november

18

6

46

24 6

Herman van Veen exposeert in het mooie

30 De Dutch Design Week heeft met maar

PAGINA

84

54 62 Het schilderij ‘Vrouwen van Algiers’ van Pablo Pi-

museum Kranenburgh (Bergen) dat tegen

liefst 2400 deelnemers verspreid in Eindho-

casso werd op 11 mei door Christie’s geveild voor

de duinen gevleid is, niet ver van de zee.

ven een overweldigend aanbod.

179 miljoen dollar. Het is het hoogste bedrag dat ooit op een veiling voor een schilderij is betaald.

6 12 18 24

66 Martial Raysse werd bekend met zijn pop art uit

42

de jaren zestig: kunstwerken met felle kleuren en neonlichten. Sindsdien verdween hij voor het grote publiek van de radar. 78 Thomas van Rijs (1986) studeerde vorig jaar af. Bij de expositie ‘Nieuwe oogst’ in Galerie Bart in Nij12 Het duurt niet lang meer voordat het vijf-

36 Er is een kunstenaar, Elvira Dik, die de stijl

honderdste sterfjaar van de unieke Jhero-

van het megarealisme op eigen wijze ver-

nimus (Jeroen) Bosch, schilder van duivels

tegenwoordigt. Haar schilderijen zijn fanta-

en wangedrochten wordt gevierd.

sievol en kleurrijk.

megen vielen zijn schilderijen op door hun bijzondere perspectief.

18 Karishma D’souza maakt ons met haar

46 Goed nieuws voor liefhebbers van de schil-

schilderijen deelgenoot van momenten van

derijen van Turner: zijn werk is dit najaar te

rust. Zij exposeert deze herfst bij Dapiran

zien in de tentoonstelling ‘Gevaar &

art project space in Utrecht.

Schoonheid - Turner en de traditie van het sublieme’.

24 De eerlijke, met vlotte toets geschilderde werken van The Glasgow Boys zijn een lust voor het oog.

Maar er zijn ook kleine smaakmakers, die de

46 52 54 62 66

meeste grote groepen links laten liggen. 84 Tijdens een bezoek aan de eindexamenexpositie

72 74

van AKI Artez Enschede sprongen de schilderijen van Helena Hoogenraad in het oog.

54 Bloemen vormen de kern van het werk van Margriet Smulders. Ze vormen een

Inhoud onuitputtelijke bron van inspiratie.

palet 379 I oktober/november 2015

30 36 42

68 Als je voor het eerst in Rome bent, zijn er natuurlijk de hoogtepunten die je niet mag missen.

4

90

66

78 84 Als kind was Jan Min al een verwoed tekenaar en dat is hij altijd gebleven. Hij volgde de Gooise Academie, en masterclasses in het aquarelleren. 90 Berlijn ademt kunst. Je ziet het op straat, in de kroeg, bij de kapper en in galeries. Niet alleen in de betere buurten. Straatkunst bijvoorbeeld is overal en van iedereen. 96 Twaalf winnaars in de traditionele Schildercompe-

84 90 96 102 108 112

titie van Palet met als thema 'Landschap'. De jury was vol lof over de inzendingen. De prijswinnaars plaatsen wij in het – publicitaire – licht.

113 114

Herman van Veen, De Zeeën van mijn vader Het alledaagse leven in vol ornaat Karishma D’souza Momenten van rust Schotse Impressionisten The Glasgow Boys Dutch Design Elvira Dik, Groot uit de verf Jan de Beus Geschilders dagboek uitgave Turner ‘The Sun is God” 379 Column oktober/ Doen en Ontdoen Margriet Smulders november Bloemweelde 2015 Eenmaal Andermaal Martail Raysse Pop art in een palazzo Palet’s Passie Russische Academie Klassieke tekenen schildertechnieken Wandelen in Rome, Kleine pareeltjes in een zee van schatten Jong talent Coverfoto: Helena Hoogenraad Herman Selleslags In Berlijn is overal Kunst De tentoonstelling ‘Herman Uitslag Studie competie van Veen. Op het eerste Agenda gezicht’ is te zien in museum Kranenburgh in Bergen NH). Kunst10daagse Zie www.kranenburgh.nl Creatieve verkoopadressen Boekwinkel In het volgend nummer palet 379 I oktober/november 2015

5

Tekst Eric Beets Beeld museum Kranenburgh, Herman van Veen

Herman van Veen

De zeeën en mijn vader

Herman van Veen exposeert in het mooie museum Kranenburgh (Bergen) dat tegen de duinen gevleid is, niet ver van de zee. Een plek die bij hem en zijn schilderijen lijkt te passen. ‘Ik heb het museum al een paar maal bezocht. De ruimtes hebben prachtig licht dat nooit hetzelfde is, waardoor elk doek met het uur verandert. Ik ben vereerd dat ik er mag exposeren.’

foto: Esther van Berk

6



7

galerie. Het waren warme ontmoetingen met bescheiden en zeer in kunst en de kunstenaars geïnteresseerde hartelijke mensen. De vader van Herman was erg met beeldende kunst bezig. We zien die houding nu ook terug in het werk van Herman van Veen, dat iets grafisch heeft. ‘Mijn vader was graficus, ik heb veel van hem geleerd. In alles lijkt hij aanwezig.’ Ook de reden dat Herman van Veen is gaan schilderen ligt nauw bij zijn vader. ‘Ik schilder nu ongeveer vijftien jaar en ben dat gaan doen na de dood van mijn vader. In wezen vanuit het gemis. Als ik schilder heb ik het gevoel dichter bij hem te zijn.’ De zeeën Er zijn veel schilders die Van Veen bewondert: ‘James Ensor, de oude Nederlandse meesters, dat zijn prachtige schilders. Maar natuurlijk ook Picasso, Matisse en Willem de Kooning. Er zijn zoveel bijzondere schilders.’ Er blijken veel inspiratiebronnen te zijn voor de multi-kunstenaar. ‘Vaak roepen kleuren bij mij herinneringen op, die probeer ik dan te vatten. In wezen werkt het niet anders dan bij geur, je ruikt kaneel en denkt aan de kermis. Ook gedichten zijn vaak een bron van inspiratie. Een woord, een zinswending. Ik zie er dan beelden bij. Mijn expositie in Bergen berust in wezen op de zeeën die ik zag. Die heb ik blijkbaar bewaard als plaatjes in mijn

mind.’ Het leeft en is onvoorspelbaar Herman heeft een prachtig atelier waar hij op gezette tijden werkt. ‘Er is geen regelmaat. Het schilderen gebeurt spontaan, tussen alles door, volstrekt onvoorspelbaar. Ik heb een heerlijk atelier waar alles op me wacht.’ Zijn manier van schilderen blijkt intuïtief en allerminst een vooraf gecontroleerde bezigheid. ‘Met flow treft u misschien wel het beste woord. Het gebeurt, het is sterker dan de foto: Letja Verstijnen

8

Bergen

Gemis

controle. Ook het materiaal dwingt je aan de

‘Het kustdorp Bergen is mij niet onbekend. Ik

Bergen gelukkig getrouwd met Gaëtane,

Wij spreken met hem over zijn schilderkunst,

gang te blijven. Ik vind het een prachtig pro-

kwam er dikwijls om mijn vriend Maarten Sik-

Maarten was toen nog onze getuige. Een an-

die bij het publiek wellicht niet zo bekend is.

ces, het leeft en is onvoorspelbaar.’ Sommi-

king in zijn strandpaviljoen te bezoeken. Sinds

dere band met Bergen loopt via Theo Olthuis,

De ouders van Herman van Veen hebben we

ge van zijn schilderijen hebben een prachtige

zijn onverwachte dood ben ik er niet meer ge-

deze dichter schrijft zo af en toen een wonder-

lang geleden regelmatig ontmoet tijdens de

blauwe kleur. Een kleur die niet alleen intens

weest. Ongeveer twintig jaar geleden ben ik in

schone tekst voor mij.’

openingen van De Telloor, een Alkmaarse

is, maar je in een meditatieve staat lijkt te



9

Balein

10

foto: Herman Selleslags

brengen. ‘Blauw is blijkbaar mijn favoriete

moeder.’ Tot slot vragen wij hem: Waar

De tentoonstelling ‘Herman van Veen. Op het eerste gezicht’ is van 6

kleur. Het maakt me rustig. Sommige men-

plaatst u het schilderen in uw creatieve be-

oktober t/m 22 november te zien in museum Kranenburgh (Hoflaan 26, Bergen NH).

sen zeggen dat het de kleur is van de stem.

staan? Herman van Veen: ‘Als een onver-

Zie www.kranenburgh.nl

Blauw was ook de lievelingskleur van mijn

wachte epiloog.’



11

Tekst Maaike Raduzzi Beeld Museum Boijmans van Beuningen en Maaike Raduzzi

Het alledaagse leven in vol ornaat

Het is nog geen voorjaar 2016, dus het Boschjaar laat nog even op zich wachten. Maar het duurt niet lang meer voordat het vijfhonderdste sterfjaar van deze unieke Bossche schilder van duivels en wangedrochten wordt gevierd. Hoe dat gaat gebeuren, is bekend: van over de hele wereld zullen werken van Jheronimus (Jeroen) Bosch naar Brabant worden gestuurd, om daar een unieke overzichtstentoonstelling te creëren. Voor diegenen die daar maar moeilijk op kunnen wachten, biedt Museum Boijmans van Beuningen Pieter Bruegel de Oude, Het boerenbruiloftsmaal, ca. 1567-68, paneel, 124 x 164 cm, Kunsthistorisches Museum, Wenen

12


komend najaar een mooie opwarmer.


13

Onder de noemer ‘Van Bosch tot Bruegel – de

mitieven kozen er steeds vaker voor om hun

ontdekking van het alledaagse leven’ toont

Bijbelse verhalen in een contemporaine setting

men de ontwikkeling van een nieuw genre in

te plaatsen, met moderne kledij en herkenbare

de zestiende-eeuwse schilderen prentkunst,

interieurs. En de gebroeders Van Limburg ver-

wanneer naast de bekende religieuze thema’s

luchtten hun miniaturen met hardwerkende

en portretten steeds vaker alledaagse onder-

boeren op het platteland. Maar van een nieuw,

werpen worden uitgebeeld. Volgens het Boij-

uniek genre was nog geen sprake. Pas bij Je-

mans lijdt het geen twijfel: het is vooral Jeroen

roen Bosch, en zijn tijdgenoten Lucas van Ley-

Bosch die narren, zotten, dronkaards, duivels

den en Quinten Massijs, begon er een omme-

en dwazen introduceerde in de schilderkunst.

keer plaats te vinden. Bosch was vooral dol op

En vanaf dat moment was er geen weg meer

de randfiguren van de samenleving: dwazen,

terug.

gekken, melaatsen en bedelaars, afgewisseld door fantasiewezentjes, zoals demonen. Van

Modern moralisme op z’n Bosch’

Leyden koos voor herbergbezoekers, zoals

Vóór de zestiende eeuw waren alledaagse

gokkers en waarzeggers, maar ook pelgrims,

thema’s als stillevens, marktscènes en ‘gewo-

liefdesstelletjes en muzikanten. Massijs, beïn-

ne’ personages, zoals boeren, bedienden,

vloed door de karikaturale koppen van Da Vin-

zwervers en kwakzalvers, ongebruikelijk in de

ci, schilderde gewone lui die volledig opgaan in

beeldende kunsten. Natuurlijk: de Vlaamse Pri-

geldgerelateerde werkzaamheden.

Quinten Massys, De geldwisselaar en zijn vrouw, 1514, paneel, 70 x 67 cm, Louvre, Parijs

Kwamen deze drie kunstenaars dan meteen

vullen met hooi. Eén non echter niet: zij is meer

volledig los van de tot dan toe overheersende

geïnteresseerd in de doedelzakspeler naast

religieuze thema’s in de schilderkunst? Zeker

haar. Ze biedt hem een handje hooi aan, terwijl

niet. Speciaal voor deze tentoonstelling komt

ze in haar andere hand een worst aan een

Bosch’ drieluik ‘De hooiwagen’ uit het Prado

draadje heeft. Haar wensen zullen vast meer

naar Rotterdam. Die hooiwagen komen we in

aards dan religieus van aard zijn. Niet zo gek

de zestiende eeuw ook al tegen in moralise-

dus dat het linker paneel het Paradijs met de

rende en religieuze literatuur. ‘Alles is hooi’, of-

verdrijving voorstelt en er op het rechterluik

tewel niks, leeg, nutteloos. Al die aardse goe-

een angstaanjagend beeld wordt geschapen

deren, geneugten en verleidingen stellen uit-

van de hel. Dat krijg je d’r van; al dat najagen

eindelijk niets voor. ‘Een wagen met hooi’, is ei-

van hooi.

Pieter Aertsen, Pannenkoekenbakkerij, 1560, paneel, 87 x 169,3 cm, collectie Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam

genlijk een wagen met niks. Toch loopt de grote meute, inclusief een paus, koning en keizer,

Struise keukenmeiden op

er kwiek achteraan. Boeren, burgers en buiten-

monumentaal formaat

lui, maar ook geestelijken en adel proberen als

De ontwikkeling van het alledaagse thema is

bezetenen plukken hooi van de stapel te pak-

niet gelijkmatig gegaan. Iedere kunstenaar en

ken te krijgen en snijden elkaar er zelfs de keel

kunstkoper had zijn eigen voorkeur en speciali-

voor door.

satie. Bosch, Van Leyden en Massijs waren vooral actief in het eerste kwart van de zestien-

Maar het zijn vooral de figuurtjes op de voor-

de eeuw. Vervolgens verspreidde het genre

grond die heel dicht bij het herkenbare alle-

van de alledaagse thema’s en figuren zich snel

daagse komen. Een blinde bedelaar die zich

in Hollandse en Vlaamse kunstenaarssteden,

laat leiden door een jongetje. Zigeunerinnen die

zoals Antwerpen en Den Bosch. Hun navolgers

handlezen en de billetjes van een baby was-

creëerden binnen het alledaagse meer en

sen, een kwakzalver die tanden trekt, een cor-

meer hun eigen thema’s. De een gaf de voor-

pulente monnik die het glas nog eens heft en

keur aan de liefde, de ander aan gierigheid en

enkele nonnen die druk doende zijn met zakken

hebzucht. Kwakzalvers, oplichters, boeren en

Het complete artikel kunt u lezen in de nieuwste uitgave van Palet 14



15

Karishma D’souza, Mirror Curtain: warmth and a gift, 2015, waterverf op papier, 75 x 55,5 cm

Tekst Sophia Zürcher Beeld Karishma D’souza

Karishma D’souza Momenten van rust Karishma D’souza maakt ons met haar schilderijen deelgenoot van momenten van rust. Zij exposeert deze herfst bij Dapiran art project space in Utrecht.

18



19

Karishma D’souza, February,

Karishma D’souza,

2013, olieverf op doek, 145

Crossing, 2014,

cm x 165 cm (courtesy:

olieverf op doek, 50 x 60 cm

Mattie van der Worm)

allemaal ongeveer hetzelfde formaat hebben.

Magie van tekenen

Je kijkt vanuit een hoog standpunt op de vloer,

Karishma D’souza schildert al van jongs af aan,

alsof je zo naar beneden zou kunnen kukelen.

laat ze weten vanuit haar woonplaats Goa in In-

Maar de deur onthult een groen grasland-

dia. Een groot deel van haar jeugd bracht ze

schap met een hoge horizon, wat juist moet

door op een schip, want haar vader was kapi-

betekenen dat we op de grond zitten. Waar

tein, en daar op zee ontdekte ze de magie van

zijn we? Maar dat is nog niet alles. Want voor

tekenen. Zo verwonderde ze zich over de ma-

de gang lijkt een soort doorzichtige vitrage ge-

nier waarop haar vader twee getekende vier-

schoven, of misschien is het een strokengor-

kanten kon verbinden met slechts vier diagona-

dijn zoals je in de vlindertuin in de dierentuin

le lijnen en zo een kubus maakte op een twee-

Herinnert u zich nog een lome dag van vorige

chaotisch. Haar werken bestaan uit beeldele-

kunt tegenkomen. Op het gordijn zijn een paar

dimensionaal vlak. Of hoe hij met een potlood

zomer? Toen het rustig was en er niets ge-

menten die je zou kunnen omschrijven als

witte lijntekeningen van roosjes te herkennen.

een olifant kon doen verschijnen, terwijl ze toch

beurde? Waarschijnlijk niet. Van grote gebeur-

coulissen en decordoeken, die elkaar soms

Erachter is wederom een landschap te zien,

op een schip midden op de oceaan waren. Ze

tenissen kunnen we jaren later nog wel verslag

overlappen, soms in elkaar overlopen en daar-

nu met bomen die een groene weide deels

kijkt nog steeds graag naar hoe mensen kunst

doen, maar die gewone, dagelijkse momenten

bij alle regels van het centraal perspectief tar-

omringen. Zo omschreven in woorden klinkt

maken. Karishma ging zelf schilderen om onder

van rust en kalmte zijn veel moeilijker terug te

ten. Zo ontstaat een kunstwerk waarin je op je

de aquarel misschien druk, maar het geheel

meer alle indrukken van de plaatsen die ze be-

halen. De schilderijen van Karishma D’souza

gemakje een ontdekkingsreis kunt maken.

oogt juist rustig. Dat komt onder meer door

zocht en de verhalen die ze las of hoorde te

het gebruik van lege platte vlakken in het beeld

documenteren.

roepen die gemoedstoestand op en zijn daarom een plezier om naar te kijken.

Neem bijvoorbeeld de aquarel ‘Mirror Curtain:

(het tapijt, het gras, de muur). De deuren staan

warmth and a gift’, die in september te zien

open, je hoopt dat de langverwachte zucht

Mondriaan

Overlappende coulissen

was op tekeningenbeurs Amsterdam Drawing.

wind de vitrage even zal doen opbollen. Een

Aanvankelijk beschreef ze in haar schilderijen

Een beschrijving van een schilderij van Ka-

Links zie je een soort gang die naar een deur

warme, stille dag. Een moment dat je zou wil-

specifieke plaatsen of herinneringen, maar

rishma D’souza (Mumbai, 1983) klinkt nogal

leidt. Op de vloer ligt een tapijt met roosjes, die

len vasthouden.

gaandeweg zijn haar werken steeds meer




21

Tekst Merel van den Nieuwenhof Beeld Drents Museum

Schots impressionisme

The Glasgow Boys De eerlijke, met vlotte toets geschilderde werken van The Glasgow Boys zijn een lust voor het oog. Nooit gehoord van deze jongens? Dat is niet zo vreemd, want wie ze niet in Schotse musea tegen het lijf is gelopen, heeft hun bestaan waarschijnlijk gemist. James Guthrie, Dochter van een boerenknecht, 1883, olieverf op doek, 91,5 x 76,2 cm, Scottish National Gallery, Edinburgh

24



25

George Henry,

Maar het Nederlandse publiek kan nu eindelijk

werk op tentoonstellingen werd gezien door

Zonder oordeel

zelfsprekend onderdeel van de dorpsge-

Edward Atkinson Hornel,

Het middaguur, 1885,

uitgebreid kennis met ze maken in het Drents

kunstenaars uit de omgeving. Zo werd de

Met een zojuist afgesneden kool in haar hand

meenschap, in die periode een favoriet mo-

De geitenhoedster, 1889,

olieverf op doek, 51 x 61 cm,

Museum in Assen, waar voor het eerst buiten

thematiek van het vissersleven overgenomen

kijkt een meisje ons vanuit een moestuin aan.

tief onder The Glasgow Boys. Zij verbleven

particuliere collectie

Groot-Brittannië een groot overzicht van deze

door Alexander Mann. Zo’n twintig kunste-

Ze is de dochter van een boerenknecht, zo

op het platteland om tot een objectieve

Schotse kunstenaars wordt getoond.

naars, die zich afzetten tegen de gevestigde

vertelt de titel ons. Een in die tijd ogenschijn-

weergave van het boerenleven te komen.

orde en inspiratie vonden in de School van

lijk ongeschikt onderwerp, maar wat de kun-

The Glasgow Boys mogen in ons land dan

Barbizon en de Haagse School, worden tot

stenaar betreft zeker niet te min om monu-

Sfeervol droombeeld

weinig belletjes doen rinkelen, onze eigen

The Glasgow Boys gerekend. Door de om-

mentaal weer te geven. Zonder oordeel gaf

Net als hun Franse en Nederlandse voor-

Haagse School is alom bekend. En laten

vang kenmerkt deze groep zich door een di-

hij het meisje weer. Het boerenleven, maar

beelden schilderden de Boys veel buiten,

deze kunstenaars nu hun Schotse collega’s

versiteit aan stijlen, zoals naturalisme, impres-

ook de veranderingen van het licht en weer

met name om een bepaalde lichtval te kun-

in grote mate hebben beïnvloed. Verzame-

sionisme en symbolisme, en invloeden, waar

vormden voor James Guthrie belangrijke on-

nen vangen in hun schilderijen. Het wissel-

laars als John Forbes White brachten schilde-

ze elkaar over en weer mee in aanraking

derwerpen, die beide aanwezig zijn in dit

vallige Schotse weer weerhield hen daar niet

rijen van onder andere Alexander Mollinger

brachten. Kortom, een interessant clubje kun-

schilderij. Twee jaar later beeldde ook George

van. Ook werd er veel gereisd, in de eigen

en Jozef Israëls naar Schotland, waar hun

stenaars.

Henry een moestuin af. Het was, als een van-

omgeving en naar bijvoorbeeld Frankrijk,

olieverf op doek, 38 x 43,2 cm, Glasgow Museums © CSG CIC Glasgow Museums Collection




27

WHAT IF…? DE VEERTIENDE EDITIE VAN DE DUTCH DESIGN WEEK GEEFT VAN 17 TOT EN MET 25 OKTOBER ANTWOORDEN OP DEZE VRAAG. MET MAAR LIEFST 2400 DEELNEMERS VERSPREID OVER RUIM 80 LOCATIES IN EINDHOVEN STAAT ONS EEN OVERWELDIGEND AANBOD TE WACHTEN. DESIGNERS NEMEN JE MEE IN EEN SPROOKJESWERELD, MAKEN TECHNOLOGISCHE ARTEFACTEN MENSELIJKER OF

What if…?

Dutch Design Week 2015 GEVEN DE BUURT EEN BOOST. JE ZIET DOOR DE BOMEN HET BOS HAAST NIET MEER, DAAROM MAAKT PALET EEN SELECTIE.

Tekst & Beeld Myrthe van der Boom Rosa Marijn Oostveen, Fleuri Pompeux (collectie Le Petit Trianon), 2015, sculptuur

30



31

De Dutch Design Week bestaat sinds 1998 en

sentatie van Dokpunt, de moeite waard. Deze

is inmiddels uitgegroeid tot het grootste de-

locaties zijn hartje centrum te vinden op loopaf-

signevenement van Noord-Europa. Ieder jaar

stand van het centraal station.

Rhys Duindam, Tingle, 2014

presenteren designers hier hun nieuwste creaties. Het thema van deze editie, ‘What if…?’,

Area Strijp

daagt uit tot experiment. Het belooft een aan-

Het welbekende Strijp-gebied ligt vlakbij trein-

bod met ontwerpen die tot de verbeelding

station Beukenlaan. Strijp herbergt onder meer

spreken. Wat heeft het programma van 2015

het Klokgebouw aan het Ketelhuisplein met on-

voor ons in petto?

der andere werk van Vivian Wierts. In de Halvemaanstraat vind je het Piet Hein Eekgebouw,

Main areas

sinds 2011 het onderkomen van deze internati-

De Dutch Design Week is een evenement dat

onaal geroemde ontwerper. Piet Hein Eek toont

verder gaat dan een beurs. Het betreft niet

tijdens de DDW uiteraard de nieuwe collectie,

‘slechts’ presentaties van nieuw werk. Zo zijn er

maar ook de ‘Young Designer and Small Studio

exposities, borrels, lezingen, workshops, feest-

Exhibition’.

jes én is er DDW Music. Dit nieuwe muziekfestival sluit aan bij het vernieuwende karakter van

East Area

DDW en swingt de pan uit op zeven verschillen-

Het hart van dit gebied is Sectie-C, een werk-

de locaties, waaronder het Van Abbemuseum,

plaats waar bijna honderd kunstenaars, desig-

Café Altstadt en het Tuchthuis.

ners, fotografen, ontwerpers en andere creatieven werken. Maar je vindt hier ook bijzondere

Er zijn drie ‘main areas’ waar verschillende loca-

lokale initiatieven als Corner Spot, waar design

ties binnen dit grootse evenement geclusterd

wordt ingezet om de buurt een boost te geven.

zijn.

Tijdens de DDW ziet het publiek voor het eerst

En slim zijn hun technische ontwerpen, met een

deze lijn, die ze afgelopen jaar heeft ontwikkeld.

zachtere, menselijkere uitstraling dan de harde

Vervoer

‘Ik ben benieuwd hoe mensen reageren op

vormen die we van techniek gewend zijn, ze-

Area Inner City

Zoveel locaties, zoveel te zien! Hoe regel je het

mijn werk, het is een manier om de uitwerking

ker. Zo heeft ‘Little Devil’, ontworpen door Duin-

Hier vind je onder andere De Witte Dame met

vervoer zonder dat je uren bezig bent met

ervan te toetsen. Als het goed wordt ontvan-

dam, een hoog aaibaarheidsgehalte. Het is een

de Graduation Show van de Design Academy.

wachten op bussen of zoeken naar parkeer-

gen ga ik vervolgstappen ondernemen.’ Onder-

reminder om af en toe achter je laptop vandaan

Aan de Nachtegaallaan bevindt zich het NRE-

plaatsen? Rij in stijl en laat je door een van de

tussen bruist Wierts van nieuwe ideeën. Zo vari-

te kruipen en een ommetje te maken. Als een

gebied, waar je in de werkplaatsen van archi-

vijfendertig Volvo Design Rides, te herkennen

eert ze met kleuren en wil ze naast vazen en

minuscule, dierlijk aandoende zitzak ligt het op

Werkplaats op het

tecten en ontwerpers kunt kijken. Ook is een

aan een opvallend ontwerp op het dak, gratis

lampen ook bijzettafeltjes en kasten gaan ont-

je bureau. Hoe langer je werkt, hoe strakker de

NRE-terrein

bezoek aan de Schellensfabriek, met een pre-

van plek naar plek vervoeren. Of huur voor 10

werpen.

vorm wordt, tot het object het moeilijk krijgt en

Rhys Duindam, Little Devil, 2012

euro per dag een fiets bij Urban Wheels Center op Strijp-S, locatie Ketelhuisplein of op het licht-

Dokpunt

plein achter De Witte Dame.

(Area Central: Schellensfabriek) In het centrum van Eindhoven is een oude tex-

Vivian Wierts (Strijp-S: Klokgebouw)

tielfabriek omgetoverd tot werkplaats voor cre-

Zacht ogende vazen en geplooide lampen met

atieve ondernemers. In de voormalige weverij

warm licht. Vivian Wierts onderzoekt de moge-

werkt Dokpunt, dat fungeert als paraplu voor

lijkheden van het ongebruikelijke materiaal ho-

ondernemingen van onder andere Wisse

ningraattextiel. Het zit volgens de ontwerpster

Trooster, Quinten Peuling, Rhys Duindam, Hans

vol potentie en dus ging ze er flink mee experi-

de Penning en Troy Reugebrink. Ieder heeft zijn

menteren. Met bijzondere snijtechnieken maakt

eigen specialiteit: de een bedenkt spannende

ze plooien die de vorm en structuur van de stof

ontwerpen, terwijl de ander meer kaas heeft

zo stevig maken dat er geen raamwerk nodig

gegeten van de technische uitvoering. Ze spar-

is. Het resultaat zijn beweeglijke lampen, geti-

ren, vormen elkaars klankbord en helpen elkaar

teld ‘Shape/Shifters’, die je in en uit elkaar kunt

hun ontwerpen mooier, strakker en slimmer te

drukken, waardoor de vorm verandert en je

krijgen.

eindeloos kunt variëren. Het complete artikel kunt u lezen in de nieuwste uitgave van Palet 32



33

Unbearable lightness, 2013,

Tekst Greet Schuit-Hamming Beeld Elvira Dik

olieverf op doek, 120 x 180 cm

Groots uit de verf

Elvira Dik

Toen ik voor Palet over Tjalf Sparnaay schreef, veronderstelde ik dat hij in Nederland de enige opmerkelijke megarealist was. Maar er is een andere kunstenaar, Elvira Dik, die de stijl van het megarealisme op eigen wijze vertegenwoordigt. Ik bezocht haar in haar atelier in Hoogeveen. Bij het zien van een serie grote, kleurrijke schilderijen werd direct duidelijk dat zij een kunstenares is met veel verbeeldingskracht. Haar schilderijen zijn fantasievol en kleurrijk.

36



37

Festen, 2015, olieverf op

De essentie van Elvira’s werk is het uitvergroten

zakjes. Haar recente werk toont aan dat Elvira

tie en de werking van het licht. De inspiratie vindt

doek, 100 x 150 cm

van alledaagse objecten, een belangrijk ken-

intensief heeft gezocht naar haar eigen beel-

ze in het alledaagse dat ons omringt, zoals

merk van het megarealisme. Zij brengt ogen-

dende mogelijkheden, niet gehinderd door ver-

etenswaren of materialen als porselein, plastic,

schijnlijk triviale onderwerpen in close-up en op

wachtingen van de kunstmarkt en haar plaats

glas of papier. ‘Het kan ook gebeuren dat ik vi-

groot formaat onder de aandacht. Vergeleken

daarin. ‘Ik hou van experimenteren en bovenal

sueel wordt geraakt door een bepaald object

met het strakke beeldvlak en technisch perfec-

van traditioneel lekker schilderen, dus ik doe wat

en het dan moet schilderen. Een bord dat ik

te werk van Sparnaay is haar stijl los improvise-

goed voelt.’ Tijdens een samenwerking met col-

geërfd heb bijvoorbeeld, waaraan nostalgische

rend. Het beeldvlak toont zichtbare penseel-

legae Gerard van de Weerd en Gijs Kos voor

herinneringen kleven. Als een telescoop zoom ik

streken, die fijntjes in elkaar overgaan. Zij con-

monumentale schilderingen voor het museum

erop in en focus me op formaat, beelduitsnede,

centreert zich op de mogelijkheden van de verf

in Hoogeveen, bleek het schilderen op groot

lichtreflectie, schaduwcontrasten en doorschij-

met als resultaat een schilderachtige, expressie-

formaat haar te bevallen.

nendheid,’ zegt ze. ‘Daarnaast vul ik het aan

ve verfhuid.

Portrait of a marriage, 2014, olieverf op doek, 80 x 120 cm

met humor en een verhaal.’ Het alledaagse

Foto rechts: Elvira Dik

Experimenteren en veranderen

Haar doel? ‘Ik wil schilderijen maken die de

Verhalend

Elvira vertelt dat in haar werk gaandeweg een

nieuwsgierigheid van de kijker prikkelen, de aan-

In haar nieuwe werk zijn geen mensen afge-

switch is ontstaan. Ze zocht een nieuwe uitda-

dacht vangen en vasthouden. En ik wil voor mij-

beeld, maar zoals Elvira zegt: ‘Ze zijn voelbaar

ging, voortvloeiend uit een behoefte aan experi-

zelf een nieuwe en frisse visie ontwikkelen op

aanwezig, omdat ik eigenlijk verhalen schilder. Ik

ment en verandering. ‘De nieuw ingeslagen

mijn eigen schilderkunst. Visueel aantrekkelijke

wil de beschouwer bij het schilderij betrekken en

weg heeft een innerlijke oorsprong. Ik wil terug

werken maken en er vooral meer mee zeggen.’

geconcentreerd laten kijken. Bijvoorbeeld de

naar de verf, de materie en wat ik ermee kan

Voor de serie grote schilderijen heeft Elvira zich

post-it met ‘eet lekker lieverd’ van iemand die

doen.’ Eerder was ze een fijnschilder van kleine

dus nieuwe doelen gesteld. Wat bleef was haar

de witte boterham met vruchtenhagel haastig

schilderijen met taartjes, boterhammen en thee-

interesse voor de schildertechniek, de composi-

maar met liefde heeft gesmeerd is een toevoe-




39

Tekst Merel van den Nieuwenhof Beeld Margriet Smulders

Bloemen vormen de kern van het werk van Margriet Smulders (1955). Al in 1999 maakte ze haar eerste gefotografeerde bloemstillevens en daar is ze nooit meer mee opgehouden: ze vormen een onuitputtelijke bron van inspiratie. Niet alleen voor haar; ook voor ons is het kijken naar haar werk als wandelen door een sprookje. Betoverend mooi.

Margriet Smulders Tender Forces, 2015, foto, 16 x 24 cm

54


Bloemenweelde palet 379 I oktober/november 2015

55

Margriet Smulders

For Odilon Redon, 2013,

Het atelier van Margriet Smulders bevindt zich in

randen. Deze bak, waarin Margriet water of an-

wen kijk ik steeds door de lens of via het

nog meer weg kan dromen,’ vertelt Margriet.

foto, 90 x 164 cm

een voormalig schoolgebouw in Nijmegen. Voor

dere vloeistoffen kan gieten, dient als een soort

scherm van de computer hoe het moet worden

Ook is een grotere rol weggelegd voor het lij-

we naar binnen gaan, neemt ze me eerst mee

canvas of podium. In en boven het wateropper-

en hoe het eruit ziet op plat vlak.’

nenspel, waarvoor ze inspiratie putte uit de ten-

naar de tuin achter het pand: ‘De rozen staan

vlak brengt ze bloemen, grillige glasvormen en

nu in bloei.’ Ook een volgende tuin, die onder-

textiel aan. Hoe dat werkproces verloopt, laat ze

Melk en lijnen

(Hamburg) en florale arabesken uit de Indonesi-

deel is van een nabijgelegen appartementen-

me zien aan de hand van haar werkfoto’s. Op

Ik bezocht haar jaren geleden al eens. Haar

sche batikkunst. ‘Hoe krullen de lijnen, hoe be-

complex, lopen we in. Ik begrijp wel waarom ze

de eerste foto’s staan de bloemen nog in een

foto’s zijn nog steeds duidelijk herkenbaar als

wegen ze zich? Wat ik ook mooi vind is dat alle

er zo graag komt: het is er rustig en er staan

vaas, waarachter ze verschillende kleuren textiel

Smulders, maar hebben ook een ontwikkeling

elementen evenveel aandacht vragen.’ Dat ge-

bloemen in allerlei vormen en kleuren. Ze neemt

uitprobeert. Als ze het juiste kleurenpalet heeft

doorgemaakt: ‘Het werk is wolkiger en zachter

geven van een overall compositie gebruikte ze

wat afgeknakte bloemen mee en zet ze in een

bepaald, worden de bloemen één voor één in

geworden, doordat ik nu naast water ook melk

in recent werk, waaronder ‘Luludji’, dat ze

vaas in het atelier.

de bak met water gelegd. Vervolgens wordt er

gebruik. De composities zitten geraffineerder in

maakte voor een tentoonstelling in Indonesië

zorgvuldig gerangschikt, toegevoegd, weer ver-

elkaar. Eerst kon je als je goed keek alle ge-

eerder dit jaar. De foto’s onderscheiden zich

Werkproces

wijderd en geschud met de bak om rimpelingen

bruikte elementen aanwijzen. Ik ben me meer

daarmee van eerder werk, waarin bloemen

De basis van haar foto’s vormt altijd een grote

in de weerspiegeling te veroorzaken. Margriet:

gaan richten op de weerspiegeling, waardoor

vaak om een relatief leeg midden heen werve-

bak met een spiegelende bodem en opstaande

‘Ik maak geen voorstudies. Tijdens het opbou-

minder duidelijk is waar je precies naar kijkt en je

len.

toonstelling ‘Die romantische Arabeske’




57

Tekst Sarah Spaans Beeld Sebastiaan Majoor en Sarah Spaans

Nu hoef je absoluut geen miljonair te zijn om

Een vernuftig marketingtrucje om zoveel mo-

mee te doen: naast de ‘groten’ zijn er vele klei-

gelijk mensen te trekken.

ne, lokale veilinghuizen waar je ook voor € 50,-

v

Eenmaal, andermaal… erkocht!

al iets leuks kunt vinden. De Zwaan in Amster-

Kijkdagen

dam bijvoorbeeld, of Van Stockum’s Veilingen

De meeste veilinghuizen organiseren een paar

in Den Haag. Je vindt er alles, van antiek tot

kunsten antiekveilingen per jaar. Het aantal

modern design, en het is weer eens wat an-

kavels dat geveild wordt, kan variëren van een

ders dan de dertien-in-een-dozijnspullen van

paar honderd tot enkele duizenden. Alle kavels

de IKEA.

zijn te bezichtigen tijdens de kijkdagen. Deze zijn gratis te bezoeken en een goede kans om

Bemiddelaar

veel kunst en antiek van dichtbij te zien én aan

Een veilinghuis is eigenlijk niets anders dan een

te raken, dit in tegenstelling tot het museum.

bemiddelaar tussen koper en verkoper. De ver-

Ook zijn er specialisten aanwezig, die uitvoerig

koper levert goederen aan, die beoordeeld

kunnen vertellen over een specifiek werk. Een

worden door een taxateur en – indien geschikt

oud muziekdoosje speelt ondertussen op de

voor veiling – van een richtprijs worden voor-

achtergrond.

zien, de zogeheten taxatieprijs. De prijzen die je in de veilingcatalogus tegenkomt zijn echter

Kapers op de kust

vaak lager geschat dan de werkelijke waarde.

De kijkdagen zijn altijd een bijzondere gewaar-

Kijkdagen bij De Zwaan, Amsterdam

Het schilderij ‘Vrouwen van Algiers’ van Pablo Picasso werd op 11 mei door Chris-

Pablo Picasso,

tie’s geveild voor 179 miljoen

Vrouwen van Algiers, geveild

dollar. Het is het hoogste be-

voor € 179.000.000,door Christie’s,

drag dat ooit op een veiling

New York

voor een schilderij is betaald. Crisis of niet, de cijfers in de kunstwereld liegen er niet om. Veilingen zijn hip en drukbezocht.




63

Sur la plage, 1962

Tekst & Beeld Merel van den Nieuwenhof

R

Martial

aysse Pop art in een palazzo Martial Raysse werd bekend met zijn pop art uit de jaren zestig: kunstwerken met felle kleuren en neonlichten. Sindsdien verdween hij voor het grote publiek van de radar. Maar de kunstenaar blijkt niet te hebben stilgezeten. Palazzo Grassi toont intieme stilleventjes en grote drukbevolkte landschappen in relatie tot de bekendere pop art-werken.

66



67

hoofdpersoon beklijfden. Een absolute aanrader

Peinture à haute tension,

is echter de tentoonstelling over de Franse kun-

1965, gemengde techniek,

stenaar Martial Raysse (1936). In Palazzo Grassi

Stedelijk Museum,

worden tot 30 november maar liefst 360 van zijn

Amsterdam

kunstwerken getoond, waarvan een groot deel nog niet eerder in het openbaar te zien was. François Pinault Enkele jaren geleden opende kunstverzamelaar François Pinault twee musea in historische Venetiaanse panden langs het Canal Grande: Palazzo Grassi in 2006 en Punta della Dogana in 2009. Beiden zijn de moeite van een bezoek waard, al is het maar om de architectuur te bewonderen. Eerder troffen we er indrukwekkende groepstentoonstellingen aan met werk van onder meer Maurizio Cattelan en Jeff Koons. Nu is het volledige interieur van het achttiende-eeuwse Palazzo Grassi het decor voor een omvangrijke solotentoonstelling van Martial Raysse. Geen retrospectief, maar een ‘prospectief’ volgens de tentoonstellingsmakers, met als doel om werk uit verschillende perioden (ze beZaal met o.a. ‘Japan’ (1964),

Voor veel kunstliefhebbers die dit seizoen Vene-

slaan samen een halve eeuw!) met elkaar te ver-

‘Made in Japan, La Grande

tië bezoeken heeft de Biënnale prioriteit. Ook wij

gelijken.

Odalisque’ (1964), ‘Un fil de

bezochten met veel plezier het tweejaarlijkse

soie sur l’eau bleue’ (2012)

kunstevenement, maar gingen daarnaast naar

Contrast

en ‘Heart Garden’ (1966)

enkele exposities die nu minder onder de aan-

De tentoonstelling is dan ook niet chronologisch

dacht zijn gekomen. Zo stuitten wij op een ten-

geordend. In de hal op de begane grond zijn vi-

toonstelling over Henri Rousseau in het Dogen-

trines gevuld met minuscule assemblages,

paleis, waarvan de opzet van soms vergezochte

waarvan sommige verwant blijken aan groter

verbanden met andere kunstenaars matig be-

werk op de bovenverdiepingen. Beeldjes, opge-

viel, maar de getoonde schilderijen van de

bouwd uit de gekste materialen, en wonderlijke

Martial Raysse bij ‘Ici Plage, comme ici-bas’ (2012)




69

Tekst Merel van den Nieuwenhof Beeld Helena Hoogenraad

JONG TALENT

Helena Hoogenraad Tijdens een bezoek aan de eindexamenexpositie van AKI Artez Enschede sprongen de schilderijen van Helena Hoogenraad (1992) in het oog. Het zijn raadselachtige voorstellingen van kinderen in tropische, slechts deels herkenbare landschappen, die soms vrolijk en dan weer onheilspellend aandoen.

Meisje met kraag, 2013, olieverf op doek, 70 x 90 cm

84



85

I Am A Rock, I Am An Island, 2015, olieverf op doek, 170 x 190 cm Kòrsou, 2014, olieverf op doek, 122 x 170 cm

Helena ontvangt ons in haar nieuwe atelier in

deerde kunstenaars ondersteunt. Dat maakt de

Hengelo. De stad kent ze nog nauwelijks, want

periode na de kunstacademie een stuk minder

ze woont zelf in Enschede. De werkruimte is

onzeker. ‘Ik kan hier een jaar lang werken, voor-

haar aangeboden door HeArtfund, een fonds

dat ik als kunstenaar helemaal op eigen benen

presentatie de belangstelling gewekt van gale-

langs te zien in de expositie ‘The Best of Gra-

van de stichting HeArtpool dat pas afgestu-

sta.’ Bovendien heeft ze met haar afstudeer-

ries en bedrijfscollecties. Zo was haar werk on-

duates’ bij Galerie Ron Mandos in Amsterdam




87

Tekst & Beeld Jackelien Top

In Berlijn is overal kunst Berlijn ademt kunst. Je ziet het op straat, in de kroeg, bij de kapper en in galeries. Niet alleen in de betere buurten. Straatkunst bijvoorbeeld is overal en van iedereen. En topgaleries vind je zowel in chique straten als in volksbuurten. We nemen je mee naar een paar verrassende plekken in Berlijn met hedendaagse kunst.

Kunst op straat: ‘Let’s dance’, graffiti en confetti

90



91

KW Institute, ‘Tank’ van He Xiangu, 2011-13, leer

Tatiana Trouvé. Tijdens mijn bezoek is er een groepsexpositie met werk van de vaste kunstenaars van de galerie, onder wie de New Yorkse beeldhouwster Camille Henrot. Zij combineert het traditionele en kostbare materiaal brons met goedkope materialen als hout en spuitbusverf. Humor en de relatie tussen mens en dier komen vaak aan bod in haar werk. De schilderijen van Jorinde Voigt, een Berlijnse kunstenares, behoren ook tot de collectie van de galerie. Haar materiaalkeuze en vormen, die deels abstract en deels organisch zijn, vallen direct op. In haar werk vertaalt ze bijvoorbeeld associaties met muziek naar tekeningen en schilderijen. Op weg naar de eerste verdieping klinkt mooie, wat melancholische muziek, waarna ik in een indrukwekkende hoge rechthoekige ruimte kom. Vanuit het houten plafond valt daglicht in strakke lichtbundels op het beton. Op de achterwand draait een video van The National. Deze band speelde op verzoek van kunstenaar Ragnar Kjartansson zes uur lang in één sessie, alsmaar het nummer ‘Sorrow’ herhalend. Een experiment waarin de muziek verandert en uitputting doorklinkt. Twee bezoekers kijken in kleermakerszit naar dit videowerk. Ze gaan er volledig in op en één van hen pinkt een traantje weg. KW institute for comtemporary art In de Auguststrasse in de wijk Mitte vind je galeries, leuke (design)shops en gezellige cafétjes. Ik ga naar binnen bij het KW instituut, dat zich bevindt in een statig wit gebouw met exKönig Galerie in de St. Agnes Kirche

tholieke kerk of een galerie. De St. Agnes Kir-

den. De galerie neemt deel aan beurzen als Art

positieruimtes, een café en studio’s voor kun-

In de wijk Kreuzberg zoek ik de König Galerie in

che is gebouwd in de jaren zestig in brutalisti-

Basel en Frieze Art Fair, maar ook in de grote

stenaars. KW organiseert regelmatig tijdelijke

de St. Agnes Kirche. Terwijl ik me afvraag of ik

sche stijl, afgeleid van ‘béton brut’, oftewel ruw

tentoonstellingsruimte met robuuste uitstraling

exposities, waarin kunstenaars worden uitge-

tussen de flats en vuilcontainers de galerie wel

beton. Sinds mei 2015 is hier de König Galerie

door beton, bakstenen en witte strakke zuilen

nodigd te reageren op relevante vraagstukken

ga vinden, rijd ik er ongemerkt een paar keer

gevestigd.

komt de kunst goed tot zijn recht. König Gale-

van deze tijd. Ik bezoek de tentoonstelling ‘Fire

aan voorbij. Maar daar is het: een enorm ge-

Een deel van de vaste collectie, bestaande uit

rie presenteert uiteenlopende disciplines als

and Forget. On violence’, waarin hedendaagse

bouw, verscholen tussen de flatgebouwen. Im-

werk van zo’n dertig internationale (met name

schilderijen, beelden, installaties, video en teke-

kunst ideeën over geweld aan de orde stelt.

posant van binnen en van buiten, maar niets

jonge) kunstenaars, is hier permanent te zien

ningen van kunstenaars als Monica Bonvicini,

Vijftig internationale kunstenaars zijn uitgeno-

dat mij doet denken aan een voormalige ka-

en daarnaast worden wisselexposities gehou-

Kiki Kogelnik, Alicja Kwade, Jeremy Shaw en

digd om deel te nemen aan deze expositie.




93

AGENDA

OKTOBER/NOVEMBER

DRENTHE

Arnhem

Streekweg 1. www.galeriedenandel.nl

Maastricht

Assen

Keramiekmuseum Princessehof

Museum Arnhem ‘Tegen het licht in.

Bonnefantenmuseum ‘Aldo Rossi.

Drents Museum ‘The Glasgow Boys.

‘De 20ste eeuw – keramiek als spiegel

Marc Mulders en Katinka Lampe’, t/m 6

Het venster van de schilder’, t/m 15 no-

Schots impressionisme 1880-1900’, 22

van de tijd’, t/m 3 juli 2016. Grote Kerk-

december. –‘Spiegeloog. Het zelfportret

vember. Avenue Céramique 250.

straat 11. www.princessehof.nl

in de Nederlandse kunst’, t/m 24 januari

www.bonnefanten.nl

NOORD-HOLLAND

Alkmaar

2016. Utrechtseweg 87.

Venlo

www.museumarnhem.nl

Museum van Bommel van Dam

Nijmegen

‘herman de vries 1960-1995’, t/m januari

Museum Het Valkhof ‘High Tech

2016. – ‘Land, licht, lucht & water’, t/m

Romeinen’, t/m 24 januari 2016. Kelf-

20 maart 2016. – ‘Willy Gorissen. Een

kensbos 59. www.museumhetvalkhof.nl

Heereveen

verzwegen loflied’, t/m 20 maart 2016.

Finsterwolde

Deken van Oppensingel 6.

Galerie Bart ‘Nieuwe oogst’, t/m 18

De Groninger Kroon ‘Happy Art’,

www.vanbommelvandam.nl

oktober. Waalbandijk 14C.

t/m 18 oktober. Reiderwolderpolder 4.

www.galeriebartnijmegen.nl

www.degroningerkroon.nl

september 2015 t/m 7 februari 2016.

Museum Belvédère ‘Portraits. Jas-

Velp

Groningen

Brink 1. www.drentsmuseum.nl

per Krabbé’, t/m 29 november. Oranje

Art Gallery O-68 ‘Op zoek naar de

Nassaulaan 12. www.museumbelvedere.nl

Oorsprong. Theo Kuijpers’,

Meppel

GELDERLAND

NOORD-BRABANT

EXPO 72 ‘Bernard Dov Wisser’s 80th year on earth one-man show’, t/m 11 oktober. Koelmalaan 310. www.expo72.nl

Den Bosch Noordbrabants Museum

Stedelijk Museum Alkmaar

Groninger Museum ‘H.N. Werkman

‘Vincent uit de doeken. Hoe Van Gogh

‘Dit is Van der Heck. Schilderwerkplaats

(1882-1945). Leven en werk’,

beroemd werd’, 10 oktober t/m 20 de-

t/m 1 november. Museumeiland 1.

cember. Verwerstraat 41. www.hnbm.nl

www.groningermuseum.nl

Kunsthuis Secretarie ‘Meer mens. De Ploegh’, t/m 1 november. Hoofd-

Apeldoorn

straat 22. www.kunsthuissecretarie.nl

CODA Museum ‘CODA Paper Art’,

LIMBURG

Museum Slager ‘Cornelis le Mair. Een leven in schilderijen’, t/m 17 januari 2016.

Aijen (gem. Bergen)

FRIESLAND

Choorstraat 8. www.museumslager.com

Galerie Pictura ‘Flora en Fauna’, t/m

Leeuwarden

24 oktober. Aijenseweg 16b.

Stedelijk Museum ’s-Hertogen-

Fries Museum ‘Goud. Gevonden

www.galeriepictura.nl

bosch ‘Erik Andriesse, de onbekende

kunstschatten uit de middeleeuwen’,

keramiek’, t/m 29 november.

t/m 3 januari 2016. – ‘Harrekrammele.

De Mortel 4. www.sm-s.nl

Machiel Braaksma’, t/m 14 februari

t/m 18 oktober (gesloten 6-9 oktober).

2016. Wilhelminaplein 92.

Oranjestraat 68. www.gallery-o-68.com

www.friesmuseum.nl

GRONINGEN

Appingedam


2016. Canadaplein 1.

Eindhoven

www.stedelijkmuseumalkmaar.nl

Dutch Design Week 17 t/m 25 oktober. Diverse locaties,

Amstelveen

verspreid door Eindhoven. www.ddw.nl

Cobra Museum ‘Miró & Cobra. Ex-

t/m 25 oktober. – ‘Wilhelminaring: Hans

Museum Mohlmann – ‘De Zeventiende

van Houwelingen’, t/m 25 oktober. Vos-

Onafhankelijke Realisten Tentoonstelling

Tilburg

nuari 2016. Sandbergplein 1.

selmanstraat 299. www.coda-apeldoorn.nl

2015’, t/m 20 december. Westersingel

De Pont ‘Charlotte Dumas. Work

www.cobra-museum.nl

102-104. www.museummohlmann.nl

Horse’, 10 oktober t/m 10 jan 2016. –

Paleis Het Loo ‘Royal Showpieces II.

102

in de Gouden Eeuw’, t/m 24 januari

perimenteel spel’, 9 oktober t/m 31 ja-

‘Kees de Goede. Perpétuel’, 10 oktober

Amsterdam

t/m 31 jan 2016. Wilhelminapark 1.

Galerie ArtaCasa ‘Twee werelden,

In stijl opgediend’, t/m 17 april 2016. Ko-

Den Andel

ninklijk Park 1. www.paleishetloo.nl

Galerie Den Andel ‘Diepgang. Kijken

één huis’, 12 oktober t/m 23 november.

is niet alleen maar zien’, t/m 1 november.

Kerkstraat 411. www.artacasa.nl


103

AGENDA

OKTOBER/NOVEMBER OVERIJSSEL

Hermitage Amsterdam

Stedelijk Museum

overzichtstentoonstelling van Hayo Rie-

‘Alexander, Napoleon & Joséphine’, t/m

‘ZERO. Let us explore the stars’, t/m 8

mersma’, t/m 25 oktober. Grote Kerk-

8 november. Amstel 51. www.hermitage.nl

november. – ‘ADDITION: Pieter en Ma-

straat 57. www.grotekerkedam.nl

t/m 25 oktober. – ‘Cobra tot Zero’, 1 no-

Enschede

Zeist

vember 2015 t/m 1 februari 2016. West-

Slot Zeist ‘Overzichtstentoonstelling

Rijksmuseum Twenthe

singel 50. www.museumflehite.nl

‘Gevaar & Schoonheid. Turner en de

rieke Sanders. Een selectie uit de Joods Historisch Museum

schenking van Pieter en Marieke San-

Haarlem

traditie van het sublieme’, t/m 3 januari

Mondriaanhuis

‘Hedendaagse kunst uit eigen collectie’,

ders’, t/m 3 januari 2016. Museumplein

Kunstlijn Ruim 300 kunstenaars in

2016. Lasondersingel 129-131.

‘Cobra tot Zero’, 1 november 2015 t/m 7

t/m 18 oktober. – ‘Haagse meesters van

10. www.stedelijk.nl

Haarlem en omliggende gemeenten

www.rijksmuseumtwenthe.nl

februari 2016. Kortegracht 11. www.mondriaanhuis.nl

stellen hun deuren open voor publiek.

de romantiek. De gebroeders Verveer herontdekt’, t/m 1 november. Nieuwe

Tropenmuseum

30 oktober t/m 1 november.

Holten

Amstelstraat 1. www.jhm.nl

‘The Sixties – A Worldwide Happening’,

www.kunstlijnhaarlem.nl

De Vereniging van Holtense

Amersfoort

Beeldende Kunstenaars

Galerie De Kunstbroeders

16 oktober 2015 t/m 13 maart 2016. LiKunstenhuis ‘Tekenkabinet in kun-

naeusstraat 2. www.tropenmuseum.nl

Teylers Museum ‘Pantheon. Griekse

‘Expositie From China with Love’, t/m 20

en Romeinse goden van de Oudheid tot

Bergen

heden’, t/m 1 maart 2016. Spaarne 16.

Museum Kranenburgh ‘De bomen

www.teylersmuseum.nl

Michiel Schrijver’, 20 oktober 2015 t/m 3 januari 2016. Zinzendorflaan 1.

van Buisman’, t/m 29 november. – ‘Op het eerste gezicht. Herman van Veen’, 6

Huizen

oktober t/m 31 december. Hoflaan 26.

Huizer Museum ‘HuiZgebreid. Van

december. Weverssingel 22.

www.kranenburgh.nl

Toen tot Trend’, t/m 16 januari 2016.

www.kunstbroeders.com

www.slotzeist.nl

Bilthoven

Kunst10daagse Bergen

ZUID-HOLLAND

Bleskensgraaf Goed Gezien Goed Bekeken ’Op

16 t/m 25 oktober. In en rond het cen-

‘EtalageKunstRoute’, t/m 1 november.

MaCloud Gallery ‘Expositie From

Reis’, 19 t/m 21 november. Woon- en

trum van Bergen. www.kunst10daagse.nl

Centrum van Holten. www.vhbk.nl

China with Love’, t/m 20 december. Juli-

zorgcentrum Graafzicht, Burgemeester

analaan 1. www.macloud.nl

Dekkingstraat 1.

Edam

Zwolle

Grote Kerk ‘De Magie van Verf. Een

Museum De Fundatie ‘Gevaar &

Utrecht

uit de Collectie Van de Poll’, 9 oktober

Schoonheid. Turner en de traditie van

Centraal Museum ‘Kruisvaarders en

t/m 10 januari 2016. Keizersgracht 672.

het sublieme’, t/m 3 januari 2016. Paleis

Galerie Inkt ‘Jeroen Hermkens’, t/m

www.museumvanloon.nl

a/d Blijmarkt, Blijmarkt 20.

29 oktober. Choorstraat 29.

www.museumdefundatie.nl

www.inktdelft.nl

stenhuis’, t/m 18 oktober. Polonceaukade 28. www.tekenkabinet.nl Museum Van Loon ‘Hoogtepunten

Rijksakademie van Beeldende

www.goedgezien-goedbekeken.nl

UTRECHT

Kunsten ‘RijksakademieOPEN tijdens

Delft

Den Haag

Amsterdam Art Weekend’, 28 en 29 no-

Amersfoort

vember. Sarphatistraat 470.

Museum Flehite ‘Thuis in twee we-

Years Shall Run Like Rabbits’, t/m 29

www.rijksakademie.nl

relden – de mooiste emigratieverhalen’,

november. Stadhouderslaan 43.

Fotomuseum ‘Hellen van Meene. The

www.fotomuseumdenhaag.nl Rijksmuseum ‘Dick Bruna. Kunste-

Achterbaan 82. www.huizermuseum.nl

weldoeners’, t/m 29 november. Agnietenstraat 1. www.centraalmuseum.nl

naar’, t/m 25 november. – ‘Azië > Amsterdam’, 17 oktober 2015 t/m 17 januari

Laren

2016. Museumstraat 1.

Singer Laren ‘Bergense School. De

Museum Catharijneconvent

www.rijksmuseum.nl

eerste Hollandse expressionisten’, t/m

‘De heksen van Bruegel’, t/m 31 januari

29 november. Oude Drift 1.

2016. Lange Nieuwstraat 38.

www.singerlaren.nl

www.catharijneconvent.nl

104



105

AGENDA

OKTOBER/NOVEMBER

Gemeentemuseum ‘Kleur ontke-

sler: Here And Now!’,

tend. Moderne kunst in de lage Landen

t/m 6 december. –

1885-1914’, t/m 4 januari 2016. – ‘Ode

‘Keith Haring. The Poli-

aan de Nederlandse mode’, t/m 7 fe-

tical Line’, t/m 7 fe-

bruari 2016. Stadhouderslaan 41.

bruari 2016. – ‘Rode

www.gemeentemuseum.nl

welvaart. Sovjet Design 1950-1980’,

Panorama Mesdag ‘Chansons Gri-

t/m 14 februari 2016.

ses. Creaties van Peter George D’Ange-

Museumpark,

lino Tap’, 18 oktober 2015 t/m 20 maart

Westzeedijk 341.

2016. Zeestraat 65. www.mesdagjaar.nl

www.kunsthal.nl

VAN DER LINDE

MAQUETTE MATERIAAL

Van der Linde intruduceert maquettemateriaal. Zoals metalen en kunststof profielen en balsahout.

Pulchri Studio ‘Ilja Walraven laat DNA

Museum

Al het maquettemateriaal is voorlopig alleen verkrijgbaar

Boijmans

in de winkel aan de Rozengracht in Amsterdam.

Van Beuningen

Ter introductie deze aluminium Proedge

‘Van Bosch tot Brue-

miniatuur verstekbak met stevig zaagblad.

gel. De ontdekking van

Van 23,95 voor 14,95

Prijzen inclusief BTW Verzenden mogelijk door geheel Nederland.

zien’, 25 oktober t/m 15 november.

het alledaagse leven’,

Lange Voorhout 15. www.pulchri.nl

10 oktober 2015 t/m 17

van der linde Materialen voor de beeldend kunstenaar Rozengracht 36-38, 1016 NC Amsterdam | T 020-62 42 791 [email protected] | www.vanderlindewebshop.com

januari 2016. Museum-

HardinxveldGiessendam

park 18. www.boijmans.nl BELGIË

Museum De Koperen Knop ‘Prachtige Oude Mensen’, t/m 31 okto-

Antwerpen

ber. – ‘Het Circus’, 7 november 2015 t/m

Galerie De Zwarte Panter

Napoleonkaai 15.

9 januari 2016. Binnendams 6.

‘Nick Andrews. Divine Desires’, t/m 8

www.galerieschoots-vanduyse.com

www.koperenknop.nl

november. – ‘Fred Bervoets’,

Leerdam

t/m 20 december. Hoogstraat 70-74.

Bonheiden

www.dezwartepanter.com

Galerie Art Depot

Partycentrum Dak

‘Jan Latinne’, t/m 1 november. Dorp 31.

‘Leerdamse Kunstvierdaagse’, vanaf 29

Galerie Het Vijfde Huis

oktober t/m 1 november. Tiendweg 9.

‘Els Vos. Passage’, t/m 31 oktober.

www.leerdaamsekunstvierdaagse.nl

Reynderstraat 5. www.hetvijfdehuis.com

www.artdepot.be

Gent S.M.A.K.

Rotterdam

Galerie Schoots + Van Duyse

‘Sol LeWitt. Uit de collectie’ t/m

Kunsthal ‘Verf wordt vogel. Arie Schip-

‘On Eye Level. Nieuw werk van Robbert

14 februari 2016. Jan Hoetplein 1.

pers’, t/m 29 november. – ‘Mathias Kes-

Fortgens’, t/m 21 november.

www.smak.be

106


november

Recommend Documents