Lesbrief Uitvinders
Inleiding Ruben laat Sara zien dat hij een satéprikker door een ballon kan prikken zonder dat de ballon knapt! Ook kan hij een regenboog maken met een glas water. Sara vindt het erg knap. Ze wil ook graag uitvinder worden! De eerste proeven gaan helemaal mis, maar dan ontdekt ze de colafontein en zijn ze allebei goede uitvinders! In deze lesbrief vind je verschillende suggesties voor taal- en rekenactiviteiten en wereldoriëntatie aan de hand van het boek Uitvinders. (Willemijn de Weerd, met illustraties van Marieke ten Berge, uitgeverij Ark Media) Dit boek sluit aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2015 maar is ook na deze week goed te gebruiken. Door dit thema zullen de kinderen van alles ontdekken. Door het schrijven van het boek Uitvinders heb ik zelf ook wat ontdekt, namelijk dat kinderen het geweldig vinden om proefjes te doen. Een keer over dit thema werken is echt een aanrader. Bij dit boek is ook een voorstelling ontwikkeld, te weten: Uitvinders. Deze geef ik samen met violiste Marieke Booy. Elk jaar geven wij zo’n 100 voorstellingen rondom mijn kinderboeken. Met viool, accordeon en handpop willen het verhaal dicht bij de kinderen brengen. Tijdens de voorstelling Uitvinders worden natuurlijk ook veel proefjes gedaan. Nieuwsgierig geworden? Voor meer informatie zie www.willemijndeweerd.nl/voorstellingen Ik wens jullie heel veel plezier bij deze lesbrief Willemijn de Weerd
Boekaanbieding Benodigdheden: Boek Uitvinders, een glas, water, kaart, ballon, grote satéprikker, beetje vaseline of olie, bijlage 1: uitvinddiploma Inleiding: Ik heb gisteren toch wat ontdekt. Ik kan een glas water op zijn kop houden zonder nat te worden. Echt waar! Moet je kijken. Doe de volgende proef: Vul het glas met water totdat hij net niet overstroomt en het water bol staat. Leg de ansichtkaart met de gladde kant op het glas. Druk de ansichtkaart zachtjes aan zodat er geen lucht meer onder zit. Til het glas op en keer het om, zorg dat
er geen lucht in het glas komt. Het water komt niet uit het glas, bijzonder hé? Eigenlijk ben ik wel benieuwd naar meer proefjes. Ik heb daarom gelijk in de boekenwinkel dit boek gekocht. Laat het boek ‘Uitvinders’ zien. Kern: Lees het hoofdstuk proefjes voor. Stel na afloop vragen over het verhaal: Suggesties: Wat was Ruben aan het doen? Waarom knapte zijn ballon niet? Welke proeven kent Ruben nog meer? Hoe kent Ruben deze proeven? Wanneer mag Sara uitvinder worden? Afsluiting: Wat een leuk idee, de uitvindclub. Ik zou daar ook wel bij willen Jullie ook? Laat het Uitvindersdiploma zien. Je mag niet zomaar bij de uitvindclub van Ruben. We moeten eerst laten zien dat we goede uitvinders zijn. We gaan de komende dagen elke keer wat ontdekken. Als alle ontdekplaatjes zijn ingekleurd, dan mogen we bij de uitvindclub en zijn we echte uitvinders. Als we vandaag de proef met de ballon goed doen, mogen we een kring om het plaatje van de ballon zetten.
Een verhaalschema maken Benodigdheden: Boek Uitvinders Inleiding: Vertel de kinderen dat je nieuwsgierig bent hoe het met Sara gaat. Zou ze al iets uitgevonden hebben? Lees samen met elkaar het hoofdstuk ‘Knappe bedenker.’ Kern: De kinderen mogen de wie, wat, waar, hoe vragen beantwoorden. Laat de kinderen eerst in tweetallen overleggen, vat het daarna klassikaal samen. Over wie gaat het verhaal? Wat gebeurt er in het verhaal? Waar gebeurt dat? Hoe loopt het af? Afsluiting: We wisten heel goed antwoord te geven op de wie, wat, waar, hoe vragen. Daarom mogen we weer een kring zetten: vandaag om het het vraagteken.
De regenboog Benodigdheden: Boek Uitvinders, kinderbijbel met platen over de ark van Noach, voor de regenboog proef: water in een glas, lamp en wit papier. Inleiding: Laat de kinderen het hoofdstuk ‘Knappe bedenker’ terug vertellen door middel van de illustraties uit het boek. Kern: Sara en Ruben vinden God de knapste bedenker. Hij kan een regenboog in de lucht maken. Vertel de kinderen wanneer God voor het eerste deze mooie boog in de lucht maakte. -Noach maakt een hele grote boot, een ark. -God heeft hem verteld dat Hij verdrietig is dat de mensen niet meer naar Hem luisteren, daarom komt er een grote overstroming. -Als de ark af is komen alle dieren twee aan twee naar de boot toe. Noach en zijn familie gaan ook in de boot. God zelf doet de deur dicht. -Het regent 40 dagen en nachten. Dan stopt het met regenen. Het duurt nog een tijd voor Noach uit de ark kan. -Eindelijk is het zover, de aarde is weer droog. -Als Noach met zijn familie buiten is danken ze God. Dan verschijnt er een prachtige gekleurde boog in de lucht. -God belooft dat er nooit meer zo’n erge overstroming zal komen. Elke keer als de regenboog in de lucht staat mag je daar aan denken. Afsluiting: Doe met de kinderen de regenboog proef en zet een kring om de regenboog op het diploma.
De ark van Noach Benodigdheden: Boek Uitvinders, ark van Noach, veel paartjes dieren. Inleiding: Zet een ark op het midden van de tafel. Zien de kinderen wat het is? Kern: De dieren gingen twee aan twee in de ark, dat hebben we gisteren gehoord. Maar kijk nou, deze dieren liggen helemaal door elkaar, we moeten ze twee aan twee gaan sorteren. Laat een kind een dier bij de ark zetten. Een ander kind zoekt hetzelfde dier en zet het ernaast. Ga net zo lang door tot alle dieren keurig twee aan twee staan. Afsluiting: Zet de ark in een hoek, zodat de kinderen in kleine groepjes nog een keer kunnen sorteren. Zet een kring om de ark op het diploma.
Super shampoo Benodigdheden: Bijlage verhaalkaarten, lege shampooflessen, water, zeep, takjes, blaadjes. Inleiding: Gisteren hebben we net als Sara parfum gemaakt. Maar in het boek wilde Sara geen parfum maken, maar een echte uitvinding. Wie weet nog wat ze wilde uitvinden? Kern: Lees het hoofdstuk over super shampoo. Gespreksvragen: Hoe maakte Sara de super shampoo? Wat gebeurde er toen papa zijn haren waste? Wat vond de papa van Sara van de shampoo? Wat ging Sara doen toen ze ontdekte dat ze niks had uitgevonden? Laat de verhaalkaarten zien. In welke volgorde moeten de kaarten liggen. Laat de kinderen het verhaal met behulp van de vertelkaarten na vertellen. Afsluiting: Laat een klein groepje kinderen zelf super shampoo maken. Zet een kring om de shampoofles op het diploma.
Zwemmend ei Benodigdheden: Twee glazen, warm water, rauw ei, zout, 2 bakken Inleiding: Gisteren hebben we een proef uit het boek gedaan, de waterpiano. Vandaag gaan we een nieuwe proef doen: het zwemmend ei. Vraag aan de kinderen wie er wel eens in de zee gezwommen heeft. Vandaag gaan we ontdekken waarom zwemmen in de zee makkelijker gaat dan in het zwembad. Kern: Vul het glas voor driekwart met het warme water. Leg het ei er voorzichtig in. Dat zakt naar de bodem. Haal het eruit. Voeg nu drie eetlepels zout toe. Roer net zolang tot al het zout is opgelost. Doe het ei weer terug in het glas en.. het blijft drijven. De eerste keer zonk het ei naar de bodem omdat het zwaarder was dan het water. Maar zout water is zwaarder dan een ei. Daarom bleef het ei de tweede keer drijven. Afsluiting: Laat de kinderen materiaal uit de klas verzamelen, waarvan ze nieuwsgierig zijn of het drijft of zinkt. (bv potlood, schaar, knikker etc.) Zet twee grote bakken op de tafel. Eén met water en één met water en zout. Wat blijft drijven en wat zinkt? Welke materialen zonken eerst maar bleven in het zoute water ook drijven? Kleur een kring om het zwemmend ei op het diploma.
Einstein colafontein Benodigdheden: Bijlage foto Einstein, Inleiding: Laat een foto van Einstein zien. Vertel de kinderen dat hij heel veel proefjes heeft gedaan. En veel dingen heeft ontdekt. Kern: Lees Einstein colafontein voor. Gespreksvragen: Welke proef was Ruben aan het doen? Waarom zegt Sara dat ze geen Einstein is? Wat voor proef gaat Sara doen? Wat vraagt Lieke? Wat is het antwoord van Ruben? Afsluiting: Laat drie kinderen het verhaal naspelen. Zet een kring om de colafontein op het uitvindersdiploma.
Proeven Benodigdheden: Voor alle kinderen een uitvinddiploma. Materiaal voor de proeven, zie kern. Inleiding: We hebben al bijna alle plaatjes gekleurd op het diploma. Vandaag gaan we nog van alles ontdekken en als dat lukt, zijn we echt uitvinders. Kern: Op elke tafel ligt materiaal om proefjes doen. Twee proeven zijn al uitgelegd. Glazen piano en zwemmend ei, leg de andere proeven ook kort uit. Watertouwtje touw dat water opneemt, 2 lepels, schenkkan, glas, water Maak het stuk touw nat. Knoop het ene uiteinde van het stuk touw aan de ene lepel en het andere uiteinde van het touw aan de andere lepel. Vul de kan met water. Zet de lepels in de kan en het glas. Zet het glas neer en houd de kan er schuin boven. Zorg dat het touw een beetje strak staat. Houd de lepel in de kan vast, zodat hij niet gaat schuiven. Probeer het water voorzichtig langs het touw te schenken. Water op zijn kop Drinkglas, water, ansichtkaart Vul het glas met water totdat hij net niet overstroomt en het water bol staat. Leg de ansichtkaart met de gladde kant op het glas. Druk de ansichtkaart zachtjes aan zodat er geen lucht meer onder zit. Til het glas op en keer het om, zorg dat er geen lucht in het glas komt. Het water komt niet uit het glas, bijzonder hé? Glazen piano 5 dezelfde glazen, water, lepel Zet de glazen naast elkaar. Vul het linker glas tot de rand met water. Doe in het volgende glas een beetje minder water. En het glas ernaast nog iets minder water etc. Tik met de lepel tegen de glazen water. Je hoort nu verschillende tonen. Ballon met afstandsbediening: Een leeg blikje, een opgeblazen ballon, een trui of haar. Leg een blikje op de grond of de tafel. Wrijf de ballon over je trui of je haar. Houdt hem daarna vlak bij het blikje. Het blikje zal gaan rollen. Zwemmend ei Een groot glas, warm water, een rauw ei, zout. Vul het glas voor driekwart met het warme water. Leg het ei er voorzichtig in. Dat zakt naar de bodem. Haal het eruit. Voeg nu drie eetlepels zout toe. Roer net zolang tot al het zout is opgelost. Doe het ei weer terug in het glas en.. het blijft drijven. Laat de kinderen steeds rouleren zodat ze alle proeven uit kunnen proberen. Zet een kring om het laatste plaatje, de ansichtkaart. Alles is nu ingekleurd. De kinderen krijgen allemaal hun uitvinddiploma.
Foto Einstein
