1 van 10 -W- ~ r
OEMEENTE
Hoorn Zaaknummer Portefeuillehouder Programmabegroting Steller Afdeling
:
: : : :
1100945 Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong 3. Economische Zaken en 5. Cultuur en Recreatie L. Bas Stadsontwikkeling - WEL
Raadsvoorstel
Telefoonnummer Email
0229-252200
[email protected]
Onderwerp: Aanvaarding bruikleen VOC-schip de Halve Maen door het Westfries Museum voor een periode van vijf jaar.
Agendering: Ter besluitvorming
Stukken ter inzage: (geef aan indien vertrouwelijk)
Gevraagd besluit: 1. Op basis van onderstaande informatie uit te spreken het VOC-schip de Halve Maen te aanvaarden in bruikleen of op basis van onderstaande informatie uit te spreken het VOC-schip de Halve Maen niet te aanvaarden in bruikleen. 2. Indien besloten wordt tot aanvaarding dan de volgende randvoorwaarden te hanteren: a. een sluitend exploitatieplan en dekkingsplan voor eenmalige investeringen; b. voor een periode van vijf jaar, met mogelijkheid van verlenging; c. met na drie jaar een tussentijdse evaluatie, waarbij de exploitatie op zijn haalbaarheid wordt getoetst; d. exploitatie door het Westfries Museum; e. als zeilend museumschip; (maximale variant). 3. De hiervoor benodigde eenmalige bijdrage van € 100.000 ten laste te brengen van van het budget cultuur, erfgoed en stadspromotie (investeringsagenda 2015-2018). 4. De bij dit besluit behorende begrotingswijziging vast te stellen. Toelichting op de besluitvorming / leeswijzer: Vanaf het begin van dit proces is het voor het college helder geweest dat de raad besluit of de gemeente Hoorn de Halve Maen aanvaardt of niet. Van alle varianten die onderzocht zijn, acht het college de bruikleenvariant het meest geschikt. In het raadsvoorstel hieronder leest u alles over deze bruikleen varian t. Het college ziet de Halve Maen als een kans voor Hoorn. Het schip biedt heel veel mogelijkheden maar er zitten ook risico 's aan de batenkant. U leest hier meer over onder punt 5. Daarom wordt het voorstel open voorgelegd aan de raad voor een finaal oordeel. Samenvatting Eind maart 2014 is het Westfries Museum benaderd door het New Netherlands Museum/Half Moon (NNM/HM), de Amerikaanse exploitant van het museumschip de Halve Maen, met een bijzonder aanbod. De voorzitter van het NNM/HM, tevens initiatiefnemer en eigenaar van de Halve Maen, dr Andrew Hendricks, is bereid het schip om niet en zonder verdere voorwaarden aan Hoorn te doneren indien de gemeente een plan kan overleggen voor een levensvatbare exploitatie van het schip en bereid is de educatieve missie van het schip voort te zetten. Hendricks, een Amerikaan met Nederlandse roots, wil met dit gebaar een bijdrage leveren aan het opwekken en levendig houden van de belangstelling voor de maritieme geschiedenis van Nederland. Na het afgeven van een Letter of Intent verkrijgt de gemeente Hoorn de exclusiviteit om plannen voor een mogelijke toekomst van de Halve Maen in Hoorn uit te werken. Een en ander onder voorwaarde van goedkeuring door de raad. In de uitwerking van de plannen vinden het college en het NNM/HM elkaar in een samenwerking voor een periode van vijf jaar, met mogelijkheid van verlenging. Het NNM/HM geeft het museumschip de Halve
2 van 10 Zaaknummer
: 1100945
Afdeling
: STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
: Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13
E Z
e n
5
Raadsvoorstel
Maen in bruikleen aan het Westfries Museum, dat het als het enige zeilwaardige VOC-museumschip uit de zeventiende eeuw in Nederland gaat exploiteren. Het college is van mening dat de Halve Maen de potentie heeft uit te groeien tot een cultuur-toeristisch identificatiepunt voor Hoorn, als VOC-stad en voor de Hoornse havens. Het 'verhaal van Hoorn in de Gouden Eeuw' krijgt met het schip een extra dimensie. Het schip biedt het Westfries Museum de mogelijkheid het verhaal van de Gouden Eeuw aan een veel breder publiek uit te dragen. Door de exploitatie van de Halve Maen samen met andere partijen op te pakken profiteren meerdere (toeristische)marktpartijen van de komst van het schip. Door voor een liplaats aan de zuidpunt van het Oostereiland te kiezen, ontstaat er met name een sterke synergie met de museumhaven van Stichting Varend Erfgoed. Het is aan de gemeenteraad om te besluiten of de gemeente Hoorn De Halve Maen op basis van een bruikleenovereenkomst - zoals beschreven in dit voorstel - aanvaardt.
1.
Inleiding: reden van het voorstel Aanleiding Eind maart 2014 is het Westfries Museum benaderd door het New Netherlands Museum/Half Moon (NNM/HM), de Amerikaanse exploitant van het VOC museumschip de Halve Maen. De voorzitter initiatiefnemer en eigenaar, dr Andrew Hendricks, oriënteert zich op een nieuwe toekomst voor het schip. Na 25 jaar de educatieve missie van de Halve Maen als varend museumschip op de Hudsonrivier mogelijk te hebben gemaakt, vindt Hendricks het tijd voor een nieuwe uitdaging voor de Halve Maen. Hij denkt daarbij aan een nieuwe thuishaven in Nederland. Uit recent onderzoek is namelijk gebleken dat de geschiedenis van de Halve Maen veel rijker is dan tot dan toe werd aangenomen en feitelijk symbool staat voor de maritieme geschiedenis van Nederland in het eerste kwart van de zeventiende eeuw. Hendricks wil een bijdrage leveren aan het opwekken en levend houden van die geschiedenis. Hij voelt een sterke band met Nederland, het land van waaruit zijn voorouders in 1659 vertrokken om hun geluk te beproeven in Amerika. Vanwege de prachtige historische haven, maar ook de linken tussen de geschiedenis van de stad en de Halve Maen staat Hoorn hoog op de lijst van favoriete potentiële kandidaten. Hendricks toont zich bereid de Halve Maen om niet en zonder verdere voorwaarden te schenken, indien Hoorn een plan kan overleggen voor een levensvatbare exploitatie van het schip en voor de voortzetting van de educatieve missie van de Halve Maen. In het onderzoek naar de mogelijkheden en uitwerking van de plannen komen beide partijen echter tot de conclusie dat een samenwerking in de vorm van een bruikleenconstructie de beste optie is om dit vorm te geven. Achtergrond informatie over de Halve Maen In bijlage 1 treft u meer informatie aan over de Halve Maen, de motieven van de eigenaar om het schip aan Hoorn in bruikleen te geven en de reden dat het schip bij Hoorn en het Westfries Museum past. Belang De samenwerking met het New Netherlands Museum Half Moon biedt kansen voor Hoorn, het Westfries Museum en diverse marktpartijen. De Halve Maen heeft de potentie uit te groeien tot een cultuur-toeristisch identificatiepunt voor Hoorn, als VOC-stad en voor de Hoornse havens. Het 'verhaal van Hoorn in de Gouden Eeuw' krijgt met dit museumschip een extra dimensie. Het schip maakt Hoorn (nog) interessanter voor toeristen. Het is een laagdrempelige tot de verbeelding sprekende museale attractie. Het schip biedt het Westfries Museum nieuwe mogelijkheden voor het uitdragen van het verhaal van de Gouden Eeuw in Hoorn. Het schip is een stimulans voor de doorontwikkeling van de museumhaven van Stichting Varend Erfgoed. De Halve Maen houdt de passanten van de riviercruiseschepen in Hoorn, wat een extra stimulans is voor de bestedingen. Verschillende toeristische marktpartijen profiteren direct en vele andere ondernemers indirect van de exploitatie van het schip in Hoorn.
printdatum: 14-11-2014
3 van 10 Zaaknummer
: 1100945
Afdeling
: STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
: Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13 2 en 5. CR E
Raadsvoorstel
Centrale vraag Is de gemeenteraad van Hoorn bereid goedkeuring te verlenen voor het in bruikleen nemen van de Halve Maen door het Westfries Museum voor een periode van vijf jaar op basis van het onderliggende exploitatieplan en dekkingsplan voor de eenmalige kosten? 2.
Beoogd maatschappelijk resultaat versterking cultuur-toeristisch aanbod in Hoorn vergroting toeristisch bezoek aan Hoorn door individuele bezoekers, groepsbezoekers via riviercruise rederijen, touroperators en zakelijke markt onderwijsfunctie voor leerlingen uit het basis- en voortgezet onderwijs in Westfriesland versterking van cultuur-toeristische promotie voor Hoorn en Westfriesland: het schip als zeilende ambassadeur en identificatiepunt versterking Westfries Museum en Stichting Varend Erfgoed groei van bezoek aan andere musea historisch decor voor filmopnames, commercials, theaterproducties en publieksevenementen versterken van de economische structuur in Hoorn versterken attractieve waarde van de haven verbinden van erfgoed, toerisme, het winkelhart en ondernemerschap
3.
Kaders Stadsvisie: Hoorn is een levendige stad voor iedereen. Hoorn moet 'bruisen' en het verleden wordt gekoesterd: het historisch karakter van de binnenstad en het VOC-verleden. De ligging aan het water moet worden benut in de zin van meer ontwikkeling van het waterfront en de havens. Kansen liggen er met name aan de Westerdijk, op het Oostereiland en bij de Schelphoek. Een levendige stad - met een historisch centrum en een prachtige ligging aan het water - is niet alleen voor de inwoners van Hoorn aantrekkelijk, maar ook voor toeristen. Het kan daarbij gaan om grote projecten en investeringen, zoals een nieuw museum of een andere grote trekker. Structuurvisie: De kern van deze visie is dat de stad zich in de toekomst meer op het water zal gaan richten. Het water als belangrijke economische, toeristische en recreatieve drager. Programma Waterfront: Het Oostereiland is openbaar gebied waar inwoners en toeristen kunnen rondwandelen, kunnen kijken naar historische schepen bij het centrum Varend Erfgoed. Hoorn, historische VOC-stad, kan juist door de ligging aan het water met al zijn mogelijkheden extra profiteren. Vrijetijdsvoorzieningen kunnen een stad of regio zowel maatschappelijk, sociaal als economisch op de kaart zetten, waarbij de wijde omgeving kan meeprofiteren. Coalitieakkoord 'De kracht van verbinding': • Hoorn is een bruisende, dynamische en ondernemende stad met een aantrekkelijke historische haven. De kustontwikkeling en het levendig maken en houden van onze stad is van groot belang. We leggen de verbinding tussen de historische binnenstad, de culturele voorzieningen, ons erfgoed en onze monumenten, het winkelhart, ondernemerschap en toerisme. • Wij willen samen met onze partners werken aan stadspromotie op basis van een eenduidige en professionele positionering. Wij zetten in op de kernkwaliteiten van Hoorn (historie, ligging aan het water, authenticiteit) en leggen verbinding tussen economie, kunst en cultuur, toerisme, recreatie, geschiedenis en erfgoed. • Kunst, cultuur, erfgoed en monumenten dragen in belangrijke mate bij aan onze stadsidentiteit en ons stadsimago.
4.
Argumenten
Vooronderzoek De haalbaarheid van een mogelijke exploitatie van de Halve Maen in Hoorn is uitgebreid onderzocht. Dit onderzoek valt uiteen in twee delen: printdatum: 14-11-2014
4 van 10 Zaaknummer
: 1100945
Afdeling
: STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
: Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13 £2 en 5 CR
Raadsvoorstel
1. Vooronderzoek door het Westfries Museum (april-juni 2014) Na het aanbod van het NNM/HM om de Halve Maen om niet en zonder verdere voorwaarden, behalve het overleggen van een haalbaar plan voor exploitatie van het schip en voortzetting van de educatieve missie, heeft het Westfries Museum in gesprekken met diverse partijen het draagvlak voor een mogelijke toekomst van de Halve Maen in Hoorn gepeild. Het vooronderzoek toont aan dat veel partijen bereid zijn hun schouders onder de exploitatie van de Halve Maen te zetten en het leidt tot inzicht in de kansen. Op basis van dit vooronderzoek heeft het college op 3 juli 2014 een Letter of Intent naar het NNM/HM gestuurd, waarin het aangeeft in principe bereid te zijn het eigendom van de Halve Maen te aanvaarden op voorwaarde van goedkeuring door de gemeenteraad. 2. Onderzoek door een ambtelijk kernteam (juli-oktober 2014) Na het afgeven van de Letter of Intent is een kernteam geformeerd dat de haalbaarheid van een mogelijke exploitatie van de Halve Maen in Hoorn onderzoekt. Parallel aan dit vooronderzoek wordt een stichting opgericht. Stichting D'Halve Maen. Deze stichting dient als adviesorgaan voor de gemeente en als een van de mogelijke partijen die de exploitatie op zich kan nemen. Het Westfries Museum fungeert hierbij als link tussen de gemeente en de stichting. Tevens polsen de bestuursleden van de Stichting in en buiten Hoorn de mogelijkheden voor fonds- en sponsorwerving. Bij een gedegen plan hoort immers niet alleen een overzicht van lasten, maar ook van te verwachten baten. Het onderzoek richt zich in eerste instantie op de randvoorwaarden, kansen en risico's van het aanvaarden van de schenking van de Halve Maen. Dit gebeurt aan de hand van de onderstaande vragen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Wat zijn de mogelijke functies van de Halve Maen? Wat zijn de randvoorwaarden en daarmee verbonden kosten die samenhangen met deze functies? Welk exploitatiemodel is het meest geschikt voor de Halve Maen? Wat zijn de structurele baten en lasten van de exploitatiemodellen? Wat zijn de risico's en beheersmaatregelen? Wat is de beste ligplaats in de haven?
Conclusies aan de hand van de onderzoeksvragen Hier worden alleen de hoofdconclusies uit het onderzoek genoemd. Voor een volledige uitwerking van het onderzoek, de financiële gegevens en de argumenten verwijzen we u naar bijlage 2. Ad 1. Wat zijn de mogelijke functies van de Halve Maen? De Halve Maen kan als stationair museumschip worden geëxploiteerd, dus niet zeilend (minimale variant). Het schip kan ook worden geëxploiteerd als museumschip dat kan zeilen (maximale variant). De conclusie van het onderzoek luidt dat exploitatie van de Halve Maen als (af en toe) varend museumschip het meest kansrijk is. Het college heeft dan ook een voorkeur voor deze maximale variant. De Halve Maen zou daarmee de enige zeilende replica van een zeventiende-eeuws schip in Nederland zijn. Dit is van groot promotioneel belang. Het schip fungeert als ambassadeur van Hoorn, maar ook als zeilende reclame voor zichzelf. Zeilend is het een potentiële bron van inkomsten door deelname aan nautische evenementen en door verhuur voor opnamen voor speelfilms en commercials. Een zeilend schip is daarnaast ook nog eens aantrekkelijker voor potentiële sponsors. Ad 2. Wat zijn de randvoorwaarden en de daarmee verbonden kosten die samenhangen met deze functies? De eenmalige kosten van een stationair museumschip (minimale variant) zijn lager dan die van een zeilend museumschip (maximale variant). Dit heeft te maken met de aanpassingen die nodig zijn om het zeilende schip aan de Nederlandse wet- en regelgeving te laten voldoen. De baten van een stationair museumschip zijn echter ook lager. De eenmalige baten en lasten van de maximale variant zijn opgenomen in tabel 1 in bijlage 2.
printdatum: 14-11-2014
5 van 10 Zaaknummer
: 1100945
Afdeling
: STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
: Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13
en 5 CR
Raadsvoorstel
Ad. 3 Welk exploitatiemodel is het meest geschikt voor de Halve Maen? Er is onderzocht welk model het meest passend is voor de exploitatie van het museumschip Halve Maen. Er zijn daarbij in eerste instantie drie varianten onderzocht: A. eigendom en exploitatie door de gemeente (c.q. Westfries Museum) B. eigendom door de gemeente, exploitatie door een exploitatiestichting C. eigendom en exploitatie door een exploitatiestichting. Deze variant bleek al snel niet haalbaar omdat de Amerikaanse eigenaar dit niet wil. Alles overwegende heeft het college een voorkeur voor een variant waarbij het Westfries Museum het schip exploiteert, omdat: • het jaarlijks resultaat van de exploitatie is hoger dan bij exploitatie door een stichting • het Westfries Museum kan aanspraak maken op fondsen/subsidies uit de museale wereld, een exploitatiestichting niet, aangezien het schip op zich geen museum is • bij exploitatie door het museum kan gebruik worden gemaakt van de Museumkaart, wat een zeer drempelverlagend en daarmee publieksverhogend effect heeft. Wel moet daarbij in ogenschouw worden genomen dat de opbrengst per entreekaartje lager is dan bij een vol betalende bezoeker • het museum is een bestaande, goed lopende organisatie • daarmee is continuïteit, aansturing, en professionaliteit gewaarborgd • ook al geeft de gemeente bij de variant exploitatie door een stichting het schip in bruikleen, dan nog blijft de gemeente risicodragend • daarnaast dient de gemeente garant te staan voor een startkapitaal ten behoeve van de stichting. Ad 4. Wat zijn de structurele baten en lasten van de exploitatiemodellen? In het vooronderzoek zijn de kosten en baten van de twee mogelijke functies van het museumschip (de minimale en maximale variant) en de twee exploitatiemodellen doorgerekend en in kaart gebracht. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de eenmalige lasten en baten die betrekking hebben op het overbrengen van het schip naar Nederland, aanpassingen in verband met Nederlandse wet- en regelgeving en de facilitering en presentatie van het schip in de haven en de jaarlijks terugkerende exploitatielasten en -baten. Dit is in tabel 2 in bijlage 2 terug te vinden onder varianten A en B. De conclusie luidt: • De jaarlijkse exploitatielasten van een stationair museumschip (minimale variant) zijn lager dan die van een zeilend schip (maximale variant). De inkomsten zijn dat echter ook. • In beide varianten is het exploitatieresultaat positief bij exploitatie door de gemeente. • Bij volledige exploitatie door een stichting is sprake van een tekort. • Het risico in de exploitatie van de Halve Maen, hoewel onderbouwd en conservatief ingeschat (zie voor een toelichting bijlage 2), ligt aan de batenkant. Met name gaat het om de vraag of het lukt om voldoende sponsoren en bezoekers binnen te halen. Er is sprake van een geschat eenmalig tekort van € 190.000 (zie tabel 1 in bijlage 2). Grote financiële opgave; nieuwe oplossing Hoewel de voorkeur van het college uitgaat naar de maximale variant van het zeilende museumschip blijkt dit financieel een grote opgave, zoals uit de conclusie hierboven blijkt. Geconfronteerd met deze aanzienlijke financiële opgave is het college opnieuw in gesprek gegaan met het NNM/HM. Dit heeft geresulteerd in een variant waarin niet langer sprake is van een donatie van de Halve Maen, maar van een langjarige samenwerking tussen het NNM/HM en de gemeente, c.q. het Westfries Museum, op basis van een bruikleenconstructie. Daardoor is sprake van aanzienlijk lagere eenmalige kosten. Exploitatievariant D: Samenwerking en bruikleenconstructie Het college stelt voor een samenwerking aan te gaan met het NNM/HM op basis van de onderstaande uitgangspunten en voorwaarden: • Het museumschip de Halve Maen blijft juridisch eigendom van het NNM/HM. • Het NNM/HM geeft het schip voor een periode van vijf jaar in bruikleen aan het Westfries Museum, dat de Halve Maen als zeilend museumschip voor Hoorn gaat exploiteren. • Indien beide partijen dit wensen bestaat er na vijf jaar de mogelijkheid tot verlenging van de bruikleenperiode. • Na drie jaar vindt een tussentijdse evaluatie plaats, waarbij de onderstaande financiële afspraken op hun haalbaarheid worden getoetst. printdatum: 14-11-2014
6 van 10 Zaaknummer Afdeling
1100945 STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13
E
Z
e n
5
C
R
Raadsvoorstel
Ter dekking van de eenmalige kosten spannen beide partijen zich in om de in het dekkingsplan opgenomen doelstellingen voor eenmalige baten uit sponsoring van zowel particulieren als bedrijven te halen. Het New Netherlands Museum staat garant voor een bijdrage van maximaal € 70.000 in de eenmalige kosten, mochten de inkomsten uit de fonds- en sponsorwerving tegenvallen. Het Westfries Museum (zijnde onderdeel van de gemeente) stelt zich garant voor de kosten van het retourtransport van de Halve Maen na afloop van de bruikleenperiode. Hiervoor wordt in de exploitatiebegroting een jaarlijkse reservering opgenomen van € 18.000. De eenmalige baggerkosten worden voor de helft voorgefinancierd uit de egalisatiereserve van het Westfries Museum. Via de jaarlijkse exploitatie vloeit deze voorinvestering terug in deze reserve. Het New Netherlands Museum ontvangt jaarlijks een vergoeding voor het bruikleen van de Halve Maen ter grootte van de gecalculeerde eigenaarskosten (groot en klein onderhoud, inspectie, verzekering). Het Westfries Museum stelt zich garant voor deze vergoeding. In het geval van een positief exploitatieresultaat dat hoger is dan € 20.000 wordt dit resultaat gelijkelijk verdeeld tussen het New Netherlands Museum en het Westfries Museum. Voordelen De voordelen van deze samenwerking zijn: • blijvende betrokkenheid van het NNM/HM bij de missie van de Halve Maen in Hoorn • gezamenlijke sponsorwerving in zowel Amerika als Nederland • garantstelling van het NNM/HM voor bijdrage in eenmalige kosten • geen verantwoordelijkheid voor Hoorn voor het onderhoud van het schip • een te overziene periode van samenwerking en de risico's Financiën De financiële uitwerking van de bruikleen/samenwerkingsconstructie (exploitatievariant D) laat in de dekking van de eenmalige kosten het volgende resultaat zien:
D. Bruikleen/samenwerking Gemeente Half Moon US
EENMALIGE LASTEN 1 inspectie
€
11.398
€
2 transport
€ 89.000
€
3 baggerkosten
€ 67.500
€
4 belastingen
€
€
5 taxatie
€
€
6 juridisch advies en begeleiding
€
€
2.000
7 Aanpassingen certificering
€
70.000
€
8 Aanpassingen brandveiligheid
€ 20.000
€
9 Faciliteiten
€
10.000
10 Bezoekersruimte
€ p.m.
€
11 Expositie
€
25.000
€
12 Marketing
€
10.000
€
13 Ingebruikname
€
7.500
€
14 Overige
€
10.000
€
15 Onvoorzien 8 - 10%
€
24.852
€
€ 347.250
€
Totaal eenmalige lasten
printdatum: 14-11-2014
7 van tO Zaaknummer Afdeling
1100945 STO • WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
-.j
E Z
e n
5
C
R
Raadsvoorstel
EENMALIGE BATEN 16 Fondswerving 16.1 Garantiebijdrage US - > Hoorn 17 Sponsoring bedrijven en particulieren Kamer Hoorn Kamer Nieuw18 Amsterdam 19 Aandelen uitgifte 19.1 Onttrekking Reserve WFM Totaal eenmalige baten EENMALIGE LASTEN EN BATEN
Toelichting 16.1 18.
19. 19.1
Gemeente € € €
40.000
Half Moon US
25.000
€ € €
€ 138.500
€
€ 10.000 € 33.750 € 247.250
€ € €-70.000
| €-100.000
-70.000
€ -70.000
Het NNM/HM staat garant voor maximaal € 70.000,- in de eenmalige kosten. Zowel in Amerika en Nederland worden naar het voorbeeld van de VOC twee kamers opgericht waarvan men lid kan worden wanneer men minimaal € 5.000 bijdraagt in de eenmalige kosten van het project. Naar het voorbeeld van de VOC kan iedereen aandeelhouder worden van de Halve Maen De helft van de kosten die gemoeid zijn met het baggeren dienen bij deze variant in 5 jaar terugverdiend te worden binnen de exploitatie.
Het nog te dekken eenmalige tekort voor de gemeente Hoorn bedraagt maximaal € 100.000. Voor de dekking van de eenmalige kosten stellen wij uw raad voor om dit ten laste te brengen van het budget cultuur, erfgoed en stadspromotielonderdeel investeringsagenda 2015-2018).
Exploitatie exploitatie door gemeente
EXPLOITATIELASTEN EN -BATEN
Half Moon US
20 Personeel
€ 105.000
€
21 Bureaukosten
€
€
22 Inspectie
€
€
2.500
23 Onderhoud
€
€
34.500
24 Verzekering
€
€
10.000
25 Vergunningen
€
2.500
€
47.000
25.1
Bruikleenvergoeding
25.2 Reservering retourtransport
6.750
€ € -47.000
€
18.000
26 Promotie
€
10.000
€
27 Overig
€
15.000
€
28
€
11.250
€
Kapitaallasten
29 Rentelasten
€
30 Onvoorzien 8 - 1 0 %
€
Totaal structurele lasten
printdatum: 14-11-2014
€ 20.500
€
€ 236.000
e
8 van 10 Zaaknummer Afdeling
1100945 STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
:3
E Z
e
n
5
C
R
Raadsvoorstel
Toelichting 25.1 25.2
De eigenaarskosten blijven voor rekening en risico van NNM/HM, waarvoor zij een bruikleenvergoeding ontvangt van € 4 7 . 0 0 0 . In de exploitatie is een reservering opgenomen voor het retourtransport na vijf jaar en blijven er kapitaallasten gereserveerd voor een eventueel aan te leggen nieuwe steiger voor de Halve Maen.
STRUCTURELE BATEN 31 Entreegelden 32 Verhuur 33 Overige inkomsten Fondsen/giften Kamers Hoorn en 34 Nieuw-Amsterdam Totaal structurele baten vennootschapsbelasting (m.i.v. 2016) JAARLIJKSE EXPLOITATIE Toelichting 31 34
€ 133.000 € 25.000 € 28.000
€ € €
€
50.000
€
€ 236.000
€
€
-0
€
0
€
De inkomsten uit entree zijn gebaseerd op een bezoekersaantal van 27.000 (voor nadere onderbouwing zie bijlage 2). Uitgaande van 10 partijen (vijf Nederlands / vijf Amerikaans) die bereid zijn voor een periode van vijf jaar jaarlijks € 5.000 bij te dragen. Dit zijn de hoofdsponsors ofwel bewindhebbers van het project. Aan Amerikaanse zijde zijn reeds twee toezeggingen binnen. Aan Nederlandse zijde ook.
Ad 5. Wat zijn de risico's en beheersmaatregelen? • Invoerrechten en BTW (eenmalig): Door de bruikleenconstructie is de verwachting dat er voor de invoering van de Halve Maen geen invoerrechten betaald hoeven te worden. Dit weten we echter pas op het moment dat de bruikleenconstructie is voorgelegd aan de douane. Het risico dat we wel invoerrechten moeten betalen is door een externe partij zeer gering ingeschat (10%) en bedraagt ten hoogste eenmalig 23.000 euro. • De technische staat van het schip: hier liggen rapporten aan ten grondslag. In het geval van bruikleen ligt het risico voor het onderhoud bij de eigenaar van het schip, het New Netherlands Museum/Half Moon. Er wordt immers ieder jaar een bedrag betaald aan onderhoudskosten. • Bezoekersaantallen en fondsen/giften: zowel in de dekking van de eenmalige lasten als in de structurele exploitatie is uitgegaan van fondsenwerving, subsidies en sponsorbijdragen. Vanwege eerdere ervaringen lijken de inkomsten hieruit reëel. Dit weten we echter pas zodra we de schenking aanvaard hebben en hier concreet mee aan de slag kunnen. Dit risico wordt ingeschat op 25 tot 5 0 % (worst case scenario € 65.000 bij 5 0 % minder bezoekers en € 25.000 bij 5 0 % minder jaarlijkse giften). Op het gebied van sponsorwerving treft u in bijlage 2 enkele referentieprojecten aan die het Westfries Museum met succes heeft gerealiseerd. Wij realiseren ons daarbij terdege dat dit een uniek project is dat zich moeilijk laat vergelijken. • • •
•
Het schip blijkt niet exploitabel (worst case scenario): Het schip moet dan terug. In de structurele lasten leidt dit tot drie risico's: Tekort op de exploitatie. Er ontstaat een tekort in de exploitatie op het lopende jaar. De gemeente zal dit tekort moeten aanvullen. Van tevoren is niet in te schatten hoeveel een tekort eventueel kan zijn. Tekort op de retourkosten. Er is rekening gehouden met het sparen van de retourkosten. In vijf jaar tijd wordt € 90.000 gespaard, leder jaar dat het schip eerder terug gaat naar Amerika, leidt tot een tekort op de retourkosten van € 18.000. Personeelskosten. In de structurele lasten is rekening gehouden met € 105.000 aan personeelskosten.
Er staan hier twee maatregelen tegenover: als de raad kiest voor de bruikleen/samenwerkingsconstructie, dan blijven de Amerikanen nauw betrokken bij het schip en de exploitatie. Het is dan niet alleen in hun printdatum: 14-11-2014
9 van 10 Zaaknummer
: 1100945
Afdeling
: STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
: Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13
E Z
e n
5
c
R
Raadsvoorstel
eigendom, maar zij financieren ook een deel mee (via sponsoring en garant staan voor een tekort). En met de Amerikanen is afgesproken dat na drie jaar een evaluatiemoment plaatsvindt. Het is dan mogelijk om het schip terug naar Amerika te sturen of samen met de Amerikanen andere oplossingen te zoeken om de exploitatie succesvol te maken. Personeel wordt op flexibele (zzp) basis aangenomen. Daardoor loopt het dienstverband maximaal vijf jaar of zoveel eerder als noodzakelijk is. Ad 6. Wat is de beste ligplaats in de haven? Een ligplaats bij de Hoofdtoren of aan het Houten Hoofd is wellicht visueel het allermooist, maar om andere redenen niet wenselijk vanwege het risico van vandalisme en beschadiging door de vele scheepsbewegingen. Als ligplaats voor de Halve Maen komt het Oostereiland het meest in aanmerking, waarbij de zuidwestpunt van het eiland de beste locatie is. Daar is reeds een werksteiger, die in overleg met Stichting Varend Erfgoed in 2015 gebruikt mag worden. De faciliteiten, zoals water en stroom zijn daar al aanwezig. Het schip ligt daar beveiligd, maar het belangrijkste pluspunt is de synergie die er ontstaat door de samenwerking met Stichting Varend Erfgoed. 6. Maatschappelijk draagvlak Niet alleen de blijvende samenwerking met het New Netherlands Museum, maar ook met diverse partijen in Hoorn ziet het college als de cruciale factor in een succes van de Halve Maen in Hoorn. Reeds verschillende partijen, naast Stichting Varend Erfgoed en de Zeevaartschool Enkhuizen hebben ook belangrijke marktpartijen als Events Holland en het Van der Valk Hotel zich bereid verklaard hun schouders onder het project te zetten. Deze partners hebben allemaal een gezond eigenbelang bij het schip. Behalve deze partners zal er geïnvesteerd worden in een campagne waarbij de inwoners van de stad aandeelhouder in het schip kunnen worden. Op deze manier wordt het 'eigendom' van het schip figuurlijk gedeeld. Niet alleen particulieren zullen hier toe worden gestimuleerd, ook wordt er naar VOC-voorbeeld een club opgericht van personen/bedrijven die bereid zijn ieder jaar een bepaald bedrag bij te dragen aan de exploitatie van het schip: de Heeren XVII. Aan Amerikaanse zijde zal ook iets dergelijks worden gedaan, maar dan naar het voorbeeld van het bestuur van de WIC, de Heeren XXIII. 7. Communicatie Persbericht raadsbesluit Het besluit van de gemeenteraad wordt via een persbericht gecommuniceerd. Informatiebrief De direct betrokkenen ontvangen een brief. Er vinden in ieder geval een aantal persmomenten plaats: Persmoment ondertekening overeenkomst Bij een aanvaarding van de bruikleenovereenkomst wordt in overleg met de de Amerikanen een feestelijk moment geprikt voor onder andere een perspresentatie in aanwezigheid van de schenker. Hiervoor wordt ook landelijke pers uitgenodigd, mede om potentiële (nieuwe) sponsoren voor De Halve Maen te interesseren. Betrekken inwoners (400 jaar Kaap Hoorn en VOC-aandelen) Inwoners worden op twee bijzondere manieren betrokken: de Halve Maen is een belangrijke bezoeklocatie als het gaat om de viering van 4 0 0 jaar Kaap Hoorn, met name tijdens het evenement NachtKapers. En er wordt gezocht naar mogelijkheden om inwoners voor een klein bedrag een aandeeltje Halve Maen te laten kopen, naar voorbeeld van de VOC in het begin van de zeventiende eeuw.
printdatum: 14-11-2014
10 van 10 Zaaknummer Afdeling
: 1100945 ; STO - WEL
Steller
:L. Bas
Portefeuillehouder
: Wethouders B.A. Tap en A . J . de Jong
Programmabegr.
13
E Z
e n
5
C
R
Raadsvoorstel
8. Realisatie Als de raad instemt met de aanvaarding van de bruikleen wordt een bruikleenovereenkomst opgesteld tussen het college en de NNM/HM. De aanvaarding van de Halve Maen sec is een bevoegdheid van het college (het betreft hier een privaatrechtelijke rechtshandeling (artikel 160 lid en 169 lid 4 Gemeentewet). Het college zal na het raadsbesluit dan een besluit nemen over de bruikleenovereenkomst.. Daarna wordt de overgang van Amerika naar Nederland in gang gezet, alsmede het gereedmaken van de haven voor het schip. Verwachte aankomst tijd Halve Maen: juni 2015. De Halve Maen kan daarmee een belangrijke trekpleister zijn bij de viering van 400 jaar Kaap Hoorn.
Hoorn, 1 1 NOV. 2 0 U
/ 1 / het college van burgemeester en wethouders van Hoorn,
de burgemeester
printdatum: 14-11-2014
