NOVEMBER -

/KLIM BERGSPORT en

magazine februari

1

VERSCHIJNT ZES KEER PER JAAR - januari (SUMMIT), 2/ FEBRUARI, 3/ APRIL, 4/ juni, 5/ SEPTEMBER; 6/ NOVEMBER AFGIFTEKANTOOR 3500 HAsselt 1 - AFZenderadres Statiestraat 64 - zwijndrecht - erkenningsnr. P309808

PARTNER

2

/jaargang 7 nr. 2014 / 2

/inhoud 5/

Partners / Lidmaatschap

7/

up2date / Gezien bij onze partners

9/

After Summer 2013

10/

Winter in Noorwegen

12/

Studie van de weerstand van ijswatervallen

14/

Hoogtoerski door het Ötztal (Oostenrijk)

18/

Lawinerugzakken

21/

Waarden en ethiek in het sportklimmen

22/

Gorges du Verdon (Frankrijk)

26/

Lake District (Groot Brittannië)

30/

Krabi (Thailand)

32/

Natuurfotograaf Werner Van Steen

34/

Voetafdruk - Vreemd gespuis in het steengruis

39/

Shop

/HIGHLIGHTS

14

3

22

foto kaft : klimmen in Noorwegen (artikel pagina 10)

26

30

PARTNER

PARTNER

/partners

/lidmaatschap HOE LID WORDEN? Voor nieuwe leden: www.klimenbergsportfederatie.be, klik op WORD LID en doorloop de stappen. Voor wie in 2013 reeds lid was: stort het juiste bedrag (zie tarieven) op onderstaand rekeningnummer met vermelding van het lidnummer OF log in op website met lidnummer en paswoord, ga naar “Mijn KBF” en hernieuw uw lidmaatschap. U kan uw persoonlijke gegevens aanpassen en via OGM of Paypal betalen. BBAN: 068-2247992-44 IBAN: BE55 0682 2479 9244 SWIFT of BIC: GKCCBEBB -

TARIEVEN Standaardlid (AU) - 72 € (voor leden 2013) / 80 € (voor nieuwe leden) Voor iedereen van 19 jaar tot en met 64 jaar (geboortejaar 1950 t.e.m.1995). Jeugdlid (JU) - 43 € (voor leden 2013) / 51 € (voor nieuwe leden) Voor kinderen/jongeren tot en met 18 jaar (geboortejaar 1996 t.e.m. 2013). Seniorlid (SU) - 61 € (voor leden 2013) / 69 € (voor nieuwe leden) Voor senioren van 65 jaar en ouder (geboren voor 01/01/1950). Gezinslidmaatschap (GU) - 187 € (voor leden 2013) / 195 € (voor nieuwe leden) Voor personen die op hetzelfde adres gedomicilieerd zijn (partner, kind(eren of anderen). Extra verzekering Mountainbike - 6€ Verzekering voor beoefening Mountainbike in België (buitenland is zowieso gedekt) Ski en snowboard op piste - 12 € Verzekering voor dekking kosten nabehandeling in België van een ongeval in het buitenland op de piste. Leden die in het buitenland woonachtig zijn betalen 13 € extra per uniek adres

5

/COLOFON KLIM- EN BERGSPORTMAGAZINE KBF Dit federatietijdschrift verschijnt zes maal per jaar en is een uitgave van de Klim- en Bergsportfederatie VERSCHIJNINGSDATA 2013 Begin januari (Summit 2013), begin februari, begin april, half juni, begin september en begin november. REDACTIEVERANTWOORDELIJKE Reginald Roels / [email protected] REDACTIEMEDEWERKERS Herman De Kegel (verbetering teksten) / Luc Vandenbosch (ecologie) / Louis De Geest (ecologie) Uiterste inzenddatum Artikels/teksten 2014 uitgave februari: 20/12/2014 uitgave april: 15/02/2014 uitgave juni: 28/04/2014 uitgave september: 18/07/2014 uitgave november: 15/09/2014 VORMGEVING, PREPRESS EN DRUK LayOut - opmaak: Reginald Roels Druk: Drukkerij Paesen - Genk

VERANTWOORDELIJKE UITGEVer Tuur Ceuleers p/a Statiestraat - Zwijndrecht

6

/UP 2 DATE NIEUWS Burg Reuland. In een van de vorige KBF-magazines stond er een oproep: “GEZOCHT”, om mensen met de nodige kennis en ervaring bijeen te brengen rond onze nieuwste aanwinst, de nieuwe hut in Burg-Reuland. En met succes. De werkgroep is van start gegaan, heeft al een eerste bezoek ter plaatse gebracht en ondertussen werd het gebouw ook winterklaar gemaakt om vorstschade te voorkomen. We zijn nu zover dat de eerste fundamentele keuzes dienen gemaakt. Er wordt weldra contact genomen met de bouwkundige dienst van de gemeente om te weten wat kan en wat niet kan. Ondertussen buigt de raad van bestuur zich over het budget en worden hier de keuzes van de werkgroep bevestigd of bijgestuurd. We plannen in de loop van februari ook een bezoek met onze huidige wirten en medewerkers van de Chaveehut om te profiteren van hun ervaringen en om hun ideeën te verwerken in de visie die we met de werkgroep willen voorleggen op de volgende Algemene Vergadering van de federatie.

KBF-Algemene Vergadering 2014 De statutaire Algemene Vergadering van de Klim- en Bergsportfederatie vindt plaats op zaterdag 29.03.2014 vanaf 09:00u. (einde is voorzien rond 17:00 u.) - in het Bloso-centrum, Beenhouwersstraat 28, 2830 Willebroek. Individuele sportbeoefenaars, in regel met het lidmaatschap 2014, hebben het recht aanwezig te zijn op deze bijeenkomst. Ze hebben bovendien het recht een punt op de agenda te plaatsen indien zij een schriftelijk verzoek daartoe, vergezeld van de handtekeningen van min. 30 andere sportbeoefenaars, richten aan de Raad van Bestuur en dit uiterlijk 28.02.2014. Contact = [email protected]

te koop Ski’s Salomon Scream Lengte 169 / 2003 met Fritschi Diamir Freeride binding inclusief vellen en harscheisen. Skischoenen Lowa Structura Evo maat 8 Prijs: in pakket € 195 [email protected] / 0475 60 21 95

/GEZIEN BIJ ONZE PARTNERS Update firmware Mammut Barryvox pulse 4.0

Bleau Beach Westende / rocks on tour Voor het 4de jaar staan de klimrotsen van Rocks On Tour (www. rocksontour.be) opgesteld op het sportstrand van Westende net naast de nieuwe surfclub “De Kwinte”. Bleau Beach Westende is een openluchtklimzaal waar je op het strand kan klimmen met zicht op zee. De boulders zijn zowel toegankelijk voor recreatieve als gevorderde klimmers. In het voor- en najaar kan u er steeds in het weekend terecht (ook op de feestdagen in de verlengde weekends) en op woensdagavond is er de vaste afspraak met de lokale klimmers. In de vakantiemaanden (Paasvakantie en Grote vakantie) zijn we elke dag open. Dit jaar krijgen alle KBF-leden een extra korting en betalen slechts 5 euro voor een klimbeurt op vertoon van hun KBF-lidkaart. Op zaterdag 23 augustus 2014 vindt de klimwedstrijd Rocks@ Westende plaats voor jeugd en volwassenen. Dit is de eerste manche van Rocks On Tour.

Vanaf nu is er een update beschikbaar voor de Pulse Barryvox. Deze update zet uw Pulse Barryvox om naar Firmware 4.0. Hierdoor komen er een aantal functies bij: Barryvox Intelligent Search Een uitgebreide First Signal Display Een geoptimaliseerde Richting Display Wie interesse heeft, moet zeker een kijkje nemen op volgende website: http://www.mammut.ch/en/newfirmware.html De update is beschikbaar in De Berghut, Plezantstraat, Hamme

Lim’ice V70 De Lim’Ice is een scherper voor ijsschroeven. Met dit eenvoudig toestel kan je ijsschroeven onder de ideale hoek bijvijlen. Eenvoudig in gebruik! Verkrijgbaar in De Berghut, Plezantstraat, Hamme.

7

PARTNER

8

AFTER SUMMER 2013 2013 bracht heel wat hoogtepunten, waaronder onze jaarlijkse After Summer beurs op 24 november 2013! De beurs heeft haar twee doelstellingen bereikt zijnde geïnteresseerden te laten kennis maken met de sport en (actieve) leden – groot en klein – een leuke namiddag te bezorgen. De After summer bracht klimmers, bergsporters en vakantiegangers samen om hen te inspireren. Naast tal van infostanden van KBF-partners en externe organisaties stonden diverse sprekers op het podium van de Black Box. Hiking Advisor gaf een uitnodigende presentatie over ‘packraften’. Het ABS® Backpacking system werd haarfijn uitgelegd door Julia Schmideder (Duitsland) en Elin Hellemar (Zweden). Tot slot lieten Sam Van Brempt en Tim De Dobbeleer hun indrukwekkende foto’s van hun Patagonië-avontuur nog even op onze netvliezen nazinderen. Voor de echte kenners en leergierigen onder ons werden workshops georganiseerd rond bergsportthema’s. En alsof dit aanbod niet voldoende was kon je enkele highliners op een hoogte van 8m hun beste trics uit hun mouwen zien schudden. Voor de kinderen was er heel wat entertainment in de Kids Corner. KBF-sportkaders en vrijwilligers ontvingen als dank een PETZLgadget en werden met een receptie en maaltijd uitvoerig bedankt voor hun inzet van het afgelopen jaar. De KBF wil zijn dank uiten aan de standhouders, de sprekers èn de bezoekers voor deze geslaagde 2013-editie! To be continued!

9

/ Noorwege “På yttersida av hverdagen finnes en skatt” – Sjur Nesheim, Klatreliv Vrij vertaald: Voorbij het dagelijks leven ligt een schat. En die schatten zocht ik op. Om mijn studies te beëindigen en mijn thesis te schrijven trok ik naar het prachtige Noorwegen. Vele mensen denken daarbij direct aan koude donkere dagen. Ik dacht vooral aan veel sneeuw, ijs en rotsen.... wat ik er ook vond!

10

Mijn thuishaven voor negen maanden was Trondheim. Gelegen in midden-Noorwegen (provincie Sør-Trondelag) vormde het de perfecte uitvalsbasis voor weekendjes tourskiën en ijsklimmen. Twee uur ten zuiden van Trondheim ligt het kleine Oppdal, een wintersportstadje met zelfs enkele skiliften (een uitzondering in Noorwegen). Wat verder in de Drivdalenvallei vind je er een hoop ijslijnen die zich al eind oktober beginnen te vormen. Sommige zijn slechts een touwlengte lang en vlakbij de straat, andere een drietal lengtes, met een heus alpien karakter. De toon voor een goede winter was gezet! Er valt in Noorwegen echter meer te doen dan ijsklimmen. Meer naar het zuiden vind je, te midden het behoorlijk vlakke terrein van Dovrefjell, de prachtige Snøhetta. Doordat hij hoog boven omliggende heuvels uitsteekt werd hij in de jaren 1800 foutief gezien als de hoogste berg van Noorwegen.

De overschrijding van oost naar west is in de zomer een klassieke rots-route, in de winter is de beklimming een echte uitdaging! Toen ik er met Mia en Sigmund aankwam was het kleine weggetje tot in Snøheim, een verzameling kleine hutjes aan de voet van de berg, afgesloten. Er stond ons een 15 kilometer lange skitocht over vals-plat terrein te wachtent, bij temperaturen rond de -27°C. Onder een stralende sterrenhemel sloegen we ons tentje op bij de hutjes – die uiteraard allemaal gesloten waren. Je weet dat het echt koud is wanneer je blij bent dat de wekker al om 4uur ’s morgens afgaat en je jezelf warm mag gaan lopen. Wat volgde was een prachtige dag heerlijk traverseren, enkele mixed lengtes en een prachtige zonsondergang bij het afdalen.

/Winter in gen .

tekst en fotos: nelson neirinck

In het machtige Jotunheimen ging ik met drie vrienden voor de echte hoogste berg in Noorwegen, de Galdhøpiggen. Alweer besloten we om een zomerse klassieker een winters tintje te geven en deden we de overschrijding van de meer dan 10 toppen (topjes) rond de Svelnosbreen-gletsjer. Deze tocht brengt je via makkelijke graten en minder vanzelfsprekende stukken mixed tot op de top van de koning van de Noorse bergen. Alweer een lange en koude tocht, maar de omgeving is er zo mooi en verlaten dat je er veel voor over hebt! Als afsluiter van de winter besloot ik dan met een vriend een uitdaging aan te gaan met Lavåa. Deze 300m hoge waterval met enkele vijfde graad lengtes was perfect om de laatste winterenergie er uit te persen en maakte mijn Noors winterverhaaltje af. Maar niet enkel in de winter kun je klimmen in Noorwegen. In tegenstelling tot wat velen denken vind je wel degelijk behaakte sportklimmassieven in Noorwegen. Vlakbij Trondheim is er het befaamde massief ‘Hell’. Met een hoop korte, maar krachtige routes van de zevende graad en enkele achtste-graad routes een erg leuke plaats om na een drukke schooldag eens alles goed kapot te trekken. En dat is verre van alles wat er te klimmen valt in Noorwegen. De lofoten, Kvaløya, Tromsø… Nog vaak droom ik weg over routes die nog liggen wachten op mij! Wie meer info wil over klimmen in Noorwegen kan altijd mijn artikels op de MountCoach-blog raadplegen of me via de site een mailtje sturen: www.mountcoach.org

11

/Studie van de weerstand van ijswatervallen

petzl

petzl ijsbijl NOMIC Zacht ijs, hard ijs of dry-tooling ... de NOMIC ijspikkel is synoniem met prestaties, polyvalentie en ergonomie. Dankzij zijn regelbare handgreep kunt u hem op verschillende manieren vasthouden. De ICE doorn zorgt voor een doeltreffend verankeren in alle soorten ijs, terwijl hij ook weer makkelijk te verwijderen is uit het ijs. De doorn bezit twee verwijderbare antivibratieelementen om de ijsbijl te stabiliseren en met een uitzonderlijke swing in het ijs te drijven. De NOMIC ijsbijl kan eveneens uitgerust worden met een hamer om rotshaken in te slaan. Ga naar 
www.petzl.com/ice voor het introductiefilmpje en info.

Hoe reageert het ijs op de weersomstandigheden? Onze intuïtie laat vermoeden dat zeer lage temperaturen goede omstandigheden zijn voor ijswatervallen. Maar is het echt zo eenvoudig? Hoe
 kunnen we de ervaringen van de klimmers en een wetenschappelijke studie met elkaar verenigen? Een studie van het Laboratorium voor Glaciologie en Geofysica in Grenoble, ondersteund door de Petzl Stichting, levert een aantal antwoorden op. Als de vorming van ijswatervallen progressief verloopt,
 dan kan het breken van het ijs agressief zijn en in het bijzonder voor de verticale structuren.
 De temperatuurverschillen brengen sterke mechanische gevolgen voor het ijs met zich mee en in bepaalde gevallen zelfs in voldoende mate dat ze een brutale breuk in de ijswaterval kunnen veroorzaken. Ijs lost immers op als het warmer wordt en krimpt als het afkoelt. Als de afkoeling traag verloopt, kan het ijs zich aanpassen en zich ‘plastisch’ vervormen. We spreken in dit geval van ‘ductiel’ gedrag. Bij een snelle afkoeling kunnen er echter scheuren ontstaan of kunnen de door de ijsbijlen veroorzaakte scheurtjes verder gaan barsten. In dit geval spreken we van fragiel gedrag. Via metingen van de in de ijswatervallen geïnstalleerde druksensoren kan men het verband zien tussen een agressieve temperatuursverandering en een sterke verhoging van de mechanische druk. Bij de analyse van dit laatste fenomeen beschikt de ijsklimmer over interpretatiesleutels voor de ijskwaliteit, in functie van de waargenomen temperaturen de dagen vóór de beklimming van een ijswaterval.

12

PARTNER

Het is onmogelijk om hier alles tot in detail te bespreken. Deze schriftelijke informatie kan dan ook nooit zo volledig zijn als hetgeen u in de praktijk aanleert. Inhoud samengesteld in samenwerking met François Damilano, lid van het studieproject ‘ijskristal’. Meer info vindt u op de website van onze Stichting www.petzlfoundation.org in het artikel ‘Ice crystals, a scientific journey into the heart of icefalls’.

Foto’s - PETZL

Studie van de weerstand van ijswatervallen Periode van stabiele temperaturen rond 0 °C (weinig opwarming overdag, geen noemenswaardige afkoeling ‘s nachts): Het ijs reageert ductiel. Kortom, deze situatie lijkt gunstig te zijn. We spreken in dit geval van ‘zacht’ ijs. Langere periode van zachte temperaturen boven 0 °C, ook ‘s nachts: Het vloeien van water over het ijs/rotsoppervlak zorgt ervoor dat het ijs van de rots loskomt. Kortom, deze situatie is ongunstig. Plotse afkoeling gevolgd door een periode van intense koude: Dit brengt sterke thermische spanningen voor het ijs met zich mee: het ijs wordt fragiel. De ijsbijlen werken het scheuren extra in de hand; het ijs kan zelfs instorten door het gewicht van de klimmer. Bovendien zal een vrijstaande ijskolom die samentrekt ook verkorten en zo sterke verticale mechanische spanningen in de structuur veroorzaken. Het risico op een spontane instorting van de structuur is dan ook zeer groot. Geleidelijke afkoeling over meerdere dagen gevolgd door een periode van intense koude: Deze omstandigheden lijken minder kritiek, maar het ijs blijft zeer fragiel en breekbaar onder de druk van de ijsbijlen van de klimmers.

13

hoogt /op ski

door het Ötztal Begin april, klaar voor een week toerskiën in het Ötztal, gelegen tussen Obergurgl en Vent, het paradijs voor winterse hooggebergte tochten. Je skiet er tussen de hoogtste toppen van Tirol (zoals de Wildspitze en de Weisskugel), over gletsjers en boven de 2500 meter door spectaculaire landschappen.

14

Na een hele nacht rijden, nemen we een stevig ontbijt in een hotel in Sölden. We hebben een afspraak met onze gids Lorenzo in Vent (1900m), het laatste dorpje van het Ötztal, waar we ook de andere groepsleden ontmoeten. Wanneer we vertrekken naar de Martin Buschhut (2501 m) is het weer mistig, met lichte sneeuwval en er waait een koude wind. Af en toe laat de zon zich voelen. De weg loopt langs de steile flanken van een smalle vallei. Beneden rolt de rivier. Er ligt voldoende sneeuw zodat de traversée zonder veel moeilijkheden verloopt. In de hut krijgen we voor ons groepje van 8 een lager toegewezen van 14 personen, zodat we comfortabel kunnen genieten van een verdiende rust.

Maandag, de eerste ochtend, vertrekken we pas om 8.45u. De volgende dagen zijn we echter al een ietsje meer geroutineerd, ontbijten we vroeger en beginnen sneller aan de tocht. Lawinegevaar is 2, en dat blijft ongeveer de rest van de week. Een dagelijks ritueel blijft het testen van de lawinebieps bij het vertrek. Er staat een koude west-zuidwestenwind en er is 10 à 15 cm verse sneeuw gevallen. Vandaag is het doel de Hauslaubkogel (3402 m). Een gemakkelijke aanloop richting Similaun-hut brengt ons tot de laatste vallei voor de Similaunpas. We slaan rechts af. De laatste 300 hoogtemeters wordt het terrein steiler en testen we of onze ‘spitzenkehre’ nog lukt. Op de col is de wind toegenomen en stuifsneeuw waait in het rond. We bergen de vellen in de rugzak. De top bereiken we door een tiental meter klauteren over besneeuwde rotsen. Het zicht is adembenemend maar de temperatuur laat niet toe lang te genieten.

toerski tekst: lus vandenbossche fotos: Lorenzo Iachelini

De afdaling gaat vlot, de sneeuw is van goede kwaliteit en we maken een mooi spoor. Blijkbaar is dit een ervaren groep want we vallen weinig. Lorenzo geeft aanwijzingen hoe we onze bochten perfect kunnen afmaken. Op het laatste stuk vals-plat zoef ik iedereen voorbij met mijn net geslepen en gewaxte skies. Om 14.00u zijn we terug aan de hut, en de weinige slaap, in combinatie met de hoogte, laten zich nog steeds voelen, zodat iedereen verkiest te rusten i.p.v. het maken van sneeuwprofielen en het volgen van lawinebiepsoefeningen. Dinsdag... blauwe hemel en zon, een aangename temperatuur om te stappen. De aanloop gaat in dezelfde richting als de Hauslaubkogel, maar we buigen linksaf, de Niederjoch ferner op, naar de Similaun (3607m). Het spoor ligt heel goed en is niet steil waardoor we minimaal spitzenkehren moeten toepassen. We maken een skidepot 150 meter onder de top. Aangezien er een behoorlijk aantal groepen onderweg zijn, is het druk op de top. Een groep Fransen (met Italiaanse gids) is de hele tijd in onze buurt gebleven, en Lorenzo geeft ook hen de nodige instructies. De laatste 150m lopen we over een besneeuwde rotsgraat. Sommige gespen de stijgijzers aan, maar dat blijkt niet echt nodig, want het terrein is niet verijst. Lorenzo neemt ons, voor alle veiligheid, in touw. Het panorama op de top is geweldig: van de Brenta Dolomieten over Presanella, Ortler, Gran Zebru tot het Bernina massief. We staan op de grens van Oostenrijk en Italië. Het skiën is plezant en de sneeuw op de noordhelling is van een schitterende kwaliteit.

Aan de hut vertelt Lorenzo dat hij slecht nieuws heeft gekregen: maandag zijn in het Ortler gebied 15 mensen in een lawine terecht gekomen, waarbij 4 mensen de dood vonden, waaronder een vriend-collegagids. Aangezien Lorenzo graag op de begrafenis aanwezig wil zijn, probeert hij een afspraak te maken met een andere gids om ons verder te begeleiden. Op donderdag voelt Lut zich niet zo goed en wil naar beneden. Door het warme weer is de vallei verijst en is er lawinegevaar. Alleen afdalen is niet veilig en dus brengt Lorenzo haar naar beneden. Mocht hij tijdig beneden zijn, dan gaat hij alsnog naar de begrafenis. Wij mogen alleen op stap naar de volgende hut. De avond ervoor hebben we de kaart bestudeerd en ‘s morgens kregen we nog de nodige instructies. Luc heeft zijn ski’s met vellen laten buiten staan waardoor de vellen verijsd zijn en glijden, niet de beste omstandigheden voor spitzenkehren! Weer een mooie dag vandaag, het gaat goed, te goed want we merken te laat dat we een vallei vroeger naar rechts hadden gemoeten.

Honderd meter voorbij de hut steken we de rivier over, traverseren we de flank aan de overkant van Martin Busch en komen zo in een smalle, wilde vallei. De morenewanden tonen duidelijke sporen van een verdwenen gletsjer. Op het einde van de vallei bereiken we de Marzellferner. Grote ijsblokken en ijswanden vormen hier nog een echte gletsjer.

Geen nood, we kunnen gemakkelijk doorsteken tot waar de helling steiler wordt en de rotsen door de sneeuw steken. Daar is het even zoeken om een goed spoor te maken langs de rotsen en niet op de lawine gevaarlijke helling. Mark kent perfect de omgeving, hij heeft hier ‘s zomers al vele huttentochten begeleid. Vanop de graat zien we een skispoor dat van de Saykogel 3355m richting Martin Busch loopt. Langs links bereiken we makkelijk de graat die naar de insteig van de top loopt. De graat is breed genoeg maar evenwicht en concentratie komen hier van pas. We hebben de hele tijd een magnifiek zicht op de tochten van de voorgaande dagen, er is vandaag niemand op weg naar de Similaun, het spoor naar de Hintere Schwärze loopt duidelijk tussen de gletsjerbreuken. En we zien nu dat er een groep helemaal links loopt, het spoor is steiler en wellicht met minder spalten.

Er ligt te weinig sneeuw om veilig over de gletsjer te stappen. Waar we spalten vermoeden lopen we gedurende enkele honderden hoogtemeters in touw. De topgraat naar de Hintere Schwärze ligt er niet geweldig bij en er komen wolken opzetten. We besluiten links uit te wijken en naar het joch te gaan op 3393 m, vanwaar we een zicht krijgen op de andere vallei met als markantste toppen de Röte en Karles Spitze. Er zitten twee cordées in de noordwand die bijna tot aan de top vergletsjerd is. Wanneer we op het joch staan, zit de top geheel in de wolken. Het aanhoudende slechte weer komt van het zuiden. Het laatste stuk is klauterwerk over losse stenen, en bij het dalen overwinnen we de rotspartij zonder problemen. We moeten kort achter elkaar in hetzelfde spoor skiën, maar onze snelste man blijft echter achterop. Slecht gewaxte ski’s zorgen voor een hoop sneeuw en geen snelheid op het stuk ‘vals-plat’. Lorenzo’s snelle waxbeurt lost het euvel op en eens terug in de spaltenzone, skiën we in touw. We lachen meer dan skiën, want we lijken net een duizendpoot die over de gletsjer zwalpt. Stokken in de ene hand en touw in de andere. We mogen de concentratie niet verliezen

En weer hebben we een prachtige afdaling. We skiën op de Niederjochferner, niet te veel naar rechts want daar komen we in kartonsneeuw. We bereiken het Rofental en bij de tweede brug moeten de vellen terug aan. Eerst maakt Paul nog even een grote salto waarbij een van de skistokken het begeeft. Het is twee uur voor we het Hochjoch-Hospiz 2413m bereiken. We dachten verkeerdelijk via de zomerweg naar de Vernagthut te kunnen. De helling is echter te steil en lawinegevaarlijk. We moeten dus over de Guslarspitze 3128m, dat betekent nog 700 hoogtemeters. We vragen de huttenwirt of er nog plaats is. Vermits er enkele groepen afgezegden, kan het en besluiten we daar te overnachten. Een goed besluit, de gezelligste hut met het beste eten en de vriendelijkste wirt van de hele week. We ontmoeten er de twee KBF-leden die we begin van de week in de Martin Busch hut zagen en ook nog drie andere VlaamsBrabantse KBF-leden. Ik stuur een sms naar Lorenzo omdat we in de buurt van de hutten nooit gsm-bereik hebben. Hij zal de Vernagthut afzeggen en ons morgenvroeg in Hochjoch-Hospiz komen ophalen.

Woensdag waren we al vroeg wakker doordat drie gasten in ons lager vergeten waren hun wekker van de vorige nacht af te zetten. In tegenstelling tot de weersvoorspelling hebben we weer een staalblauwe hemel en gaan naar de Hintere Schwärze of Cima Nera, met zijn 3628 meter de derde hoogste van de Ötztaler Alpen. Deze is minder populair dan de Similaun.

16

want geregeld blijft het touw ergens achter zitten. Daarna mogen we door uitstekende sneeuw onze eigen bochtjes maken,. Op het einde van de vallei moeten we 150 meter stijgen met de vellen. Afstand bewaren is de boodschap want de zon doet de sneeuw op de flank smelten en er komen stenen los.

Vrijdagochtend, het sneeuwt, de meeste groepen bergen hun topplannen op en gaan ofwel naar een andere hut of naar beneden. De huttenwirt vertelt dat Lorenzo op weg is van de Vernagthut, het lawinegevaar op de weg van Vent naar Hochjoch-Hospiz is te reëel, dus moet hij via de Vernagthut komen. We hebben tijd om te kaarten, te lezen of rond de hut onze skistijl te verbeteren. Het is middag wanneer we op pad gaan, het sneeuwt minder maar zicht is er nog steeds niet. We gaan niet via de Fluchtkogel 3497m naar de Vernagthut 2766m. We lopen op GPS en kijken uit voor sneeuwkuilen. We zijn blij dat we deze tocht gisteren in de late namiddag niet meer hebben ondernomen, het vraagt toch wat inspanning. Ondanks het beperkte zicht lukt het skiën aardig, net voor de hut is het weer even klauteren. De ontvangst is alles behalve vriendelijk, we krijgen het winterlager toegewezen. Veel ruimte, maar we gaan een heel koude nacht tegmoet. De tocht komt door alle ramen en deuren. Zaterdag, onze laatste dag, terug een staalblauwe hemel en heel warm. Er rest ons niet genoeg tijd voor de Hochvernagtspitze 3535m, dat zal voor een volgende keer zijn. Om toch een blik te werpen op de vallei rond de Vernagthut gaan we naar het Gepatschjoch 3048m. We volgen de westelijke morenenrand achter de hut tot op de Vernagtferner. Enkele groepen zijn op weg richting Wildspitze. Waar zij rechts af buigen richting Brochkogeljoch gaan wij links en lopen in touw. Een paar meter onder het joch probeert Lorenzo een lawine uit te lokken, de sneeuw is redelijk compact en blijft liggen ondanks de belasting. Vanop het joch kijken we een laatste keer links naar de Weisseespitze en rechts naar de dominante Wildspitze. De sneeuw leent zich weer uitstekend om mooie bochtjes, naast

elkaar te maken, alleen moet ik regelmatig pauzeren, mijn quadriceps houdt het niet uit. Via de Vernagthut skiën we naar Vent, het eerste deel is zonder moeilijkheden. Maar waar de rivier dieper loopt, versmalt de vallei en wordt de helling steiler. Het pad is even een ski breed, concentratie is hier nodig. We kunnen skiën tot in Vent, de sneeuw is niet altijd van goede kwaliteit maar om twee uur staat iedereen aan de auto. We sluiten deze prachtige week af op een zonnig terras in Vent, de ober spreekt er alle talen, zelfs ‘Vlaams’.

Praktisch Vertrek en eindpunt: Vent – Ötztal + 900 km De tochten maken deel uit van de Ötztaler Skirunde, het voordeel om vanuit een paar hutten tochten te maken is dat je niet de hele week met een zware rugzak moet skiën. 1. Vent 1900m – Martin Busch hut 2501m 2. Martin Busch hut 2501m – Hauslaubkogel 3402m 3. Martin Busch hut 2501m – Similaun 3607m 4. Martin Busch hut 2501m – Hintere Schwärze 3628m 5. Martin Busch hut 2501m – Hochjoch-Hospiz 2413m via Saykogel 3355m 6. Hochjoch-Hospiz 2413m – Vernagthut 2755m via Mittlere Guslarspitze 3128m 7. Vernagthut 2755m – Gepatschjoch 3038m Vent 1900m Kaarten: Alpenvereinskarte blad 30/2 en 30/6

17

/lawinerugzakken DE EFFECTIVITEIT VAN EEN LAWINE-AIRBAG. Lang geleden was er een jager, Peter Aschauer, die terug kwam van een jachttocht, bovenop z’n schouders een gems. Onverwacht kwam Peter in een lawine terecht. Wonder boven wonder overleefde hij de lawine doordat hij er bovenop bleef drijven. Zoveel jaren later zijn lawine-airbags een feit en worden zij beschouwd als een ‘must have’ aanvulling bij je lawine-3-eenheid (ARVA, schop en sonde)…. En allicht zal er binnen ettelijke jaren gesproken worden over een lawine-4-eenheid. Het belangrijkste verschil tussen de lawine-airbag en de ARVA, schop en sonde is de preventieve werking ervan. Hij probeert te voorkomen dat je onder een lawine terecht komt, terwijl de andere drie materialen pas gebruikt gaan worden als het leed al geschied is en een van je maten onder de sneeuw ligt. Vanwaar het verband tussen onze jager en een lawine-airbag zal je vragen? Wel, beide zijn gesteund op hetzelfde principe, in de natuurkunde gekend als ‘inverse segregatie’. Dit komt er op neer dat grotere delen in een bewegende substantie boven blijven. Neem eens een kist met kiezels, schud ermee en je zult merken dat de grote kiezels boven blijven, terwijl de kleinere naar beneden zakken. Je lawine airbag is een grote kiezel van ong. 150l lucht, net als onze jager met z’n gems op zijn schouders.

PARTNER Bron: 18

Enkele jaren geleden maakte het Institüt für Schnee- und Lawineforschung (SLF) in Davos een studie rond de effectiviteit van de lawine-airbags. Hieruit bleek dat van de 262 mensen die met een lawine-airbag in een lawine terecht kwamen, er 255 overleefden (dit komt neer op ongeveer 97%). 2,4% overleefden niet (niet of niet tijdig getrokken, terecht gekomen tegen een boom of rotsblok…). Bij de slachtoffers, zonder airbag maar met lawine-3-eenheid, (67 personen) stijgt het percentage dodelijke afloop tot 25%. DE LUCHTBEL DOORPRIKT? De cijfers van het onderzoek van het SLF zijn zonder meer indrukwekkend, ware het niet dat het Utah Avalanche Center hier tegengewicht aan gaf door deze cijfers te nuanceren. Een onderzoeker Peter Haegeli nam de cijfers onder de loupe: Haegeli stelde dat de 97% overlevingskans niet louter te danken is aan de lawine-airbags: mensen kunnen een lawine ook overleven door bv. uit een lawine te skiën, gered worden door kameradenhulp of gewoon mazzel hebben. Voor het tijdperk van de lawine-airbags waren er immers toch ook overlevenden? Hierbij maak ik direct de bedenking dat Haegeli enkel de zware lawines onderzocht, dus geen kleine lawines. Wanneer er meerdere slachtoffers bedolven zijn onder een lawine, mag men misschien al blij zijn één overlevende te vinden (je hebt immers maar 18 min tijd…). 97% is natuurlijk een mooi cijfer maar misschien is het realistischer te stellen dat 50% van de mensen die de lawine anders niet hadden overleefd, het met een lawine-airbag wel zouden doen. Het thema ‘terrein’ is natuurlijk ook niet onbelangrijk. Een lawine-airbag heeft natuurlijk weinig zin wanneer je tegen een boom terechtkomt, van een rotsrand wordt gesleurd om nog niet te spreken over elementen in het terrein waar de lawine eindigt en de sneeuw kan ophopen. Wat wel interessant is, is het gegeven ‘kleinere lawines’. Er zijn gevallen bekend, waar skiërs hun lawine-airbag trokken maar toch bedolven werden onder de lawine. Vermits je je met een airbag groter maakt (zoals hierboven beschreven) is het ook logisch dat je airbag een zekere tijd nodig heeft om tot dit volume te komen: een luttele 3 seconden. Deze cijfers en onderzoeken ter zijde, is het overduidelijk dat lawineairbags je overlevingskansen aanzienlijk verhogen. Maar natuurlijk is het belangrijker over de nodige kennis te beschikken vooraleer je buiten de piste gaat. ABS ABS nam als eerste een patent op lawine-airbags, en dit al meer dan 25 jaar geleden. Sinds 1996 maakt ABS het huidige systeem: twee losse airbags en het pirotechnic-pneumatic activatie eenheid. Het triggersysteem bestaat uit een handvatje met daarin een heel klein explosiefje. Wanneer getriggerd, schiet een drukgolf door de buis naar de ‘piercing unit’, dit zorgt dat de pin in de cilinder word geslagen die de airbag activeert. Het gebruik van 2 losse airbags van elk 85 liter is ook uniek voor ABS, één van de voordelen is dat wanneer één airbag lek raakt, je in principe nog één airbag over hebt.

De ABS vario en de powderlijn-rugzakken bestaan uit een Variobase unit en zip-ons. De base-unit is het ruggedeelte met banden en het airbagsysteem, de zip-on is het opberggedeelte. Op je base-unit kan je eenvoudig verwisselen van zip-on. Het grote voordeel is dat je met verschillende maten rugzak kan werken. Ga je een dagje freeriden gebruik je 20L, onderneem je een huttentocht, rits je het systeem in je 40L-rugzak. Sinds dit seizoen werkt Ortovox ook met verwisselbaar ABSsysteem in hun Freerider rugzakken.

Dit is eigenlijk een verwarrende naamgeving, de non-refillable is namelijk ook hervulbaar. Het verschil is dat de 207bar refillable met perslucht hervulbaar is terwijl de non-refillable gevuld is met stikstof. De laatste wordt gratis hervuld door de firma.

Verschillende merken verwerken het ABS-systeem onder licentie in hun rugzakken. Bv. The North Face Patrol ABS of de Haglöfs Vodj ABS. Dit zijn geen zip-ons en het systeem in de rugzakken kan dan ook niet losgekoppeld worden. De garantieverlening op deze rugzakken verloopt via het merk en niet via ABS. Op deze rugzakken kan je wel de standaard ABS-cylinders en -triggers gebruiken.

Mammut / Snowpulse R.A.S. syteem Het Mammut Removable Airbag Systeem is een system waarbij de airbag los te koppelen is van de rugzak. Het systeem is in elke RAS ready rugzak te plaatsen. Hierdoor kan je de rugzak ook gebruiken zonder het airbagsysteem mee te nemen. Bijvoorbeeld als rugzak in de zomer. Het Mammut RAS-systeem gebruikt de zelfde cilinders als het bovengenoemde Snowpulse systeem.

nowpulse Snowpulse in een tot sinds kortgeleden Zwitsers merk dat in 2006 op de markt kwam. Sinds 2012 is Snowpulse onderdeel van Mammut. Het systeem bestaat uit één airbag die is verwerkt in de banden van de rugzak. Het unieke aan de airbag is dat die je niet alleen boven op de lawine houdt maar je hoofd en nek ook beschermt tegen impact. Geen gek idee aangezien het feit dat een deel van de lawineslachtoffers ook om het leven komen via trauma’s. Het systeem maakt gebruik van een handle met kabel om de airbag te triggeren. Voor het Snowpulse-systeem zijn momenteel 2 cilinders beschikbaar: een refillable en non-refillable (staal en carbon).

Vanaf dit seizoen is het Snowpulse Lifebag systeem uitgebracht onder de naam Mammut Protection Airbags. Deze airbags hebben én de beschermde vorm maar zijn ook los te koppelen van de rugzak, net zoals het RAS-systeem.

BCA FLOAT Het eigen lawinesysteem van BCA. De BCA FLOAT is een door BCA ontwikkelde airbag. Deze airbags hebben geen verwisselbaar systeem. Ze zijn echter zeer aantrekkelijk geprijsd vanaf 599€. De BCA FLOAT werkt met persluchtpatronen die door middel van een duikfles en een speciale connectorkit bij te vullen zijn. Nadeel van deze cilinders is dat ze enkel leeg vervoerd mogen worden op het vliegtuig. Op onderstaande afbeelding vind je een vergelijking van de verschillende rugzakken.

19

PARTNER

20

/een opinie over: “Waarden en Ethiek

in het Sportklimmen” jan verhoeven

Binnen het beleidsplan van de Klim- en Bergsportfederatie is een van onze doelstellingen om onze sporters aan te zetten tot kritisch nadenken rond en over ethiek binnen onze sport. Onlangs was ik getuige van een discussie rond het gegeven ‘normvervaging binnen de klimsport’ met als schuldige de trend om indoorklimmen populistischer te maken en wedstrijdklimmen commercieel interessanter.

Indoorklimmen wint in België aan populariteit, dat valt niet meer te ontkennen, want de cijfers spreken voor zich. Clubs verbonden aan een klimzaal zien het ledenaantal gestaag groeien en projecten voor nieuwe klimzalen komen op verschillende plaatsen in Vlaanderen bovendrijven. Waar klimzalen oorspronkelijk ontstonden als trainingsmiddel om naar rotsen of bergen te trekken, ontpopt indoorklimmen zich nu op veel plaatsen tot een volwaardige aparte sporttak. Moeten we indoorklimmen daarom beschouwen als een aparte sport, of als eindpunt in je ontwikkeling als klimmer? Of is de kunststoffenwand slechts een hulpmiddel, een tussenstap? is indoorklimmen door het gebrek aan echte rotsen in je buurt slechts een stap onderweg naar het ‘echte’ klimmen? Meer en grotere infrastructuur, meer bekendheid van de sport en een populair imago betekenen meer instroom van nieuwe indoorklimmers, en dus mogelijk ook van “rotsklimmers”. Maar willen we dat wel? Klimmen is altijd al meer geweest dan het beoefenen van een sport. Velen noemen het een manier van leven, met de bijhorende ethiek en waarden, zoals solidariteit, fairplay, tolerantie, respect, ecologie,… Maar, verliezen we deze waarden door de opmars van het aantal indoorklimmers? Moeten we het als een bedreiging zien dat onze sport populairder wordt? Neen. Respect voor mensen die hun sport anders beleven dragen we hoog in het vaandel. Competitie binnen de klimsport of mensen die hun passie ‘slechts’ op een klimmuur beleven, kunnen dit evenzeer met een bepaalde ethiek doen! Beter nog, de “grote namen” in het sportklimmen op rotsen - in België en internationaal - zijn voor het grote merendeel afkomstig uit het wedstrijdmilieu. Op die manier kan de klimzaal ook gezien worden als een lesomgeving voor de attitudes die altijd gezien worden als eigen aan de bergsport.

En als de trend zich doorzet en de instroom van bergsporters via de klimzalen blijft lopen, worden onze belangrijke waarden dus gewoon behouden. Kan er dan sprake zijn van een dreiging dat onze normen en waarden vervagen? Misschien wel. Maar, is deze groter dan vroeger omdat ‘the field of play’ verandert? Neen. Het is aan ons allemaal om mee te helpen onze waarden uit te dragen en aan te leren aan nieuwe klimmers, en een omgeving te creëren waarin beleving, passie en respect belangrijker zijn dan succes of eigenbelang, of het nu om binnen of buiten klimmen gaat. Uiteindelijk verandert slechts de plaats waar nieuwe klimmers voor het eerst in contact komen met de sport. Daarom hoeft de sport op zich niet te veranderen. Moeten we indoorklimmen dan beschouwen als een aparte sport? Moeten we indoorklimmen beschouwen als een eindpunt in je ontwikkeling als klimmer? Moeten, nee. Mogen, ja.

21

gorgesdu Klim- en reisbestemmingen moeten altijd verder, exotischer en extremer zijn. Naast alle nefaste neveneffecten van deze vorm van globalisering, kunnen we iets leuks opmerken: dichtbij huis is er soms geen kat. In Freyr is het ook in het weekend nog tamelijk rustig, zodat zelfs de zeer elegante toevallige duik in de Maas - hoofd en kin eerst, tijdens een poging in Encore un verre…je vois la mer - van een goede vriend uit Meise, nog niet de ronde is gegaan. Eigenlijk valt er naast onze deur net iets meer te beleven dan wat we denken. Opdat deze relatief rustige, wondermooie gebieden dichtbij huis wat meer aandacht krijgen, en hopelijk ook meer afval, lawaai en een klopjacht op hagedissen, schrijven we er bij deze een reclameartikel over. Maar ja, valt de Verdon nu dichtbij te noemen? Misschien wel, want de laatste keer dat ik er naartoe ging, was dat met de fiets, samen met Laura. Ik ken de Verdon helemaal niet van buiten en heb er ook geen waanzinnig harde routes getrokken, maar toch schrijf ik een artikel over die regio, gelegen tussen Digne-les-Bains en Aixen-Provence. Waarom dan toch? Omdat deze magische plek, in mijn ogen, misschien wel de mooiste plek ter wereld is. En dit gevoel ervaar je als klimmer des te meer, aangezien je vanaf de eerste rappel richting de bodem van de canyon (of de start van de routes), je onmiddellijk terechtkomt in een biotoop zonder

mensen, zonder auto’s, zonder clipsticks, zonder verbinding op 8a. op giftige smartphones. Midden in de canyon is één van de betere plekken om tot rust te komen, alles te vergeten en te leven volgens zon en maan. Opgelet: Verdon in combinatie met alcohol zorgt voor gevaarlijke euforie. Maar je moet er dus ook zijn om ’s werelds mooiste routes te beklimmen op zeer compacte kalkrotsen. Er zijn honderden routes van nul tot 350 meter lang, waaronder moderne en klassieke sportklimroutes, maar ook talrijke barsten en traditionele routes, in alle moeilijkheidsgraden. Meestal een technische stijl, zeer verzurend op aflopende gaatjes, terwijl je vijf meter boven je laatste haak staat te genieten van het zicht op de appelblauwzeegroene rivier, met recent geherintroduceerde vale gieren rond je kop. Genoeg reclame, lijkt me. Voor de klimmers die ook graag iets anders doen dan kruisjes aanduiden in de topo van één of andere steengroeve of boulder, is de boodschap duidelijk. En nog iets: zet je tent op de camping à la ferme, bij Maurice Toche, in La Palud. Goedkoop, gezellig en mits een beetje geduld leer je den boer Toche deftig kennen, een ongelooflijk figuur, met levenservaring en zotte verhalen in overvloed.

verdon tekst en foto’s: david leduc

De eerste routes in de gorges werden geopend in de jaren ’60. De meest logische lijnen, met vooral barsten en chimneys werden toen aangepakt door een handvol curieuze avonturiers. De route La demande is daar één van. De geschiedenis van het klimmen in het gebied is erg boeiend en toont aan dat er veel ethiek gemoeid is in de klimsport en dat vele klimmers en routeopeners er een verschillende visie op nahouden. Routes werden ge-reëquipeerd, andere routes werden ge-dés-equipeerd, sommige oude klassiekers en artifroutes worden nu door niemand meer beklommen… Sommigen klagen dat routes van beneden af moeten geëquipeerd worden, anderen dat bepaalde routes levensgevaarlijk zijn. Alles hangt af van het doel van het klimmen zelf: is dat om een top te bereiken, om een logische lijn te volgen, om te genieten, of om zo moeilijk mogelijke passages na elkaar vrij te klimmen? Uiteindelijk maakt het niet uit, op deze plek is alles mogelijk, maar het is zeker interessant om van al deze disciplines te proeven. Ook ik heb de Gorges du Verdon pas laat leren kennen. Twee jaar geleden namen we met de delegatie uit Brussel-Halle-Vilvoorde, - na een overdosis Jacques-Brel liedjes - de beslissing een kuur te volgen in La-Palud-sur-Verdon.

23

PARTNER 24

Laura, Tim, Sam, Wanne en een zestal andere collega’s waren van de partij voor 2 weken klimgenot. Koude, regen, koorts en tricky rappels trachtten ons parten te spelen, maar we waren allen volledig verliefd. Bij mij sloeg er trouwens niet één vonk over, maar twee. In het midden van de wand in de gietende regen terecht komen hebben we een paar keer voorgehad, maar daar wordt een mens alleen maar sterker van. Surveiller et Punir is een überklassieke route van slechts vier lengtes, maar op ongelooflijk compacte rots. De derde lengte in 7a+ gaf ons echter de nodige kletsen maar toch keerden we er een paar keer in terug. Een jaar nadien, na maandenlang patattenvelden omploegen in Meise, dacht Tim de Dobbeleer er exact hetzelfde over als ik: à l’attaque! We arriveerden in de Verdon al liftend vanuit Marseille, in de gietende regen als enigen op camping chez Toche. Schuilend in het sanitair tegen het onweer genoten we van wat wijn aan 2 euro de fles. Na drie dagen alleen op de camping kwamen Siebe en Jacopo ons vergezellen, en later wat andere Belgicains: de propagandacampagne had gewerkt. Ondanks de koude waren de condities uitstekend, elke dag klommen we een lange route, en iedere keer was het even magisch. Samen met Tim hebben we een aantal keren mooi liggen frullen in het midden van een semi-onbestaande rappel, omdat we te koppig waren om een topo te kopen. Op een dag begonnen we dankzij ons vlot ochtendritme pas om 17.00u in La Demande, de oudste route van het massief, 320 meter in 6a chimneys en barsten met één haak om de 12 meter, en we hadden geen friends en nuts bij. Maar een goed team geniet ook van de laatste lengtes in het donker zonder koplamp, en van de nachtelijke stap van 5km naar de camping, bij volle maan. We klommen er onder andere de volgende routes, stuk voor stuk aanraders: Les marches du temps, Luna Bong, Caca Boudin, La fête des nerfs, Démon, Prise de cent… Na enkele maanden rusten en een paar dagen te hebben doorgebracht in de canyon in volle zomer dit jaar, wat ik niet aanraad, keerde ik begin september terug naar de Verdon, deze keer met de fiets. Samen met Laura Van Bruyssel vertrok ik vanuit Brussel, richting Chimay, en vervolgens richting Verdon. De pittige col d’Ayen oprijden, na 120km die dag, met tonnen bagage op de fiets, was een terechte opgave om de Verdon te mogen betreden. Dan onmiddellijk richting camping Toche en zijn “le mating on fait rieng”. Deze filosofie hebben we tot op de letter toegepast, want aan iedere route begonnen we te laat en klommen we de laatste lengtes in het donker. En erna nog 5 tot 10km naar de camping stappen, wegens geen auto’s op de baan of geen mensen die lifters meepakten. Wel interessant dat dit na een week al routine werd. Weeral klommen we er pareltjes, maar Lamme fatale was de meest buitengewone route van allemaal: 6c max van 220 meter, maar met een waanzinnige ambiance en veel leegte in de laatste lengtes op een pijler. De vraag is dus: ‘Waarom?’.

25

/peak di

26

istrict Teskt: jo dotremont fotos: stijn van hulle

Het moet ongeveer begonnen zijn met een discussie over meer clubklimactiviteiten, op een of andere Bergpallieteravond. Stef en ik spraken af nog eens te gaan klimmen in Engeland, waarvan algemeen geweten is “dat er geen haken staan”. Om het een met het ander te combineren, werd ons klimuitje snel open getrokken naar een mini-klimtreffen voor wie wel eens met de “vriendjes en de blokjes” wou spelen. Dat het feit van die haken niet helemaal klopt, en dat ze daar ook behaakte sportklimgebieden hebben, is veel minder geweten, en ook niet van belang, want daarvoor moeten we de plas niet oversteken. Voor “Gritstone” daarentegen, daarvoor moet je in het Engelse Peak District zijn. Deze zandsteenvariëteit is veel grover en harder dan wat je vindt in bijvoorbeeld Fontainebleau of Berdorf. Erosie door regen en wind heeft gezorgd voor een veelheid aan barsten en spleten, wat niet alleen een uniek karakter geeft aan het klimmen op deze “millstone grit”, maar ook ideaal is om met klemblokken en friends af te zekeren. Een vaste haak zetten op deze rotsen zou niet alleen “blasfemisch” zijn voor veel Britse klimmers, maar ook redelijk belachelijk. Het basisidee voor dit treffen was: klimmen. Ondanks het feit dat het gebied ook een droom is voor wandelaars, zouden we deze laatste activiteit strikt beperken tot de aanloop naar de rotsen die soms al wel eens wat langer kan zijn - en desgevallend naar de pub. Tenzij het misschien écht te nat zou zijn om te klimmen. Een andere leuke eigenschap van de Engelse grit is echter dat het water er al letterlijk af moet druipen vooraleer je er niet meer op kan klimmen. En ja, we hebben dit kunnen testen, want tijdens ons verblijf aldaar zorgde een lagedrukgebied ervoor dat het weer zelfs naar Britse normen “unpredictable” was. Het mag een wonder heten dat we ondanks de wind en de regen drie op drie klimdagen gehad hebben! Voor onze eerste klimdag - voor de meeste deelnemers een eerste kennismaking met het klimmen in “The Peak” - trokken we naar Stanage End, maar wegens het dreigende weer en de voorspelde regen zijn we halverwege de aanloop blijven hangen bij de High Neb, die ons bovendien ook boeiende beklimmingen te bieden had. De verzameling uitgehouwen, maar nooit geëxporteerde molenstenen, en het weidse uitzicht van de Stanage Wall, kregen we er zomaar bij.

27

28

PARTNER

Toen rond twee uur de reeds voor de voormiddag voorspelde regen plots de rotsen begon schoon te spoelen, werd dit onze enige klimdag waar we door de elementen van de rotsen weg gejaagd zijn. De stormwind die al de ganse ochtend zijn best deed om ons het klimmen lastig te maken, was hier niet in geslaagd. ‘s Anderendaags stond Birchen op het programma, een gebiedje dat ook voor mij nog onbekend was, en dat omwille van zijn eerder bescheiden niveau, in het weekend wel eens vrij druk zou kunnen zijn. Het was dus beter vrijdag te klimmen dan zaterdag. Ook hier weer dreigde de miezerregen de rotsen te nat te maken om te klimmen, en waren we genoopt om onze lunch onder enkele overhangende rotsen te nuttigen. Maar wisselvallig weer betekent dat na regen de zon weer schijnt, en laat Birchen nu eens net een sneldrogend massief zijn. Gevolg: de schade van de voortijdig afgebroken vorige klimdag haalden we ruim in en klommen en boulderden we tot we moe waren. Bij de vlakbij gelegen Robin Hood Inn hebben we zelfs nog even in het zonnetje op het terras kunnen zitten. De naam Birchen zou wel degelijk kunnen verwijzen naar de overvloedige aanwezigheid van Berken op deze site. Als je in Engeland gaat klimmen moet je op veel voorbereid zijn, dus ook op mooi weer dat in het weekend massa’s klimmers Sheffield ligt vlakbij - naar de rotsen lokt. Dus had ik voor zaterdag, de derde en laatste echte klimdag van dit mini-treffen, een minder bezocht gebiedje uitgezocht: Rivelin, een gebied die door de grotere bebossing meer beschut is dan we in het Peak District gewoon zijn. Daardoor hoopten we iets minder geteisterd te worden door de stormachtige wind die ons al twee dagen het klimmen niet bepaald makkelijker maakte. De regelmatige regenbuitjes zorgden er voor dat de meeste routes tegen de middag nat geworden waren én bleven, zodat we uiteindelijk besloten voortijdig de rotsen te verlaten. Ik ben nog niet klaar in Rivelin, hier zijn zeker nog genoeg mooie routes om later nog eens terug te keren. Teruggekeerd in Hathersage, lijkt het weer terug iets beter, en is de beslissing snel genomen om nog te trachten onze klimhonger van die dag te stillen op de Stanage Wall, meer bepaald op Mantelpiece Buttress, met een zeer korte aanloop en waar de rosten snel droog zijn. De snelle bereikbaarheid en de grote parking vlakbij, hebben er wel voor gezorgd dat we kunnen ervaren hebben dat ook de ruwe Engelse gritstone gladgeklommen kan raken, hoewel dat natuurlijk erg relatief is! Wanneer iedereen voldaan is, en de nodige foto’s van de nu zelfs zonovergoten “wall” en “moors” genomen zijn, genieten we op de parking nog even na van een geslaagd klimtreffen met wat (meegebracht) Belgisch gerstenat, alvorens ons richting “Little John” te begeven voor de lokale Engelse variant, in combinatie met een zoals gewoonlijk riante hoeveelheid “pub-food”.

29

/krabi Teskt en foto’s: Kenny Van haelewyn

ararat 5137m ORLANDO FURFARI

30

KRABI Op Krabi klimmen was een onvergetelijke beleving. Krabi ligt aan de Adamanzee in de provincie Prah Nang en is bezaaid met gigantische kalkrotsen. Railay Bay lijkt mij de uitverkoren plek om eerste klimervaringen op te doen in Azië. Over de gidsen kan ik alleen maar lovend zijn. De club die ons begeleidde was King Climbers. Samen met Tex Climbing School beheren zij de rotsen op Railay. Normaal gesproken is september niet de ideale periode om Thailand te verkennen. De beste periodes vallen tussen november en april. Maar naar april toe wordt de hitte dan weer een factor die het klimmen harder maakt. Maar, bij uitzondering was september voor ons mild en zelfs gunstig gezind. Alhoewel, we waren een uur op Railay en de eerste regenbui viel uit de lucht. En met een regenbui wil ik zeggen een wolkbreuk waar je geen drie meter ver door kon kijken. Maar, waarom

blijven schuilen als er enthousiasme genoeg is. Je kunt perfect schuilen en eens de regen wat gaat milderen heb je een nieuwe uitdaging: klimmen in de regen. De gidsen hebben er ook niet echt schrik van, dus dat geeft extra motivatie. Poffen is uit den boze, want dat maakt de grepen alleen maar gladder. De meeste aarzeling bij “nat klimmen” ligt bij het plaatsen van de voeten. Gladde rotsen, nat weer en zand, een rare combinatie. Maar je hoeft uiteraard niet de hele dag in de regen te hangen. Je kan je even gemakkelijk verplaatsen naar een stuk waar de routes meer overhangend zijn of zich onder een overgang bevinden. En zodra de zon er terug doorkomt, droogt alles heel snel op… Wat me van deze rotsformatie zeker bij blijft, zijn de inconsistente lijnen. Meestal leent het begin van de route zich voor gemakkelijk opstappen, maar plots verzeil je in een stuk met gladde wanden en stalactieten, om nadien terug steile rots met cracks en spleten

thailand Prachtige rotsen in de natuur, en op Prah Nang Railay Beach, Routes inconsisitent, veranderlijk, scherpe rots , barsten, gladde rotsstalagtieten, effen vlakken, mooie onderverhands...

PRAKTISCH Op mijn vorige reis naar Thailand reden we met de auto naar Krabi, 90 km van Phuket. Krabi staat bekend als rustig gebied met veel natuur. Een schitterende locatie om te klimmen. In Krabi, een zuidelijke provincie van Thailand, wordt het landschap overheerst door natuurparken met reusachtige staande kalkrotsen. De baaien aan de azuurblauwe Andaman Sea zijn witte stranden en prachtige rotsformaties. Vanuit Krabi Town kun je een longtail nemen naar Railay Beach. Railay Beach is enkel via boot bereikbaar. Je merkt direct de rustige sfeer die er heerst. Railay Beach East en West liggen op tien minuutjes wandelen van elkaar. Zo klein en gezellig is de baai, die eigenlijk meer op een eilandje lijkt, helemaal afgelegen.

door te klimmen, waar je nergens goede voetgrepen vindt. Dit alles in eenzelfde route. Dat maakt het klimmen enerzijds erg leuk, maar maakt het anderzijds tot een uitdaging. Boulderaars zouden zich ook amuseren. Routes zijn gemiddeld tussen de twintig en dertig meter en voorzien van titanium-zekeringspunten. En, niet te vergeten, de “lovely view” krijg je er extra bij! Je klimt er op het strand van een prachtig eiland, maar zelfs in zee staan rotsen die te beklimmen zijn. De “deep-water-solo-tochten” brengen u naar een plek waar je kan soloklimmen boven water. Het is de bedoeling dat je - eens de top bereikt - in het water duikt, en dit van op een hoogte van 20m! Absoluut belangrijk is, zeker te zijn dat het een plek is waar dat kan. In onze groep zat een Amerikaanse cowboy die door de gids nipt op tijd gestopt kon worden. De stakker negeerde het waarschuwingsbord en was bijna recht op een koraalrif gesprongen.

Meer dan 700 routes in deze paradijselijke omgeving. Gemiddeld zijn de routes tussen 6a en 7b maar je vindt er ook extremen tot 8c. Je kunt georganiseerd klimmen in groep (ook voor beginners) of een gids aanspreken. De King Tex Climbing School, opgestart in 1992 door King en Tex. Klimmen is hun leven. Ik zag die kerels makkelijk een route 6 doen op blote voeten. Waar ik mij niet aan waagde is deep-water solo: van een staande rots op zee, 17m naar beneden duiken. De rots staat tussen Krabi en Phuket bij Phi Phi Island. Dat eilandje heeft de tropische romantiek die we kennen uit de films, maar is op sommige momenten toch wat druk. Toch kun je er ook mooie klimtrips boeken en is het leuk snorkelen.

King Climbers Thailand Route Guide Book. Somporn Suebheit, de King brengt een gids uit met topo’s en kaarten over heel Thailand. Je leest er reisadvies, nuttige adressen en zelfs een woordenlijstje Thais. Zeker eens nakijken op www.railay.com

31

italiaanse door de ogen van natuurfotograaf Werner Van Steen 32

dolomieten

Werner reisde al de hele wereld rond, van de diepe wateren van de Stille Oceaan voor een close encounter met de gevreesde grote witte haai tot de Himalaya voor het fotograferen van ’s werelds hoogste bergtoppen. Toch is er één plek waar hij en zijn vriendin Marion hun hart verloren hebben: de Drei Zinnen in de Italiaanse Dolomieten.

Uit de vele foto’s die we vonden op Werner’s website www. wernervansteen.com plukten we deze beelden voor een protfolio

Niet voor niets houdt Werner zoveel van de bergen. Als 16-jarige klom hij reeds routes als de Arête Küffner op de Mount Maudit en eind jaren ’80 behoorde hij tot het select groepje sportklimmers dat Freyr onveilig maakte. Zo was hij de eerste Vlaming die reeds in 1988 een 8a klom.

Lago Antorno Canon 1Ds Mark III, EF 24-70mm f2.8 L II USM, Gitzo GT 3542 LS driepoot, Arca Swiss Z1 balhoofd

Het extreme is verleden tijd maar Werner gaat nu de bergen in met als doel om huiswaarts te keren met mooie foto’s. Natuurfotografie is zijn tweede bron van inkomsten geworden naast zijn freelance werk als vertegenwoordiger voor het befaamde klimmerk Petzl.

33

Drei Zinnen met Melkweg en vallende ster Canon EOS 5D Mark III, Zeiss 21mm f2.8 Distagon ZE, Gitzo GT 3542 LS driepoot, Arca Swiss Z1 Drei Zinnen reflectie Canon EOS 5D Mark III, Zeiss 15mm f2.8 Distagon ZE, Gitzo GT 3542 LS driepoot, Arca Swiss Z1

34

35

voetafdruk Vreemd gespuis in het steengruis

tekst: luc vandenbosch foto’s: KBF en NATAGOrA

Om het met de woorden van de goedzakkige Obelix te zeggen: “Rare jongens, die Romeinen.” Ga ik nu over strips schrijven? Of over Romeinen? No sir,..! dit artikel gaat over namen in de natuur, die jullie gegarandeerd op het verkeerde been zetten. ‘What’s in a name’ voor klimliefhebbers als het ware. Laat jullie op sleeptouw nemen voor een ontmoeting met een Tripmadam, een Bleek bosvogeltje en een Spaanse vlag.

Tripmadam Inderdaad, de Tripmadam (Sedum rupestre L. of Sedum reflexum L.) heeft een Franse pedigree. In Les rochers des demoiselles en Le Rocher du Castel vinden jullie dit vetplantje op zonbeschenen rotsrichels en in de zoom van stenige toegangspaden. En zeggen dat ik voor haar nog op bedevaart trok naar de Argonne, de groene schatkamer in het noordoosten van Frankrijk. Mijn dagboek vermeldt op 20.05.04: “onder wakende wolken het compacte kluwen van de Tripmadam gelokaliseerd in de kalkgroeve van Chémery-sur-Bar, waarvan de ingang enkel via een op een steile en rotsachtige helling gelegen kalkgrasland te bereiken is”... Wist ik toen veel welk energiefabriekje in dit miniatuurplantje schuilging. Neem nu de krioelende stengeltjes bekroond met citroengele bloemetjes, die slechts bloeien van juni tot augustus. Kwestie van niet nodeloos energie op te pompen. Verder, haar glanzende, scheepvormige blaadjes die dienst doen als waterreservoirtjes in tijden van droogte. Om tenslotte, door matjes te vormen tussen de kiezels en zich klein te maken, weerstand te bieden aan de gure wind en de barre koude.

Bleek bosvogeltje Over nu naar een andere warmte- en kalkminnaar, het Bleek bosvogeltje (Cephalanthera damasonium (Mill.) Druce), doordrongen van zijn vedettestatus van orchidee. Hij torent soeverein uit boven de kruidlaag van het beukenbos. Hij heeft zijn naam niet gestolen. Tijdens de maanden mei en juni klauteren de geligwitte bloemetjes op elkaar als vogeljongen met opengesperde bekjes en roodaangelopen keeltjes. Tenminste, als de weergoden hem gunstig gezind zijn, d.w.z. hij houdt van een natje en een droogje. De rest van de zomer dient hij te pronken met zijn groengele bladeren waarmee hij zich omgordt als een heer van stand. Hij getuigt daarenboven van een sterk staaltje van zelforganisatie: hij bevrucht namelijk zichzelf. Waar ik nog een pelgrimstocht diende te ondernemen naar de kalkgroeve van Chémery-sur-Bar in de Argonne begeleid door de natuurnerds van Natuurpunt Hasselt (zie ook hierboven), zullen jullie in gestrekte draf naar Les rochers des demoiselles, en meer bepaald, naar het bos ten noorden van het deelmassief Gems of naar Le Rocher du Castel snellen. Op het geëigende tijdstip weliswaar. Poepsimpel, toch.

Spaanse vlag Even kijken of de vlag nog steeds de lading dekt. Portugal, 2004, Serra da Lousa, het ruige hinterland van Coïmbra. De eerste schreden van een vierdaagse voettocht door berg en dal. Een waanzinnig gestileerde vlinder, in zwart rokkostuum met smetteloos wit hemd kruist mijn pad. En als hij zijn vleugels openschuift, verschijnt een keurige oranjerode gilet met zwarte zakjes. De Spaanse vlag (Euplagia quadripunctaria Poda) is een mot (ochot, hoe onbeleefd, een nachtvlinder, dus) die ook tijdens de dag rondfladdert. Noblesse oblige, de spanwijdte van zijn vleugels bedraagt 6 cm. 2004 wordt algemeen beschouwd als een kanteljaar, want sindsdien is hij vooral in Wallonië in opmars. Met wat geluk komen jullie hem tegen in juli en augustus. Opgelet, hij is een laatslaper, hij vliegt vooral in de middag. De Spaanse vlag is verzot op kruidachtige planten als koninginnenkruid, brandnetel, dovenetel, weegbree en hondsdraf.

bleek bosvogeltje

tripmadam

herinner je de heerlijke bekentenis van Julia aan Romeo: “What’s in a name? That which we call a rose... By any other name would smell as sweet.” De naam doet er niet toe, als je maar de onderliggende schoonheid ervaart. Zeg dat Shakespeare het gezegd heeft...

37

spaanse vlag

38

PARTNER

/SHOP BOEKEN 1. BERGBEKLIMMEN - CURSUSBOEK BEGINNERS Hét naslagwerk over technieken voor beginnende alpinisten. Prijs: € 21,00 2. wALLIS - Alpiene ervaring opdoen Een selectie van 10 prachtige “eenvoudige” beklimmingen in detail beschreven, zodat je met vertrouwen deze tochten zelfstandig tot een goed einde kan brengen! Prijs: € 19,00 3. ALPINE ROTSKLIMMEN - Auteur: Koen Hauchecorne Van klimschool tot hoogalpiene routes. Prijs: € 20,00 4. kennis maken met sportklimmen Klimactiviteiten die te realiseren zijn met de basisinventaris van een turnlokaal, voor groepen van 25 à 30 kinderen. Stapsgewijs wordt de overgang gemaakt naar klimmen in een echte klimzaal. Prijs: € 25,00 5. De Rock Warrior’s Way - Mentale training voor sport-en rotsklimmers - Auteur: Arno Ilgner Een leidraad bij de beleving van het klimmen, maar ook bij elk avontuur in het leven! Prijs: € 17,95

TOPO 1. MARCHE LES DAMES (Uitgave 2011) Prijs: € 18,00 2. TOPO fREYR Prijs: € 24,00 3. TOPO MOZET (uitgave 2011) Prijs: € 16,00 4. TOPO DURNAL (uitgave 2011) Prijs: € 7,50 5. TOPO BEEZ Prijs: € 6,00 6. TOPO Hotton Prijs: € 9,00 7. TOPO CORPHALIE (HUY) Prijs: € 8,00 8. TOPO YVOIR (uitgave 2012) Prijs: € 12,00 9. TOPO Pont-a-lesse Prijs: € 12,00 10. TOPO PLAIN DES FOSSES (uitgave 2011) Prijs: € 8,00

cursusboekjes

MERCHANDISING 1. OPNAAIBADGE Badge die je op je kleren kan naaien (6 cm x 4 cm) Prijs: € 3,00 2. T-SHIRTS KBF Kleur man: grijs-blauw met witte bedrukking. Kleur dames: grijs-groen met witte bedrukking. Prijs: € 16,00 (verzendingskosten inclusief)

1. KVB-cursusboekjes Deze cursusboekjes zijn bestemd voor de leerlingen, bevatten een handig overzicht van de aangeleerde technieken plus overzichtelijke illustraties. KVB KVB KVB KVB

1 (indoor Toprope – 36 pag – 12,5 cm x 9 cm) 2 (indoor voorklimmen – 48 pag – 12,5 cm x 9 cm) 3 (outdoor voorklimmen – 56 pag – 12,5 cm x 9 cm) 4 (adventure klimmen - 46 pag - 21 cm x 15 cm)

Prijs leden KBF: 7,50 €/stuk (KVB 1 -2 - 3) en 16 €/stuk (KVB4) 2. KVB-instructeurshandleidingen Dit is de handleiding voor docenten, inclusief de bijhorende leskaarten. KVB 1 - Indoor Toprope – 36 pag (24 cm x 17 cm) KVB 2 - Indoor voorklimmen (24 cm x 17 cm) KVB 3 - Outdoor voorklimmen (24 cm x 17 cm) Prijs leden KBF: € 16,00 / stuk

39

/clubS PRAKTISCH

40

BAC ANTWERPEN www.bacantwerpen.be

canyon team vlaanderen www.canyonteamvlaanderen.be

VOORZITTER: Henk Vandenhoeck 03 440 44 68 / henk [email protected] SECRETARIS: Nancy Willeme 0495 57 98 32 / [email protected]

VOORZITTER: Jeroen Schurmans [email protected] SECRETARIS: Helena Debedts [email protected]

BAC LIMBURG www.bac-limburg.be

CRUX CLIMBING TEAM www.cruxbouldergym.be

VOORZITTER: Luc Vroninks 0475 42 27 04 / [email protected] SECRETARIS: Jan Rubens 0497 87 58 43 / [email protected]

VOORZITTER: Johny Vaes 0498 31 83 99 / [email protected] SECRETARIS: Tim Dupont 0495 46 55 25 / [email protected]

BERGSPORTVERENIGING KLEIN BRABANT www.bvkb.be

de bergpallieters www.bergpallieters.be

VOORZITTER: Koen De Laet 0475 26 50 32 / [email protected] SECRETARIS: Stef Duymelinck 0494 44 09 61 / [email protected]

VOORZITTER: Koen Van Hemelrijck 0473 66 11 32 / [email protected] SECRETARIS: René Moortgat 0477 67 44 52 / [email protected]

bergsport oosT VLAANDEREN www.bovl.be

climbing team de dam www.dedam.be

VOORZITTER: Philippe Caboor 09 371 46 72 / [email protected] SECRETARIS: Anneleen De Maesschalck 0499 40 00 81 / [email protected]

VOORZITTER: Goossens Tim / 0486 36 51 55 / [email protected] SECRETARIS: Jeremy Frackiewicz 0494 47 75 73 / [email protected]

bergsportvereniging provincie antwerpen www.bergsport-bpa.be

klimclub hungaria www.klimzaalhungaria.be

VOORZITTER: Marc Hermans 0475 56 75 50 / [email protected] SECRETARIS: Jan Van Herbruggen [email protected]

BESTUURDER: Tijl Smitz 0473 44 94 33 / [email protected] BESTUURDER: Charlotte De Roey 0479 27 78 38 / [email protected]

bergsport vlaams brabant www.bvlb.be

limburgse bergsportvereniging www.klimburger.be

VOORZITTER: Walter De Bruyne 053 80 46 29 / [email protected] SECRETARIS: Ingrid De Wolf [email protected]

VOORZITTER: Lode Draelants 0496 40 03 21 / [email protected] SECRETARIS: Liesbeth Moesen [email protected]

bleau climbing team www.bleau.be

vlaamse bergsport waasland www.bergsportwaasland.be

VOORZITTER: Bert Geerinckx 0486 62 24 35 / [email protected] SECRETARIS: Renaat Will 0485 58 61 72 / [email protected]

VOORZITTER: Robert Verberckmoes 03 770 64 83 / [email protected] SECRETARIS: Mieke De Munck 0473 43 60 11 / [email protected]

blueberry club www.blueberry-hill.be

westVLAAMSE BERGSPORTVERENIGING www.westvlaamsebergsportvereniging.be

VOORZITTER: Koen Demuynck 0490 41 00 70 / [email protected] SECRETARIS: Serge Miesse 0475 59 52 28 / [email protected]

VOORZITTER: Bart Vercruyssen 0474 28 69 26 / [email protected] SECRETARIS: Els Meyhui 056 60 98 47 / [email protected]

/federatie praktisch SECRETARIAAT

FEDERATIE

STATIESTRAAT 64 - 2070 ZWIJNDRECHT OPENINGSUREN: maandag - vrijdag van 9.00 -17.00u CONTACT: 03 830 75 00 / FAX 03 830 36 24 / [email protected]

VOORZITTER: Tuur Ceuleers 0472 69 89 23 / [email protected]

1. ADMINISTRATIEF TEAM Tom De Clerck 03 830 75 05 [email protected] Eindverantwoordelijk Administratief Team / operationele leiding en beleid / supervisie financiën / IT en netwerkbeheer / administratieve vereenvoudiging / procedures en automatisering

ONDERVOORZITTER: Frank Stevens 0485 18 54 58 / frank.stevens@ klimenbergsportfederatie.be PENNINGMEESTER: Paul Verzele 0478 2567 84 / paul.verzele@ klimenbergsportfederatie.be SECRETARIS: Herman De Kegel 0472 71 50 39 / herman.de.kegel@ klimenbergsportfederatie.be

Reginald Roels 03 830 75 06 [email protected] Redactie KBF-magazine - Opmaak en grafisch ontwerp / verzekeringen

BESTUURDERS: Lode Beckers / Lode Draelants / Luc Vroninks / Jonas Lohaus / Jo Dotremont / Bart Vercruyssen

Syuzanna Mkrtchyan 03 830 75 08 [email protected] Verwerking financiële en boekhoudkundige gegevens / debiteuren (klanten)beheer / leveranciersbetalingen

rekeningnummer lidgelden

Linda Wouters 03 830 75 01 linda.wouters@ klimenbergsportfederatie.be Ledenadministratie / opvolging bestelling shop / administratie KVB’s Silke Dietvorst 03 830 75 00 [email protected] Onthaal / klimtoelatingen / cel Canyoning / cel Winter / sportkaderopleidingen Winter en Canyoning 2. sporttechnisch team Hanne Gyselbrecht 03 830 75 03 [email protected] Eindverantwoordelijkheid Sporttechnisch Team / operationale leiding en beleid / sportkaderopleidingen Bergbeklimmen Koen Hauchecorne 03 830 75 04 [email protected] Coördinatie rotsbeheer en infrastructuur, opmaak topo’s / beheer KVB’s / sportkaderopleiding Instructeur B Rotsklimmen / cel Rotsklimmen / beleidsondersteuning / Jan Verhoeven 03 830 75 02 [email protected] Sporttechnisch coördinator recreatie / coördinatie topsport en nationale wedstrijden / sportkaderopleiding muur- en sportklimmen / cel sportklimmen Wendy Saerens 03 830 75 09 [email protected] Reservaties Chaveehut / stageadministratie / cel Bergwandelen / sportkaderopleidingen bergwandelen

BBAN: 068-2247992-44 IBAN: BE55 0682 2479 9244 SWIFT of BIC: GKCCBEBB

BIBLIOTHEEK Tijdens kantooruren, èn de laatste woensdagavond van de maand, MAAR dan ENKEL op afspraak (mail, telefoon).

BEHEER KLIMGEBIEDEN BELGIAN REBOLTING TEAM CONTACTPERSOON: Kobe Bellinkx - Schrijversweg 4, 3660 Opglabbeek 0486 12 37 86

CENTRALE WANDELINGEN VOORZITTER: Jan Bril 02 523 18 54 SECRETARIS: Julien Baeten 03 455 72 95 COÖRDINATOR: Theo Goovaerts 0486 58 4761 / [email protected]

IN HET WEEKEND DOET HET TELEFOONNUMMER DIENST ALS SOS-NUMMER: dwz. enkel melding ongevallen!

41

/hutten REFUGE JEF DE ROECK (oVIFAT - hOGE vENEN)

chaveehut (maillen - ardennen)

Rue Abbé Toussaint 19, OVIFAT - 080 44 67 17

Rue de la Chavée 7, 5330 MAILLEN - 083 65 52 39

Voor activiteiten als wandelingen, langlauftochten, mountainbike of een gezellig treffen in een prachtige omgeving. Voor groepsreservaties en toegangscode: zie onderstaande telefoonnummers. Ieder niet-lid mag op uitnodiging en in het bijzijn van een lid, ten hoogste tweemaal overnachten in de refuge. Bij een eventuele derde overnachting zal het niet-lid lid moeten worden van de KBF. Reservatieprocedure 1. reservatie via het KBF-secretariaat 2. betaling (vooraf) uit te voeren 3. secretariaat stuurt bevestiging + toegangscode 4. na verblijf het drankverbruik doorgeven aan secretariaat Om de bereikbaarheid van de refuge te garanderen, moet het codenummer van de hut aangevraagd worden op het secretariaat: 03 830 75 06 of Paul Verzele 0478 25 67 84 Hutverantwoordelijke

RESERVATIES Alle reservaties gebeuren via het KBF-secretariaat Tel. 03 830 75 00 Fax 03 830 36 24 [email protected]

Paul Verzele TARIEVEN “all-in” (per bezoeker per dag) (verblijf, gebruik trekkerskeuken, gas, electriciteit, douche) : Lid: € 7,00 Niet-lid: € 14,00 Lid < 13 jaar: € 4,00 Niet-lid < 13 jaar: € 8,00

OPENINGSTIJDEN Van 1 maart tot 30 juni en van 1 september tot 30 oktober is de hut elk weekend open (tijdens de week vanaf minimum 20 personen). Van 1 juli tot 31 augustus: alle dagen met enkel trekkerskeuken formule en ontbijt en lunchpakket. De hut is dagelijks gesloten van 10u tot 17u.

Tot en met 5 jaar: gratis

REFUGE JEAN DUCHESNE (fREYR - ARDENNEN) Chaussée des Alpinistes 1, 5500 ANSEREMME (Dinant)

42

Gelegen op het plateau van Freyr, boven het meest indrukwekkende rotsmassief van België, Freyr ... Hier heeft de CMBel een hut beschikbaar voor o.a. KBF-leden. Deze hut biedt slaapgelegenheid aan 32 personen. Indien het te veel regent, is dit de ideale oplossing om droog te blijven tijdens de weekends, na een zware klimdag. Overnachting is ook mogelijk op de bivakweide en dit in een (kleine) tent of bivakzak. Omdat het hier niet gaat om een officiële camping, maar om een bivakplaats zijn grote tenten – model bungalow – verboden. TARIEVEN 2013 Refuge: Lid van bergsportfederatie: € 4,00 Niet-leden: € 8,00 Bivakweide: Lid van bergsportfederatie: € 2,00 Niet-leden: € 4,00

Van 1 november tot 28 (29) februari is de hut zowel tijdens het weekend als de week pas open vanaf min. 20 personen. De huttenwirten komen aan op vrijdag rond 20u. en vertrekken op zondagochtend rond 11u. Hutverantwoordelijke Bart en Gonda Vercruyssen-Martens Tel. 09 374 12 50 (na 19.00u) TARIEVEN 2013 waarborgsom € 75 (10-29 pers) / € 125 (vanaf 30 pers) Trekkers keuken € 1,80 Ontbijt € 5 Lunch € 5 Avondmaal € 10

lid van bergsportfederatie niet-lid kind lid <13j kind niet-lid <13j

KAMER € 7,50 € 15,00 € 5,00 € 10,00

LAGER € 6,00 € 12,00 € 3,50 € 7,00

TENT € 4,00 € 8,00 € 1,50 € 3,00

PARTNER