Nieuwsbrief passend onderwijs Oktober 2012
Medezeggenschap en passend onderwijs
Uitgelicht Medezeggenschap en passend onderwijs Leraren, ouders en leerlingen krijgen inspraak op de manier waarop de ondersteuning van leerlingen in een regio wordt vormgegeven. Daarvoor wordt met de komst van passend onderwijs een ondersteuningsplanraad ingevoerd. Dit is een speciale medezeggenschapsraad (MR) van een samenwerkingsverband (SWV). Kamervragen De organisaties voor leraren, ouders en leerlingen hebben hun zorg uitgesproken over het (tijdig) betrekken van de medezeggenschap bij de invoering van passend onderwijs. Hierover heeft Jeroen Dijsselbloem Kamervragen gesteld. Hierin vraagt hij of artikel 11, lid d, van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) van toepassing is. Dit artikel bepaalt dat de medezeggenschapsraad adviesrecht heeft op „het aangaan, verbreken of belangrijk wijzigen van een duurzame samenwerking met een andere instelling, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake‟. Zo vroeg mogelijk betrekken Demissionair minister Marja van Bijsterveldt heeft op 10 oktober antwoord gegeven op de Kamervragen. In haar antwoord geeft ze aan dat de oprichting van de samenwerkingsverbanden (inhoudelijk) is geregeld in wettelijke voorschriften. De WMS bepaalt dat in zulke gevallen het adviesrecht niet van toepassing is (WMS, artikel 18, eerste lid, onder a). Medezeggenschapsraden hebben dan ook geen adviesbevoegdheid bij de oprichting van de samenwerkingsverbanden. Hoewel MR‟en geen adviesrecht hebben, is het wel belangrijk dat SWV‟s ze zo vroeg mogelijk over de invoering van passend onderwijs in hun regio informeren en eventuele problemen bespreken. Zo voorkomen ze dat aspecten van de inrichting van een rechtspersoon onbedoeld invloed hebben op de besluiten in het ondersteuningsplan – en daarmee op de reikwijdte van het instemmingsrecht van de ondersteuningsplanraad. Lees het antwoord van minister Van Bijsterveldt op de Kamervragen van Jeroen Dijsselbloem op www.rijksoverheid.nl/ministeries/ocw/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2012/10/10/beantwoording-kamervragen-over-medezeggenschap-inpassend-onderwijs.html.
Nieuwsbrief passend onderwijs Meer vrijheid bij keuze leden van ondersteuningsplanraad Bij de behandeling van het wetsvoorstel passend onderwijs heeft de Eerste Kamer de uitdrukkelijke wens uitgesproken om MR‟en meer vrijheid te bieden bij hun keuze voor de leden van de ondersteuningsplanraad. Daarom is afgesproken dat (ouders van) leerlingen en leerkrachten die lid worden van de ondersteuningsplanraad, niet per se lid hoeven te zijn van de MR van een van de aangesloten scholen. De MR kan dus ook ouders, leerlingen of leraren buiten de MR afvaardigen naar de ondersteuningsplanraad. Zo kan de MR bijvoorbeeld iemand aanstellen met specifieke deskundigheid op het gebied van passend onderwijs. Voorwaarde is wel dat de afgevaardigde als ouder, leerling of leraar verbonden is aan een school in het samenwerkingsverband. Nieuw steunpunt medezeggenschap passend onderwijs De ouderorganisaties, CG-Raad, LAKS en de vakbonden hebben een nieuw landelijk steunpunt voor medezeggenschap passend onderwijs opgezet, om te zorgen dat de ondersteuningsplanraad goed van de grond komt. Via het steunpunt bieden de organisaties ondersteuning bij de vormgeving en inrichting van de ondersteuningsplanraad en houden ze ook de voortgang in de regio‟s bij. Medezeggenschapsraden, samenwerkingsverbanden en andere betrokkenen kunnen binnenkort bij dit steunpunt terecht. Wij informeren u dan via deze nieuwsbrief. Ook de accountmanagers van het ministerie van OCW zullen in gesprekken met de samenwerkingsverbanden aandacht besteden aan de inrichting van de medezeggenschap.
Website stelselwijziging jeugd Per 1 januari 2015 worden gemeenten verantwoordelijk voor alle jeugdzorg. Hiervoor is een nieuwe Wet op de jeugdzorg in de maak. Gemeenten bereiden zich intussen al volop voor op hun nieuwe jeugdzorgtaken. Voor de jeugd Om gemeenten te ondersteunen, hebben de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Veiligheid en Justitie samen met de VNG een informatieve website ontwikkeld: www.voordejeugd.nl. Deze website biedt actueel nieuws over het wetgevingstraject, het proces van overheveling van taken, de inhoudelijke vernieuwing in de jeugdzorg en de samenhang met andere stelselwijzigingen, zoals passend onderwijs. Voordejeugd.nl is bedoeld voor iedereen die professioneel betrokken is bij de uitvoering van de stelselwijziging jeugd. Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten lanceerde de website op 28 september tijdens een regiobijeenkomst voor transitiemanagers in Utrecht. Meer informatie? Kijk op www.voordejeugd.nl.
Nieuwsbrief passend onderwijs
2
Nieuwsbrief passend onderwijs Tweede seizoen omroep mik on air van start Op 1 oktober is het tweede seizoen van de campagne omroep mik gestart. mik is een online omroep voor en door jongeren met een arbeidsbeperking die zich richt op jongeren in de eindklassen van VSO (cluster 1 tot en met 4) en PRO. Het laatste jaar van de opleiding is immers een tijd waarin leerlingen veel keuzes moeten maken. Want wat is de volgende stap na school? Doorleren of werken? Of allebei? Omroep mik helpt jongeren bij het beantwoorden van deze vragen en daagt hen uit om te ontdekken waar hun talenten liggen en hoe ze die in de praktijk kunnen toepassen. De vragen van jongeren worden verwerkt in korte filmpjes die te bekijken en te beluisteren zijn via omroepmik.nl. In de video‟s komen verschillende jongeren aan het woord zoals lager en hoger opgeleiden en jongeren met een fysieke of verstandelijke beperking. Redactie De redactie van mik bestaat uit jongeren die zelf ook een beperking hebben. Zij weten wat leeft onder jongeren en proberen om de filmpjes zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de belevingswereld van jongeren. Ook biedt omroep mik op deze manier de redactie de kans om werkervaring op te doen. Omroep mik en het onderwijs Binnen het onderwijs vinden al veel activiteiten plaats waaraan hetzelfde doel ten grondslag ligt als bij omroep mik: jongeren helpen met de stap naar de arbeidsmarkt. De campagne Omroep mik is een aanvulling op deze activiteiten. Door leerlingen te vertellen over mik of door bijvoorbeeld een filmpje te gebruiken in de les, kunnen docenten helpen omroep mik meer bekendheid te geven. Voor meer informatie kijkt u op www.omroepmik.nl.
Cursus over passend onderwijs en gemeenten Passend onderwijs brengt ook veranderingen voor gemeenten met zich mee. Als gemeenten en schoolbesturen gezamenlijk optrekken, kunnen ze meer voor elkaar krijgen. Om gemeenten hierbij te ondersteunen, organiseert VNG Akademie in samenwerking met de VNGbeleidsafdeling Onderwijs, Zorg en Welzijn de cursus „Het HOE en WAT van passend onderwijs voor gemeenten in de praktijk‟. Wat en hoe De cursus bestaat uit 2 dagdelen:
Nieuwsbrief passend onderwijs
3
Nieuwsbrief passend onderwijs In het eerste dagdeel ligt het accent op het wat, deelnemers krijgen informatie en instrumenten aangereikt waarmee ze in hun gemeente aan de slag kunnen. In het tweede dagdeel komt het hoe aan de orde, onder meer aan de hand van praktijkervaringen en voorbeelden van goede samenwerking tussen gemeenten en onderwijs. Meer informatie over de cursus „Het HOE en WAT van passend onderwijs voor gemeenten in de praktijk‟ vindt u op www.vng.nl/onderwerpenindex/onderwijs/nieuws/cursus-over-passendonderwijs-gemeenten.
Steunpunt Passend Onderwijs VO De VO-raad en AOC Raad ondersteunen scholen bij de voorbereiding op de nieuwe situatie met het Steunpunt Passend Onderwijs VO. Het steunpunt ontwikkelt activiteiten om scholen, besturen en samenwerkingsverbanden te ondersteunen en handreikingen te bieden bij de overgang naar het nieuwe stelsel passend onderwijs. Het Steunpunt voorziet in modellen en goede voorbeelden en stelt nadrukkelijk de vragen van het veld zelf centraal. Ontwikkelde instrumenten Op de nieuwe website van de VO-raad onder het kopje passend onderwijs en in de Toolkit op deze website vindt u al het tot nu toe ontwikkelde materiaal van het steunpunt passend onderwijs. Een overzicht:
tijdpad voor de invoering van passend onderwijs
model Ondersteuningsplan alsmede lijsten met ondersteunende vragen, aandachtspunten en onderdelen.
meerdere handreikingen en producten voor de bestuurlijke inrichting van het samenwerkingsverband
ondersteuningsmiddelen en een handreiking bij de financiële veranderingen
Nieuwe instrumenten Voor het einde van 2012 stelt het steunpunt in ieder geval nog de volgende instrumenten beschikbaar:
2 begrotingsmodules
modelprocedure en overeenkomst voor het Oogo
handreiking voor de samenwerking tussen gemeente en zorg
handvatten medezeggenschap en ondersteuningsplanraad
Nieuwsbrief passend onderwijs
4
Nieuwsbrief passend onderwijs Praktijkvoorbeeld: Expertisecentrum Antoon van Dijkschool Expertisecentrum Antoon van Dijkschool in Helmond biedt binnen de school een veilige, gestructureerde leer- en leefomgeving, waarin een kind zich, optimaal kan ontwikkelen. De school gaat uit van de individuele mogelijkheden en de onderwijsbehoefte die de leerling heeft en sluit hier zo goed mogelijk op aan. Het uitgangspunt van de Antoon van Dijkschool is dat alle leerlingen die zeer moeilijk lerend zijn worden toegelaten. De Antoon van Dijkschool biedt vanuit een fullservice brede school haar diensten aan, en werkt hierbij nauw samen met partners, zoals ORO, MEE, Jeugdzorg en Werkscholen. ZMOLK-erklas Het afgelopen jaar hebben het expertisecentrum Antoon van Dijkschool en de Koraalgroep op verzoek van het samenwerkingsverband en de gemeente een ZMOLK-erklas opgezet. ZMOLKers zijn zeer moeilijk opvoedbaar en lerende kinderen, met een licht verstandelijke handicap en ernstige gedragsproblemen. Nu hoeven minder kinderen elke dag met de taxi van Helmond naar de Michaëlschool in Boxtel. Zij kunnen onderwijs dicht bij huis volgen. Het doel van het samenwerkingsverband was dat kinderen die tussen cluster 3 – dat zijn de kinderen op de Antoon van Dijkschool – en cluster 4 op de Michaëlschool, opgevangen konden worden. Die zitten nu in de ZMOLK-erklas. Geen enkel kind hoeft dus nog tussen wal en schip te vallen. Organisatie Expertisecentrum Antoon van Dijkschool in Helmond Contact H. Rops, directeur/bestuurder: (0492) 51 63 35 Meer informatie www.antoonvandijkschool.nl Bekijk het filmpje over het expertisecentrum Antoon van Dijkschool op www.passendonderwijs.nl/praktijkvoorbeeld/expertisecentrum-antoon-van-dijkschool/.
Veelgestelde vraag: per wanneer is het mogelijk om clusteroverstijgend onderwijs zonder experimenteerbeschikking te organiseren? Dit onderdeel wordt geregeld in de Wet kwaliteit van het (voortgezet) speciaal onderwijs die onlangs is aangenomen door de Eerste Kamer. Bij Koninklijk Besluit zal nog worden bepaald
Nieuwsbrief passend onderwijs
5
Nieuwsbrief passend onderwijs wanneer de nieuwe regeling voor clusteroverstijgend onderwijs in werking treedt. Inzet is de bepaling in werking te laten treden per 1 januari 2013, zodat scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs per 1 augustus 2013 clusteroverstijgend onderwijs kunnen aanbieden.
Aan het woord: Harriët Smit Een passende plek en een doorgaande schoolloopbaan voor iedere leerling. Dat is het doel van het samenwerkingsverband VO/VSO 20.1 Utrecht en Vechtstreek. Het samenwerkingsverband (SWV) is nu nog in oprichting, maar vanaf 1 januari 2013 operationeel. Programmaleider passend onderwijs Harriët Smit vertelt hoe dit SWV passend onderwijs organiseert. Passend onderwijs met een visie Het SWV heeft samen met de gemeenten Utrecht en Stichtse Vecht een visie op passend onderwijs vormgegeven. De visie gaat uit van een sterke basis op school: de school biedt zelf zo veel mogelijk extra ondersteuning, samen met de kernpartners die de 4 belangrijkste leefgebieden vertegenwoordigen (leerplicht, jeugdgezondheidszorg, schoolmaatschappelijk werk en het samenwerkingsverband). Smit: “Die visie helpt echt om het beleid vorm te geven. Het is een ijkpunt van waaruit we al onze beslissingen nemen. Taken of geld zijn niet het vertrekpunt. We werken vanuit de inhoud, en merken dat dit andere SWV‟s in oprichting ook aanspreekt.” Thuiszitters voorkomen Het SWV zet ondersteuning in volgens het principe „Eén kind, één plan‟. Ouders worden altijd betrokken en samen kijken de betrokkenen wat een jongere aan onderwijs en begeleiding nodig heeft. De ambitie van het SWV is dat er in de toekomst geen leerlingen meer thuiszitten of voortijdig uitvallen. “Dat is tenslotte de kern van passend onderwijs”, zegt Smit. “Om thuiszitten zo veel mogelijk te voorkomen, hebben we een „thuiszitterstafel‟ ingericht waar we leerlingen bespreken die thuiszitten en die zo snel mogelijk weer een plek in het onderwijs moeten krijgen. Op deze manier proberen we zo vroeg mogelijk in kaart te brengen wat er aan de hand is en te bieden wat nodig is.” Een sterke basis De besturen en schoolleiders hebben duidelijke afspraken gemaakt over de kwaliteit van de basisondersteuning op alle scholen. Het SWV ontwikkelde een „standaard‟ voor de basisondersteuning. Smit: “We hebben die standaard zo veel mogelijk laten aansluiten op bestaande plannen van scholen en de eisen die de Onderwijsinspectie stelt.” Met deze standaard stelden alle scholen een plan en een profiel op tijdens de werkconferentie passend onderwijs die het SWV in juni organiseerde. “Van elke school waren 3 à 4 mensen aanwezig. Ze schreven het plan samen achter de laptop, in plaats van dat bijvoorbeeld de zorgcoördinator zo‟n plan alleen opstelt. Dat werkte heel efficiënt en inspirerend. Ik vond het een heel energiegevende dag.”
Nieuwsbrief passend onderwijs
6
Nieuwsbrief passend onderwijs Steun waar nodig Sinds augustus van dit jaar werken de ambulant begeleiders en zorgconsulenten in het SWV als begeleiders passend onderwijs samen in het team passend onderwijs. Dit team ondersteunt scholen en docenten in het versterken van de basis, zoals het kunnen omgaan met verschillen in de klas. Iedere school heeft een vaste contactpersoon. Het team begeleidt ook scholen en leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. “Het team versterkt de school in de basis en zorgt voor extra steun als dat nodig is”, vertelt Smit. “Als het nodig is, kan de school een beroep doen op de kernpartners. Daarnaast helpen de begeleiders scholen om systeemgericht naar hun processen te kijken. Wat is nodig om nog meer kinderen voldoende steun op school te bieden?” Speciaal als het moet Als de vraag van de school de mogelijkheden van de kernpartners overstijgt, kan een beroep worden gedaan op specialistische expertise. Deze kennis kan via de kernpartners snel worden ingezet. Omdat het SWV volgens „Eén kind, één plan‟ werkt, hoeven ouders en leerlingen niet steeds opnieuw hun verhaal te vertellen. Smit: “Voor we specialistische ondersteuning inzetten, verkennen we eerst alle mogelijkheden. Hiervoor ontwikkelden we een ondersteuningsroute. Deze route loopt van een warme overdracht uit het primair onderwijs of het (v)so via het ondersteuningsteam van de school en de kernpartners naar een uiteindelijke bespreking in het Schakelloket.” Het Schakelloket adviseert de school en wijst, als dat nodig is, de speciale onderwijsondersteuning toe. Bij elke stap tijdens de route vindt overleg met de ouders plaats. Het streven is om terug te gaan naar de basis, goed onderwijs, en daar zo veel mogelijk op te lossen. Flexibiliteit in nieuw systeem Utrecht en de Vechtstreek vervangen de indicatiestelling door handelingsgerichte diagnostiek en brede ondersteuningsarrangementen. “Het nieuwe systeem zorgt voor meer flexibiliteit als het gaat om de duur en de omvang van de ondersteuning”, vertelt Smit. “Het Schakelloket kan jaarlijks bekijken of de huidige ondersteuning nog steeds past of dat de leerling beter af is met andere ondersteuning. Bijvoorbeeld in het reguliere onderwijs met een speciaal arrangement.” Dekkend aanbod Een volgende stap is het realiseren van een dekkend aanbod van voorzieningen. De gemeente Utrecht, het SWV PO/SO i.o. en het SWV VO/VSO i.o. laten op dit moment onderzoeken of het aanbod aan speciale (onderwijs)voorzieningen en tussenvoorzieningen dekkend is. Ook wordt een analyse van de thuiszitters in de regio gemaakt. De uitkomsten van dit onderzoek en de ondersteuningsprofielen van de scholen bepalen samen de dekkingsgraad van het aanbod. Bovendien bepalen ze met welke aanpassingen het aanbod het gewenste niveau krijgt.
Nieuwsbrief passend onderwijs
7
Nieuwsbrief passend onderwijs Naar een nieuw samenwerkingsverband Het SWV is dus al erg ver met de voorbereidingen op passend onderwijs. In december 2012 is in Utrecht en de Vechtstreek de rechtspersoon van het samenwerkingsverband ingericht en zijn de statuten gepasseerd bij de notaris. Het bestuur van het samenwerkingsverband i.o. heeft gekozen voor het bestuur-/directiemodel. Per 1 januari 2013 is het nieuwe samenwerkingsverband operationeel en sluiten de deelnemende schoolbesturen zich formeel aan. Smit: “Dit schooljaar staat in het teken van verbinding en verdergaande professionalisering. De komende periode richten we ons vooral op het versterken van de basis en de ondersteuning voor scholen via de begeleiders passend onderwijs en de andere kernpartners. In de eerste helft van 2013 richten we ons vooral op het verder verfijnen en professionaliseren van de ondersteuning aan kinderen en scholen, zodat we in augustus 2013 klaar zijn om onze nieuwe wettelijke taken uit te voeren.” Een verdere toelichting en de basisdocumenten passend onderwijs vindt u op www.20.1swvvo.nl/basisdocumenten.
Nieuwsbrief passend onderwijs
8
Nieuwsbrief passend onderwijs Agenda 20 november 2012 – Conferentie Samen Sterk Passend onderwijs vraagt in de komende tijd om samenkomsten tussen vele partijen in het onderwijs. Een van de belangrijkste ontmoetingen is die tussen ouders en begeleiders in het onderwijs. Daar spelen zich immers vaak dé cruciale passendonderwijsmomenten af. De grote vraag die passend onderwijs ons stelt is of ouders en IB‟ers, AB‟ers en GS‟ers, juist voor deze kinderen samen nog meer naar elkaar toe kunnen groeien. Om die reden kunnen zowel ouders als begeleiders in onderwijs inschrijven voor deze dag. Ouders en begeleiders in het onderwijs trekken hierin samen op in de conferentie „Samen sterk‟ op 20 november. Met lezingen van Peter de Vries (CPS), Arga Paternotte (voormalig Hoofd Publicaties van Balans) en Noëlle Pameijer (HGW en ouders) en workshops rond ouderbetrokkenheid bij subthema‟s als autisme, hoogbegaafdheid, pesten en PBS. De workshops worden gegeven door onderwijsprofessionals Eleonoor van Gerven (Slimeducatief) en Peter Mol (Gedragpunt). Aan het einde van de dag worden de uitkomsten gedeeld in een forum waarin onder andere een afgevaardigde van het ministerie van OCW plaatsneemt. Op de website van LBBO (www.lbbo.nl) vindt u meer informatie en kunt u zich inschrijven.
22 november 2012 – Dag van het leerlingenvervoer Leerlingenvervoer is onverminderd in het nieuws, denk bijvoorbeeld aan het artikel dat ‟100 gemeenten het leerlingenvervoer willen afschaffen‟ van half augustus jongstleden. Behalve dat dit niet mogelijk is, is het jammer, dat de focus op het geld wordt gelegd, want bezuinigingen zijn aan de orde van de dag. De visie van Carolien Aalders Training en Advies in Leerlingenvervoer gaat uit van het kind en is verwoord in het artikel „vervoer leerlingen creatiever‟. In dit kader organiseren we op 22 november in Landgoed Zonnestraal in Hilversum de eerste Landelijke Dag van het Leerlingenvervoer. Naast de aandacht die op deze dag uitgaat naar het kind in het leerlingenvervoer, belichten de VNG en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de Haagse actualiteiten in het passend onderwijs en in het leerlingenvervoer. Kijk voor het totaaloverzicht van boeiende sprekers naar het programma op www.dagvanhetleerlingenvervoer.nl. Het leerlingenvervoer: een ander perspectief Bent u als consulent, beleidsmaker, wethouder of school op zoek naar creatieve oplossingen, ideeën, plannen en alternatieven in het leerlingenvervoer? Op 22 november wijden we een hele dag aan het leerlingenvervoer met als thema „het kind centraal‟.
Nieuwsbrief passend onderwijs
9
Nieuwsbrief passend onderwijs We geven informatie over trends en ontwikkelingen in het leerlingenvervoer en kiezen verschillende invalshoeken. We stellen het kind voorop in plaats van het vervoermiddel. In Landgoed Zonnestraal in Hilversum geven vele inspirerende sprekers en deskundigen hun visie op (de ontwikkelingen in het) leerlingenvervoer. Daarbij kijken we ook naar het creëren van bewustzijn als het gaat om de manieren waarop een kind zich kan verplaatsen en wat dat voor zijn of haar eigenwaarde betekent. Hoe ontwikkelt een kind zich en wat zijn de uitdagingen van het leerlingenvervoer? Deze brede onderwerpen passeren allemaal de revue. Registratie en informatie Het aantal plaatsen voor deze dag is beperkt, dus registreer u vandaag nog! Ontmoet collega‟s uit verschillende gemeenten en vakgebieden en laat u inspireren door de grote variatie van sprekers en onderwerpen. Tijdens deze dag hebben we ook een informatiemarkt waar u tijdens de pauzes nieuwe informatie kunt vinden en kunt netwerken. De kosten voor deze dag bedragen € 239. Stuur een e-mail (met uw contactgegevens) naar
[email protected] of bel +31 (0) 6 27 128 347 voor meer informatie en registratie. (*) We sponsoren graag een goed doel met dit congres. Onze bijdrage gaat naar de Cliniclowns.
Nieuwsbrief passend onderwijs
10