november

12

6

22

16 6

PAGINA

44 36 Voor zijn onderwerp kiest Erik Zwaga de voor-

Met zijn indrukwekkende aangebouwde

parante vegen soepel de randen van bij-

paviljoens heeft heeft Bergen (Noord-Hol-

voorbeeld een blad of een bloem af.

werpen uit, plaatst ze in een evenwichtige com-

land) een culturele buitenplaats van

De contourlijnen zijn gracieus, mooi en au-

positie en bepaalt het standpunt van waaruit hij

nationale en wellicht internationale allure:

tonoom.

het stilleven vastlegt. Vervolgens manipuleert hij

Kranenburgh.

kleur en licht om een sfeer op te roepen.

64

44 Het eerste dat opvalt als je de kunstbeurs: ‘Start Buying Art’ bezoekt en het Machinegebouw van de Westergasfabriek binnen loopt zijn de felle kleuren groen, roze en lichtblauw. Niet van de schilderijen, maar van de achtergrond. 54 Na zich een aantal jaren te hebben bekwaamd als 12 Make a Move! Is een Amsterdamse grafiek

28 Ruim dertien jaar geleden studeerde Jasper Oostland af aan de kunstacademie Mi-

pen twee jaar veel aandacht besteed aan de

dens de maand oktober een uitgebreid

nerva in Groningen. Hier leerde hij de basis

menselijke figuur, met de 19e-eeuwse schilder-

programma ‘thuis’ in hun eigen werkplaats

van het vak.

kunst als inspiratiebron.

of atelier.

Daarna heeft hij zijn techniek steeds verder

16 Er zijn ‘gewone’ stillevens en stillevens die

goed leven van zijn werk.

verrassen. Dat laatste is het geval met een aantal schilderijen van Jef Diels die door zijn

32 De bossen van de Archemerberg zijn de laatste jaren zo hoog geworden,dat de

een extra lading geeft.

‘berg’ bijna uit het zicht verdwenen is.

tast met haar soms kleurige lijnen en trans-

titie van Palet met als thema 'Landschap'. De jury plaatsen wij in het – publicitaire – licht. 70 Eind september is de tentoonstelling ‘Oskar Ko-

Vroeger kon je vanuit onze boerderij

koschka- Mensen en beesten’ feestelijk geopend

het hoogste punt zien. Vooral als de heide

in Museum Boijmans Van Beuningen. Het werk

bloeide,was dat een prachtig gezicht.

van de meester-schilder Oskar Kokoschka werd

Inhoud palet 367 I oktober/november 2013

64 Twaalf winnaars in de traditionele Schildercompewas vol lof over de inzendingen. De prijswinnaars

gebruik van kleuren zijn nauwkeurig werk

22 De tekeningen van Inge Koetzier van Hooff

4

stilleven-schilder, heeft Jos van Riswick de afgelo-

manifestatie. Grafiek Amsterdam heeft tij-

uitgediept: inmiddels kan de kunstenaar

74

54

voor het laatst in een overzicht getoond in 1958. Gustav Klimt noemde hem 'Het grootste talent van de jongere generatie'. 74 Afgelopen tijd heeft Robert Rost zich toegelegd op het schilderen van een stillevens met Artisan waterafdunbare olieverf. In de vorige editie van Palet beschreef hij de opzet van dit werk en globale invulling van de elementen. Nu een verslag van de verdere uitwerking met kleine kwasten, penselen en glaceermediums.

70 6 Gustave de Ridder, Het wonder 12 Saskia Monshouwer, Make a move 16 Jef Diels, Bourgondische inslag 22 Inge Koetzier van Hooff, Levende lijnen en vegen 28 Jasper Oostland, Méér dan kikkers 32 Aly Schutte, uitgave De herfst is zo slecht nog niet 36 Erik Zwaga en het stilleven 367 42 Kunstschilders materialen oktober/ 43 BOK voor Kunstenaars november 44 Erik Hofstra, Zonder veel tierelantijnen 46 Kunstlijn Haarlem 48 Karel Busker, Verlangen en troost 54 Jos van Riswick, Het model 60 Gerd Renshof, Academie Renshof 64 Uitslag studiecompetitie 239 Landschappen 70 Oskar Kokoschka 73 12 apostelen 74 Robert Rost, Erik Zwaga Stilleven met aardappelen Aan de slag met stilleven en uien, Olieverf op paneel 78 uliet de Kinkleder, 35x40 Krachtig en prachtig 84 Boeken 86 Liebeth van Keulen. Vrolijk Verder! 90 Agenda 98 In het volgend nummer palet 367 I oktober/november 2013

5

Tekst Eric Beets Beeld Actus Tragicus

Het wonder EINDELIJK HEEFT BERGEN (NOORD-HOLLAND) WAT HET AL LANG VERDIEND EN NODIG HEEFT: EEN CULTURELE BUITENPLAATS VAN NATIONALE EN WELLICHT INTERNATIONALE ALLURE. KRANENBURGH MET ZIJN INDRUKWEKKENDE PAVILJOENS AANGEBOUWD HEEFT DE POTENTIE BERGEN IN CULTUREEL OPZICHT EEN ENORME “BOOST “TE GEVEN.

Voor de bewoners van Bergen en de midden-

de mogelijkheid diverse invalshoeken en stand-

stand is de culturele buitenplaats een verrijking.

punten te belichten. Een uitgangspunt daarbij is

Het kan niet anders dan dat het cultuur toe-

natuurlijk de natuur die zo kenmerkend is voor

risme dat nog steeds groeiende is, Kranen-

dit dorp. De eerste tentoonstelling in het ver-

burgh omhelst en er voor zorgt dat dit dorp zo

nieuwde Kranenburgh is een staalkaart van

mooi gevleid tegen de duinen het hele jaar

wat Bergen als kunstenaarsdorp vermocht en

door mensen trekt. Het vormt tevens een ide-

vermag, van kunstenaars die er toe deden en

aal startpunt van talrijke wandelingen en ver-

doen. Het is een spannend en verrassend

kenningen van de natuur en boeiende

overzicht van de kunsten in Bergen en de na-

architectuur rondom.

tuur met als noemer: ontmoeting. De tentoonstelling kreeg als titel ‘Wonder’ mee. Belicht

Dirk Filarski, Norderney 1911,

Standpunten

worden de vele, vaak verrassende ontmoetin-

Olieverf/doek 48x400

De paviljoens geven de tentoonstelling makers

gen van kunstenaars onderling in het Bergense

6

palet 367 I oktober/november 2013

Arnout Colnot, Bruggetje bij Oude Hof 1925, Olieverf/doek 81x67

Het hele artikel kunt u lezen in de gedrukte versie van Palet.


7

Tekst Gustav de Ridder Beeld Art Revisited.com

We spreken met Jef Diels. “Ik vind vooral de kleuren mooi. Ik koop deze voorwerpen om de kleur en daarna ga ik ze schilderen. Veel fijnschilders kopiëren de oude meester, maar dat vind ik toch wat oubollig. Dat soort doeken zijn al in musea te zien. Een van mijn beste vrienden heeft eens gezegd dat mijn stillevens vrolijker zijn dan die van de Nederlanders. En inderdaad, die Bourgondische inslag

Bourgondische inslag

kun je in mijn werk wel onderkennen.”

ER ZIJN ‘GEWONE’ STILLEVENS EN STILLEVENS DIE VERRASSEN. DAT LAATSTE IS HET GEVAL MET EEN AANTAL SCHILDERIJEN VAN JEF DIELS (ANTWERPEN, 1952) DIE DOOR ZIJN GEBRUIK VAN KLEUREN ZIJN NAUWKEURIG WERK EEN EXTRA LADING GEEFT. OOK ZIJN ONDERWERPEN, BIJVOORBEELD LOLLY’S OF ANDERE SNOEPJES, ZIJN UITDAGEND.

tiende eeuwse technieken. “Er ont-

Jef Diels studeerde van 1970 tot 1975 aan de Koninklijke academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. Gerard Dou en Frans van Mieris Hij volgde bij de schilder Jan Hendrik Eversen een opleiding in de zevenstond een grote vriendschap tussen

A bag full of wishes 2009, Olieverf op panel 31 x 31

Jef Diels

Paksoi 2013, Olieverf op doek 20 x 60

16




17

Tekst Eric Beets Beeld Inge Koetzier van Hooff

Levende lijnen en vegen INGE KOETZIER VAN HOOFF TAST MET HAAR SOMS KLEURIGE LIJNEN EN TRANSPARANTE VEGEN SOEPEL DE RANDEN VAN BIJVOORBEELD EEN BLAD OF EEN BLOEM AF. DE CONTOURLIJNEN ZIJN GRACIEUS, MOOI EN AUTONOOM. ZIJ SUGGEREREN DE WERKELIJKHEID, ZONDER DIE NADRUKKELIJK NA TE BOOTSEN. BIJ DE PORTRETTEN BLIJFT INGE DICHTER BIJ DE REALITEIT ALHOEWEL OOK HIER CONTOURLIJNEN BELANGRIJK ZIJN, DE KLEUREN ZIJN DAN SOMS GEREDUCEERD TOT SEPIA TINTEN. DE BLOEMWERKEN, ZO ZULLEN WE DEZE WERKEN MAAR NOEMEN, OGEN HARMONIEUS EN MUZIKAAL. Inge Koetzier van Hooff

De tekeningen van Inge zijn soms met een paar lijnen getrokken en die vormen dan op een grafische manier een portret, we hebben een voorbeeld gezien van een portret van de schrijver Gerard Reve. De vrouwelijke naakten lijken wat beïnvloed door de Engelse schilder Lucien Freud. We zien eenzelfde soort kleurgebruik voor de huid: karmijnrood, bruin en soms staalblauw creëren indringende, onverzoenlijke portretten die overigens bij Inge vriendelijker en toegankelijker blijven. Vooral een vrouw met een dikke zwangere buik is prachtig, er is een evenwicht bereikt tussen een nauwkeurige observatie en liefdevolle blik. Inge toont aan dat een bijna klinische blik niet ten koste hoeft te gaan van een

Tristan, acryl/hout, 80x100

groot inlevingsvermogen. Wellicht komt 22




23

Beeld Art Revisited.com

vragen om een hele andere manier van werken dan de andere schilderijen. Ze bestaan uit weinig lijnen en deze lijnen moeten precies kloppen. Soms maak ik eerst één grove lijn, zodat een aantal vogels boven elkaar kunnen staan. Dan komt het heel precies hoe ze boven elkaar staan. Sluit de kop van de onderste vogel aan bij de poten van de vogel erboven of juist niet? Ook de plek waar de oogjes komen heeft consequenties: op de ene plek kijkt het beestje blij en verschuif je de ogen iets, dan

Jasper Oostland

Méér dan kikkers

kijkt hij juist weer minder vrolijk.’

RUIM DERTIEN JAAR GELEDEN STUDEERDE JASPER OOSTLAND AF

derij heen schemeren.

AAN DE KUNSTACADEMIE MINERVA IN GRONINGEN. HIER LEERDE

kunstwerken waar Jasper heel tevreden mee

Techniek Jaspers werk is opgebouwd uit verschillende dunne laagjes acrylverf. Hierdoor ontstaat een gladde huid met weinig structuur. Verder werkt hij vaak van donker naar licht. Hij schildert de ondergrond in een bepaalde kleur, deze kleur blijft vaak op meerdere plekken door het schil‘Northern Screech Owl’ en ‘Kogel’ zijn twee

HIJ DE BASIS VAN HET VAK. DAARNA HEEFT HIJ ZIJN TECHNIEK

is. ‘Het schilderij met de uil heeft veel details op

STEEDS VERDER UITGEDIEPT: INMIDDELS KAN DE KUNSTENAAR

ziet dan je van een rat zou verwachten. Daar-

even anders dan gebruikelijk dus.’

‘Blije duikertjes’, acrylverf

GOED LEVEN VAN ZIJN WERK.

naast is het kleurgebruik interessant. Normaal

‘Bij de kikker met de kogel vind ik de composi-

op massoniet 60,5 x 60,5

zou de koele, blauwe kleur van de uil eerder op

tie interessant. Bij de eerste opzet zet ik in een

‘Ik teken en schilder mijn hele leven al en vind

de achtergrond komen en het oranje op de

paar lijnen de kikker en de kogel neer. Ik bekijk

het leuk om nieuwe dingen te maken, dingen

voorgrond om zo diepte te creëren. In dit schil-

dit dan van een afstand en verplaats of veran-

die er nog niet zijn. Met mijn werk wil ik ook ver-

derij komt juist het blauw op de voorgrond en

der de grootte van de onderdelen. Als deze lij-

vreemden. Mensen moeten soms twee keer

de oranje, warme kleur op de achtergrond. Net

nen op hun plek staan, ga ik de details verder

de achtergrond, zoals een rat die er anders uit-

‘Mexicaanse uil’, acrylverf op doek 50 x 100

kijken wat ze zien. Ik ben overigens niet het type kunstenaar dat mensen dingen wil opleggen. Liever laat ik iemand zelf het verhaal invullen bij mijn schilderijen.’ Bekend is Jasper vooral om de roodogige boomkikkers, die hij al sinds het begin van zijn carrière veel schildert. ‘Deze kikkers zien er sowieso al eigenaardig uit. Ik heb ook het gevoel dat er meer achter deze kikker zit, hoe simpel en klein het beestje ook is. Dit zit hem in de manier waarop hij kijkt. De kikker staat anatomisch gezien ook dicht bij de mens, met handjes enzo.’ Dieren als mens afgebeeld Jasper schildert ook andere dieren. De dieren hebben gemeen dat ze vaak in een menselijke situatie zijn afgebeeld: bijvoorbeeld een kikker op een fiets of een flamingo die auto rijdt. Een ander project zijn de Duikertjes; grafisch weergegeven vogels die geïnspireerd zijn op de papegaaiduiker. ‘Deze Duikertjes schilderijen 28




29

Tekst Maarten van den Wijngaart Beeld Erik Zwaga

manipulatie van de werkelijkheid Stilleven met Chinees aardewerk In zijn laatste werken, zoals “Stilleven met Chinees aardewerk”, presenteren de voorwerpen zich op korte afstand aan de beschouwer. Uitgestald over de breedte van het

Erik Zwaga en het Stilleven

doek raakt de beschouwer vanzelf betrokken in het tafereel. De aandacht kan niet anders dan naar de voorwerpen gaan omdat niets anders de beschouwer af leidt.

Erik Zwaga beoefent het schilderen van het

juist in een evenwicht door gelijkvormigheid,

Stilleven op een geheel eigen wijze. De be-

wordt bewust naar het beoogde effect toege-

COMPOSITIE EN BEPAALT HET STANDPUNT VAN WAARUIT HIJ HET STILLEVEN VASTLEGT.

scheiden formaten en de voorstellingen roe-

werkt. Daarbij versmelten de verschillende vor-

VERVOLGENS MANIPULEERT HIJ KLEUR EN LICHT OM EEN SFEER OP TE ROEPEN. IN DE

pen intimiteit op. Via doordachte composities

men en kleuren doordat ze met egaal licht zijn

met aandacht voor de voorwerpen komt een

overgoten. Door een geraffineerde toepassing

STILLEVENS VAN ERIK ZWAGA IS DE HAND VAN EEN SCHILDER HERKENBAAR, DIE OP ZOEK IS

eerste opzet van de voorstelling tot stand. In

van de beeldaspecten ontstaan onderwerpen

het kleurgebruik van de afzonderlijke voorwer-

die bezield raken, haast portretten worden.

pen, soms met een contrasterende textuur of

Dan is zijn missie geslaagd.

VOOR ZIJN ONDERWERP KIEST HIJ DE VOORWERPEN UIT, PLAATST ZE IN EEN EVENWICHTIGE

NAAR DE MAAKBARE SFEER EN SPANNING.

36




37

Tekst & Beeld Jos van Riswick

Het Model NA ZICH EEN AANTAL JAREN TE HEBBEN BEKWAAMD ALS STILLEVEN-SCHILDER, HEEFT JOS VAN RISWICK DE AFGELOPEN TWEE JAAR VEEL AANDACHT BESTEED AAN DE MENSELIJKE FIGUUR, MET DE 19E-EEUWSE SCHILDERKUNST ALS INSPIRATIEBRON.

Aanvankelijk stond Van Riswick een carriere in de wetenschap voor ogen. Hij studeerde natuurkunde in Nijmegen. Maar ook de schilderkunst fascineerde hem. “De werken van Van Gogh hebben altijd een grote aantrekkingskracht op mij uitgeoefend en ik maakte er kopieën van.” Ook tijdgenoten als Helmantel trokken zijn aandacht en hij koos

‘Ik was vooral gecharmeerd van de vloeiende lijnen’

voor het stillevengenre. Na een succesvolle expositie met stillevens besloot hij de afronding van het proefschrift een jaartje uit te stellen en zich even helemaal aan het schilderen te wijden. Dat beviel zo goed dat hij de wetenschap voorgoed de rug toekeerde en zelfstandig schilder werd. Het Figuur Naast het hoofdgenre stilleven is er altijd wel ruimte geweest voor andere onderwerpen zoals het landschap. De afgelopen jaren ontstaat er echter een grote fascinatie voor de 19e-eeuwse portret- en figuurschilderkunst. “Ik was vooral gecharmeerd van de vloeiende lijnen die je ziet bij

Jos van Riswick

sommige Amerikaanse impressionisten zoals John Singer Sargent, William McGregor Paxton en John White Alexander. Maar het is lastig om een geheel nieuw genre aan te 54




55

Tekst & Beeld Robert Rost

tiemateriaal en schilder dit tot in detail. Ik isoleer al deze stukjes en creëer een krachtige vorm door er een outline omheen te zetten, die ik later weer van binnen vervaag. Het glacis verbind alle toetsen die er staan met elkaar en geeft ze eenzelfde karakter. Het glacis maak ik door een transparante kleur te mengen met een beetje Artisan Glaceerme-

Een stilleven deel 2

Het isoleren van een vorm

Aan de Slag met stilleven AFGELOPEN TIJD HEB IK MIJ TOEGELEGD OP HET SCHILDEREN VAN EEN STILLEVEN MET ARTISAN WATERAFDUNBARE OLIEVERF. EEN MATERIAAL WAAR IK NOG NIET ERG VEEL MEE HEB GEWERKT, MAAR WAT TOT NU TOE ERG GOED BEVALT. IN DE VORIGE EDITIE VAN PALET BESCHREEF IK DE OPZET VAN DIT WERK EN GLOBALE INVULLING VAN DE ELEMENTEN. NU EEN VERSLAG VAN DE VERDERE UITWERKING MET KLEINE KWASTEN, PENSELEN EN GLACEERMEDIUMS. Palet met Artisan en

Door de achtergrond er strak in te zetten komen de objecten beter uit

Het schilderij bevindt zich in een tussenfase en

Penselen serie 7

er ontbreken nog enkele duidelijke beslissingen

van Winsor & Newton

en een verdere uitwerking. Hoewel het schilde-

Een Phthalogroen glacis over het etiket

rij op zich al een mooi effect vertoont en de illusie van diepte en realisme al flink begint te werken, valt me op dat dit vooral het geval is in het middenplan, de plek waar de objecten staan. De achtergrond met het stoepje en Klaar om verder te schilderen

grond van natuursteen zullen me, vermoed ik nu al, nog hoofdbrekers gaan bezorgen. Hoe ver wil ik het schilderij eigenlijk uitwerken? Wat is de sfeer die eigenlijk moet ontstaan? Waar komt het focuspunt? Op welke wijze ga ik dit uitvoeren? Vragen die ik mezelf moet stellen en normaal in stilte doe. Aanpak Deze sessie zal ik elk object uit het stilleven verder uitwerken en tegelijkertijd de omgeving afschilderen. De meeste objecten krijgen eerst een glacis, waarin alle kleuren en tonen worden uitgewerkt. Ik focus me steeds op ieder vormpje en tussenruimte, kijk goed naar het referen-

74




75

Tekst Gustav de Ridder Beeld Juliet de Kinkleder

Krachtig en prachtig JULIET DE KINKLEDER KLINKT KRACHTIG DOOR DE TELEFOON. ZIJ HEEFT EEN BIJZONDERE REEKS SCHILDERIJEN GEMAAKT EN WE ZIJN BENIEUWD NAAR DE ACHTERGRONDEN. JULIET: “NEGEN JAAR GELEDEN BEN IK NA DE GEBOORTE VAN MIJN OUDSTE DOCHTER BEGONNEN MET VRIJWILLIGERSWERK BIJ HET VERPLEEGHUIS MYOSOTIS IN KAMPEN. IK BEN BEGONNEN MET HET BEGELEIDEN VAN ACTIVITEITEN ZOALS SJOELEN, MAAR DE AFGELOPEN JAREN HEB IK TIENTALLEN SPELLETJES GEDAAN, NAGELS GELAKT, GEBINGOOT, GEZONGEN EN GEDANST MET BEWONERS.

Maar waar ik het meest van geniet zijn de gesprekken die ik met deze mensen heb. Soms oppervlakkig ,soms diepgaand. Soms met een traan van verdriet, maar vaker tranen van het lachen. Mocht je geheugen je soms een

Mevrouw Rill,

beetje in de steek laten, de humor blijft vaak

ware grote heeft nageschilderd. Van deze

zoals die is”.

man en van Henk Hullen heb de technieken

olieverf op linnen 60 x 60

geleerd van het schilderen met olieverf. In

‘Een kunstenaar is tegenwoordig een ondernemer’

78

Veel lessen

2008 betrok ik mijn eigen eerste atelierruimte

Het talent voor de kunsten is Juliet niet aan

in mijn eigen stad en werd het maken van

komen waaien, en heeft zich organisch ont-

kunst mijn werk”.

wikkeld. “Mijn hele leven heb ik getekend. Vele lessen heb ik gevolgd bij het centrum voor

Een kunstenaar is tegenwoordig een onderne-

kunsteducatie hier in Kampen. Totdat ik tien

mer en dat geldt ook voor Juliet: “Inmiddels

jaar geleden werd gevraagd te komen schilde-

deel ik een groter atelier met beeldend kun-

De heer Koridon,

ren bij de heer Jan van der Horst en de heer

stenaar Ben Marsman aan de 1e Ebbinge-

olieverf op linnen 60 x 60

Henk Hullen in Dalfsen. Jan van der Horst

straat 12 te Kampen onder de naam Atelier

kreeg onder andere landelijke bekendheid met

EenTwee. Ben en ik maken ook gezamenlijk

zijn versie van de Nachtwacht welke hij op

werk in de vorm van fotoschilderijen. palet 367 I oktober/november 2013



79

november

Recommend Documents