Kunst en Cultuur
kunst en cultuur
Wat een kunst! In 1996 maakte de Unie KBO een start met de cursus Wat een kunst. Het liep meteen storm en dat kwam door dit geheim: het gaat om kunst met ‘een kleine k’! De cursus heeft echter ook een drempel: de ‘k’ mag klein zijn maar wat lijkt hij hoog! Kunst is toch iets verhevens waar je verstand van moet hebben? Nee, dat is nu juist het leuke van deze cursus, iedereen heeft er evenveel verstand van. Want het gaat niet om kunst beoordelen maar om kunst proeven, waarderen, ervaren. En dat kan iedereen. Daarbij: kunst zit in een klein hoekje! Loopt u maar eens door uw dorp of stad. Wedden dat u een beeldje passeert, prachtige ramen voorbij loopt, een muurschildering ziet? Kunst ligt op straat en het is er om van te genieten. Hoe dat zó gemakkelijk kan en binnen ieders handbereik ligt, dat laat de cursus Wat een kunst ervaren. De Unie KBO heeft een training voor cursusleiders verzorgd. Over het land verspreid begeleiden zij KBO-groepen. De noemer is een beproefd recept: voor ouderen door ouderen. > Wilt u de cursus gaan aanpakken? Afdelingen uit Limburg, Brabant en Noord-Holland nemen contact op met hun provinciale KBO. Andere afdelingen kunnen terecht bij de beleidsmedewerker Educatie van de Unie KBO. > Willen uw leden verder na de cursus ‘Wat een Kunst’? Stel voor verder te gaan in een kunstkring. Meer informatie over kunstkringen vindt u in de brochure ronduit boeiend van de Unie KBO (zie bestellijst). > Zie ook www.uniekbo.nl
kunst en cultuur
Verhalenderwijs Overal ter wereld vertellen mensen elkaar verhalen. Door dat te doen, wisselen ze ervaringen uit en leren ze elkaar (beter) kennen. Het is een mooie en simpele manier om mensen bij elkaar te brengen. Het concept ‘verhalenderwijs’ slaat bruggen tussen culturen en generaties. Het is een vondst om een bijeenkomst mee op te luisteren. Het is een prachtidee om er een enigszins abstract thema heel concreet mee te maken. Het is een eye-opener om er samen met licht dementerenden mee te werken, zij kunnen al luisterend ook weer op éigen verhaal komen! Wie gebruik wil maken van dit concept, kan in overleg het thema vaststellen. Enkele voorbeelden: - kinderspelletjes; - gewoontes en gebruiken tijdens de feestdagen; - het leven op straat; - ouder worden in andere culturen. Stichting PlusPunt heeft er een project van gemaakt en er mensen voor opgeleid. De filosofie is dat ouderen in de leeftijd van 55 tot 85, allen goede vertellers en door de Stichting PlusPunt begeleid, hun diensten aanbieden als verteller. In koppels van twee komen ze voor een programma van tweemaal een half uur vertellen. Verhalen uit hun eigen leven, hun cultuur. > Neem voor informatie contact op met Stichting PlusPunt Ungerplein 2, flat 25, 3033 BR Rotterdam, telefoon 010 – 467 17 11.
kunst en cultuur
Theater en muziek achter de schermen Wat komt er veel kijken bij een theaterproductie! Wie zou niet de wereld achter de coulissen leren kennen? Wat veel mensen niet weten is dat schouwburgdirecties vaak genegen zijn om op afspraak deelnemers een kijkje in de keuken te gunnen. Maak daarvoor als afdelingsbestuur (of in opdracht daarvan) een afspraak en leg uit waarom het belang wederzijds is: senioren vormen voor de theaters een interessante doelgroep! Hetzelfde geldt voor orkesten. Onder meer het Brabants en Gelders orkest bieden arrangementen waarbij u als afdeling bijvoorbeeld een repetitie mag bijwonen. Het is de moeite waard er een telefoontje aan te wagen. Hoe leuk is het koppelen van een kijkje achter de coulissen aan het bijwonen van een uitvoering. Dat kan nog eens een gezellige bijeenkomst worden! > ‘Google’ via internet het theater of orkest waar u belangstelling voor heeft en neem contact op.
kunst en cultuur
Waardering en Acceptatie Van Elkaar Het woord ‘gezelschapsspel’ gaat al eeuwen mee en juist door die oude geschiedenis betrekken we het woord achteloos op ‘onder ons’. Een gezelschapsspel spelen met mensen uit andere culturen voelt nog even onwennig. Wat zou een Turkse man of een Islamitische vrouw van ons Ganzenbord vinden? En om het helemaal lastig te maken, hoe leert u een fijn spelletje Scrabble te spelen met iemand uit Sri Lanka? Forum, het Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, Stichting Pyloon, expert in educatie en ouderenorganisatie ANBO hebben ‘WAVE’ ontwikkeld: Waardering en Acceptatie Van Elkaar. WAVE is een bordspel voor acht tot twaalf spelers. De voertaal is Nederlands maar gebruik van een tolk is natuurlijk ook mogelijk. Er zijn 500 vragen over 25 onderwerpen. Beantwoording van de vragen gebeurt in teamverband. Enthousiaste uitwisseling is een van de prettige bijwerkingen van het spel. > Forum Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling Postbus 201 3500 AE Utrecht Telefoon: 030- 297 43 21 > Stichting Pyloon Postbus 1125 1500 AC Zaandam Telefoon: 075 – 615 61 25
kunst en cultuur
Leeskring Een leeskring is een groep mensen die onder begeleiding eens in de zoveel tijd bijeenkomt om een boek te bespreken. Een boek of gedicht, een essay of novelle, een literair boek of ‘gewoon een leuke roman’. Er zijn twee benaderingen: - praten over het boek; - praten naar aanleiding van het boek. Praten over het boek vraagt vooral begeleiding op de inhoud. Het is prettig als iemand meer over het boek en zijn structuur, thematiek, opbouw, literaire kwaliteiten kan vertellen. Praten naar aanleiding van het boek vraagt vooral gespreksleiding. Het boek is ‘slechts’ uitgangspunt en kan gesprek over vele onderwerpen aanmoedigen. Er zijn verschillende manieren en hulpmogelijkheden om een leeskring te starten. > Bij de Unie KBO kunt u de uitgave ‘Ronduit boeiend’; over het opzetten van een studie-, lees- en kunstkring bestellen (zie bestellijst). > Begeleiding bij het starten en bij de uitvoering is tegen betaling mogelijk door bureau Senia. Zij hebben veel ervaring met het opzetten en begeleiden van leesgroepen voor senioren. Senia verzorgt op afspraak voorlichtingsbijeenkomsten, leeslijsten, handreikingen bij de gekozen boeken en alles wat verder te maken heeft met leeskringen. Zie ook: www.senia.nl en
[email protected] > Vraag ook bij uw lokale bibliotheek naar de mogelijkheden.
kunst en cultuur
Filosofieclub Er is zoveel meer dan ‘dat boek ken ik al’! De KBO Hengelo heeft ervaring met de wereld achter die uitspraak. Ouderen die aan filosofie willen doen, die over thema’s na willen denken en hun visies met anderen willen delen: ze zijn er. In de niet al te verre omgeving is vast wel een docent wijsbegeerte te vinden die het leuk vindt om gespreksleider te zijn van een groepje serieuze doordenkers-op-leeftijd! Ga met elkaar in gesprek over boek, thema, fragment; maak het clubje niet te groot, acht á negen deelnemers zou prachtig zijn. U zult het merken, het is niet alleen een doorslaand succes maar evenzeer een doorgaand genoegen.
kunst en cultuur
Filmgesprek Er zijn zulke prachtige films en programma’s op televisie die uitnodigen tot gesprek! Deze activiteit zou zelfs naar een van die programma’s genoemd kunnen worden: Heilig Vuur. Kijken en vergeten of kijken en er verder niets mee doen hóeft niet met een goede film of een indringend programma! Neem programma’s op die u iets lijken, zoals Rondom Tien, Spoorloos, Kruispunt, De Wandeling of Heilig Vuur. Als u een filmgesprek wilt organiseren kunt u iemand zoeken die de gekozen film/het programma kent, verstaat en er iets over zeggen kan. Organiseer zo’n filmgesprek, geef een korte inleiding, deel een samenvatting op papier uit, maak vragen en zet die ook op papier. Zo komt u al een heel eind! Laat het gesprek in kleine groepjes plaatsvinden en geef vooraf aan hoe lang de gesprekjes mogen duren. De inleider/gespreksleider kan het geheel zorgvuldig afronden. Wees erop bedacht dat een film emoties op kan roepen bij de toeschouwers. > Tips voor films? - About Schmidt; - Vader is zo stil de laatste tijd; - The piano; - Cape fair; - Nuovo cinema paradiso; - Jesus de Montreal; - Daens; - Schindlers List; - One flew over the cuckoos nest; - Trois couleurs; - Forrest gump; - Dead man walking.
kunst en cultuur
Gesprek met scholieren De KBO-Brabant heeft er een project van gemaakt. De titel is niet mis te verstaan: ‘JongOud’. De inhoud vraagt enige toelichting. Scholieren kijken soms alsof ze het in Keulen horen donderen: een paar sokken als verjaarscadeau… idioot natuurlijk! Senioren weten soms niet waar ze kijken moeten. Een kleinkind doet communie en krijgt een stereo-installatie. Hoe het vroeger was? Waarom dat paar sokken op een verlanglijstje echt niet uit de toon viel? Senioren kunnen er alles over vertellen. Maar beter nog: ze gaan graag in op vragen. Vraag en antwoord samenbrengen, een generatiegesprek op gang brengen, begrip laten ontstaan, dat is de filosofie achter het project ‘Jong-Oud’. KBO-afdelingen kunnen contact opnemen met lokale basisscholen om het idee bespreekbaar te maken. Lessen over ‘hoe verandert je leven nu als je ouder wordt?’ en ‘welke vooroordelen leven er over senioren?’ en ‘wat betekent een zorgzame samenleving?’ en ‘mag iemand die 65 jaar wordt niet meer werken?’ zijn zinvol, nodig én leuk te maken door een gesprek in de klas met een ervaringsdeskundige! Voor senioren én scholieren is dit een zeer bevredigende activiteit! Senioren komen er graag voor naar school en de docent kan er in het lesprogramma rekening mee houden > Informatie over het project is te krijgen bij de KBO-Brabant, telefoon 073 644 40 66.
kunst en cultuur
Krantenleesgroep Grootvader spelt de beursberichten nog elke dag. Hij zou wel eens een goed gesprek willen hebben over wat hij heeft gelezen. Mevrouw De Wit speurt in de kranten naar het onderwerp ‘vluchtelingenhulp’. Wat zou ze blij zijn met iemand die al dat nieuws ook gelezen en diep van binnen ervaren heeft! Is een krantenleesgroep iets voor grootvader en mevrouw De Wit (en voor u!)? Een krantenleesgroep is ook op onderwerp samen te stellen. Mevrouw De Wit is beslist niet in de beursberichten geïnteresseerd, ze leest ze niet eens en is daarmee voor grootvader geen gesprekspartner. Het omgekeerde geldt uiteraard ook. Vorm groepjes mensen die met elkaar van gedachten willen wisselen over hetzij een krant in het algemeen, hetzij een specifiek onderwerp. Ook hier geldt dat sociaal contact en educatie hand in hand gaan.
kunst en cultuur
Ontmoet andere culturen Bijdragen aan een interculturele samenleving kan op tal van manieren, er is niet één goede manier of één activiteit. Misschien zijn wel alle ideeën uit deze klapper om te buigen naar de invalshoek ‘intercultureel’? Wie voor de noemer ‘ontmoeten’ kiest, kan iets hebben aan de volgende aandachtspunten: - Ga uit van iets waar u zelf enthousiast over bent of van iets dat leeft binnen uw afdeling; - Zoek zaken waarbij taal minder belangrijk is: samen doen, zien, proeven, bewegen, beluisteren; - Zoek gemeenschappelijke factoren, focus niet op tegenstellingen. Denk aan kleinkinderen, gezondheidsvragen, allebei mantelzorger misschien? Er is altijd iets te vinden dat u met de ander uit die vreemde cultuur, gemeenschappelijk heeft; - Vermijd gevoelige onderwerpen. Wij Nederlanders staan erom bekend recht door zee te zijn. Wéét hoe die kwaliteit in een andere cultuur wordt ervaren!; - Realiseer u hoe hoog andere culturen ‘gastvrijheid’ in het vaandel dragen. Waardeer die uitgestoken hand!; - Weet dat anderen ook vooroordelen hebben! Ooit zei iemand ‘kijkend naar mensen word ik bekeken.’ We zijn niet de enigen die ‘ergens iets van vinden’; - Hoedt u voor ‘gelijk willen hebben’; - Zoek een belangrijke sleutelfiguur uit die andere cultuur. Betrek die erbij!; - Denk aan de juiste datum en tijd, plan niets met de Ramadan bijvoorbeeld.
kunst en cultuur
Leeftijd en beeldvorming Is oud ‘out’? Wat zijn nu eigenlijk de effecten van die negatieve beeldvorming over ouderen? Wordt het niet tijd voor een genuanceerder beeld? Is het niet veel zinvoller om individuele kwaliteiten van álle leeftijden in het zonnetje te zetten? Dat doet het Landelijke Bureau Leeftijdsdiscriminatie. Dit bureau maakte een videofilm onder de titel ‘Leeftijd Anders Gezien’. De werkelijkheid is veel rijker geschakeerd dan de optelsom van vooroordelen en clichés. Dat maakt de film duidelijk en daarom kan hij goed dienen als aanzet tot een gesprek of themabijeenkomst. > Landelijk Bureau Leeftijdsdiscriminatie Postbus 9472 3506 GL Utrecht Telefoon: 030 – 266 2 000. > www.leeftijd.nl > www.leeftijdsdiscriminatie.nl
kunst en cultuur
