Ondernemingspeiling 2015
Foto: Jan van der Ploeg
Kenniscentrum MVS Juni 2015
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |2
Inleiding Op initiatief van het team Economische Zaken, Toerisme en Cultuur heeft de gemeente Schiedam een onderzoek uitgevoerd naar het oordeel van Schiedamse ondernemingen over het vestigingsklimaat. Naast bedrijven zijn in dit onderzoek ook zelfstandigen, c.q. ondernemers zonder personeel (zzp-ers en ozp-ers) betrokken en organisaties die van oorsprong geen winstoogmerk hebben, zoals onderwijs- en zorginstellingen. De gemeente gebruikt de uitkomsten om een bijdrage te leveren aan verbetering van het vestigingsklimaat. Om voldoende respons te krijgen zijn alle Schiedamse ondernemingen uitgenodigd om deel te nemen aan de enquête: 1.239 per e-mail en 1.219 met de post, omdat er geen e-mailadres bekend was. In totaal hebben 367 ondernemingen de enquête geheel of gedeeltelijk ingevuld. Het responspercentage komt daarmee op 15%, wat een prima percentage is voor een dergelijk onderzoek. Gezien deze waarden zijn de uitkomsten voor de gemeente als geheel representatief. Van 254 respondenten konden de uitkomsten worden gekoppeld aan gegevens uit het Bedrijvenregister Zuid-Holland. Zodoende kan een beeld worden gegeven van de sectoren waarin de respondenten actief zijn, hun locatie en het aantal werkzame personen. Van deze groep zijn 79 bedrijven op één van de Schiedamse bedrijventerreinen gevestigd. De aantallen respondenten per bedrijventerrein zijn te klein om uitspraken te doen over de uitkomsten per bedrijventerrein. Wel worden de belangrijkste uitkomsten gepresenteerd voor de groep ondernemingen op bedrijventerreinen als geheel. Het aantal respondenten per vraag wordt weergegeven als ‘n=…’. Respondenten naar sector (n=254) Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverl. 3% Vervoer en Overige dienstverlening opslag 4% 6%
Verhuur van en handel in onroerend goed 1%
Onderwijs 2%
Advisering, onderzoek, special. zakelijke dienstverlening 17%
Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 6%
Informatie en communicatie 4%
Bouwnijverheid 8%
Cultuur, sport en recreatie 4%
Industrie 7%
Gezondheids- en welzijnszorg 9% Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s 28%
Kenniscentrum MVS
Financiële instellingen 2%
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |3
Onderstaande grafiek toont een indeling naar aantal werkzame personen. Deze verdeling komt in grote lijnen overeen met die van de hele Schiedamse bedrijvenpopulatie. Respondenten naar aantal werkzame personen (n=253) 50-100 2%
100+ 0%
20-50 5% 10-19 10%
1 33%
2-9 50%
Tot slot geeft onderstaande grafiek weer in welke wijken de respondenten zijn gevestigd. Respondenten naar wijk (n=254) Woudhoek 5%
Spaland/Svea 2%
Centrum 20% Kethel 21% Oost 11% Groenoord 3% Nieuwland 5%
Kenniscentrum MVS
Zuid 14%
West 19%
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |4
Uitkomsten Tevredenheid De respondenten zijn het meest tevreden over de nabijheid van onder- en toeleveranciers, de bereikbaarheid van de bedrijfslocatie en het woonklimaat in Schiedam. Het minst tevreden zijn zij over de de regeldruk, parkeergelegenheid en handhaving van gemeentelijke regels. Regeldruk is in deze vraag gedefinieerd als: ‘alle kosten en tijd die u kwijt bent aan het voldoen aan gemeentelijke regels’. De antwoorden van de respondenten zijn voor deze tabel omgerekend tot een rapportcijfer (waarbij ‘zeer slecht’ staat voor een 1, ‘slecht’ voor een 3,25, ‘niet tevreden, niet ontevreden’ of ‘neutraal’ voor een 5,5, ‘goed’ voor een 7,75 en ‘zeer goed’ voor een 10): Nabijheid onder- en toeleveranciers Bereikbaarheid Woonklimaat Beschikbaarheid gekwalificeerd personeel Openbare ruimte Gemeentelijke dienstverlening Handhaving gemeentelijke regels Parkeergelegenheid Regeldruk Gemiddelde
7,2 6,9 6,5 6,2 6,0 5,7 5,4 5,3 5,2 6,0
Hoe tevreden bent u over ...? Nabijheid onder- en toeleveranciers (n=352) Bereikbaarheid (n=361) Woonklimaat (n=355) Staat van de openbare ruimte (n=367) Beschikbaarheid gekwalificeerd personeel (n=355) Parkeergelegenheid (n=360) Gemeentelijke dienstverlening (n=349) Handhaving gemeentelijke regels (n=346) Regeldruk (n=274)
74% 69% 58% 51% 47% 40% 38% 31% 27%
24% 3% 19% 12% 26% 16% 26% 24% 36% 17% 20% 40% 41% 21% 42% 27% 59% 14%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% (Zeer) tevreden
Neutraal
(Zeer) ontevreden
Arbeidsmarkt Een meerderheid van de ondernemers (54%) ondervindt geen problemen met het vinden van gekwalificeerd personeel. De ondernemers die wel problemen ondervinden, voeren houding en motivatie aan als belangrijkste probleem (15%), gevolgd door opleidingsrichting (11%). Hoewel er dus geen enorme discrepantie lijkt te bestaan tussen arbeidsmarkt en onderwijs, heeft toch 11% van de respondenten moeite personeel met de juiste opleidingsrichting te vinden. De meeste respondenten die ‘anders, namelijk…’ hebben geantwoord, geven aan geen personeel te zoeken. (Bij deze vraag was meer dan één antwoord mogelijk.) Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |5
Als u problemen ondervindt met het vinden van gekwalificeerd personeel, wat is de aard van die problemen? (n=356) Geen problemen
54%
Anders
16%
Houding en motivatie
15%
Opleidingsrichting
11%
Kennis en vaardigheden vallen tegen
7%
Opleidingsniveau
7% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Binding met Schiedam Op de vraag wat maakt dat het bedrijf in Schiedam is gevestigd, geven de meeste respondenten als belangrijkste reden persoonlijke binding met Schiedam (“ik kom hier vandaan / woon hier / heb hier mijn sociale leven”). Ook historie (“ons bedrijf/instelling is hier lang geleden opgericht of gevestigd”) wordt veel genoemd (35%). Het zijn vooral de detailhandels- en horecaondernemingen die historische verbondenheid met de stad aanvoeren als reden voor vestiging in Schiedam. Persoonlijke binding speelt vooral bij éénmansbedrijven: 56 van de 80 zzp-ers (70%) geeft dit als reden. Redenen als beschikbaarheid van personeel, bereikbaarheid of nabijheid van klanten of leveranciers zijn voor de respondenten minder van belang. (Bij deze vraag was meer dan één antwoord mogelijk.) Wat maakt dat uw bedrijf(slocatie) is gevestigd in Schiedam? (n=354) Persoonlijke binding
47%
Historie: hier lang geleden opgericht of gevestigd
35%
Onze klanten en/of leveranciers zitten hier
16%
Goede bereikbaarheid Anders Beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel
14% 9% 1% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
Hoewel een flink deel van de ondernemers dus een persoonlijke of historische band met de stad heeft, maakt een kleiner deel veelvuldig gebruik van voorzieningen in de (binnen)stad, zoals horeca, musea en culturele instellingen (13%). Ook maakt de stad Schiedam bij een relatief klein deel van de ondernemingen veelvuldig onderdeel uit van de bedrijfscommunicatie (16%). Niettemin geeft 33% van de respondenten aan zich als bedrijf (zeer) sterk verbonden te voelen met Schiedam.
Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |6
Rol van Schiedam in bedrijfsvoering en communicatie Onderdeel van bedrijfscommunicatie (n=351)
16%
Gebruik van voorzieningen in (binnen)stad (n=352)
13% 0%
(Zeer) veel
Neutraal
20%
63%
22% 20%
64% 40%
60%
80%
100%
(Zeer) weinig
. In welke mate bent u als bedrijf verbonden met de stad Schiedam? (n=352) 33% 0%
10%
20%
29% 30%
40%
(Zeer) sterk
50% Neutraal
39% 60%
70%
80%
90%
100%
(Zeer) zwak
Verbeterpunten Maar liefst 176 respondenten hebben de open vraag beantwoord welke verbeterpunten wat betreft vestigingsklimaat zij de gemeente willen meegeven. De woordenwolk hieronder geeft een indruk van de genoemde punten. Alle open antwoorden zijn beschikbaar in een apart Excel-bestand.
Daarnaast hebben 81 respondenten zich aangemeld voor het ondernemingspanel om ook in het vervolg mee te denken met de gemeente. De e-mailadressen van deze respondenten zijn beschikbaar in een apart Excel-bestand.
Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |7
Ondernemingen op bedrijventerreinen Ongeveer een kwart van de Schiedamse ondernemingen, 630 in getal, is gevestigd op één van de bedrijventerreinen. Hiervan hebben er 79 deelgenomen aan de enquête. Voor deze deelgroep worden de belangrijkste uitkomsten hierna afzonderlijk gepresenteerd. Respondenten per bedrijventerrein (n=79)
Wilhelminahaven; 14 's-Graveland; 20
Kethelvaart; 5
Vijfsluizen; 17
Nieuw-Mathenesse; 7
Spaanse Polder; 13
Nieuwe Maas; 3
Respondenten op bedrijventerreinen naar aantal werkzame personen (n=78) 20-50 3%
100+ 1% 50-100 6%
1 9%
10-19 23%
2-9 58%
Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |8
Zoals te verwachten was, bevat deze deelgroep relatief veel grotere ondernemingen. Ook de sectoren waarin de ondernemingen uit deze groep actief zijn, wijken af van het gemeentebrede beeld: we zien hier relatief veel industrie, bouwnijverheid, vervoer en opslag, groot- en detailhandel en reparatie van auto’s. Daarentegen is er op de bedrijventerreinen juist relatief weinig (zakelijke) dienstverlening, ICT en horeca. Respondenten op een bedrijventerrein naar sector (n=79) Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverl. 3% Overige dienstverlening 1% Onderwijs 1%
Advisering, onderzoek, special. zakelijke dienstverlening 8%
Vervoer en opslag 11%
Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 3%
Bouwnijverheid 11%
Cultuur, sport en recreatie 1% Financiële instellingen 1%
Informatie en communicatie 1%
Industrie 18% Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s 41%
Tevredenheid bedrijventerreinen De tevredenheid van ondernemingen op een bedrijventerrein is in het algemeen iets hoger dan die van de gemiddelde Schiedamse onderneming. Vooral over gemeentelijke dienstverlening, handhaving van gemeentelijke regels en regeldruk is deze deelgroep tevredener. Over de staat van de openbare ruimte is zij juist minder tevreden. (Ook hier staat ‘zeer slecht’ voor een 1, ‘slecht’ voor een 3,25, ‘niet tevreden, niet ontevreden’ of ‘neutraal’ voor een 5,5, ‘goed’ voor een 7,75 en ‘zeer goed’ voor een 10.) Nabijheid onder- en toeleveranciers Bereikbaarheid Woonklimaat Beschikbaarheid gekwalificeerd personeel Gemeentelijke dienstverlening Handhaving gemeentelijke regels Regeldruk Openbare ruimte Parkeergelegenheid Gemiddelde Kenniscentrum MVS
7,3 6,7 6,6 6,4 6,1 5,9 5,6 5,5 5,4 6,2
Ondernemingspeiling 2015
Pagina |9
Hoe tevreden bent u over...? (bedrijventerreinen) Nabijheid onder- en toeleveranciers (n=70)
74%
26%
Woonklimaat (n=50)
60%
26%
14%
Bereikbaarheid (n=78)
60%
24%
15%
Gemeentelijke dienstverlening (n=67)
49%
Beschikbaarheid gekwalificeerd personeel (n=59)
47%
Openbare ruimte (n=78)
45%
Parkeergelegenheid (n=77)
42%
Handhaving gemeentelijke regels (n=60)
40%
Regeldruk (n=60)
31%
19%
31% 23% 19%
22% 32% 39%
42%
18%
18%
65%
17%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% (Zeer) tevreden
Neutraal
(Zeer) ontevreden
Arbeidsmarkt bedrijventerreinen Net als bij de totale groep ondervindt van deze deelgroep meer dan de helft (56%) geen problemen met het vinden van gekwalificeerd personeel. Toch benoemen de respondenten op bedrijventerreinen wel vaker de aard van de problemen, mogelijk omdat zij relatief vaak nieuw personeel zoeken. Ook voor deze groep zijn vooral houding en motivatie (23%) het belangrijkste probleem, gevolgd door opleidingsrichting (17%) en het feit dat de kennis en vaardigheden van gekwalificeerde krachten in de praktijk tegenvallen (17%). Voor deze deelgroep speelt de discrepantie tussen onderwijs en arbeidsmarkt dus meer dan gemiddeld. De meeste respondenten die de antwoordcategorie ‘anders, namelijk…’ kozen, geven aan dat zij geen personeel zoeken. (Bij deze vraag was meer dan één antwoord mogelijk.) Als u problemen ondervindt met het vinden van gekwalificeerd personeel, wat is de aard van die problemen? (bedrijventerreinen) (n=78) Geen problemen
56%
Houding en motivatie
23%
Opleidingsrichting
17%
Kennis en vaardigheden vallen tegen
17%
Opleidingsniveau Anders
9% 5%
0%
Kenniscentrum MVS
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Ondernemingspeiling 2015
P a g i n a | 10
Binding met Schiedam bedrijventerreinen Ondernemingen op bedrijventerreinen hebben minder binding met de stad dan de gemiddelde Schiedamse onderneming: slechts 22% meldt een (zeer) sterke binding, tegen 33% gemeentebreed. Ook maakt de stad (nog) minder vaak onderdeel uit van de bedrijfscommunicatie en maken deze ondernemingen (nog) minder vaak gebruik van voorzieningen in de (binnen)stad. Waar voor de gemiddelde Schiedamse onderneming – waaronder veel eenmansbedrijven – persoonlijke binding de belangrijkste reden is voor vestiging in Schiedam, is dat voor ondernemingen op bedrijventerreinen de historie, gevolgd door de goede bereikbaarheid. Wat maakt dat uw bedrijf(slocatie) is gevestigd in Schiedam? (bedrijventerreinen) (n=77) Historie: hier lang geleden opgericht of gevestigd
53%
Goede bereikbaarheid
27%
Persoonlijke binding
21%
Onze klanten en/of leveranciers zitten hier
18%
Anders
10%
Beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel
4% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Rol van Schiedam in bedrijfsvoering en communicatie (bedrijventerreinen) Onderdeel van bedrijfscommunicatie (n=77) Gebruik van voorzieningen in de (binnen)stad (n=77)
12% 8% 0%
(Zeer) veel
Neutraal
23%
65%
27% 20%
65% 40%
60%
80%
100%
(Zeer) weinig
In welke mate bent u als bedrijf verbonden met de stad Schiedam? (bedrijventerreinen) (n=77) 22% 0%
10%
33% 20%
30%
40%
(Zeer) veel
44% 50% Neutraal
60%
70%
80%
(Zeer) weinig
Meer informatie over dit onderzoek is verkrijgbaar bij: Kenniscentrum MVS
[email protected], T 010 219 1008
[email protected], T 010 219 1104
Kenniscentrum MVS
90%
100%
Ondernemingspeiling 2015
P a g i n a | 11
Bijlage: vragenlijst Welkom bij de ondernemingspeiling 2015! De gemeente Schiedam is benieuwd naar uw mening over het vestigingsklimaat: de omgeving waar uw bedrijf (of instelling) is gevestigd, de bereikbaarheid, de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel, de dienstverlening van de gemeente, etcetera. De vragen gaan over uw bedrijfslocatie in Schiedam. Het invullen kost slechts vijf tot tien minuten. Uw antwoorden worden vertrouwelijk behandeld. De gemeente gebruikt de uitkomsten om verbeteringen door te voeren in het beleid en de dienstverlening.
Fysieke omgeving 1. Hoe tevreden bent u over de staat van de openbare ruimte in de omgeving van uw bedrijf? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening Eventuele toelichting:
2.
Hoe tevreden bent u over de bereikbaarheid van uw bedrijfslocatie? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening
Eventuele toelichting:
3.
Hoe tevreden bent u over de parkeergelegenheid bij uw bedrijfslocatie? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening
Eventuele toelichting:
Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015 4.
P a g i n a | 12
Hoe tevreden bent u over het woonklimaat in de gemeente? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening
Eventuele toelichting:
(Arbeids)markt 5. Hoe tevreden bent u over de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden N.v.t. / weet niet / geen mening Eventuele toelichting:
6.
Als u problemen ondervindt met het vinden van gekwalificeerd personeel, wat is de aard van die problemen? (Meer dan één antwoord mogelijk) Ik ondervind geen problemen Te weinig kandidaten met gewenste opleidingsrichting (bijvoorbeeld techniek, administratie, commercieel, etcetera) Te weinig kandidaten met gewenste opleidingsniveau (bijvoorbeeld VBMO, MBO, HBO, etcetera) Te weinig kandidaten met gewenste houding en motivatie Kennis en vaardigheden van kandidaten met juiste opleiding(sniveau) vallen in de praktijk tegen Anders, namelijk:
7.
Hoe tevreden bent u over de nabijheid van onder- en toeleveranciers? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden N.v.t. / weet niet / geen mening
Eventuele toelichting:
Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015
P a g i n a | 13
Binding met Schiedam 8. Wat maakt dat uw bedrijf(slocatie) is gevestigd in Schiedam? (Meer dan één antwoord mogelijk) Goede bereikbaarheid via weg, water, openbaar vervoer, etcetera Onze klanten en/of leveranciers zitten hier Beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel Historie: ons bedrijf/instelling is hier lang geleden opgericht of gevestigd Persoonlijke binding: ik kom hier vandaan / woon hier / heb hier mijn sociale leven Anders, namelijk:
9.
In welke mate maakt uw bedrijf gebruik van voorzieningen in de (binnen)stad, zoals horeca, musea en culturele instellingen? Zeer veel Veel Niet veel, niet weinig Weinig Zeer weinig tot helemaal niet Weet niet / geen mening
Eventuele toelichting:
10. In welke mate maakt de stad Schiedam onderdeel uit van uw bedrijfscommunicatie? Zeer veel Veel Niet veel, niet weinig Weinig Zeer weinig tot helemaal niet Weet niet / geen mening Eventuele toelichting:
11. In welke mate bent u als bedrijf verbonden met de stad Schiedam? Zeer sterk Sterk Niet sterk, niet zwak Zwak Zeer zwak Weet niet / geen mening Eventuele toelichting:
Kenniscentrum MVS
Ondernemingspeiling 2015
P a g i n a | 14
Gemeentelijke dienstverlening en regeldruk 12. Hoe tevreden bent u over de gemeentelijke dienstverlening? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening Eventuele toelichting:
13. Hoe ervaart uw bedrijf de gemeentelijke regeldruk (= alle kosten en tijd die u kwijt bent aan het voldoen aan gemeentelijke regels)? Zeer hoog Hoog Niet hoog, niet laag Laag Zeer laag Niet van toepassing / geen mening Eventuele toelichting:
14. Hoe tevreden bent u over de wijze waarop de gemeente regels handhaaft? Zeer tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening Eventuele toelichting:
Afsluiting 15. Welke verbeterpunten wat betreft vestigingsklimaat wilt u de gemeente meegeven?
16. Wilt u meedenken met de gemeente? Meldt u dan aan voor het ondernemingspanel. De leden van dit panel krijgen één tot enkele keren per jaar een webenquête. Nee, bedankt Ja, ik meld mij aan voor het ondernemingspanel. Mijn e-mailadres is (in blokletters alstublieft):
Hartelijk dank voor uw deelname! Kenniscentrum MVS