Kwaliteitsprofiel Raad van Commissarissen Februari 2013
Inleiding Beter Wonen is een woningcorporatie in Almelo met 6400 woningen. Wij zien simpelweg onze naam als onze missie. Beter Wonen hanteert een open, betrokken en klantgerichte koers waarbij mensen centraal staan. Al bijna 100 jaar zijn we sterk betrokken bij de stad en ook zichtbaar aanwezig in de wijken en in het centrum van Almelo. Beter Wonen is volop in beweging door de veranderende samenleving. We zoeken actief de samenwerking met bewoners, ondernemers, stadsbestuurders, ambtenaren, medewerkers van welzijn-, zorg- en onderwijsorganisaties, politie en al die andere organisaties die zich inzetten voor de stad, de bewoner en haar omgeving. We zijn financieel gezond en willen door een duidelijke visie en strategie de juiste keuzes maken en ons blijvend inzetten voor de stad Almelo. Ons werkgebied zien we hooguit een half uur fietsen vanaf het kantoor aan de Klimopstraat. De komende periode komt er, door bindende termijnwijzigingen vanuit de Governancecode Woningcorporaties, een viertal functies vacant voor leden van Raad van Commissarissen bij Beter Wonen. We zoeken deskundige commissarissen die maatschappelijk betrokken zijn. Experts op de gebieden financieel-economisch, juridisch, bestuurlijk, beleid en bedrijfsvoering, maatschappij en wonen. Hierbij vindt u uitgebreide informatie rondom de gewenste profielen. Voor de procesinformatie van de vacatures voor leden van de Raad van Commissarissen kunt u terecht op www.erly.nl. Mevrouw Lilian Vos van ERLY begeleidt ons in dit proces. 1. Resultaatgebieden en inzet RvC De leden van de Raad van Commissarissen (RvC) dienen het statutair vastgelegd doel van de Almelose Woningstichting Beter Wonen te onderschrijven. De RvC houdt toezicht op de continuïteit van de bedrijfsvoering, de strategische doelstellingen en de maatschappelijke prestaties van Beter Wonen en eventuele met haar verbonden ondernemingen. Daarnaast is de RvC een strategische sparringpartner van de directeur-bestuurder en treedt zij op als werkgever van de directeur-bestuurder. Bij de vervulling van hun taken nemen zij nadrukkelijk de Aedes Code en de Governancecode (2011) in ogenschouw. De RvC fungeert als een college met gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat betekent dat alle leden van de RvC gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor besluiten die worden genomen in de RvC, ook diegene die zich in de vergadering tegen de inhoud van het besluit hebben uitgesproken. De voorzitter is verantwoordelijk voor de regie van de vergadering en de agenda. Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 1 van 7
2. Het algemeen profiel van de Raad van Commissarissen Belangrijk voor het goed functioneren van de RvC is:
de RvC en de individuele leden kunnen de kwaliteit van het bestuur beoordelen op basis van een toetsing van het beleid en de besluiten van het bestuur tegen de achtergrond van het verwachtingspatroon van de belanghouders van de corporatie, waaronder de huurders, de gemeenten en andere maatschappelijke organisaties. toezicht vindt mede plaats door het goedkeuren van bestuursbesluiten. De besluiten die de RvC inhoudelijk moet goedkeuren zijn benoemd in de statuten. de RvC dient uit generalisten te bestaan die gezamenlijk een multidisciplinair team vormen om op deze wijze hun collectieve verantwoordelijkheid in te kunnen vullen. Hiervoor is kennis en ervaring vereist op een aantal beleidsterreinen, die hierna worden beschreven. omdat het maatschappelijk verwachtingspatroon een grote complexiteit kent, dient in de samenstelling van de RvC naast de inhoudelijke beleidsterreinen ook diversiteit een rol te spelen. de RvC functioneert als team, waarin eensgezindheid over een gedeelde koers gecombineerd wordt met een kritische individuele instelling. Men bespreekt met een open instelling de koers van de organisatie met de bestuurder en met elkaar. De RvC hanteert hierbij een eigen toezicht kader. gezien de positie waarin de RvC functioneert, is een vereiste dat de leden van de RvC op afstand (helicopterview) de besluiten kunnen analyseren en daartoe hoofd- en bijzaken kunnen scheiden, hetgeen een opleidings- en ervaringsniveau op minimaal HBO/academisch niveau vraagt. de leden van de RvC dienen analytisch vermogen te combineren met empathie en intuïtie en moeten dit beide onder woorden kunnen brengen. het hebben van ervaring in toezichthoudende functies is een pré. het met raad terzijde staan (adviserende rol) veronderstelt dat de RvC niet alleen inhoudelijk een klankbord voor het bestuur is, maar ook ten aanzien van de ontwikkelingen in de sector en in de gemeenschap waar de stichting voor werkt in het bijzonder. Zij dienen signalen uit de samenleving op te kunnen vangen en te beoordelen op het belang hiervan voor het beleid. Een brede maatschappelijke belangstelling is daarvoor belangrijk. gezien de maatschappelijke/politieke omgeving waarin de corporatie opereert, is hiertoe tevens inzicht nodig in bestuurlijke besluitvormingsprocessen en strategische afwegingsprocessen. er wordt naar gestreefd zowel leden uit het bedrijfsleven als uit de non-profit sfeer in de RvC te benoemen. het stellen van de juiste vragen is belangrijker dan het geven van de juiste antwoorden. bij voorkeur leden uit Almelo en/of de regio, uiteraard wel onafhankelijk van Beter Wonen
Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 2 van 7
3. Beschikbaarheid Een lid van een RvC dient over voldoende tijd te beschikken om aan het lidmaatschap serieus invulling te geven. De tijdsbesteding van een lid van de RvC voor Beter Wonen bedraagt per jaar in elk geval: vier reguliere en een á twee bijzondere vergaderingen (over het algemeen vanaf 16.00 uur ’s middags) jaarlijkse bijeenkomsten met de RvC van woningcorporatie Sint Joseph, de huurdersbelangenorganisatie SHBW en OR van Beter Wonen minimaal 10 uur scholing en gewenste aanwezigheid bij sociale gebeurtenissen zoals een Maatschappelijk Café of opening van een nieuwbouwcomplex de huurderscommissarissen onderhouden contact met de SHWB middels regelmatige aanwezigheid bij vergaderingen van de voorzitter wordt verwacht dat hij/zij ook overdag beschikbaar kan zijn voor overleg of het opvangen van bijzondere zaken. Inzake het honorarium wordt door Beter Wonen onverkort de maxima uit de WNT gehanteerd. 4. Onafhankelijkheid en onverenigbaarheden Kenmerk van de leden van de RvC is dat zij in staat zijn kritisch en op voldoende afstand op te treden. In het bijzonder voor het kunnen vervullen van een kritische rol zijn onafhankelijkheid en objectiviteit een eerste vereiste. Dit is van belang ten opzichte van de directeur-bestuurder, van de organisatie, van elkaar, van deelbelangen en ten opzichte van de dagelijkse bedrijfsvoering. Leden van de RvC mogen geen onverenigbare belangen hebben met Beter Wonen. De Statuten van de Stichting en het Reglement van de RvC bevatten daartoe nadere regels, waarvan de belangrijkste hieronder zijn weergegeven. Lid van de Raad van Commissarissen kan niet zijn: een persoon met wie de stichting een arbeidsovereenkomst is aangegaan een persoon die deel uitmaakt van het college van Burgemeester en Wethouders dan wel van de Raad van de gemeenten waarin de stichting werkzaam is een persoon die in dienst is van een organisatie die structureel zakelijke relaties heeft met de stichting waarbij de persoon in kwestie met tegengestelde belangen kan worden geconfronteerd gezien zijn positie in de betreffende organisatie een persoon in dienst van een woningcorporatie een persoon in dienst van een overheidsinstantie welke betrokken is bij het toezicht op de stichting een persoon die de leeftijd van 72 jaar bereikt. Er dient sprake te zijn van een structurele relatie met de betreffende organisatie. Daar waar sprake is van een ad hoc relatie of incidentele relatie hoeft het geen problemen op te leveren. Tevens is geconstateerd dat de mate van belangenverstrengeling mede afhankelijk is van de positie die de persoon bekleedt. Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 3 van 7
Daarnaast zal in bepaalde gevallen sprake zijn van een ‘gewenste belangenverstrengeling’ daar waar bijvoorbeeld samenwerking wordt beoogd. Zaak is dat bij het benoemen in de RvC dit onderwerp expliciet aan de orde kan worden gesteld. Politiek-bestuurlijke sensitiviteit (inzake openbaar bestuur) is een belangrijke competentie. 5. De kwaliteitsprofielen van de RvC-leden Kwaliteitsprofiel voorzitter beschikt over uitstekende sociale en communicatieve vaardigheden heeft kennis van bestuurlijke besluitvormingsprocessen heeft ruimte bestuurlijke ervaring, liefst opgedaan als voorzitter van een bestuur, een Raad van Commissarissen of een vergelijkbaar orgaan treedt op als sparringpartner van de directeur-bestuurder en opereert daarbij in de geest van de RvC kan omgaan met belangentegenstellingen politiek-bestuurlijke sensitiviteit (van openbaar bestuur) en maatschappelijk netwerk heeft een brede maatschappelijke belangstelling en is bij voorkeur bekend met de plaatselijke/regionale politieke en maatschappelijke verhoudingen kan goed luisteren, geeft de leden van de RvC de ruimte om hun inbreng te hebben en kan een gezamenlijke lijn trekken uit de individuele inbreng van de leden van de RvC is een verbindende persoonlijkheid, die in staat is de RvC als team te laten opereren is verantwoordelijk voor het functioneren van de RvC inclusief de jaarlijkse evaluatie en de beoordeling van de directeur-bestuurder Kwaliteitsprofiel financieel-economisch kennis en inzicht in vraagstukken betreffende de financiële continuïteit van een onderneming belangstelling voor financieel-economische vraagstukken en managementtechnieken inzicht in treasury vraagstukken en risicomanagement op bedrijfsniveau inzicht in en kennis op het gebied van fiscaliteit inzicht in risico’s die gepaard gaan met grondbeleid inzicht in de specifieke eisen die aan de continuïteit van corporaties gesteld worden door de externe toezichthouders als CFV, WSW en accountant kennis om investeringsbeslissingen te beoordelen op financiële risico’s kan optreden als opdrachtgever van de accountant
Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 4 van 7
Kwaliteitsprofiel maatschappij en wonen kennis en ervaring op het gebied van de volkshuisvesting dan wel stedenbouw en ruimtelijke ordening visie op (toekomstige) rollen van corporaties binnen de volkshuisvesting in relatie tot de maatschappelijke opgave, leefbaarheid en ontwikkelingen binnen de doelgroepen van de corporatie kennis en inzicht in sociale processen kennis op het gebied van zorg en welzijn heeft kennis en ervaring op het terrein van projectontwikkeling, herstructurering, woningbouw en maatschappelijke voorzieningen inlevingsvermogen in en kennis van de verwachtingen van de belanghouders van de corporatie verankering in de gemeenschap, signalering van ontwikkelingen onder de bevolking Kwaliteitsprofiel volkshuisvestelijk en ruimtelijke ordening kennis en ervaring op het gebied van de volkshuisvesting dan wel stedenbouw en ruimtelijke ordening heeft affiniteit met het maatschappelijk ondernemerschap van de corporatie verankering in de gemeenschap, signalering van ontwikkelingen onder de bevolking grondbeleid en instrumentarium projectontwikkeling Kwaliteitsprofiel juridisch, bestuur en beleid en bedrijfsvoering heeft bestuurlijke ervaring in een professionele, complexe organisatie kennis en ervaring met strategieontwikkelingsprocessen inzicht in de omgang met strategische allianties, ketensamenwerking en andere samenwerkingsconstructies kennis en inzicht in bedrijfsprocessen, strategisch personeelsbeleid, organisatorische vraagstukken en het vermogen om dit te vertalen naar een maatschappelijke organisatie kennis om bestuursbeslissingen te beoordelen op risico’s op het terrein van bedrijfsvoering kennis en ervaring met innovatiestrategieën en (maatschappelijk) ondernemerschap Alle in de profielen genoemde kwaliteiten dienen aanwezig te zijn binnen het team (dit kan per profiel over meerdere personen verspreid zijn). Gelet op de geformuleerde kwaliteitsprofielen en gezien de schaalgrootte van Beter Wonen, is een RvC bestaande uit vijf leden gewenst. In overleg met de SHBW zijn nadere afspraken gemaakt over hun betrokkenheid bij de voordracht van toezichthouders.
Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 5 van 7
6. Diversiteit Aanvullend op de deskundigheden streeft Beter Wonen ook naar diversiteit in de samenstelling van de RvC. Dit wordt primair beschouwd vanuit de rollen die toezichthouders kunnen spelen. Vanuit het ‘Universum van denkvoorkeuren’ van Ned Herrmann1 kan een viertal teamrollen worden onderscheiden. De teamrollen zijn gebaseerd op het principe dat mensen verschillende manieren hebben waarop zij waarnemen en informatie verwerken, besluiten nemen en problemen oplossen. Door inzicht te hebben in de eigen denkstijlvoorkeur en die van de mensen waarmee samengewerkt moet worden, kan de Raad als een echt team functioneren. Aanvullend aan de deskundigheden is het belangrijk dat er als extra dimensie binnen de Raad van Commissarissen verschillende teamrollen aanwezig zijn. Hier wordt het ‘Universum van denkvoorkeuren’ schematisch weergegeven en worden de vier denkvoorkeuren kort beschreven.
1
Ned Herrman, “The Whole Brain Business Book”, 1996
Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 6 van 7
De vier denkvoorkeuren zijn: 1. De logicus (blauw): reageert met ‘analyse’. Eigenschappen zijn analytisch, kwantitatief, kritisch en feitelijk. Bij een corporatie gaat het hier vaak over de financieel-economisch specialisten en de mensen die met een meer technische achtergrond hun rol vervullen 2. De organisator (groen): reageert met ‘hoe?’ Eigenschappen zijn: volgordelijk, beheerst, gestructureerd, waarschuwend. In een toezichthoudend orgaan is deze rol onmisbaar, maar dient ook niet overheersend te zijn. 3. De communiceerder (rood): reageert ‘spontaan’. Eigenschappen zijn emotioneel, gevoelig, mensgericht, expressief en verbindend. Dit is degene die naast de ratio ook intuïtie en onderbuik gevoelens durft bespreekbaar te maken. Vaak ook iemand die een bevlogen, idealistische rol in de maatschappij vervult. Niet perse het standaardprofiel van een toezichthouder, maar iemand die de grenzen opzoekt. 4. De ziener (geel): reageert door ‘erover na te denken’. Eigenschappen zijn conceptueel denkend, synthese, visueel, inspirerend, integrerend. Voor een corporatie kan het iemand zijn met een meer filosofische inbreng, die maatschappelijke trends inbrengt en dit kan vertalen naar de koers van de organisatie. Iemand die de corporatie kan weerhouden om te gemakkelijk de traditionele weg te kiezen. Naast deze vorm van diversiteit zoekt Beter Wonen naar een samenstelling die recht doet aan de man/vrouwverhouding, een evenwichtige leeftijdsverdeling en die een afspiegeling van de maatschappelijke ontwikkeling vormt. Primair is Beter Wonen op zoek naar aanvullende competenties, eigenschappen en rollen en niet naar ‘meer van hetzelfde’.
Kwaliteitsprofielen RvC-leden van Beter Wonen
Pagina 7 van 7