Ketenanalyse CO2-emissies Ketenanalyse voor scope 3
(document 4.A.1 CO2-Prestatieladder)
Opgesteld door KAM-coördinator: Linda de Weerd
Verantwoordelijk directielid: Klaas de Weerd
Datum: 1 juli 2012 Versie: 1
© Van Steenis Geodesie BV 2012 Alle rechten voorbehouden. Het is niet toegestaan dit document geheel of gedeeltelijk te vermenigvuldigen of te distribueren aan derden zonder schriftelijke toestemming van Van Steenis Geodesie BV.
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 2 van 13
Inhoudsopgave
1. 2. 3. 4.
pag. Inleiding ....................................................................................................................................................4 Waardeketen ............................................................................................................................................5 Relevante categorieën en ketenanalyse ..................................................................................................6 Conclusie en doelstellingen ...................................................................................................................9
Bijlage 1 .................................................................................................................................................11 Bijlage 2 .................................................................................................................................................12 Bijlage 3 .................................................................................................................................................13
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 3 van 13
1.
Inleiding
Van Steenis Geodesie BV (hierna te noemen: Van Steenis) is al meer dan 65 jaar een begrip binnen het werkveld geodesie. Van Steenis is specialist op het gebied van landmeten, 3D laserscannen, dynamisch laserscannen en hydrografie. Van Steenis heeft een kwaliteitsmanagementsysteem waarin veiligheid, gezondheid en milieu zijn geïntegreerd. Zo wordt een kwalitatief hoogwaardig product gerealiseerd. Hierbij zijn veiligheids-, gezondheids- en milieuaspecten gelijkwaardig aan het behalen van een financieel bevredigend projectresultaat en de continuïteit van het bedrijf op termijn. Het kwaliteits,- arbo- en milieuzorgsysteem (KAM) is al jaren gebaseerd op de normen ISO 9001, VCA** en BTR 2004 en sinds het najaar van 2010 tevens op de normen ISO 14001 en de CO2-Prestatieladder. Om concreet en aantoonbaar te maken dat Van Steenis zich inspant om de negatieve impact op onze leefomgeving te beperken, richt Van Steenis zich op één van grootste oorzaken van de opwarming van de aarde: CO2-gas. Om de emissie van CO2 te verminderen is het van belang dat Van Steenis inzicht heeft in de grootste veroorzakers van de emissie. Dit inzicht kan vergroot worden door een ketenanalyse van de scope 3 emissies te maken. In het document “Emissie-inventarisatie 2011” is een inventarisatie en kwantificering van de energiestromen van Van Steenis van de scope 1 en 2 emissies gemaakt. Deze scopes worden in deze rapportage buiten beschouwing gelaten. Voor het opstellen van de ketenanalyse is het Handboek CO2-Prestatieladder 2.0 d.d. 23 juni 2011 van de SKAO gehanteerd en is het jaar 2011 als basisjaar genomen. De analyse wordt uitgevoerd volgens de vier stappen uit het Green House Gas (GHG) Protocol. Deze stappen zijn: 1. een beschrijving van de waardeketen; 2. het bepalen van de relevante categorieën uit scope 3; 3. identificatie van partners in de waardeketen; 4. kwantificeren van de emissies.
Leeswijzer Hoofdstuk 2 bevat een beschrijving van de waardeketen van Van Steenis. In hoofdstuk 3 is de emissie in scope 3 bepaald en zijn de relevante categorieën met de ketenpartners vastgesteld. Hoofdstuk 4 bevat de conclusie en doelstelling.
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 4 van 13
2.
Waardeketen
Van Steenis is een ingenieurs- en adviesbureau met 35 medewerkers. Van Steenis heeft haar hoofdvestiging in Houten en heeft geen nevenvestigingen. Van Steenis voert projecten uit in heel Nederland. Onderstaand is het organogram van de boom opgenomen waar Van Steenis Geodesie BV deel van uitmaakt. De organizational boundary voor de CO2-Prestatieladder beperkt zich tot Van Steenis Geodesie BV. Ing. K.L. de Weerd 100%
Van Steenis Geodesie Holding BV 100%
Van Steenis Geodesie BV 50%
Movares NL 50%
MVS Geo Solutions VOF
Om de scope af te bakenen is gebruik gemaakt van de scope-indeling van het Greenhouse Gas Protocol (GHG-protocol). De scope van deze ketenanalyse is afgebakend tot scope 3 volgens de CO2Prestatieladder.
Figuur 1 Scope verdeling volgens SKAO
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 5 van 13
3.
Relevante categorieën en ketenanalyse
Voor het behalen van niveau 5 moet een ketenanalyse gemaakt worden van twee relevante categorieën uit scope 3. De relevantie/significantie van de categorieën wordt bepaald aan de hand van de CO2-emissie uit scope 1 & 2. Voor 2011 bedroeg dit 141,47 ton in scope 1 en 27,93 ton in scope 2, in totaal een emissie van 169,40 ton CO2. Van de onderstaande categorieën die een significante bijdrage leveren aan de CO2-emissie van het bedrijf zal bekeken worden of het maken van een ketenanalyse mogelijk is. Scope 3 emissies komen vrij bij de volgende activiteiten: 1. Zakelijk verkeer via openbaar vervoer 2. Woon-werkverkeer 3. Afvalverwerking 4. Papierverbruik 5. Elektriciteitsverbruik op locaties van klanten 6. Elektriciteits- en gasverbruik van thuiswerkende medewerkers 7. Energieverbruik van toeleveranciers t.b.v. het primaire proces 8. Overig verbruik Een aantal van de genoemde categorieën is voor Van Steenis niet van toepassing. Hieronder volgt een opsomming van die categorieën met een verklaring waarom deze niet relevant zijn: 1. Zakelijk verkeer via openbaar vervoer In 2011 is door de medewerkers van Van Steenis niet met het openbaar vervoer gereisd voor zakelijke doeleinden. Deze categorie is daarom niet significant ten opzichte van de totale emissie van Van Steenis. 5. Elektriciteitsverbruik op locaties van klanten De binnendienstmedewerkers van Van Steenis zijn verreweg het grootste deel van hun tijd op kantoor in Houten aan het werk. Een zeer klein deel (<10%) van deze binnendienstmedewerkers werkt af en toe via detachering op locatie van de klant. De emissie van deze activiteiten is niet significant ten opzichte van de totale emissie van Van Steenis. De buitendienstmedewerkers van Van Steenis werken het grootste deel van hun tijd op projectlocatie. De apparatuur die zij voor hun werkzaamheden gebruiken functioneert hoofdzakelijk op oplaadbare accu’s en/of oplaadbare batterijen. Deze accu’s en batterijen worden door middel van een speciale voorziening in de laadruimte van de bedrijfswagen tijdens het rijden opgeladen. Of ze worden in het magazijn op kantoor te Houten opgeladen. Het verbruik van elektriciteit door buitendienstmedewerkers op locatie is derhalve te verwaarlozen en niet significant ten opzichte van de totale emissie van Van Steenis. 6. Elektriciteits- en gasverbruik van thuiswerkende medewerkers Van de medewerkers van Van Steenis zijn er weinig tot geen mensen (<6%) die af en toe thuiswerken. Binnen Van Steenis wordt het thuiswerken niet gestimuleerd. Deze emissies zijn niet significant ten opzichte van de totale emissie van Van Steenis. 7. Energieverbruik van toeleveranciers ten behoeve van het primaire proces Omdat Van Steenis een dienstverlenende organisatie is, zijn de ondersteunende processen zeer klein. Toeleveranciers zijn leveranciers van meetapparatuur, meettoebehoren en kantoorartikelen. De emissies uit deze categorie zijn niet significant ten opzichte van de totale emissie van Van Steenis. 8. Overige verbruiksgoederen Het aandeel van deze categorie (niet-duurzame consumptiegoederen) is binnen Van Steenis zeer klein. Het gaat dan met name om het verbruik van koffie, thee en producten voor de lunch. De emissies uit deze categorie zijn niet significant ten opzichte van de totale emissie van Van Steenis. 4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 6 van 13
Voor de overige categorieën (2, 3 en 4) die wel een bijdrage leveren aan de CO2-emissie is een berekening gemaakt. De onderlegger voor de berekeningen is te vinden in bijlagen 1, 2 en 3. 2. Woon-werkverkeer In 2011 is onder alle binnendienstmedewerkers met als standplaats Houten die niet in een bedrijfsauto rijden, onderzoek gedaan naar het woon-werkverkeer. De landmeters (buitendienstmedewerkers) zijn hierbij buiten beschouwing gelaten, omdat zij niet dagelijks de kantoorlocatie in Houten bezoeken. Uit dit onderzoek is gebleken dat door deze medewerkers te samen 43.360 kilometer per jaar met het openbaar vervoer en 60.632 kilometer met de auto wordt gereisd voor het woon-werkverkeer. Dit resulteert in een CO2-emissie van 12,67 ton CO2 voor de auto en 2,81 ton CO2 voor het OV. Totaal 15,48 ton CO2 (zie bijlage 1). Dit is 9,8% van de scope 1 en 2 emissies. Begin 2012 is er door het bureau Mobilys een mobiliteitsscan uitgevoerd met als doel inzicht in de mobiliteit van onze medewerkers te krijgen en daaruit voortvloeiend mobiliteitsmaatregelen op te stellen. De maatregel die het meeste effect kan hebben, is het stimuleren van de fiets voor woon-werkverkeer. Het effect hiervan op de vermindering van de CO2-uitstoot zal relatief echter zeer laag zijn. Een exemplaar van de mobiliteitsscan is als apart document bij deze ketenanalyse bijgevoegd. Ketenanalyse Omdat slechts 10% van het woon-werkverkeer met het openbaar vervoer plaatsvindt, ofwel door deze categorie een CO2-uitstoot van 2,81 ton wordt veroorzaakt, is dit percentage/deze hoeveelheid te laag om van deze categorie een grondige ketenanalyse te maken. 3. Afvalverwerking In 2011 is door Van Steenis 10.065 liter restafval (huishoudelijk afval) en 101 kg chemisch afval geproduceerd en verwerkt. Dit resulteert in een CO2-emissie van 9,86 ton CO2 (zie bijlage 2). Dit is 5,8% van de scope 1 en 2 emissies. Ketenanalyse De categorie afvalverwerking is binnen Van Steenis Geodesie in kaart gebracht door inventarisatie van de lediging van de afvalcontainer eens per 2 weken. De afvalcontainer wordt bij lediging niet gewogen. Er wordt dan door Van Steenis een inschatting gemaakt van het aantal liters afval dat de container op dat moment bevat. De inschatting van de emissie van de afvalverwerking is gemaakt aan de hand van kengetallen van de milieubarometer Stimular. Omdat de hoeveelheid afval een schatting is en het geschatte percentage/hoeveelheid CO 2-emissie gering is, is het niet mogelijk van deze categorie een volledige ketenanalyse uit te voeren. 4. Papierverbruik In 2011 is het papierverbruik (lees: ingekochte hoeveelheid papier) binnen Van Steenis onderzocht en heeft Van Steenis in totaal 2.212 kg papier verbruikt. Dit levert een CO2-emissie op van 2.672 kg CO2 (2,67 ton) (zie bijlage 3). Dit komt overeen met 1,58% van de scope 1 en 2 emissies. Ketenanalyse De categorie papier (inkoop) is binnen Van Steenis Geodesie in kaart gebracht door inventarisatie van de inkoop van papier. De hoeveelheid ingekocht papier varieert per jaar. Het kan zijn dat in het ene jaar 1.500 stuks enveloppen worden ingekocht, maar dat hiermee 3 jaar wordt gedaan. Hetzelfde geldt voor de inkoop van papier (A3 en A4) en plotterpapier. Bij de berekening van de CO 2-uitstoot van deze categorie is gekeken naar de inkoop in 2011. Omdat deze categorie een CO 2-uitstoot van slechts 2,67 ton veroorzaakt, is deze hoeveelheid te laag om van deze categorie een grondige ketenanalyse te maken. 4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 7 van 13
De totale verdeling van de CO2-emissies in scope 3 is te zien in grafiek 1 en 2:
Grafiek 1: Verdeling CO2-emissies scope 3 in ton
Grafiek 2: Verdeling CO2-emissies scope 3 in %
De totale CO2-emissie van scope 3 in 2011 bedraagt 28,01 ton. Dit is 16,53% van scope 1 en 2 emissies.
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 8 van 13
4.
Conclusie en doelstellingen
De ketenanalyse wordt afgesloten met een beschrijving van de significantie van de CO 2-emissie in scope 3 en de doelstellingen die hier aan gekoppeld worden. Conclusie Uit de ketenanalyse blijkt dat de emissie van scope 3 voor 14% bijdraagt aan de totale emissie van Van Steenis, zie grafiek 3 en 4. Dit is evenveel als de scope 2 emissie.
Grafiek 3: Verdeling CO2-emissies scope 1,2 en 3 in ton
Grafiek 4: Verdeling CO2-emissies scope 1,2 en 3 in %
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 9 van 13
Doelstellingen Aanleiding voor het opstellen van de doelstellingen is het uitvoeren van een ketenanalyse scope 3 volgens eisen zoals gesteld in het GHG-Protocol. Echter zoals vermeld in hoofdstuk 3 van deze ketenanalyse, geven de relevante categorieën uit scope 3 geen aanleiding tot het maken van een ketenanalyse. Hieruit kunnen derhalve geen doelstellingen worden geformuleerd. Deze conclusie buiten beschouwing latend, zou normaliter de doelstelling “vermindering van de CO2-emissie met x%” voor de relevante categorieën worden geformuleerd. Echter vanwege het feit dat Van Steenis een groeiende organisatie is, is het niet reëel een vermindering van de CO2-emissie als doelstelling te formuleren. In 2012 zal naar verwachting het aantal binnendienstmedewerkers met ca. 3 personen groeien en de kantooroppervlakte aanzienlijk uitgebreid worden waardoor het woon-werkverkeer, het afval en het papierverbruik zal toenemen. Wel zal er naar gestreefd worden de groei zo beperkt mogelijk te houden. De doelstelling voor 2012 is dan ook een groei van maximaal 30% van de totale scope 3 emissie. Deze doelstelling geldt voor het jaar 2012 t.o.v. het referentiejaar 2011. Verwachting is dat 25% van de groei door toename woon-werkverkeer veroorzaakt zal worden. Verwachting is dat 5% van de groei door toename afval veroorzaakt zal worden.
Initiatieven In het document “Emissie-inventarisatie 2011” zijn doelstellingen voor het reduceren van de scope 1 en 2 emissie geformuleerd. Echter vanwege de groei van de organisatie zal reductie niet haalbaar zijn. Wel voert Van Steenis continue onderzoek uit naar (nieuwe) mogelijkheden om het energieverbruik te reduceren. Daarnaast heeft Van Steenis als doelstelling: voor 100% klimaat neutraal. In februari 2011 heeft Van Steenis Geodesie de intentieverklaring van het project “Op Kop” van de Provincie Utrecht ondertekend, waarbij bedrijven uit de provincie Utrecht worden uitgedaagd een klimaatneutrale bedrijfsvoering te gaan voeren. Van Steenis gebruikt de door “Op Kop” georganiseerde bijeenkomsten om samen met andere Koplopers inzicht te krijgen in de CO2-emissie en mogelijkheden tot besparing.
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 10 van 13
Bijlage 1 Berekening categorie woon-werkverkeer
Inventarisatie aantal kms woon-werkverkeer t.b.v. scope 3, heel 2011
postcod e
vervoers middel
kenteken
3991 VX
auto
33-JH-LN
3522 PC
auto
17-PB-RZ
type Ford Focus 1.6, benzine Ford Fiesta, 1.4 benzine
4024 BT
auto
64-FL-RP
Audi A4 Avant, diesel
3991 BZ
fiets
aantal km per dag
aantal km aantal werkdagen per week per week
totaal aantal km per jaar
conversief actor
eenheid
CO2 uitstoot in ton auto
10
50
5
2200
220 g CO2/km
0,48
18
90
5
3960
220 g CO2/km
0,87
80
400
5
17600
195 g CO2/km
3,43
0
0
4
0
104
208
2
9152
195 g CO2/km
120
360
3
14760
55 g CO2/km
54
270
5
11880
220 g CO2/km
2,61 3,48
0
CO2 uitstoot in ton OV
0,00
ZL-SH-81
1335 AR
auto openbaar vervoer
Peugeot 206 1.9 diesel
4111 LD
auto
95-JRK-5
trein intercity Peugeot 206 1.6, benzine
1106 ZP
auto openbaar vervoer openbaar vervoer
24-PZ-TP
Ford Focus, benzine
90
360
4
15840
220 g CO2/km
stadsbus
30
150
5
6600
120 g CO2/km
0,79
100
500
5
22000
55 g CO2/km
1,21
606
2388
1335 AR
6824 CA 6824 CA Totaal
trein intercity
103992
totaal aantal km per jaar OV totaal aantal km per jaar auto
Totale CO2 uitstoot
1,78 0,81
12,67
2,81
15,48
43360 60632
Bron: document “Verbruik energie-afval-papier-bedr.wagens”
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 11 van 13
Bijlage 2 Berekening categorie afval
Jaar 2011
Papier/ restafval
Januari
€ 78,81
Februari Maart
Papier, hoeveelheid liters
Rest, hoeveel liters
Chemisch afval, bedrag € 91,37
Chemisch afval, hoeveelheid kilogram
€ 21,50
Vertrouwelijk papier, hoeveelheid liters
1e x 660L, 2e x 495L - chemisch afval: 6 KG toners, 22 KG batterijen, 8 KG spuitbussen, 1x vertr.papiercontainer 500L/vertrouwelijk papiercontainer afgevoerd 28 februari 2011
825
€ 78,81
825
825
1e lediging: 330L, 2e lediging: 495L
€ 78,81
1980
825
1e lediging: 660L, 2e lediging: 660L, 3e lediging: 660L
April
€ 78,81
1155
825
1e lediging: 660L, 2e lediging: 495 L
Mei
€ 78,81
1155
825
1e lediging: 495L, 2e lediging: 330L, 3e lediging: 330L
Juni
€ 78,81
1155
825
Juli
€ 78,81
165
330
1e x rest: 330L, 1e x papier: 495, 2e x rest: 495L, 2e x papier: 660L 1e x rest: 330L, 1e x papier: 165L, 2e keren van allebei was ik met vakantie, is niet bijgehouden.
Augustus
€ 78,81
330
1320
1e x rest: 330L, 1e x papier: 165L, 2e x rest: 330L, 2e x papier: 165 L, 3e x rest: 660 L
September
€ 78,81
990
825
Oktober
€ 78,81
990
825
November
€ 78,81
1485
990
1e x papier: 495L, 1e x rest: 495L, 2e x papier: 495L, 2e x rest: 330L 1e x papier: 495L, chemisch afval 4/10/11: 53 spuitbussen, 7 toners waaronder 1 hele kleine, 1 kleine brandblusser, 1e x rest: 495L, 2e x papier 495 L, 2e x rest: 330L 1e x papier: 495L, 1e x rest: 495L, 2e x papier: 495L, 2e x rest: 495L, 3e x papier: 495L
December
€ 78,81
495
825
1e x rest: 495L, 1e x papier: 495L, 2e x rest: 330L
afval soort restafval chemisch afval
hoeveelheid
eenheid
500
Opmerkingen
1155
€ 100,56
36
Vertrouwelijk papier
65
rekeneenheid
conversiefactor
eenheid
CO2 uitstoot in ton
10065 liter
kg
970 g CO2/kg
9,76
101 kg
kg
970 g CO2/kg
0,10
totaal
9,86
Bron: document “Verbruik energie-afval-papier-bedr.wagens”
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
Opmerking: het aantal liters is een geschat aantal
pag. 12 van 13
Bijlage 3 Berekening categorie papier
Gewicht zonder verpakking
Papier A4
Papier A4 160gr
Papier A3
Plotterpapier
Papier OCE
Enveloppen
80gr
160gr
80gr
90gr
75gr
A5 venster
12,5 kilo per doos
25 kilo per doos
25 kilo per doos
7,5 kilo per rol
12 kilo per rol
1,54 kilo per doos
Papier A4 per pak (5 in een doos)
2011
Papier A4 160 gr per pak (5 in een doos)
Nietjes per pak
Papier A3 per pak (5 in een doos)
Januari
Plotter papier per rol
Papier OCE per rol
6
Februari Maart April Mei
7
Juni Juli Augustus
6
September (26-09-2011)
75
Oktober November
8
December Totaal 2011
hoeveelheid
eenheid
rekeneenheid
conversiefactor
eenheid
CO2 uitstoot in ton
A4, 75 pakken
187,5 kg
kg
1,208 CO2/kg
226,50
plotter, 27 rollen
2025 kg
kg
1,208 CO2/kg
2446,20
Totaal
2212,5
2672,70 2,67 ton CO2
Bron: document “Verbruik energie-afval-papier-bedr.wagens”
4.A.1. Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 13 van 13
4.A.1 Ketenanalyse 2011 CO2-emissies - Van Steenis Geodesie BV – 1 juli 2012
pag. 14 van 14