Vermeden CO2 emissies door recycling van e-waste Monitoring 2013
Datum: 6-5-2014 Versie: Eindrapport Project nummer: CL1039 In opdracht Wecycle.
van:
Hendrik
Bijker,
Uitgevoerd door: Jorrit Leijting, PRé Consultants bv
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
Dit rapport is geschreven door PRé Consultants bv. PRé Consultants helpt bedrijven en overheden bij het ontwikkelen van duurzame producten en diensten. PRé Consultants heeft meer dan 20 jaar ervaring in het uitvoeren van Life Cycle Assesment (LCA) studies; van ISO conforme studies tot screening LCA’s. De op LCA gebaseerde oplossingen zijn zowel praktisch als wetenschappelijk onderbouwd. PRé Consultants is marktleider op het gebied van de ontwikkeling van LCA software. Onze professionele LCA tool, SimaPro wordt in meer dan 80 landen gebruikt door bedrijven, adviesbureau’s, universiteiten en onderzoeksinstituten. PRé Consultants uit Amersfoort heeft een kantoor in de Verenigde Staten en werkt samen met een wereldwijd partnernetwerk. Dit ervaren netwerk biedt advies, oplossingen en ondersteuning aan grote internationale bedrijven en projecten. PRé Consultants bv Stationsplein 121 3818 LE Amersfoort Telefoon: 033 455 50 22 www.pre-sustainability.com
ii
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
Inhoudsopgave 1
Inleiding ..................................................................................................... 1
2
Vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling uit e-waste .................. 1
2.1 Aanpassingen model .................................................................................. 1 2.2 Resultaten 2013 ......................................................................................... 2 2.3 Monitoring resultaten 2009-2013 .............................................................. 2 3 Vermeden bijdrage aan klimaatverandering door verwijdering (H)CFK’s uit Koel- en Vriesapparatuur in 2013 ...................................................................... 3 3.1 Resultaten 2013 ......................................................................................... 3 3.2 Monitoring resultaten 2009-2013 .............................................................. 4 4
Vermeden milieubelasting door verwijdering (H)CFK’s .............................. 5
4.1 Resultaten 2013 ......................................................................................... 5 4.2 Monitoring resultaten 2009-2013 .............................................................. 5
iii
Vertrouwelijk
1
PRé Consultants bv
Inleiding
In 2010 heeft PRé Consultants een Screening LCA uitgevoerd waarbij de vermeden milieueffecten en CO2 uitstoot als gevolg van de inzameling en recycling van afgedankte elektr(on)ische apparatuur in 2009 is berekend. Vervolgens is vanaf 2011 op basis van het model jaarlijks een schatting gemaakt. Hierbij is ook gestart met het berekenen van de vermeden CO2 uitstoot door het verwijderen en vernietigen van (H)CFK’s uit Koel- en Vriesapparatuur. Vanaf 2009 tot en met 2011 zijn dezelfde ewaste categorieën gehanteerd (zie tabel 1). In 2012 is ICT apparatuur toegevoegd als nieuwe categorie. Vervolgens is in 2013 Klein ICT (in 2012 bij ICT apparatuur) toegevoegd aan de fractie OWEB tot Klein Elektrisch en ICT apparatuur (KEI) en is een aparte categorie, TVM, onderscheiden voor alle beeldschermen zowel beeldbuizen (CRT) als platte beeldschermen (Flat Panel Display of FPD). Tabel 1. Categorie-indeling e-waste zoals gehanteerd in de verschillende studies
2009 - 2011 Groot witgoed (GWG) Koel- en vriesapparatuur (KV) Overig wit- en bruingoed (OWEB) TV’s (CRT + FPD schermen) Energiezuinige lampen
2012 Groot witgoed (GWG) Koel- en vriesapparatuur (KV) Overig wit- en bruingoed (OWEB)
2013 Groot witgoed (GWG) Koel- en vriesapparatuur (KV) Klein Elektrisch en ICT apparatuur (KEI) = OWEB + Klein ICT TV’s (CRT + FPD schermen) TVM CRT (TV’s + monitors) Energiezuinige lampen TVM FPD (TV’s + monitors) ICT apparatuur (Klein ICT + Energiezuinige lampen monitor)
Dit rapport bevat de monitoring voor het jaar 2013 waarbij de eindresultaten van de voorgaande jaren verwerkt is.
2
Vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling uit e-waste
2.1 Aanpassingen model Op basis van het 2009 model is het vermeden broeikaseffect voor 2013 geschat. In de Screening LCA is berekend hoeveel broeikasgassen er per ton teruggewonnen materiaal en per e-waste categorie vermeden worden in 2009. Bij het schatten van het vermeden broeikaseffect voor 2013 heeft alleen de hoeveelheid ton teruggewonnen materiaal per e-waste categorie in 2013 als input gediend in het model van 2009. Dit houdt in dat per ton teruggewonnen materiaal de hoeveelheid ontstane afval en het energieverbruik van de verwerkingsprocessen van 2009 genomen is. Voor een aantal secundaire producten zijn daarbij aannames gedaan. Voor de vrijgekomen kunststoffen was soms niet duidelijk of deze tot ABS, PE of PS behoorde. In die gevallen zijn de vrijgekomen hoeveelheden plastics gelijkmatig verdeeld over de drie fracties. Met de recycling van kunststoffen wordt over het algemeen relatief weinig CO2 teruggewonnen zodat de resultaten hierdoor in geringe mate beinvloedt worden. Daarnaast is het model op een aantal punten aangepast:
CRT (TV’s en monitors): tot en met het derde kwartaal van 2009 zijn CRT schermen voor een deel handmatig ontmanteld. In het vierde kwartaal is men overgegaan naar volledig mechanische verwerking van CRT schermen. De processen die toegepast worden bij volledig mechanische verwerking uit het vierde kwartaal van 2009 zijn gebruikt om het vermeden broeikaseffect voor 2010 en 2011 te schatten. 1
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
Glas van CRT schermen: In het oorspronkelijke model is er vanuit gegaan dat een deel van het glas hergebruikt wordt in de glasindustrie en een deel verwerkt wordt in de betonindustrie. Vanaf 2011 tot 2013 werd al het glas verwerkt in de betonindustrie. Sinds 2013 wordt 25% van het glas weer bestemd voor het verwerken tot glas. FPD’s en KEI: voor verwerking glas is het proces voor CRT schermen gebruikt, voor alle overige materialen dat van OWEB.
2.2 Resultaten 2013 In 2013 is naar schatting in totaal 114.000 ton CO2 equivalenten vermeden door de verwerking van 115.000 ton e-waste. Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van ruim 39.000 benzineauto’s in Nederland1. In grafiek 1 wordt het vermeden broeikaseffect per e-waste stroom weergegeven. Hieruit blijkt dat door het recyclen van Klein Elektrisch- en ICT apparatuur (KEI) de grootste hoeveelheid broeikasgassen worden vermeden, zo’n 44.000 ton. Daarna volgt Groot Witgoed (GWG) en Koel- en Vriesapparatuur (KV), met respectievelijk 33.000 ton en 28.000 ton CO2 equivalenten. Met de recycling van CRT schermen wordt 7.600 ton vermeden en met de recycling van FPD’s 1.600 ton. Voor beide fracties samen (TVM) is dit dus 9.200 ton. Energiezuinige lampen, tenslotte zorgen voor het vermijden van 500 ton CO2 equivalenten.
50000 45000
40000
ton CO2 eq.
35000 30000 25000 20000 15000
10000 5000 0 KV
CRT
FPD
Lampen
GWG
KEI
Grafiek 1: vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling in tonnen CO 2 equivalenten per e-waste categorie (2013)
2.3 Monitoring resultaten 2009-2013 In grafiek 2 zijn de hoeveelheden vermeden CO2 equivalenten door materiaalrecycling opgenomen van 2009 - 2013. Hierbij zijn de volgende hoeveelheden e-waste verwerkt:
1
Er is hierbij uitgegaan van een directe emissie (Tank to Wheel) van 194 g CO 2 eq. per km (Boer, L.C. den et al, 2008) en een gemiddelde afstand van 15.000 km per jaar.
2
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
Tabel 2. Hoeveelheid ingezameld e-waste per jaar
jaar 2009 2010 2011 2012 2013
Ton e-waste 83.000 106.000 110.000 121.000 115.000
140000 120000
119000
114000
2012
2013
104000
ton CO2 eq.
100000
80000
89000
73000
60000 40000 20000 0 2009
2010
2011
Grafiek 2: Vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling in tonnen CO 2 equivalenten voor 2009 t/m 2013.
3
Vermeden bijdrage aan klimaatverandering door verwijdering (H)CFK’s uit Koel- en Vriesapparatuur in 2013
3.1 Resultaten 2013 In totaal is in 2013 ruim 125.000 kg koelmiddel uit koel- en vriesapparatuur op milieuverantwoorde wijze verwerkt waarbij naar schatting een uitstoot van ruim 365.000 ton CO2 equivalenten is vermeden (zie tabel 3). Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van ruim 125.000 benzineauto’s in Nederland2. Tabel 3: Vermeden CO2 equivalenten door verwijdering (H)CFK houdend koelmiddel en isolatiegas uit KV apparatuur in 2010 (ton)
(H)CFK houdend koelmiddel Isolatieschuim totaal
220.000 145.000 365.000
2
Er is hierbij uitgegaan van een directe emissie (Tank to Wheel) van 194 g CO 2 eq. per km (Boer, L.C. den et al, 2008) en een gemiddelde afstand van 15.000 km per jaar.
3
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
Iets minder dan 40% van het (H)CFK houdend koelmiddel bestaat uit R12. Daarnaast zijn propaan/butaan, R134a en R114 de belangrijkste ingrediënten. Het isolatieschuim bestaat gemiddeld voor ongeveer 35% uit R11 en 65% uit cyclopentaan. Het vermogen om het broeikaseffect te veroorzaken, uitgedrukt in kg CO2 equivalenten per kg over een tijdsbestek van 100 jaar, is in tabel 4 weergegeven. In deze tabel zijn de koudemiddelen weergegeven die verwijderd zijn uit koel- en vriesapparatuur. Tabel 4: Global Warming Potential (GWP) over 100 jaar tijdsbestek uitgedrukt in kg CO2 eq./kg (IPCC 2007) Koudemiddel GWP R11 (Freon) 4750 R12 10900 R13 14400 R22 1810 R114 10000 R134a 1430 R125 3500 R141b 725 Cyclopentaan 0 Propaan/ butaan 0
3.2 Monitoring resultaten 2009-2013 In grafiek 3 zijn de hoeveelheden vermeden CO2 equivalenten door verwijdering van (H)CFK’s uit koel- en vriesapparatuur opgenomen van 2009 - 2013. Door de uitfasering van koel- en vriesapparatuur met (H)CFK’s zal de vermeden hoeveelheid broeikasgassen in de loop van tijd verminderen. Door extra maatregelen toe te passen waaronder een betere scheiding is in 2011 en 2013 meer (H)CFK’s verwijderd dan in de jaren er voor. 600000 530000
500000
500000
400000
365000
ton CO2 eq.
400000 330000 300000 200000 100000 0 2009
2010
2011
2012
2013
Grafiek 3: Vermeden broeikaseffect door verwijdering van (H)CFK’s uit koel- en vriesapparatuur in tonnen CO2 equivalenten voor 2009 tot en met 2013.
4
Vertrouwelijk
4
PRé Consultants bv
Vermeden milieubelasting door verwijdering (H)CFK’s
4.1 Resultaten 2013 Emissie van CFK’s en HCFK’s kan leiden tot schadelijk effecten bij de drie impact categorieën klimaatverandering, ozonlaag aantasting en humane toxiciteit. Deze emissies hebben geen effect op de overige impact categorieën zoals genoemd in paragraaf 2.2.3. In grafiek 4 is te zien dat het effect op klimaatverandering (humane gezondheid en ecosystemen) het grootst is. In totaal wordt er ruim 18.000 kPt vermeden door verwijdering en vernietiging van (H)CFK’s in 2013. Hierbij is de vermeden bijdrage aan klimaatverandering het grootst (ruim 16.500 kPt) waarna vermeden ozonlaagaantasting (1700 kPt) en humane toxiciteit (130 kPt) volgen.
Vermeden milieubelasting (x 1000 pt)
12000 10000 8000 6000
4000 2000
0 Climate change Human Health
Climate change Ozone depletion Human toxicity Ecosystems
Grafiek 4: Vermeden milieubelasting door verwijdering van (H)CFK’s (2013).
4.2 Monitoring resultaten 2009-2013 Grafiek 5 laat de vermeden milieubelasting zien van de jaren 2009 tot en met 2013. Omdat de emissie van (H)CFK’s een erg groot effect op klimaatverandering heeft komt deze grafiek overeen met grafiek 3 waarbij het vermeden effect op klimaatverandering bepaald is. In 2009 is rond de 27.000 kPt vermeden. Vervolgens is er in 2010, 2011 en 2012 respectievelijk 20.000 kPt, 25.000 kPt en 17.000 kPt vermeden. Tot slot is in 2013 een ruime 18.000 kPt vermeden.
5
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
Vermeden milieubelasting (x 1000 pt)
30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2009
2010
2011
2012
2013
Grafiek 5: Vermeden milieubelasting door verwijdering van (H)CFK’s (2009 - 2013).
6
Vertrouwelijk
PRé Consultants bv
7
