open zijn, terwijl het donker is. Omdat daders niet herkend willen wor den ligt het ook voor daders voor de hand dat het plegen van een overval op klaarlichte dag risicovoller is.

4.6 Buit In deze rapportage is m ede op verzoek van de bran ches te rughoudend gerelateerd ten aanzien van bu itbedrag en, dan w el zijn er s umm iere opm erkinge n gem aakt ten aanz ien van de buit. Beperk ing va n de buit za l over he t algem een die ov ervalle rs ontm oedigen, d ie op ge ld uit zijn. Er zijn ook andere redenen aan te geven waarom daders overvallen plegen, zoals het zoeken naar spanning en sensatie, of het nemen van w raak. Een aantal daders is onder invloed van alcohol en of drugs. Bij deze ca tegorieën overv allers heef t buitbep erking s lechts be perkte invloed. Maatregelen Het omgaan m et kasgeld is een eerste vereiste voor overvalp reventie. Stimuleer het gebruik van pin en chip. Beperk de hoeveelheid geld in kas door deze regelmatig af te romen. Afhankelijk van de situatie gebruikt u hiervoor een kassabox, afstortkluis of buizenpost. Maak van uw kassa g een spaarp ot!

5 DADERS, SLACHTOFFERS EN WAPENS 3

28

Uit: “De tijd en de ruimte voor overvallen” in Mod us nr. 2 , jaargang 8, m ei 1999, P rof . dr. P.J. van Koppen.

5.1 Waargenomen daders In overzicht 5 werd gesproken ov er aangehouden daders van overvallen. Bij aangehouden daders zijn in overzicht 5 inbegrepen de daders w aarvan de opsporing, aanhouding en voorgeleiding is verzocht. In dit hoofdstuk wordt gesp roken over de waargenomen daders door de slachtoff ers / getui gen tijdens de overv al. Het aantal w aargeno men d aders ge eft een indic atie van he t aantal bij een overval betrokken daders. Dit aantal kan in werkelijkheid hoger zijn omdat bij een overv al som s daders betrokken zijn die niet tijdens de uitvoering worden waargenomen. Hierbij kan worden gedacht aan daders die op de uitkijk staan of personen die klaar staan met een vluchtauto. Overzicht 13 geeft voor de periode 2003 – 2005 weer hoeveel daders tijdens een overval /zijn gezien door getuigen en/of slachtoffers. Overzicht 13 aantal waargenomen daders in 2003 – 2005

Aantal daders

Overvallen in 2003

Percentage

Overvallen in 2004

Percentage

Overvallen in 2005

Percentage

1

1009

42%

877

37%

808

38%

2

870

37%

928

39%

851

40%

3

365

15%

387

16%

348

12%

4

100

4%

136

6%

109

5%

5

21

1%

41

2%

17

1%

6

11

–

11

–

9

–

7

1

–

1

–

4

–

>7

2

–

2

–

2

–

2379*

–

2383*

–

2148

–

Totaal

* Het aantal van 2379 overvallen in 2003 dient u te herzien in 2433. * Het aan tal van 238 3 overvallen in 2 004 d ient u te her zien in 23 88. Overzicht 14 aantal waargenomen daders eerste kwartaal 2004 en 2005

Aantal daders

Percentage

Overvallen eerste kwartaal 2004

Percentage

Overvallen eerste kwartaal 2005

1

263

36%

228

39%

2

269

37%

244

42%

3

126

17%

77

13%

4

55

8%

24

4%

5

13

2%

3

1%

6

5

1%

2

–

7

1

–

0

–

>7

1

–

0

–

733

–

578

–

Totaal

29

Overzicht 15 aantal waargenomen daders tweede kwartaal 2004 en 2005

Percentage

Overvallen tweede kwartaal 2004

Percentage

1

179

39%

192

37%

2

170

37%

185

36%

3

83

18%

95

18%

4

21

5%

40

8%

5

7

2%

2

–

6

0

–

3

1%

7

0

–

0

–

>7

0

–

2

–

460

–

519

–

Aantal daders

Totaal

Overvallen tweede kwartaal 2005

Overzicht 16 aantal waargenomen daders derde kwartaal 2004 en 2005

Aantal daders

Percentage

Overvallen derde kwartaal 2004

Percentage

Overvallen derde kwartaal 2005

1

201

40%

159

38%

2

191

38%

156

37%

3

77

15%

81

19%

4

26

5%

16

4%

5

7

1%

5

1%

6

3

1%

0

–

7

0

0

3

1%

>7

1

0

0

–

505

–

420

–

Totaal

Uit de overzichten 13–16 valt af te leiden dat in 2004 en 2005 het aandeel van de overvallen waarbij twee of meer daders betrokken zijn groter is dan het aandeel van door solisten gepleegde feiten. Bij overvallen op w oningen zijn vaak meerdere daders om dat men (dikwijls) meerdere slachtoffers voor langere tijd onder controle moet brengen / houden of omdat de buit niet direct voorhan den is en het z oeken naar een buit tijd vergt. Door daders gebruikte methodieken om beveiligingsmaatregelen te om zeilen vereisen ook meer mankracht (zoals bij overvallen op beroepsmatige waardetransporten).

30

Overzicht 17 het aantal door getuigen/slachtoffers waargenomen daders per sector in 2003 – 2005

Sector

Aantal overvallen

Waargenom en daders Eén

2003

2004

2005

Twee of

dader

2004

2005

2003

meer

2004

2005

daders 2003


113

108

85

43

38

32

70

70

53

Bank

66

65

59

24

21

23

42

44

36

Postagentschap

13

14

4

9

8

2

4

6

2

Postkantoor

20

14

15

8

3

5

12

11

10


14

15

7

2

6

2

12

9

5

192

203

143

73

68

42

119

135

101

taxi

123

121

93

47

44

24

76

77

69

Overige Groothandel Industrie & Dienstverlening

69

82

50

26

24

18

43

58

32

427*

425

385

155*

137

137

272*

288*

248


7

16

14

5

11

6

2

5

8


5

9

5

1

4

2

4

5

3

505

589

575

133

165

138

372

424

437


108

107

114

23

11

22

85

96

92


387

482

461

110

154

116

287

328

345

186

167

165

61

57

42

125

110

123


8

11

13

0

3

0

8

8

13


127

123

124

48

46

33

79

77

91

Maaltijdbezorgers

0*

0*

0*

0*

0*

0*

0*

0*

0*

Overige transport

51

33

28

13

8

9

38

25

19

944

866

776

538

397

409

406

469

367

Winkels

465

415

380

229

154

180

236

261

200

Benzinestatio ns

209

184

159

143

101

97

66

83

62


270

267

237

166

142

132

104

125

105

2379*

2383*

2148

1009 42%

877 37%

808 38%

1370 58%

1506 63%

1340 62%


Horeca

Particulier

Transport

Detailhandel

Totaal

* Op verzoek van het Bedrijven Platform tegen Roofovervallen (BtR) zijn de cijfers over de maaltijdbezorgers over 2003 – 2005 uit de sector trans port gehaald en toegevoegd aan de sector horeca. * Het aantal van 2379 overvallen in 2003 dient u te herzien in 2433. * Het aantal van 2383 overvallen in 2004 dient u te herzien in 2388.

31

5.2 Gewonden en doden Overzicht 18 laat het aantal overvallen per sector zien waarbij gewonden en doden onder de slachtoffers zijn gevallen. Overzicht 18 aantal overvallen met gewonde en dode slachtoffers per sector in 2003 – 2005

Sector

Aanta l overvallen 2003 2004 2005

Financiële instelling

Slachtoffers gewond 2003 2004 2005

Slachtoffers gedood 2003 2004 2005

113

108

85

5

6

4

0

0

0

Bank

66

65

59

1

3

2

0

0

0

Postagentschap

13

14

4

0

2

0

0

0

0

Postkantoor

20

14

15

2

0

1

0

0

0


14

15

7

3

1

1

0

0

0

192

203

143

28

44

31

0

2

1

Taxi

123

121

93

12

24

18

0

1

0

Overige Groothandel Industrie & Dienstverlening

69

82

50

16

20

13

0

1

1

427*

425*

385

32

45

40

1*

0*

2


7

16

14

0

1

1

0

0

0


5

9

5

0

2

3

0

0

0

505

589

575

165

167

194

4

9

3


108

107

114

49

35

48

3

2

0


397

482

461

116

132

146

1

7

3

186

167

165

25

30

30

0

1

1


8

11

13

1

0

2

0

0

0


127

123

124

17

20

23

0

1

1

Maaltijdbezorgers

0*

0*

0*

0*

0*

0*

0*

0*

0*

Overige transport

51

33

28

7

10

5

0

0

0

944

866

776

75

68

89

4

1

0

Winkels

465

415

380

39

37

54

1

0

0

Benzinestatio ns

209

184

159

9

7

11

1

1

0


270

267

237

27

24

24

2

0

0

2379*

2383*

2148

330*

363*

392

9*

13

7


Horeca

Particulier

Transport

Detailhandel

Totaal

* Op verzoek van h et Bedrijven Platform tegen Roofovervallen zijn de cijfers over de maaltijdbezorgers in de periode 2003 – 2005 uit de sector trans port gehaald en toegevoegd aan de sector horeca. * Het aantal van 23 79 overvallen in 2003 dient u te herzien in 2 433. * Het aantal van 2383 overvallen in 2004 dient u te herzien in 2388. *Het aantal overvallen met slachtoffers in 2003 dient u te herzien in 355 en in 2004 in 390. *Het aantal overvallen met doden in 2003 dient u te herzien in 10.

32

Bij lang niet alle slachtoffers kan kort na een overval letsel worden v astgesteld. Traumatische ervaringen worden vaak niet direct na de overval door de politie waargenom en en daarom ook niet altijd als aanvullende informatie geregistreerd in LOR S. Derhalve moet b ij het aantal gewonde slachtoffers wellicht een flink percentage wor den opgeteld van slachtoffers bij w ie pas in een later stadium zogenaa md ‘v erborg en letsel’ naa r bov en kom t. Het totaal aantal in L ORS g eregistr eerde overvallen waarb ij gewonde slachtoffers vielen in 2005 is, ten opzichte van 2004, toegenomen van 390 naar 392. Bij deze overv allen raakten in 2005 423 slachtoff ers gew ond. Gelet op het feit dat er in 2005 in totaal 240 overvallen minder werden g epleegd dan in 2004, kan gesteld worden dat het aantal overvallen waarbij slachtoffers gewond raakten in 2005 is gestegen ten opzichte van 2004. In 2003 werden 355 overvallen met gewonde slachtoffers in LORS geregistreerd. In 2003 waren er tien dodelijke slachtoffers bij overvallen in Nederland. In 2004 waren er op de peildatum 17 dodelijke slachtoffers. In 2005 waren er negen dodelijke slachtoffers te betreur en. In 2005 raakten er bij gepleegde overv allen zeven daders gewond. Eén dader werd bij een overv al in 2005 gedo od. In 2004 raa kten er bij gepleegde overvallen zes daders g ewond en werd er één dader ge dood. Het aantal dodelijke slachtoffers is niet altijd juist te registreren, omdat het motief van de dader(s) bij een moord vaak niet bekend is. Betreft het gep leegde de lict een moord, een doodslag, een inbraak of een overval? In 2000 en 2001 werden respectievelijk in totaal acht en tien slachtoffers bij een overval gedood. In 2002 werden negen slachtoffers bij een overv al gedood. In 2003 komt het aantal dode n uit op tw aalf en in 20 04 op zev entien. In 2005 vielen er negen doden te betreuren. In 2005 vielen er doden bij één overval in de sector Groothandel, Industrie & Dienstverlening, bij twee overv allen in de sector Horeca, bij drie overvallen in de sector Particulier – rubriek particuliere woning en bij één ov erval in de sector Transpo rt – rubr iek parti culier w aarde–tran sport. Het lijkt er op dat de daders die woningovervallen pleg en zo’n sterke buitverwachting hebben, dat ze bereid zijn om tot het uiterste te gaan, en dat de slachtoffers zich meer v erzetten als het hun eigen g eld betref t. Uit eerder e onderzoe ken is dit ook geblek en. Een overval is een ingrijpende gebeurtenis. Bijna alle slachtoffers van een overval v ertonen nadien stress– e n v e rw erkingsreacties. De ondernemer m oet zorgdragen voor de veiligheid v an het personeel in de werkom geving. De Arb owet heeft hiertoe onder meer de verplichting opgenomen om aandacht te schenken aan opvang en nazorg van slachtoffers v an agressie en geweld. Uit onderzoek is gebleken dat werknem ers die voorbereid zijn op een overval, minder risico lop en op langdurige psychische schade. Training op dit gebied kan dan ook zeer zinvol zijn.

33

5.3 Niet opgeloste overvallen met dodelijke slachtoffers (COLD CASES) Vanaf 1 januari 1993 tot 1 januari 2006 zijn er in Nederland bij 108 overvallen dodelijke slachtoffers te betreuren. Hiervan zijn er 75 opgelost. Dit is een oplossingspercentage van 69,4%. Overzicht 19 laat de 33 niet o pgelos te overv allen zien. Overzicht 19 niet opgeloste overvallen waarbij dodelijk e slachtoffers zijn gevallen in de periode 1993–2005 Reg io

Plaats

Datum

Object

Daders


Ams terdam

01–01–1993

privé–woning

3


Ams terdam

26–11–1993

privé–woning

2

Den H aag

28–09–1994

restaurant

1

Haaglanden Amsterdam–Amstelland

Ams terdam

01–06–1995

snack bar

1


Ams terdam

03–12–1995

geldtransport

4

Veess en (Heerde)

05–05–1996

beroepsm. woning

1


Rotterdam

09–07–1996

beroepsm. woning

2

Groning en

Groning en

04–12–1996

snack bar

2


Ams terdam

03–05–1997

café

1


Ams terdam

31–01–1998

snack bar

2

Arnhem

02–09–1998

bejaardenwoning

2

Ams terdam

15–11–1998

café

1

IJsselland

Deventer

11–01–1999

privé–woning

1

IJsselland

Deventer

04–05–1999

bejaardenwoning

1

Noord– & Oost–Gelderland

Putten

02–10–2000

restaurant

3

Midden & West Brabant

Tilburg

03–11–2000

privé–woning

3

Puttersh oek

03–12–2000

beroepsm. woning

2

Rotterdam

08–08–2001

beroepsm. woning

2

Limburg–Noord

Milsbeek (Gennip)

07–07–2002

boerderij

1


Krimp en a/d IJs sel

02–08–2002

supermarkt

1


Den H elder

17–102002

openbaar vervoer

1


Ams terdam

30–12–2002

hotel

3


Rotterdam

14–04–2003

beroepsm. woning

3


Rotterdam

01–10–2003

schoen enwinkel

1

Haule

12–10–2003

café

1

Ams terdam

17–12–2003

coffees hop

1

Rotterdam

29–02–2004

taxi

1

Berg & Terb lijt

15–08–2004

woning 55+

1

Haarlem

15–11–2004

privé–woning

1

Ams telveen

21–03–2005

groothan del

2

Almelo

06–04–2005

geldtransport

3


Oostvoorne

03–09–2005

privé–woning

1


Ams terdam

28–12–2005

woning 55+

3

Noord– & Oost–Gelderland

Gelderland– Midden Amsterdam–Amstelland

Zuid– Holland –Zuid Rotterdam–Rijnmond

Friesland Amsterdam–Amstelland Rotterdam–Rijnmond Limbu rg–Z uid Kennemerland Ams terdam Twente

Totaal : 33 overvallen

34

5.4 Slachtoffers Bij de 2148 overvallen die in 2005 in LORS werden g eregistreerd warren in totaal 3371 slachtoffers betrokken. Bij 1387 overvallen werd één slachtoffer g eregistreerd. Bij 459 overvallen werden twee slachtoffers geregistreerd e n bij 118 overvallen werden drie slachtoffers geregistreerd. Bij 50 overvallen werden v ier slachtoffers geregistreerd. Bij 27 overvallen werden vijf slachtoffers geregistreerd. Bij veertien overvallen werden zes slachtoffer s geregistreerd. Bij tien overv allen w erden zev en slachtof fers en b ij nog eens zes ove rvallen werde n acht slachtoffers geregistreerd. Bij de resterende overvallen in 2005 zijn meer dan acht slachtoffers geregistreerd of is niet bekend geworden hoev eel slachtof fers er w aren. Er v onden in 2005 tien over vallen p laats waarb ij het totaal aanta l bij de ov erval b etrokken s lachtoff ers op tie n of m eer pers onen ligt. Bij 2383 overvallen in 2004 werden in LORS in totaal 3712 bij de overvallen betrokken slachtoffers geregistreerd. Bij 1580 overvallen in 2004 werd één slachtoffer gereg istreerd. Bij 419 overvallen werden twee slachtoffers geregistreerd en bij 139 overvallen werden drie slachtoffers gereg istreerd. Bij 58 overvallen werden v ier slachtoffers geregistreerd. Bij 40 overvallen w erden vijf slachtoffers geregistreerd. Bij zestien overvallen werden zes slachtoffers geregistreerd. Bij vijf overvallen werden zeven slachtoffers en b ij nog eens tien overvallen werden acht slachtoffers geregistreerd. Bij dertien overvallen werden m eer dan tien slachtoffers geregistreerd.

5.5 Wapens In overzicht 20 wordt weergegeven welke wapens in de periode 2000 – 2005 bij de in LORS geregistreerde overvallen zijn waar genome n door de g etuigen/sl achtoffe rs. Het m eest geb ruikte wapen was in de period e 2000 – 2005 e en schietw apen. U it de regis tratie valt nie t altijd op te maken of het een echt wapen of een imitatiewapen betrof. Evenmin blijkt uit de registratie in LORS of het vu urwap en wel o f niet gela den wa s. Blijkens eerder onderzoek wordt bij circa 15% v an alle overvallen gebruik gem aakt van een combinatie van vuurw apens, slag– en/of steekwapens. Over 2005 is hier geen nader onderzoek naar gedaan. Het gebruik van autom atische w apens is in 2005 w aargeno men b ij 23 over vallen. In 2004 was dit waarg enomen bij twaalf ov ervallen. In 2003 bij vijftien overvallen en in 2002 bij 28 overvallen. Er valt ten opzichte van 2004 een stijging van het geb ruik van automatische w apens bij overvallen in Nederl and te consta teren. Het tota le aantal waargeno men w apens bij overvallen is gedaald v an 2977 in 200 2 naar 2862 i n 2003, naar 28 41 in 2004 en n aar 2737 in 2 005. In 2005 w erd 628 kee r een m es als w apen w aargenom en. In 2004 641 k eer. In 2003 w as dit 645 keer en in 2002 werd 709 keer een mes als w apen waargenom en en in LORS geregistreerd.

35

Het vastb inden van slachtoff ers tijdens de overv al is en bli jft een zor gelijke o ntwikkeling. Bij 119 overvallen werden in 2005 door de overvallers plastic bindstrips gebruikt, bij 99 overv allen tape, bij 28 overvallen touw en bij 29 overv allen elektriciteitsdraad. Bij acht overvallen werden handboeien gebru ikt. Deze ontwikkeling v ertoont een stijgende lijn en verdient een strenge aanpak. Bij acht overvallen in 2005 werd gebruik gemaakt van explosieven, vier maal wer d een bedwelm ende stof gebru ikt, vijf maal een injectienaald, drie maal een bijtende vloeistof en 44 maal werd het geb ruik van een spuitbus waargenomen. Ook deze ontwikkeling verdient een strenge aanpak. Overzicht 20 door getuigen en slachtoffers waargenomen en bij de overval toegepaste wapens in 2000 – 2005

Soort wapen

Specificatie

Schietwapen s

automatisch wapen, gaswapen, geweer, kruisboog, luchtdrukpistool pistool, revolver, riotgun, schiet– c.q. vuistv uurwapen.

Steekwapens

Slagwapens

Chemische wapens

Bindmiddelen

Overige wapens

Totaal aantal

200 0

2001

2002

2003

2004

2005

176 8

1550

1559

1425

1488

1370

beitel, mes, priem, schaar, schroevendraaier, steekvoorwerp.

799

741

750

688

689

666

(hak–)bijl, breekijzer, hamer, ijzeren staaf, knuppel, paraplu, wapenstok ploertendoder, stuk hout, steen.

122

135

140

138

127

149

bedwelmende stof, bijtende vloeistof , spuitbus, injectienaald, explosief.

59

50

67

69

57

67

elektricitei tsdraad, hand– duim boeien, plastic bindstr ips, tape, text iel, touw.

263

263

266

323

290

298

briefje, schokapparaat, verborgen wapen, handgranaat, overige incl usief ‘geen wapen opgegeven’ en ‘zie M.O.–tekst.’

249

211

195

219

190

187

326 0

2950

2977

2862

2841

2737

Uit overzicht 20 blijkt in 2005 naast een daling van het algemeen gebruik v an wapens ook een daling van het gebruik van schiet– steek– en overige w apens, ten opzichte van 2004. Er werd in 2005 bij overvallen 23 keer een automatisch w apen waargenom en. Voor de categorieën slagwapens, chemisc he wapen s en bindm iddelen valt een stijging van het totale aantal (149) waar te nemen, ten opzichte van 2004 (127). Bij overvallen in 2005 werd 863 m aal een pistool waargenomen , 628 keer een mes en 390 m aal een vuistvuurwapen. In 119 gev allen werden plastic b indstrip s en 99 m aal wer d tape bi j een over val ge bruikt.

36

6 BRANCHE–INFORMATIE 6.1 Financiële instellingen Jaartal Aantal overvallen

1998 179

1999 140

2000

2001

94

89

2002 101

2003 113

2004 108

2005 85

Advies Buitbeperkende maatregelen, het plaatsen van camera’s, gecontroleerde toegang, compartim enteren, het instellen van gevitaliseerde ruimten en controle op preventieve maatregelen lijken rendement te hebb en bij het terugdringen van het aantal overvallen. In 2004 en 2005 hebben een aantal overvallen plaatsgevonden w aarbij de daders, kort na de opening van de financiële instelling, de ruit vernielden nabij het beveiligd kasgebied. Ook blijken daders toe te slaan tijdens het vullen van geldautomaten. Extra aandacht voor deze zwakke plekken in de beveiliging w ordt dringend aanbevolen.

6.2 Groothandel, Industrie & Dienstverlening Jaartal Aantal overvallen

1998 166

1999 177

2000 243

2001 236

2002 246

2003 192

2004 203

2005 143

De Groothandel, Industrie & Dienstverlening is in dit hoofdstuk onderverdeeld in taxichauffeurs en overige Groothandel, Industrie en Dienstverlening.

Taxichauffeurs Advies Draag zorg voor het a fstorten van geld boven een bep aald bedrag. Installeer sabotagebestendige voorzieningen voor communicatieapparatuur en camerasystemen. Houdt de door u gen om en beveiligingsm aatregelen geheim. Zorg v oor een goede opleiding van chauffeur en centralist. Begin 2003 heeft de dienst Nationale Recherche Informatie van het Korps landelijke politiediensten een rapport uitgebracht, nummer 26/2002 Overvallen in Nederland op taxichauffeu rs. In dit rapport worden een aantal adviezen gegeven die m ogelijk kunnen helpen bij het terugdringen van het aantal overvallen op taxichauffeurs.

Overige Groothandel, Industrie & Dienstverlening. Advies Beveiliging van opslag van kos tbare goederen verdient aandacht. Praat niet met buitenstaanders over de aard van de goederen die in opslag zijn. Daders richten zich nam elijk vaak op specifieke buit. Installeer camerasystemen. Beperk het roken bij een openstaande achterdeur. Bespreek de regels en procedures met uw medewerkers, maar praat niet met buitenstaanders over de genom en beveiligingsm aatregelen.

37

6.3 Horeca Jaartal

1998

Aantal overvallen

1999

391

2000

381

2001

582*

2002

501*

419*

2003 427*

2004

2005

425*

385*

* Inclusief de cijfers over de maaltijdbezorgers, die in de jaren 1998 en 1999 in rapportages nog in de sector transport waren opgenomen.

De Horeca is in dit hoofdstuk onderverdeeld in: café’s, coffeeshops, hotels, restaurants, snackbars, maaltijdbezorgers en overigen. Overzicht 21

Nadere specificatie van de sector horeca over 2003 – 2005.

Indeling

Aantal

Poging

Geslaagd Gewond

Dood

1*

2 of meer daders

Jaarcijfers 2003 HORECA café coffeeshop hotel restaurant

427 43 14 47 76

82 5 1 5 22

345 38 13 42 54

32 10 2 5 6

1 0 1 0 0

155 11 3 15 29

272 32 11 32 47

snackbar maaltijdbezorger overige

119 91 37

37 8 4

82 83 33

4 3 2

0 0 0

62 21 14

57 70 23

425 41 17 17 97 124 96 33

77 7 6 0 19 32 8 5

348 34 11 17 78 92 88 28

45 7 4 5 8 15 3 3

0 0 0 0 0 0 0 0

137 14 1 6 34 49 21 12

288 27 16 11 63 75 75 21

385 55 11 12 90 118 56 43

65 7 0 1 5 18 23 11

320 48 11 11 85 100 33 32

40 14 2 1 6 6 6 5

2 2 0 0 0 0 0 0

137 11 3 6 35 59 10 13

248 44 8 6 55 59 46 30

Jaarcijfers 2004 HORECA café coffeeshop hotel restaurant snackbar maaltijdbezorger overige Jaarcijfers 2005 HORECA café coffeeshop hotel restaurant snackbar maaltijdbezorger overige

* Mede op verzoek van het Bed rijven Platform tegen Roofovervallen (BtR) zijn de cijfers over de maaltijdbezorgers in de periode 2000– 2005 u it de sector trans port gehaald en toegevoegd aan de sector h oreca.

.

* 1 betekent: 1 dader. * 2 of meer betekent: meerdere daders

38

Voor een aantal rubrieken uit de sector Horeca worden de volgende adv iezen gegeven:

Cafés Room de kassa en de speelautomaat regelm atig af. Zorg voor een kluis met tijdvertraging. Neem het geld niet mee naar huis. Volg de richtlijn Geldtransport? Doe het veilig! als u zelf het geld verv oert. Tel de dagopbrengst in een afzonderlijke afgesloten ruim te en zorg dat u daarbij niet zichtbaar bent voor anderen. Bedenk dat camera’s preventief kunnen w erken en kunnen helpen bij de opsporing v an daders. Gebruikt u videocamerasystem en volg dan de richtlijnen zoals weergegev en in de documentatie De Camer a de Baas. Houdt de door u genomen beveiligingsm aatregelen geheim. Bespreek de reg els en procedures met uw m edewerkers, maar praat niet met buitenstaanders over de genomen bev eiligingsmaatregelen. Investeer in scholing en training van medew erkers. Het verhoogt hun weerb aarheid en reduceert het risico van uitval.

Coffeeshops Zie het advies bij cafés .

Hotels Laat geen onbevoegden toe op kw etsbare plekken en tijdstippen. Toegangscon trole in de avond en nac htelijke uren. Zie voorts het advies bij cafés.

Restaurants Zie het advies bij cafés.

Snackbars Ruim de helft van het aantal overvallen op snackbars wordt gepleegd door één dader. De sluitings tijd is een kw etsbaar m omen t. Advies Zie het advies bij cafés. Sluit af met tenminste twee p ersonen.

Maaltijdbezorgers De cijfers over de Maaltijdbezorgers z ijn in eerdere jaarverslagen ondergebracht bij de sector transpor t. Op verzoek van het Bedrijvenplatform tegen Roofovervallen zijn de maaltijdbezorgers in de jaarv erslage n over 20 00 – 2005 ov ergehev eld naar de s ector Ho reca. Advies Zorg ervoor dat de bezorger tijdens de rit zo weinig m ogelijk geld bij zich heeft. Laat degene die de bestelling aanneemt een controlecheck uitvoeren om te kunnen v aststellen of de bestelling een valstrik is. Bezorg niet bij twijfel. Bespreek de regels en procedures met de medewerkers, maar praat niet m et buitenstaanders over genomen bev eiligingsmaatregelen. Ook het vooraf aan de klant aangeven dat de bezorger zeer weinig wisselgeld heeft en dat er met gepas t geld be taald moet worden v erdient aanbeveling. Training van het personeel en een kritisch s electiebe leid van p ersoneel v erdient de aan dacht.

39

6.4 Medische & Zorg Instellingen Jaartal Aantal overvallen

1998

1999

22

2000

7

2001

12

2002

15

2003

12

2004 7

2005

16

14

Advies Laat geen geld of andere waardev olle goederen achter in laden en of kasten. Bespreek de regels en procedures met de m edewerkers m aar praat niet met buitenstaanders over genom en beveiligingsm aatregelen.

6.5 Overheidsinstellingen Jaartal

1998

1999 7

Aantal overvallen

2000 3

2001 2

2002 4

2003 4

2004 5

2005 9

5

Advies Laat geen geld of andere waardev olle goederen achter in laden en/of kasten. Bespreek de regels en procedures met de m edewerkers, m aar praat niet met buitenstaanders over genom en beveiligingsm aatregelen.

6.6 Particulier/ woningen Jaartal Aantal overvallen

1998 393

1999 420

2000 471

2001 469

2002 475

2003 505

2004 589

2005 575

Voor zover relevant zijn een aantal rubrieken uit de sector Particulie r hierna nad er toegeli cht.

Woningen Het totaal aan overvallen op alle woningen in 2005 bedraagt 575. Er m islukten in totaal 116 overvallen op woningen. In 2004 waren er 589 ov ervallen op woningen. Van een overv al op een beroepsmatige woning w ordt gesproken als de overval op de woning m ogelijk in relatie staat tot het beroep van het overvallen slachtoffer. Is dit niet het geval dan wordt in deze rapportage gesproken over een particuliere woning. In zijn algeme enheid kan gesteld worden dat bij overvallen op woningen er bij drie op de vier overvallen fysiek gew eld word t toegepast. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de daders door intimidatie de buit moeten zien te vinden. Over het algemeen werd er door de daders aang ebeld, waarna er door het slachtoffer werd opengedaan. Bij drie overvallen op een particuliere woning zijn in 2005 slachtoffers omgekom en. Bij 194 overvallen op woningen vielen er gewonden. Op particuliere woningen bedroeg het aantal overvallen waarb ij gewonden vielen 146 en bij beroeps matige w oningen was dit aantal 48. Advies Door beter te controleren wie er voor de deur staat, kunnen mogelijke slachtoffers zich w ellicht beter beveiligen c.q. overv allen tegengaan. Niet opendoen, als je niet zeker weet wie er v oor de deur staat!

40

Beroepsmatige woning Beroepsmatige woning Aantal overvallen

1998 104

1999 95

2000 95

2001 77

2002 72

2003 108

2004 107

2005 114

Bij een aantal overvallen op woningen richtten de overvallers zich op de kluis. Naast het in LORS geregistreerde totale buitbedrag van de gelukte overvallen op beroepsmatige woningen, zijn als buit ook sieraden en overige goederen geregistreerd. Particuliere woning Particuliere woning Aantal overvallen

1998 289

1999 325

2000 376

2001 392

2002 403

2003 397

2004 482

2005 461

Er valt al een aantal jaren een flinke stijging te zien van het aantal overvallen in deze rubriek. Van 274 in 1996 naar 482 in 2004. In 2005 is er een lichte daling waarneem baar naar 461 overvallen. Opvallend is ook de stijging van het aantal overvallen waarbij gewonde slachtoffers vallen in de rubriek particuliere woningen: van 65 ov ervallen in 1999 naar 146 overvallen in 2005. Naast het in LORS geregistreerde totale buitbedrag v an de gelukte overvallen op particuliere woningen, zijn als buit ook sieraden en overige goederen g eregistreerd. Veel overvallen op woningen zijn onder te verdelen in c.q. te herleiden naar ‘het criminele circuit’, ‘(internet–)adverteerders’, ‘de escortservice’ en overvallen op ‘woningen 55+’. Op 4 oktober 2002 werd door het Informatie Knoopp unt Politie een zaaksvergel ijkende analyse gestart betreffende de overvallen op w oningen over de periode 1 septem ber 2001 tot en met 31 augustus 2002. De doelstelling van deze analyse was onder meer het verschaffen van inzicht in het aantal overvallen verspreid over heel Nederland en het vaststellen van ov ereenkomsten in de modus operand i van die o verv allen. Op 31 januari 2003 verscheen na een nadere an alyse het IKP– rappo rt Inzichtsanalyse woning overvalle n – 1 september 2001 t/m 31 augus tus 2002. Eén van de conclusies in dit rapport is dat niet kon worden v astgesteld dat woningovervallen een bovenregionaal karakter hebben. Aanbevolen werd deze problematiek vanuit een regionaal oogpunt aan te pakken. Deze aanpak heeft echter tot op heden geen noe m en s- w aardig meetbaar effect opgeleverd. Gelet op het al jaren stijgend aantal overvallen op woningen werd in 2005 in samenwerking met de landelijk coördinator overvalcriminaliteit door een bovenregionale werkgroep gewerkt aan een update van genoem de analyse, om te komen tot verbetervoorstellen en een hernieuwde aanpak van de overv allen op woningen. In 2006 wordt de rapportage van deze werkgroep verwacht met betrekking tot een verbeterde aanpak van overvallen op w oningen. Ook het bevorderen van het verzamelen en het gebruik van technisch sporenmateriaal en de verbetering van de registratie van dit technisch sporenmateriaal is overigens een aanbeveling in genoem d rapp ort. Deze aanbeveling zal ook in 2006 om hernieuwde aandacht vragen.

41

6.7 Transport Jaartal Aantal overvallen

1998

1999

341

355

2000

2001

239*

233*

2002 188*

2003

2004

186*

167*

2005 165*

* Exclusief de maaltijdbezorgers die in de jaaroverzichten 1998 en 1999 in de sector transport waren opgenomen.

Voor zover relevant zijn een aantal rubrieken uit de sector Transpo rt hierna nad er toegeli cht. Beroepsmat ig waardetransport Beroepsmatig transport

1998

1999 8

Aantal overvallen

2000

14

2001 6

15

2002

2003

16

2004 8

11

2005 13

In 2002 werden zestien overvallen op b eroepsmatig w aardetransport geregistreerd. Na een daling naar acht overvallen in 2003 is er echter sprake van een stijging van het aantal overv allen van elf in 2004 naar dertien in 200 5. Bij tw ee overv allen raakte n slachtof fers g ewond . Advies Een goede beveiliging door het volgen van procedures lijkt nog altijd zijn vruchten af te werpen. Draag zorg voor de juiste naleving van interne procedures. Screen het eigen personeel. Blijf alert op vreemde om standigheden. Meld deze direct aan de politie.

Particulier waardetransport Part. waardetransport Aantal overvallen

1998 140

1999 166

2000 158

2001 158

2002 137

2003 127

2004 123

2005 124

Bij 23 overvallen op particulier waardetransport vielen gewonde slachtoffers. Advies Volg de richtlijnen van de brochure Geldtransport? Doe het veilig! als u zelf geld of waardevolle goederen verv oert. Inves teer in scholing en training van medew erkers. Dit verhoogt hun weerbaarheid en vermindert het risico van uitval. Kies wisselende tijdstippen en routes. Laat al te jeugdige personen geen geld verv oeren.

6.8 Detailhandel Jaartal Aantal overvallen

1998 864

1999 922

2000 1151

2001 1020

2002 1119

2003 944

2004 866

2005 776

Detailhandel In dit hoofdstuk is de detailha ndel onderv erdeeld in: supermarkten, juweliers, tabakszaken, benzinestations, slijterijen, videotheken, kledingzaken, drogisterijen, telefoonwinkels en overigen. Het aantal overvallen in de detailhandel is sedert 2000 (1151 overvallen) met circa 32.5% afgenomen naar 776 overvallen in 2005. Het collectief nemen v an integrale preventiemaatregelen lijkt nu ook in deze branche succes op te leveren. Overzicht 22 Nadere specificatie van de sector detailhandel periode 2003 – 2005

Jaarcijfers 2003

42

Indeling DETAILHANDE L supermarkt juwelier tabakszaken benzinestation slijterij videotheek kleding drogisterij telefoonwin kel overige

Aantal

Poging

Geslaagd Gewond

Dood

1*

2 of meer

944

205

739

75

4

538

406

105 40 71 209 37 59 60 52 41 270

27 9 23 34 13 7 13 13 8 58

78 31 48 175 24 52 47 39 33 212

9 4 5 9 4 1 4 1 11 27

0 1 0 1 0 0 0 0 0 2

48 10 38 143 23 24 36 42 8 166

57 30 33 66 14 35 24 10 33 104

Jaarcijfers 2004 Indeling

Aantal

Poging

Geslaagd Gewond

Dood

1*

2 of meer

DETAILHANDEL supermarkt juwelier tabakszaken benzinestation slijterij videotheek kleding drogisterij telefoonwin kel

866 127 29 81 184 25 55 29 29 40

207 34 6 29 43 5 10 6 5 7

659 93 23 52 141 20 45 23 24 33

68 13 4 10 7 0 2 2 1 5

1 0 0 0 1 0 0 0 0 0

397 38 7 32 101 12 2 22 16 7

469 89 22 49 83 13 35 7 13 33

overige

267

62

205

24

0

142

125

Jaarcijfers 2005 Indeling

Aantal

Poging

Geslaagd Gewond

Dood

1*

2 of meer

DETAILHANDEL supermarkt juwelier

776 136 25

188 34 5

588 102 20

89 21 3

0 0 0

409 53 10

367 83 15

tabakszaken benzinestation slijterij videotheek kleding drogisterij telefoonwin kel

59 159 19 50 25 41 25

24 27 5 10 5 11 2

35 132 14 40 20 30 23

9 11 4 3 1 3 10

0 0 0 0 0 0 0

34 97 16 18 17 27 5

25 62 3 32 8 14 20

overige

237

65

172

24

0

132

105

* Mede op verzoek van het BtR is de Detailhandel in deze tabel nader gespecificeerd. * 1 betekent: 1 dader. * 2 of meer betekent: meerdere daders.

Supermarkten en winkels Supermarkten scoren hoog als het gaat om objecten die meer dan één keer worden overvallen. Na de benzinestations staan de supermarkten over de laatste tien jaar gemeten op een tw eede plaats. In de periode 2000 – 2005 vonden een groot aantal overvallen plaats op superm arkten waarbij de daders zich richtten op de kluis. Tijdvertraging op de kluis wordt aanbevolen. Bij een

43

aantal ove rvallen hanteerden d e daders de klantgedr agm ethode. Buit Bij een aantal overvallen werd de buit w eggenomen uit de geldlade van de caissière of vanuit een telruim te of kass akantoor. Advies Beperking van de buit (afromen) en tijdvertraging op de kluis verdient nog veel aandacht. Ook het beleid voor het vervoer v an geld over straat en procedures voor het afstorten verdienen de nodige aandacht. Beperk het roken bij een openstaande achterdeur. In de brochure CBL Veiligheidsplan, Preventi e Overvalcriminaliteit Supermarkten van juni 1997, zijn vele praktische tips opgenom en om enerzijds het veiligheidsbew ustzijn binnen de branche te verhogen en anderzijds aan de hand van dit plan een halt toe te roepen aan het aantal overvallen op supermarkten. Naleving van de richtlijnen in dit veiligheidsplan en controle op de genomen preventiemaatregelen worden aanbevolen. Met name het sleutelbeheer (denk ook aan de achterdeur ) en het conta nte geldb eheer vr aagt vo ortdurende a andacht.

Juweliers Een juwelierswinkel vormt voor de professionele overvaller een lucratief object. De branche heeft reeds veel geïnvesteerd in preventieve maatregelen. Bij een aantal overvallen werden bij het begin of tijdens de overval vitrines v ernield en vernielingen aangericht. Bij bijna alle overvallen werd fysiek geweld gebruikt en werd met wapens gedreigd. Enkele malen werd toegang verkr egen na aa nbellen of klopp en. Ook het ob server en buiten he t object k omt nogal eens voor. De daders richten zich vaak op een specifieke buit, zoals bijvoorbeeld de duurdere horloges. Het rapport Goud in Veiligheid – Een keten van maatregelen van de Com missie Veiligheid Juweliersbranche v an april 2003 doet een groot aantal aanbevelingen om de aanpak van de cr imina liteit in deze b ranche te v erbetere n. Buit Bij een aantal overvallen op juweliers ging het de daders met nam e om de duurdere m erken horloges . De reg istratie v an de buit v an de ove rvallen o p juw eliers is n iet optim aal. Bij veel overvallen werd met name de tegenwaarde van de ontvreemde sieraden, ten behoeve van de re gistratie in LORS , niet verm eld. Advies Naast de noodzakelijke preventiemaatregelen zal vooral aandacht m oeten worden besteed aan de weerb aarheid van de m edewerker s. Training en scholing is daarbij essentieel. De Comm issie Veiligheid van de Federatie Goud en Zilver is zeer actief in het aanbieden van trainingen, adviezen en slachto fferhulp. Belangrijk advies is en blijft: Pleeg geen verz et als een overval plaatsvindt, maar denk aan RAAK : Rustig blijven, Aanvaarden, Afg even en Kijken.

Benzinestations Vaak doen daders zich voor als klant. Er wordt bij nagenoeg alle overv allen gedreigd met een wapen. Bij de ov ervalle n waar bij dit niet g ebeurt, wordt er verbaal gedreigd of is er sp rake van het toepassen van fysiek geweld. Som s saboteert men de aanwezig e camera en/of comm unicatiemiddelen. Vaak wordt de buit meeg enomen in een (plastic) tas. In een aantal gevallen wachten de daders de opening of sluiting af of observeren zij eerst het object. Benzinestations scoren het hoogst als het gaat om objecten die meer dan één keer worden overv allen.

44

Buit Bij de meeste overvallen is de buit m inder dan 750 euro met enkele uitschieters naar boven. Advies Zorg ervoor dat de kassa regelmatig wordt afgeroom d. Voorzie de kluis van tijdvertraging en neem de sleuteldiscipline in acht. Tel de dagopbrengst in een afzonderlijke ruimte en zorg dat u daarbij niet zichtbaar bent voor anderen. Neem het geld nooit m ee naar huis. Volg de richtlijnen van de brochure Geldtrans port? Doe het veilig! als u zelf geld vervoert. Van cam era’s gaat een preventieve werking uit m aar ze hebben ook hun nut bew ezen bij h et opsp oren van daders, m its ze goed zijn geïnstalleerd. Gaat u over tot de aanschaf van een videocam erasysteem volg dan de richtlijnen zoals deze worden benoemd in de docum entatie De camera de baas. Bespreek de regels en procedures met uw medew erkers, maar praat niet met buitenstaanders over de genomen beveiligingsm aatregelen. Investeer in scholing en training van medew erkers. Dit verhoogt hun weerbaarheid en vermindert het risico bij uitval. In het najaar 2003 is de brochure Veiligheid en beveiliging tankstations van de V ereniging Nederla ndse Petro leum In dustrie (V NPI) verschenen met nuttige tips op het gebied van veiligheid en beveiliging.

Slijterij Zie het adv ies bij v ideotheken.

Videotheken Volgens een opgave v an de brancheorganisatie NVDO zijn er circa 1200 v ideotheken in Nederland. In 2002 zijn er van de 68 overvallen op v ideotheken geen overvallen mislukt. Zeg t dit laatste getal iets over de genomen preventieve maatregelen in deze branche? In 2003 zijn zeven van de 59 overvallen op videotheken mislukt. In 2004 was dit tien op de 55 overvallen en in 2005 tien op de 50 overvallen. Er valt in deze dus een stijging te constateren. De kans dat een videotheek te maken krijgt m et een overval is relatief hoog. Bij nagenoeg alle overvallen w erd er gedreigd met een w apen. Er raakten in 2005 bij drie overvallen slachtoffers gew ond. Buit De buit wordt vaak v ervoerd in een (plastic) tas en is meestal relatief laag te noemen. Advies De buit kan verlaagd worden door het aanw ezige geld in de kassa strikt te beperken tot een noodzakelijke wisselgeldvoorraad. Zorg voor goede kluisvoorzieningen met tijdvertraging. Bespreek regelmatig m et het personeel de regels en procedures met betrekking tot openen en sluiten van de winkel en met betrekking tot geldhandelingen. Door m iddel van training en scholing kan de weerbaarheid van m edewerkers w orden verhoogd. Cam era’s kunnen een preventieve werking hebb en, zeker bij vestigingen die solitair gevestigd zijn. Overleg vooraf m et uw installateur over uw eisen, zodat de installatie daarop wordt afgestem d.

Kledingzaken In 2005 werden 25 modespeciaalzaken ov ervallen. In 2004 waren dit er nog 29. In 2003 waren dit er 60. In 2005 mislukten vijf overvallen. Ook kinderkledingzak en staan in de belangstelling van zowel overv allers als ramkrakers. De daders doen zich in een aantal gevallen eerst voor als klant en in veel gevallen dreigen zij met een wapen. Bij een aantal overv allen werd fysiek geweld gebruikt. Bij één overval viel een gew onde. Bij de voorbereiding hebben de daders bij een aantal overv allen de op ening of de sluiting van de za ak afgew acht. Buit De buit bij een overval is m eestal geld en nagenoeg geen kleding of andere goederen. De buit wordt vaak vervoerd in een (plastic) tas. Bij een ramkraak gaat het vaak om de kleding. Advies Zie het advies bij videotheken.

Drogisterij. Advies

45

Zie het advies bij videotheken.

Telefoonwinkels De kans dat een telefoonwinkel met een overval te maken krijgt is relatief groot. Er zijn in Nederland circa 500 telecomzaken gereg istreerd. In 2003 werden 41 telefoonwinkels overvallen. In 2004 waren dit er 40 en in 2005 werden 25 telefoonwinkels overv allen. Er mislukten twee overvallen. Bij nagenoeg alle overvallen werd er gedreigd m et een wapen. Er raakten bij tien overvallen op telefoonwinkels slachtoffers gew ond. Er wordt vaak (veel) fysiek g eweld g ebruikt. Ook aanwezigen w orden regelmatig tijdens de overv al gefouilleerd. De daders richten zich op specifieke buit, te weten: geld, telecomapparatuur en telefoonkaarten. Vaak wordt de buit na de overval vervoerd in een (plastic) tas. Buit Naast geld waren de daders v ooral uit op GSM’s en telefoonkaarten. Advies Het is van het grootste belang dat de medewerkers doordrongen zijn van de veiligheidsrisico’s. Opleiding en training is daarbij cruciaal. Ook het gezamenlijk opstellen van regels en procedures is van belang. Denk aan regels en procedures m et betrekking tot openen en sluiten van de winkel en geldafhandeling. Cameratoepassing kan nuttig zijn. Maak van de kassa geen spaarp ot. Beperk het contante geld in de kassa tot de noodzakelijke wisselvoorraad. Zorg voor een goede kluisvoorziening met tijdvertraging.

46

7 GEBRUIKTE VOERTUIGEN Overzicht 23 geeft e en overz icht per voertuigsoort over 2004 en 2005 van de bij de overv allen door getuigen waargenom en voertuigen. Tevens is aangegeven hoeveel geb ruikte voertuigen bij een overval in LORS als gestolen zijn geregistreerd. Ook is aangegeven hoeveel van deze gestolen voertuigen er na de overval zijn terugg evonden. Overzicht 23 de bij een overval gebruikte, gestolen en teruggevonden voertuigen in 2004 – 2005.

Voer tuig

Auto

Aantal gebruikte voer tuigen in 2005

Aantal terug in 2004

Aantal gestolen voer tuigen in 2004

Aantal gebruikte voer tuigen in 2004

Aantal terug in 2005

Aantal gestolen voer tuigen in 2005

360

93

74

343

112

80

Bestelbus

25

8

7

27

10

6

Bromfiets

25

4

2

28

6

4

134

15

18

125

16

21

12

6

6

9

3

3

Vrachtauto

1

1

–

3

2

1

Geen soort

–

–

–

5

–

–

–

–

–

–

–

–

557

127

107

540

149

115

Bromscooter Motor

opgegeven Boot Totaal

Noot: In oudere jaaroverzichten werd onders cheid gem aakt tussen scooter en bromscooter. In 2002 zijn deze samengevoegd in de rubriek bromscooter, mede omdat het onderscheid per voertuig voor getuigen niet altijd even duidelijk is. Overzicht 24 de bij een overval gebruikte voertuigen per kwartaal in 2005.

Voer tuig

Auto

Aanta l

Aanta l

Aantal gebru ikte

Aantal gebru ikte

gebruikte voertuigen

gebruikte voertuigen

voertuigen derde

voertuigen in 2005

eerste kwartaal 2005

eerste halfjaar 2005

kwartaal 2005

75

145

89

343

Bestelbus

4

15

4

27

Bromfiets

10

14

6

28

Bromscooter

42

77

13

125

Motor

2

3

3

9

Vrachtauto

–

1

–

3

Geen soort

–

–

–

5

–

–

–

–

133

255

115

540

opgegeven Boot Totaal

47

8 OPSPORINGSBERICHTGEVING 8.1 OPSPORING VERZOCHT In het televisie programm a Opsporing Verzocht w ordt al jaren aandacht besteed aan onopge loste misdrijven. Ook wordt daarbij regelmatig aandacht besteed aan in Nederland gepleegde overvallen. Aan dit programm a wordt meeg ewerkt door collega’s van de DN RI en de politieregio’s. Het program ma Ops poring Verzocht heeft in 2005 aandacht besteed aan 81 overv allen. Een registratie van de uitzending c.q. de behandeling van de overv al in Opsporing Verzocht betreffende deze 81 zaken is in LORS opgenom en. In 2004 werd aan 92 overvallen aandacht besteed, in 2003 aan 73 ov ervalle n en in 2002 aa n 89 over vallen. In zijn algemeenhe id kan gesteld worden dat de aandacht in dit televisieprogramm a en de reacties die daarop kome n, mede een bijdrage hebben geleverd aan het oplossingspercentage van in N ederland g epleeg de overv allen. Behalve het programm a Opsporing Verzoc ht besteden ook een aantal regionale en lokale televisiestations aandacht aan onopgeloste overvallen. Blijkens de registratie in LORS is er in 2005 naast het programma Opsporing Verzocht 6 9 keer landelijk, 37 keer landelijk en regionaal en 332 keer regionaa l aandacht b esteed aan ov ervallen . In 2004 werd 88 keer landelijk, 20 keer landelijk en regionaal en 270 keer regionaal aandacht besteed aan overvallen. De regionale aandacht voor overvallen is toegenom en van 150 keer in 2003 naar 270 keer in 2004 en naar 332 keer in 2005.

8.2 RI ON–LINE RI On–line is de intranetversie van het tweewekelijks opsporingsblad Recherche Informatie (RI). De DNRI is beheerde r van RI On– line. RI en RI On–line worden ingezet om m edewerkers van de politie te inf orme ren over misd rijven e n recherc heonderzo eken m et een bovenregionaal karakter. Politiemedewerkers in Nederland zijn op basis van de W et Politieregisters bevoegd van de inhoud ke nnis te nem en. In 2005 werd in de rubriek overvallen in RI en RI On–line aandacht besteed aan 79 overvallen. In 2004 werd aandacht besteed aan 73 overvallen en in 2003 aan 76 overvallen.

49

9 OVERIGE INFORMATIE 9.1 VUURWAPENCRIMINALITEIT In het Vuurwapen Data Systeem (VD S) van de DNRI zijn voor het jaar 2005, naar aanleiding van gewapende overvallen, op de peildatum in totaal 751 overvalincidenten geregistreerd. In 660 gevallen betrof de registratie een overval en in 91 gevallen een poging hiertoe. Bij 20 van de 751 in het VDS geregistreerde overv allen werd geschoten. Bij drie van deze twintig ov ervallen vielen drie doden en twee gewonden, terw ijl bij de andere zeventien overvallen acht gew onden vielen. Bij de 751 in het VDS geregistreerde ov ervalincidenten zijn in totaal 138 vuurwapens, op vuurwap ens gelijkende voorwerp en, onderdelen van vuurwap ens, busjes traangas en munitie in beslaggenom en.

9.2 INTERPOL In 2005 zijn en ige tientall en Interpol dossiers , zowel m et inkom ende als uitg aande info rmati e, behandeld door de medewerkers van DNRI–overvalcriminaliteit. Deze dossiers hebben in een aantal gevallen bijgedragen tot de aanhouding van daders van overvallen c.q. inform atie verschaft over in het verleden gepleegde ov ervallen in Nederland of in het buitenland. In een aantal gevallen kon de informatie w orden overgedragen aan (bov enregionale) rechercheteams in verband met lopende recher cheonderzoeken naar gepleegde overv allen en/of ramkraken.

9.3 EUROPOL In 2005 werd door medew erkers van DNR I–overvalcriminaliteit deelgenom en aan door Europol georganiseerde meetings m et betrekking tot overvalcrim inaliteit en ramkraken in het kader van (inter–)nationale informatieuitwisseling. In een aantal gevallen kon de via Europ ol verkregen informatie worden overgedragen aan (bovenregionale)rechercheteams in verband met lopende rechercheonderzoeken naar gepleegde overv allen en/of ramkraken.

9.4 ACTIEPLAN OVERVALCRIMINALIT EIT Het Bedrijvenplatform teg en Roofovervallen, de Vereniging Slachtoffer Hulp N ederland, het Openbaar Ministerie en de politie hebben in 2001 een gezamenlijk ‘Actieplan overv alcrim inaliteit’ op gesteld. Dit actieplan is door de portefeuillehouder vermogenscr iminaliteit binnen de board Opsporing besproken en akkoord bevonden. In het actieplan wordt onder meer aandacht gev raagd voor de eerder binnen de Raad van Hoofdcom missarissen gem aakte werkafspraken. Op 8 juni 2001 heeft de voorzitter van de Beleids– en adviesgroep Overvallen, namens de portefeuillehouder verm ogensc rimi naliteit, dit actieplan verzonden aan de korpschefs van de regiokorp sen en de chef van het Korps landelijke politiediensten. Ook in 2005 hebben de betrokkenen in diverse overleggrem ia nauw sameng ewerkt om de doelstellingen van dit actieplan na te streven.

50

In de brief van de m inister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, kenmerk EA 2003/77701 d.d. 17 september 2003, met als onderwerp ‘Adviescommissie Veiligheid juweliersbranche’, onderschrijft de minister een aantal aanbevelingen van genoemde commissie inzake de veilig heid van j uwelie rs, hun m edewe rkers en h un cliënten. Met name de terugk oppeli ng door de politie ov er me ldingen, aa ngiften en lopende onder-zoeken naar overvallen of ram kraken bij juweliers is voor ver betering vatbaar, zo w ordt in genoemde brief gesteld.

9.5 LANDELIJK OVERVALCOORDINATOR Eind 2003 is de door de minister van Justitie aangestelde Landelijk Coördinator overvalcriminaliteit M. Bosman MPM met zijn werkzaamheden begonnen. Het streven was er in 2004 en 2005 op gericht om de trendmatige ontwikkeling van de laatste jaren, een daling van het aantal overvallen, door te zetten. Om dit resultaat te bereiken is ook een inspanning van de korpsen gevraagd. De ontwikkelingen op dit punt zijn ook in 2005 door de landelijk coördinato r overvalcriminaliteit nauwlettend gevolgd en hierover is aan de korpsen per kwartaal bericht. Daarnaast is ook in 2005 in overleg met het bedrijfsleven bezien welke aanvullende preventieve maatregelen genomen konden worden, om het totaal aantal overvallen verder terug te dringen. In oktober 2005 is de Landelijk Coördinator overvalcriminaliteit M. Bosman MPM, voor een termijn van twee jaar, opgevolgd door Drs. P.T. Reijenga.

9.6 BRT’s in 2005 In 2005 draaiden de navolgende Bovenregionale Recherche Teams op seriem atig gepleegde overv allen en/of r amkr aken: Kalymnos – BR–Am sterdam Parodie – BR–Amsterdam Kempo – BR –Amsterdam Kraanvogel – BR–NON Amerikaanse Eik – BR–NON Egel – BR–NON Polaris 2 – BR–NON Omikron – BR–NON Anoniem – BR–N oord–West–M idden Charlie – BR Noord–W est–Midden Hotel – BR–Noord–W est–Midden Antalya – BR–Rotterdam BRZ16 –BR–Zuid BRZ34 – BR–Zuid Een aantal van deze BRT’s is ook in 2006 nog actief.

51

9.7 LARSMELDINGEN In het LARS worden voorb ereidingshandelingen, aflegsituaties en verdachte omstandigheden met betrekking tot overvalcrim inaliteit door de politie geregistreerd. Het LARS is zowel centraal als decentraal te voeden en te bevragen. Om technische redenen zijn enkele regio’s in 2005 niet in de gelegenh ei d g e w eest het LARS te voeden. Het Lors–team van D NRI heeft op verzoek v an enkele regio’s een aantal Larsmeldingen ingevoerd in ver band met de hiervoor g enoemde technische omstandigheden. Overzicht 24 het aantal LAR S–m eldingen per p olitieregio.

dd. 1 feb. 2006 REGIO Groningen Friesland Drenthe IJsselland Twente NO Gelderland Gelderland Midden Gelderland Zuid Utrecht N Holland Noord Zaanstreek Kennemerland Amsterdam–Amstellan d Gooi/Vechtstreek Haaglanden Hollands Midden Rotterdam Z Holland Zuid Zeeland M W Brabant Brabant Noord Brabant ZO Limburg Noord Limburg Zuid Flevol and KLPD LORS–team Totaal

52

2005 0 0 0 5 3 3 5 3 4 0 8 3 0 0 14 3 1 0 0 8 0 0 1 29 0 0 146* 236

9.8 CCV In de zomermaanden van 2004 werd het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) opgericht e n operationeel. Het CCV ondersteunt private en publieke partners b ij de realisatie van crim inaliteitspreventie en veiligheid. Het centrum is een initiatief van de ministeries van Justitie en BZK, werkgeversorganisatie VNO–NCW , de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van Hoofdcommiss arissen. Op verzoek van het CC V werd in 2004 en 2005 door DNRI de nodige content aangeleverd m et betrekking tot een specifieke overvalsite. Op de site ww w.ccv.nl vindt u m eer informatie.

9.9 POLITIE KENNIS NET (PKN) De DNRI heeft tevens gep articipeerd in een werkgroep v anuit het Landelijk Overleg van Overval Coördinatoren (LOOC) om actuele en relevante informatie over de bestrijding van overvalcrim inaliteit te plaatsen op het Politie Kennis Net. In 2005 werd een aantal werkgroepvergaderingen bijgewoond en w erd een aantal overzichts– en thematische rapporten aangeleverd voor de overvalsite op PKN. De verwachting is dat deze site in 2006 in gebruik wordt genom en.

53

10. HET LANDELIJK OVERVALLEN en RAMKRAKEN SYSTEEM (LORS) Bij de Dienst Nationale Recherche Informatie van het Korps landelijke politie diensten worden alle door de politie gemelde overv allen verwerkt in het Landelijk Overvallen en Ram kraken Systeem (LORS). De m ogelijkheid bestaat om het systeem on–line te bevragen vanuit de politieregio’s. In samenwerk ing met overv alspecialisten binnen de regio’s is in 2004 een vernieuwde en verbeterde versie van LORS ontwikkeld. Deze v erbeterde versie is in 2005 in gebru ik genom en. Het LORS verschaft inzicht in de aard en omvang v an de overvalproblem atiek. Aan de hand van periodieke overzichten wordt hierover inform atie verstrekt. Dit betreft vooral gegevens ov er aantallen overvallen, branches, geografische spr eiding, wel of geen buit, voorkeur v oor dagen en tijden. Deze overzichten worden ook w el crim inaliteitsbeeldanalyses genoemd en kunnen naast inzicht in de probl ematie k – bijv oorbeeld leiden tot br anchege richte pr eventie–m aatregele n. Het LORS biedt ook de mogelijkheid om zaken aan elkaar te koppelen. Er kan hierbij worden onderzocht of over het land verspreide overv allen mogelijk door dezelfde dadergroep zijn gepleegd. Is dit het geval, dan kan dit leiden tot een operationele ( delicts–) analyse. Aangetoonde overeenkomsten bij d ergelijke analyses kunnen helpen bij de opsporing van de daders. DNRI maakt periodiek overzichtsanalyses v anuit LORS op basis van v ooraf geselecteerde kenmerken om de b ovenreg ionale feite nreeksen o ver ov ervalle n en/of dade rgroep en te onderkenn en. Het leggen van verbanden tussen zaken kan ook leiden tot een projectmatige aanpak. Politiemensen uit verschillende regio’s die dergelijke zaken in hun portefeuille hebben, bundelen hun krachten en gaan gezamenl ijk werken aan de oplossing. Dit kan gebeuren in een stadium dat er nog geen zicht is op daders, maar oo k in een fase waarin bekend is w ie de daders zijn en het oppa kken va n de over vallers mank racht ve reist. Bij een delictsanalyse worden de overvallen tot in detail met elkaar vergeleken. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand v an het soort object, het aantal daders, de beschrijving van de daders, de gebruikte wapens en voertuigen en de w erkwijze. Het beschrijven v an de overeenkomsten kan zelfs leiden tot (ondersteunend) bewijs op de terechtzitting en ertoe leiden dat de daders worden veroordeeld. Is het bewijs in één van de zaken sluitend maar in andere zaken erg pover, dan kan zo’n de lictsanalyse bijdrag en tot een ve roordeling in de zaken met het m inder harde bew ijs. Als een overval is opgelost, dan wordt dit in LORS verwer kt. Na het uitzitten van hun straf willen overvallers (helaas) hun oude ‘beroep‘ nogal eens oppakken. Hanteren zij daarbij ook nog de in het verleden gebruikte wer kwijze en wordt dit aan de hand van een delictsanalyse vastgesteld, dan kan dit b ijdragen tot de oplos sing v an nieuw e zaken. Uit boven staande b lijkt dat het z owel om rede nen van operationele als strategische aard van groot belang is te bew erkstelligen dat informatie over overv allen zo spoedig mog elijk (op werkdagen binnen 2 x 24 uur) wordt opgenomen in de LORS–databank.

54

Tot slot Overvallers maken dankbaar g ebruik van zw akke plekken. Soms w orden deze gevonden in menselijk falen. Schaars personeel, relatief jong personeel, een groot personeelsverloop, verruiming van de openingstijden, de aanwezigheid van v eel contant geld en het ontbreken van een ‘secur ity–awar eness’ zij n belang rijke asp ecten als het g aat om o verv alprev entie. Het integreren van security in de dagelijkse bedrijfsvoering, het controleren van de gen om en (integrale) preventiemaatregelen en het realiseren van achterstallig onderhoud zijn stappen in de goede richting . Het gaat h ierbij nie t uitsluitend om investeringen in materiële zaken, maar zeker ook om organis atorische m aatregele n. Bij de financiële instellingen lijken de buitbeperkende maatregelen, compartimentering, cameraplaatsingen en in het bijzonder de controle op preventieve m aatregelen hun vruchten af te werpen. Succesvolle arrestaties van overvallers, die deel kunnen uitmaken van p rofessionele dadergroepen, werken m ee aan het terugdringen van het totaal aantal overvallen. De politie koppelt het onderzo eksresu ltaat niet altijd terug aan de ondernemer of het slachtoffer. Voor het verwerkingsproces van het slachtoffer is die terugkoppeling wel uitermate belangrijk. De omw isseling van het chartale geld (van guldens naar euro) eind 2001 heeft geen stijging van het aantal overvallen teweeggeb racht. Er is imm ers sprake van een daling van het totaal aantal overvallen. Alertheid ten aanzien van een aantal sectoren waarop overvallen en/of ram kraken worden gepleegd (geldtransporten, geldautomaten, juweliers, woning en etc.) blijft echter ook voor de komende periode geboden! In het verleden zijn door middel van diverse com municatiemiddelen als folders, boekw erken en veiligheidsplannen ook adviezen uitgebracht voor crim inaliteitspreventie op het gebied van overvallen. Het al dan niet hernieuwd opvolg en van deze adviezen verdient nog altijd aanbeveling. De korpschefs van de politieregio’s in N ederland worden naar aanleiding van deze jaarcijfers opger oepen de a andacht v oor de bes trijding v an overv allen niet te late n versl appen. Daarnaast wordt opgeroepen tot een intensievere sam enwerking tussen de vijfentw intig politieregio’s, de Koninklijke Marechaussee, het Overlegplatform tegen overvallen, de betrokken branches, justitie, economische zaken, de gemeenten, slachtofferzorg en het Korps landelijke politiedie nsten.

56

57

Dit jaaroverzicht geeft een weergav e van het aantal in Nederland in het jaar 2005 gepleegde overvallen. Om dit verslag niet uit te laten groeien tot een honderd pagina’s tellend boekwerk is een selectie van cijf ers en inf orma tie besch reven. Hoewel er naar gestreefd is u zo volledig en helder mog elijk te informeren i s niet uitgesloten dat u mee r inform atie wen st. In dat gev al wor dt u vriend elijk ve rzocht con tact op te nem en me t:

Korps landelijke politiediensten Dienst Nationale Recherche Informatie Nationaal Expertise Centrum Producttea m Overval criminaliteit Europaweg 45 2711 EM Zoetermeer Postbus 3016 2700KX Zoetermeer Tel. 079 – 3459361 Tel. 079 – 3459281 Tel. 079 – 3459293 Fax. 079 – 3459202 E–mail: [email protected] (Internet) Intranet mailadr es: [email protected] (Intranet) Zoetermeer, november 2006

58

59

OVERVALLEN IN NEDERLAND. Jaaroverzicht 2005

Recommend Documents