maart - april Filosofielezing: prof. Paul Frissen over De fatale staat Kom kennismaken met: Arnoud Rigter, voormalig stadsdichter AL-LICHT

2014 nr. 43

maart - april

Filosofielezing: prof. Paul Frissen over De fatale staat Kom kennismaken met: Arnoud Rigter, voormalig stadsdichter AL-LICHT Tentoonstelling: Martijn Lucas van Erp

Inhoud Algemeen Ten Geleide 3 Van het Bestuur: Ledenobligaties 3 Sociëteitspagina6 Webspinsels: Het AG-webteam: iets voor u? 4 AGora-commissie: Drie evenementen in maart en april: Prof. dr. Jean Frijns: Europa en de euro: een brug te ver? Debatavond met Europarlementariërs AGora-café, thema Pasen

10 11

Initiatiefgroep Nieuwe Leden 2014: AL-LICHT8 Ingezonden brief: Ria en Harald Ihle 5 Excursie: Luik (vooraankondiging) Filmhuis Girl with a Pearl Earring The Other Boleyn Girl History of Jazz, aflevering 3 en 4

8 13 13 14

Filosofie Prof. Paul Frissen over De fatale staat9 Dr. V. van Bijlert: verslag 18 Kom Kennismaken met… Arnoud Rigter, voormalig Stadsdichter Michiel Hagdorn (verslag)

Het eerstvolgende nummer van ’t gewAG (nr.44) zal eind april 2014 verschijnen. De sluitingsdatum voor bijdragen voor zowel ’t gewAG nr.44 als voor de bijbehorende agenda is vrijdag 11 april.

Lid worden van het AG? Raadpleeg onze website www.acadgen.nl voor uitvoerige informatie inzake de voorwaarden voor het lidmaatschap. U kunt zich via de website opgeven als belangstellende, waarna u zult worden uitgenodigd voor een vrijblijvende oriëntatie gedurende een kennismakingsperiode van drie maanden.

16 17

Kringen Literaire Kring: Reis naar het einde van de nacht van Louis-Ferdinand Céline 15 Muziekcaleidoscoop20 Muziek: Opera op dvd: Norma van Vincenzo Bellini The Cotton Club Oproep aan muzikale AG-leden Informatie van de muziekcommissie

11 19 18 19

Tentoonstelling: Martijn Lucas van Erp, landschappen AG-Collectioneurs uitgenodigd

7 12

Toneel21 Column: Liesbeth Schreuder

22

Mutaties Ledenbestand23 2

Colofon23

Ten geleide Het AG is een bedrijf met veel leden en bezoekers, heel veel activiteiten, een goede keuken en eigen obligaties. Het is daarom des te moeilijker dat we half geïsoleerd van de buitenwereld voorlopig alleen door ´de achterdeur´ naar binnen kunnen. Gelukkig hebben we, als AG-leden, een groot incasseringsvermogen en we gaan daarom onverdroten door met leuke dingen te organiseren. Zo heeft ondertussen ook de Jazz bezit genomen van het AG, met een film en een optreden en komt er nog steeds informatie binnen over

de Europese Unie, over beroemde schrijvers en nog veel meer. Er komt weer een muziektheater in de Cotton Club, een tentoonstelling van werk uit eigen bezit van AG-collectioneurs, allicht een reeks voordrachten over AL-LICHT, opera, film, filosofie, literatuur en noem maar op. Ondanks de isolatie blijft het AG een bruisend tafereel van actieve evenementen, zoals is te lezen in dit gewAG. Komt dat zien en horen. Namens de redactie, Michiel de Veer

Van het bestuur

Ledenobligaties geslaagd Momenteel hebben 67 leden ingeschreven voor € 112.000,-. De inschrijving is gedragen door de ouderejaars; jongerejaars zijn ondervertegenwoordigd. Communicatie helpt: elke mail had weer een inschrijvingsgolf tot gevolg. Cijfers Dit is de stand op het moment van schrijven van dit stukje. Intussen kan er nog wat bij zijn gekomen. Het bestuur van het AG is hier blij mee. Het bestuur van de SAG zal alles netjes verwerken. Hoe blij is het bestuur? Het bedrag ligt in de lijn van verwachting. Het aantal leden dat heeft ingeschreven ligt echter achter op wat in het hoofd zat, namelijk zo’n 150 leden. Het zal niet verbazen dat leden die reeds lang lid zijn (>10 jaar) de grootste groep vormen: 75% van de inschrijvers voor (geen verschrijving) 75% van het bedrag. Dat betekent dat de jongerejaars sterk ondervertegenwoordigd zijn en dat geldt helemaal voor leden die minder dan vijf jaar lid zijn.

alle leden en volgde een brief van het comité van aanbeveling. Op 21 januari stuurden we een herinneringsmail, met daarin de nadruk op het feit dat ook kleinere bedragen welkom zijn. Doel hiervan was om het aantal inschrijvers te vergroten. Op 31 januari hebben verschillende leden een persoonlijke mail gekregen. Het effect was dat op de eerste mail 40% van de inschrijvers hebben gereageerd, die van 21 januari 45% en op de laatste 15%. Communicatie helpt dus, wel wordt het effect op den duur minder.

Communicatie Veel energie is gaan zitten in de communicatie. Begin januari verstuurden we een e-mail naar

Bernard Grevink 3

Van het webteam

Webspinsels: Het AG-webteam - iets voor u?! De AG-website: www.acadgen.nl vormt in toenemende mate het gezicht van onze vereniging naar de buitenwereld. De verantwoordelijkheid voor de website wordt gedragen door het AG-webteam, dat momenteel uit vijf personen bestaat.

Digitale nieuwsbrieven Nieuwsbrieven opstellen en versturen aan leden en aan geïnteresseerden buiten het AG. Op verzoek van het AG-bestuur of AG-commissies. Gevoel voor communicatie en correct taalgebruik is nodig.

Nieuwe leden voor het AG-webteam gezocht! Het AG-webteam wil zich versterken met AG-leden, die willen meehelpen bij het inrichten, vormgeven, actualiseren en onderhouden van de AG-website

Vormgeving & navigatie Aantrekkelijke lay-out en gebruikersvriendelijke navigatie ontwerpen met een consequente, herkenbare samenhang van de diverse onderdelen van de website. Ervaring met grafische software en websites is een pre, maar niet per se noodzakelijk.

Taken Er zijn verschillende taken waarvoor het AGwebteam extra kennis en inzet goed kan gebruiken. De taken binnen het AG-webteam worden in onderling overleg verdeeld. Voorbeelden van taakgebieden zijn:

Sociale media Facebook, LinkedIn, Twitter en YouTube inzetten om AG-evenementen te promoten en om nieuwe leden te werven.

Communicatie Contacten binnen het AG onderhouden zoals met redactie ‘t gewAG, AG-bestuur, commissies, ledenadministratie, de AG-website-klankbordgroep en buiten het AG: diverse externe partijen. Coördinatie Lopende projecten en nieuwe ontwikkelingen begeleiden en derden inschakelen voor specifieke zaken. Content Webpagina’s opzetten en onderhouden in overleg met o.a. de AG-commissies. Daarbij zijn tekst, beeld en geluid even belangrijk. Ervaring met websites is niet nodig, wel handigheid met de computer.

4

Mobiele apparaten De AG-website uitbreiden voor het gebruik van mobiele telefoons en tablets. Web-techniek Het webteam ondersteunen met webtechnieken zoals CMS, HTML, CSS, Smarty, databases en MySQL, PHP en JavaScript. Beroepsmatige ervaring in softwareontwikkeling en/of systeembeheer is vereist. Wilt u informatie over het AG-webteam of kent u iemand in uw omgeving die u geschikt lijkt, neem dan contact op met: Harald Ihle, tel: 0402413828 of email: [email protected].

Namens het webteam: Wim Verseijden en Harald Ihle

Met vlag en wimpel! Eind december wilden we onze beide 70e verjaardagen gezamenlijk vieren voor familie en vrienden. Om zelf van het feest ontspannen te kunnen genieten, besloten we om dit buitenshuis te doen, en onze keuze viel al snel op het AG. Door overleg, meedenken en voorstellen van José en Peter Koppen kwamen we tot een all-in prijs voor een amusediner plus drankjes, waarbij de zes gangen tussen muziekoptredens door werden geserveerd. De staf heeft onze dag tot een waar festijn gemaakt. Wij zijn vol lof over de verzorgde aankleding en het heerlijke eten dat de kok Jörg ons voorschotelde. De vriendelijke en attente bediening zorgde ervoor dat iedereen zich meteen welkom voelde. Onze gasten waren allemaal positief verrast over het AG. Dus hier past een dankwoord voor de organisatie! Voor vroegere klasgenoten -die allen van buiten de stad kwamen- organiseerden we een paar weken later een reünie met een uitgebreide high tea. Het was zo geanimeerd dat men niet weg te slaan was, en de kok gedurende de dag en de avond maar hapjes bleef aanvoeren. De bezoekers stelden ook de toegankelijkheid van het AG per auto en openbaar vervoer op prijs, met de centrale ligging in Eindhoven en de gratis parkeerruimte. Wellicht is het ook voor u een idee om daar een feest, jubileum, reünie of etentje te houden, want waar vind je een gezelligere locatie? Ria en Harald Ihle

5

Sociëteitspagina maart-april

Waar leden elkaar ontmoeten Parklaan op de schop! Zoals wellicht bekend zal de Parklaan vanaf begin 2014 in fases een grondige renovatie ondergaan. Tot eind maart is het gedeelte waar het AG ligt - tussen de Nachtegaallaan en de Reigerlaan - aan de beurt. De hoofdingang aan de Parklaan is daardoor in deze periode per auto niet bereikbaar. Wel kan men, zoals gebruikelijk, de parkeerplaats aan de achterkant van het sociëteitsgebouw via de Fazantlaan bereiken. Stelt u daarbij uw GPS-systeem in op Fazantlaan 16, dit is het pand naast de inrit naar de parkeerplaats van het AG. Bovengenoemde renovatie zal beslist zijn weerslag hebben op de parkeerperikelen in de buurt van het AG. Houdt u de Nieuwsflits op de website van het AG goed in de gaten en ga bijtijds van huis op weg naar een AG-activiteit. Ook via Van Lanschot is het AG niet bereikbaar. Borreltijden en het AG-dagmenu: De Ledenborrels en de Kennismakingsborrels beginnen normalerwijze rond 17.30 uur. In het vervolg zal dit in de gewAG-agenda niet meer bij elke borrelbijeenkomst speciaal worden vermeld. Alleen wanneer daartoe reden is zal een andere tijd worden aangegeven op zowel de Sociëteitspagina als in de agenda. De aanmeldingstermijn voor een aansluitende maaltijd loopt regulier af om 12 uur op de dag voorafgaand aan de borrel. Een enkele laatkomer of spijtoptant is natuurlijk altijd nog welkom, maar de kok weet begrijpelijkerwijze liever hoeveel personen er (ongeveer) aan tafel zullen plaatsnemen. Het AG-dagmenu op de website van het AG en op het informatiescherm in de foyer heeft u inmiddels natuurlijk al ontdekt. Op de ledenwebsite kunt u (na inloggen!) onder deze knop zelfs de menuprijzen vinden. Indien u zich niet kunt vinden in het AG-dagmenu vraag dan eens naar de menukaart, waarin ook maaltijdsalades en pastagerechten worden aangeboden. Houdt u er wel rekening mee dat de bereiding dan iets langer kan duren Aanmelden via de website: Nog niet alle leden zijn er aan gewend dat het inmiddels ook mogelijk is om zich via de website van het AG aan te melden voor een maaltijd, aansluitend aan een Ledenborrel of een Ken6

nismakingsborrel. Dat gaat even simpel als voor een lezing of een lezingencyclus! Heeft u dat al eens geprobeerd? Daarnaast blijft voor aanmeldingen de telefoon van de bar uiteraard ook altijd bereikbaar: 040-2434808. Donderdag 6 maart: Ledenborrel Tijdens deze borrel krijgt u gelegenheid gezellig en rustig met elkaar bij te praten. Na het voorstellen van enkele nieuwe leden kan men voor de prijs van e 22,50 volop genieten van een uitgebreid lentebuffet. Aanmelden hiervoor kan via de website of aan de bar van de sociëteit tot woensdag 5 maart, 12.00 uur. Donderdag 20 maart: Kennismakingsborrel Een borreltijd voor kennismaking tussen en met nieuwe leden, oude leden en kennismakers. Na afloop kan men voor e 22,50 genieten van een heerlijk tweegangen menu met keuze tussen vis of vlees. Voor de liefhebbers is er een driegangen menu voor de prijs van e 25,00. Aanmelden hiervoor kan via de website of aan de bar van de sociëteit tot woensdag 19 maart, 12.00 uur. Donderdag 3 april: Ledenborrel Tijdens deze aprilborrel krijgt u gelegenheid de eerste lente-ervaringen uit te wisselen en de lopende AG-activiteiten te bespreken. Na het voorstellen van enkele nieuwe leden wordt een nieuwe tentoonstelling geopend met werken van een aantal leden-collectioneurs. Vervolgens kan men genieten van het aantrekkelijke AGdagmenu. Aanmelden hiervoor kan via de website of aan de bar van de sociëteit tot woensdag 2 april, 12.00 uur. Donderdag 17 april: Kennismakingsborrel Iedereen is weer van harte welkom om met het glas in de hand nader kennis te maken met elkaar: nieuwe leden, oude leden en kennismakers. Aansluitend is er de mogelijkheid om gezamenlijk te genieten van een eenvoudige of uitgebreide maaltijd van het AG-dagmenu. Aanmelden hiervoor bij voorkeur via de website of aan de bar vóór woensdag 16 april om 12.00 uur.

Donderdag 1 mei: Ledenborrel Tijdens deze ledenborrel discussiëren we bijvoorbeeld over de voordelen van arbeid en genieten aansluitend voor de prijs van e 25,00 van een verrassend driegangen aspergemenu. Aanmelden hiervoor bij voorkeur via de website of aan de bar vóór woensdag 30 april om 12.00 uur.

Donderdag 15 mei: Kennismakingsborrel Komt u ook ? Gezellig!

Engel Hoefgeest

Tentoonstelling: Martijn Lucas van Erp Tijdens de ledenborrel van februari werd de tentoonstelling van Martijn Lucas van Erp geopend. Zijn werk is nog tot eind maart te zien in de sociëteitsruimte en de hal van het AG. De kunstenaar gaf tijdens de opening aan, dat hij blij is om zijn werk in deze setting te laten zien.

Galeries stellen vooral prijs op het tonen van het meest recente werk en hier had hij de vrije hand om een selectie te tonen uit de afgelopen jaren. Win-win dus: wij kunnen voorlopig genieten van dit werk en de kunstenaar geeft hiermee inzicht in de ontwikkeling van zijn kunstenaarschap.

7

Van de excursiecommissie

Vooraankondiging: bezoek aan Luik Na het succesvolle bezoek aan de Opera in Düsseldorf staat de volgende excursie alweer gepland. Op donderdag 15 mei gaan we een bezoek brengen aan de stad Luik. In de afgelopen jaren is de historische binnenstad gerestaureerd en opgeknapt. We zullen onder leiding van een stadsgids hier een rondwandeling maken en aansluitend het Museum Grand Curtius bezoeken. Dit museum is gehuisvest in een aantal mooi gerestaureerde panden en bevat onder meer collecties op het gebied van de geschiedenis en kunstnijverheid van Luik. Bij het mu-

seum bevinden zich een tuin en restaurant: een oase in de binnenstad. Aan het einde van de dag zal de bus ons naar de Gare de Guillemin brengen, het nieuwe station van Luik voor de TGV-treinen, in 2009 geopend. We kunnen hier de prachtige glazen constructies van dit bouwwerk bewonderen. Het zal een lange dag worden en voor mensen die wat slecht ter been zijn zal de stadswandeling niet zo geschikt zijn. In het volgende gewAG en op de website vindt u nadere gegevens over kosten en aanmelding. Maar noteer deze datum vast in uw agenda!

Initiatiefgroep Nieuwe Leden 2014: AL-LICHT Na de succesvolle reeksen ‘Eindhoven, regio van het brein’ (2011) en ‘De kracht van de derde levensfase’ (2013), komt de Initiatiefgroep in 2014 wederom met een nieuw initiatief. De titel is ‘AL-LICHT’. We verbinden hiermee het thema ‘Licht’ met actualiteiten en evenementen in de regio Eindhoven die door het jaar heen plaatsvinden. Hieronder geven we u de eerste schets van het programma, op dit moment nog met een licht voorbehoud voor wijziging van sprekers en data. De reeks AL-LICHT start op 17 april 2014 met een algemene inleiding over Licht in onze leefomgeving, door prof. dr. ir. Emile Aarts, van de TU/e, faculteit ID. Plaats uiteraard het AG, en aanvang om 20.00 uur. Noteer die datum, het wordt een bijzondere belevenis! In de maand mei willen we een evenement organiseren rondom ‘Licht als kunstobject’. Na de zomer laten we u onder inspirerende leiding kennismaken met de strategie van Philips op het gebied van licht (geplande datum 16 september). In de maand oktober is er alle aan-

8

dacht voor GLOW Eindhoven, met een spreker (20 oktober) en een rondleiding onder deskundige begeleiding. Het jaar 2014 sluiten we op 27 november af met een blik op de mogelijkheden van Licht als diagnose-instrument in de gezondheidszorg, waarbij aan Medical Systems Philips een belangrijke rol is toebedacht. Bij gebleken succes volgen nog enkele avonden in de eerste maanden van 2015. Alle data en sprekers zijn nog onder voorbehoud, het definitieve programma wordt via ‘t gewAG en de ledenbrief gepubliceerd. De Initiatiefgroep Nieuwe Leden 2014 bestaat (uiteraard) uit nieuwe leden en enkele meer ervaren AG-ers: Ad de Been, Theo Bemelmans (programmacommissaris), Paul Boshouwers, Addie de Fluiter, Rien Franken, Joop Jaspers, Baudouin van Lamsweerde en Hubert Verkooijen. Voor nadere informatie kunt u zich rechtstreeks tot de genoemde leden wenden of een e-mail sturen naar [email protected]. Joop Jaspers

Van de filosofiecommissie

Prof. Paul Frissen over De fatale staat Dinsdag 1 april, 20.00 uur, Meerlezaal Waarom kunnen we maar niet aanvaarden dat de wereld fundamentele tekortkomingen kent? Waarom willen we alle pech, leed en risico uitbannen? Dat de menselijke conditie er een is van tragiek, lezen we graag in de Griekse tragedies, maar ontkennen we in het maatschappelijk bestaan. Daartoe uitgedaagd door het populisme, dat ons wil verlossen van het tragische en het onvolmaakte, intensiveert de bestaande politieke orde zijn greep op de samenleving. De droom van de maakbaarheid is inmiddels de nachtmerrie van een alom interveniërende, fatale staat. Maar de politieke orde is een symbolische orde. Dat heeft het populisme beter begrepen dan de bestaande politiek die voor elk vraagstuk -van obesitas tot overlast, van pesten tot klimaatverandering- een oplossing wil vinden. Dat is de dubbele uitdaging van populisme en modernisme. Maar het besef dat het bestaan onvolmaakt is en vol tegenstrijdigheden, is een voorwaarde om democratie en rechtsstaat te waarborgen.

Nietsdoen is altijd een optie: fatalisme van de staat is heilzaam voor een vrije samenleving. De verzoening met tragiek is politiek noodzakelijk. Paul Frissen (1955) is decaan en bestuursvoorzitter van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur te ’s-Gravenhage, hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en lid van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling. Zijn laatste boek is De fatale staat. Over de politiek noodzakelijke verzoening met tragiek. Van Gennep, Amsterdam 2013. Toegang: AG-leden vrij. Voor niet AG-leden wordt een entree van € 7,50 geheven. Aanmelding via de AG-website.

9

Van de AGora-commissie hoe verder? Moeten we van de euro af en zo niet, wat moeten we doen om er een succes van te maken? Prof. dr. Jean Frijns, emeritus hoogleraar Financiële markten en Beleggingsleer aan de VU, zal ons dieper inzicht trachten te geven in deze problematiek, die zo bepalend is voor de toekomst van de EU, de eurozone en van Nederland.

Zoals bekend organiseert de AGora-commissie dit verenigingsjaar drie soorten evenementen, een AGora-cyclus, De EU dichterbij?, Meerlelezingen, met ieder hun eigen actuele onderwerp en AGora-cafés. Het eerste café opende op zaterdag 25 januari zijn deuren. De 45 aanwezigen werden ontvangen met Franse chansons, ten gehore gebracht door Mathilde van Vliet met Jac Gadellaa aan de piano. Onder het genot van een selectie van wijnen van wijnhuis Piters kwam iedereen snel in de juiste stemming. De EU dichterbij? In de periode van maart/april vinden twee evenementen van de AGora-cyclus De EU dichterbij? plaats. Het gaat om de zevende, alweer de een na laatste, lezing en om een debatavond in het kader van de Europarlementsverkiezingen op 22 mei. De debatavond vindt als AGora-café plaats op zaterdagavond 5 april, de lezing vindt plaats op donderdag 13 maart. Donderdag 13 maart, 20.00 uur, Meerlezaal Lezing door prof. dr. Jean Frijns: Europa en de euro: een brug te ver? Er kunnen vanuit de theorie grote vraagtekens worden gezet bij de duurzaamheid van een muntunie, zeker als er grote verschillen zijn in de onderliggende economieën. Het vormen van een politieke unie vóór het vestigen van een muntunie was dan ook het vigerende proces binnen de EU. Het was een staaltje van slimme politiek van Frankrijk dat de muntunie door wist te drammen dankzij de steun van Helmut Kohl, die in ruil daarvoor de steun van Frankrijk kreeg voor zijn inspanningen om de beide Duitslanden te herenigen. Hamvraag bij de huidige Eurocrisis is natuurlijk: 10

Zaterdag 5 april, Meerlezaal, van 20.3022.30 uur, zaal open 19.30 uur. Debatavond met Europarlementariërs Op 22 mei vindt voor de achtste maal een rechtstreekse verkiezing van de leden van het Europarlement plaats. Ook wij gaan in debat en hiervoor hebben we euro-gezinde en euro-sceptische politici uitgenodigd van D66 > GrLinks > CDA > PvdA > VVD > SP tot PVV in aflopende volgorde van EU-gezindheid. Het lijkt erop dat ook nu de onverschilligheid met betrekking tot de EU groot is: men verwacht op basis van peilingen dat slechts 33% van de burgers in Nederland zal gaan stemmen. Echter nu de PVV een eventuele uittreding van Nederland uit de EU als gunstig voor onze economie rond zal bazuinen, kan de belangstelling voor de EUpolitiek wel eens sterk gaan toenemen. Eén ding is zeker: onverschilligheid ten aanzien van de EU is ongewenst. De EU is nú al te belangrijk voor de burgers van Europa en een ‘laat-ze-maar-doen-daar’ mentaliteit is funest voor de Europese democratische processen. Grijp uw kans om via dit debat in één klap op de hoogte te worden gebracht van de kernproblemen binnen de EU! De lezing is ook toegankelijk voor niet-AG-leden. U kunt zich aanmelden via het AG-reserveringssysteem tot zaterdag 5 april, 14.00 uur.

De slotlezing De EU in de wereld van morgen, door prof. dr. Jan Rood (Leiden) zal plaatsvinden op zaterdagmiddag 10 mei. Verder beraadt de AGora-commissie zich over een waardige ‘Europese’ afsluiting van de EU-cyclus, ’s avonds.

met name de folklore en de muziek. Nadere informatie volgt in de Tussenagenda van april, maar u kunt zich nu al aanmelden via het AGreserveringssysteem tot zaterdag 29 maart, 14.00 uur.

Meerlelezingen Er staan op dit moment geen nieuwe lezingen op het programma, maar let op de Tussenagenda van april!

De gemakkelijkste weg om complete informatie over AGora-evenementen te vinden is trouwens via de maandagenda op de website. Bij het aanklikken van het evenement van uw interesse, wordt u automatisch naar de betreffende webpagina’s geleid. U kunt zich dan ook aanmelden.

AGora-cafés Behalve het bovengenoemde Europadebatcafé, zal nog tenminste één AGora-café georganiseerd worden, op zaterdag 29 maart in de Sociëteitszaal om 20.30 uur. Dit AGora-café zal als thema Pasen hebben,

Namens de AGora-commissie, Hans Eerdmans

Van de muziekcommissie

Opera op dvd in het AG: Norma; tragedia lyrica in twee bedrijven Muziek: Vincenzo Bellini Libretto: Felice Romani Vrijdag 4 april, 19.30 uur, Balkonkamer Gallië ten tijde van de Romeinse bezetting. Norma leeft al jaren een dubbelleven. Ze heeft als druïde, een Keltische priesteres, de kuisheidsgelofte afgelegd. Toch heeft ze twee kinderen van haar Romeinse minnaar, de bezetter. Ze is echter ook de hoogste spirituele vertegenwoordiger en politieke beleidsvormer van een van de laatste matriarchale gemeenschappen en als zodanig moet ze beslissen om tegen de Romeinen in opstand te komen. Thema’s van liefde, verleiding, verraad en verlies geven Bellini ruimschoots de gelegenheid om emoties van liefde en haat, hoop en wanhoop en de ongetemperde wens tot wraak en vergeving op belcanto manier uit te werken.

Norma: Edita Gruberova Pollione: Zoran Todorovich Adalgisa: Sonia Ganassi De opname is uit 2006 met koor en orkest van de Beierse Staatsopera o.l.v. Friedrich Haider. Regie: Jürgen Rose. Speeltijd: 155 min. Hanna van Stratum 11

Van de tentoonstellingscommissie

AG-Collectioneurs uitgenodigd! Beste AG-leden, Wij stellen voor in april en mei een eenmalig expositie in te richten met werken uit uw kunstverzameling, waar u in huis al langer van geniet. Soms is het ook fijn om het eens op een andere plaats te zien hangen of staan. Het zou gaan om drie inzendingen per deelnemer van werken van professionele kunstenaars. Kleine kunstwerken kunnen in de vitrines worden geplaatst. Als u een hiervoor voelt en een voorstel hebt, is het fijn als u ons daarvan foto’s stuurt met de naam van de kunstenaar. De uiteindelijke selec-

12

tie wordt met u zorgvuldig besproken. U zorgt zelf voor vervoer en wij helpen met ophangen op woensdag 2 april. Wij zorgen voor de verzekering vanaf het moment het werk in het AG is. Het spreekt vanzelf dat u ons hiervoor op tijd de waarde van de stukken doorgeeft. Tijdens de ledenborrel van 3 april besteden we aandacht aan dit experiment door bijvoorbeeld even te noemen wie wat heeft ingezonden. De leden kunnen dan zelf later informeel en naar behoefte hun verhaal houden over de eigen inbreng.

Agenda

maart / april 2014

Legenda:

Lux en het AG. Andere geïnteresseerden betalen per lezing € 5,00. Haardkamer, 20.00 uur

niet-leden welkom als introducé. ook toegankelijk voor niet-leden, zonder introductie (na aanmelding). kringactiviteit.

Dinsdag 11 maart - Wandelen (5 km) Na afloop een gezellige nazit. Parkeerplaats AG, 10.00 uur

Dinsdag 11 maart - Bridgeclub 1

N.B.: Van Lanschot Bankiers (Parklaan) stelt op dinsdag- en donderdagavond het parkeerterrein ter beschikking voor bezoekers van het AG. Vrij bridge: [email protected] Nieuwe Leden Tafels: informatie Rolf Treep: [email protected] Ondernemerskring: [email protected] Wandelen: [email protected] Literaire Kring: [email protected]

Haardkamer, 19.30 uur

Dinsdag 11 maart - Filosofie Groep Van Bijlert

Woensdag 12 maart - Vrij bridge Sociëteit, 19.30 uur

Woensdag 12 maart - Filosofie

MAART 2014 Zaterdag 1 tot woensdag 5 maart Sociëteit gesloten - Carnavalsvakantie

Groep Willemsen

Meerlezaal, 20.15 uur

Lees meer op de sociëteitspagina in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

Donderdag 13 maart Tafel Opinie & Debat -1

Maandag 10 maart - Filosofie

Terraskamer, 12.00 uur

Sociëteit, 10.00 uur

Maandag 10 maart - Filosofie Groep Vergeer


Woensdag 12 maart - AG-koorrepetitie

Donderdag 6 maart - Ledenborrel

Groep Van Reijen

Balkonkamer, 20.00 uur


Maandag 10 maart - AG-Toneel repetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Maandag 10 maart Nederlands Klassiek Verbond Het lange leven van het Latijn. Lezing door dr. J. Bloemendal. Hoe kon het Latijn zich in Europa, van het Romeinse Rijk via de Middeleeuwen tot in de Renaissance, handhaven, terwijl er voldoende andere talen waren, zelfs toen de Romaanse talen zich ontwikkelden uit het Latijn? Deze lezing is ook bijzonder geschikt voor scholieren. De lezingen van het Nederlands Klassiek Verbond zijn gratis toegankelijk voor leden van het NKV, Ex Oriente

Donderdag 13 maart - Cyclus: De EU dichterbij? Europa en de Euro: een brug te ver? Zie ook dit gewAG. Hiervoor kunt u zich aanmelden via de website. Meerlezaal, 20.00 uur

Vrijdag 14 maart - Volksuniversiteit Het geheim van de Arabische cultuur. Lezing door drs. Esseline van de Sande. Aspecten van de Arabische cultuur komen tot leven, geïnspireerd op contacten met Arabieren uit Syrië, Libanon, en Jordanië (de Levant). Wat betekent dit voor de toekomst van het Midden-Oosten en welke rol speelt Europa? Voor Vrienden van de VUE en leden van het AG zijn de lezingen gratis toegankelijk, maar met 100 personen is de zaal vol. Anderen betalen per lezing € 7,50. Vrienden van de VUE hebben tot 15 minuten voor aanvang voorrang bij het toewijzen van plaatsen. Meerlezaal, 20.00 uur

Maandag 17 maart - AG-Toneelrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Dinsdag 18 maart - Bridgeclub 2 Haardkamer, 19.30 uur

Dinsdag 25 maart - Literaire Kring Louis Ferdinand Céline: Reis naar het einde van de nacht. De inleider is Wim Meulen. Meer hierover in dit gewAG. Balkonkamer, 20.00 uur

Woensdag 26 maart - Vrij bridge

Dinsdag 18 maart - Ondernemerskring Studiekamer, 20.00 uur



Woensdag 19 maart Politiek Historische Kring

Meerlezaal, 20.15 uur Sociëteit, 11.00 uur

Donderdag 27 maart Tafel Opinie & Debat - 2

Woensdag 19 maart - Vrij bridge Sociëteit, 19.30 uur


Terraskamer, 12.00 uur

Donderdag 27 maart Cursus digitale fotografie Dommelzaal/Balkonkamer, 19.30 uur


Vrijdag 28 maart - Filmhuis (alleen voor leden)

Donderdag 20 maart Kennismakingsborrel

The girl with a pearl earring

Lees meer op de sociëteitspagina in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur


Zaterdag 29 maart Kom kennismaken met ...

Donderdag 20 maart Cursus digitale fotografie Dommelzaal, 19.30 uur

Arnout Rigter. Zie ook in dit gewAG. U kunt zich aanmelden via de website. Deze lezing wordt mede mogelijk gemaakt door ...

Donderdag 20 maart - Filosofie Groep Slurink



Zaterdag 29 maart - AGora-café

Vrijdag 21 maart - Filmhuis (alleen voor leden) History of Jazz, aflevering 3


Zondag 23 maart - Wandelen (10 km)

AGora-café rond het thema Pasen. Lees hierover in dit gewAG en u kunt zich aanmelden via de website. Sociëteitszaal, 21.00 uur

Maandag 31 maart - AG-Toneelrepetitie

Parkeerplaats AG, 10.00 uur

Maandag 24 maart - Nieuwe Leden Tafel Meerlezaal, 20.00 uur

Dinsdag 25 maart - Muziekcaleidoscoop De inleiders zijn vanavond Hanna van Stratum, met als onderwerp: ‘Oud ... nou èn? Stemmen uit het verleden’ en Theo van Leeuwen, met: ‘Rob Franken, de man achter de piano’. Lees verder in dit gewAG. Meerlezaal, 20.00 uur


APRIL 2014 Dinsdag 1 april - Filosofielezing De fatale staat. Lezing door prof. dr. Paul Frissen. Meer informatie in dit gewAG en u kunt zich aanmelden via de website. Meerlezaal, 20.00 uur

Woensdag 2 april - Vrij bridge Sociëteit, 19.30 uur

Woensdag 2 april - AG-koorrepetitie Meerlezaal, 20.15 uur

Donderdag 3 april - Ledenborrel Lees meer op de sociëteitspagina in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

Donderdag 3 april Cursus digitale fotografie

Dinsdag 8 april - Volksuniversiteit Salvador Dalí. Lezing door mevrouw Erna Charbonvan Heck over het leven van de surrealistische schilder wiens ‘Teatro Museo Dalí’ met onder andere schilderijen, beelden en muurschilderingen in Figueras jaarlijks nog steeds vele duizenden belangstellenden trekt. Vooral in zijn grote ego en gevleugelde uitspraken is Dalí onnavolgbaar gebleken. Voor Vrienden van de VUE en leden van het AG zijn de lezingen gratis toegankelijk, maar met 100 personen is de zaal vol. Anderen betalen per lezing € 7,50. Vrienden van de VUE hebben tot 15 minuten voor aanvang voorrang bij het toewijzen van plaatsen. Meerlezaal, 20.00 uur


Dommelzaal/Balkonkamer, 19.30 uur

Vrijdag 4 april - Opera op dvd

Groep Willemsen

Norma van Vincenzo Bellini


Zaterdag 5 april - AGora-café Debat Europarlementsverkiezingen in het kader van de AGora-cyclus De EU dichterbij? Lees meer in dit gewAG en u kunt zich aanmelden via de website. De zaal is open vanaf 19.30 uur. Sociëteitszaal, 20.30 uur

Maandag 7 april - Filosofie Groep Van Reijen


Donderdag 10 april - Tafel Opinie & Debat -1 Terraskamer, 12.00 uur


Dommelzaal, 19.30 uur

Donderdag 10 april - Ex Oriente Lux


Maandag 7 april - AG-Toneelrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Dinsdag 8 april - Wandelen (5 km) Na afloop een gezellige nazit. Parkeerplaats AG, 10.00 uur

Dinsdag 8 april - Bridgeclub 1 Haardkamer, 19.30 uur

Dinsdag 8 april - Filosofie Groep Van Bijlert



Maandag 7 april - Filosofie Groep Vergeer

Woensdag 9 april - Filosofie


Nimrod, ‘een geweldig jager’. Lezing door prof. dr. Arie van der Kooij. De koningen van Assyrië presenteren zichzelf in de inscripties als sterke koningen, koningen van de gehele aarde, als de zon van hun volk, als geliefden van de grote goden, aan wie zij de overwinning op ‘alle’ volkeren te danken hebben en meer. De lezingen van het Nederlands Klassiek Verbond zijn gratis toegankelijk voor leden van het NKV, Ex Oriente Lux en het AG. Andere geïnteresseerden betalen per lezing € 5,00. Balkonkamer, 20.00 uur

Vrijdag 11 april - Filmhuis History of Jazz, aflevering 4. Lees hierover meer in dit gewAG. Haardkamer, 20.00 uur.

Maandag 14 april - AG-Toneelrepetitie Meerlezaal, 20.00 uur

Dinsdag 15 april - Bridgeclub 2 Haardkamer, 19.30 uur

Dinsdag 15 april - Ondernemerskring Studiekamer, 20.00 uur

Woensdag 16 april Politiek Historische Kring Sociëteit, 11.00 uur


Vrijdag 25 april - Filmhuis (alleen voor leden) The Other Boleyn Girl


Zaterdag 26 april - Sociëteit gesloten Koningsdag Zondag 27 april - Wandelen (10 km) Na afloop een gezellige nazit. Parkeerplaats AG, 10.00 uur


Maandag 28 april - Nieuweledentafel 14-1 Sociëteit, 17.30 uur

Donderdag 17 april - Kennismakingsborrel Lees meer op de sociëteitspagina in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur


Maandag 28 april - AG-Toneel repetitie Meerlezaal, 20.00 uur


Dommelzaal, 19.30 uur

Donderdag 17 april Initiatiefgroep ‘Nieuwe Leden’


Cyclus: AL-LICHT. Lezing door dr.ir. Emile Aarts, TU/e. Nadere informatie vindt u in dit nummer van ’t gewAG. Meerlezaal, 20.00 uur MEI, OM ALVAST IN UW AGENDA TE NOTEREN

Donderdag 17 april - Filosofie Groep Slurink

Donderdag 1 mei - Ledenborrel Balkonkamer, 20.00 uur

Vrijdag 18 tot en met dinsdag 22 april Sociëteit gesloten - Paasvakantie Woensdag 23 april - Vrij bridge Sociëteit, 19.30 uur


Donderdag 24 april - Tafel Opinie & Debat - 2 Terraskamer, 12.00 uur

Donderdag 24 april Cursus digitale fotografie Dommelzaal/Balkonkamer, 19.30 uur

Zaterdag 3 mei - Kom kennismaken met ... Bart van der Boom.

Zaterdag 10 mei - Cyclus: De EU dichterbij? De Europese Unie in de Wereld van Morgen. Slotlezing door prof. dr. Jan Rood (Leiden).

Donderdag 15 mei - Excursie Luik Dinsdag 20 mei - Literaire Kring James Joyce: The portrait of an artist as a young man door John Durinck.

24,25,26 mei: toneel ‘Het testament’

Filmhuis

Girl with a Pearl Earring (Groot-Brittannië, Luxemburg, Verenigde Staten, 2004, 100 minuten) Vrijdag 28 maart, 20.00 uur, Haardkamer Boerendochter Griet moet op zestienjarige leeftijd als dienstmeisje bij Johannes Vermeer in de huishouding gaan werken en is zo getuige van een ongelukkig huwelijk. Vermeer raakt in de ban van het meisje, dat geïntrigeerd is door zijn werk en gevoel blijkt te hebben voor het mengen van kleuren. Op instigatie van Vermeers mecenas, Pieter Van Ruijven, staat ze model voor Vermeers schilderij ‘Meisje met de parel’ uit 1655. Hierbij draagt zij de oorbellen van de echtgenote van Vermeer, zonder haar instemming. Het schilderij leidt zo tot vele conflicten.

Girl with a Pearl Earring, het speelfilmdebuut van regisseur Peter Webber, is gebaseerd op de gelijknamige roman van Tracy Chevalier uit 1998.De film werd genomineerd voor drie Oscars: voor beste cinematografie, beste kostuums en beste ‘artdirection’, voor twee Golden Globes: beste hoofdrolspeelster en beste filmmuziek en voor tien prijzen in het kader van de BAFTA Awards 2004. Meer dan tien andere prijzen werden daadwerkelijk toegekend, waaronder een European Film Award voor beste cinematografie. Regie: Script: Muziek:

Peter Webber Olivia Hetreed Alexandre Desplat

Colin Firth: Johannes Vermeer Scarlett Johansson: Griet Essie Davis: Catharina Bolnes Vermeer Tom Wilkinson: Pieter Van Ruijven

The Other Boleyn Girl (Groot Brittannië, Verenigde Staten, 2008. 115 minuten) Vrijdag 25 april, 20.00 uur, Haardkamer Anne Boleyn kennen we: zij is tweede vrouw van de Engelse koning Hendrik VIII en werd in 1536 onthoofd. Het ‘andere Boleyn meisje’ was haar zuster Mary. Wanneer Catherina van Aragon, koningin van Engeland, er niet in slaagt om een mannelijke erfgenaam te baren, zet Thomas Boleyn zijn dochters in om Henri VIII te verleiden en zo zijn familienaam op de kaart te zetten. Beide vrouwen denken de liefde van hun leven gevonden te hebben aan het kille hof van de Tudors. Maar niet alleen het hof blijkt onvriendelijk. De spanningen tussen beide zussen lopen hoog op wanneer zij allebei vallen voor de charmes van Koning Henry VIII. De hoofdrolspelers van The Other Boleyn Girl werden genomineerd voor verschillende filmprijzen. Critici schrijven dat de grote historische

thema’s, de scheiding van Henry VIII van zijn vrouw Catharina en zijn breuk met de RoomsKatholieke kerk om dit te kunnen doen, gevolgd door de stichting van de Anglicaanse Kerk, te weinig belicht worden. Gebaseerd op een roman van Philippa Gregory Regie: Script: Nathalie Portman: Scarlett Johansson Eric Bana: Ana Torrent:

Justin Chadwick Peter Morgan. Anne Boleyn Mary Boleyn Henry VIII / Henry Tudor Catherina van Aragon 13

Filmhuis Jazz

History of Jazz, aflevering 3 (Verenigde Staten, 2001) Vrijdag 21 maart, 20.00 uur, Haardkamer Op 10 januari zijn we gestart met het begin van de jazz in New Orleans. Op 14 februari presenteerden we de jaren 1924-1934 met de Chicago dixielandstijl en de bigbands in New York. Deze keer vragen we uw aandacht voor de jaren 1934-1939, het Swing tijdperk. De New Yorkse jazz bereikt een ‘nationwide’ publiek met de bands van Jimmy Lunceford, Tommy Dorsey, Chick Webb en vooral Benny Goodman, de ‘King of Swing’. Het taboe op rasvermenging op het podium wordt in 1934 doorbroken door de samenwerking van Goodman met de pianist Teddy Wilson en de vibrafonist Lionel Hampton. Intussen verhuist het creatieve element in de jazz wederom, nu naar Kansas City. De

bandleider/pianist Count Basie (foto) herstelt de relatie van de swing met het blues-element. De saxofoon doet zijn intrede als solo-instrument met onder andere Coleman Hawkins en Lester Young. De zangeressen Billie Holiday en Ella Fitzgerald breken door. Een filmdocumentaire van Ken Burns, Nederlands ondertiteld. Script: Verteller:

Geoffrey Ward Keith David

History of Jazz, aflevering 4 Vrijdag 11 april, 20.00 uur, Haardkamer In deze vierde aflevering komen de oorlogsjaren 1940-1945, met de‘BeBop’, de improvisatiekunst van Charlie Parker en anderen aan de orde. De Swingmuziek wordt door de Amerikaanse overheid massaal ingezet als ‘moral support’ voor de soldaten, maar ook als een muzikale uitingsvorm van vrijheid en democratie. De jazz wordt tegenover de Europese bondgenoten geëtaleerd als kenmerkend voor de Amerikaanse levensstijl. Ondanks de Duitse bezetting bloeit in Parijs een zelfstandig jazzleven op, met onder andere de gitarist Django Reinhardt en de violist Stephane Grapelly. Vrijwel zonder publiek, en achter de schermen van Minton’s Playhouse in Harlem NY, ontwikkelen altsaxofonist Charlie Parker en

14

trompettist Dizzy Gillespie (foto) een revolutionair jazzgenre: de ‘BeBop’. Duke Ellington gaat samenwerken met de talentvolle pianist/componist Billy Strayhorn. De Ellington-band bereikt in de oorlogsjaren zijn muzikale hoogtepunt. Zijn beschaafde protest tegen de onverminderde rassendiscriminatie komt tot uiting in zijn suite ‘Black Brown Beige’. Ken Burns is een Amerikaanse regisseur van Emmy Award winnende producties. Hij wordt gezien als een van de grootste documentairemakers van deze tijd. In zijn ‘History of Jazz’ presenteert Burns de jazz als de belangrijkste authentieke kunstvorm die de Verenigde Staten heeft voortgebracht. Zijn filmdocumentaire heeft een totale omvang van zes afleveringen van elk twee uur. De kijker/luisteraar wordt intensief beziggehouden met de musicologische toelichting bij de ontwikkeling van de jazz, maar ook met de emancipatie van de Afro-Amerikaanse bevolking, tegen de achtergrond van de belangrijkste politieke en sociaal-culturele gebeurtenissen in de USA. U krijgt authentiek foto- en filmmateriaal te zien, met gesproken commentaar van diverse jazzdeskundigen, onder wie trompettist Wynton Marsalis en jazzcriticus Gary Giddins.

Van de Literaire Kring

Reis naar het einde van de nacht door Louis-Ferdinand Céline Dinsdag 25 maart 2014, 20.00 uur, Balkonkamer De bespreking van De Kapellekensbaan maakte ons duidelijk dat het leven van de schrijver Louis Paul Boon niet over rozen is gegaan. De nominatie voor de Nobelprijs en alle media-aandacht vormden mede de oorzaak voor het droeve slot van zijn leven. Ook Céline werd al jong met grote tegenslagen geconfronteerd. Hij raakte gewond in de loopgraven bij Ieper tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zijn werk in West-Afrika werd een mislukking en als arts in Parijs raakte hij gefrustreerd. De nihilist Céline ontpopte zich later als antisemiet en was tijdens de bezetting van Frankrijk een collaborateur. Hij ontsnapte aan de doodstraf wegens zijn verdienste voor de literatuur. In 1932 werd zijn roman Reis naar het einde van de nacht uitgegeven. Het beschrijft de uitzichtloze tocht van Bardamu door de absurde wereld. In de oorlog realiseert hij zich de waanzin van deze collectief georganiseerde moordpartijen. In Afrika wordt hij geconfronteerd met de hebzucht en botheid van de blanke kolonialist. Daarna ervaart hij de eenzaamheid in de grootstad New York en later als arts in Parijs de bekrompenheid en het egoïsme van zijn patiënten. Het is een felle aanklacht tegen onze maatschappij waarin de mens tot op het bot wordt ontleed. Het boek wordt door critici beschouwd als een van de belangrijkste werken uit de wereldliteratuur van de 20e eeuw. Het heeft de Franse literatuur sterk beïnvloed en is voor veel hedendaagse schrijvers nog steeds een bron van inspiratie.

Inleider is Wim Meulen. Als u een keer een bijeenkomst van de Literaire Kring wilt bijwonen, dan graag aanmelden via [email protected]

15

Kom kennismaken met …

Arnoud Rigter Voormalig stadsdichter Eindhoven 2007-2009 Zaterdag 29 maart, 17.00-19.00 uur Inloop vanaf 16.30 uur Wie, zoals ik, Arnoud Rigter niet kent en zijn naam in Google zet, rolt van de ene verbazing in de andere. Bij een dichter denk ik in eerste instantie aan een woordkunstenaar. Iemand die met woorden beelden oproept. Dat doet Arnoud Rigter. Maar die woorden worden nadrukkelijk ondersteund met beelden. Op YouTube zie je kortere en langere filmpjes waarbij muziek, woorden en beelden één geheel gaan vormen. Intrigerend, ik begrijp niet alles, maar bij verder lezen blijkt dat juist de bedoeling van Rigter te zijn. De beelden riepen bij mij de herinnering op aan het werk van Piranesi, de Italiaanse kunstenaar uit de 18e eeuw die allerlei architectonische schetsen maakte. Dat blijkt weer niet zo gek te zijn, als je het cv van Rigter raadpleegt. Hij is op de TU/e afgestudeerd aan de faculteit Bouwkunde en houdt zich op een breed terrein met de kunsten bezig. De herinrichting van een loods op het vliegveld hoort hier dan ook nadrukkelijk bij.

16

Rigter voelt het Eindhovense klimaat goed aan getuige de dichtregels: Voor hem bestond alleen wat hij formuleren kon. En wat betreft de duiding van de huidige cultuur kwam ik deze ‘oneliner’ tegen: Mijn tranen hebben tenminste elkaar nog. Zijn meest recente bundel Zoek de Zeesnuiver is ook weer een voorbeeld van integratie van beeld en woord. Natuurlijk zullen 29 maart woord en beeld samengaan, elkaar aanvullen en versmelten. Kunt u het zich boeiender voorstellen? Henk de Graaf In de maanden januari-februari 2010 (zie AGwebsite, archief tentoonstellingen) had Arnoud Rigter een expositie in het AG en tijdens de opening heeft hij diverse gedichten voorgedragen. Lees ook in ´t gewAG 19: Een eigenzinnig multitalent op ’t AG: Arnoud Rigter.

Kennisgemaakt met…

Michiel Hagdorn

Op zaterdag 25 januari zou volgens het programma Hans Driessen een inleiding houden over zijn vertaling van De Toverberg van Thomas Mann. Een paar dagen voor deze datum kreeg de commissie het bericht dat hij wegens ziekte verhinderd was om deze afspraak na te komen. Het enige wat je op zo korte termijn kunt doen is, de spreker die verhinderd is, vragen of hij iemand anders weet. Zo heeft de commissie gehandeld en Driessen suggereerde Michiel Hagdorn te vragen. Binnen een paar uur na het versturen van de uitnodiging aan Hagdorn kwam het verlossende bericht uit Groningen: Hagdorn was bereid te komen. Michiel Hagdorn is literatuurwetenschapper, opgeleid aan de universiteit van Nijmegen en sinds 1997 cultureel ondernemer met als doelstelling de kennis van de Duitse cultuur in de brede zin des woords te verspreiden. Hij beperkt zich niet tot de literatuur al komen Kafka, Goethe en Thomas Mann prominent op zijn website voor. Ook in de muziek van Duitse componisten heeft hij zich verdiept. Vaak geeft hij cursussen, bijvoorbeeld voor het Goethe Instituut in Amsterdam en voor het HOVO in het noorden van het land. Een andere vorm van cultuureducatie is het begeleiden

van reizen naar Duitsland. In mei 2014 gaat hij met een groep naar Lübeck. De roman De Buddenbrooks komt op deze reis natuurlijk uitgebreid aan de orde. Hagdorn begon zijn inleiding met een korte samenvatting van de roman De Toverberg. De hoofdpersoon is Hans Castorp, ingenieur in de scheepsbouwkunde, afkomstig uit Hamburg. Hij gaat op bezoek bij zijn neef die in het sanatorium in Davos verblijft om te kuren in verband met tbc. Castorp is van plan drie weken te blijven maar uiteindelijk blijft hij zeven jaar ‘boven’. Daar komt hij in contact met vele personen. De medische staf wil hem graag als patiënt houden. De heer Settembrini probeert hem in vele discussies van humanistische idealen te overtuigen, terwijl de heer Nafta reactionaire neigingen heeft. In felle disputen proberen deze heren Castorp aan hun kant te krijgen. Dan is er ook madame Chauchat, die op allerlei manieren grote indruk maakt op Castorp. Uiteindelijk verlaat Castorp Davos aan het begin van de Eerste Wereldoorlog om aan de kant van het Duitse leger mee te vechten. Hagdorn lichtte al vertellend de titel van het boek toe. In de Duitse cultuur is de berg waar raadselachtige dingen gebeuren een bekend thema. Het grijpt ook terug op de Griekse mythologie. Op de site van Hagdorn (www.michielhagdorn. nl) staat dat hij steeds de literatuur plaatst in een historische, culturele en filosofische context. Een voorbeeld daarvan is dat hij vertelde dat aan het begin van de 20e eeuw Duitsland verwoed probeerde de achterstand op Engeland op het gebied van de marine in te lopen. Het is niet toevallig dat Castorp scheepsbouwkundig ingenieur is. Hagdorn heeft een aantal passages uit de vertaling van Driessen voorgelezen. De ironie van Mann kwam hierin duidelijk naar voren. Hij vindt de vertaling van Driessen dichter bij de grondtekst van Mann dan de vertaling van Hawinkels van veertig jaar geleden. Maar laatstgenoemde is duidelijk poëtischer. Volgens Hagdorn is het goed dat zij naast elkaar bestaan. De reacties van het talrijke publiek waren lovend. Ook voor de mensen die al een studie van De Toverberg gemaakt hadden, wist Hagdorn nog weer nieuwe gezichtspunten naar voren te halen. Henk Graaf Uw redactie hard aan het de werk! 17

Van de filosofiecommissie

Kennisleer en logica volgens de oud-Indiase filosofie Lezing door dr. Victor van Bijlert op 31 januari De titel van de lezing intrigeerde mij. Ik weet weinig van de Indiase filosofie, maar kennisleer en logica zijn hierbij niet mijn eerste associaties. Eerder begrippen als zielsverhuizing en opgaan in het Al. Hopelijk zou de lezing van dr. Van Bijlert, die in werk en privé, thuis is in zowel in het westen als in India, ons helpen om een scherper zicht te krijgen op de andere zijde van de kloof die ons scheidt van de Indiase denkwereld. Hij begon met een verwijzing naar mijn stukgelezen jeugdvriend Hans Joachim Störig. Diens beschrijving van de Indiase filosofie is typerend voor de eenzijdige westerse kijk op de Indiase filosofie. Naast de spirituele traditie uitgaande van de Veda’s en de Oepanisjaden is er ook een door ons veel minder opgemerkte stroming die empiristisch is: de Nyaya filosofie. Deze kennisleer en logica ontstond rond 100 na Chr. Zij is niet beïnvloed door, maar wel gelijkend op de leer van Aristoteles. Nyaya is begonnen in de empirische omgeving van de medische wetenschap. Zintuiglijke waarneming, logische gevolgtrekking, vergelijking en correcte beweerzinnen/syllogismen zijn de bouwstenen. Geen platonische ideeën. Toch is deze leer geen Fremdkörper in de Indiase filosofie, want het uit-

eindelijke doel van de Nyayaleer is de verlossing als totale bevrijding van het lijden. Rijk of arm, amateur of geleerd, iedereen kan dezelfde waarnemingen doen. Vuur is voor allen even heet, leert de Nyaya. Heeft dit denken een gelijkmakend effect? In India zijn de kastenverschillen altijd nog heel schrijnend. De Indiase cultuur kent een tweedeling: maatschappelijke orde enerzijds en wereldverzaking anderzijds. Filosofieteksten zijn vooral geschreven door mensen, die uit de maatschappij waren getreden, zoals monniken. Zij beoefenden wereldverzaking en hadden een meer egalitaire visie. In de vijfde eeuw na Chr. is door logische redenering uitgaande van waarneembare feiten in India vastgesteld hoe maans- en zonsverduisteringen ontstaan en een grove schatting gemaakt van de omtrek van de aarde en de afstand tot de zon. Ook de ontwikkeling van de algebra - het getal 0 - en de boldriehoeksmeting zijn toen begunstigd door de Nyaya kennisleer en logica. De lezing van dr. Victor van Bijlert heeft mij wel een beter zicht gegeven op de breedte van de Indiase filosofie. De contouren van de andere zijde van de kloof zijn scherper geworden.

Klaas Bottema


Oproep aan muzikale AG-leden De muziekcommissie wil nieuwe muzikale activiteiten ontwikkelen binnen het AG. Wij willen daarom in contact komen met iedereen die met ons wil meedenken. Bespeelt u een instrument of hebt u creatieve ideeën omtrent muzikale activiteiten, neem dan alstublieft contact met ons op.

18

Contactpersonen: Thea Schellekens-van Haren [email protected] of met Feli Platzer 040-2432597 [email protected]


The Cotton Club Aankondiging

Na de voorgaande en veelbezochte muziektheaterproducties over de Amerikaanse songwriters Irving Berlin en Harold Arlen heeft de muziekcommissie dit jaar gekozen voor de beroemde New Yorkse nachtclub, de ‘Cotton Club’. Deze club werd in 1920 opgericht in Harlem, de ‘zwarte wijk’ van New York, maar het was een ‘whites-only-etablissement’, waar echter de elite van de zwarte jazzmuziek voor het entertainment van uitsluitend blank publiek zorgde. Na de invoering van de ‘prohibition’ (de drooglegging in de USA) in 1919, diende de Cotton Club voor zijn eigenaars ook voor de illegale verkoop van alcoholische dranken, waarmee veel geld verdiend kon worden, iets wat uiteraard ook de maffia interesseerde. Deze sfeer, deze mengelmoes van corruptie,

criminaliteit, zwarte jazzmuziek en losbandigheid van de rijke blanke New Yorkers (de alcohol was vrij duur!), wil de muziekcommissie naar het AG brengen. Op vier dagen in november zal het AG daartoe omgetoverd worden tot ‘Cotton Club’. De muzieknummers zijn voornamelijk geschreven door Dorothy Fields, de eerste vrouwelijke songwriter in de jazz, en door Duke Ellington, de ‘Master of Black Music’. En u herinnert zich zeker ook dat Harold Arlen vele jaren de tekstschrijver van de Cotton Club-revues was. Alle deelnemers van de Harold Arlenproductie hebben hun medewerking toegezegd, het creatieve team met Jan Snel, Herbert Platzer en Othmar Schob is al bezig met het schrijven van het scenario, en Joop Jaspers tekent als producent voor de organisatie. De shows zullen plaatsvinden op 14, 15, 16 en 17 november 2014, telkens om 20.00 uur (zondag om 15.00 uur). Noteer alvast de data in uw agenda en volg de komende tijd de mededelingen in ’t gewAG en op de website van het AG voor verdere details. Indien er nog AG-leden zijn die interesse hebben om mee te doen, kunnen ze contact opnemen met: Joop Jaspers, telefoon 040-2240455, [email protected] of Othmar Schob, telefoon 0499-472670, [email protected]

Informatie van de muziekcommissie De muziekcommissie heeft het reglement voor het gebruik van de vleugel en de piano aangepast en op de website gezet. Wij hopen hiermee onwetendheid over het gebruik ervan opgelost te hebben, zodat er geen vergissingen meer kunnen ontstaan. De instrumenten kunnen voor alle muziekactiviteiten ‘door en voor’ AG-leden gratis gebruikt worden.

Bij alle andere muziekuitvoeringen en het gebruik door derden in het AG, gelden de afspraken zoals in het reglement is beschreven. Wij wensen eenieder nog veel muzikaal plezier toe. Zonder muziek zou het leven een vergissing zijn.

Thea Schellekens-van Haren 19

Muziekcaleidoscoop

Terugblik op wat was, 28 januari Toen Harald Ihle de vraag stelde: “Zou het iets zijn om…?” rees even de vraag “Past dit wel binnen het kader van de Muziekcaleidoscoop?” Hij stelde namelijk voor om een avond te vullen met een ’informatief concertje’ waarin hij samen met zijn vrienden van de New Orleans Combination het ontstaan en de ontwikkeling van de New Orleans Jazz zou behandelen met ‘live’ voorbeelden. Maar het leek een goede afwisseling van onze gebruikelijke ‘Inleider met digitale toelichting’ en het antwoord “Ja, natuurlijk” lag voor de hand: wij zijn immers een caleidoscoop! De groep kwam al spelend de Meerlezaal binnen, begroet door een groot aantal enthousiast meeklappende toehoorders, meer dan een verdubbeling van het gebruikelijke aantal. De eerste helft van de avond werd door de leider van de NOC, klarinettist Rob Snip, gevuld met een uiteenzetting over ontstaan en ontwikkeling van de jazz uit de muzikale ‘roots’: marsen, rags

20

en blues. Muzikale voorbeelden werden ondersteund door enkele fraaie filmfragmenten. Na de pauze volgde een concert waarin het besprokene nog eens uitvoerig aan de orde kwam. Het enthousiasme van zowel spelers als toehoorders leidde er toe, dat de avond na een aantal verzoeknummers en vragen pas rond 23.00 uur werd beëindigd. Vooruitblik op wat komt, 25 maart, Meerlezaal, 20.00 uur Deze avond zullen we weer twee inleiders hebben: Hanna van Stratum met als thema ‘Oud… nou èn?: stemmen uit het verleden’. Theo van Leeuwen, zal spreken over ‘Rob Franken, de man achter de piano’. De laatste bijeenkomst van dit seizoen is gepland op 3 juni. Presentatoren zijn welkom! Inlichtingen: Hans van den Berge, tel. 0497514045 of Hans Blekxtoon, tel. 0402831314. E-mail: [email protected]

AG-Toneel

Wat is daar aan de hand? Soms hoort men ijselijke gillen uit de Meerlezaal komen.

Onder leiding van Frank v.d. Berg repeteren de spelers van het AG-Toneel voor de voorstellingen op 24, 25 en 26 mei van ‘Het Testament’. Noteert u deze data alvast in uw agenda.

21

Column

Werkelijkheid, waarneming en de waarheid

Jaren geleden was ik betrokken bij de organisatie van een lezingencyclus in het AG, waarbij een thema van diverse kanten werd belicht. Zo ook het thema van de werkelijkheid, dat werd besproken vanuit de kunst, de wetenschap en de filosofie. Tijdens een van de, vooral door filosofen, bezochte avonden heb ik me mogen uitspreken over de werkelijkheid in de kunst. Waar te beginnen, dacht ik toen. Neem de Nederlandse kunst uit de 17e eeuw, toen het realisme in de kunst een nieuwe dimensie kreeg. Al eeuwen kijken we naar die kunst, alsof het de werkelijkheid was: de landschappen, de bloemstillevens, de families en de historische gebeurtenissen. Zo zou het eruit hebben kunnen zien, bij gebrek aan foto’s, als een, door de technische hoogstandjes in verf, geloofwaardige getuigenis van een andere tijd. Toch weten we het wel: de landschappen zijn geschilderd in het atelier en zeker niet topografisch correct, maar in aantrekkelijke composities, zodat de beschouwer het goed in zich kan opnemen en er in kan verdwalen. En de bloemen, hoe natuurgetrouw ook, hadden gezien hun seizoensgebondenheid nooit zo samen in een vaas kunnen staan. En hoe vaak zou een historisch belangrijk figuur of een opdrachtgever 22

niet even iets aantrekkelijker dan in werkelijkheid zijn neergezet? Als kunsthistoricus leer je hier snel mee om te gaan. Door de afbeelding heen zien we toets, kleuropbouw, drager, compositie, licht en schaduwwerking en vooral de wijze waarop een kunstenaar zijn verbeelding met deze beeldende middelen heeft omgezet tot een afbeelding. Tot een illusie. “Kunst is een leugen die ons de waarheid doet realiseren”, zei Picasso eens. Zijn worsteling met de leugen van het perspectief, de weergave van de derde dimensie op een plat vlak, heeft de kunst op zijn kop gezet en haast een nieuwe waarheid gerealiseerd. Enkele jaren voor hem was ook Rodin bezig met de werkelijkheid. En de waarneming. En de waarheid. “Als de waarheid moet sterven, dan wordt mijn Balzac door de komende generaties in stukken geslagen. Maar als de waarheid onvergankelijk is, dan voorspel ik dat mijn beeldhouwwerk zijn weg zal vinden. Profetische woorden. Hij maakt een Balzac in zijn kamerjas, geen heroïsche verschijning, maar het literaire genie bedolven onder meters stof. Kijkend naar het beeld gaat alle aandacht naar het doorgroefde gelaat. Het was Aristoteles die al zei: “Het doel van de kunst is niet het uiterlijk van dingen weer te geven, maar het innerlijk... dat is de echte werkelijkheid.” Hier wordt niet alleen het innerlijk van Balzac gesuggereerd, maar ook komt de emotie van de kunstenaar tot uitdrukking in het harde materiaal. En daar waren zijn tijdgenoten nog niet klaar voor. Dit beeld als het monument voor de grote schrijver in opdracht van de Société des Gens de Lettres? De reacties in die tijd logen er niet om: vormeloze larve, kolenzak; het standbeeld werd afgewezen. Toch staat er een afgietsel van in brons in Eindhoven. Sinds 1966 al! Ruim 800 kilo aan brons, aangekocht door de gemeente en geplaatst bij het Van Abbemuseum. Wist u dat? Of liep u er ook zomaar aan voorbij, net als vele stadsgenoten. Om opnieuw aandacht te vragen voor dit meesterwerk heeft kunstenaar Arnoud Holleman het beeld van zijn sokkel laten tillen en in Het Oog van het Van Abbemuseum geplaatst, op een ronddraaiende sokkel. Ga eens kijken en oordeel zelf. Liesbeth Schreuder

Mutaties Ledenbestand Nieuwe leden Mw. E.W.J.M. Bartels-van der Grinten (Els), Valkenswaard Dhr. B. Bierkens (Bas), Eindhoven Mw. H.W.J. van Vriesland (Hélène), Eindhoven Dhr. J.F.G. Stalpers (Joost) Eindhoven Mw. E. Heemskerk (Elly), Veldhoven

Bas Bierkens

Elly Heemskerk

Els Bartels

Overleden Ir. B.D.H.Tellegen

Joost Stalpers

Colofon De Eindhovense vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (opgericht in 1945) wil een trefpunt zijn voor personen met brede belangstelling voor maatschappij, wetenschap en cultuur in de ruimste zin van het woord. Daarnaast geeft zij gelegenheid tot beoefening van kunsten en wetenschappen op niet-beroepsmatige basis. De sociëteit, als integrerend deel van de vereniging, is een rustpunt voor leden en hun introducés en biedt een gezellige ambiance voor gesprek en ontspanning. Het verenigingsblad ’t gewAG verschijnt tenminste vijf keer per jaar. Het lidmaatschap bedraagt € 220 (huisgenootleden € 135) per jaar. Website: www.acadgen.nl E-mail: [email protected] Bestuur: Richard de Groot, voorzitter, tel. 0413-366735 Nel van der Vliet, 1e secretaris, tel. 040-2435827

E-mail: [email protected] Contributierekening: ING 4344135 Sociëteitsgebouw Parklaan 93, 5613 BC Eindhoven Telefoon 040-2434808 Redactie Michiel de Veer, hoofdredacteur Jan Koppen, eindredacteur ’t gewAG Jet Ruigendijk, redacteur Liesbeth Schreuder, redacteur Webteam: Harald Ihle (webmaster), Hans Eerdmans, Addie de Fluiter, Ed Verstijnen, Wim Verseijden Perscontacten: Jos Huijnen, Advertenties: Monique van Zutphen E-mailadressen redactie ’t gewAG: [email protected] Webteam: [email protected] Externe communicatie: [email protected] Layout Graphic Match, Eindhoven Druk Puntscherp, Eindhoven 23

Voor wie de uitdaging zoekt...

maart - april Filosofielezing: prof. Paul Frissen over De fatale staat Kom kennismaken met: Arnoud Rigter, voormalig stadsdichter AL-LICHT

Recommend Documents