Oorlog en vrede (in Europa) Prof.dr.Patrick De Groote (Universiteit Hasselt)
1. Focus op oorlogstoerisme (dark tourism/battlefield tourism/tourisme de mémoire) : - Eerste Wereldoorlog - Tweede Wereldoorlog • België/Nederland • Europa • Het Oostfront • Bevrijding 2. Andere periodes en plaatsen: – Het Ijzeren Gordijn en de Muur van Berlijn – Ex-Joegoslavië 3. The most dangerous places in the world met speciale aandacht voor Irak
Een bestseller en absolute must! Maart 2004, 1223 p.
WO I “De Grote Oorlog” • 28 juni 1914 = aanslag op aartshertog en Oostenrijkse troonopvolger Franz-Ferdinand en Sophie in Sarajevo door Gavrilo Princip • 28 juli 1914 = Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië • 1 augustus 1914 = Duitse oorlogsverklaring aan Rusland • in België 4/8/1914 11/11/1918 = « De Groote Oorlog » • 28 juni 1919 = Spiegelzaal van Versailles = uiteindelijk Vredesverdrag
Tal van nieuwe publicaties i.f.v. herdenking WO I = 20142018
Uitgeverij Lannoo (Tielt)(2013) Fotoboek en Michelingids (357 p.)
WO I Martelaarssteden (vooral augustus 1914) Visé, Luik, Leuven, Aarschot, Dendermonde, Dinant, Tamines, Ieper, Diksmuide,Nieuwpoort… Fortengordels (19e) Antwerpen, Luik en Namen
12/8/1914 = Slag der Zilveren Helmen in Halen
Wereldoorlog I = vooral in de Westhoek
• De Ieperse Salient (1914-1918) • Duitsers gebruikten op 22/4/1915 voor het eerst gifgas (later mosterdgas) • Museum In Flanders Fields • Tyne Cot Cemetery in Passendale 11.856 graven = grootste oorlogskerhof van de Commonwealth • Poor Little Brave Belgium Olympische Spelen in Antwerpen 1920
De Westhoek = loopgraven-oorlog b.v. de Dodengang in Kaaskerke (Diksmuide)
Ieper:
Museum In Flanders Fields
(°1998 uitgebreid en vernieuwd °juni 2012)
1914-8 2014-8 + erkenning Unesco?
Wereldoorlog II
Fort van Eben-Emael (B): het sterkste fort (1932-5) van Europa! 10 mei 1940 18-daagse veldtocht
Wereldoorlog II
Ligne Maginot (F) (°1920-1940) vgl. Westlinie (D), KW-Lignie (B), Vesting Holland (NL)
Gros ouvrage d’Hackenberg (F)
Bevrijding van Europa (6 juni 1944 8 mei 1945)
D-Day = Jour J = 6 juni 1944 Plan Overlord
Atlantic Wall (Operatie Todt)
Concentratie- en uitroeiingskampen
Buchenwald (D)
Buchenwald (bij Weimar):
“Das haben wir alles nicht gewusst” = de beruchte uitspraak van de Duitse burgers
L = Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten (Dossin Kazerne, °1/12/2012) R = Fort van Breedonk
% van vermoorde joden tijdens de Holocaust t.o.v. hun aantal in 1939
SovjetConcentratiekampen: het meesterwerk van de Amerikaanse Anne Applebaum: Goelag, een geschiedenis, AMBO, Amsterdam, 2013 (5)(oorspr.2003), 579 blz.
Het uitgestrekte netwerk van (vooral stalinistische) werkkampen over de hele Sovjet-Unie = GOELAG = acroniem van Glavnoje Oepravljenië Lagerej = Hoofdadministratie Kampen . Het eerste werd opgericht in 1923; de naam werd gebruikt vanaf 1929.
Wereldoorlog II: De Slag van de Ardennen (Bastogne) Von Rundstedt Offensief, 16 december 1944 - 4 januari 1945. Mardasson en het Bastogne Historical Center
Wereldoorlog II: De Slag van de Ardennen (Bastogne) 16/12/1944 4/1/1945
2011 bestseller Ian Kershaw (GB)
Het Oostfront (1943-4)
Het oprukkende Rode Leger (januari 1945)
Situatie in maart 1945
Beleg van Leningrad (september 1941- januari 1944 = 900 dagen, > 1 miljoen doden…) Overwinningsmonument °1975
Dresden (het Firenze aan de Elbe) in 1945, 1951 en 2007
Duitse overgave in Italië op 29 april 1945 om 14u = de enige overgave die aan Hitlers dood voorafging. Trad in werking op 2 mei 1945. Hitler dacht dat het einde zou gebeuren met een slag op de Obersalzberg. Veldmaarschalk Wilhelm Keitel tekent de volledige capitulatie in Karlshorst, nabij Berlijn, op 8 mei 1945.
Bevrijding van België (september 1944) door Canadezen, Polen, Britten, Amerikanen en de Belgische Brigade Piron
Adelaarsnest / Eagle’s Nest (bij Obersalzberg , Oberbayern, D = hét machtscentrum van het Derde Rijk) bevrijding op 4 mei 1945 door de Amerikanen
Obersalzberg/Berchtesgaden (D)
Toegang tot de tunnel Het Arendsnest (= Kehlsteinhaus, 1.834 m)
Obersalzberg: documentatiecentrum en ondergrondse bunkers
Prora (Baltische Zee, Rügen): Nazi-grandeur van het sociaal toerisme
Prora: anno 1939 en 2010
Peenemünde op Usedom (D) (V1 en V2)
Duitse oorlogskerkhoven
Wat met Duitsland? • 8 mei 1945 = Duitsland capituleert Verdrag van Potsdam (juli-augustus 1945)(vgl. einde van WO II op 14 augustus 1945 na de capitulatie van Japan) • 23 mei 1949: de USA, GB en F bezettingszones in Duitsland worden verenigd Bondsrepubliek Duitsland (BRD)(Bonn) • 7 oktober 1949: het Sovjet-deel Duitse Democratische Republiek (DDR)(Berlijn) • 3 oktober 1990 “Die Wende” = hereniging van Duitsland, met Berlijn als hoofdstad
Opdeling van Duitsland in bezettingszones (vgl. ook in Oostenrijk)
Het Ijzeren Gordijn Peter Jacobs & Erwin De Decker, 2009, Lannoo, 224 p. nieuwe uitgave 2012 (+ TV)
Anne Applebaum schreef een gedetailleerd werk over het leven achter het ‘IJzeren Gordijn’, Iron Curtain: The Crushing of Eastern Europe, 1944-1956.
Vadertje (en dictator) Stalin, gestorven op 6 maart 1953
Boedapest 1944-1945
Jodenvervolging: Monument zonder woorden (16 april 2005 i.f.v. 1944-1945, Boedapest)
Boedapest 1940 1956 Het aangrijpende Huis van Terreur (°februari 2002)(1940-5 = hoofdkwartier van de Hongaarse fascistische beweging. 1945-1956 = hoofdwartier van de Hongaarse communistische geheime politie)
Boedapest: Hongaarse Opstand 23 oktober 1956
Lenin en de “Dankbare arbeider” in the Memento Park (Statue Park Szoborpark in Boedapest)(°1993)
Praagse Opstand (lente 1968) en Martelaar student Jan Palach (1969)
Het Ijzeren Gordijn • Winston Churchill lanceert de term “Het Ijzeren Gordijn” (Iron Curtain) op 5 maart 1946 in Fulton ( USA,Missouri), n.a.v. zijn ere-doctoraat:
• “Van Stettin aan de Oostzee tot Triëst aan de Adriatische Zee, is over het continent een ijzeren gordijn neergedaald” (www.churchillspeeches) • de Koude Oorlog werd een feit
Beroemde kus (in oktober 1979) … tussen de “broers” Leonid Brezjnev (ex-URSS) en Erich Honecker (ex-RDA)
Musea van het voormalige Oostblok … zoals in Praag en de DDR in Berlijn
Europa in 1989
Mei 1989 = eerste openingen in het Ijzeren Gordijn tussen Hongarije en Oostenrijk
Historische Pan-Europese picknik in Sopron (grens H - A) op 19 augustus1989 = voorbode van de val van de Berlijnse Muur en het einde van het Ijzeren Gordijn (definitief verdwenen op 27 december 2007 door de uitbreiding van de Schengenakkoorden).
De Val van de Berlijnse Muur °13/9/1961 9/11/1989 herdenkingen in 2009
De grens tussen de voormalige DDR en BRD
Het Ijzeren Gordijn tussen de voormalige DDR en BRD Schlagsdorf en Travemünde/Priwall
Ostalgie = Osten + Nostalgie = heimwee naar de DDR
Trabant-safari (vgl. meer luxe Wartburg)
(echte einde van) De Koude Oorlog = 27/12/2007 uitbreiding Schengen Dokumentationsstätte Regierungsbunker (Bad Neuenahr, D)(°maart 2008) (vgl. Commandobunker Kemmel in Heuvelland B)
Het einde van het communisme in Europa
Mikhail Gorbatsjov en de USSR tussen 1985-1991 = Glasnost en Perestroïka
Estland: herinneringen aan het sovjet-tijdperk
Tallinn
Tallinn: Hotel Viru en de KGB (°13/1/2011)
Josip Broz Tito (leider van 1946-1980)
De val van Joegoslavië en opsplitsing in 7 onafhankelijke staten 1991-1999
Dark tourism in ex-Joegoslavië
Bombardementen op de Unesco-stad Dubrovnik (Kroatië) in 1991-2
Het Beleg van Vukovar (Kroatië)(augustus 1991)
Vukovar (Kroatië)
Belgrado(Servië) schade van de NATObombardementen (1999)
Oorlogsschade in Mostar (Bosnië-Herzegovina) … anno 2008 (heropgebouwde beroemde brug 16e)
Terrorisme: 11 september 2001
The World’s Most Dangerous Places
Robert Young Pelton Fielding, Ca (USA) (1st. in 1994 Feb.2011 = 5th ed., > 1000 p.)
Classification of the most dangerous places in the world: • 5* Chechnya, Colombia, Liberia • 4* Afghanistan, Great Lakes (Africa), Israel/Palestine • 3* Georgia, Iraq, Pakistan, Philippines, South Africa, Sudan, Yemen, Zimbabwe • 2* Algeria, India, Kurdistan, Nepal, Russia • 1* The Balkans, Iran, Lebanon, North Korea, USA • Belgium and The Netherlands are not mentionned!
Van Mesopotamië tot Irak Een multidisciplinaire analyse van het Tweestromenland Prof.dr.Patrick De Groote (UHasselt)
Bron: Boek, Garant Uitgeverij Leuven/Apeldoorn, 2001, 200 p. + foto’s, 29,50€
Inhoud • Bronnen • Inleiding: – Geografie – Geschiedenis – Economie – Sociaal-culturele aspecten
• Reisreportage maart 2000 (n.a.v. de parlementsverkiezingen van 27 maart 2000) – Bagdad – Babylon – Samarra
Enkele data: 2900-2334 v.Chr = Sumerië 1894-1595 v.Chr = Oud-Babylonië 626-539 v.Chr = Nieuw-Babylonië 331-323 v.Chr = Alexandrijnse Tijd 750-1258 n.Chr = Abassiden 1258-1412 = Mongolen 1534-1918 = Ottomaanse Rijk 1920-1932 = Brits mandaat 1932-1959 = Onafhankelijk koninkrijk 1958… = Republiek 1968 = Ba’ath partij aan de macht 1979-2003 Saddam Hussein president
Meer dan 100 soldatenstandbeelden op de promenade langs de rivier Shatt-el-Arab (bij Fao/Basra)
Recentste (Golf)oorlogen
• Golfoorlog I = 22/9/1980 20/8/1988 = IrakIran-oorlog (geen overwinnaar!) • Golfcrisis = inval Koeweit op 2 augustus 1990 • Golfoorlog II = 17/1/1991 27/2/1991 (= Koeweit bevrijd). Operaties Desert Storm (luchtoffensief) en Desert Sabre (grondoffensief) • Golfoorlog III = 20 maart 2003 (USA/Britse inval vanuit Koeweit) 1 mei 2003
Golfoorlog I, II, III en de periode nadien hebben Irak zwaar getroffen (schade van een Amerikaans-Brits bombardement in december 1998 in Bagdad)
Een schrijnend voorbeeld van de vernietigingen tijdens Golfoorlog II is de Al-Ameryia-schuilkelder in Bagdad (13/2/1991)
Tweestromengebied tussen Tigris en Eufraat Van oudsher kent Irak (= het oude Mesopotamië of Tweestromenland) een intensieve landbouw, vooral in het geïrrigeerde gebied ten zuiden van Bagdad
Geschiedenis Kopie van ’s werelds meest beroemde “Codex Hammurabi”, gegraveerd op een basalten zuil.
Vgl. De Sumeriërs legden in ZuidMesopotamië de grondslag voor de ontwikkeling van het oudste schrift (pictografie in Babylon).
Amerikaanse/Britse inval 2003 2010 • 20 maart 2003 = Amerikaanse/Britse inval (ca. 125.000 militairen) in Irak vanuit Koeweit • 9 april 2003 = val van Bagdad • 11 april 2003 = verovering van Tikrit, Saddams laatste bolwerk • 13 december 2003 = Saddam Hussein wordt in Tikrit gevangen genomen executie in Bagdad op 30 december 2006
• 31 augustus 2010 = einde Amerikaanse gevechtsmissie ( 50.000 Amerikanen blijven in Irak) • Aantal doden in Irak (20032010): 106.147 burgers en 4.733 buitenlandse militairen
Reisreportage 2000
Plattegrond Bagdad / Binnenplein Kadhimiyamoskee in het Oude Bagdad / Straatbeeld in het moderne Bagdad anno 2000… dat telkens weer zo vlug mogelijk herstelde van de geleden oorlogsschade
De Mustanseryiaschool, ° 1232 . Reeds in 1065 werd de eerste (en waarschijnlijk ‘s werelds oudste) universiteit opgericht in Bagdad. Nu telt Irak 11 staatsuniversiteiten
Al-Rasheed in Bagdad is Iraks bekendste hotel (5*, °1980) … in het wereldnieuws via de oorlogscorrespondent Peter Arnett (Amerikaanse CNN), die van hieruit de beelden van de bombardementen op Bagdad versloeg tijdens de Golfoorlog II in 1990
Monument voor de Martelaren (Iran-Irak-oorlog) in Bagdad, ° tijdens de oorlogsperiode (1981–1983) 145 m hoge moskeekoepel van 550 t werd verticaal in twee helften verdeeld en daarna schuin in elkaar geschoven. De koepels zijn aldus respectievelijk gericht naar de opgaande en ondergaande zon (resp. symbool van leven en dood)
Bij de ingang van het paradeplein in Bagdad werd de Victory Arch opgetrokken (°1989).
Het (°1983) Monument voor de Onbekende Soldaat in Bagdad lijkt op een helm om het land te beschermen
Babylon aan de Eufraat: Originele Isjtarpoort in Berlijn en detailbeeld van de dierenfiguren
Babylon = 2de en 1ste millennium v. Chr. = hoofdstad van het Babylonische rijk. De troonzaal in Babylon = periode van de Macedoniër Alexander de Grote (stierf hier op 13 juni 323 v. Chr. op 33 jarige leeftijd. Inval Amerikaanse troepen in maart 2003: oprichting kamp grote vernieling site
Schilderij “De toren van Babel” (= ziggoerat van Babylon) van Pieter Breugel de Oude (ca.1525-1569) in het Museum Boymans-van Beuningen in Rotterdam
De 13de eeuwse moskee Al-Askari in het centrum van Samarra met de immense (68 m diameter) vergulde koepel + minaret sjiitische moskee opgeblazen in 2006 en koepel stortte later in. Beroemde 55 m hoge minaret “malwiyia” in spiraalvorm, als uiting van de drang naar de hemel = overblijfsel van wat ooit ’s werelds grootste islamitische moskee (gebouwd tussen 842 en 852 n. Chr.) was.
Irak: toerismeland van de toekomst? december 2010 op WTM in Londen
Anno 2000 = souvenirstalletje (in Bagdad, in bij de ingang van de universiteit) voor de weinige internationale toeristen die de laatste decennia het land bezochten.
Bedankt voor uw belangstelling
Vragen?
[email protected]
