Op weg naar integrale zorg Op weg naar integrale zorg voor chronisch zieken en ouderen Lustrum Symposium PoZoB 11 oktober 2012 Leo van der Geest
Op weg naar integrale zorg Maatschappelijke opgave 1: veranderende ziektelast minder acuut
meer chronisch
Op weg naar integrale zorg Maatschappelijke opgave 2: zinnige en zuinige zorg
Toenemende medische kennis en technologie hogere verwachtingen medicalisering van maatschappelijke vragen toenemende kosten
wat is zinnige en zuinige zorg?
Op weg naar integrale zorg Maatschappelijke opgave 3: opmars psychosociale aandoeningen
Op weg naar integrale zorg Maatschappelijke opgave 4: nieuwe preventie opgaven in leefstijl: voeding, bewegen en participatie
Op weg naar integrale zorg Maatschappelijke opgave 5: sterke stijging zorguitgaven, € en % bbp
Op weg naar integrale zorg Toenemende zorgvraag is ook arbeidsmarktprobleem Nu: 1,2 miljoen werkzame personen vergrijzing: overige groei:
+ 300.000 arbeidsjaren + 450.000 arbeidsjaren
Terwijl beroepsbevolking krimpt!! Slimmer met zorg
Op weg naar integrale zorg Zorg in huidige vorm (inhoud, organisatie, financiering) onvoldoende tegen deze uitdagingen opgewassen Zorgaanbod 2010
Zorgvraag 2010-2020
- curatieve zorg - gestandaardiseerde zorg - in instelling en statisch - episodische ziekten - fragmentarisch - enkelvoudige aandoeningen - geen relatie gezondheid-gedrag - afwachten (defensief) - behandeling (patiënt/consument)
- chronisch ziekenmodel - persoonlijke dienstverlening - aan huis en mobiel - levenslange beperkingen - levensloopbenadering - multimorbiditeit - wel relatie gezondheid-gedrag - vroegtijdig interveniëren (proactief) - participatie (burger)
Op weg naar integrale zorg Paradigmashift nodig (‘integrale zorg’) • Niet aandoening, maar mens in zijn omgeving centraal stellen • Focus niet op afzonderlijke behandeling, maar op kwaliteit van leven • Aanbod niet gefragmenteerd, maar goede coördinatie • Preventie als integraal onderdeel zorg
“Van zz naar gg”
Op weg naar integrale zorg Sleutelrol voor integrale eerstelijnszorg:
kwaliteit, toegankelijkheid én doelmatigheid
Op weg naar integrale zorg 1. Patiënt: co-producent van gezondheid
Zelfmanagement ondersteuning
Op weg naar integrale zorg Knelpunten • zelfmanagement ondersteuning nog nauwelijks onderdeel zorgpraktijk • gebrekkige kennis over effectiviteit • geen echt belang bij zorgverlener (prikkels) • angst voor bemoeizorg • gebrekkige ict (individueel behandelplan, patiëntvolgsysteem) • gefragmenteerd zorgaanbod; geen regisseur • organisatiecapaciteit eerstelijnspraktijk • zelfmanagement vermogen soms beperkt (multi-problem situatie)
Op weg naar integrale zorg 2. Focus op kwaliteit van leven
Op weg naar integrale zorg Knelpunten • Gebrekkige maatstaven om kwaliteit van leven te meten • Geen ‘stuurvariabele’ in financiering • ‘ontzorgen’ • beleid in andere domeinen • samenwerking met lokaal welzijnswerk • ontbreken eenduidige regie
Op weg naar integrale zorg 3. Geen gefragmenteerd aanbod, maar hoogwaardige, doelmatige, integrale zorg
Op weg naar integrale zorg Knelpunten • geen grip op tweede lijn; daardoor ook nauwelijks substitutie (doelmatigheidswinst) • financiële schotten (AWBZ, Zvw, WMO) • weinig prikkels voor kwaliteit en doelmatigheid • fragmentatie: onvoldoende organisatiekracht • onvoldoende zicht op patiënt en omgeving (achter de voordeur) • multimorbiditeit (keten-dbc halffabrikaat) • geen link met collectieve preventie noch met ‘nulde lijn’ • conservatisme, domeinafbakening, beduchtheid voor concurrentie
Op weg naar integrale zorg 4. Preventie integraal onderdeel van zorg
Op weg naar integrale zorg Knelpunten • Weinig zicht op effectieve maatregelen (lange termijn) • Continuïteit in zorgrelatie patiënt zorgverlener • Nauwelijks samenhang individuele/collectieve preventie • Taboe op ingrijpen in gedrag/leefstijl • Geen systematische aandacht in spreekkamer (tijdgebrek, focus op medische behandeling) • Ontbreken adequate begeleiding
Op weg naar integrale zorg Rijksbeleid: ‘zorg en ondersteuning in de buurt’: inzet op kwaliteit, doelmatigheid en toegankelijkheid
Op weg naar integrale zorg Knelpunten • gezondheidszorg als kostenpost i.p.v. investering • wijziging in bekostiging kost extra (smeer)geld • mediadruk dwingt eerder tot extra uitgaven dan doelmatigheid • effectieve lobby van gevestigde belangen • politiek afbreukrisico leidt tot regeldichtheid/bureaucratisering; remt innovatie • lokale verschillen in kwaliteit en toegankelijkheid politiek gevoelig • nauwelijks zicht op (effectieve prikkels voor) doelmatigheid • ziekenhuisfinanciering belemmert substitutie: wie draagt kosten van krimp • verkokerde financiering: Zvw, AWBZ, WMO, preventie
Op weg naar integrale zorg bereikt
Waar staat PoZoB?
te doen
- ketenzorgprogramma’s - doorontwikkelen tot werkelijk integrale zorg (diabetes,astma,cvrm,ggz,ouderen) - individueel zorgplan - zelfmanagement ondersteuning - systematische kwaliteitsmeting - kwaliteit van leven (proces/uitkomstindicatoren, spiegelinformatie) - samenwerking met 2e lijn, lokaal - werkelijk integrale aanpak onder één welzijnswerk (‘eerstelijn plus’) gezamenlijke regie - gezondheidsmanagement - populatiemanagement - bekostiging: productfinanciering/ - populatiebekosting (experimenteel) keten-dbc’s - samenwerking met verzekeraars - co-makership o.b.v. gezamenlijk zorginhoudelijk en financieel belang - meer inzicht in doelmatigheid - accountable care
Op weg naar integrale zorg Toekomst: Accountable Care Organizations
Op weg naar integrale zorg Kenmerken ACO • patiënt in sociale omgeving centraal • focus op preventie en zelfzorg • multidisciplinaire benadering, optimale coördinatie • continuïteit in contact patiënt en zorgverlener • verantwoordelijk voor integrale zorg aan bepaalde populatie • afrekenbaar op algehele gezondheidsresultaten en kosten • verschillende organisatievormen mogelijk
•
Op weg naar integrale zorg Vereisten • volledige en actuele informatie over patiënten en verleende zorg • kennis en vaardigheden populatiemanagement en coördinatie van zorg • inzet op patiënteneducatie en zelfmanagementondersteuning • cultuur van teamwork onder artsen en andere zorgverleners • goed gecoördineerde relaties met specialisten en andere zorgverleners • monitoring en rapportage over de kwaliteit en doelmatigheid geleverde zorg • kennis en vaardigheden om financiële risico’s te beheersen • commitment van de leiding aan kwaliteitsverbetering als topprioriteit • operationele bevoegdheden om continu aan prestatieverbetering te werken • • Voorbeeld: Kinzigtal (Dld), Massachusetts
Op weg naar integrale zorg Kern elementen • Bevlogen professionals • Professionele ondersteuningsstructuur • Integrale financiering (populatiegebonden bekostiging) • Inzet op kwaliteit én doelmatigheid dankzij ‘shared savings’ • Lange termijn contract (tien jaar)
Op weg naar integrale zorg
Veel succes met de verdere ontwikkeling !!
Op weg naar integrale zorg
