Midden tussen de mensen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Van vrijblijvend naar betrokken: mensen maken hun leefomgeving
Hoofdstuk 2: Van grenzen naar ruimte: minder regels en meer mogelijkheden Hoofdstuk 3: Van nazorg naar voorzorg: voorkomen is beter Hoofdstuk 4: Van polarisatie naar participatie: iedereen doet mee Hoofdstuk 5: Van verbruiken naar waarderen: niet alles is in geld uit te drukken
Verkiezingsprogramma 2014 – 2018 CDA Ten Boer Voorwoord Het CDA maakt zich op voor belangrijke verkiezingen. Op 19 maart 2014 zijn er ook in onze gemeente weer gemeenteraadsverkiezingen. Het is van groot belang dat we onze positie in de raad en het college behouden en zo mogelijk versterken om daarmee onze uitgangspunten te kunnen realiseren. In de afgelopen 4 jaren heeft het CDA actief meegewerkt aan het besturen van de gemeente en heeft daar een belangrijke rol gespeeld. In de gemeenteraad, maar ook vanuit het college. In de volgende periode wil het CDA opnieuw zowel in de beleidsvorming gemeenteraad als in de uitvoering door een wethouder te leveren verantwoordelijkheid dragen voor het gemeentebestuur. Een ervaren wethouder en drie raadsleden staan klaar om zich ook voor de komende periode weer volledig in te zetten voor onze mooie gemeente Ten Boer. Wij vertrouwen en hopen erop dat de verkiezingsuitslag dat mogelijk maakt.
Afdelingsvoorzitter, Klaas van de Laan
1
Inleiding Een belangrijk onderdeel in de aanloop naar de verkiezingen is dit gemeentelijk verkiezingsprogramma, waarin wij herkenbaar en aanspreekbaar willen zijn voor alle burgers. In dit verkiezingsprogramma geven we onze visie op ontwikkelingen in onze gemeente. Natuurlijk speelt dit programma een belangrijke rol tijdens de campagne en is het van belang bij coalitie- en collegeonderhandelingen. Het CDA wil een brede volkspartij zijn waarin mensen zich op basis van gedeelde waarden zoals waardigheid, wederzijds respect, veiligheid, geborgenheid, zorg voor elkaar, eerlijk delen en gemeenschapszin, aangesproken voelen. Het CDA hanteert de Bijbelse boodschap als grondslag en inspiratiebron bij het zoeken naar nieuwe antwoorden op maatschappelijke vraagstukken van vandaag en morgen. Het CDA vindt de waarden van onze democratische rechtsstaat belangrijk. Bij het CDA staat de samenleving centraal. De betrokkenheid van mensen bij hun gezin, hun school, hun kerk, hun bedrijf of hun sportvereniging. In antwoord op de uiterst moeilijke financiële situatie waarin de gemeente Ten Boer is terecht gekomen kiest het CDA de komende jaren voor een realistisch en verantwoord financieel beleid. We rekenen daarbij op ondersteuning van provincie en een extra uitkering van het rijk (gemeentefonds). In veel gevallen dient wantrouwen te worden ingewisseld voor vertrouwen. Uiteraard kunnen veranderingen op het gebied van de jeugdzorg, sociale werkvoorziening en ouderenzorg op de blijvende focus en aandacht van het CDA rekenen. Dit programma is geen antwoord op alle vragen en problemen die we de komende vier jaar tegen zullen komen. Veel uitdagingen die op de gemeente Ten Boer afkomen zijn nog niet uitgekristalliseerd. Creativiteit is hierbij een belangrijk instrument. Bijvoorbeeld het overdragen van de taken rond jeugd- en ouderenzorg aan de gemeenten. Dit verkiezingsprogramma is een kader voor CDA politici waarop ze zich baseren bij belangrijke beslissingen. Daarbij willen we als CDA de komende 4 jaar 5 bewegingen in onze gemeente inzetten:
1.Van vrijblijvend naar betrokken: mensen maken hun leefomgeving. 2. Van grenzen naar ruimte: minder regels en meer mogelijkheden.
2
3. Van nazorg naar voorzorg: voorkomen is beter 4. Van zijlijn naar meedoen: mensen samenbrengen via werk, school en dorp 5. Van verbruiken naar waarderen: niet alles van waarde is in geld uit te drukken. ______________________________________________________________ De uitwerking van deze 5 bewegingen volgt hierna.
Hoofdstuk 1: Van vrijblijvend naar betrokken: mensen maken hun eigen leefomgeving 1.1 Bestuurlijke schaal, herindeling en betrokken burgers Het CDA staat voor een bestuur dat weet wat er leeft in de dorpen. We zijn voor een bestuur dat korte lijnen heeft met inwoners en vrijwilligers. Een gemeentebestuur dat respect als leidraad neemt, maakt de lokale samenleving sterker en helpt bouwen aan een sterke samenleving. Van een sterke gemeente wordt verwacht dat deze zich inzet door op alle bestuurlijke niveaus te werken aan goede verhoudingen. De gemeente staat het dichtst bij de burger. Veel maatschappelijke vraagstukken spelen zich af in de dorpen. Dit vraagt om een gemeente die maatwerk kan leveren, ook als de bestuurlijke schaal in omvang toeneemt. 1.2 Gemeentelijke herindeling In opdracht van de Vereniging van Groninger Gemeenten en de provincie Groningen heeft een commissie onderzoek gedaan naar de bestuurlijke toekomst van de gemeenten in de provincie Groningen. Wat was de aanleiding? Er zijn in Groningen meer problemen dan elders in het land, bijvoorbeeld op het gebied van de werkgelegenheid, met name onder jonge mensen. Ook zijn er veel gemeenten met een zwakke financiële positie waaronder onze gemeente, veelal veroorzaakt door forse afboekingen op grondposities. 1.3 Meer taken naar gemeenten In het uitgebrachte rapport van de commissie staat dat Groningen te maken heeft met complexe en hardnekkige maatschappelijke opgaven die de schaal en capaciteiten van de meeste gemeenten ver overstijgen. Daarnaast komen er nog extra taken bij die gemeenten moeten gaan uitvoeren met minder geld. Dat betreft de taken die te maken hebben met jeugdzorg, taken die overgaan van de AWBZ naar de WMO en er komt een nieuwe Participatiewet.
3
De commissie is van mening dat vele gemeenten, zowel individueel als in een samenwerkingsverband niet in staat zijn om de toekomstige opgaven op een kwalitatief goede wijze uit te voeren. 1.4 Groningen, Haren en Ten Boer samen een gemeente Wat betekent dit voor de gemeente Ten Boer? De commissie stelt voor het cluster Groningen, Haren en Ten Boer samen te voegen tot één gemeente. Reden van dit voorstel is het feit dat er reeds tussen Groningen en Ten Boer een sterk samenwerkingsverband bestaat, namelijk het ‘Model Ten Boer- Groningen’. In de praktijk worden alle uitvoerende werkzaamheden uitbesteed aan de gemeente Groningen wat de kwetsbaarheid van de Ten Boerster ambtelijke organisatie heeft weggenomen en wat vervolgens geleid heeft tot een aanzienlijke kwaliteitsverbetering. In de praktijk is gebleken dat het model werkt en luisterend naar onze inwoners tijdens de dorpenronde blijkt dat veel burgers tevreden zijn met de huidige situatie. Het CDA begrijpt, gelet op de provincie brede gemeentelijke herindeling, dat Ten Boer ‘mee moet in deze ontwikkelingen’. Het belangrijkste argument hiervoor is de financiële positie van onze gemeente, waardoor een zelfstandig Ten Boer op langere termijn moeilijk voor te stellen is. Een gemeentelijke herindeling slechts om reden van het feit dat de taken voor onze burgers vandaag en in de toekomst niet op een kwalitatief goede manier uitgevoerd zouden worden is niet aan de orde. Daar is reeds in voorzien door het model. Toch is het gewenst om ons te oriënteren op andere mogelijkheden. Het CDA staat op voorhand niet afwijzend ten opzichte van een gemeentelijke herindeling met Groningen en Haren, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan: Behoud van de voorzieningen in het kader van de leefbaarheid van de dorpen, én Benoeming van een wethouder in de nieuwe gemeente Groningen voor de buitendorpen. 1.5 Leefbaarheid Als mensen wonen in een omgeving die aansluit bij hun wensen en behoeften, dan leeft men prettiger. Ten Boer is een gemeente met veel groen, is een zeer veilige gemeente, heeft karakter en is een gemeente met goede voorzieningen. Dat alles zijn kenmerken die er mede voor moeten zorgen dat burgers meehelpen om de leefbaarheid in stand te houden of eventueel te vergroten. Immers mensen vinden uitdaging en inspiratie in een schone leefomgeving die aansluit bij hun belevingswereld. Dat geldt zeker ook voor de Ten Boerster burgers. Onze inzet: Behoud van dorpshuizen. Die vormen het kloppende hart van een dorp. In stand houden van de huidige sportvoorzieningen. Een regelmatig contact met de besturen van de verenigingen van dorpsbelangen. Aan deze verenigingen jaarlijks een bedrag beschikbaar te stellen om naar eigen inzicht in de leefomgeving te investeren. Kijken naar mogelijkheden om het beheer van de openbare ruimte door inwoners te organiseren. 4
1.6 Lokale cultuur en bibliotheek Kunst en met name amateurkunst moet verder gestimuleerd worden. Dit om bewustwording van het belang van kunst en kunstbeleving te vergroten. In alle dorpen binnen onze gemeente is wel cultuur en historisch erfgoed. Te denken valt aan woningen, boerderijen, kerken en dorpsgezichten. Dit erfgoed is van grote waarde. Het biedt een blik op het verleden met lessen voor de toekomst. Het verhaal en de geschiedenis van de eigen omgeving verdient onder de aandacht gebracht te worden. Cultuurhistorische werkgroepen hebben hierin een belangrijke taak en dienen gefaciliteerd te worden. Ontmoeting met cultuur is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Cultuureducatie begint op de scholen. Alle instellingen die in relatie staan tot lokale cultuur dienen dit in hun beleidsplannen op te nemen. Onze inzet: De scholen worden blijvend voorzien van een voldoende gevarieerd aanbod aan boeken. Nagaan of boeken met behulp van vrijwilligers bij ouderen thuis bezorgd en opgehaald kunnen worden. Ondersteunen en continueren van activiteiten van de Stichting KAT. Ouderen en jongeren worden door ‘gemeentelijke kunstenaars’ met elkaar in contact gebracht. Het CDA vindt het belangrijk om dit op de website bij culturele evenementen onder de aandacht brengen.
Hoofdstuk 2: Van grenzen naar ruimte: minder regels en meer mogelijkheden 2.1 Minder regels en meer mogelijkheden Als we terugkijken op de afgelopen jaren, zien we dat de overheid steeds meer taken op zich heeft genomen. En we zien dat de overheid daarbij steeds meer is gaan regelen en voorschrijven. Vaak met de beste bedoelingen. We willen inzetten op het (verder) keren van deze trend en mensen meer verantwoordelijkheid laten nemen. Dat vraagt moed, want het betekent dat mensen vaker op hun gezond verstand worden aangesproken in plaats van op regels en voorschriften. Het CDA is voorstander dat de centrale overheid krimpt en dat de lokale overheid gebruik maakt van de denkkracht en het vertrouwen dat we hebben van de inwoners en hun bereidheid om inspanningen te leveren voor een betere leefomgeving. Onze inzet: Wij zetten ons er voor in dat in een betrokken samenleving burgers, maatschappelijke organisaties én bedrijfsleven samen initiatieven nemen om problemen aan te pakken.
5
2.2 Wonen in een mooie gemeente Ten Boer Het CDA vindt dat de gemeente Ten Boer meer moet worden gepromoot als een aantrekkelijke woongemeente waar het goed toeven is. Te vaak blijkt dat woningzoekenden onbekend zijn met het feit dat onze gemeente een mooie gemeente is waar men prima en veilig kan wonen. Met een prachtig winkelcentrum, prima sportvoorzieningen en diverse basisscholen en kerken. Onze inzet: De gemeente Ten Boer verdient het om meer gepromoot te worden als een aantrekkelijke woongemeente waar het goed toeven is, dus waar men prima en veilig kan wonen. Met een prachtig winkelcentrum, prima sportvoorzieningen en diverse basisscholen en kerken. Het CDA wil voorstellen om via allerlei promotieactiviteiten de bekendheid van Ten Boer te verbeteren (via de pers, woonbeurzen, op de website, infoborden langs de Rijksweg e.d.). Daarnaast vindt het CDA het belangrijk dat de gemeente Ten Boer concurrerend is ten opzichte van de omliggende gemeenten. Nu de crisis het dieptepunt voorbij lijkt te zijn wil het CDA de hoogste prioriteit geven aan de bouw van nieuwe woningen, zowel in de huur- als in de koopsector. Het doel moet zijn om het aantal nieuw te bouwen woningen fors te laten toenemen. Daarbij zorgen voor een goede mix voor starters, gezinnen en senioren. Het beleid moet er op gericht zijn om jongeren binnen de gemeente betaalbare huisvesting te bieden. Omdat in de toekomst ouderen zo lang mogelijk in hun eigen huis moeten blijven wonen, zal er ook voldoende aandacht moeten zijn voor levensbestendige woningen. Het CDA is voorstander van een collectief particuliere opdrachtgever- schap waarbij toekomstige bewoners gezamenlijk hun nieuwe buurt vormgeven. De norm is dan: bouwen naar behoefte en flexibiliteit qua vormgeving. Bewoners moeten meer zelf kunnen bepalen. Dit houdt in dat een groepje belangstellenden, bijvoorbeeld 50 plussers samen met een aannemer een plan ontwerpen (bijvoorbeeld een cluster van 10 woningen ) waarbij individuele wensen gerealiseerd kunnen worden o.a. wel/geen tweede woonlaag, 1 of 2 slaapkamers en geen of een kleine tuin enzovoort. Het CDA vindt dat we voor wat betreft de woningbouw met nieuw elan aan de slag moeten. Nieuwbouw is zonder meer noodzakelijk om onze voorzieningen op peil te houden. Leegstaande boerderijen moeten nieuwe bestemmingen kunnen krijgen zoals: woningen, zorgboerderijen of kleine ondernemers. Opnemen in het nieuw uit te brengen bestemmingsplan buitengebied. Bij nieuwe (ver)bouwprojecten dient meer aangesloten te worden bij de woonwensen van ouderen: zogenoemde kangoeroewoningen, woongroepen en levensloopbestendige woningen. Een goede afstemming tussen gemeente,
6
woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, huisartsen en zorginstellingen maakt dit mogelijk. 2.3 Verkeer en vervoer Ook de entree van het dorp Ten Boer dient verbeterd te worden. De raad heeft in de vergadering van november unaniem een voorstel daartoe aangenomen. Het CDA steunt het huidige plan van de provincie om de Rijksweg te verbeteren en veiliger te maken. Het fietsverkeer langs de Rijksweg heeft veel hinder van het lawaai en de uitlaatgassen van het autoverkeer. Dit is slecht voor de gezondheid, vooral voor de kinderen die veel van dit fietspad gebruik maken. Ook zijn er onveilige situaties. Een alternatief is het fietspad langs de Stadsweg. Een projectgroep in opdracht van de provincie heeft inmiddels een vookeursalternatief uitgewerkt en gepresenteerd. Begin 2014 zal de besluitvorming plaats vinden. Er zal nadrukkelijke worden gekeken naar een ‘vorkstructuur’ die de stadsweg beter moet laten aansluiten op de fietsstructuur van Groningen. Ook zal er gekeken worden naar een ‘shortcut’ die het fietspad langs de N360 met het fietspad door Lewenborg verbindt. Het CDA vindt het belangrijk dat de bewoners en belangstellenden hierbij betrokken worden. Een goed fietspad zal leiden tot het terugdringen van het autoverkeer. Onze inzet: Het CDA steunt dan ook het plan van de provincie om een fietspad +, 3,5 m breed, aan te leggen. In 2014 moet gekozen worden om het fietspad + langs te Rijksweg te realiseren of langs de Stadsweg. Het CDA kiest voor het traject langs de Stadsweg. Het is veiliger en gezonder en voor het toerisme veel interessanter. Een voorwaarde is wel dat er verlichting moet komen. Wellicht is dat op een duurzame manier op te lossen door middel van ledverlichting en zonnecellen, waarbij de verlichting alleen aangaat zodra er fietsers aankomen. Tevens moet de structuur van de historische Stadsweg behouden blijven. Ook het landbouwverkeer moet mogelijk blijven. 2.4 Onderwijs Vrijheid van onderwijs en eigen keuzes daarin is een verworvenheid waar het CDA voor staat. Bij teruglopende leerlingenaantallen zoeken de scholen in samenspraak met ouders naar praktische oplossingen. Dat kan betekenen dat scholen onder één dak worden samengevoegd. Onze inzet: Het CDA zet actief in op het behoud van basisscholen in Ten Boer, Garmerwolde, Thesinge, Woltersum en Ten Post. De kwaliteit van het onderwijs staat daarbij altijd voorop. Onderdeel van die kwaliteit is ook de levensbeschouwelijke identiteit van de school. De bereikbaarheid van de scholen en een veilige route er naar toe is belangrijk en behoeft blijvende aandacht.
7
Hoofdstuk 3: Van nazorg naar voorzorg: voorkomen is beter
3.1 De Deel Als er iets misgaat in een mensenleven, is er in onze samenleving een vangnet. Op het gebied van werkloosheid, ziekte, beperking en bij schulden. In de regelgeving zijn we teveel doorgeslagen. De nadruk is teveel op de financiën komen te liggen. Het CDA wil deze trend keren door ook te kijken naar wat mensen zelf of met elkaar kunnen doen om onnodige zorg te voorkomen. De menselijke maat en de redelijkheid moeten terug. Gezond leven, steeds blijven leren en jezelf ontwikkelen zijn onderdelen van het actief deelnemen aan de samenleving. Door preventie wordt de vraag naar dure voorzieningen beperkt. Dat is nodig zodat die kunnen blijven bestaan voor mensen die het écht nodig hebben. Onze inzet: Het CDA vindt dat het alom gewaardeerde concept van De Deel de komende jaren verder moet worden verbreed en verdiept. Dat is nodig, willen wij de zorg blijven garanderen aan de mensen die professionele zorg echt nodig hebben. Daarvoor zijn aanpassingen nodig in de zorgstructuur en moeten we elkaar stimuleren om meer verantwoordelijkheid te gaan dragen voor jezelf en je leefomgeving. De dorpscoaches van de Deel spelen in dit proces een belangrijke rol. Zij proberen in overleg met de mensen, problemen binnen het sociaal domein te voorkomen. Wanneer we elkaar beter leren kennen, kunnen we sneller problemen op maatschappelijk en sociaal gebied opmerken en dan, voordat de problemen steeds groter worden preventief ingrijpen. Een leefomgeving waar we nog meer naar elkaar omzien en dus probleempjes van mede burgers sneller constateren. Mocht je er samen niet uitkomen dan kan advies bij de dorpscoaches worden gevraagd. Te meer omdat de dorpscoaches ook afhankelijk zijn van signalen vanuit de samenleving. Dit betreft bijvoorbeeld kerken, sportverenigingen instellingen. Het CDA wil dat deze relaties worden versterkt. Ook na een mogelijke herindeling wil het CDA dat het ene loket en het concept van de Deel blijven bestaan, waarbij de gesprekken zoveel mogelijk aan de keukentafel plaatsvinden. Het CDA vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren in een veilige en gezonde omgeving opgroeien en zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen. De degelijke samenwerking binnen de zorgketen en scholen is mede een voorwaarde voor succes
8
Vanuit de Deel wordt samengewerkt met het consultatiebureau, peuterspeelzalen, scholen jeugd en jongerenwerk. 3.2 Verder Sociaal Domein/uitkeringen en vraag naar zorg Onze inzet: Het CDA wil minder kinderen met een stempel of een indicatie. Het CDA wil dat mensen die gebruik moeten maken van een (bijstand)uitkering zo snel mogelijk weer meedoen binnen de maatschappij. Het CDA wil dat de inwoners van de gemeente Ten Boer langer zelfstandig blijven wonen. 3.3 Sport Sport is gezond en vormend en is een pijler onder de leefbaarheid in de dorpen. Sport verbindt groepen. Samen sporten is belangrijk vanwege het sociale aspect. Het belang van een gezonde leefstijl, sociale cohesie en burgerparticipatie staat steeds hoger op de politieke agenda. Sportstimulering en vernieuwd sportaanbod is van essentieel belang om het aantal actieve sporters te doen stijgen. Onze inzet: Het CDA wil verbindingen leggen tussen sport, cultuur en buurt. Wij willen vooral jeugd en jongeren actief houden en leren om zich in te zetten voor elkaar en hiermee ook de gezondheid te bevorderen. Het CDA stimuleert jeugdlidmaatschap en kijkt met verenigingen naar mogelijkheden om jongeren actief te krijgen en te houden. De openbare ruimte kan uitnodigend worden ingericht om meer te bewegen. Dat kan door routes van diverse afstanden voor ouderen zichtbaar aan te geven en bankjes om af en toe even uit te rusten. Voorbeeld: een rondje Klunder in Thesinge of het Ten Boerster bos). 3.4 Overige zorgzaken Als het gaat om het voorkomen van ziekte en het behoud van welzijn, stellen we de levensloopbenadering centraal. Die benadering gaat uit van de eigen verantwoordelijkheid van iedere burger voor de gewenste kwaliteit van leven, nu en op latere leeftijd. De gemeente ondersteunt waar nodig de zelfredzaamheid van burgers en voorziet in een woon-, zorg- en welzijnsomgeving voor ouderen en burgers die leven met beperkingen. Onze inzet: Het CDA zet in op het betrekken van ouderen bij activiteiten. De ouderenbonden, vrijwilligers en mantelzorgers spelen hierbij een grote rol. Actieve voorlichting door huisbezoek aan 75-plussers kan een goed middel zijn.
9
Zorg moet zo dicht mogelijk bij huis worden georganiseerd. Zorg en welzijn op wijkniveau of op dorpsniveau maakt het mogelijk om de eigen kracht van burgers te stimuleren en de directe omgeving van buren en vrienden erbij te betrekken. Het CDA vindt dat ondersteuning van mantelzorgers van groot belang is. Het CDA vindt dat innovatieve technische oplossingen inwoners enorm kunnen ondersteunen. Mantelzorgers kunnen via een website het overzicht van alle voorzieningen beter bewaken. Steeds meer ouderen kunnen uit de voeten met internet. Door gericht te wijzen op online platforms kunnen zij ook daar sociale contacten blijven opdoen. 3.4 Jeugdzorg De gemeente wordt naast jongerenwerk ook verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Het CDA ziet lokaal jeugdbeleid als het startpunt voor het voorkomen van veel sociale problemen in de toekomst. Een goed begin in het leven is het halve werk. Een goed begin voor de nieuwe jeugdzorgtaak van de gemeenten is dat ook. Daarbij wordt samenwerking gezocht met het consultatiebureau, de kinderopvanginstellingen, de peuterspeelzalen, de scholen en het Centrum voor Jeugd en Gezin in de gemeente. Het vraagt om vroegtijdige signalering als er iets mis dreigt te gaan met kinderen. Vroeg ingrijpen in problematische gezinssituaties past bij het principe van preventie. De Deel speelt hierin een belangrijke rol. Onze inzet: Jeugdzorg wordt vanaf 2015 een taak van de gemeente. Het CDA ziet mogelijkheden om de jeugdzorg eenvoudiger en effectiever te maken. Het accent moet liggen op het voorkomen van problemen en vroegtijdige signalering als er iets misgaat. Het op peil houden van jeugdvoorzieningen zoals de kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, scholen, sportclubs en jongerenwerk voorkomt dat te veel jongeren gebruik moeten maken van jeugdzorg. Dus zo vroeg mogelijk ingrijpen, zo dicht mogelijk bij huis en liefst voor een zo kort mogelijke termijn (zie ook elders waar over De Deel wordt gesproken). Niet een discussie over de structuur van de jeugdzorg en het jongerenwerk staat voorop, maar het doel. Structuren of instellingen zijn daaraan ondergeschikt. Investeren in het kind of de jongere staat voorop in plaats van investeren in systemen of structuren. Eén instelling neemt de zorg of de ondersteuning per jongere op zich en stemt het waar nodig met anderen af. Een gezinscoach zou hierin ook een rol kunnen spelen. Het CDA vindt familie en gezinsleven belangrijk. Ouders zijn als eersten verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen. Zij moeten zorgen voor een veilige geborgen en stimulerende opvoedingssituatie. Daar waar het aan deze elementen ontbreekt, heeft de gemeente de taak ouders en opvoeders te ondersteunen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin blijft zich daarom bezighouden met de ondersteuning van ouders die concrete opvoedingsvragen hebben. Het Centrum stimuleert ook contacten tussen ouders die elkaar behulpzaam kunnen zijn.
10
3.5 Onveiligheid voorkomen en bestrijden De gemeente heeft de regie over het lokale integrale veiligheidsbeleid. Dat betekent dat de gemeente stuurt, intervenieert en verder allerlei randvoorwaarden in stand houdt, dat diverse betrokken partijen op het terrein van veiligheid op een effectieve manier blijven samenwerken. Inwoners van onze gemeente moeten veilig kunnen leven, zowel in huis als daarbuiten. Met andere woorden: de gemeente Ten Boer dient een gemeenschap te zijn waarin iedereen zich veilig voelt. Daartoe wordt een integraal veiligheidsplan opgesteld. Dat plan bevat een selectie van prioriteiten met een plan van aanpak, uitgangspunten voor de coördinatie en richtlijnen om het beleid goed te borgen. Daarnaast is het van belang dat het veiligheidsplan de verbinding heeft met de omgeving. In de praktijk vervult de wijkagent hierin een centrale rol. De burgers moeten vertrouwen hebben in de overheid. Want de mate waarin burgers zich veilig voelen wordt voor een belangrijk deel bepaald door de functie die de overheid in de zorg voor veiligheid vervult. De veiligheid van een samenleving hangt samen met de sociale verantwoordelijkheid die mensen in hun eigen omgeving willen nemen. Een benadering van veiligheid die verder gaat dan de inzet van politie is de enige duurzame manier om de lokale samenleving veiliger te maken. Of om onveiligheid in de toekomst te voorkomen. Onze inzet: Het CDA vindt het belangrijk dat burgers zich veilig voelen en actief betrokken worden bij een veilige woon en leefomgeving. Het gaat dan om bereikbaarheid, burgernet en informatievoorziening. Het CDA vindt het belangrijk dat preventie, alcoholbeleid en goede ( nieuwe) jeugdzorg voortvarend door de lokale overheid wordt opgepakt. Het CDA vindt het belangrijk dat er goede voorlichting komt naar burgers over fysieke veiligheid. Te denken valt aan: inbraakpreventie, rampenbestrijding in het bijzonder dreigende dijkdoorbraak, slachtofferhulp, brandpreventie en ambulancezorg. Het CDA vindt het belangrijk dat de lokale overheid haar rol oppakt in relatie tot sociale veiligheid. Te denken valt aan: overlast van jeugd, vandalisme, huiselijk geweld en spanningen tussen burgers
3.6 Crisissituaties. De kerk neemt soms een belangrijke plaats in bij maatschappelijke en sociale kwesties. Toch komt het vaak voor dat de activiteiten van de kerken een maatschappelijke betekenis hebben waar de lokale politiek nauwelijks iets van weet. De kerken zouden dan meer bij de uitvoering van het beleid betrokken kunnen worden. Met name de Wmo biedt hier mogelijkheden voor omdat kerken pastorale zorg bieden vooral door middel van huisbezoek. Ook helpen kerken mensen in het omgaan met levensvragen, kerken organiseren bijeenkomsten voor ouderen en bieden materiele en immateriële hulpverlening aan mensen die financieel klem zitten of langdurig moeten leven onder het minimum (armoedebeleid). Het zou een goede ontwikkeling zijn als de burgerlijke gemeente de kennis en netwerken van de kerken gebruikt om zo doende gezamenlijk maatschappelijk rendement te organiseren.
11
Voorwaarde is wel dat de lokale overheid de kerk erkent als relevante organisatie in het publieke domein. Ook in crisissituaties kunnen kerk en staat ‘veel aan elkaar hebben’. In crisissituaties waarbij de impact in een lokale samenleving groot is kunnen kerk en lokale overheid veel voor elkaar betekenen met name op het gebied van hulp, zorg en de verbinding naar de lokale bevolking. Bij een ernstig misdrijf zien we tegenwoordig dat mensen steun zoeken bij elkaar maar ook naar geborgenheid binnen een gemeenschap. Daarin kan de kerk een hele goede plaats innemen. Dat is ook gebeurd bij de ernstige brand in Volendam maar ook bij het zeer ernstig incident op Koninginnedag in Apeldoorn. Mensen zochten elkaar massaal op in de kerk en de kerk werd 24 uur per dag opengesteld voor publieksopvang. In onze eigen gemeente hebben we gezien hoe groot de impact was voor de Woltersummers bij een dreigende dijkdoorbraak en bij het evacueren van mens en dier. Het CDA vindt het van belang om deze verbindende aspecten in de praktijk meer herkenbaarheid te geven. 3.7 Aardbevingen De aardbevingen als gevolg van gaswinning hebben ervoor gezorgd dat er veel onrust is ontstaan onder de bevolking. Onrust over de rol van de overheid, onrust over de veiligheid en onrust over compensatie bij schade. De gemeente Ten Boer bevindt zich in een gebied waar de gevolgen groot kunnen zijn. De verwachting is dat de bevingen zowel in kracht als in frequentie zullen toenemen. Dat betekent waarde daling van woningen. Het CDA vindt het zeer belangrijk dat de centrale overheid haar verantwoordelijkheid oppakt en met concrete maatregelen komt voor veiligheid en schadeafhandeling. Daarnaast is het belangrijk dat vanuit Den Haag spoedig gewerkt wordt aan toekomstzekerheid voor de bewoners om te kwaliteit van leef- en woonomgeving stevig te verbeteren. Alle schade dient ruimhartig te worden vergoed. Vermindering van gasproduktie is noodzakelijk.
Hoofdstuk 4: Van de zijlijn naar meedoen: mensen samenbrengen via werk, school en dorp. 4.1 Iedereen doet mee Ieder mens heeft talenten. Het CDA streeft naar een samenleving waarin iedereen erbij hoort en zijn of haar steentje bijdraagt. Talenten zijn niet evenredig verdeeld. Dat vraagt erom dat er steeds werk wordt gemaakt van een lokale samenleving waarin mensen niet worden uitgesloten. Het CDA bevordert dat mensen elkaar leren kennen, waarmee vooroordelen worden voorkomen. Werk is een middel bij uitstek om deel te nemen aan de samenleving en verantwoordelijkheid te dragen voor het eigen leven of het eigen gezin. Naast de nodige solidariteit spreken we mensen ook aan op hun persoonlijke verantwoordelijkheden. Rechten en plichten gaan dus hand in hand. Onze inzet: Het gemeentelijke beleid vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is gebaseerd op drie uitgangspunten: iedereen doet mee, problemen voorkomen (door preventie en vroege signalering) en problemen waar nodig oplossen (door individuele 12
ondersteuning). Daar waar mensen niet in staat zijn om geheel op eigen kracht deel te nemen aan de samenleving staat de gemeente garant voor een passende compensatie. Daarbij bepalen niet de professionals of de gemeente wat mensen nodig hebben, maar verwoorden mensen dat zelf in een open gesprek met een Wmo-consulent. De Wmoconsulent denkt mee en bemiddelt bij het vinden van de best mogelijke oplossing. Niet waar iemand recht op heeft moet leidend zijn, maar waar iemand mee is geholpen. Met die instelling kunnen kosten bespaard worden zodat het aanbod voor iedereen bereikbaar is. Leeftijd, lichamelijke, psychische of verstandelijke beperkingen mogen geen belemmerende factor zijn voor deelname aan de samenleving. We staan voor een samenleving waarin iedereen erbij hoort. Zo’n samenleving kan niet eenzijdig door de gemeente worden gecreëerd. Iedereen die deel uitmaakt van de samenleving is daarvoor nodig. Dat begint bij het gezin en de directe woonomgeving. Maar ook op school, in het bedrijfsleven en in de sport is inclusief denken en niemand buiten sluiten belangrijk. Het CDA wil initiatieven ondersteunen die een inclusieve samenleving dichterbij brengen. Het CDA ondersteunt geen activiteiten waar uitsluitend specifieke doelgroepen welkom zijn, maar juist activiteiten waarbij mensen met een beperking zich welkom voelen en worden opgenomen in de samenleving. . Het CDA is voorstander van de aanpak waarbij bijvoorbeeld samen met een Wmo-consulent wordt gekeken hoe iemand met een beperking door eigen inzet of inzet van het eigen sociaal netwerk optimaal kan functioneren en/of participeren. 4.2 Weer aan het werk Werkloosheid is een groeiend probleem voor mensen. De economische omstandigheden maken de oplossingen lastiger. Toch blijft werk de meest belangrijke factor om erbij te horen. Onze inzet: Ons uitgangspunt is: of je bent aan het werk, je gaat naar school of je levert een bijdrage door vrijwilligerswerk of dagbesteding. Meer mensen zullen op een effectieve manier van de bijstand naar nieuw werk begeleid moeten worden. (Bij)Scholing is dan soms nodig. De aanpak van jeugdwerkloosheid heeft prioriteit. Om jongeren uit een uitkering te houden, wordt ingezet op training, scholing, werkervaringsplaatsen en aanvullingen op het loon wanneer zij niet volledig kunnen werken. De gemeente dringt er op aan mensen die een bijstandsuitkering ontvangen, en niet in een re-integratietraject zitten, tot het leveren van een tegenprestatie. Dit kan in de vorm van vrijwilligerswerk. Een combinatie met de Wmo is dan mogelijk, bijvoorbeeld door te kijken of vrijwilligers ingezet kunnen worden om oudere mensen, jongeren of mensen met een beperking te begeleiden bij vervoer, bij administratieve klussen, tuinonderhoud of elke andere mogelijke hulpvraag.
13
Niets heeft zoveel impact op een goede sociale integratie als onderwijs. Onderwijs vergroot de kansen van kinderen, jongeren en ouderen. De bevoegdheid van de gemeente op het gebied van onderwijs is niet groot. Scholen zijn wel partners bij het signaleren en oplossen van problemen. Er is extra aandacht nodig voor sociale uitsluiting van kinderen en het verbeteren van leerprestaties. De gemeente is verantwoordelijk voor een goed aanbod van vroeg- en voorschoolse educatie. Signalering van achterstanden blijft een belangrijke taak voor onder andere het consultatiebureau.
Hoofdstuk 5: Van verbruiken naar waarderen: niet alles van waarde is in geld uit te drukken 5.1 Van verbruiken naar waarderen Alles in onze omgeving moet op waarde geschat worden. Ook als het niet meteen in geld valt uit te drukken. De leefbaarheid in onze dorpen is onbetaalbaar. Dat geldt ook voor ons landschap, voor onze detailhandel of de boerenbedrijven. Rentmeester zijn van wat van waarde is, is belangrijk voor het CDA. Daarin zit ook een economische potentie. Wat de natuur geeft kan ook voor innovatie en nieuwe energie worden ingezet. Het draaiend houden van de lokale economie hoort daarbij. Er hoeft geen tegenstelling te zijn tussen duurzaamheid en economische ontwikkeling. Dus duurzaam denken – duurzaam doen! Onze inzet: Niet alleen gebruiken maar ook bewaren is het uitgangspunt. Natuur, grondstoffen, energie, voedsel en afval hebben een waarde. Als we dit belangrijk vinden, moeten we het anders gaan doen. We streven binnen de gemeente naar een balans tussen mens, milieu en een gezonde economie. We stellen ambitieuze en haalbare milieudoelen. Oud papier containers worden zo mogelijk in de gehele gemeente ingezet.We betrekken lokale bedrijven en vooral ook de inwoners bij de overgang naar een duurzaam ingerichte gemeente. Om duurzaamheid niet slechts een project van de overheid te laten zijn, kiezen we voor spontane projecten op dorpsniveau. De Millenniumwerkgroep kan hier belangrijk werk verrichten. Blijvend constante aandacht voor energie besparende maatregelen in woningen en bedrijven. Meer oplaadpunten voor elektrische auto’s en e-bikes. Stimuleren van het gebruik van zonnepanelen op woningen, gemeentelijke gebouwen, scholen en bedrijven. In het nieuwe bestemmingsplan buitengebied rekening houden met mogelijkheden om zonnepanelen en kleine windmolens te plaatsen. 5.2 Fairtrade gemeente Ten Boer Het gemeente bestuur van Ten Boer heeft op 25 februari 2009 besloten millennium gemeente te worden. Voorts is er een millennium werkgroep opgericht, waaruit een werkgroep Fairtrade gemeente is ontstaan, die zich inzet voor het behalen van de titel Fairtrade Gemeente Ten 14
Boer. De gemeenteraad heeft in december 2011 unaniem de motie Ten Boer Fairtrade Gemeente in het kader van duurzaamheid aangenomen. Als resultaat is te vermelden dat medio 2013 officieel het predikaat Fairtrade gemeente is uitgereikt. De gemeente Ten Boer heeft de inkoop van fairtrade koffie, thee en een aantal andere producten in haar beleid opgenomen. Koffie, thee, suiker en overige fairtrade producten worden ingekocht bij de plaatselijke ondernemers. Daarnaast wordt door bestuurders gebruik gemaakt van fairtrade relatiegeschenken. Onder fairtrade, ofwel eerlijke handel, verstaan we de handel met producenten in ontwikkelingslanden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Doel is dat de boeren en andere leveranciers in deze landen een redelijke beloning krijgen voor hun product. Fairtrade organisaties helpen die producenten hun producten te verkopen, zodat zij hun omzet en rendement kunnen verhogen. Onze inzet: Onderhouden en versterken van goede contacten met de millenniumwerkgroep. Ondernemingen, bewoners en met name de horeca overtuigen van fairtrade producten.
5.3 Gezonde lokale economie Een samenleving waarin iedereen erbij hoort heeft behoefte aan een gezonde economie en goede werkgelegenheid. Hoewel de gemeente slechts voor een deel de economische ontwikkeling kan beïnvloeden, is vooral het midden- en kleinbedrijf en de agrarische sector afhankelijk van lokale keuzes. Zonder groei van de lokale economie komt er geen werkgelegenheid bij. Onze inzet: De gemeente creëert voor zover mogelijk randvoorwaarden voor die noodzakelijke groei en faciliteert bedrijven. Maar zij gaat geen keuzes maken voor de individuele ondernemer. Als een bedrijf ergens niet binnen de regels past, gaat de gemeente samen met de ondernemer op zoek naar een goede oplossing. In de komende periode moet er een nieuw bestemmingsplan buitengebied worden opgesteld. In het proces van voorbereiding wordt er intensief met belanghebbenden overlegd. Keukentafelgesprekken noemt men dat tegenwoordig. Op die wijze worden tijdrovende en dure behandelingen van bezwaren cq zienswijzen voorkomen. De gemeente gaat bij (ver)bouwplannen van ondernemers terughoudend om met welstandseisen. Voor zelfstandigen zonder personeel moet het gemakkelijker gemaakt worden om een eigen bedrijf aan huis te vestigen. Vestiging of uitbreiding van een eigen bedrijf aan huis mag echter geen overlast geven in de woonomgeving. In het aanbestedingsbeleid wordt ruimte gegeven aan zelfstandigen en bedrijven uit de gemeente om mee te dingen naar opdrachten. De leefbaarheid op het platteland staat of valt nog steeds met een gezonde agrarische sector. De agrarische sector is in de gemeente Ten Boer economisch van grote waarde. Het CDA wil de agrarische sector zo veel mogelijk de ruimte geven en rekening houden met het landelijk beleid. Het nieuwe Europese landbouwbeleid voorziet in een 15
verdere afbouw van de inkomenssteun aan boeren. Het is grotendeels aan de boeren zelf om te bepalen hoe zij de achteruitgang in inkomenssteun willen compenseren. Het CDA wil niet treden in de bedrijfsvoering van de agrariër, maar wil indien nodig wel faciliteren. Maatwerk dient het uitgangspunt te zijn. 5.4 De winkeltijdenwet De nieuwe winkeltijdenwet geeft gemeenten de vrijheid ontheffingen te verlenen om winkels op zon- en feestdagen open te hebben. Onze inzet: In de beleving van het CDA gaat de koopzondag de lokale economie niet redden. Het werkt daarnaast een eenzijdig winkelaanbod van grote winkelketens in de hand. Om de concurrentiepositie van de kleine ondernemers te beschermen en hiermee de diversiteit en veelzijdigheid van het winkelaanbod te behouden alsmede om één rustdag in de week te bewaren is het CDA Ten Boer tegen openstelling van winkels op zondag. 5.5 Wel in geld uit te drukken Het grootste deel van de gemeentebegroting bestaat uit geld van de rijksoverheid. Slechts een klein deel komt uit lokale heffingen en belastingen. In beide gevallen is er sprake van belastinggeld, opgebracht door de inwoners en bedrijven in de gemeente. We hebben de overtuiging dat we ook duurzaam om moeten gaan met de financiële middelen die voorhanden zijn. Nog veel nadrukkelijker in tijden van bezuinigingen. Uitgangspunten voor financieel beleid zijn voor het CDA: zorgvuldigheid, spaarzaamheid, transparantie en gematigde lokale lasten. Vanwege de economische crisis is er de laatste jaren weinig gebouwd in onze gemeente. Aangekochte dure gronden worden niet bebouwd en vormen een ondraaglijke financiële last, zo is gebleken Onze inzet: Het CDA heeft in het verleden het gevoerde beleid met betrekking tot de aankoop van aangekochte dure gronden niet gesteund. We waren daarvoor in de minderheid. Toch gaan we voor het nemen van de verantwoordelijkheid van de gevolgen hiervan niet uit de weg. De gemeente onderhoudt goede contacten met zowel de provincie als het ministerie van BZK teneinde maximale financiële ondersteuning middels art. 12 etc. te verkrijgen. 5.6 Dijkpark Garmerwolde De versteviging en verbreding van de Eemskanaalkade Noordzijde tussen de sluis bij Ruischerbrug en Woltersum is een centraal onderdeel van het Dijkpark. Hiervoor is een Ruimtelijk Ontwikkelingsplan voor het gebied tussen Garmerwolde, het Damsterdiep, Ten 16
Boer, Woltersum en het Eemskanaal tot aan de Bronssluis opgesteld. In dit plan zijn de ontwikkelingen die binnen het gebied spelen opgenomen en bewoners van Garmerwolde en Woltersum zijn hierin betrokken. Gemeente Ten Boer, provincie Groningen en het waterschap Noorderzijlvest werken hierin samen. Voor de realisatie van het Dijkpark zal Noorderzijlvest baggerwerk uitvoeren in het Damsterdiep. Daarvoor wordt een tijdelijk baggerdepot achter de rioolwaterzuivering in Garmerwolde gerealiseerd. In dit depot wordt de bagger ingedroogd tot grond. Deze grond dient vervolgens als bouwstof voor het versterken en verbreden van de Eemskanaalkade tussen Woltersum en de Bronssluis. Daarmee wordt de veiligheid van het gebied vergroot. Onze inzet: Het CDA blijft de ontwikkelingen nauwgezet volgen. Het CDA ziet er op toe dat overlastsituaties tot een minimum worden beperkt en dat reeds toegezegde compensaties worden nagekomen.
17
DE KANDIDATEN: 1. B. Bosch 2. P.C. Heidema 3. J.A. Joling 4. A. Bolhuis 5. G.J. Kruizinga 6. L.K. Dekens 7. P.B. Boon 8. J.A. Helmantel 9. E.M. Huppelschoten 10. J.T. Hoogakker.
18
