Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
Genemuiden November 2013 Versie 1.0 definitief
\1
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
Inhoudsopgave 1
Inleiding 1.1
2 2.1 2.2 3 3.1 3.2 4 5 6 7
Leeswijzer De CO2-prestatieladder Scopes Niveaus en invalshoeken Beschrijving van de waardeketen Stalen buispalen Schematisering waardeketen Stalen buispalen Identificeren van de partners in de waardeketen Kwantificeren van de CO2-emissie Conclusie Bronvermelding
3 3 4 4 5 6 6 7 8 8 9 10
\2
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
1 Inleiding 1.1 Doel van dit document Om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de mondiale vermindering van de CO2-uitstoot heeft Tebezo Waterbouw en Nautische Dienstverlening B.V. (hierna, Tebezo) de wens om eind 2013 op niveau 4 van de CO2 prestatieladder te staan. Onderdeel van niveau 4 van de CO2-prestatieladder is het in kaart brengen van de scope-3 emissies van de organisatie. Scope 3-emissies ontstaan bij de productie van producten en de levering van diensten, die door de organisatie worden ingekocht. Het Greenhouse Gas (GHG) Protocol van de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) en de World Resources Institute (WRI) beschrijft een methodiek om de Scope 3-emissies van een organisatie in kaart te brengen. Toepassing van deze methodiek wordt door de CO2-prestatieladder geëist. De methodiek bestaat uit vier stappen: 1. 2. 3. 4.
Het in hoofdlijnen in kaart brengen van de waardeketen; het bepalen van de relevante scope 3-emissiebronnen; het identificeren van de partners in het kader van de waardeketen; het kwantificeren van de data, vallende binnen de grenzen van scope 3.
In dit document worden, overeenkomstig de methodiek, de relevante scope 3-emissies bepaald die een gevolg zijn van de inkoop van stalen buispalen door Tebezo ten behoeve van het realiseren van afmeervoorzieningen en aanverwante zaken. 1.2 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk wordt eerst een samenvatting gegeven van de CO2 prestatieladder. Hoofdstuk 3 gaat in op de afweging welke waardeketens binnen Tebezo geanalyseerd zullen worden. In dit hoofdstuk worden de gemaakt keuzes gemotiveerd. Hoofdstuk 4 beschrijft de waardeketen van ruwe grondstof tot en met de eindgebruiker. In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de relevante emissiebronnen in de keten. Welke bronnen dragen aanzienlijk bij aan de totale CO2-emissie van de waardeketen. Daarbij wordt tevens stilgestaan bij de mate van beïnvloeding door Tebezo op de CO2-emissies van derden. In hoofdstuk 6 wordt een opsomming gegeven van de verschillende partijen in de waardeketen. In hoofdstuk 7 worden de emissies waar mogelijk gekwantificeerd, waarna in hoofdstuk 8 conclusies worden getrokken uit de uitgevoerde ketenanalyse.
\3
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
2 De CO2-prestatieladder 2.1 Scopes De CO2-prestatieladder is grotendeels gebaseerd op het Greenhouse Gas (GHG) Protocol van de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) en de World Resources Institute (WRI). Het GHG-protocol verdeelt de uitstoot van broeikasgassen in drie scopes op basis van de plaats waar de gassen worden uitgestoten. De CO2-prestatieladder heeft de scopes overgenomen, maar heeft de invulling ervan enigszins aangepast. Hieronder volgen de definities van de scopes. Scope 1: directe emissies Emissies die binnen de eigen organisatie ontstaan als gevolg van haar activiteiten, zoals emissies door de verbranding van brandstoffen in installaties, machines en eigen vervoermiddelen. Scope 2: indirecte emissies Emissies die ontstaan door de opwekking van elektriciteit die de organisatie gebruikt, zoals emissies door centrales die deze elektriciteit leveren. In tegenstelling tot het GHG-protocol rekent de CO2-prestatieladder ‘zakelijke vliegreizen’ (Business air travel) en ‘gebruik van privé-auto’s voor zakelijke reizen’ (Personal cars for business travel) tot scope 2. Scope 3: indirecte emissies Emissies die het gevolg zijn van de activiteiten van de organisatie, maar die voortkomen uit bronnen waarvan de organisatie noch eigenaar, noch beheerder is. Voorbeelden zijn emissies bij de productie van ingekochte materialen, de verwerking van het bedrijfsafval en het gebruik van het door de organisatie geleverde product, dienst of levering. In de volgende figuur wordt de invulling van de scopes, zoals dat door de CO2 prestatieladder is uitgevoerd, grafisch inzichtelijk gemaakt.
Figuur 1: Scopediagram
\4
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
2.2 Niveaus en invalshoeken De CO2-prestatieladder heeft zes treden, opklimmend van 0 naar 5, die ‘niveaus’ worden genoemd. Per niveau is een vaste set van eisen gedefinieerd. Deze eisen komen voort uit vier invalshoeken, elk met een eigen weegfactor. De vier invalshoeken met bijbehorende weegfactor zijn: Invalshoek Weegfactor A Inzicht 40% B Reductie (ambitie) van CO2-emissie 30% C Transparantie (intern en extern) 20% D Participatie in CO2-initiatieven 10% De plaats van een organisatie op de ladder wordt bepaald door het hoogste niveau waarop de organisatie aan de eisen voldoet. Keuze ketenanalyses Vanuit de, door Tebezo uitgevoerde, scope 3 analyse is een top zes ontstaan met hoogste CO2 uitstoot. Deze top 6 bestaat uit de volgende producten: -
Houten palen Stalen damwand Dekplanken Stortsteen Houten gordingen Stalen buispalen.
Om in aanmerking te komen voor een ketenanalyse zijn een vijftal punten van belang, namelijk: * Relevantie * Mogelijkheden voor kostenbesparing * Het voorhanden zijn van betrouwbare informatie * Potentiële reductiebronnen * Beïnvloedingsmogelijkheden.
Tijdens de scope 3 analyse is de keuze gemaakt om de keten van stalen buispalen verder te gaan analyseren. Wat verder in dit document beschreven zal worden.
\5
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
3 Beschrijving van de waardeketen 3.1 stalen buispalen De fabricage van stalen buispalen start met het winnen van ruwe materialen die vervolgens naar de productiefaciliteiten worden getransporteerd. De ruwe materialen worden vervolgens verwerkt tot ijzer en aansluitend tot een toepasbaar staal product. Vervolgens wordt het staal getransporteerd naar de verwerker die de platen walst en vervolgens verwerkt tot buizen. De buizen worden getransporteerd naar de tussenhandelaar in Nederland die verder geen bewerkingen meer uitvoert. Van de tussenhandelaar vind het transport plaats tot de projectlocatie. De uitstoot die vrijkomt bij het aanbrengen van de stalen buispalen valt binnen de uitstoot onder scope 1 & 2
\6
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
3.2 Schematisering waardeketen stalen buispalen Onderstaande figuur geeft de waardeketen van stalen buispalen schematisch weer. In de daaropvolgende tabel wordt nader ingegaan op de CO2-emissie bij elke stap in de keten.
C O 2
C O 2
Ruw staal
Transport naar bewerker
C O 2
bewerking tot buispaal
C O 2
Transport
C O 2
Tussenhandel
C O 2
Transport
Beschrijving van de milieueffecten bij de verschillende ketenstappen 1
2 2
4
5 6
Voor het verwerken van ruwe materialen tot ruw staal zijn diverse bewerkingen nodig. Deze bewerkingen geven een CO2 belasting van 1,8ton CO2 per ton staal. (bron: Worldsteel Association, sustainable steel) Het ruwe staal wordt voor circa 45% in China geproduceerd. De CO2 emissie die hierbij vrijkomt is weergegeven in de emissie van stap 3. De ruwe materialen worden verwerkt tot ronde buispalen. De CO2 emissie hierbij bedraagt 2,13 ton CO2 per ton staal. (bron: website Arcelor Mittal) Vanuit de verwerker, in dit geval Arcelor Rotterdam vind het transport plaats richting de de tussenhandel. Gemiddeld wordt hiervoor 75 km. gerekend, per as, dit geeft een CO2 belasting van 110 kg/ton/km Per vracht kan circa 25 ton geladen worden. (bron: handboek CO2-prestatieladder, SKAO) Tussenhandel zal geen verdere bewerkingen meer doen aan de buispalen, dit betreft enkel intern transport en opslag, met een relatief lage CO2 emissie. Vervoer van de buispalen naar onze projectlocatie gaat per as, dit geeft een CO2 belasting van 110 kg/ton/km. Hier wordt eveneens 75 km. voor gerekend. (bron: handboek CO2-prestatieladder, SKAO)
\7
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
4 Identificeren van de partners in de waardeketen Binnen de waardeketen van stalen buispalen zijn verschillende partijen te onderscheiden die bijdragen aan de totale CO2-uitstoot van hout. Onderstaande, niet-uitputtelijke, lijst geeft een overzicht van te onderscheiden partijen: • • • • • •
winning ruw materiaal verwerker ruw materiaal transporteurs staal verwerkende bedrijven bouwbedrijven eindgebruiker
5 Kwantificeren van de CO2-emissie Uit de visualisatie van het productieproces van stalen buispalen blijkt dat er op een groot aantal punten CO2-emissies optreden. Per emissie wordt er in de onderstaande tabel aangegeven een kwalificatie alsmede of wij als Tebezo deze emissie positief kunnen beïnvloeden. Uitgangspunt in de berekening is een jaarlijks verbruik van stalen buispalen ter grootte van 149,57 ton door Tebezo Procesnummer 1, ruw staal
CO2-uitstoot / ton 149,57*1,8 = 269,22 ton CO2
2, div. transport
deze emissie is meegenomen in de uitstoot van proces 3
3, bewerking tot buispaal
149,57*2,13= 318,58 ton CO2
4 transport naar tussenhandel 75*149.57*110= 1,29g CO2 per ton. 5 transport naar eindlocatie
75*149.57*110= 1,29g CO2 per ton.
In totaliteit komt de uitstoot daarmee op 590,38 ton CO 2 bij een verbruik van 149,57 ton stalen buispalen. Per ton stalen buispaal bedraagt de uitstoot derhalve 3,947 ton.
\8
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
6 Conclusie
Tebezo heeft in 2013 ongeveer 149 ton stalen buispalen verbruikt. Na het winnen van de ruwe grondstoffen worden deze bewerkt tot ruw staal. Het ruwe staal wordt vervolgens getransporteerd en verwerkt tot een bruikbaar eindproduct. Het eindproduct komt via diverse transportbewegingen op de projectlocatie. Door hergebruik van stalen buipalen hoeft geen gebruik gemaakt te worden van nieuwe bodemgrondstoffen en kan de CO2 uitstoot aanzienlijk beperkt worden. CO2 wordt eveneens bespaard doordat de transportbewegingen niet meer of in ieder geval in mindere mate nodig zijn. Bij hergebruik komt er alleen extra CO2 vrij bij het trekken van de reeds bestaande palen en een stukje transport van de projectlocatie naar de opslag en later naar de nieuwe projectlocatie. Voor het trekken van bestaande palen wordt, bij deze hoeveelheid, 1,42 ton CO2 uitgestoten. Voor de transport naar de tussenopslag wordt 0,82 ton CO2 uitgestoten, in totaliteit dus 2,24 ton CO2. Door hergebruik van stalen buispalen kan dus een CO2 besparing gerealiseerd worden van 588 ton CO2 berekend op een totale levering van 149,57 ton stalen buispalen. Per ton stalen buispaal bedraagt de besparing 3,931 ton CO 2
\9
Ketenanalyse stalen buispalen 2013
November 2013
7 Bronvermelding Bij het opstellen van dit document is gebruik gemaakt van de onderstaande bronnen: 1) www.worldsteel.org 2) http://corporate.arcelormittal.com/corporate-responsibility/environment/climate-change-andenergy/performance 3) handboek CO2-prestatieladder SKAO
\10