Kosten en baten van Gezinscoaching

Kosten en baten van Gezinscoaching Verkenning naar kosten en mogelijke opbrengsten

Project:

Gezinscoaching in de gemeente Veendam Opdrachtgevers:

Provincie Groningen Gemeente Veendam Uitvoering:

Compaen Elker Oktober 2011

Onderzoek: Erik Jan Hummel, Startership RUG Review: Ernst Wallinga/Marleen Bruinsma, Anser Groep

1. Samenvatting Gezinscoaching is een specifiek ontwikkelde methodiek, gericht op overlastgevende Multi probleem gezinnen (MPG). Door de inzet van een Gezinscoach wordt geprobeerd deze gezinnen met „dwang en drang‟ te begeleiden naar een betere thuissituatie, waarbij de negatieve spiraal wordt doorbroken en de problemen nadrukkelijk geadresseerd worden en gewerkt wordt aan het oplossen daarvan. Bij een succesvol traject Gezinscoaching wordt het MPG weer op de rails gezet en zal dit gezin de maatschappij en hulpverlenende instanties minder belasten. Gedurende de periode oktober 2008 – juni 2011 is in de gemeente Veendam gestart met het begeleiden van 26 MPG in het kader van het project Gezinscoaching. Ter illustratie een schets van één MPG uit het project Gezinscoaching. Een gezin woont sinds kort (2009) in Veendam in het kader van het Tweede Kans Beleid van Woningbouwstichting Acantus. Vader heeft alcoholproblemen en is agressief, er is sprake van (huiselijk) geweld. De twee jonge kinderen zijn al uit huis geplaatst. Beide ouders willen graag hun thuissituatie verbeteren, en de kinderen terug in huis. Ondanks hun wens tot verbetering en een grote schare hulpverleners over de vloer, gaat het niet goed. Gezinscoach Theo grijpt in. Met het gezin en vijf hulpverleners worden de problemen in kaart gebracht en haalbare doelen gesteld. Het maatschappelijk werk blijft actief als het nodig is, Theo overlegt met Wedeka om vader in een werksituatie te houden. Begeleidt de ouders in de stroeve communicatie met de voogden van Bureau Jeugdzorg. Communiceert met Verslavingszorg over terugvalproblematiek van vader, en regelt met de huisarts dat de benodigde medicatie van vader wordt voort gezet. En hij regelt voor het gezin de voedselbank. Na deze interventies en met behulp van afspraken en hulpverlening op maat zijn de doelen na ruim een half jaar behaald. Vader heeft het alcoholprobleem en de agressie onder controle, bovendien heeft hij inmiddels regulier werk. Er is voldoende rust en harmonie in het gezin, de kinderen zijn teruggeplaatst. Gezinscoach Theo houdt nog een aantal maanden een vinger aan de pols, en zorgt voor overdracht aan en heldere afspraken met het gezin en maatschappelijk werk in Veendam. Op basis van de uitkomsten van de 18 afgeronde trajecten is in dit rapport een verkennende analyse gemaakt van de direct toerekenbare kosten en baten van Gezinscoaching. Gezien het aantal beoordeelde gevallen en de daaruit verkregen gegevens pretendeert dit rapport niet een gefundeerde wetenschappelijke analyse te bieden. Evenwel komt uit deze verkenning duidelijk naar voren dat de aanpak van Gezinscoaching effectief is voor zowel de doelgroep als de zorgbieders. Als we kijken naar de besparingen en de kosten van het project Gezinscoaching, kan worden gezegd dat zelfs de meeste voorzichtige berekening een aantoonbare winst laat zien direct na afronding van Gezinscoaching. In het project zijn de volgende besparingen gerealiseerd:  Een vermindering van het aantal hulpverleners per MPG op jaarbasis, in dit project gemiddeld 1,3 hulpverleners minder.  Een vermindering van het aantal uitkeringsgerechtigden per MPG, in dit project vermindering van 2 uitkeringsgerechtigden.  Vermindering van de inzet van politie en justitie. De kosten voor het project zijn berekend op €171.000. De (aantoonbare) besparing op het aantal hulpverleningsuren wordt voor het totale project geschat op € 2.500. Bij een uurtarief van € 65 betekent dit een besparing van €162.500. Daarnaast is op gemeenteniveau een besparing van € 34.000 gerealiseerd en bij de politie ongeveer € 4.000.

Kosten en baten van Gezinscoaching

2

De totale besparing op basis van deze 18 gezinnen bedraagt daarmee € 29.500.

Besparingen Politie

Hulpverlening

Uitkeringen

17% 2%

81% Als Gezinscoaching regulier zou worden ingevoerd, dan vallen de kosten van Gezinscoaching aanzienlijk lager uit. De inzet van Gezinscoaching bij 18 gezinnen kost dan € 144.000, en de besparing zou daarmee € 56.500 op jaarbasis zijn. Het effect op langere termijn is vele malen groter. Hoewel moeilijker in geld uit te drukken biedt Gezinscoaching een opstapje richting de maatschappelijke ladder. Door aanpak van problemen en ontwrichting in het gezin, krijgt het gezin hun leven weer op de rails, kinderen gaan naar school, ouders pakken geld en andere problemen aan, en worden toe geleid naar een gestructureerde dagbesteding en zelfs werk. Dit biedt op de langere termijn grotere maatschappelijke kansen. Niet alleen voor ouders, maar zeker ook voor de kinderen in deze gezinnen. Door na de interventie ook een vinger aan de pols te houden bij deze gezinnen is er veel minder kans op terugval en zelfs kans op verbeteringen voor het gezin. Een stabiele gezinssituatie, toeleiding naar werk, aanpak van financiële problemen en minder schoolverzuim biedt het gezin (en vooral ook de kinderen) een betere aansluiting bij de maatschappij en meer kansen op verbetering van de eigen situatie. Kinderen en de kinderen van kinderen plukken hier de vruchten van. Dit rapport heeft twee toekomstscenario‟s geschetst om een beeld te kunnen geven van de baten op langere termijn. De scenario‟s schetsen twee gezinnen uit de onderzoekspopulatie. Het ene gezin is zorgmijdend, het andere gezin kan beschouwd worden als zorgshopper. In de onderstaande tabel staat een indicatie van de kosten van deze twee MPG na 10 jaar, waarbij zowel een indicatie is gegeven voor de kosten met en zonder Gezinscoaching.

Hoewel dit slechts illustratief en indicatief is, zijn de voordelen van Gezinscoaching bij de zorgshoppers overduidelijk.


3

Bij de zorgmijder is de verwachting dat het bieden van de benodigde zorg in eerste instantie kostenverhogend werkt, de besparingen op langere termijn zijn echter duidelijk zichtbaar. Besparingen in de ordegrootte van €10.000 tot meer dan €50.000 per MPG per jaar zijn realistisch te noemen. Bedrijfskundig gezien is een voortzetting van Gezinscoaching – en eventueel een uitbreiding – op basis van deze eerste bevindingen zeer aan te raden.


4

2. Inleiding Gedurende de periode oktober 2008 – juni 2011 is in de gemeente Veendam gestart met het begeleiden van 26 MPG in het kader van het project Gezinscoaching. Medio juni 2011 was de Gezinscoaching bij 18 gezinnen afgerond en is het traject bij 2 gezinnen afgebroken. Hier wordt ingegaan op de direct toerekenbare kosten en baten van Gezinscoaching, gebaseerd op de 20 gezinnen die op deze manier begeleid zijn, en wordt een bespiegeling gegeven van de indirecte maatschappelijke baten die hieruit voortkomen. Gezien het aantal beoordeelde gevallen en de daaruit verkregen gegevens dient dit rapport te worden beschouwd als een eerste verkenning naar de mogelijke kosten en baten van deze aanpak, en pretendeert het niet een gefundeerde analyse te bieden en heeft het geen wetenschappelijke status. Evenwel komt uit deze verkenning duidelijk naar voren dat de aanpak van Gezinscoaching effectief is voor zowel de doelgroep als de hulpverleners. Het rapport illustreert de besparingen op langere termijn met casuïstiek waarin voor twee gevallen een startsituatie wordt beschreven en vervolgens 1, 5 en 10 jaars scenario‟s zijn uitgewerkt voor een situatie met en zonder Gezinscoaching. Dit rapport behandelt achtereenvolgens: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Samenvatting Inleiding Aanleiding en analysemethode Kosten Baten Casuïstiek Conclusies en aanbevelingen


5

3. Aanleiding en analysemethode 3.1. Aanleiding Bij de begeleiding van Multi probleem gezinnen (MPG) zijn veel ketenpartners betrokken. In deze gezinnen spelen meerdere problemen bij meerdere personen en zijn deze van dien aard dat de gezinsleden deze niet op zich zelf als gezin of individu kunnen oplossen, waardoor vaak een opeenstapeling van problemen leidt tot een negatieve spiraal en dientengevolge van een opeenstapeling van maatschappelijke problemen en zorg. Door de interventies van een gezinscoach zou deze negatieve spiraal doorbroken kunnen worden waardoor gezinnen en hun gezinsleden hun leven uiteindelijk weer op de rit kunnen krijgen en het beroep op maatschappelijke zorg sterk wordt verminderd (preventieve aanpak). De provincie Groningen en de gemeente Veendam zijn opdrachtgever voor het project Gezinscoaching in Veendam. Elker Compaen zijn daarvan de uitvoerders en zij hebben gedurende de projectperiode de methodiek Gezinscoaching ontwikkeld toegepast bij een aantal overlastgevende Multi probleem gezinnen in de gemeente Veendam. Het project kent twee projectfasen, eerste fase wordt gekenmerkt door de ontwikkelen uitvoeringsfase, de tweede fase door verdere doorontwikkeling implementatie van de methode Gezinscoaching.

en en de en

3.2. Analysemethodiek In beginsel is aan het einde van de onderzoeksperiode gezocht naar een wetenschappelijke onderbouwing van de succesfactoren van Gezinscoaching en de kosteneffectiviteit van deze methodiek. Binnen het meer fundamentele vraagstuk rondom de effectiviteit van de ontwikkelde methodiek Gezinscoaching en de succesfactoren hiervan, waarbij een basis wordt gelegd voor het langdurig volgen van de doelgroep, was het niet mogelijk om binnen de onderzoeksperiode een vertaalslag te maken naar de te verwachten kosten en baten (S. de Vries, RUG/Orthopedagogiek, juni 2011). Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zou het pas mogelijk zijn om over een aantal jaren een gedegen uitspraak te kunnen doen over de kosteneffectiviteit van de methodiek. Om tegemoet te komen aan de wens om aan het einde van de projectperiode zicht te hebben op de kosten en de baten van Gezinscoaching in de aanpak van overlastgevende Multi problem gezinnen, is besloten om parallel aan het meer fundamentele onderzoek, een kortdurend empirisch onderzoek te verrichten naar de kosten en opbrengsten. Gezien het aantal beoordeelde gevallen en de daaruit verkregen gegevens pretendeert dit rapport niet een gefundeerde wetenschappelijke analyse te bieden. Alle genoemde getallen en bedragen in dit rapport zijn indicatief; hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. Ook zijn deze cijfers niet geschikt voor budgetreservering of inzetbaar voor andersoortige financieringsvraagstukken. Het verschil tussen de kosten en baten van Gezinscoaching en van reguliere hulp aan de betrokken gezinnen is voor dit rapport gebaseerd op een datavergelijking tussen: 

De startsituatie van het gezin (zonder Gezinscoaching), waarbij gekeken is naar problemen, hulpverlening en overige interventies in verband met problemen en/of overlast.



De situatie van het gezin na afloop van Gezinscoaching, na een jaar.

Naast dossieranalyse is gebruik gemaakt van de input uit interviews die met diverse ketenpartners zijn afgenomen. Gezien de korte onderzoeksperiode om toegang tot verkrijgen tot vastgelegde data binnen de diverse betrokken organisaties, en het feit dat er beperkte data vastgelegd was door de diverse ketenpartners, kan dit rapport een indicatie afgeven voor de meest zichtbare financiële effecten van de methodiek. Daar waar cijfers indicatief zijn, wordt dit in de tekst als zodanig benoemd. Andere data zijn wel concreet, zoals de besparingen op hulpverleners en uitkeringen. Om een beeld te schetsen van kosteneffectiviteit op langere termijn is gebruik gemaakt van een scenarioschets voor de toekomst.


6

3.3. Doelgroep Voor het project in Veendam is er van uitgegaan dat een MPG de eigenschappen heeft dat: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Op minimaal 3 leefgebieden langdurige problematiek bestaat, waaronder opvoedingsproblematiek Er sprake is van een maatschappelijk probleem door in de omgeving ervaren overlast Het gezin geen vertrouwen (meer) heeft in de hulpverlening Er een verstoord evenwicht is tussen draagkracht en draaglast Er veel problemen zijn en de hulpverlening heeft eerder geen effect gehad Er geen hulp in het gezin is maar er wordt veel zorg gesignaleerd


7

4. Kosten 4.1. Een vergelijking van kosten: voorafgaand en na Gezinscoaching Om een eerste uitspraak te kunnen doen of de methodiek Gezinscoaching effect heeft op de kosten die gemoeid zijn met de zorg en overlast van een MPG, zou een inschatting gemaakt moeten worden van:  de gemiddelde kosten van een MPG, voorafgaand aan inzet van de Gezinscoach  en de gemiddelde kosten van een MPG, na afronding van de inzet van de Gezinscoach Er zijn echter onvoldoende data vastgelegd rondom de oorspronkelijke situatie van de MPG om deze vergelijking te kunnen maken. Wel zijn er data vastgelegd van:  de inzet van reguliere hulpverlening in de gezinnen, zowel voorafgaand als na inzet van Gezinscoaching  de veranderingen tijdens en na inzet van Gezinscoaching: inzet van politie, toeleiding van uitkering naar werk, terugplaatsing van kinderen in de thuissituatie. Om een toch een inkijk te kunnen geven, breder dan de inzet van hulpverleners voor en na Gezinscoaching, is in dit hoofdstuk een beeld geschetst van de kosten gemoeid met overlastgevende MPG met behulp van beschikbare gegevens en gesprekken met de overige betrokken instanties: woningbouwcoöperatie, gemeente, politie, justitie, pleegzorg. Met behulp van deze bespiegeling wordt in hoofdstuk 4 een indicatie gegeven van eventuele kosten. En in hoofdstuk 5 een koppeling gemaakt met de effecten van Gezinscoaching en een vertaalslag naar een indicatie van de besparingen of wel baten.

4.2. Kosten hulpverlening voorafgaand aan Gezinscoaching De kosten van hulpverlening zijn vastgelegd binnen het project, zowel voorafgaand als na afronding van Gezinscoaching. Gemiddeld kwamen er voor de start van het project bij de 20 MPG 2,7 hulpverleners per gezin over de vloer. In onderstaande tabel staat een overzicht van de hulpverleners die voorafgaand aan inzet van Gezinscoaching actief waren binnen de gezinnen.

Aantal hulpverleners (totaal 54) AMW (20) VNN (12) BJZ/jeugdzorg (13) Tabel: verdeling van het aantal en soort hulpverleners, voorafgaand aan de inzet van een Gezinscoach

De kosten van een reguliere hulpverlener kunnen ruwweg geschat worden op € 6.500 per jaar, uitgaande van een gemiddelde inzet van 2 uur per week en een uurtarief van € 65. Daarmee worden de gemiddelde hulpverleningskosten per gezin ongeveer €17.500 per jaar. Deze data zijn voldoende betrouwbaar om te gebruiken in een vergelijking met de inzet van hulpverleners na Gezinscoaching. En zullen dan ook in hoofdstuk 5 terugkomen. Kosten en baten van Gezinscoaching

8

4.3. Indicatieve kosten overige instanties voorafgaand aan Gezinscoaching 4.3.1. Kosten Woningcorporatie Woningcorporatie Acantus participeert in het project Gezinscoaching in Veendam. De gezinscoach wordt gezien als een hulpmiddel om het gebruik van sancties – 2e kans beleid, uitzetting, inschakelen van een deurwaarder – te voorkomen. De kosten die een woningcorporatie vaak maakt bij MPG zijn verbonden aan: 

uithuiszettingen



deurwaarders



rentelasten van de huurschuld



uren van werknemers



reparatie en onderhoud



opslag van huisraad

In de meeste gevallen verhaalt de woningcorporatie deze kosten op de huurder, en indien deze daar niet verhaald kunnen worden dan is meestal sprake van een schuldsaneringstraject en worden de kosten verhaald via de Volkskredietbank. Een woningcorporatie lijdt pas financiële schade wanneer een vertrekkende huurder niet kan betalen en schulden niet inbaar blijken. Grote kosten worden gemaakt wanneer een woning in een onverhuurbare staat achter wordt gelaten en de corporatie kosten moet maken om deze weer op te knappen en het huisraad van de huurder op te slaan. Een huurschuld wordt in sommige gevallen afgelost, echter de schuld kan ook oplopen, omdat de corporatie de huurder meer tijd dan gewoonlijk geeft zijn problemen aan te pakken. Medewerkers van een woningcorporatie zijn gemiddeld meer tijd kwijt aan een MPG dan aan reguliere huurders. Kosten voor deurwaarders en uithuisplaatsingen lopen al snel in de duizenden euro‟s. Omdat huurschulden van MPG langdurige trajecten zijn, waarbij pas na jaren zicht is op kosten en verhaal, zijn er bij Acantus onvoldoende gegevens bekend over de „schade‟ opgelopen door de 20 MPG uit dit onderzoek. Daar komt bij dat deze kosten vaak verhaalbaar zijn en dus ook als baten kunnen worden ingeboekt. In de berekening zijn geen kosten huurschuld/huisuitzetting opgenomen. 4.3.2. Kosten Gemeente De gemeente Veendam is één van de partijen bij het project en samen met de Provincie Groningen de voornaamste financier. De gemeente bespaart vooral geld als mensen die een uitkering ontvangen, aan het werk gaan, zij het in een re-integratie traject, via de sociale werkvoorziening of in het reguliere werk. De (bijstands)uitkering aan een gezin bedraagt gemiddeld circa €16.320 voor de verstrekte uitkering, vermeerderd met de kosten voor begeleiding en administratie (circa €600 per cliënt). Voor iedere plaatsing van een uitkering naar regulier werk kan op jaarbasis dus circa €17.000 aan besparingen worden ingeboekt. Ongeveer hetzelfde bedrag kan bespaard worden op de leerplichtambtenaar. Door een reductie van 20% van het spijbelgedrag kan de ambtenaar ongeveer 2 uur per maand minder aan huisbezoeken nodig hebben. Hierbij moet opgemerkt worden dat de kosten van Gezinscoaching en de besparingen binnen de gemeente niet uitwisselbaar zijn omdat de kosten bij de ene en de baten bij de andere ketenpartij vallen. Verder moet worden opgemerkt dat het de gemeente ook gaat om een “social return on investment.” Dat betekent dat sociale verbeteringen, zoals naar school gaande kinderen, minder overlast, minder politieoptreden, ook al zonder naar het financiële plaatje te kijken een opbrengst kan zijn. Deze onderdelen zullen ook terugkomen in de toekomstscenario‟s. 4.3.3. Kosten Politie Het is lastig om bij de politie een totaaloverzicht te krijgen van alle MPG binnen het project. De kosten van de inzet van de politie per melding zijn echter wel indicatief in te schatten. Uitgaande van een uurtarief van €65 voor een politieagent, de inzet van 2 agenten per melding en het administratieve werk m.b.t. dossiervorming van eveneens een uur per melding betekent ruwweg een kostenpost van € 200 per melding. Kosten en baten van Gezinscoaching

9

Echter van één gezin is de administratie wel vrij gegeven. Het gaat hier nadrukkelijk wel om een “succesverhaal”. Een gezin kwam in Veendam wonen en begon daar direct aan Gezinscoaching. In de vorige woonplaats kwamen er binnen een jaar 21 meldingen bij de politie binnen, waar per melding twee agenten naar toe gingen. Dit gezin kostte de politie dus vóór de Gezinscoaching circa €4.000. 4.3.4. Kosten Justitie Na interventie van de politie wordt in een deel van de gevallen ook justitie ingeschakeld. Een inschatting van deze kosten is op voorhand moeilijk te maken. 4.3.5. Kosten Pleegzorg Kinderen van sommige MPG zijn uit huis geplaatst en wonen in een pleeggezin. Per kind kost de pleegzorg €8.000 per jaar. Dit betreft enkel de vergoeding aan en begeleiding van het pleeggezin. Voorafgaand aan de uithuisplaatsing is er echter al een heel onderzoek verricht door ondermeer Bureau Jeugdzorg en de Raad van de Kinderbescherming. En ook na de uithuisplaatsing is er bemoeienis van voogden en diverse contactpersonen van deze instanties richting kind en ouders. Een deel van deze kosten is opgevoerd bij de hulpverleners, die voorafgaand aan de Gezinscoachingstrajecten binnen de gezinnen actief waren (zie diagram 4.2). Deze kosten worden betaald door de provincie. Als een kind vanuit de pleegzorg weer thuis gaat wonen, zou dat dus een besparing van €8.000 kunnen betekenen, ware het niet dat een ander kind vaak gebruik zal maken van de open gevallen plek. De winst van het terugplaatsen van kinderen is dus voornamelijk het terugdringen van wachtlijsten – hier wordt de geestelijke gezondheid en het geluk van het kind en de ouders buiten beschouwing gelaten.


10

5. Baten 5.1. Kosten traject Gezinscoaching Op basis van de bespiegeling in hoofdstuk 4, worden de effecten van de inzet van een Gezinscoach op een rij gezet en vertaald naar een indicatie van de verwachte baten (besparingen). Voordat deze besparingen op een rij worden gezet, allereerst de kosten van de methodiek Gezinscoaching op een rij. De kosten van een traject Gezinscoaching waren tijdens de ontwikkelfase hoger dan wanneer de aanpak regulier zou worden ingezet. In deze fase is naast de reguliere uitvoering ook tijd uitgetrokken voor het ontwikkelen, uittesten en bijstellen van de aanpak. De totale kosten zijn ook inclusief dataregistratie en projectoverleg. Inmiddels is de aanpak doorontwikkeld en hebben de Gezinscoaches ruime ervaring opgedaan met de uitvoering ervan. Hierdoor kunnen de kosten van een traject naar beneden worden bijgesteld. De kosten van een traject Gezinscoaching worden bij reguliere inzet geschat op circa € 8.000 voor een half jaar. Voor het vergelijken van deze kosten in relatie tot de kosten van de hulpverlening indien geen Gezinscoaching wordt ingezet (curatieve aanpak). Dit bedrag is gebaseerd op het uurtarief en het gemiddeld aantal uren per traject: 

Een traject heeft een doorlooptijd van 26 weken en geeft een werkbelasting van gemiddeld 104 uur (inclusief een aantal korte contactmomenten in de periode na afronding van het Gezinscoaching traject);



De inzet van een Gezinscoach kost €75 per uur, dit is inclusief de ondersteuningsstructuur (werkbegeleiding, casuïstiekbespreking en methodische ondersteuning door een Gedragswetenschapper en praktijkbegeleider van Elker).

Gezien de inzet van gemiddeld 104 uur per MPG zal een full time Gezinscoach op jaarbasis zo‟n 12 gezinnen kunnen begeleiden, uitgaande van weinig variatie in doorlooptijd en geringe frictietijd tussen de verschillende trajecten.

5.2. Directe besparingen op hulpverleners Een groot voordeel van Gezinscoaching vergeleken met andere vormen van hulp is dat bij Gezinscoaching de hulpverlening wordt gecoördineerd en dat er duidelijke afspraken zijn tussen de verschillende hulpverleners. In de “oude situatie” kon het voorkomen dat bepaalde hulp parallel en dubbel werd geleverd. Na het inzetten van de gezinscoach is dat niet meer het geval, wat ook blijkt uit de onderzoeksresultaten. Er kan een directe kostenbesparing worden ingeboekt doordat de „geshopte‟ hulpverlening in de regel drastisch verminderd als de gezinscoach in wordt gezet. Ter illustratie: bij de inzet van de Gezinscoach werd in twee gezinnen het aantal hulpverleners gereduceerd van respectievelijk 9 en 11 naar 1 en 3. In totaal werd het aantal hulpverleners na de inzet van de Gezinscoach met de helft terug gebracht van 49 naar 251. Dit is een gemiddelde reductie van bijna 1,3 hulpverlener per gezin2.

1 2

Gecorrigeerd na vermindering doelgroep met 12 zorgmijders. Mét deze zorgmijders werd een reductie van 53 naar 35 hulpverleners gerealiseerd. Bij de eerste fase van het traject is het aantal hulpverleners per gezin met gemiddeld 2,5 verminderd (gemeten over de eerste 8 gezinnen).


11

Aantal hulpverleners na Gezinscoaching (totaal 25) AMW (10) VNN (6) BJZ/jeugdzorg (7) GGZ/SVP (2) overig (0)

Voor deze analyse is niet nader uitgezocht of de hulpverlenende instanties tijdelijk „on hold‟ zijn gezet, of definitief zijn gestopt omdat hulp niet meer nodig was in het MPG. Uitgaande van een gemiddelde inzet per hulpverlener van 2 uur per week (afgerond 100 uur per jaar) tegen een gemiddeld tarief van €65 en een gemiddelde reductie van 1,3 hulpverlener per gezin betekent dit een jaarlijkse besparing van circa €8.500 per MPG op. In de projectfase van anderhalf jaar zijn 18 gezinnen geholpen, daarmee is op projectniveau een besparing aan hulpverleners gerealiseerd van circa €150.000. Daartegenover staan de kosten van het project, die worden geschat op ongeveer hetzelfde. Echter de Gezinscoaching is in principe eenmalig en duurt een half jaar. De besparing door reductie van het aantal hulpverleners is blijvend.

5.3. Baten voor overige ketenpartners 5.3.1. Baten Acantus Er is wel succes geboekt met MPG in relatie tot Acantus, de voordelen zijn echter niet op korte termijn zichtbaar voor deze ketenpartner. De investering van Acantus staat daarmee niet in verhouding tot het rendement. In sommige gevallen is binnen het project de huurschuld afgelost of sterk verminderd, daar tegen over staat dat in sommige gevallen de huurschuld ook nog verder kan oplopen, omdat de corporatie de huurder meer tijd dan gewoonlijk geeft zijn problemen aan te pakken. Van de 7 MPG die terug te vinden waren in de administratie van Acantus, waren er vier met een huurachterstand. Van deze vier casussen is één huurachterstand ingelopen, één weinig ingelopen, één is stabiel gebleven en bij één familie met een erg hoge huurachterstand heeft de Gezinscoach bemiddeld met de VKB. Acantus kan normaliter de kosten van huurachterstand verhalen op de huurder, dan wel bij de Volkskredietbank als deze in een schuldsaneringstraject zit. Hoewel de vraag blijft of Gezinscoaching zorgt voor kostenbesparingen voor Acantus, is het aannemelijk dat de Gezinscoach regie kan voeren in het voorkomen van een verdere toename van schulden bij Acantus. Acantus heeft op langere termijn voordeel als er een afname van overlast bij MPG zichtbaar wordt. Een vertaalslag in baten is voor deze projectperiode is moeilijk te maken, en is daarom achterwege gebleven. 5.3.2. Gemeente Veendam De gemeente Veendam is één van de partijen bij het project en de voornaamste financier. De gemeente bespaart vooral geld als mensen die een uitkering ontvangen, aan het werk gaan, zij het in een re-integratie traject, via de sociale werkvoorziening of in het reguliere werk. Van de 18 gezinnen uit de projectperiode zijn 2 mensen vanuit de uitkering in het reguliere werk gestroomd. Dit Kosten en baten van Gezinscoaching

12

betekent gemiddeld per jaar een besparing van €34.000. Deze bedragen zijn indicatief, omdat er geen bedragen gekoppeld aan het gezin zijn uitgezocht. 5.3.3. Politie De politie heeft aangegeven dat de inzet van Gezinscoaches leidt tot een behoorlijke afname van meldingen, de ervaring heeft geleerd dat dit in de projectperiode is gehalveerd. Helaas zijn de meldingen in het registratiesysteem niet herleidbaar tot de 18 MPG. Er is van één gezin de administratie qua meldingen vrij gegeven. Het gaat hier nadrukkelijk om een succes verhaal. De inzet van de politie bij dit gezin was in het jaar vóór Gezinscoaching nodig bij 21 meldingen. Na en tijdens de Gezinscoaching waren dit 4 meldingen, waarvan twee voor een zorgoverleg, 1 voor een klein dispuut. In totaal is de buurtagent 2 uur bezig geweest met coaching, 2 uur met vervolgcontacten en een half uur met klachten. In totaal een inzet van 4,5 uur (circa €300 kosten). Beide periodes – voor de gezinscoach en tijdens en na – duren bijna twee jaar en zijn goed met elkaar te vergelijken. De besparing bij dit ene gezin is dus circa €3900. Nadrukkelijk wordt gesteld dat dit een “succesverhaal” is. Voor een gemiddeld MPG zal een significante reductie van het aantal meldingen kunnen worden gerealiseerd bij de toepassing van Gezinscoaching. 5.3.4. Justitie Minder meldingen bij de politie kunnen leiden tot minder betrokkenheid van Justitie en daarmee zullen kosten worden bespaard. Aangenomen wordt dat de justitiële kosten bij MPG minimaal €1000 per jaar zullen zijn. 5.3.5. Pleegzorg Wanneer een kind vanuit de pleegzorg weer thuis gaat wonen, levert dat een besparing op van €8.000. Bij één gezin zijn twee dochters terug geplaatst vanuit het pleeggezin naar het gezin. Dit zou een besparing van €16.000 kunnen betekenen in een onbescheiden berekening. In een bescheiden berekening levert het twee plekken op voor kinderen die pleegzorg kunnen gebruiken. De kostenbesparingen van de pleegzorg zullen vooral terugkomen in de toekomstscenario‟s waar de totale maatschappelijke kosten worden berekend en uitgegaan zal worden van de €8.000 per kind in de pleegzorg.

5.4. Indirecte besparingen: maatschappelijke winst Hoewel moeilijk in geld uit te drukken biedt Gezinscoaching een opstapje richting de maatschappelijke ladder. Door aanpak van problemen en ontwrichting in het gezin krijgt het gezin hun leven weer op de rails, kinderen gaan naar school, ouders pakken geld en andere problemen aan en worden toe geleid naar een gestructureerde dagbesteding en zelfs werk. Dit biedt op de langere termijn grotere maatschappelijke kansen. Door na de interventie ook een vinger aan de pos te houden bij deze gezinnen is er veel minder kans op terugval en zelfs kans op verbeteringen voor het gezin. Een stabiele gezinssituatie, toeleiding naar werk, aanpak van financiële problemen en minder schoolverzuim biedt het gezin (en vooral ook de kinderen) een betere aansluiting bij de maatschappij en meer kansen op verbetering van de eigen situatie. Kinderen en de kinderen van kinderen plukken hier de vruchten van. Ze kunnen een stapje hoger op de maatschappelijke ladder komen.

5.5. Kosten en baten op projectniveau De kosten voor het project zijn berekend op €171.000. De (aantoonbare) besparing op het aantal hulpverleningsuren wordt voor het totale project geschat op 2500. Bij een uurtarief van €65 betekent dit een besparing van €162.500. Daarnaast is op gemeenteniveau een besparing van €34.000 gerealiseerd en bij de politie ongeveer €4.000. De totale besparing op basis van deze 18 gezinnen bedraagt daarmee € 29.500.


13

In geval de Gezinscoaching niet projectmatig en ontwikkelend, maar sec regulier zou worden ingevoerd, dan zouden de kosten van Gezinscoaching aanzienlijk lager uitgevallen zijn. De inzet van Gezinscoaching bij 18 gezinnen kost dan € 144.000, en de besparing zou daarmee € 56.500. Dat is ruim 3.000 euro per gezin.

250000 200000 Baten

150000

Kosten 100000 50000 0 Gezinscoaching

Afname kosten

Zoals uit het voorgaande opgemaakt kan worden zijn de baten slechts gebaseerd op daadwerkelijk beschikbare data. Niet herleidbare en beschikbare data en indicaties zijn hierin niet meegenomen. De directe besparingen binnen één jaar zullen dus naar alle waarschijnlijk veel hoger liggen. Kosten en baten van Gezinscoaching

14

6. Casuïstiek De besparingen, zowel in baten als maatschappelijk, kunnen pas goed opgetekend worden als deze MPG langere tijd worden gevolgd. Om een beeld te schetsen zijn twee toekomstscenario‟s beschreven. Twee cliëntcases uit het project zijn uitgewerkt tot toekomstscenario‟s, met en zonder Gezinscoaching. De eerste casus betreft een zorgshopper, de tweede een zorgmijder.

6.1. Cliëntcasus 1: Zorgshopper 6.1.1. Startsituatie Een gezin is het huis uitgezet en krijgt in Veendam een woning aangeboden van de woningbouwstichting in het kader van het Tweede Kans Beleid. De vader had een alcoholprobleem en kon na inname agressief worden. Op het moment van aanmelding liep er een aangifte van de moeder tegen de vader en waren de kinderen (twee erg jonge meisjes) uit huis geplaatst door BJZ. Beide ouders hebben goede voornemens, willen therapieën volgen, de vader wil van de drank af blijven en aan het werk, en beiden willen graag de kinderen terug in huis. Er blijken ook strubbelingen tussen de ouders te zijn: de moeder is directief naar de vader, waarop de vader zich terugtrekt en de moeder nog meer aanwijzingen geeft. Er zijn veel andere hulpverlenende instanties aanwezig in het gezin (APFN, AMW, VNN voor respectievelijk: beiden, moeder, vader) en er wordt veel overlegd. De vader was werkzaam bij het SW-bedrijf Wedeka, maar kon dat vanwege nekklachten niet volhouden. Doordat hij veel thuis is, komen er spanningen tussen de ouders. Enkele vervelende dingen gebeuren: de voogdij van de kinderen wordt verlengd, de relatietherapie bij AFPN stopt, omdat het niet meer te betalen is, en rond kerst drinkt de vader weer, wordt hij agressief. Gezinscoach Theo grijpt in. Het AMW blijft actief als het nodig is, Theo gaat achter Wedeka aan, begeleidt de ouders in de stroeve communicatie met de voogden, communiceert met VNN over terugvalproblematiek vader en met de huisarts wordt besloten de medicatie van de vader voort te zetten, en regelt de voedselbank. Vader meldt zich keurig elke week bij VNN, de moeder doet een assertiviteitscursus. De vader gaat aan het werk bij Wedeka, met kans op regulier werk. Alle dossiers worden afgesloten, Theo blijft bereikbaar voor vragen en verzoeken. Inmiddels is de vader regulier aan het werk en zijn de kinderen teruggeplaatst in het gezin. 6.1.2. Scenario zonder Gezinscoaching Na 1 jaar De vader van het gezin probeert nog steeds bij Wedeka aan de slag te komen, maar vanwege wederzijdse laksheid komt het er niet van. Hij heeft geen vertrouwen in hulpverleners, al probeert hij trouw zich te melden bij VNN. De moeder kan er lastig mee omgaan dat de vader zoveel thuis is. De dochters zitten nog in het pleeggezin. Als de vader het niet meer ziet zitten, weet hij niet wie hij moet bellen, grijpt hij naar de alcohol, wordt hij agressief naar de moeder. BJZ vindt de thuis situatie te onveilig voor de kinderen en verlengt de voogdij. Kosten: Uitkering, therapie VNN, pleegzorg dochters (indicatie €36.000) Na 5 jaar De ouders zijn inmiddels gescheiden, de dochters wonen na bij diverse pleeggezinnen te hebben gewoond, bij de moeder. Zij probeert rond te komen van de uitkering en heeft problemen de huur te betalen. De vader is van slag doordat hij zijn vrouw en kinderen nauwelijks meer ziet; het gaat slecht met integratieprojecten bij Wedeka en hij zit vaak alleen thuis. Hij meldt zich nog steeds bij VNN, maar de drang naar alcohol en een vriendin wordt steeds groter. Op school vertonen de dochters aanpassingsproblemen, zijn ze afstandelijk en hebben ze leerproblemen. Kosten: Uitkering, therapie VNN, leerplichtambtenaar (indicatie €37.000) Kosten en baten van Gezinscoaching

15

Na 10 jaar De dochters wonen na bij diverse pleeggezinnen te hebben gewoond, weer bij hun moeder. Zij probeert rond te komen van de uitkering en heeft problemen de huur te betalen. De vader is van slag doordat hij zijn vrouw en kinderen nauwelijks meer ziet; het gaat slecht met integratieprojecten bij Wedeka en hij zit vaak alleen thuis. Hij meldt zich nog steeds bij VNN, maar de drang naar alcohol en een vriendin wordt steeds groter. Op school vertonen de dochters aanpassingsproblemen, zijn ze afstandelijk en hebben ze leerproblemen. Kosten: Uitkering, therapie VNN, leerplichtambtenaar, BJZ, ‘totaal uithuiszetting’ (indicatie € 47.000) 6.1.3. Scenario met Gezinscoaching Na 1 jaar De vader van het gezin is regulier aan het werk, de twee jonge dochters zijn thuis waar de moeder ze rustig opvoedt. De ouders hervatten hun relatietherapie en leren met kleine stapjes en grote uitbarstingen beter met elkaar te communiceren. De dochters gaan naar de peuterspeelzaal, en de moeder begint kleine eigen projecten als het bijhouden van de tuin. De vader drinkt niet meer, behalve een keer waarop hij ontploft, maar hij is zelf in staat om de gezinscoach te bellen zodat de boel niet escaleert. Kosten: relatietherapie AFPN, onregelmatig contact met AMW, nazorg VNN (indicatie €4.200). Na 5 jaar De dochters gaan naar school en leren lezen en schrijven, ze hebben een kleine, maar geen zorgelijke achterstand. Wel zijn ze wat schuw en gesloten. De ouders kunnen goed met elkaar overweg: de vader geeft duidelijk aan als hij ergens mee zit, de moeder probeert hem niet meer te sturen. Hij drinkt helemaal niet meer en sport nu veel. Door te sporten kan hij veel van zijn energie en frustratie – die hij krijgt op zijn werk – kwijt. De moeder richt haar zorgen meer op de kinderen dan op de vader, maar heeft nog wel contact met AMW. Kosten: relatietherapie AFPN, onregelmatig contact met AMW, nazorg VNN (indicatie €4.200). Na 10 jaar De dochters stromen door naar het VMBO, maken vrienden, leren iets meer open te zijn en hebben geen noemenswaardige leerachterstand. De ouders hebben nog wel frustraties – vader op werk, moeder omdat de dochters zich tegen haar afzetten – maar weten die te uiten en kunnen afleiding van zoeken (moeder in de tuin, vader met sporten). AMW heeft nog eenmaal per maand een afspraak met de moeder. De schulden zijn afgelost en de familie geeft geen overlast meer. Kosten: relatietherapie bij AFPN, onregelmatig contact met AMW, nazorg VNN (indicatie €4.200).

6.2. Cliëntcasus 2: Zorgmijder 6.2.1. Startsituatie Een gezin – twee werkloze ouders, een werkende zoon en vier schoolgaande kinderen – was vanuit het buitenland (terug) geëmigreerd naar Nederland. Het was lastig om de uitkering op gang te krijgen, en te wennen na de migratie. Een keer is er sprake geweest van huiselijk geweld waar de politie bij betrokken is geweest. De oudste zoon heeft eerder onderwijs genoten bij Renn4 voor gedragsstoornis. Hij had een ontwikkelingsachterstand, gedragsproblemen (ADHD en CD) en is in contact geweest met de politie na te hebben gestolen op school (Praktijk onderwijs in Veendam). Hij werd van school verwijderd. Er was geen vervolg onderwijs. Renn 4 wilde een nieuw psychologisch en psychiatrisch onderzoek. Na een paar maanden bij huis te zijn geweest is hij geplaatst bij Rebound onderwijs van “Time Out” in Veendam voor 5 dagdelen per week met begeleiding, betaald door het CIZ (Zorgkantoor) en de gemeente Veendam. Het onderzoek werd gedaan door Accare Assen. Hij werd geplaatst op de Erasmusschool in Groningen, ging 3 dagen naar dagopvang voor onderzoek en behandeling (Accare Assen) en volgt 1 dag school en 1 dag stage bij een sloopbedrijf. Op de stage nam hij spullen mee van het bedrijf. Hierna volgde een traject van meerdere stages bij sloopbedrijven, waar hij overal vanwege werd verwijderd. In de periode van begeleiding door Accare, met ambulante thuisbegeleiding, gedroeg hij zich behoorlijk en werd afgezien van verdere hulpverlening door Accare. Kosten en baten van Gezinscoaching

16

De vader was voor de emigratie 100% afgekeurd. Terug in Nederland werd hij in een traject van Work First van de gemeente gezet. De gezinscoach heeft bij het UWV opnieuw een WAO uitkering aangevraagd. Deze is toegekend. De veertienjarige zoon krijgt ook „verkeerde vrienden.‟ Hij krijgt steeds meer criminele neigingen als stelen en heling en er wordt overwogen hem te plaatsen in een psychiatrisch centrum voor onderzoek en behandeling. Heliaar moet ook inspringen als de zoon met gestolen en geheelde goederen thuis komt en de „verkeerde vrienden‟ bedreigend optreden. Jeugdpolitie wordt ingeschakeld. Er volgt veroordeling en een gedwongen contact met jeugdreclassering. Ondertussen gaat het traject bij Accare lopen en trekt de Jeugd reclassering zich terug naar de achtergrond. Het lijkt goed te gaan met de jeugdige. Accare ziet geen reden om de begeleiding voort te zetten. Voor de gezinscoach is het duidelijk dat deze situatie niet zal blijven bestaan en dat escalatie zal volgen. In februari 2011 wordt het gezin opnieuw aangemeld door het OGGZ vanwege de grote problemen met de zoon. Hij is inmiddels 16 jaar, steelt als de raven en heeft voor niemand meer respect. Als in het verleden grote zorgmijders, vragen ouders nu zelf overal hulp. Bij de jeugdpolitie, bij BJZ, bij de reclassering en op school. Zijn ze gemotiveerd om daadwerkelijk en krachtig in te grijpen. Er is nu contact met Jeugdpolitie Veendam, ouders geven zelf alle criminele acties van hun zoon aan, nemen gestolen goederen in beslag en overhandigen deze aan de politie. Overal wordt gevraagd aangifte van te doen, opdat de zoon in een traject en uit huis geplaatst wordt. De thuis situatie is niet meer veilig voor zijn veel jongere broertje en zusje. Hij doet hen pijn en scheldt ze continu uit. 6.2.2. Scenario zonder Gezinscoaching Na 1 jaar De ouders ontbreekt de wil en de macht om hulpverlening in te schakelen en laten hun zoon zijn gang gaan. Het jongere broertje en zusje worden gedenigreerd, fysiek aangepakt en ontwikkelen ongezonde angst. De zoon gaat door met zijn verkeerde vrienden, naast stelen ontdekt hij ook alcohol en drugs. Hij begint in de nacht te leven en overdag te slapen. Hij trekt zich niets van zijn ouders aan en in een fysieke botsing met zijn vader raakt de laatste gewond. De zoon begint een reputatie te krijgen en komt meermalen in contact met politie en justitie. Kosten: WAO-uitkering, Politie, Justitie. Indicatie: €19.000. Na 5 jaar De zoon van 22 woont nog steeds thuis. Dat wil zeggen dat hij er af en toe slaapt en eet, maar hij is vaker ergens anders dan thuis. De thuissituatie van de kleine kinderen wordt gevaarlijk en BJZ besluit om ze het huis uit te plaatsen – de zoon is te oud om uit huis te plaatsen. De vader en de zoon krijgen steeds vaker ruzie en de vader meldt zich na „een ongeluk‟ bij het ziekenhuis. De moeder kan de situatie niet meer aan en wendt zich tot het AMW. De zoon komt nog vaker in contact met politie, justitie en VNN, en ontvangt ook een uitkering. Kosten: WAO-uitkering, AMW, BJZ, Pleegzorg, Ziekenhuiskosten, Uitkering. Indicatie: €52.000 Na 10 jaar De zoon van 27 heeft inmiddels enkele maanden vastgezeten. Hij komt nauwelijks meer bij zijn ouders, maar als hij daar is, slaat hij de boel kort en klein, eet hij wat er te eten is. De vader regelt een verbod voor de zoon om nog bij het huis te komen. De moeder krijgt ondersteuning van AMW, de kinderen zijn nog steeds ondergebracht bij de pleegzorg, maar er wordt gewerkt aan geleidelijke terugkeer naar het gezin. De kinderen presteren op school onder hun vermogen en zijn vaak bang en wantrouwend. Ook zij krijgen ondersteuning van AMW. Kosten: WAO-uitkering + Uitkering + Politie + Justitie + Gevangenis + AMW + Pleegzorg. Indicatie: € 54.000 6.2.3. Scenario met Gezinscoaching Na 1 jaar Een jaar later is de zoon zeventien en heeft BJZ ingegrepen. Hij is uit huis geplaatst en komt in 24-uurs zorg of in In Between. Hij heeft nog steeds de neiging om te stelen en het lukt niet om hem aan het werk of naar school te krijgen. De situatie in het gezin is een stuk rustiger. De vader zit nog steeds in de WAO-uitkering en de jonge kinderen gaan naar school. De kinderen hebben aanpassingsproblemen en een kleine leerachterstand. Kosten: BJZ, 24-uurs-zorg/In Between, WAO-uitkering. Indicatie: €78.000


17

Na 5 jaar De zoon is inmiddels 22 en heeft afgelopen vijf jaar niet meer bij zijn ouders gewoond. Er was wel sprake van een omgangsregeling. Hij heeft een paar keer geprobeerd om aan een MBO-opleiding te beginnen, maar het is hem niet gelukt om een af te ronden. Bij baantjes bij de supermarkt en een tankstation steelt hij nog steeds, maar na ingrijpen van een maatschappelijk werker lukt het hem om een baan als productie medewerker te krijgen waar hij minder kan stelen. Het werk is ook fysiek zwaar. Hij gebruikt nog steeds alcohol en drugs. Met het gezin gaat het goed. De kinderen beginnen langzaam op te bloeien. Kosten: WAO-uitkering, AMW. Indicatie: €17.500 Na 10 jaar De zoon is inmiddels 27, houdt het niet meer vol als productiemedewerker, is kwaad, ontvangt een uitkering en begint „handeltjes‟ die op de scheidslijn van legaal en illegaal liggen. Gezien zijn verleden komt hij al snel in contact met de politie, die hem enigszins op het rechte pad houdt. Hij krijgt een uitkering en verveelt zich, het lijkt een kwestie van tijd voor het weer verkeerd gaat. Het contact met het gezin is zuinig maar stabiel. De kinderen gaan naar de middelbare school en hebben af en toe gesprekken met AMW. Kosten: WAO-uitkering, AMW, Politie, uitkering. Indicatie: €35.000

6.3. Vergelijking kosten toekomst scenario‟s Het valt op dat bij het scenario van het zorgshoppende MPG de besparingen na Gezinscoaching erg groot zijn. Dit scenario 1 is dan ook voor de Gezinscoaching een succes verhaal te noemen. Bij het tweede scenario (de zorgmijder) valt op dat de kosten na 1 jaar met Gezinscoaching nog steeds erg hoog zijn. Dit komt doordat een kind in relatief dure opvang terecht is gekomen. Het gezin zou anders zorg mijden en de problemen zouden verergeren. Dat komt ook tot uitdrukking de in de besparingen na 5 en 10 jaar.


18

Door de kosten van het eerste jaar op te tellen bij vier keer de indicatieve kosten van het vijfde jaar en daar weer vijf keer de indicatieve kosten na 10 jaar bij te doen wordt een aardig beeld verkregen van de kosten en besparingen, gemeten over de gecumuleerde periode van 10 jaar.


19

7. Conclusies en aanbevelingen 7.1. Conclusies Als we kijken naar de besparingen en de kosten van het project Gezinscoaching, kan worden gezegd dat zelfs de meeste voorzichtige berekening een aantoonbare winst laat zien. Door het invoeren van Gezinscoaching kunnen kostenbesparingen worden gerealiseerd. De meeste besparingen kunnen bereikt worden door: 

Vermindering van het aantal hulpverleners per MPG op jaarbasis (in dit project gemiddeld 1,3 hulpverleners minder, betekent jaarlijks ruim €8.400 per gezin)



Vermindering van het aantal uitkeringsgerechtigden per MPG (in dit project vermindering van 2 uitkeringsgerechtigden waardoor een jaarlijkse besparing van €34.000)



Vermindering van de inzet van politie en justitie (in dit project een vermindering van minimaal €4.000 op jaarbasis)

De investeringen die gedaan worden bij de inzet van Gezinscoaching worden voor een deel verderop in de keten terugverdiend. Het is dan ook zinvol om de kosten van deze “volgende” ketenpartners scherper in beeld te krijgen, teneinde “upstream” financiering in de toekomst mogelijk te maken. Daar waar de kosten naar de toekomst toe worden gekapitaliseerd is duidelijk dat Gezinscoaching uiterst kosteneffectief zou kunnen zijn. Besparingen in de ordegrootte van €10.000 tot meer dan €50.000 per MPG per jaar zijn realistisch te noemen. Bedrijfskundig gezien is een voortzetting van Gezinscoaching – en eventueel een uitbreiding – op basis van deze eerste bevindingen zeer aan te raden. Gezien de omvang van deze problematiek (MPG zijn een internationaal bekend fenomeen), en de verwachte besparingen, heeft het invoeren van Gezinscoaching de potentie om op landelijk niveau tientallen miljoenen te bezuinigen, en op internationaal niveau veelvouden daarvan. Het lijkt daarmee gerechtvaardigd om nader (evidence based) onderzoek te doen naar de positieve en negatieve effecten.

7.2. Aanbevelingen Het blijkt moeilijk om de kosten van MPG in kaart te brengen. Dit komt doordat de totale hulpverleningsketen divers is; iedere casus kent zijn eigen pad binnen de sector en daarmee lijkt iedere keten uniek. De verschillende schakels zijn echter goed als losstaand proces te isoleren en daarmee zijn de kosten per schakel bij verder onderzoek goed in te schatten. Op deze manier kan per gezin een scenario analyse worden gemaakt gebaseerd op de actuele situatie, waardoor inzicht wordt verkregen in de mogelijke toekomstige ontwikkeling van de maatschappelijke kosten die de problemen met zich mee brengen. Daardoor ontstaat een diagnostisch kader voor verdere interventies dat de gezinscoach of andere hulpverleners een slimmer handelingsrepertoire biedt. Om voor de toekomst de kosten en baten beter te kunnen analyseren is het dan ook aan te bevelen om (veel) aanvullende data te verzamelen over de concrete kosten en baten van bepaalde gezinnen. Wellicht kan er in de bespreking bij het OGGZ ingebracht worden dat de verschillende ketenpartners van de specifieke gezinnen bepaalde administratie nauwkeurig bijhoudt, zoals het aantal uren dat elke hulpverlener per gezin besteedde. Verder lijkt het verstandig om meer inzicht te krijgen in de baten die niet direct in geld te vertalen zijn. Het onderzoek van Sieta de Vries zal daar een eerste aanzet toe geven. Kosten en baten van Gezinscoaching

20

Kosten en baten van Gezinscoaching

Recommend Documents