Op weg naar herstelondersteunende zorg

Op weg naar herstelondersteunende zorg Overzicht van activiteiten bij ggz instellingen anno 2010

GGZ Nederland Amersfoort, december 2010 Inventarisatie activiteiten versie 1.0

Inleiding Context: project herstel en burgerschap GGZ Nederland bracht in maart 2009 het visiedocument uit: ‘naar herstel en gelijkwaardig burgerschap, voor mensen met een ernstige psychische aandoening’. In dit document heeft de sector de ambitie verwoord om te komen tot een zorg waar ‘herstel’ het leidend principe is. Na het uitbrengen van het visiedocument is er een gelijknamig project gestart. Doel van dat project is om instellingen te ondersteunen bij het realiseren van deze en andere ambities. Deze inventarisatie is onderdeel van het project Herstel en Burgerschap. Doel: kennisuitwisseling stimuleren In dit document vindt u een overzicht van alle activiteiten die ggz-instellingen zelf aangeven te doen, rondom het thema ‘herstel’ en ‘herstelondersteunende zorg’. Het overzicht is bedoeld om zicht te geven op wat er allemaal al gebeurt binnen de ggz om te komen tot ‘herstelondersteunende zorg’. Met het overzicht willen we kennisuitwisseling tussen instellingen mogelijk maken en stimuleren. Inmiddels is bijna iedere ggz-instelling met het onderwerp bezig, maar hebben veel instellingen het gevoel dat iedereen het wiel opnieuw uitvindt. Wie deden mee aan de inventarisatie? Tientallen ggz-instellingen hebben de inventarisatie ingevuld, zodat we een mooi overzicht hebben over heel Nederland. U zult ook zien dat een aantal ggz-instellingen nog geen informatie heeft aangeleverd. Mochten bepaalde instellingen later nog reageren, dan zullen we die informatie alsnog toevoegen en een UPDATE uitbrengen. De opgegeven contactpersonen krijgen hierover per mail bericht. Wilt u ook de update ontvangen? Geef dan uw email adres door aan Ellen de Haan. Welke informatie vind ik in dit overzicht? In dit overzicht vindt u de volgende informatie per instelling: - Ambities en ontwikkeld beleid - Reikwijdte binnen de organisatie o Is er specifieke aandacht voor HoZ? o Welke organisatie onderdelen doen mee? o Startdatum - Activiteiten richting HoZ o Ondernomen stappen o Activiteiten - Resultaten o Resultaten tot nu toe o Gewenste resultaten in de toekomst - Succes en faalfactoren - Gegevens contactpersoon HoZ Bijlagen Sommige instellingen hebben inhoudelijke documenten meegestuurd, zoals beleids- of projectplannen. Als deze beschikbaar zijn, wordt dit in het document vermeld. De documenten zijn ook als bijlagen opgenomen in deze inventarisatie; verwijzingen hiernaar zijn in de tekst opgenomen. Daarnaast kunt u lezen onder ’Hoe werkt dit document’ hoe u de bijlagen rechtstreeks kunt benaderen.

Vragen en meer informatie Voor eventuele inhoudelijke vragen kunt u terecht bij Ellen de Haan, beleidsadviseur langdurende ggz, tel: 033-4608958 of [email protected] of Lilly Buurke, projectleider, tel: 033-4608941 of [email protected] Het project Herstel en burgerschap heeft ook een eigen nieuwsbrief. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen, meld u dan nu aan via de site. Meer informatie over het project vindt u op de website van GGZ Nederland. Dit document is ook op het kennisnet van GGZ Nederland geplaatst (via themadossiers -> langdurende zorg).

Hoe werkt dit document? Hier volgen enkele aanwijzingen om uw weg makkelijk te vinden in dit document. Navigeren via de inhoudsopgave in het tabblad ‘bladwijzers’ Na het openen van het document vindt u aan de linkerzijde het tabblad ‘bladwijzers’. Hierin staat de inhoudsopgave, die u als navigatiemiddel kunt gebruiken. Als u op een titel klikt, vouwt dit deel zich open en krijgt u een overzicht van de instellingen te zien die in de inventarisatie zijn opgenomen. Door te klikken op de naam van een instelling wordt u naar de tekst in het document geleid. Met de knop of het tabblad ‘bladwijzers’ helemaal links in beeld opent of sluit u het overzicht van de bladwijzers.

Inhoudelijke documenten van instellingen vindt u in de bijlagen Sommige instellingen hebben ook documenten meegestuurd. Soms zijn de documenten niet openbaar, maar wel opvraagbaar bij de contactpersoon van de instelling. Dit wordt dan vermeld. Als een instelling toestemming heeft gegeven voor verspreiding, kunt u deze vinden in dit document. Het gaat om projectplannen, visiedocumenten en andere beleidsstukken. Deze documenten zijn opgenomen in de bijlage en die kunt u op twee manier vinden:  via een link. Op een aantal plaatsen is een link opgenomen naar een bijlage. Als u hierop klikt, opent in een nieuw venster de juiste bijlage. Voor een voorbeeld: klik hier.  via de knop ‘bijlagen’ (zie hieronder).. Links onderin vindt u een knop die een overzicht opent van alle bijlagen. Als het overzicht geopend is, selecteert u de gewenst bijlage en opent deze door te dubbelklikken. Met de knop of het tabblad ‘bijlagen’ helemaal links onderin in beeld opent of sluit u het overzicht van de bijlagen.

Ambities De Gelderse Roos Er is nog geen samenhangend beleid ontwikkeld. Wel is er het streven naar zoveel mogelijke autonomie voor cliënten met ernstige psychiatrische aandoeningen. Diverse locaties en afdelingen van de Gelderse Roos zijn actief met o.a.: - invoering van de Rehabilitatie in het algemeen en de methodiek 'Rehabilitatie Gericht Handelen' en 'Strength' in het bijzonder. - ontwikkeling en invoering van zorgprogramma’s, diagnose-specifiek en doelgroepspecifiek, zoals voor de langdurige en multicomplexe zorg. - inrichting van ACT en FACT. - invoering van de crisiskaart. - deelname aan het Verbetertraject :Langdurig Perspectief van het Trimbosinstituut. De Gelderse Roos zit in een fusieproces met Forum/GGZ Nijmegen (samen: Pro Persona). Bij GGZ Nijmegen wordt binnen de Complex Langdurende Zorg actief beleid gevoerd en afstemming met GGZ Nijmegen wordt actief gezocht. In de aandacht voor bovenstaande wordt participatie van Cliënten- en Patiëntenraden en de Familieraad sterk gepropageerd.

Ambities

Dimence In de drie regio’s van Dimence (Midden-Overijssel (MO), Hanzestreek (HS) en WestOverijssel (WO)) zijn activiteiten gestart en is beleid ontwikkeld. Tevens is er Dimence breed een project ervaringsdeskundigheid (ED) gestart. Op dit moment vindt een proces plaats gericht op een Dimence visie en beleid voor Hoz. De circuitmanagers langerdurende behandeling en zorg hebben hier periodiek overleg over. Verder wordt In 2011 hiertoe o.a. een werkconferentie georganiseerd vanuit het project ED. De hieronder beschreven stukken zijn op te vragen bij de contacpersoon. MO (Uit ambitiestuk ‘Gezondheid is het leven van het leven’) - Richtlijnconforme zorg en behandeling - Herstel als leidend principe: ontwikkeling indicatoren - Meer zicht op vraag en resultaat (outcome-meting) - Burgers met een ernstige psychische aandoening zijn opgenomen in locaal participatiebeleid - Meer mensen met een psychische aandoening aan het werk - Samenhang in zorg door ketenfinanciering HS (Uit Activiteitenplan 2010) Bevorderen van Sociale participatie door cliënten WO (Eindverslag herstel en verbetertraject Hagensvoordestraat) Het vergroten van de kwaliteit van leven van clienten door te werken vanuit hun mogelijkheden. Kennis en ervaring die we hebben opgedaan delen met andere teams. ED (Uit projectplan ED) - Definieren ervaringsdeskundigheid en creeren van een open dialoog over ervaringsdeskundigheid - Positie innemen ten aanzien van herstelgerichte zorg en ervaringsdeskundigheid. - Beschrijven welke bijdrage volgens Dimence herstelgerichte zorg en ervaringsdeskundigheid kan leveren aan zorg en dienstverlening door dit in de missie en visie van Dimence op te nemen. - Borgen van ervaringsdeskundigheid op alle niveaus door middel van het een vast onderdeel te maken van de beleidscyclus. - Ontwikkelen van een collectief scholingsbeleid op het terrein van herstelgerichte zorg en ervaringsdeskundigheid aan medewerkers. - Zorgen voor aanpassingen en ondersteuning (scholing, supervisie, intervisie) waardoor ervaringsdeskundigen hun werk zo goed mogelijk doen - Starten met de inzet van ervaringsdeskundigen in één of twee circuits per regio door middel van pilots - Aansluiting zoeken met het project Drang en Dwang. - Aansluiting zoeken met het familiebeleid. - Organisatie van netwerken van ervaringsdeskundigen binnen de instelling, - Het onderzoeken en waar nodig ontwikkelen van samenwerkingsrelaties met andere partijen - Met partners aanvragen van RAAK-Pro subsidie ter ondersteuning van onderzoek en kennisdeling op het gebied van ervaringsdeskundigheid. - Het opzetten van een kennisgroep gericht op onderzoek dat de inzet van ED binnen Dimence als onderwerp heeft. - Het ontwikkelen van een implementatieplan gericht op de borging van ED binnen Dimence na de projectfase.

Ambities

Emergis - Rehabilitatiemethodiek en strength model ingevoerd. - Zeeuws herstel rehabilitatieakkoord gemaakt (zie bijlage). - Alle medewerkers worden geschoold in methodiek en model. - Deelname aan zorg voor betertrajecten herstelgerichte zorg met diverse teams. Uit het Zeeuws Herstel en Rehabilitatieakkoord: De behandeling dient ondersteunend te zijn aan de levensdoelen die de client zelf heeft geformuleerd. Vanuit een gezamenlijke insteek en de relatie die daarmee wordt opgebouwd ontstaat steun voor de client en zijn naastbetrokkenen, die bijdraagt aan de zelfstandigheid van de client in het ontwikkelen van een betekenisvol (maatschappelijk) leven.

GGNet Er is een jaarplan geschreven, waarin de ambities met betrekking tot Herstelondersteunende Zorg zijn geformuleerd. Het jaarplan van de expertkring is op te vragen bij de contacpersoon. - Herstel is opgenomen in de visie langdurige zorg van GGNet; - Herstel wordt geïmplementeerd via het project langdurig perspectief van het Trimbos; - Ambities staan verwoord in jaarplan van de expertkring. Dit document is aangeboden aan ontwikkeldirectie langdurige zorg en moet nu worden besproken met de RVB. Uit het jaarplan: GGNet heeft de expertkringen geïnstalleerd met de volgende doelstellingen: - Kennisuitwisseling tussen professionals die leidt tot kennisontwikkeling - Formuleren en aandragen van concrete ideeën over (door)ontwikkeling van het huidige zorgaanbod - Stimuleren en uitvoeren van baanbrekend zorgonderzoek De expertkring Herstel en rehabilitatie heeft daarbij in 2010 de volgende specifieke speerpunten vastgesteld: - Het adviseren van de stuurgroep langdurende zorg bij de implementatie van het zorgprogramma psychose. - Het verder ontwikkelen van Herstel en Rehabilitatie binnen GGNet.

Ambities

GGz Centraal (Meerkanten/ Symfora) Uit het fusiedocument van Meerkanten Ggz en Symfora. Missie: Meerkanten/ Symfora groep behandelt, begeleidt en ondersteunt mensen met psychische problemen opdat zij de regie over hun eigen leven kunnen hebben. Uit de visie: Wij bevorderen de eigen kracht en stimuleren de mogelijkheden van cliënten (empowerment4) en willen dit als leidraad opnemen in de zorgprogramma’s c.q.behandelplannen. - Binnen nog te definiëren zorgprogramma’s is minimaal één ervaringsdeskundige werkzaam. - Wij zijn als werkgever actief om cliënten een werkplek te bieden. Het wervingsbeleid wordt daarop afgestemd. - Wij beïnvloeden actief de omgeving om cliënten aan het werk of aan een opleiding te helpen. Er is een structurele samenwerking met het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), grote werkgevers en cliënten. - Er zijn twee speerpunten samen met de cliënten uitgewerkt in het kader van de verbetering van de kwaliteit van leven. - Wij bieden iedere langdurige klinische opgenomen patiënt een eigen ‘woonsituatie/ brievenbus’ en een eigen servicecontract met de organisatie (woonomgeving). - Wij bieden zo mogelijk scholing aan ervaringsdeskundigen.

GGZ Delfland De visie op herstelondersteunende zorg is uitgangspunt van het zorgprogramma psychotische stoornissen. En is onderdeel van de jaarplannen 2011. 1. Implementatie van de richtlijn schizofrenie 2. Uitvoeren van effectmetingen/ROM 3. Inzet ervaringsdeskundigen 4. Integratie van itb binnen fact teams 5. Optimaliseren en uitbreiden van bestaande ketenzorg 6. Versterken familie participatie

GGZ Dijk en Duin - Divisiebedrijfsplan 2009-2010 Ketenzorg Volwassenen 'HEE, herstel je mee?' - Projectplan Dwang en Drang 'van crisis naar Herstel' 2009 en fundament voor een Intensive care omgeving 2010. De stukken zijn op te vragen bij de contacpersoon. In voornoemde plannen is de Herstelgedachte leidend/de rode draad. Er worden Ervaringswerkers aangesteld, er werd deelgenomen aan Zorg voor Beter programma’s van het Trimbosinstituut waardoor in één geval de verpleegpost op een afdeling werd opgeheven. Alle personeelsleden krijgen de cursus Herstelondersteunende Zorg. HEE werkgroepen worden opgezet en- ondersteund in samenwerking met het Trimbosinstituut. Aangestelde Ervaringswerkers krijgen een coachingstraject aangeboden (verzorgd door het HEE programma Trimbos).

Ambities

GGZ Drenthe Het ontwikkelen van beleid rondom HoZ is één van de uitgangspunten in ons strategisch beleidsplan voor de periode 2010-2012. - Extramuralisering van onze chronische patiënten, ondersteund door FACT en ACT. - Meer aandacht voor werken dagbesteding. - Aandacht voor gastvrije zorg.

GGz Eindhoven Beleid rondom HoZ wordt specifiek genoemd in de missie en visie van GGzE. Het ondersteunen van het gedachtegoed dat de client weer regie krijgt over zijn eigen leven en herstelproces is uitgangspunt. Naast herstel zijn participatie en burgerschap belangrijke uitgangspunten. Dit wordt geconcretiseerd met behulp van diverse projecten en targets. Uit bijlagen: Project Respijthuizen Het creeëren van respijtzorg voor mensen met een psychiatrische problematiek die tijdelijk niet thuis kunnen verblijven, vanwege psychosociale problemen. Deze logeeropvang moet zo veel mogelijk ondersteund worden door een team van ervaringsdeskundigen. Project Langdurig Perspectief Cliënten kunnen meer controle uitoefenen over hun eigen leven en leefomgeving, en een zinvolle dagbesteding hebben, hetgeen resulteert in een grotere mate van welbevinden. Project Housing First Het ontwikkelen van een housing First+ methodiek, waardoor 10 dak- en thuislozen in 2011 gehuisvest zijn. Ambulante zorg vindt plaats vanuit het ACT principe (assertive community treatment) en vindt instellingsoverstijgend plaats. Bij ACT wordt tevens geïnvesteerd op alle andere levensgebieden (o.a. wonen, werk, rol in de familie, sociale contacten enz). Bovendien is er nauwe afstemming tussen woningcorporaties, instellingen en financiële instanties. Diverse projecten worden door ervaringsdeskundigen geleid. MSS Het ontwikkelen van een persoonlijk en maatschappelijk steunsysteem rond en met kwetsbare mensen met psychische problemen, zodat zij zich staande kunnen houden en kunnen participeren in de maatschappij. Bestaande formele en informele steun toegankelijk maken voor deze doelgroep en werken met zogenaamde bouwgroepen, waarin cliënten in lotgenotencontact same werkt aan het eigen steunsysteem.

Ambities

GGz Nijmegen Er is een beleidsvisie Herstel geschreven die door de directie is onderschreven. Momenteel is er een Implementatieplan (van dat beleid) in ontwikkeling. Parallel daaraan is binnen het zorgprogramma Complex Langdurende Zorg een project gestart Sterker met Strengths, dat hulpverleners tools in handen geeft om meer Herstel georiënteerd te gaan werken. Stukken zijn op te vragen bij de contactpersoon. Uit beleidsvisie Herstel en projectplan Sterker met Strengths: - Voor Cliënten: Dat er een hulpverlenings- en zorgaanbod is waarin cliënten keuzes kunnen maken die aansluiten bij hun herstelproces, dat handvatten biedt om aan het eigen herstel te werken, op een eigen unieke manier. Dat cliënten, die dat ambiëren, de kans krijgen zich als ervaringsdeskundige te ontwikkelen en de mogelijkheid wordt aangeboden zich in te zetten in GGz Nijmegen. - Voor Familieleden: Dat hen de mogelijkheid wordt geboden hun famlielid te ondersteunen vanuit een herstelgerichte oriëntatie. Dat er een hulpverlenings- en zorgaanbod is, dat aansluit op een herstelgerichte ondersteuning van familieleden en mogelijkheden biedt tot ontwikkeling van hun ervaringsdeskundigheid binnen GGz Nijmegen - Voor Medewerkers: Dat zij werken vanuit een herstelgerichte oriëntatie en aansluiten bij de wensen, het leven, de kracht en het verhaal van cliënten en familie. Dat zij door deze herstelgericht oriëntatie in staat zijn aan te sluiten bij de eigen liefde voor het vak en de eigen werkdoelstellingen. - Voor de Organisatie: Dat het hulpverlenings- en zorgaanbod voor cliënten is verfijnd en ontwikkeld, zodat aansluit bij het herstelproces van cliënten mede door de toevoeging van de ervaringsdeskundigen. Dat de organisatie kansen creëert voor zichzelf en cliënten die aansluiten bij de core-business van GGz Nijmegen: de hulp aan en zorg voor cliënten en familieleden. Dat er sprake is van monitoring of de geleverde diensten nog wel aansluiten bij datgene wat herstel bij individuele cliënten bevordert.

GGZ NML CUBUS is een overkoepelende organisatie die alle consummerrun-projecten van GGZ NML bundelt en stroomlijnt. Het cliëntenuitzendbureau CUBUS is een nieuw uitzendbureau van, voor en door (ex) cliënten van GGZ NML. Zie ook het visiedocument CUBUS. Uit Visiedocument CUBUS: De doelstelling van CUBUS is het vergroten van het welzijn en de zelfredzaamheid van (ex) clienten door middel van het verrichten van arbeid op hun eigen niveau van kwaliteiten en verantwoordelijkheden. Arbeid, maar vooral onze ‘consumerrun’ werkwijze dragen bij aan het herstel en welzijn van de cliënt.

Ambities

GGZ Noord Holland Noord HOZ is het uitgangspunt van de zorg. (Nieuwe) Ontwikkelingen worden vanuit dit kader getoetst. De divisie langdurende psychiatrie biedt de behandeling zoveel mogelijk ‘in de wijk’ aan, dus aan huis of binnen een beschermde woonvorm. Wijkteams (FACT teams) coördineren de hulpverlening en bieden behandeling en begeleiding aan de cliënten die wonen in hun zorggebied. Dit wijkgericht werken zorgt ervoor dat ook mensen die langdurig behandeling nodig hebben, kunnen blijven deelnemen aan het maatschappelijke leven. We bieden hierbij ondersteuning en begeleiding.

HVO-Querido Er is een programmaplan HEE en een methodiekadvies geschreven, die vertaald gaan worden naar concrete activiteiten. Stukken zijn op te vragen bij de contactpersoon. Uit Projectplan Programma HEE en Methodiekadvies Het management van HVO-Querido stelt zich ten doel om herstelondersteunende hulpen dienstverlening te ontwikkelen en de cliënten zelf bij die ontwikkeling nauw te betrekken. Daarvoor is nodig dat: - binnen de organisatie (bij management, medewerkers èn cliënten) voldoende kennis van het HEE-concept aanwezig is; - herstelgericht werken een centraal uitgangspunt voor ons handelen wordt; - hulpverleners voldoende gemotiveerd en gefaciliteerd zijn om de cliënt in diens herstelproces daadwerkelijk te ondersteunen; - de inzet van ervaringsdeskundigen in alle bedrijfsprocessen, een onmisbaar element in deze ontwikkeling, wordt geformaliseerd en gefaciliteerd; samenhang wordt aangebracht tussen bestaande en nieuwe HEE-initiatieven.

Kwintes Naast het faciliteren van herstel (ruimte maken voor cliënten om aan hun herstel te kunnen werken) heeft de organisatie zijn visie aangepast en is herstel en herstelondersteuning opgenomen in het meerjarenplan. Daarnaast wordt er binnen het scholingsprogramma voor medewerkers gericht gewerkt naar meer HoZ gerichte opleidingen, zoals de HoZ cursus, maar ook wordt de SRH daarop aangepast. Tevens is er meer aandacht voor kwartiermaken. Beleid met betrekking tot ervaringsdeskundigheid is opgenomen in het diversiteitsbeleid. Waar een voorzichtige en doordachte start mee is gemaakt. Concreet is er dus op drie niveaus aandacht voor herstel en herstelondersteuningen. Voor de cliënt, binnen de organisatie en op de omgeving gerichte activiteiten.

Ambities

Mediant GGZ - In onze visie is opgenomen dat we 4 dimensies van herstel onderscheiden: Medisch psychiatrische behandeling, rehabilitatie, maatschappelijke steun, inzet van ervaringsdeskundigheid (visiedocument: Mediant: Gewoon Goede Zorg is toegevoegd); - Per 1 januari 2011 starten we met een specifiek cluster ‘Herstel’, vanwaar o.a. de innovatiekracht naar de rest van de organisatie wordt geïnitieerd. Eind van het jaar kan ik meer informatie hierover geven. Het uitgangspunt is dat generiek kennis over herstel moet in de hele organisatie opgenomen zijn; specifieke kennis, pro-aktief ontwikkelen van nieuw aanbod en aanzwengelen van ontwikkelingen zal vanuit het cluster herstel gebeuren. Handreiking herstelondersteunende zorg en sociale participatie van Trimbos Instituut is daarbij leidraad. Tevens is de aandacht voor wonen, werk en dagbesteding in dit cluster ondergebracht. - Op het gebied van ervaringsdeskundigheid heeft Mediant visie en beleid ontwikkeld. (zie rapport ‘Ervaringsdeskundigheid binnen Mediant’.) - Er is een werkgroep gestart om visie de ontwikkelen op maatschappelijk steunsysteem en in november hebben we een werkconferentie hierover. - Project om te komen tot uniform gebruik van crisiskaart en crisisplan Mediantbreed en de start van een pilot met betrekking tot de inzet van crisiskaartconsulent (ervaringsdeskundige) in deze. Met ingang van 01-01-2011 start cluster herstel. Dit heeft tot doel dat het herstelgericht denken binnen Mediant meer aandacht krijgt. Met betrekking tot de inzet van ervaringsdeskundigen hebben we de volgende doelstellingen voor 2010: 1) Uiterlijk eind 2010 wordt in alle teams ervaringskennis en/of ervaringsdeskundigheid aantoonbaar ingezet ter bevordering van herstel en gelijkwaardig burgerschap van cliënten. Dit kan op verschillende manieren afhankelijk van de setting en doelgroep: - In de klinische teams in de volwassenenzorg (vooral bij die teams waarbij sprake is van dwang en drang-maatregelen) is er inbreng van een 'ervaringswerker' in één of meer van de bovengenoemde rollen/functies; - In de ouderenzorg is het mogelijk passender om ervaringskennis van familie op maat voor familie in te zetten. Dit zal nader uitgewerkt moeten worden; - In ambulante teams wordt het als thema geagendeerd en aangegeven op welke manier inzetten van ervaringskennis vormgegeven kan worden; - Ervaringskennis kan ook 'thematisch' worden ingezet, bijvoorbeeld in een intervisiebijeenkomst gericht op een bepaalde stoornis. 2) Er worden per jaar minimaal 2 zelfhulpgroepen voor én door cliënten 'gedraaid' op basis van een landelijk ontwikkeld vastgelegd programma, o.a. 'Herstellen doe je zelf’ en 'Werken met je eigen ervaring'. 3) Ervaringswerkers worden aktief ingezet in psycho-educatie, cursussen, deskundigheidsbevordering en familie-activiteiten. 4) Ter bevordering van de kritische houding ten opzichte van de hulpverlening, worden de kritische-Iuis-in-de-pels geluiden structureel besproken in een overleg tussen het teammanagement, ervaringswerker en de projectleider. Deze geluiden worden tevens gebundeld door de projectleider en teruggekoppeld aan het managementteam De uiteindelijke ambitie is: Mediant wil binnen 3 jaar (2010 - 2012) kwaliteit en organisatie van zorg leveren, waarin de vier dimensie van herstel te herkennen zijn: medisch psychiatrische zorg, rehabilitatie, maatschappelijk steunsysteem en ervaringsdeskundigheid.

Ambities

Mensana RIBW Noord- en Midden-Limburg Sinds 2004 is een herstelproject vanuit eigen cliëntenparticipatie-initiatief, actief. Sinds 2006 is herstelondersteunend beleid in bredere vorm ontwikkeld. Herstelondersteunende zorg is richtinggevend geworden in missie en visie en ambities in het meerjarenplan van Mensana 2009-2012, genaamd Partnerschap in regie. Openbaar, tenzij anders staat vermeld zijn: - beleidsplan 2009-2012; Partnerschap in Regie - jaar/actieplan herstelproject (informatie niet volledig openbaar) - voorlichtingsmateriaal: herstelproject, herstelactiviteiten, herstelkrant - vaardigheidstrainingen voor cliënten/naasten en familieleden 1. Cliënten ondersteunen bij het individuele herstelproces waarbij de ondersteuning gericht is om de cliënt (te helpen om) de regie te (her)nemen/behouden. 2. Gelijkwaardigheid in de benadering. 3. Ondersteuning richten op de cliënt en de omgeving in de brede zin van het woord, het sociale verband waar de cliënt deel van uitmaakt. Ondersteuning is gericht op het bevorderen van de mogelijkheden van het maatschappelijk steunsysteem en op verbetering van de daarvoor benodigde persoonlijke factoren.

Ambities

Mentrum, onderdeel van Arkin Dit is vorm gegeven m.b.v. Supported Living. Op alle levensgebieden van een persoon met een handicap de kwaliteit van leven vergroten, dat is het doel. Door het aanleren van vaardigheden om zelf vorm en inhoud te geven aan het eigen leven en door het bevorderen van de betrokkenheid van de omgeving bij het welzijn van de cliënt wordt de cliënt zelfstandiger, tevredener en krijgt hij meer regie over zijn bestaan. Uitgangspunten Supported Living bouwt voort op de reeds door Mentrum ontwikkelde en gebruikte methodieken als GAS, herstel, rehabilitatie en eigen kracht conferenties. Achterliggende gedachte is dat een mens met een psychiatrische handicap in de maatschappij thuishoort en dat die zelf de regie voert over zijn leven, eigen verantwoordelijkheid draagt, eigen keuzes maakt, zich bewust is van de consequenties daarvan, zich kan ontplooien en een maatschappelijk gewaardeerde rol vervult. Ondersteuning veronderstelt dat de persoon met een handicap niet ‘klaar’ hoeft te zijn om te worden ‘toegelaten’ tot een bepaalde vorm van leven of wonen. Hij hoeft niet eerst aan bepaalde voorwaarden te voldoen, maar dient juist ondersteund te worden bij het (leren) functioneren in de situatie van zijn keuze. De methodiek Toekomstplanning Het belangrijkste instrument is het Persoonlijk Toekomst Plan (PTP). Met behulp van het PTP worden samen met de cliënt de ondersteuningsbehoeften en toekomstwensen ten aanzien van de levensgebieden in kaart gebracht en vertaalt in concrete activiteiten. Dit gebeurt periodiek. De ondersteuning omvat tien levensgebieden, die met elkaar verbonden zijn. De tien levensgebieden zijn: lichamelijk functioneren, psychisch functioneren, sociaal functioneren, persoonlijke relaties, seksuele leven, woonsituatie, financiële situatie, zelfstandig functioneren, werk en dagbesteding en zingeving. De intensiteit van de support waar behoefte aan is wordt bepaald voor elk van deze tien levensgebieden. Gebruikmaken van relaties Ondersteuning wordt zoveel mogelijk geboden door het natuurlijke netwerk van de persoon: ouders, familie, vrienden, buren, collega’s, medecliënten, vrijwilligers. Op die manier ontstaat er een supportgroep, die zich samen met de betrokkene en de supportmedewerker sterk kan maken wegen te vinden om de persoon zijn leven in overeenstemming met zijn eigen wensen en behoeften te laten leiden. De werkwijze - Persoonlijk begeleider Iedere cliënt heeft een persoonlijk begeleider, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de ondersteuning en activiteiten op grond van het PTP. Hij is het aanspreekpunt voor de cliënt, de schakel tussen de behoefte van de cliënt en de inzet en coördinatie van de ondersteuning rond de cliënt. - Het combineren van gewone ondersteuningsbronnen De zorg ontwikkelt zich in de richting van ondersteund leven: wonen, werken en recreëren op plaatsen waar ook andere burgers van de samenleving hun tijd doorbrengen. Er wordt dan ook zoveel mogelijk aangesloten bij reguliere activiteiten in de omgeving en in de wijk. - Flexibele ondersteuning De ondersteuning is gebaseerd op de tijdsindeling en de behoeften van het individu, niet op die van een organisatie. Mensen krijgen ondersteuning waar, wanneer, hoe en met wie het nodig is. De cliënt moet zijn vorm van leven kunnen bepalen en ook de consequenties van de genomen besluiten dragen. Hij moet kunnen kiezen binnen de

Ambities

grenzen die in een dergelijk situatie voor iedereen gelden. Alle teams in onze Business Unit werken in 2012 conform Supported Living.

Mondriaan Beleidsstukken zijn op te vragen bij de contactpersoon. - Attitudeverandering bij hulpverleners, cliënten en familieleden bewerkstelligen (nieuwe manier van kijken naar psychiatrie, nieuwe manier van samenwerken met cliënt en familie (regie bij de cliënt, rol van de triade). - Vermaatschappelijking bevorderen (wijkgerichte zorg, kwartier maken, inclusie bevorderen) Cliëntgestuurde en herstelondersteunende zorg benadrukken (de cliënt als regievoerder, klantgerichtheid). - Beeldvorming over psychiatrie in de maatschappij positief beïnvloeden (normaliseren, actief maatschappelijke doelgroepen benaderen). - De GGz als sociaal ondernemer (vast percentage van de medewerkers die in dienst zijn hebben zelf ervaring met psychische problematiek).

Pameijer Ja, projectplan ‘empowerment, herstel en ervaringsdeskundigheid tot januari 2010’ In 2008 is Pameijer gestart te werken vanuit de empowerment-gedachte. Cliënten worden ondersteund om hun eigen kracht te ontdekken en deze verder te ontwikkelen. Hierdoor kunnen zij de regie en verantwoording over hun eigen leven (her)nemen. Van medewerkers vraagt dit een andere manier van denken en werken. Ook daar is de afgelopen twee jaar fors in geïnvesteerd. Vanaf 2009 stelt Pameijer zich als doel: - Voor herstelondersteunende zorg en ondersteuning bij empowerment kunnen mensen bij Pameijer terecht. - Pameijer zet haar expertise over empowerment in voor de lokale samenleving.

Reinier van Arkel Beleid en ambitie zijn oa verwoord in de notitie Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid. Stukken zijn op te vragen via de contactpersoon.

RIBW Arnhem & Veluwe Vallei Is nu in ontwikkeling. Wordt momenteel opgenomen in meerjaren beleidsplan. Komend jaar zal zich uitkristalliseren op welke manier we het gaan vormgeven en faciliteren als organisatie. De ambities worden de komende maanden duidelijk.

Ambities

RIBW Groep Overijssel Er is een projectplan geschreven om HoZ organisatiebreed te integreren. Stukken zijn op te vragen bij de contactpersoon. Uit projectplan: De RIBW Groep Overijssel wil het herstelconcept invoeren. Elementen die hierin belangrijk zijn, zijn de inzet op versterking van de eigen regie van de cliënt, aandacht vanuit de zorg voor meerdere levensgebieden, het centraal stellen van het eigen levensverhaal van de cliënt en meer erkenning voor en gebruik maken van ervaringskennis van cliënten.

RIBW Heuvelland & Maasvallei Herstel is niet hetzelfde als “beter worden” of “genezen”. Herstel betekent het leren omgaan met je psychische handicap, deze een plaats geven in je leven en zo een zinvol leven opbouwen. Volgens onze visie werkt een cliënt - in belangrijke mate - zelf aan zijn herstel, er is sprake van een individueel proces, waarbij de cliënt zijn leven opnieuw vorm probeert te geven, uitgaande van zijn eigen mogelijkheden. Zonodig kunnen anderen [vrienden, familie, hulpverleners] in een gidsfunctie daarbij ondersteunen. Om ervoor te zorgen dat het “hersteldenken” een vast onderdeel van de RIBW H&M begeleiding is en om cliënten medewerkers en familie / naastbetrokkenen praktische handvatten te bieden is deze notitie geschreven. Herstel is een ontwikkelingsproces, dat kan leiden tot ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid. Dat wil zeggen dat een cliënt in het herstelproces zo’n ontwikkeling doormaakt dat deze in staat is om vanuit de eigen ervaring het herstelproces bij een andere cliënt te herkennen en te ondersteunen. Hierbij staat voorop dat cliënten dit zelf moeten willen. Vanuit haar herstelgerichte missie onderschrijft de RIBW H&M de waarde van het proces waarbij cliënten de mogelijkheid krijgen de ervaringsdeskundigheid te professionaliseren en in te zetten voor de organisatie. Bron: notitie Herstelgerichte ondersteuning. Met het opzetten van een Bureau Herstel willen we de volgende ontwikkelingen tot stand brengen: - Het verzamelen, verspreiden en overbrengen van kennis over herstel voor en naar cliënten, familie, naastbetrokkenen en medewerkers. - Het verzamelen, verspreiden en overbrengen van kennis over ervaringskennis, ervaringsdeskundigheid voor en naar cliënten, familie, naastbetrokkenen en medewerkers. - Het verzamelen, verspreiden en overbrengen van kennis over de ‘Triadekaart ‘, voor en naar cliënten, familie, naastbetrokkenen en medewerkers. -Herstel, ervaringskennis, ervaringsdeskundigheid, Triadekaart een volwaardige plaats in de organisatie in te laten nemen.

RIBW K/AM De organisatie heeft dit jaar uitgetrokken om beleid te gaan ontwikkelen rondom HoZ voor de komende jaren. Hiertoe is een stuurgroep ingesteld, samengesteld uit medewerkers en cliënten, en onder voorzitterschap van de Raad van Bestuur. Met het nog te ontwikkelen beleid gaan we ook ambities formuleren. Nu nog niet bekend.

Ambities

RIBW Midden-Brabant - Herstelondersteunend naar alle cliënten toe. - Herstelondersteuning is soort kapstok waaraan de cliënt en de organisatie die ‘zaken’ hangen die van belang zijn om de doelstelling te bereiken. Het gaat om persoonlijke en unieke processen; daarom zijn op maat gesneden combinaties nodig. (zie onderstaande tekening). - Zorgaanbod zo organiseren en faciliteren dat organisatie bijdraagt aan herstelproces. - Met behulp van kwaliteitsmanagementsysteem samenhang aanbrengen tussen directe zorg en voorwaardenscheppende en besturende processen van de organisatie.

RIBW Nijmegen & Rivierenland In het visiedocument ‘verkenning herstel en herstelondersteunende zorg’ (niet openbaar). In vijf jaren komen tot een herstelondersteunende organisatie. De cliënt merkt daarvan dat: - er HEE-groepen gefaciliteerd worden; - er een aanbod wordt ontwikkeld, gericht op herstel, eigen kracht en eigen keuze, de opbouw van ervaringskennis en de inzet van ervaringsdeskundigheid (verhalen schrijven/presenteren, studiedagen Herstel en door cliënten zelf ontwikkelde activiteiten); - dat er informatie wordt overgedragen/voorlichting wordt gegeven over herstel aan cliënten en medewerkers; - dat er de komende jaren in toenemende mate ruimte komt voor activiteiten waarin cliënten zelf participeren en sturing aan geven - de effecten van opleiding en intervisie van medewerkers merkbaar worden als herstelondersteunend voor cliënten.

Rivierduinen - Aanwezigheid van een adviseur (cliëntenperspectief) in de bestuursstaf, adviesorgaan Raad van Bestuur en directies. Zij adviseert over het beleidsmatig en praktisch vormgeven van herstelondersteunende activiteiten. - Aanstelling (ervaringsdeskundige) coördinatoren Herstel en ervaringsdeskundigheid in de afzonderlijke centra. Coördinatoren initiëren herstelactiviteiten en adviseren de afzonderlijke directies over te nemen stappen. - Verdere ontwikkeling van herstelactiviteiten (waaronder die als ontwikkeld binnen het HEE-team, Trimbos-instituut) voor cliënten in de afzonderlijke centra. - Ontwikkeling training/scholing medewerkers op het gebied van herstel en herstelondersteunende zorg in de afzonderlijke centra.

Ambities

SBWU Bureau Herstel is aangesteld met als doel het ontwikkelen en uitdragen van de herstelvisie van de SBWU. Het jaarplan van Bureau Herstel is opgenomen in de bijlagen. Binnen de SBWU wordt via tal van projecten de herstelvisie geïmplementeerd. Voor concrete voorbeelden zie het jaarplan van Bureau Herstel. Cliënten merken onze inspanningen door bijvoorbeeld de implementatie van een nieuw begeleidingsplan dat meer aansluit op het leven van een cliënt dan voorheen. Verder organiseert de SBWU cursussen over herstel voor cliënten, herstelwerkgroepen, themabijeenkomsten. Ook voor medewerkers worden cursussen georganiseerd en inmiddels hebben alle teams deelgenomen aan de cursus HOZ en krijgen de teams doorlopend herstelintervisie door speciaal voor dit doel opgeleide intervisoren. Voor een verder overzicht van projecten en inspanningen, zie het jaarplan.

Stichting Anton Constandse Het Project Herstel is een beleidsonderwerp dat in december 2008 door het managementoverleg uitvoerig besproken is, en een plaats heeft gekregen in het meerjarenbeleid van de stichting. Herstelvisie wordt leidend binnen de bejegening van cliënten. Focus is gericht op m.n. eigen regie van cliënten. De positie van cliënten verandert daardoor en in het verlengde daarvan de verantwoordelijkheden. In dat geval zijn er ook consequenties voor personeel, wederom wat betreft positie en verantwoordelijkheden. Dientengevolge zet de Stichting Anton Constandse naast een traject ter implementatie van herstelondersteunend werken ook een proces van professionaliseren uit t.b.v. personeel.

Stichting RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland Herstel ondersteunende zorg is in ontwikkeling binnen de RIBW ZWWF. In de kaderbrief en in de jaarplannen worden de doelstellingen geconcretiseerd. Stukken zijn op te vragen bij de contactpersoon. Cliëntenparticipatie staat centraal vormgegeven binnen de bedrijfsonderdelen wonen zorg en begeleiding en werken, leren en dagbesteding. Bevordering van cliëntenparticipatie door: - Vormgeving van ervaringsdeskundigheid - Bij twee locaties WOZ en twee onderdelen WLD in de organisatie worden ervaringsdeskundigen ingezet. - In elke werkgroep rond het primaire proces is een cliënt vertegenwoordigd - twee herstelmedewerkers worden in dienst genomen. De herziene rehabilitatie methodiek wordt vormgegeven (2009 - 2012). Herstel maakt deel uit van deze methodiek.

Ambities

Reikwijdte binnen de organisatie De Gelderse Roos Specifieke aandacht voor Hoz? Voor het Verbetertraject Langdurig Perspectief heeft de projectstatus gekregen en er werd momenteel gewerkt aan het inrichten van een Stuurgroep en intern worden projectleiders benoemd. Een verzoek is in voorbereiding voor de ondersteuning van een beleidsmedewerker, speciaal gericht op de transfer van het geleerde van de deelnemende afdelingen naar andere locaties en afdelingen van de Gelderse Roos. Ook wordt het traject actief gevolgd door de afdeling die zich bezig houdt met wetenschappelijk onderzoek, met bijzondere aandacht voor de langdurige zorg. Organisatie onderdelen die meedoen Voor het Verbeterproject Langgdurig Perspectief zijn dat: - de locatie Tiel (Rivierenland) en dan specifiek a) Psychiatrisch Resocialisatie Centrum Rauwenhof (20 cliënten) én de Catharinaschool, deeltijdbehandeling (50 cliënten). - Gespecialiseerde Psychiatrie Wolfheze en daarbinnen specifiek de behandelafdeling Langdurige Zorg voor Volwassnen (155 cliënten). Startdatum Met de invoering van de Rehabilitatiemethode, het inrichten ACT en FACT, de invoering van de crisiskaart bestaat op verschillende plekken binnen de Gelderse Roos is jaren geleden een aanvang genomen. Deelname aan het Verbetertraject Langdurig Perspectief is in september jl gestart.

Reikwijdte binnen de organisatie

Dimence Specifieke aandacht voor Hoz? MO: Het projectplan ‘herstel als leidend principe’ is in de afrondingsfase. Er is een projectleider aangesteld voor zes uur per week. Daarnaast zal er een kernteam geformeerd worden dat de implementatie gaat begeleiden. Het kernteam bestaat uit de projectleider, de ervaringsdeskundige en een afgevaardigde van elk team binnen het circuit LBZ. De methodiek IMR wordt geïmplementeerd om de ontwikkeling naar een HoZ organisatie te ondersteunen, evenals de inzet van een ervaringsdeskundige. HS: Doordat er vanuit het R&D fonds geld beschikbaar is gesteld is de afdeling in staat gebleken om o.a. extra themamiddagen te organiseren en hiervoor deskundigen aan te trekken. Ook is er een aandachtsfunctionaris (vanuit het team) benoemd voor vier uur per week om op de werkvloer aandacht te vragen voor HOZ. WO: Projectleider aangesteld voor de periode 2008-2010, Ervaringsdeskundige aangesteld in ACT team in oktober 2010. ED: Voor het project ED is een ervaringsdeskundige projectleider benoemd voor 18 uur. Daarnaast is er voor een jaar geld vrijgemaakt om vier ervaringsdeskundigen in te zetten. Resultaten worden onderzocht en op basis van evaluatie volgen verder stappen. Organisatie onderdelen die meedoen - MO: Alle team van het circuit LBZ; team psychotische stoornissen; team ontwikkelingsstoornissen; team bipolaire stoornissen; twee teams persoonlijkheidstoornissen; team beschermde wonen De Brugstee; dagbehandeling; twee dagactiviteitencentra; - HS: Zorgappartementen Monumentstraat (MMS) in Raalte, Onderdeel van circuit LBZ, regio Hanzestreek; - WO: Zorgappartementen Hagensvoordestraat Zwolle. ACT-Team, Zwolle; S17 Onderdelen van het circuit LBZ, regio West-Overijssel; - ED: Circuits LBZ in de drie regio’s en circuit verslavingzorg in West-Overijssel. Startdatum - MO: april 2010 - HS: 2008 - WO: januari 2009 - ED: november 2008


Emergis Specifieke aandacht voor Hoz? - Werkgroep rehabilitatie, werkgroepen zorgprogrammering, continue scholing van medewerkers aan medewerkers, vier ervaringswerkers aangesteld - Samenwerking rondom auditten obv fidelity schalen SRH en Strength met Traverse in Brabant. - Deelname aan kenniscentrum Phrenos Organisatie onderdelen die meedoen Het is voor ons niet zo zeer een verandertraject, maar een continue proces dat ingezet is in 1997 met de start van het gebruiken en scholen van de SRH methodiek binnen de langdurige zorg. In een later stadium is ook ouderenpsychiatrie gestart. Startdatum 1997

GGNet Specifieke aandacht voor Hoz? Er is een expertkring Herstel en Rehabilitatie die sinds eind 2009 actief is. Er zijn in een deel van de organisatie al verbeterprojecten herstel geweest (2008 en 2009). Nu volgt verspreiding over alle langdurige zorg afdelingen van GGNet (2010-2012) via project langdurig perspectief. Organisatie onderdelen die meedoen Niet ingevuld. Startdatum De expertkring is oktober 2009 begonnen. In Apeldoorn is vanaf 2008 twee keer meegedaan met de verbeterprojecten Herstel en sociale participatie.

GGz Centraal (Meerkanten/ Symfora) Specifieke aandacht voor Hoz? Er is een centrale stuurgroep van de voor het maken van beleid voor herstelgerichte zorg voor GGz Central opgericht. Hiervandaan wordt beleid voor de komende jaren gemaakt. Er is een projectleider (tijdelijk, tot eind 2010) voor 20 uur hiervoor aangesteld. Binnen Meerkanten is een coördinator herstel voor 20 uur in dienst. Organisatie onderdelen die meedoen Uitgaande van de ervaringen binnen Symfora Oostelijk Utrecht en Meerkanten Veluwe en Flevoland zal er beleid voor de hele organisatie beschreven worden. Hierbij wordt rekening gehouden met de autonomie van de afzonderlijke regionale zorgeenheden. Startdatum 2007


GGZ Delfland Specifieke aandacht voor Hoz? Daar waar de ontwikkeling van HoZ nu nog onderdeel is van de jaarplannen zal het in het in 2011 te formuleren meerjarenbeleid een vaste plek krijgen. Organisatie onderdelen die meedoen Alle klinische afdelingen, FACT teams en dagbesteding. Startdatum Vorig jaar (2009), na de uitkomsten van het KRAS onderzoek en de rapportage van de inspectie.

GGZ Dijk en Duin Specifieke aandacht voor Hoz? Er is een programmaleider Herstel en Rehabilitatie aangesteld. Organisatie onderdelen die meedoen Divisie Ouderenpsychiatrie en divisie Volwassenenpsychiatrie Startdatum 2007

GGZ Drenthe Specifieke aandacht voor Hoz? - Er is een transitieproject gestart binnen ons psychosencluster. Doel van dit project is uitplaatsing van een groot aantal langdurig bij ons verblijvende cliënten te realiseren. Er is een externe projectleider voor aangetrokken en er wordt nauw samen gewerkt met de gemeente en maatschappelijke organisaties. - Er wordt een plan ontwikkeld om cliënten te reactiveren door middel van werken dagbesteding. - In divisie Zuidwest wordt een project gastvrije zorg gestart. Dit wordt door de divisiedirectie gerund, met ondersteuning van de eigen beleidsmedewerkers. Organisatie onderdelen die meedoen - Het transitieproject betreft het psychosencluster in divisie Noord. - Gastvrije zorg start in divisie Zuidwest. - Een programma werken dagbesteding wordt in alle divisies gestart. - In principe gaan we alle klinische afdelingen betrekken bij extramuralisering en FACT en ACT ontwikkeling. Startdatum Het transitieproject is vorig jaar (2009) gestart en fungeert als een pilot. Op dit moment wordt een masterplan ontwikkeld voor de ingrijpende organisatieverandering die we willen met het oog op herstelgericht werken, extramuralisering e.d.


GGz Eindhoven Specifieke aandacht voor Hoz? Er zijn meerdere projecten op dit gebied: MSS is een transitieprogramma, daarnaast loopt een project HOZ dat begeleid wordt vanuit het Trimbos Instituut. Organisatie onderdelen die meedoen Alle afdelingen, accent ligt momenteel in langdurige zorg en in de dorpen/wijken. Startdatum 2007

GGz Nijmegen Specifieke aandacht voor Hoz? Er is een stuurgroep Herstel die wordt ondersteund door een beleidsmedewerker en er is een project Sterker met Strengths hierin worden hulpverleners opgeleid om met het SRH/Strengthsmodel meer herstel georiënteerd te werken. In de herstelstuurgroep participeren (ex) cliënten van de instelling, een vertegenwoordiger van de familie, hulpverleners en een adviseur van het HEEteam (Trimbos). Organisatie onderdelen die meedoen De beleidsvisie Herstel is gericht op de brede doelgroep van GGz Nijmegen (alle doelgroepen) de SRH/Strengths benadering richt zich voornamelijk op teams en afdelingen van de Complex Langdurende Zorg (ambulant en klinisch) en de Psychosezorg (eerste psychose). Startdatum In 2007 met het Hersteltraject, het SRH traject loopt al sinds 2000 en de nieuwe ontwikkeling naar Strengths sinds 2009.

GGZ NML Specifieke aandacht voor Hoz? Uit Visiedocument CUBUS: De doelstelling van CUBUS is het vergroten van het welzijn en de zelfredzaamheid van (ex) clienten door middel van het verrichten van arbeid op hun eigen niveau van kwaliteiten en verantwoordelijkheden. Arbeid, maar vooral onze ‘consumerrun’ werkwijze dragen bij aan het herstel en welzijn van de cliënt. Organisatie onderdelen die meedoen Activiteitencentra. Startdatum 2010


GGZ Noord Holland Noord Specifieke aandacht voor Hoz? Er is een kenniscommissie Herstel die met voorstellen komen t.a.v. HOZ en de beleidsadviseur heeft het specifiek tot zijn aandachtsterrein. Organisatie onderdelen die meedoen Met name Langdurende Zorg, maar dit heeft uitstraling op de hele organisatie. Startdatum 1997 de eerste afbouw van APZ bedden en opbouw van ambulante teams. 2002 start platform ervaringsdeskundigheid en van daaruit ontwikkelen kennis rond herstel.

HVO-Querido Specifieke aandacht voor Hoz? Binnen HVO-Querido is hiervoor het HEE programma opgericht: Herstel Empowerment en Ervaringsdeskundigheid. Hieronder vallen de volgende onderdelen: - Project Rehabilitatiemethodiek (organisatie heeft gekozen voor Strength Based, momenteel wordt implementatie hiervan vormgegeven); - Project Hestel en herstelondersteunende zorg (projectplan wordt voorbereid door beleidsmedewerker samen met ervaringsdeskundige, in afstemming met de verschillende organisatie onderdelen); - Werkgroep ervaringsdeskundigheid (in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam vindt momenteel een onderzoek plaats naar de huidige stand van zaken rondom de inzet van ervaringsdeskundigen bij HVO-Querido) Voorafgaand aan het programma HEE hebben al enkele ontwikkelingen binnen HVOQuerido plaatsgevonden: herstelgroepen via Zorg voor Beter, clientgestuurde organisatie Scip is onderdeel geworden van HVO-Querido, clientgestuurd dagactiviteitencentrum De Tour, woonvoorziening JES (Je Eigen Stek) in zelfbeheer, Pilot Eigen Kracht Conferenties inclusief onderzoek, rehabilitatiegerichte werkwijze bij Housing First clienten van Discus. Op twee dagactiviteitencentra is de ontwikkeling van herstelgerichtheid van de teams gemeten met behulp van ROPI. Verder zijn enkele ervaringen opgedaan met de inzet van ervaringsdeskundigheid inverschillende functies van zowel het primaire als het ondersteunende proces. Organisatie onderdelen die meedoen Het betreft de gehele organisatie. Startdatum In maart 2010 is het programmaplan goedgekeurd. Hiervoor hebben al enkele ontwikkelingen plaatsgevonden, zoals hierboven aangegeven.


Kwintes Specifieke aandacht voor Hoz? Kwintes heeft nu 2 betaalde krachten met ervaringsdeskundigheid. Zij werken binnen bureau Herstel (ondergebracht bij de afdeling ZKC). Daarbij is er ruimte voor cliënten om mee te werken (soms vanuit een leer werktraject, soms om vrijwillige basis wel of niet betaald). Organisatie onderdelen die meedoen Alle afdelingen. Startdatum De regionale en centrale cliëntenraad hebben een aanzet gedaan in 2006 door voorlichting te verzoeken vanuit het Trimbos (Martijn Kole /Wilma Boevink). Daarnaast heeft Kwintes gekozen voor een vaste kracht in 2008 om Herstel (ondersteuning verder te helpen vorm te geven) en in 2009 is er nog een betaalde kracht bij gekomen, naast enkele vrijwilligers.

Mediant GGZ Specifieke aandacht voor Hoz? Er zijn projectleiders ervaringsdeskundigheid en crisiskaart en er is een werkgroep voor de oprichting van het cluster herstel. Tevens worden er ervaringsdeskundigen ingezet: 4 betaalde en momenteel 8 mensen op basis van vrijwilligheid, met de intentie na een jaar bij gebleken geschiktheid tot betaald contract over te gaan. Organisatie onderdelen die meedoen Hersteldenken betreft de hele organisatie; de inzet van ervaringskennis (meestal in de vorm van een ervaringswerker) in alle teams! Cluster herstel betreft de afdelingen ‘wonen/woontraining’, arbeid en dagbesteding, preventie-afdeling maatschappelijke steun. Startdatum Visie-ontwikkeling is gestart in 2009.


Mensana RIBW Noord- en Midden-Limburg Specifieke aandacht voor Hoz? Specifieke aandacht (en personele inzet) voor de ontwikkeling bij Mensana in verschillende projecten: 1) Project herstelondersteunende zorg: - Stafmedewerker herstelondersteunende zorg - Stafmedewerker kwaliteit en innovatie - Stafmedewerker training en deskundigheidsbevordering 2) Project Kwartiermaken: - Deels intern, stafmedewerker kwaliteit en innovatie - Enkele projecten m.b.v. externe expertise ingehuurde projectontwikkelaar 3) Project Wijkgericht werken 4) Familie en naastenbeleid: - Stafmedewerker Naasten en familie - nieuwe functie eind 2010 5) Clienttrainingen: - Stafmedewerker training en deskundigheid 6) Herstelproject (herstelactiviteiten voor en door cliënten): - Stafmedewerker herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundige herstelmedewerkers 7) Herstelondersteunende methodieken invoeren: - Stafmedewerker methodiek - nieuwe functie eind 2010 Organisatie onderdelen die meedoen Zowel het management, als alle afdelingen en alle locaties van Mensana worden meegenomen in het verandertraject. Startdatum Niet ingevuld.

Mentrum, onderdeel van Arkin Specifieke aandacht voor Hoz? Er is een projectleider aangesteld die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en implementatie van Supported Living. In elk team dat Supported Living implementeert, wordt een aandachtsfunctionaris aangewezen. Organisatie onderdelen die meedoen Doelstelling is dat alle teams in onze Business Unit gaan werken conform Supported Living. In 2010 is de pilot met 2 teams gestart, in 2011 volgen nog weer 6 teams. Daarna in 2012 de overige teams. Startdatum Eind 2008 zijn we voorbereidingen gestart, pilot op 2 locaties loopt sinds begin 2009.


Mondriaan Specifieke aandacht voor Hoz? Er zijn medewerkers van het Project attitudeverandering, medewerkers van project Klantgerichtheid, ervaringswerkers, herstelmedewerker, medewerkers gekoppeld aan Mondriaan Academie en medewerkers van het Rehabilitatiecentrum. Daarnaast worden op vele fronten uren gemaakt ten behoeve van dit thema door medewerkers (bijv. hulpverleners) naast hun reguliere werk. Organisatie onderdelen die meedoen - 10 Wijkteams Integrale Zorg - Klinische afdelingen Integrale Zorg - Beschermd wonen - Werken Leren Welzijn - Cliënten van Integrale Zorg - Familieleden van cliënten van Integrale Zorg - Andere belangstellenden binnen en buiten de instelling Startdatum Enkele hoogtepunten: - Rehabilitatiecentrum is sinds 2003 geopend - HEE groepen lopen sinds de start van HEE Nederland (2005) - De1e ervaringswerker werd in augustus 2006 aangenomen - Attitudeproject is begin 2009 gestart

Pameijer Specifieke aandacht voor Hoz? Ja, PEP Team en inzet vanuit de staf Organisatie onderdelen die meedoen Uiteindelijk doen alle organisatie onderdelen gericht op de ggz mee en zijn er plannen om ook in de VG te starten Startdatum In 2008 gestart

Reinier van Arkel Specifieke aandacht voor Hoz? Zie notitie Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid. Stukken zijn op te vragen via de contactpersoon. Organisatie onderdelen die meedoen Tot op heden alleen de langdurige zorg. Startdatum 2008


RIBW Arnhem & Veluwe Vallei Specifieke aandacht voor Hoz? Sinds april is er een coördinator zorginnovatie aangetrokken. Het vormgeven van HoZ is hierbij een expliciet aandachtsgebied. We zijn op dit moment in de oriëntatiefase, hoe HoZ vorm te geven. Organisatie onderdelen die meedoen Qua inschatting lijken de volgende afdelingen/organisatieonderdelen sowieso te worden meegenomen: Cliëntenraad, cliëntvertrouwenspersoon, begeleiders in de regio, regiohoofden, afdeling zorg & kwaliteit, personeelszaken. Startdatum Niet ingevuld.

RIBW Groep Overijssel Specifieke aandacht voor Hoz? Uit projectplan: Er zijn al een aantal specifieke projecten met betrekking tot HoZ ontwikkeld. Zo is er bijvoorbeeld het Empowermentproject RIBW IJssel-Vecht, bestaande uit: - Cursusbureau voor en door cliënten - Uitzendbureau waarbij werk binnen de RIBW Groep Overijssel wordt aangeboden. - Het verbetertraject 'Daadwerkelijk doen'. Inmiddels is ook een projectplan geschreven om HoZ organisatiebreed te intergreren. Hiervoor is een stuurgroep, projectgroep en een drietal werkgroepen geïnstalleerd. Organisatie onderdelen die meedoen Niet ingevuld. Startdatum Niet ingevuld.


RIBW Heuvelland & Maasvallei Specifieke aandacht voor Hoz? Intern. - Begripsdefiniëring: wat verstaat de RIBW H&M onder herstel, ervaringskennis, ervaringsdeskundigheid, betrokkenheid familie [naastbetrokkenen]-> Triadekaart; - Uitdragen en verder ontwikkelen van informatie en kennis over bovenstaande begrippen; - Cliënten en familie weten dat er [cliënten en familie] ervaringsdeskundigheid binnen de RIBW H&M aanwezig is; - Vraagbaak voor alle medewerkers van de RIBW H&M; - Cultuur creëren binnen de RIBW H&M waardoor er kennis en draagvlak ontstaat over herstel, ervaringsdeskundigheid, Triadekaart; - Op grond van opgedane kennis, de ervaringsdeskundigheid inbedden in de RIBW H&M. Onder andere door ontwikkelen specifieke functies; - Bestaande opleidingsmogelijkheden / tekorten in kaart brengen op het gebied van herstel, ervaringsdeskundigheid, werken met Triadekaart en onder de aandacht brengen van de RvB. Op deze wijze ontstaat een verdere aanscherping van het herstelgerichte opleidingsbeleid voor cliënten, familie, medewerkers; - De ontwikkeling van een platformfunctie voor de RIBW H&M medewerkers. Bijvoorbeeld door het aanbieden van intervisie of begeleiders met cliëntervaring de ruimte geven hiervoor uit te komen. Extern Het uitdragen en inzetten van de opgedane kennis over herstel, ervaringsdeskundigheid en de Triadekaart voor externe partijen als opleidingsinstituten, keten en samenwerkingspartners. Organisatie onderdelen die meedoen Niet ingevuld. Startdatum Niet ingevuld.


RIBW K/AM Specifieke aandacht voor Hoz? Op dit moment zijn een clustermanager namens het managementteam en een projectmanager Innovatie en Kwaliteit verantwoordelijk voor het de resultaten van de stuurgroep. Op de begroting 2011 staat wel een bedrag om één of twee medewerkers (parttime) aan te stellen om het beleid en de visie te implementeren. Organisatie onderdelen die meedoen - Raad van Bestuur - Clustermanager Zuid-Kennemerland (namens het MT) - Drie Teamleiders, uit elke cluster een teamleider - Drie cliënten, waaronder de voorzitter van de centrale clientenraad - Projectmanager Zorg en Kwaliteit. In de werkgroepen (zie verder) zijn ook de ondersteuners van de bewonerscommissies, persoonlijk begeleiders, woonbegeleiders, meer cliënten en een medewerker van personeelszaken betrokken. Startdatum Eerste voorzichtige aanzet in 2009, in 2010 gerichter.

RIBW Midden-Brabant Specifieke aandacht voor Hoz? - Projectgroep heeft zich beziggehouden met voorstellen voor beschrijving visie en beleid. - Projectgroep heeft handvatten ontwikkeld om herstelaspect op te nemen in begeleiding. Twee concrete handvatten: herstelkaartjes en herstelcoach. - Deelname aan ontwikkeling modulen ‘Familie als Bondgenoot’. Organisatie onderdelen die meedoen In principe RIBW-breed. In fase van pilots beginnen met geïnteresseerde cliënten en begeleiders; waaiereffect toepassen. Startdatum - Vanaf ontstaan RIBW Midden-Brabant rehabilitatie-geörienteerd geweest. - Sinds ongeveer 2005 bezig met ontwikkelen van herstelondersteunende handvatten, gezien vanuit het cliëntenperspectief en perspectief naastbetrokkenen.


RIBW Nijmegen & Rivierenland Specifieke aandacht voor Hoz? Er is sinds februari 2010 een ervaringsdeskundig beleidsmedewerker belast met de opdracht om de eerste stappen te zetten naar een herstelondersteunende organisatie en de oprichting van een bureau Herstel. Binnen de organisatie is een Stuurgroep Herstel en Herstelondersteunende Zorg overeenkomstig het model van het HEE-programma van het Trimbos-instituut. De Stuurgroep buigt zich over de vraag hoe te komen tot een herstelondersteunende organisatie. Organisatie onderdelen die meedoen Alle organisatieonderdelen worden betrokken. Startdatum In 2008 zijn de eerste stappen gezet door de oprichting van een HEE-groep.

Rivierduinen Specifieke aandacht voor Hoz? - Adviseur RvB (zie ambities). - Aanstelling coördinator Herstel en ervaringsdeskundigheid per centrum + platform ervaringsdeskundige coördinatoren - Stuurgroep ervaringsdeskundigheid en herstel - Aanzet tot aanstelling ervaringsdeskundigen in teams Organisatie onderdelen die meedoen In principe alle afzonderlijke centra. Op directieniveau en van daaruit naar de diverse teams. Startdatum 2009

SBWU Specifieke aandacht voor Hoz? De SBWU heeft Bureau Herstel, herstelambassadeurs (medewerkers die dit als sterfunctie hebben en geacht worden herstel binnen hun eigen team onder de aandacht te brengen) en herstelintervisoren. Organisatie onderdelen die meedoen De implementate van Herstel is bij de SBWU organisatiebreed. Van het Centraal Bureau tot de woonbegeleiders. Startdatum 1998 (eerste herstelwerkgroep), 2004 (Medewerkers Bureau Herstel in betaalde dienst).


Stichting Anton Constandse Specifieke aandacht voor Hoz? Er ligt een meerjarenbeleidplan Herstel & Professionalisering en een actieplan Herstel. De stukken zijn op te vragen bij de contacpersoon. Organisatie onderdelen die meedoen Niet ingevuld. Startdatum Implementatieproces is begin 2010 van start gegaan.

Stichting RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland Specifieke aandacht voor Hoz? - Er is een project op de woonlocatie van de RIBW ZWWF Hoorn Nachtegaal gestart; - Een ambassadeur die binnen de organisatie actief is; - En de opdracht om herstelondersteunende zorg in de te ontwikkelen RIBW methodiek mee te nemen. Organisatie onderdelen die meedoen De hele organisatie moet mee in het verandertraject. Het is een andere manier van denken die in alle organisatie onderdelen tot ontwikkeling moet komen. Startdatum In 2008 is gestart met het verzamelen van informatie.


Activiteiten HoZ De Gelderse Roos Zie ontwikkeld beleid en ambities.

Activiteiten HoZ

Dimence MO: Ontwikkelen van een gedragen visie waarin herstelondersteunende zorg het belangrijkste uitgangspunt is (reeds afgerond in februari 2010); Organisatie inrichten op basis van de visie; geen schotten tussen langer en kortdurende zorg (eveneens al afgerond); HS (Uit Activiteitenplan 2010) 1. Het team van de MMS werkt herstelondersteunend. 2. Het team van de MMS werkt herstelondersteunend. 3. Bewoners zijn bekend met herstelondersteunende zorg. 4. Familie is betrokken partij binnen triade. 5. Bewoners hebben een naar eigen tevredenheid- daginvulling, bij voorkeur buiten de Monumentstraat. 6. Bewoners hebben een naar eigen tevredenheid- daginvulling, bij voorkeur buiten de Monumentstraat. 7. MMS is geïntegreerd in de buurt. ED (Uit projectplan ED) - Projectplan ED is beschreven - Visiedocument is beschreven - Begroting voor project is vastgesteld - Stuurgroep ED is ingericht. - Regionale werkgroepen inrichten - Activiteiten projectplan uitvoeren. - Pilotplannen regio’s/circuits uitvoeren - Evalueren uitkomsten pilotplannen - Bijstellen uitvoering pilotplannen - Evaluatie projecten MO: - Inzet ervaringsdeskundige; - Implementatie Illness Management en Recovery (scholing personeel); - Ontwikkeling dagbesteding en arbeid; - Ontwikkelen van empowerment bij medewerkers en patiënten; HS (Uit Activiteitenplan 2010) - HoZ wordt vast geagendeerd in tet tweewekelijks verpleegkundig werkoverleg en in het teamoverrleg. - In de huiskamergesprekken door hulpverlener en ervaringsdeskundige worden herstelondersteunende thema’s besproken. - Twee keer per jaar komt er een informatiebulletin voor de familie. - Er vindt bij iedere bewoner een onderzoek plaats naar zijn wensen en mogelijkheden op het gebied van dagbesteding. Deze worden omgezet naar doelen en plannen. - In najaar 2010 vindt er familie dag plaats. - Ervaringsdeskundigen worden actief betrokken bij de organisatie en uitvoer van de activiteiten. - De teamleider zal instellingen in Raalte op het gebied van welzijn/sport/cultuur/vrijwilligersorganisaties informeren over behoefte aan daginvulling en samenwerking met hen opzetten (zie: www.kwartiermaken.nl) - De buren worden uitgenodigd voor een noaber-avond, waarbij voorlichting en kennismaking centraal staan. De bewoners, ervaringsdeskundige(n) en de wijkvereniging zullen actief betrokken worden bij de voorbereidingen en uitvoer. WO (Eindverslag herstel en verbetertraject Hagensvoordestraat)

Activiteiten HoZ

- Opstelling en uitvoering verbeterplan opgesteld - In mei 2010 verhuizen de cliënten naar een appartementencomplex in Zwolle, waarbij zij betrokken zijn bij het vormgeven van de verhuizing. Familie van de cliënten hebben hen daarbij ondersteund. - Inzetten van een ervaringsdeskundige. - Participatie in een vervolgtraject met het Trimbos instituut: 'Langdurig perspectief'. - Werken vanuit de herstelgerichte visie ED (Uit projectplan ED) - Aanstelling projectleider Ervaringsdeskundigheid - Vaststellen projectplan, budget, definitie ED en visie op HoZ en ED - Functieomschrijvingen en aanpassingen en ondersteuning (scholing, supervisie, intervisie) voor ervaringsdeskundigen - Pilotplannen regio's/circuits - Een beschrijving van de positie van ED in de beleidscylus van Dimence - Een collectief scholingsbeleid op het terrein van herstelgerichte zorg en ervaringsdeskundigheid aan medewerkers - Operationele netwerken van ervaringsdeskundigen binnen de instelling - Een beschrijving hoe de inzet van ED een rol kan spelen in het behalen van de doelstellingen van project Drang en Dwang en van het familiebeleid - Onderzoek naar samenwerkingrelaties met genoemde partijen en waarnodig ontwikkelde samenwerkingsrelaties - Een operationele kennisgroep die onderzoek initieert - Werkconferentie over herstelgerichte zorg en ED binnen Dimence - Tussentijdse evaluatie - Borgen van projectinterventies

Emergis - ZHRA is besproken met diverse interne en externe samenwerkingspartners en obv deze contacten zijn samenwerkingsafspraken gemaakt. - Ondersteunend hierin is ook de film 'At least it should have some Bubbles' geweest die het verhaal van mensen, kwetsbare clienten in onze samenleving, in de langdurige zorg ondersteunde. - Visie ontwikkeling en de stellingname dat we als uitgangspunt nemen voor ontwikkelingen: al onze cliënten zijn ambulant; waar nodig maken zij tijdelijk gebruik van kortdurende opnames of verblijfsmogelijkheden of opnamevoorkomende dagbehandeling. - Uitnodigen triadepartners bij overleg, beleidsdagen, behandelplanevaluaties - Toewerken naar gewenste situatie van ambulante teams naar Fact teams - Opstarten dagtherapeutisch centrum - Omzetten DAC naar werkleerbedrijven - Clientgestuurde projecten/cursussen zoals: herstellen doe je zelf, gastlesgroepen, denktank, vertellen ervaringsverhalen o.a. gerelateerd aan Dwang en Drang - Project dialooggesprekken - Integreren met reguliere gemeentelijke en welzijnsactiviteiten zoals Hof van Thee en Leut in Vlissingen, samenwerking met sociale werkplaatsen vergroten - Scholen van medewerkers in de SRH/Strength waarin ook ervaringswerkers als docent participeren - Inzet van (betaalde) ervaringswerkers - Familiecontactdagen die door clienten en medewerkers georganiseerd worden

Activiteiten HoZ

GGNet - Inhoudelijke keuzen maken voor onderdelen van herstel en rehabilitatie. - Strengths assessment toepassen in de praktijk. - Bijscholing Herstelondersteunende zorg. - Opnieuw opzetten coaching rehabilitatie. - Ervaringsdeskundigen als werknemer in pilots. - Herstelgroepen invoeren. - Invloed van bewoners op eigen woonomgeving vergroten. - Ambassadeurs bijeenkomsten organiseren. - EPD aanpassen aan kritische voorwaarden invoering herstel en rehabilitatie. - GGNet breed project 'langdurig perspectief' gaat september 2010 starten. Voor activiteiten zie nog te bereiken resultaten.

GGz Centraal (Meerkanten/ Symfora) Herstelgerichte zorg is een voor alle directies verplicht onderdeel in het managementcontract. Voor Ggz Centraal wordt een beleidsnotitie geschreven waarbij ervaringen uit de instellingen en elders meegenomen worden. Oprichten van commissie ervaringsdeskundigheid door P&O en betrokken partijen (instellingsbreed). Centrale stuurgroep die een aantal aanbevelingen uitwerkt en de Projecten verder implementeert .

GGZ Delfland Stappen die horen bij ambities: Ad 1. implementatie van de richtlijn via zorgprogrammering Ad 2. eerste kwartaal 2011 wordt ROM richtlijn psychotische stoornissen geïmplementeerd Ad 3. evalueren van huidige inzet van ervaringsdeskundigen in 2011 en verder beleid bepalen Ad 4. is reeds gebeurd, evaluatie en borging Ad 5. diverse projecten zijn gestart. Deze worden samengebracht en geëvalueerd. Ad 6. implementatie richtlijn betrokken mantelzorg Activiteiten zijn onder andere evalueren en waar nodig bijsturen van het zorgprogramma psychotische stoornissen en DEPT, starten trainingsaanbod en aanpassen werkprocessen indien nodig.

GGZ Dijk en Duin - Start in 2007 ‘Verbeterplan Langdurige Zorg’ door Jaap van Weeghel. - 2007-2010 uitvoering Verbeterplan. - 2009 Divisiebeleidsplan HEE herstel je mee? - 2009 Projectplan Dwang en Drang ‘van crisis naar herstel’ - Werven ervaringswerkers - Uitvoeren van HEE werkgroepen (verhalen vertellen etc) - Opzetten van HOZ trainingstrajecten voor personeelsleden - Opzetten van coachingstrajecten voor afdelingsteams die een ervaringswerker krijgen - Het scholen van leerling-verpleegkundigen in Herstelgerichte zorg door projectleider en ervaringsdeskundige

Activiteiten HoZ

GGZ Drenthe Zoals hiervoor aangegeven hebben we een transitieproject gestart als pilot en wordt er een masterplan geschreven voor een ingrijpende wijziging van de organisatie vanuit het perspectief van herstelgerichte zorg. Voor de uitvoering en coördinatie van het masterplan is projectcoördinator aangesteld. - Er is een transitieproject gestart binnen ons psychosencluster. . - Er wordt een plan ontwikkeld om cliënten te reactiveren door middel van werken dagbesteding. - In divisie Zuidwest wordt een project gastvrije zorg gestart. Dit wordt door de divisiedirectie gerund, met ondersteuning van de eigen beleidsmedewerkers.

GGz Eindhoven - In 2012 150 ervaringsdeskundigen in dienst - Het aantal MSS uitbreiden en de verbindingen met andere onderdelen van de organistie formaliseren (denk aan steunpunten in de wijk vanuit beschermde woonvormen, casemanagement, dagbesteding enz) voor eind 2011. - Uitbreiding van 2 cliengestuurde projecten per jaar; in 2010 een respijthuis en housing first. - projecten langdurige zorg. - project HOZ binnen de beschermde woonvormen. Uit bijlagen: Project Langdurig Perspectief Voor het bereiken van de doelstellingen zullen teams/afdelingen anders moeten gaan werken dan ze nu doen (omslag in denken en handelen). De teams zullen hierin worden gecoacht. Binnen GGzE wordt een projectleider benoemd die het project uitvoert onder verantwoordelijkheid van een centrummanager aan wiens centrum het verbeterteam is gekoppeld. Het verbeterteam werkt m.b.v. een verbeterplan/traject en bestaat naast de projectleider uit hulpverleners, cliënten(vertegenwoordigers) en naastbetrokkenen. MSS - Er zijn kwartiermakers en ervaringsdeskundige begeleiders in iedere gemeente gevestigd, die bereikbaar zijn voor vragen vanuit het lokale WMO loket. - In 2008 en 2009 is de samenwerking in het netwerk in wijken en dorpen steeds meer tot stand gekomen. Teams in verschillende gemeenten kunnen na signalering (vaak via signaleringsnetwerken) het contact aangaan met clienten. - Er zijn bouwgroepen opgezet, die deelnemers mogelijkheden bieden om ergens bij te horen. In de verschillende bouwgroepen nemen in totaal 60 mensen deel.

GGz Nijmegen Zorg dragen voor inbedding van Herstel en Strengths in de organisatie, niet alleen als en project. Beleid ontwikkelen rondom de inzet van ervaringsdeskundigen. - ROPI metingen ( hoe herstelondersteunend is onze organisatie en de afdelingen), - Gebruik meetinstrumenten o.a HOOP, - Herstelgroepen voor cliënten, - Scholing voor medewerkers (strengths/SHR methodiek), - Werken met ervaringsdeskundigen, - Organiseren van (mini) symposia over Herstel en Strenghts.

Activiteiten HoZ

GGZ NML Zie bijgevoegd visiedocument.

GGZ Noord Holland Noord - FACT-teams Alle cliënten vallen onder een FACT-team. Deze teams zorgen er voor dat cliënten zoveel mogelijk in een normale omgeving wonen en zo min mogelijk worden opgenomen. ‘Herstellen doe je thuis’. Verder bieden deze teams ondersteuning op alle levensterreinen. Mede door de FACT-teams gaat de beddenreductie de komende jaren door. De FACT-teams zijn in staat volgens de richtlijn te behandelen en begeleiden. - Optuigen FACT-teams met herstelondersteunende methodiek zoals het Strengths model, shared decision making, IMR en ZAG gesprekken. In de verschillende FACT-teams wordt gewerkt met bovenstaande methodieken. Bij succes wordt het verspreid over de overige teams en afdelingen. - Ervaringsdeskundigen (betaald) In vrijwel alle FACT-teams en opnameklinieken zijn ervaringsdeskundigen werkzaam. Alle ervaringswerkers volgen interne scholing, hebben intervisie samen en worden individueel gecoacht. - Herstelgroepen Er worden verschillende herstelgroepen geleid door ervaringsdeskundigen (deels ook door de RCO de Hoofdzaak). Herstelgroepen als Werken met eigen ervaring, Zicht op herstel, Herstellen doe je zelf. - Betaald werk Alle FACT-teams werken met IPS om de cliënten toe te leiden naar betaalde banen. . - MSS Opbouw van Maatschappelijke steunsystemen vanuit teams om mogelijkheden op inclusie te vergroten. - Stichting de Buitenkans Deze stichting wordt nu in het leven geroepen en is gericht op het starten van activiteiten gericht op meer bekend te geven over de psychiatrie om zo de (negatieve) beeldvorming en stigmatisering te veranderen. - Start HOZ traject op laatste Langdurende verblijf afdelingen Samen met het HEE team zal gestart worden met een HOZ traject op de verblijfsafdelingen dat deels tot doel heeft verder afbouw bedden. - Afname Ropi in alle teams In het kader van de eigen verbetercyclus is recent in alle teams de ROPI afgenomen op basis waarvan nieuwe doelen worden geformuleerd en plannen worden uitgezet.

Activiteiten HoZ

HVO-Querido Momenteel worden het programmaplan en het goedgekeurde methodiekadvies omgezet naar concrete projectplannen. Dit volgt uit de projectplannen. Concrete activiteiten/resultaten kunnen bijvoorbeeld zijn: - Opzetten herstelgroepen en herstelcursussen - Oprichten herstelbureau - Informeren cliënten en medewerkers over herstelconcept - Trainen van medewerkers in de Strength Based methodiek - Visie ontwikkeling inzet ervaringsdeskundigheid - Creëren randvoorwaarden ervaringsdeskundigheid - Vermeerderen inzet ervaringsdeskundigheid - Monitoren van het behalen van de doelstellingen - Etcetera.

Kwintes Naast basaal herstel activiteiten te organiseren (dan wel in mee te doen), invloed op diverse beleidsbesluiten. - Voorlichting, training , herstelgroepen, studiedagen. - Herstel/ervaringsdeskundigheid/presentie/kwartiermaken/cliënteninitiatieven voor cliënten en medewerkers. - Daar waar nodig, leent onze organisatie zich om voorlichting te geven aan andere organisaties.

Mediant GGZ - Project inzet ervaringsdeskundigen; - Project crisiskaart - Cluster herstel - Werkgroep maatschappelijke steun - Samenwerking met lectoraten Saxion Hogeschool (Herstelondersteunende zorg en empowerment; hospitality).

Activiteiten HoZ

Mensana RIBW Noord- en Midden-Limburg Voor visie-ontwikkeling over te dragen aan medewerkers wordt gebruikgemaakt van: - Verplichte scholingsactiviteiten voor nieuwe medewerkers (introductie, lesprogramma bestaat o.a. uit lesdagen herstel, scholing IRB, psychopathologie en psycho-educatie. - Jaarlijkse werkconferenties/symposia waar alle teams aan deelnemen en waarbij herstelactiviteiten en visie centraal staan. - Er wordt gecommuniceerd middels een medewerkerkrant (Mensanalecta) en een herstelkrant van en door cliënten (Perspectiever). Concreet aanbod gericht op herstel/herstelactiviteiten voor cliënten verwezenlijkt: - herstelgroepen op alle locaties van Mensana (lotgenotencontact); - herstelwerkgroep (organisatie van activiteiten); - herstelkrant; - herstelbijeenkomsten voor stemmenhoorders en ondersteunende naasten; - ontdek je talent, cursus: ‘Blij (fffff) schrijven’; - 2011 cliënten worden opgeleid tot ervaringsdeskundige bij het Stemmen-Interview, (trainers intern zijn inmiddels geschoold); - studiemiddag Herstel voor cliënt en begeleider; - themadag: thema’s die aansluiten bij herstel: themadag is voor en door cliënten; - voorlichting geven symposia, studiedagen, netwerkgroepen; - herstelambassadeursoverleg voor herstelwerkgroepleden en afgevaardigde begeleiders van alle locaties; - vaardigheidstrainingen (zie boven). Herstelondersteunende zorg gericht op ondersteuning van medewerkers: Intern opleidingsprogramma: - introductie nieuwe medewerkers (verplicht); herstel en herstelondersteunend werken 3 dagdelen, met ervaringsdeskundige inzet; - IRB-scholing; - Psycho-educatie (signaalplan, stress- kwetsbaarheid, triade familie) met ervaringsdeskundige inzet van familie; - jaarlijks verplichte terugkomdag hoz, 1 dagdeel cliënt en begeleider: gelijkwaardigheid in leren en herstelbevordering centraal zetten (pilot 2010, jaarplanning 2011 start) met inzet ervaringsdeskundigen; - ‘Stemmen horen begrijpelijk maken’ vanuit perspectief cliëntervaring met inzet van ervaringsdeskundigen, een pilot lesprogramma om begeleiders te ondersteunen. 2011 standaard-aanbod. - herstelambassadeursoverleg voor herstelwerkgroepleden en afgevaardigde begeleiders van alle locaties.

Mentrum, onderdeel van Arkin We hanteren een projectmatige aanpak. Supported Living gaat uit van een persoonlijk toekomstplan voor iedere cliënt. Daarbij is aandacht voor 10 levensgebieden (zie bijlage). Daarnaast geven we onze herstelvisie momenteel concreet in termen van strategie. Hierbij is o.a. de inzet van ervaringsdeskundigen tot een doelstelling geformuleerd en het doel om Supported Living overal te implementeren.

Activiteiten HoZ

Mondriaan 1. Subsidie aanvragen 2. Bewustwording - Verbreden visie en draagvlak binnen (en buiten) de organisatie door netwerken en het betrekken van andere afdelingen - Beeldvorming en attitudeverandering in alle delen van de organisatie tot agendapunt maken 3. Bijscholing - Cursussen - Bijscholing (soms ontwikkelen) - Voor cliënten/familieleden/hulpverleners 4. Voorlichting - Artikelen plaatsen in (interne en externe) nieuwsbulletins - Voorlichtingsbijeenkomsten over herstel, attitudeverandering, stigmatisering en aanverwante onderwerpen, etc. 5. Samenwerking - Andere afdelingen (communicatie, opleidingen) en divisies - Afspraken over verbreding van acties - Project Attitudeverandering binnen de GGz, gericht op attitudeverandering van hulpverleners, cliënten en familieleden, waarbij herstel, recente wetenschappelijke inzichten (Dimensioneel denken en normalisering), eigen regie van de cliënt en de betrokkenheid van familie (samenwerking in de triade) centraal staan* - Project Klantgerichtheid, een project binnen de klinische afdelingen, gericht op meer klantgericht werken* - Pilot wijkgerichte zorg (de wijk als partner en thuisbasis van cliënt en FACT-team, met als speciaal aandachtspunt kwartier maken en inclusie bevorderen)* - Psycho-educatie van cliënten (cliënten worden getraind in omgaan met stigma)* - Ervaringswerkers en herstelmedewerkers in wijkteams en op een afdeling* - Herstelgroepen voor cliënten begeleid door hiervoor getrainde ervaringsdeskundigen* - Psycho-educatie en training interactievaardigheden voor familieleden (gericht op kennisvermeerdering, attitudeverandering en vaardigheden)* - Rehabilitatie (een rehabilitatiecentrum is opgericht om (bij)scholing van medewerkers en teams m.b.t. rehabilitatie en herstel te verzorgen) - Herstel en cliëntgerichte bejegening structureel opgenomen in introductie nieuwe medewerkers* - Cliëntlessen Bejegening en Respect aan studenten Universiteit Maastricht* - Voorlichting door cliënten en ervaringsdeskundigen (aan medewerkers, studenten, (hoge) scholen, en andere belangstellenden* - Filmfestival Verfilmde Waan (voorlichtings- en antistigma programma op middelbare scholen)* - WERK2000 (breed regionaal initiatief van meerdere (ook maatschappelijke) organisaties, met als doel consumer-run bedrijven voor en door cliënten te faciliteren)* - Popfestival voor en door cliënten, familieleden en hulpverleners om elkaar op een andere manier te ontmoeten en zien* - Sociaal ondernemerschap (in 2015 heeft 10% van de medewerkers die in dienst zijn, zelf ervaring (gehad) met psychische problemen) * Bij deze actiepunten zijn (ex)cliënten betrokken in de ontwikkeling en/of uitvoering van de activiteit. Zij werken hier aan mee, met èn zonder betaalde aanstelling bij Mondriaan.

Activiteiten HoZ

Pameijer Hier volgt een samenvatting van de huidige activiteiten. PEP Het PEP-team (12 personen) geeft volop voorlichtingsbijeenkomsten binnen en buiten Pameijer. De PEP-teamleden vertellen aan de hand van persoonlijke herstelverhalen over empowerment, herstel en ervaringsdeskundigheid en wat dit in hun leven betekent. Zij doen dit vanuit het oogpunt voorlichting, educatie, stigmabestrijding en zijn hierdoor ook een voorbeeld van individueel empowerment. De MMZ/BGE pilot is in 2010 juli afgesloten. Voor medewerkers met ervaring en BGE-studenten wordt maandelijks een reflectiebijeenkomst gehouden. Zij bespreken daar hoe zij hun ervaringskennis meer expliciet kunnen inzetten binnen Pameijer. Inzet ervaringsdeskundige supportmedewerkers De directie van Pameijer heeft besloten om ervaringsdeskundige supportmedewerkers in te gaan zetten in het primair proces. Hiervoor is een functieprofiel gemaakt en zijn de benodigde competenties beschreven. Begin 2011 start er een pilot waar in elke Pameijer-regio met twee ervaringsdeskundige supportmedewerkers gewerkt wordt. In het najaar van 2010 wordt hiervoor een plan van aanpak gemaakt. GO Een GO (=gezamenlijk overleg) is een overleg waaraan zowel bewoners/bezoekers als Pameijer-medewerkers deelnemen. Alle zaken die te maken hebben met de locatie en het beleid van de organisatie worden er besproken. Herstelwerkgroepen Er draaien nu twee herstelwerkgroepen in DAC Delfshaven. Ondanks het feit dat het empowermentteam niet werft voor deze groepen, hebben zich meerdere personen aangemeld die nog wachten op een deelnameplek. Cursus ‘werken vanuit empowerment’ voor medewerkers De cursus is nu twee keer gegeven en wordt goed gewaardeerd. In september 2010 start de 3e cursus. 35 medewerkers hebben de cursus dan gevolgd. Het empowermentteam heeft inmiddels met afdeling deskundigheidsbevordering een eendaagse cursus ontwikkeld voor cliënten en medewerkers. Deze cursus zal als pilot worden ingezet in de activeringscentra. (start september 2010). Deze basistraining is specifiek bedoeld om de begrippen toe te lichten en te werken aan een basishouding vanuit de empowerment-visie. Ondersteuningsmethode Kwaliteit van bestaan Na uitvoerig overleg is de ondersteuningsmethode aangevuld met een nieuw hulpmiddel. Ter voorbereiding op of ondersteuning bij het maken van een ondersteuningsplan zal aan cliënten het ‘leefplan’ en informatie daarover worden aangeboden. Een leefplan is een werkvorm en een middel dat cliënten ondersteunt om zelf in beeld te brengen hoe zij zo prettig mogelijk kunnen leven. Ambassadeurs Het team bestaat uit 30 ambassadeurs (cliënten en medewerkers) en komt 1 x per maand bijeen. Doel van de ambassadeurs is het mee/uitdragen van de visie en ondersteuning bieden

Activiteiten HoZ

bij de activiteiten van het empowermentteam. Website empowerment De website van het Empowermentteam staat boordenvol informatie over empowerment, herstel en ervaringsdeskundigheid. Er kan nu ook op getwittert worden; het aantal volgers stijgt gestaag. Externe contacten en activiteiten Het empowermentteam heeft meerdere landelijke samenwerkingscontacten. Het team is onder andere betrokken bij: - landelijke bijeenkomsten “De zoektocht naar competenties ED”, verzorgt door het LDOO - de startconferentie van FutureSearch HOZ: het initiatief om herstelondersteunende zorg in 2020 als leidend principe in de Nederlandse zorg te hebben ingevoerd. Pameijer zal ook bij de vervolgconferentie in 2011 een actieve deelnemer zijn. - samenwerking met de MMZ/BGE opleiding die door ROC Albeda wordt gegeven: Pameijer verleent stageplaatsen en het empowermentteam/PEP-team worden er ingehuurd om workshops te geven. De workshops worden ook aan andere opleidingen binnen ROC Albeda gegeven. inzet ervaringsdeskundige bij project gemeente Rotterdam

Reinier van Arkel - Start HEE traject. - Inzet ervaringsdeskundigen. - Werk/leertraject ontwikkelen voor cliënten - Deskundigheidsbevordering medewerkers Herstelwerkgroepen, cursussen herstellen doe je zelf en werken met eigen ervaring, voorlichtingsbijeenkomsten, folders en nieuwsbrief, cursussen HOZ voor medewerkers, Herstelbijeenkomsten voor cliënten en medewerkers, medewerkers werven voor opl. Ervaringsdeskundigen, inzet voortraject tot opl. Ervaringsdeskundigen ism ROC Leijgraaf. Inzetten ervaringsdeskundigen in projecten en teams.

RIBW Arnhem & Veluwe Vallei Nog te vroeg om nu concreet aan te kunnen geven.

RIBW Groep Overijssel Uit projectplan: - uitvoeren van een nulmeting en een eindmeting om te onderzoeken in hoeverre de RIBW herstelondersteunend werkt. - Verhoging welzijn/ kwaliteit van leven cliënt; nog nader oriënteren op meetinstrumenten lectoraat Saxion Hogeschool. - Vaststellen beleid rondom het begrip Ervaringsdeskundigheid - Best practice professionele standaard - In functiebeschrijvingen is aangegeven competenties en vaardigheden noodzakelijk zijn om Herstelondersteunend te kunnen werken. Het opleidingsbeleid wordt hierop afgestemd. - Er worden minimaal drie herstelprogramma’s/cursussen ontwikkeld. - Eindresultaat wordt per 1 juni 2012 opgeleverd aan de opdrachtgever (inclusief nazorg 1 januari 2013).

Activiteiten HoZ

RIBW Heuvelland & Maasvallei - Bureau Herstel wordt in laatste kwartaal 2010 -> maximaal 8 uur per week bemenst; - Laatste kwartaal 2010 voorlichtingscyclus voor cliënten in de regio door ervaringsdeskundige[n], - Laatste kwartaal 2010 formeren werkgroepen [input plan van aanpak]; - Eerste kwartaal 2011 plan van aanpak is gereed en voorgelegd aan fokusgroepen. - Eerste kwartaal 2011 herstelgroep draait; - Tweede kwartaal 2011 alle medewerkers RIBW H&M hebben voorlichting gehad over Herstelgerichte ondersteuning door ervaringsdeskundige[n]. - Tweede en derde kwartaal medewerkers worden getraind in werken met de Triadekaart; - Tweede kwartaal 2011 voorlichtingscyclus voor familie / naastbetrokkenen over Triadekaart.

RIBW K/AM Er is nu een stuurgroep ingesteld. Deze verzamelt informatie en legt werkbezoeken bij andere organisaties af. Aan de hand van alle informatie zal een eigen visie en beleid worden ontwikkelt, en concrete stappen worden beschreven hoe we de komende jaren aan de slag gaan. Verder is er een werkgroep cliëntparticipatie ingesteld. Deze zal eind van het jaar een ‘witboek’ van goede voorbeelden uitbrengen. Tenslotte is er een werkgroep ervaringsdeskundigheid ingesteld, deze werkgroep heeft als opdracht te inventariseren wat cliënten met GGZervaring voor rollen hebben binnen de organisatie en buiten de organisatie (inzet ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid).Verder adviezen uit te brengen hoe wij in de toekomst ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid in kunnen zetten, onder welke randvoorwaarden.

RIBW Midden-Brabant - Ingezette beleid verder doorontwikkelen. - Speerpunt 2011: ‘Hersteloriëntatie en ervaringsdeskundigheid uitdiepen en meer inzetten: familie als bondgenoot; inzet ervaringsdeskundigen; zingeving en hulpverlening’. - Deskundigheidsbevordering medewerkers. - Beschrijven hoe RIBW Midden-Brabant het uitgangspunt ‘cliënt maakt keuzes in wie en wat hem helpt bij zijn herstel’ kan realiseren. - Uitwerking speerpunt in de jaarplannen. - Scholing ‘kort oplossingsgerichte methodiek’ voor begeleiders. - Scholing ‘Familie als bondgenoot’ voor begeleiders.

RIBW Nijmegen & Rivierenland Dit (eerste) jaar is een visiedocument geschreven waarin wordt toegelicht wat herstel betekent en een eerste aanzet wordt gegeven tot activiteiten die leiden tot een herstelondersteunende organisatie. - voorlichting geven en informatieoverdracht aan cliënten en medewerkers. - HEE-groepen voor cliënten. - studiedagen. - door cliënten ontwikkelde activiteiten. - op termijn: scholing en intervisie voor medewerkers.

Activiteiten HoZ

Rivierduinen - Aanstelling ervaringsdeskundige coördinatoren Herstel in ieder centrum ( is nog in ontwikkeling. - Contacten met het Leer- en opleidingscentrum van Rivierduinen voor het ontwikkelen van een scholingsaanbod voor medewerkers en cliënten. - Voorlichtingen bij directies over implementatie van trajecten + advies op maat door de concernadviseur cliëntenperspectief. - Per centrum worden herstelactiviteiten voor cliënten georganiseerd (o.a. HEEprojecten). - Per centrum worden voorlichtingen voor medewerkers gehouden. - Gewerkt wordt aan een scholingsaanbod voor medewerkers.

SBWU Uit Jaarplan 2010 Bureau Herstel: - Visitatie Mary O’Hagan heeft een visitatie binnen de SBWU uitgevoerd - Ontwikkelen van trainingen voor cliënten - Werkgroep Herstelhuis - Studiedagen Herstel voor clienten en hun begeleider - Herstelwerkgroepen van clienten om ervaringen uit te wisselen - Cliënten betrekken bij cliëntbesprekingen - Opzetten cliëntenpanels - Het blad PN dat voor en grotendeels door clienten wordt gemaakt - Themamiddagen - Zinnenprikkels, project gericht op zingeving - Cursus Begin maken met Herstel - Fotoproject: clienten stellen een herstelverhaal (levensverhaal) op aan de hand van foto’s - Project ervaringsdeskundigheid: het schrijven van een overdraagbaar implementatieplan voor de inzet van ervaringsdeskundigheid - Stuurgroep Zorg - Opstellen van notities en beleidsplannen - Herstelproof maken van het scholingsaanbod binnen de SBWU - Aanpassen cursus psychopathologie - Project OGGZ - Aanstellen herstelambassadeurs - Voorlichting over herstel op locaties - Zorg voor beter trajecten - Koppeling medewerkers Bureau herstel aan locaties

Activiteiten HoZ

Stichting Anton Constandse De stukken zijn op te vragen bij de contacpersoon. Uit projectplannen - Herschrijven van de doelstelling voor de stichting met inachtneming van de herstelvisie - Implementeren competenties voor de beroepsuitoefening gerelateerd aan Herstel - Een opleidingsplan & eigen opleiding - Opzetten ysteem van intercollegiale toetsing, die periodiek wordt ingezet om het competentieniveau en daarmee het kwaliteitsniveau van de individuele medewerkers te monitoren. - Individuele kwaliteitscertificering van de beroepsuitoefening - Naam voor de beroepsuitoefening in het primaire proces - Oprichten van een beroepsvereniging - Instellen van een beroepscode - Vormen van tuchtrecht en een tuchtcollege

Stichting RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland In de kaders wordt het meegenomen. Daarna wordt dit meegenomen in de methodiek om het binnen de organisatie geïmplementeerd te krijgen. Het gaat via het train de trainer principe. - Jaarplannen en kaderbrief opstellen vanuit cliëntenperspectief. - Cliëntenwebsite gezamenlijk ontwikkelen. - Methodiek traject vormgeven van uit herstelgerichte zorg. - Functieprofielen maken om de plaats in de organisatie vorm te geven.

Activiteiten HoZ

Resultaten De Gelderse Roos Bereikte resultaten Er is veel bereikt, met name ook wat betreft de ontwikkeling en invoering van zorgprogramma’s. Dit is een traject dat centraal wordt aangestuurd. Specifiek herstelgerichte activiteiten zijn er wel degelijk, maar fragmentarisch en weinig gericht op de overdraagbaarheid van de opgedane kennis en ervaringen naar andere afdelingen en locaties. Met deelname aan het Verbeterproject Langdurig Perspectief wordt daar een verbeterslag gemaakt. Gewenste resultaten Algemeen: alle activiteiten dienen voor de betrokken LZ-cliënten te resulteren in verbeteringen in de ervaren kwaliteit van leven, gericht op herstel en herstelondersteunende zorg geboden door competente medewerkers.

Resultaten

Dimence Bereikte resultaten MO - visieontwikkeling - training medewerkers start in november - ervaringsdeskundige start eind 2010/begin 2011 HS - Team werkt herstelondersteunend. - In teamoverleg staat HOZ vast op de agenda, - Huiskamergesprekken worden samen met ervaringsdeskundige gevoerd waarbij thema HOZ wordt besproken, - 2e informatiebulletin dit jaar is in de maak. - De behandelplannen zijn herstelondersteunend geschreven. - Doelen in het verpleegplan zijn samen met de bewoner herstelondersteunend geschreven. - Er hebben al 5 themamiddagen plaatsgevonden (in oktober de laatste) - Familiedag heeft plaats gevonden en is een groot succes geworden. WO Zie bijgevoegd eindverslag herstel en verbetertraject Hagensvoordestraat ED - Visieontwikkeling - Dimence definitie van ervaringsdeskundigheid - Ervaringsdeskundige aangenomen voor ACT team - Trajectopleiding ervaringsdeskundigheid gestart op Saxion - Pilotplannen voor regio Midden-Overijssel en Hanzestreek ontwikkeld, start werving ervaringsdeskundigen eind oktober Gewenste resultaten MO: Grotere participatie van cliënten in beleidsontwikkeling HS: - De bewoners hebben een daginvulling buiten de MMS, - Een tweede ervaringsdeskundige aantrekken, - MMS is geïntegreerd in de buurt. WO: Zie bijgevoegd eindverslag herstel en verbetertraject Hagensvoordestraat ED: Zie projectplan ED

Resultaten

Emergis Bereikte resultaten - Visieontwikkeling op papier (ZHRA) en in beeld (film) - Behandelplan evaluaties met clienten en evt naastbetrokkenen - Zie ook bovenstaande Gewenste resultaten - Alle ambulante teams omvormen naar fact-teams - Aanwezigheid van Emergis aan de wijktafels (samenwerkingsoverleg welzijnsinstellingen, woningbouw, politie etc) - Afbouw klinische bedden - Verhogen inzet van ervaringswerkers op diverse plaatsen in de organisatie waarbij het ook gebruikelijk is dat medewerkers in reguliere functies open kunnen zijn over eigen ervaringen met/in de psychiatrie - Uitbreiden dagtherapeutisch centrum op meerdere locaties in de provincie - Beeldvorming over ggz beïnvloeden en drempels verlagen in wijken en dorpen

Resultaten

GGNet Bereikte resultaten - Expertkring ingesteld, met vertegenwoordigers van cliënten, hulpverleners, familie en managers. - Verbetering van invloed van de cliënten langdurige zorg op eigen inrichting van woonruimte. - Jaarplan herstel en rehabilitatie, Project 'Kijk mij nou?'. Herstel is een dragend onderdeel van de GGNet-visie op langdurige zorg. In Apeldoorn hebben een 3-tal afdelingen al deelgenomen aan verbetertraject herstel en sociale participatie en hebben al praktische veranderingen doorgevoerd waardoor cliënten meer regie hebben gekregen op eigen leven / omgeving. Personeel van betrokken afdelingen is geschoold door HEE. We verlenen stageplaatsen aan ervaringsdeskundigen in opleiding. Er is een moreel beraad herstel actief (multidisciplinair, inclusief ervaringsdeskundige). Gewenste resultaten We willen in 2010-2011 binnen GGNet een aantal pilots draaien met het strengths assessment en die gaan toepassen binnen de FACT-teams (in ontwikkeling) en een aantal klinische afdelingen. Binnen deze pilots is voor iedere cliënt het strengths assessment ingevuld in 2010. Het is de bedoeling dat alle betrokkenen binnen GGNet (allereerst de ‘pilot hulpverleners’) geschoold worden in HOZ visie en daarbij handvatten hebben om de herstelgerichte zorg toe te passen. Over de methode waarmee we dit doen hebben we discussie. Wordt het een cursus? Wordt het een aantal presentaties of workshops aan individuele teams? Aansluitend op het vorige punt. De (bij)scholing van coaches kan het best aansluiten op het kennisaanbod wat er nu ontwikkeld wordt en dan kunnen de binnen GGNet aanwezige coaches een rol spelen als aandachtsfunctionaris, supervisie e.d. Van de ervaringen van deze coaches uit het eerdere rehabilitatieproject zouden we kunnen profiteren. De essentie van ervaringsdeskundigheid inzetten is dat het een bijdrage levert aan attitudeverandering van de hulpverleners. Dat de ervaringsdeskundige daarnaast ook hulpverlenerstaken heeft in een FACT-team is een belangrijke tweede taak. Het invoeren van herstelgroepen is voor 2010 nog te snel. Het is zaak dat cliënten eerst te informeren over herstel, dat betekent dus eerst de voorlichting opzetten. Daarbij is het belangrijk dat we kijken welke systematiek werkt en of we die zouden moeten aanpassen. We richten ons in 2010 op informatieoverdracht aan cliënten over herstelgroepen. De expertkring verzamelt informatie over herstelwerkgroepen en formuleert een manier om de informatie over te brengen. Er zijn binnen de organisatie al besluiten genomen, die in 2010 worden uitgewerkt en ingevoerd. Uitgangspunt is dat bewoners met langdurige zorg zelf invloed krijgen op hun leefomgeving door hen te laten bepalen welke meubels/aankleding er op de afdeling komt. Daarvoor zijn afspraken gemaakt over geoormerkt budget en werkwijze. Cliënten, familie en hulpverleners die bijeenkomen om met elkaar te praten over het beleid van een organisatiedeel. Een soort denktank. We gaan er vanuit dat als je dit op wil zetten de familieraad en cliëntenraad hier een rol in moeten spelen. Onze intentie is dat elke directie twee keer per jaar een dergelijke bijeenkomst organiseert. In 2010 starten we op diverse afdelingen met herstel/verbeterteams vanuit ‘langdurig Perspectief ‘ van het Trimbos. Via adoptie verspreiding over alle langdurig behandel -en verblijfafdelingen van HOZ.

Resultaten

GGz Centraal (Meerkanten/ Symfora) Bereikte resultaten Op verschillende plekken (regio Oostelijk Utrecht, Meerkanten) is visie beschreven, er is documentatie materiaal (nieuwsbrieven en folders). Er zijn zes herstelwerkgroepen actief. De cliëntenraad van Symfora Oostelijk Utrecht is uitgebreid met een cliëntenbelangenbureau, werkend met betaalde ervaringsdeskundige medewerkers, vanuit de herstelgedachte. Binnen Symfora Oostelijk Utrecht zijn 6 betaalde medewerkers met ervaringsdeskundigheid in dienst. Cursus “Kennis maken met herstel” is ontwikkeld. Binnen Meerkanten zijn 6 herstelwerkgroepen actief, voorgezeten door voor het grootste gedeelte intern opgeleide (co-)kartrekkers. 15 Herstelambassadeurs op verschillende afdelingen. Circa 75 medewerkers hebben training herstelgerichte zorg gevolgd, enkelen al verdieping. De training samen deskundig, cliënten trainen hulpverleners wordt sinds 2006 gegeven, Symfora sluit aan. Coördinatie, scholing en begeleiding ligt in de (nabije) toekomst in handen van ervaringsdeskundigen, in dienst van het opleidingsinstituut. Gewenste resultaten Dat GGz Centraal de consequenties van herstelgerichte zorg bereid is te dragen. De onderwerpen stigmabestrijding, mensenrechten horen hierbij ook op de agenda te staan. Dat ervaringsdeskundigheid in alle zorg als volwaardige kennisbron ingezet wordt.

GGZ Delfland Bereikte resultaten - Itb geïntegreerd in fact teams - Ervaringsdeskundigen in dienst - Richtlijn grotendeels geïmplementeerd, somatische aandachtspunten - Draagvlak voor herstelvisie binnen de organisatie Gewenste resultaten - Volledige implementatie van de richtlijn schizofrenie, inclusief middelen gebruik - Uitvoeren van effectmetingen/ROM als sturingsinstrument in het behandelproces - Borging en uitbreiding inzet ervaringsdeskundigen - Optimaliseren en uitbreiden van bestaande ketenzorg - Versterken familie participatie door middel van familie raad - Draagvlak voor herstelvisie binnen de organisatie verstevigen

GGZ Dijk en Duin Bereikte resultaten - Binnen beleidsstukken/bedrijfsplannen speelt Herstel een niet weg te denken rol. - Er is een structureel cursusaanbod en scholing HOZ - Er zijn Ervaringswerkers aangenomen. - Het begrip Herstel wordt breder gedragen in de organisatie Gewenste resultaten - Het opzetten van een cliëntbelangenbureau. - Ervaringswerkers op alle units - Verdere cultuuromslag naar Herstelgericht denken

Resultaten

GGZ Drenthe Bereikte resultaten We staan op het punt om met de uitvoering van onze plannen te starten. Concrete resultaten kunnen nu nog niet worden benoemd. Gewenste resultaten Een massieve extramuralisering van onze populatie die met ondersteuning van FACT en ACT in de wijk zijn ‘burgerschap’ kan uitoefenen.

Resultaten

GGz Eindhoven Bereikte resultaten Zie activiteiten. Uit rapportage MSS: Resultaten - De effecten voor cliënten zijn in te delen in twee aspecten. Enerzijds worden cliënten toegeleid naar passende zorg en dienstverlening (30 %), anderzijds is er een toename van het aantal personen en de frequentie van contact in het persoonlijk steunsysteem en neemt de mate van participatie toe (70 %). - Het Maatschappelijk Steunsysteem draagt bij aan stigmareductie. Ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid blijkt op dit gebied effectief te zijn. - Het aantal cliënten/deelnemers in het netwerk van het Maatschappelijk Steunsysteem groeit. - Deelnemers aan het Maatschappelijke Steunsysteem worden gekend en zijn op deze manier makkelijker bereikbaar. Ze worden betrokken bij buurtactiviteiten op het gebied van bijvoorbeeld gezondheidsvoorlichting, sociale activiteiten of bewonersgroepen. - Het Maatschappelijk Steunsysteem is geworden tot een duurzaam aanbod van gevraagde en ongevraagde steun waar cliënten/wijkbewoners vertrouwen in hebben en waar zij met hun problemen en hulpvragen steeds opnieuw terecht kunnen en geholpen worden. - Deelname aan begeleide bouwgroepen blijkt een positief effect te hebben op sociale contacten en ervaren sociale steun - Kwetsbare mensen gaan zich inzetten als vrijwilliger in eigen wijk of dorp. - Bij (dreigende) overlast vanwege psychische problematiek wordt het MSS ingeschakeld. Medewerkers kunnen snel ter plekke zijn en zijn in staat om snel inzicht te krijgen in de problematiek en kunnen aansluiten op de belevingswereld van de cliënt en zodoende deze verleiden om samen hulp in te schakelen. Als signalen tijdig worden afgegeven kunnen interventies door duurdere zorg (o.a. bemoeizorg, maar ook een opname) worden voorkomen. Gewenste resultaten Uit bijlagen: Project Respijthuizen Het project levert het volgende hoofdproduct op: - Respijthuizen ( 4 plaatsen in Eindhoven en 4 plaatsen in de Kempen) - Nieuwe Teamsamenstelling waarbij klassieke professionele teams worden aangevuld met ervaringsdeskundigen. Project Langdurig Perspectief - 104 cliënten worden betrokken bij uitvoering van de verbetertrajecten. - De verbeteringen in de zorg moeten leiden to meer welbevinden en een hogere ervaren kwaliteit van leven. Resultaten moeten blijven worden geïmplementeerd. Project Housing First Tien cliënten ontvangen hulp binnen het concept Housing First. Hulpverlening wordt aangepast op de situatie van de client en wordt langzaam gebracht t.b.v. commitment bij de client. Draagvlak en medewerking van de cliënt zal leiden tot een beter en langduriger resultaat. Rapportage MSS Het gewenste resultaat van MSS is dat ieder van de deelnemende cliënten beschikt over een ondersteunend netwerk (persoonlijk steunsysteem). Met steun van dit netwerk kan hij zich naar eigen tevredenheid in de wijk redden en meedoen in de maatschappij.

Resultaten

GGz Nijmegen Bereikte resultaten - Er draaien herstelgroepen, - Expertise van het HEE team is ingehuurd voor de begeleiding van de stuurgroep, - Medewerkers worden geschoold (SRH/Strengths) - Visie is ontwikkeld - Draagvlak met name binnen zorgprogramma Complex Langdurende Zorg - Er is een GGz Nijmegen brede Herstelkrant geschreven met ervaringsverhalen van (ex) cliënten, medewerkers en een overzicht van de geplande activiteiten. - Er is een mini symposium geweest bij de introductie van Strengths. Gewenste resultaten Borging van de bereikte resultaten. Herstel is leidend principe ook in de nieuwe gefuseerde instelling Pro Persona. Ervaringsdeskundigen zijn werkzaam binnen diverse functies in de instelling (in teams, als coach, als adviseur, als trekker van een herstelgroep).

GGZ NML Bereikte resultaten Een consummerrun cliëntenuitzendbureau dat een goed en vraaggestuurd alternatief biedt op de reguliere dagebesteding en arbiedsmatige activiteiten. Gewenste resultaten Niet ingevuld.

GGZ Noord Holland Noord Bereikte resultaten - Visie wordt gedragen door directies en managers - In alle teams staat herstel op de agenda - Lage drop out - Minder opnames - Minder bedden - Meer mensen in zorg - Alle FACT-teams hebben IPS‘ers - Meeste FACT teams betaald ervaringswerker - Herstelgroepen Gewenste resultaten Op de ROPI scoorden de items met cliënteninbreng in beleid minder goed. Ook het huidige EPD is probleemgericht geformuleerd waardoor het weinig ruimte geeft voor het benoemen van kwaliteiten, talenten etc. van de cliënt of zijn omgeving.

HVO-Querido Bereikte resultaten Zie eerdergenoemde ontwikkelingen. Gewenste resultaten Zie hiervoor genoemde concrete activiteiten/resultaten.

Resultaten

Kwintes Bereikte resultaten Uit Jaarverslag Herstel 2009 - Studiedag herstel voor 12 cliënten en betrokken begeleiders - Studiedag ‘Petje af voor herstel’ voor medewerkers (ongeveer 50 medewerkers). - Participatie op de Introductiedagen (3) (3x 35 mensen) voor nieuwe medewerkers en op de dagen voor stagiaires (1) 20 mensen. - Cursus van 5 bijeenkomsten ‘Herstelverhalen schrijven en presenteren’ - Er heeft visieontwikkeling plaatsgevonden om op een lijn te komen met de mensen die betrokken zijn bij de Herstelbeweging en om met een gezamenlijk geluid naar buiten toe te komen. - Brochure van Herstel - Ontwikkeling Herstel-film - Start om samen met medewerkers met ‘’cliëntervaring’’ ervaringen uit te wisselen. - Het mede helpen ontwikkelen van het vrijwilligersbeleid met als doel om cliënten als vrijwilliger bij Herstel te betrekken. - Het organiseren van de basisadministratie. - Ontwikkeling beldeidsstuk mtrent ervaringsdeskundigheid - Bezoeken aan de regionale cliëntenraden en de RMT’s. - Herstel is van één naar drie medewerkers gegroeid en er zijn momenteel vijf cliënten die graag instromen. - Deelname aan discussie over de begrippen Herstel, SRH en Presentie. - Bijwonen netwerkbijeenkomsten/congressen in het kader van uitwisseling, verdieping en scholing. - Meewerken aan het Meerjarenbeleidsplan 2010-2013 en de zorgvisie van Kwintes. Gewenste resultaten Streef naar doorzetting van deze activiteiten van onderaf, vergroting van het draagvlak en uiteindelijk ook meer ervaringsdeskundige betaald en onbetaald aan het werk in de organisatie.

Resultaten

Mediant GGZ Bereikte resultaten - Visie en beleidsstuk uitgedragen door de RvB; draagvlak bij Management (2e en 3e stuurlaag!); - Herstellen doe je zelf binnen FACT-teams; - Gastvrijheid/belevingsgerichte tuin/aankleding klinische units in samenspraak met ervaringswerkers en cliënten; - Crisiskaartconsulent; - Ervaringswerkers in klinische teams, ambulante zorgprogrammateams en cursusleiders; zowel betaald als vrijwillig; - Intervisiegroep van 14 ervaringswerkers onder begeleiding van Stafmedewerker deskundigheidsbevordering; specialisatie van de intervisie; - Functie-omschrijving; functieprofiel in ontwikkeling; - TOED-opleiding naar oosten van het land gehaald - gestart in september; - Planontwikkeling voor ‘cliënten trainen hulpverleners’; - Eerste visie-ontwikkeling op cluster ‘herstel’; - Participatie in kenniskring herstelondersteunende zorg en empowerment van Saxion om enerzijds goede, professionele opleiding voor ervaringsdeskundigen in ‘het oosten’ te krijgen en anderzijds ervoor te zorgen dat hersteldenken in de initiële opleidingen terecht komt. Momenteel start een onderzoek naar wat het van verpleegkundigen vraagt om in een team met een ervaringswerker te werken. Gewenste resultaten Dat ervaringsdeskundigheid en daarmee het hersteldenken in elk team van Mediant onderwerp van gesprek is; dit is naar verwachting eind 2010 gerealiseerd. Dat herstelondersteunende zorg met de 4 dimensies overal binnen Mediant te herkennen is, al dan niet geïnitieerd/gestimuleerd door cluster herstel, zodat alle cliënten zeggen: Bij Mediant wordt gewoon goede zorg geleverd.

Resultaten

Mensana RIBW Noord- en Midden-Limburg Bereikte resultaten Op herstelbevorderende factoren zijn concrete acties ingezet. Directe cliëntenzorg zijn doelstellingen rondom empowerment, regievoering en participatie waarbij een groot aanbod is van keuzemogelijkheden, die aansluiten bij de persoonlijke behoefte en fase van herstel. Er is concreet aanbod en uitbreiding van aanbod voor lotgenotencontact (herstelgroepen), eigen regie en krachten herkennen en benutten, ervaringsdeskundigheid kunnen ontwikkelen (cursussen). Er is concreet aanbod in de dagelijkse begeleiding en ook d.m.v. cliëntcursussen/ ontmoeting gericht op het verminderen van herstelbelemmerende factoren (o.a. methodiekengebruik waarbij regievoering cliënt centraal staat o.a. IRB, signaalplan, Bedop-recept (BOR- bed), cursusaanbod rondom psychische problemen die de participatie belemmeren, cursusaanbod gericht op verslaving, psychotische symptomen, stemmen horen begrijpelijk maken, gericht op regie en randvoorwaarden voor herstel. Er is aanbod op alle locaties met als doel te empoweren ‘door bij machte te geraken’, door middel van: - Het (op eigen wens/behoefte) vergroten van vaardigheden (vaardigheidstrainingen gericht op wonen, werken, sociale contacten, relaties, vrije tijd, financiën, zingeving, life- style). - Talenten leren gebruiken (theaterwerkplaats, muziek, fotoclub, tuinprojecten e.d. ontstaan op cliëntbehoefte, waarbij ingezet wordt op ontmoeting). - Pro-actief anticiperen op maatschappelijke participatie Jongeren en dagbesteding/werktrajecten (Roermond, Venray - doelen gericht op uitbreiding bij alle locaties). Zelfstandig wonen met sociale contacten (projecten in Swalmen en Venlo) - Het maatschappelijk steunsysteem verbeteren/ gebruiken Naasten en familieleden beter informeren en meer betrekken bij de begeleiding en daar waar gewenst, ondersteunen (psycho-educatietrainingen, triadekaart, familiecontactdagen, verder ook speerpunt, zie ad2.) Er zijn ontmoetingsplekken gecreëerd en nog in ontwikkeling waarbij verbinding wordt gemaakt en dienstverlening wordt geboden midden in de wijken (de Reden). Daarnaast zijn er kwartiermakersprojecten en wordt er steeds meer aantoonbaar wijkgericht gewerkt op tal van locaties sinds 2009. Gewenste resultaten Inzet van ervaringsdeskundigheid in alle teams in/gericht op de dagelijkse begeleiding.

Resultaten

Mentrum, onderdeel van Arkin Bereikte resultaten Supported Living stimuleert de eigen regie en het maken van eigen keuzes van de cliënt. Het sluit aan bij de persoonlijke wensen. Onze herstelvisie is in 2009 vastgesteld. In 2009 zijn 2 pilots gestart met Supported Living, zowel op een WoontrainCentrum als in een ambulant team. In WoontrainCentrumJean Desmetstraat is nu al merkbaar is dat de doorstroming naar zelfstandig wonen groter is dan gebruikelijk; 75% in plaats van 65%. Folder, werkboek en praktijkschrift Er is voor de cliënt en de supportgroep een folder over het project (en het onderzoek) ontwikkeld. Inmiddels zijn ook werkboek en praktijkschrift ‘Levensgebieden Supported Living - De tien pijlers van mijn leven’ verschenen. In het werkboek kan de cliënt lezen over de afzonderlijke levensgebieden en wat deze precies behelzen. Het praktijkschrift heeft als doel te worden gebruikt als logboek voor de eigen ontwikkeling gedurende het werken aan het Persoonlijk Toekomstplan en de invulling van de levensgebieden. Gewerkt wordt aan een bijbehorende handleiding voor de medewerkers, waarin per levensgebied (oplossingsgerichte) vragen worden geformuleerd. De werkwijze De teams van beide pilots zijn verschillend. Dan blijkt de aanpak van de pilots – aansluitend aan de specifieke werksituatie en aan de succesvolle momenten van de huidige praktijk – goed te werken. In de Jean Desmetstraat is het werken vanuit een collectief meer vereist dan bij LTP-Noord en in de Jean Desmetstraat zijn de medewerkers ook minder geschoold. Het ene team heeft dan ook meer behoefte aan structuur, aan verbeteren van de vaardigheden en ondersteuning van de projectleider dan het andere. De gekozen structuur met expliciete begeleiding van de projectleider zorgt langzaam maar zeker voor verankering van met name de gewenste attitude. De attitude en het vragenboek De basisattitude van vertrouwen schenken en minder zorgen begint zich meer expliciet af te tekenen. De ervaringsdeskundige geeft hierbij de cliënt meer hoop en vergroot het begrip voor de cliënt. Hulpverleners hebben veel geduld nodig en dienen zich steeds weer opnieuw af te vragen of ze niet te veel vóór de cliënt denken en of de gestelde doelen ook wel echt de doelen van de cliënt zelf zijn. Gerichte cliëntenbesprekingen geven hier structuur aan. Doorlopende aandacht voor alles wat goed gaat en voor wat cliënt wel degelijk zelf kan, versterkt de eigen kracht. De training Oplossingsgericht Werken ondersteunt hierbij. Inmiddels is ook het vragenboek De tien pijlers van mijn leven waarin per levensgebied oplossingsgerichte vragen voor de begeleiding zijn geformuleerd. Er is een intervisiemodel ontwikkeld dat op zoek gaat naar de sterke kanten van de casusinbrenger. In de pilots wordt ervaren dat deze aanpak meer energie genereert dan gebruikelijk. De toekomstplanning Er is een Persoonlijk Toekomstplan (PTP) ontwikkeld met daarin de items behorend bij het (traditionele) Behandelplan. Het PTP is digitaal beschikbaar en er wordt aan gewerkt om dit op te nemen in Psygis. Alle cliënten in de Jean Desmetstraat hebben een PTP, maar dit komt op verschillende wijze tot stand. Sommige cliënten werken hier gestructureerd mee, andere associatief. In de loop van de tijd zijn wel alle gebieden met de cliënt doorgenomen en heeft deze er meer zelf vorm aan gegeven. Echter de meeste cliënten zijn zich er nog niet van bewust van dat zij een toekomstplan hebben. Wel kennen zij de doelen waar zij op dit moment aan werken en ook weten zij welk traject zij daarvoor doorlopen. Doelen

Resultaten

worden in overleg met de cliënt klein gehouden en ook moet het gaan om zaken waar zij graag iets voor willen doen. Ook is er een groep cliënten die geen zicht heeft op wat zelfstandig wonen inhoudt. Wat is er nodig om zelfstandig te kunnen wonen? Het Werkboek De tien pijlers van mijn leven dient hier soelaas te bieden. In de Jean Desmetstraat is een zorgpad voor gestructureerde aanpak en uitvoering van het Persoonlijk Toekomstplan, werken met supportgroep e.d. ontwikkeld. Voor Noord is de verwachting dat het voor 80% zal lukken om samen met de cliënt het PTP te maken. In Noord wordt gelijktijdig en afhankelijk van de situatie van de cliënt gewerkt aan het ontwikkelen van de supportgroep. In Noord wil men ook bij andere cliënten dan de voor het project geselecteerde cliënten de Supported Living hulpmiddelen inzetten. Er is (in eerste instantie binnen het onderzoek) een tevredenheidsvragenlijst over de levensgebieden ontwikkeld. Deze wordt samen met de cliënt ingevuld, zodat deze een eigen overzicht krijgt van de stand van zaken van zijn levensgebieden. Het ligt in de bedoeling dit systeem blijvend in te zetten voor monitoring van de resultaten bij de cliënt. Het gebruikmaken van relaties De helft van de cliënten heeft geen of een verstoorde relatie met familie of vrienden. Bij anderen is een enkeling van familie of vriendenkring betrokken bij de cliënt. Bij een paar cliënten van de Jean Desmetstraat is er sprake van een zeer betrokken familiegroep waarmee periodiek een familiegesprek plaatsvindt. Merkbaar is dan dat de cliënt alsook de familie deze gesprekken plezierig en vruchtbaar vinden. Het begeleiden van de supportgroep wordt op voorhand als lastig benoemd. Puzzels voor de begeleider zijn o.a. als de familie een andere richting op wil dan de hulpverlening of als de familie een ‘bondje’ wil sluiten met de hulpverlening om de cliënt te corrigeren. Het is dan lastig voor de begeleider om de discussie hierover niet aan te gaan en een vruchtbare relatie met beide ‘kampen’ in stand te houden. In de Jean Desmetstraat is inmiddels een familieconsulent benoemd. Deze kan extra ondersteuning bieden. Extra aandacht in het opleidingstraject zal hier ook soelaas bieden. Onderzoek Bij de start van de pilot in de eerste 2 teams is ook in samenwerking met het Trimbos instituut wetenschappelijk onderzoek gestart om de effecten te onderzoeken. Dit onderzoek kent 2 perspectieven: 1) Wat is de verbetering van de kwaliteit van leven van de individuele cliënt? 2) Ontwikkeling van de methodiek Supported Living. Gewenste resultaten We hopen dat de resultaten van het onderzoek bevestigen wat we met bovengenoemde eerste resultaten ervaren. Daarnaast hopen we te bereiken dat ook al onze andere teams gaan werken conform deze werkwijze.

Resultaten

Mondriaan Bereikte resultaten - Visieontwikkeling en verbreding draagvlak binnen en buiten de organisatie voor attitude verandering - Herstelwerkgroepen - Herstelmedewerker in vaste loondienst - Ervaringswerkers in (vaste) loondienst - Cliëntdocenten geven structureel les over bejegening aan de UM (alle derdejaars studenten geneeskunde) - Idem tijdens de introductie van nieuwe medewerkers - Werkgroep psycho-educatie voor familieleden gericht op nieuwe manier van kijken naar psychose, bestaande uit cliënten, familieleden en hulpverleners - Werkgroep psycho-educatie voor cliënten gericht op omgaan met stigma bestaande uit cliënten, familieleden en hulpverleners - Werkgroep voorlichting gericht op onder meer herstel, eigen regie en triade, bestaande uit cliënten, familieleden en hulpverleners - Kwartiermakeractiviteiten (incl. festival) in wijken - Jaarlijks Filmfestival Verfilmde Waan voor 200 HAVO/VWO leerlingen in Maastricht - Voorlichting op VMBO scholen over psychiatrie - Aantal consumer-run bedrijven zijn gefaciliteerd door WERK2000 - Themabijeenkomsten voor belangstellenden van buiten de psychiatrie - PsyPop en Boerderijpop, goed bezochte popfestivals voor cliënten, familieleden en hulpverleners. PsyPop in de wijk, Boerderijpop op het terrein van de kliniek. Gewenste resultaten - Breed voorlichtingspalet (website, folders, nieuwsbrieven) voor cliënten en familieleden - Meer consumer-run bedrijven voor en door cliënten - Opleidingsplan voor de gehele instelling waarin ervaringsdeskundigheid en herstel integraal onderdeel zijn - Meer ervaringswerkers in dienst - Meer bekendheid bij medewerkers met betrekking tot praktische handvatten rond herstelondersteunende zorg - Herstelondersteunende zorg binnen alle afdelingen en teams hoog op de agenda - Hoopgerichte hulpverlening - Stigma in de eigen organisatie verminderd

Resultaten

Pameijer Bereikte resultaten De resultaten van het project worden door zowel cliënten als door medewerkers opvallend positief ontvangen. Dit blijkt uit de gestage stroom van informatieaanvragen door teams en het aantal aanmeldingen van cliënten die willen aansluiten bij het project. Denk hierbij aan deelname aan het PEP-team of actief worden in herstelgroepen. De investeringen die gedaan zijn (trainingen, voorlichting, dag van empowerment ect.), leveren dus concrete resultaten op. Ook steeds meer externe partijen raken geïnteresseerd in onze aanpak. Een voorbeeld hiervan is het de samenwerking met de gemeente Rotterdam in het project ”Verder Kijken”. Dit is een project voor mensen die ver van de arbeidsmarkt afstaan. Onze expertise op het gebied van ervaringsdeskundigheid was aanleiding om voor Pameijer te kiezen als uitvoerder. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van een lesprogramma voor het Albeda-college. Hierbij gaat het PEP-team een lesblok van 10 weken verzorgen over herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid. Anno 2010 is Pameijer in het Rijnmondgebied koploper in deze materie. Dit biedt goede mogelijkheden om meerdere activiteiten als product in de markt te zetten. Gewenste resultaten - Meer voorlichting en workshops over empowerment, herstel en ervaringsdeskundigheid in andere sectoren. Hierbij kun je denken aan trajecten vanuit de WMO. - Scholen doen een beroep op de kennis en ervaringsdeskundigen voor het verzorgen van onderwijsprogramma’s. Deels van de vragen gaan over advies en in sommige gevallen zien we ook dat men gebruik wil maken van onze ervaringsdeskundige. - Tevens zien we toename van cliënten vanuit andere organisaties die willen deelnemen aan het PEP team en de herstelwerkgroepen. Ook cliënten die geen directe hulpverlening meer ontvangen komen vaker op ons pad met de vraag aan te mogen sluiten. - Naast ontwikkeling en vraag vanuit Nederland is er ook behoeften aan ontwikkeling en samenwerking met organisaties in Amerika. Het betreft het naar Pameijer halen van kennis en ervaring op het gebied van herstel ervaringsdeskundigheid en empowerment. Er zijn verschillende methodes en trainingsvormen ontwikkeld die niet op deze wijze in Nederland te vinden zijn en die dan ook aanvullend zijn voor o.a. Pameijer. Vanuit Community Access (een gelijkwaardige organisatie in NYC) is ook het verzoek gekomen om een samenwerkingsverbintenis aan te gaan. Deze zal beantwoord worden en hieruit zullen een aantal acties ontstaan op het gebied van uitwisseling van kennis, ervaring en medewerkers middels bijvoorbeeld een studiereis. Ook Baltic Street en de samenwerking met Richard Weingarten (een Amerikaans ervaringsdeskundige) zal gecontinueerd worden.

Reinier van Arkel Bereikte resultaten - Drie herstelwerkgroepen - Tweemaal een herstelbijeenkomst voor cliënten en hulpverleners - Cliënten uit herstelwerkgroep hebben zitting in stuurgroep en kartrekkersgroep HEE. - Inzet ervaringsdeskundigen binnen het project gastvrijheid en vermindering van Dwang en drang. Gewenste resultaten Verwezenlijking van alle ambities.

Resultaten

RIBW Arnhem & Veluwe Vallei Bereikte resultaten In de training van medewerkers wordt het herstelondersteunend werken meegenomen. Gewenste resultaten Niet ingevuld.

RIBW Groep Overijssel Bereikte resultaten Alle medewerkers zijn inmiddels op de hoogte van het begrip herstelondersteunende zorg en realiseren zich dat deze werkwijze consequenties voor het dagelijks leven/werk met zich meebrengt. Raad van Bestuur heeft deze zienswijze omarmt. Er is een ervaringsdeskundige medewerker aangenomen als beleidsfunctionaris herstel. Begin gemaakt met het scholen van medewerkers. Er is steeds meer aandacht voor cliënteninitiatieven. Herstel meetlat ontwikkeld waarlangs begeleiding en nieuwe initiatieven gelegd worden. Ook is het begrip herstel bij cliënten steeds meer leidend. Gewenste resultaten Dat het voor alle medewerkers vanzelfsprekend wordt om herstel ondersteunend te werken. En je handelen daarop te baseren.

RIBW Heuvelland & Maasvallei Bereikte resultaten Niet ingevuld. Gewenste resultaten Niet ingevuld.

RIBW K/AM Bereikte resultaten Vanuit de stuurgroep Herstel en Empowerment zijn nog geen concrete resultaten. Wel waren er al een aantal zaken in gang gezet binnen de organisatie die ook met Herstel te maken hebben: Binnen de SRH wordt al veel aandacht besteed aan bejegening en hoe je herstelondersteunende zorg kan bieden. Er zijn een aantal projecten die zoveel mogelijk client-gestuurd werken; cliënten vervullen een belangrijke rol in vormgeving van de projecten en activiteiten. Gewenste resultaten Hoe wij binnen de RIBW K/AM Herstel eruit willen laten zien, met welke resultaten, gaan we nog beschrijven.

Resultaten

RIBW Midden-Brabant Bereikte resultaten - Organisatie is vertrouwd met en ingericht op individuele begeleiding en ontwikkeling/ontplooiing van cliënten. Veel facetten die bij herstel horen nemen daarin een vanzelfsprekende plaats in. - (Ex)cliënten zijn actief op verschillende terreinen, zoals trainer bij ‘herstellen doe je zelf’; herstelcoach; voorlichting geven; deelnemen aan kennismakingsgesprekken; deelnemen aan Libermantrainingen; arbeidsrehabilitatie. - Medewerkers worden geschoold in diverse methodieken, gericht op begeleiding aan de cliënt. Gewenste resultaten - Ervaringsdeskundigheid verder uitdiepen. - Uitwerking naastbetrokkenen-beleid verder uitdiepen.

RIBW Nijmegen & Rivierenland Bereikte resultaten Tot nu toe zijn de volgende resulaten behaald: - Visieontwikkeling - Creëren van draagvlak in de organisatie - HEE-groepen (uitbreiding naar 3), die leiden tot een veranderend en hoopvol perspectief voor deelnemers (ieder naar eigen tempo) - Voorlichting en informatieoverdracht - Nieuwsgierigheid van cliënten en medewerkers - Inzet ervaringsdeskundig beleidsmedewerker - Toenemende vraag naar participatie van cliënten Gewenste resultaten Dat de effecten van herstel en herstelondersteuning merkbaar zijn voor cliënten en medewerkers.

Rivierduinen Bereikte resultaten - Visieontwikkeling is gaande alsmede het creëren van draagvlak (is blijvend aandachtspunt). - Concrete herstelactiviteiten worden per centrum in meer of mindere mate uitgevoerd (herstelwerkgroepen, cursus Werken met eigen ervaring, zicht op herstel, cliëntinitiatieven als fit your body, herstel in beweging etc.) - Training van medewerkers is nog mondjesmaat. Gewenste resultaten Vast (verplicht) trainingsaanbod voor medewerkers. Herstel als leidend principe in beleid en uitvoering van de zorg.

Resultaten

SBWU Bereikte resultaten Oprichting Bureau Herstel (6 ervaringsdeskundige medewerkers), Herstel opgenomen in de missie van de SBWU, project ervaringsdeskundigheid, alle medewerkers krijgen HOZ cursussen en herstelintervisie. (zie ook: jaarplan). Gewenste resultaten Wij hopen een volledig herstelondersteunende organisatie te worden, waardoor we onze cliënten ook echt de ruimte geven en laten om zich te ontwikkelen.

Stichting Anton Constandse Bereikte resultaten Nog te vroeg om over concrete resultaten te bespreken. Gewenste resultaten Niet ingevuld.

Stichting RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland Bereikte resultaten - Het project op de woonlocatie - Plaats in het Meerjaren beleidskader - Kaderbrief - Jaarplannen met activiteiten op de locaties - Meer ondersteuning voor de bewonerscommissies - Cliëntenwebsite in ontwikkeling. Gewenste resultaten Er is al veel resultaat geboekt, maar wel op de schaal van geleidelijkheid. Wanneer de methodiek goed uitgerold is, zullen er meer activiteiten vormgegeven worden.

Resultaten

Succes- en faalfactoren De Gelderse Roos Succesfactoren Draagvlak binnen de organisatie. Faalfactoren Tijd, prioriteit, geld.

Dimence Succesfactoren - Doorbreken oude werkpatronen door herinrichten organisatie - Methodiek ontwikkeling (o.a. door scholing) - Bottum-up implementatie van herstelondersteuning - Visionair leiderschap - Tijd en aandacht voor het team door deskundigen op het gebied van HOZ, - De dialoog aangaan met elkaar, - Geld en tijd. - Dat de behandelaar goed op de hoogte is van HOZ en hierin het team kan ondersteunen in het maken van herstelgeschreven behandelplannen en verpleegplannen. Faalfactoren Natuurlijke weerstand tegen verandering Verkrijgen juiste deskundigheid.

Emergis Succesfactoren - De afgelopen jaren is er een stevige basis gelegd om de voortgang te kunnen continueren. - Er is relatie opbouw met partners in en buiten de zorg. - Veranderende financiering zorgt er ook voor dat de regie meer bij clienten zelf komt en naastbetrokkenen mede verantwoordelijk worden gemaakt. - Meerdere organisaties zijn op zoek naar nieuwe vormen omdat organisaties het niet meer alleen kunnen. Faalfactoren - Financiëring van de huidige zorg. - Andere partijen hebben minder belangen om onze doelen te verwezenlijken. - Interne organisatie moet nog meebewegen.

Succes- en faalfactoren

GGNet Succesfactoren Het succes in het al dan niet tot stand komen van de attitudeverandering van de hulpverleners. De continue aandacht voor dit onderwerp. Succes wordt gestimuleerd door zichtbaar resultaat en goede (praktische) vertalingen naar de praktijk. Faalfactoren De financiële consequenties, de tijd en de verschillende visies erop binnen de organisatie. Het taalgebruik / formats van belangrijke organisaties (b.v. CIZ) die vooral gericht zijn op beperkingen/diagnose.

GGz Centraal (Meerkanten/ Symfora) Succesfactoren - aansluiten bij betrokkenheid en belangstelling van cliënten, medewerkers en naasten - verandering door ervaring - vorm van voorlichting en overdracht aanpassen aan de inhoud => het verhaal van de cliënt centraal - met het hersteldenken aansluiten bij alle processen binnen de organisatie en daardoor het bewustzijn vergroten (Dwang en drang, veiligheid, gastvrijheid) Faalfactoren Omstandigheden: door betrokkenen ervaren onduidelijkheden in organisatie, tijdsdruk (herstel betekent basale verandering in denken en cultuur, en is een langdurig proces). Hoeveelheid van buitenaf ervaren onderwerpen die aandacht behoeven. Denken in de termen van herstelgerichte zorg vraagt veel openheid, zelfreflectie, het nemen van risico’s. Het denken in gezond-ziek zit diep. Stigma binnen eigen gelederen.

GGZ Delfland Succesfactoren - Draagvlak bij management en professionals, in het bijzonder de psychiaters. - Concretisering van de visie. Faalfactoren Als gefuseerde GGZ instelling hebben we te maken met herstelondersteunend werken voor een specifieke (langdurige) groep. Daarnaast zijn er kortdurende behandelingen waarbij andere aspecten belangrijk zijn.

GGZ Dijk en Duin Succesfactoren Inspirerende leidinggevenden en staf die het proces willen trekken. Faalfactoren De bedrijfsvoering van alle dag en de werkdruk van de medewerkers staan creativiteit soms in de weg


GGZ Drenthe Succesfactoren De belangrijkste succesfactor is het motiveren van onze medewerkers om deze beweging te maken en daarnaast de bereidheid van de maatschappelijke partners om gezamenlijk hierin op te trekken. Faalfactoren De vraag is of de bekostigingssystematiek het mogelijk maakt om de gewenste verandering structureel te realiseren.

GGz Eindhoven Succesfactoren Inhoudelijke vasthoudende professionals die niet bang zijn voor tegenstand en het onderwerp zowel intern als extern onder de aandacht kunnen brengen. Faalfactoren Financiëring van activiteiten vanuit de zorgverzekeraar.

GGz Nijmegen Succesfactoren - Draagvlak bij het management (directie). - Lange adem hebben en niet te snel opgeven (zelf dus gemotiveerd en gedreven zijn). - De trekker van de veranderingen moet een positie hebben die voldoende invloed heeft (dicht bij de mensen die uit eindelijk het plan moeten goedkeuren). Faalfactoren Gebrek aan financiëring. Het blijft steeds lobbyen voor geld om bijvoorbeeld de herstelgroepen mogelijk te maken, de RPOI audit af te nemen en ervaringsdeskundigen te betalen voor hun inzet.

GGZ NML Succesfactoren - draagvlak binnen het instituut GGZ NML - ruimte voor risico’s, ook financiële risico’s - bejegening op basis van gelijkwaardigheid Faalfactoren realisatie succesfactoren

GGZ Noord Holland Noord Succesfactoren Goede structuur door FACT teams, innovatieve instelling, gedragen door directie en management. Voldoende kennis in eigen organisatie. Faalfactoren Proces van lange adem, perverse prikkels van regelgeving die tegenwerken.


HVO-Querido Succesfactoren - Betrokkenheid van cliënten en medewerkers (binnen alle niveaus en geledingen) van de organisatie bij de omslag - Beredeneerd doen (balans tussen denken en doen) Faalfactoren - Beschikbaarheid voldoende middelen voor zowel de ontwikkeling als de exploitatie - Er zijn momenteel verschillende trajecten en projecten binnen HVO-Querido die van veel medewerkers de nodige inspanning vragen. Daarnaast - en vooral - wordt ook van cliënten veel gevraagd. De verhouding draaglast/draagkracht bij beide groepen zullen we scherp in de gaten moeten houden.

Kwintes Succesfactoren Dat er steeds meer cliënten aan herstel toekomen. Dat er steeds meer oog en oor is/ of de wens dat dit beter kan. Faalfactoren Moeilijk is dat de verborgen en niet-verborgen stigma (en zelf stigma) ondermijnend is voor de ontwikkeling van herstel en herstelondersteuning. Moeilijk is ook dat het gisteren al klaar had moeten zijn. Veel mensen denken in product en niet in proces, ook bij dit concept.

Mediant GGZ Succesfactoren Wij zijn ervan overtuigd dat het naast strategiebepaling en structuurwijzigingen in essentie gaat om een cultuuromslag in de hele organisatie: sluiten wij goed aan bij dat wat de cliënt wil en hoe hij zijn leven wil leiden? Faalfactoren Wij zijn met z’n allen opgeleid als professionals en willen het graag goed doen voor onze cliënten. Paternalisme ligt daarbij continu op de loer.

Mensana RIBW Noord- en Midden-Limburg Succesfactoren Niet ingevuld. Faalfactoren - Hoewel we veel bereikt hebben en succeservaringen hebben, blijft het voor ons moeilijk om cliënten te bereiken die in hun herstel nog erg aan het ‘overleven’ zijn. We vinden het moeilijk om hen praktisch te ondersteunen. We zijn op zoek naar laagdrempelige contactmomenten die als zinvol worden ervaren. - Goede zorgbalans verkondigen; uitdagen en stimuleren, tijdelijk zorg of de regie overnemen uit verschilligheid, versus zelfregie, vergroten van problemen en onverschilligheid in de dagelijkse zorgpraktijk. - Het nodig hebben van indicaties belemmert voor cliënten en begeleiders mogelijkheden om van bestaand aanbod gebruik te maken. Ontwikkeling en groei zijn geen reden voor indicatie. Participatie is geen reden voor indicatie voor dagbesteding, behandeling e.d.


Mentrum, onderdeel van Arkin Succesfactoren De gedegen projectmatige aanpak is essentieel. Het trainingsaanbod is op maat voor het team en de context. Faalfactoren Het vraagt een attitudeverandering van professionals, dat is een ingrijpende verandering en kost veel energie en geduld.

Mondriaan Succesfactoren - Enthousiasme en bezieling (inspiratievermogen) - Structurele middelen en voldoende mankracht (GELD!) - Financiering voor bijscholing op gebied herstelondersteunende zorg - Goed plan (incl. communicatieplan) - Sleutelfiguren op diverse (strategische) plekken betrekken - Medewerking academische setting (Universiteit of Hoge School) - Landelijke steun voor en beweging naar herstelondersteunende zorg (incl. goede PR) - Goed benutten van geldstromen (waaronder WMO) Faalfactoren - Weerstand (Doen we het niet goed? Alweer een nieuw project? We werken toch al herstelgericht?) - Productiedruk (hoge productiedruk geeft minder ruimte voor vernieuwing) - Bereik (hoe bereik je iedereen; wat is de beste manier om ze het beste bereiken; hoe kun je één gezamenlijke taal voor cliënten, familieleden en hulpverleners creëren en daarmee een einde aan de ‘wij-zij’ polarisatie) - Kosten (nieuwe ontwikkelingen kosten tijd en geld en dit zijn schaarse goederen)

Pameijer Succesfactoren Niet ingevuld. Faalfactoren Niet ingevuld.

Reinier van Arkel Succesfactoren De ‘mindshift’ bij zowel cliënten als medewerkers moet worden gemaakt. De kartrekkers moeten er in geloven en het management moet het ondersteunen. Vooral de gevestigde orde van behandelaren moet mee willen gaan en het vertrouwen kunnen en durven geven aan de cliënten en de enthousiaste medewerkers. Het onderscheid zich niet zo zeer van andere veranderprocesen. Faalfactoren Dat men het te snel wil laten gaan. Het is de kunst om alle bloemen te zien bloeien. Ook die verscholen zijn tussen het blad van de grotere. Financiëring is moeizaam.


RIBW Arnhem & Veluwe Vallei Succesfactoren Niet ingevuld. Faalfactoren Niet ingevuld.

RIBW Groep Overijssel Succesfactoren Personeel en cliënten verleiden, onder andere door het geven van praktijkvoorbeelden waarbij de strategie resultaten heeft geboekt, meerwaarde heeft aangetoond. Faalfactoren Medewerkers die zich gereserveerd opstellen omdat ze eigenlijk horen dat ze het niet goed hebben gedaan. Cliënten die schrikken omdat het woord herstel schrik oproept; wat moet ik dan allemaal en kan ik dit wel. Er moeten zowel bij personeel als cliënten veel misverstanden uit de weg worden geruimd en er moet veel tijd en energie in voorlichting worden gestoken.

RIBW Heuvelland & Maasvallei Succesfactoren Niet ingevuld. Faalfactoren Niet ingevuld.

RIBW K/AM Succesfactoren Cliënten zullen dit ‘thema’ moeten gaan omarmen en de ruimte/mogelijkheden krijgen om hiermee aan de slag te gaan. Voor medewerkers geldt hetzelfde. Zowel de medewerkers voor de primaire zorg, als voor medewerkers van de ondersteunende diensten. Kunst wordt beiden enthousiast te krijgen en gelijk op te laten trekken. Faalfactoren We zullen duidelijk moeten maken dat het geen hype is. Geld, tijd en deskundigheid, met name van mensen met GGZ ervaring is nodig.

RIBW Midden-Brabant Succesfactoren In onze ogen hoeft er geen sprake te zijn van een omslag, maar van een verdere uitdieping (zie vorige vraag). Faalfactoren - Draagkracht en draaglast van alle betrokken partijen. - Inbedding van ervaringsdeskundigheid in de organisatie: functieprofielen; financiering; plaats in de organisatie-indeling.


RIBW Nijmegen & Rivierenland Succesfactoren Geloof in en het maken van een keuze voor herstel als leidend principe voor de zorg/ondersteuning, maar ook als organisatieprincipe. Faalfactoren - Herstel is een algemeen, universeel principe. Is dus overal van toepassing. Maar juist het feit dat het overal van toepassing is, maakt het ook lastig te concretiseren. Er is geen begin en geen einde. - Organiseren/hulpverlenen is nu vaak nog een zaak van 'probleem oplossen' in plaats van ‘wensenrealisatie’. Dat betekent dat er weinig waardering is voor het ‘nu’, waarin zich immers het probleem bevindt (dat niemand wil hebben). Herstel gaat over wensenrealisatie, terwijl het 'nu' en de weg ernaar toe ook gewaardeerd worden (nodig om er te komen). Herstel als leidend principe vraagt om een bejegening en sturing die aansluiten op waardering van het ‘nu’ en het proces met zicht op het resultaat. - Kiezen voor herstel en herstelondersteuning is ook kiezen voor een ‘lerende organisatie’. Dat is een term die snel wordt gebruikt, maar niet eenvoudig is in de toepassing. Leren vraagt om veiligheid, dat betekent dat vergissingen en fouten worden gezien als noodzakelijk om te leren (niks fout doen maakt het overbodig om te leren. Dat is in onze Nederlandse cultuur lastig vanwege het taboe op ‘fout’. - Resultaten kunnen eigenlijk alleen in algemene termen worden gedefinieerd: welzijn voor cliënten en medewerkers, (werk)plezier voor beiden.

Rivierduinen Succesfactoren - Voldoende draagvlak bij Raad van Bestuur en directies. - Voldoende draagvlak bij teams. - Voldoende draagvlak onder cliënten (dat is er wel, maar moet gestimuleerd worden. O.a. door medewerkers). Faalfactoren Weerbarstigheid van de bestaande cultuur. Financiëring.

SBWU Succesfactoren - Steun vanuit de Raad van Bestuur - Professionele medewerkers bij Bureau Herstel - Onderwijs aan medewerkers Faalfactoren - Herstel is soms lastig te begrijpen - Traditionele werkwijzen en regels vanuit de overheid werken soms belemmerend - Voor herstel is tijd en ruimte nodig en dus ook voor de implementatie van Herstel


Stichting Anton Constandse Succesfactoren Motivatie, discipline, doorzettings- en uithoudingsvermogen, geduld. Faalfactoren Gebrek aan bovenstaande eigenschappen in combinatie met het gegeven dat een (groot) deel van onze doelgroep in de loop van decennia min of meer tot afhankelijkheid zijn ‘gedwongen’ en daardoor eerst uit deze lethargische en gehospitaliseerde houding moeten komen. Ook personeel heeft een transformatie te doorgaan, zodat dit proces langs geleidelijke en bijna natuurlijke wijze kan plaats vinden.

Stichting RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland Succesfactoren Bereidheid en inzet van medewerkers. Faalfactoren De veelheid van activiteiten binnen de organisatie maakt het lastig voldoende aandacht aan het thema te geven.


Contactgegevens De Gelderse Roos afdeling naam

T. Zewald

functie

Directeur zorg (Multicomplexe Zorg)

mailadres

[email protected]

telefoonnummer 026-4833260 website

Dimence afdeling

Dienst kennismanagement

naam

Pelle Oosting

functie

Stafmedewerker onderzoek en innovatie

mailadres

[email protected]

telefoonnummer 0570-680825 / 06-13632579 website

www.dimence.nl

Emergis afdeling

lzw

naam

Ralph Gillissen / Conny Slot

functie

Hoofd / manager

mailadres

[email protected]


www.emergis.nl

Contactgegevens

GGNet afdeling

Langdurige zorg

naam

Albert ten Cate

functie

Manager langdurige zorg Zutphen

mailadres

[email protected]


www.GGNet.nl

GGz Centraal (Meerkanten/ Symfora) afdeling

Bestuursbureau

naam

Nadia Plambeck

functie

Projectleider herstelgerichte zorg

mailadres

[email protected]


www.symfora.nl

GGZ Delfland afdeling naam

Lian de Bruijn

functie

Stafmedewerker kwaliteit en beleid

mailadres

[email protected]


www.ggz-delfland.nl

GGZ Dijk en Duin afdeling

Volwassenen en Ouderenpsychiatrie

naam

E. Mensink

functie

Programmaleider Herstel en Rehabilitatie

mailadres

[email protected]


Contactgegevens

GGZ Drenthe afdeling

Bestuur

naam

Gerlof Meijer

functie

Bestuurssecretaris

mailadres

[email protected]


www.ggzdrenthe.nl

GGz Eindhoven afdeling naam

M.L. Vossen

functie

Directeur

mailadres

[email protected]

telefoonnummer website

GGz Nijmegen afdeling

Concernstaf

naam

Marguerite Elfrink

functie

Senior beleidsmedewerker

mailadres

[email protected]


www.ggznijmegen.nl

GGZ NML afdeling

Langdurige Ambulante Zorg

naam

Frans Claessens

functie

Clustermanager

mailadres

[email protected]


www.ggznml.nl

Contactgegevens

GGZ Noord Holland Noord afdeling

Divisie Langdurende zorg

naam

Michiel Bähler

functie

Adviseur

mailadres

[email protected]


www.ggz-nhn.nl

HVO-Querido afdeling

Stafbureau

naam

Noor Bertens

functie

Projectmanager

mailadres

[email protected]


www.hvoquerido.nl

Kwintes afdeling

ZKC

naam

Anke Vergeer

functie

Coördinator Herstel

mailadres

[email protected]


Mediant GGZ afdeling

Raad van Bestuur

naam

Janet Poels-Boland

functie

Secretaris Raad van Bestuur/Projectmanager Erva

mailadres

[email protected]

telefoonnummer 053-4755508 / 501 website

www.mediant.nl

Contactgegevens

Mensana RIBW Noord- en Midden-Limburg afdeling

HRM

naam

Birgit Sporken en Josephine van Els

functie

Stafmedewerker Training en Deskundigheid, Stafm

mailadres

[email protected]


www.mensana.nl

Mentrum, onderdeel van Arkin afdeling

BU Wijkgerichte Zorg

naam

Marianka Brouwer

functie

Directiesecretaris

mailadres

[email protected]


www.mentrum.nl

Mondriaan afdeling

Integrale Zorg

naam

Dorothé van Slooten

functie

Senior beleidsmedewerker

mailadres

[email protected]

telefoonnummer 043-3685311 (secr.) website

www.mondriaan.eu

Pameijer afdeling

Beleidsbureau

naam

Mirjam Althuisius

functie

Beleidsadviseur

mailadres

[email protected]


www.empowerment.pameijer.nl

Contactgegevens

Reinier van Arkel afdeling

Langdurende zorg

naam

Marie-Louise van der Kruis

functie

Directeur

mailadres

[email protected]


RIBW Arnhem & Veluwe Vallei afdeling

Zorg & Kwaliteit

naam

Rianne Runhaar

functie

Coördinator Zorginnovatie

mailadres

[email protected]


www.ribwavv.nl

RIBW Groep Overijssel afdeling

KIC (kwaliteit, innovatie en communicatie)

naam

Jennie Scholtmeijer

functie

kwaliteitsfunctionaris

mailadres

[email protected]


RIBW Heuvelland & Maasvallei afdeling naam functie mailadres telefoonnummer website

Contactgegevens

RIBW K/AM afdeling

Innovatie en Kwaliteit

naam

Ria van Breukelen

functie

Projectmanager

mailadres

[email protected]


www.ribw-kam.nl

RIBW Midden-Brabant afdeling

Bestuur en stafbureau

naam

Ine Ketelaars

functie

Staffunctionaris beleid

mailadres

[email protected]


www.ribwmb.nl

RIBW Nijmegen & Rivierenland afdeling

Bureau Herstel i.o.

naam

Dikkie Roelofsen

functie

Ervaringsdeskundig beleidsmedewerker

mailadres

[email protected]


www.ribw-nr.nl

Rivierduinen afdeling

Bestuursstaf

naam

Marja Griffioen

functie

Concernadviseur Cliëntenperspectief

mailadres

[email protected]


www.rivierduinen.nl

Contactgegevens

SBWU afdeling

Bureau Herstel

naam

Hilko Timmer

functie

Coördinator Bureau Herstel

mailadres

[email protected]


www.sbwu.nl

Stichting Anton Constandse afdeling naam

R. van Aken

functie

Teammanager, lid regiegroep Herstel en Professio

mailadres

[email protected]


www.stichtingantonconstandse.nl

Stichting RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland afdeling

Beleidsondersteuning

naam

Drs. E.A. van den Bijllaardt

functie

Beleidsondersteuner

mailadres

[email protected]


www.ribwzwwf.nl

Contactgegevens

Op weg naar herstelondersteunende zorg

Recommend Documents