Kenniskring Entree van zorg

Kenniskring Entree van zorg Derde bijeenkomst, 5 november 2013

Groningse zorg voor jeugd en (multiprobleem)gezinnen

Programma 1. 2. 3. 4. 5.

Opening Lucienne van Eijk Foto van de zorg voor jeugd Marieke Nanninga Invloed van ouder- en gezinsfactoren op zorggebruik Marieke Nanninga Effectiviteit van hulpverlening aan multiprobleemgezinnen Anja Holwerda Afsluiting Lucienne van Eijk

Programma 1. 2. 3. 4. 5.


Foto van de zorg Aanleiding • 14-22% jeugd heeft lichte tot serieuze emotionele en/of gedragsproblemen • Niet alle jeugd met problemen krijgt daarvoor zorg • Tevens groei van zorggebruik Inzicht krijgen in… … wie zit waar in zorg en waarvoor?

Foto van de zorg Doelgroep: Jeugdigen tussen 0-23 jaar met gedragsmatige en emotionele problemen die zorg kregen tussen 1 juni 2011 en 1 juni 2012 Drie informatiebronnen: 1. 13 cliëntregistratiebestanden (N=18.367) 2. TakeCare T1 (N=1.118) 3. Digitale vragenlijsten thuiszorg (N=155)

Foto van de zorg TakeCare provincie Groningen

Hoeveel jeugdigen kregen zorg? Van de 168.505 jeugdigen kregen 34.945 een vorm van zorg = 20,7%


Welke zorg ontvingen jeugdigen? Licht pedagogische hulpverlening 65,6% Ambulant 30,9% Dagbehandeling 0,2% Pleegzorg 0,8% Residentieel 0,9% Gesloten/Justitiële Jeugdzorg 1,6%


Hoe zijn de jeugdigen in zorg gekomen? Huisartsen: • van de 5.558 jeugdigen in het voedingsgebied 606 gezien = 10,9% • van de 606 jeugdigen werden 266 doorverwezen = 43,9%, voornamelijk naar jeugd-GGZ (90%)


Hoe zijn de jeugdigen in zorg gekomen? Bureau Jeugdzorg: • verwijst voornamelijk naar geïndiceerde jeugdzorg (63%), gevolgd door jeugd-ggz(24%) en LPH(13%)


Verschilt de problematiek van de jeugdigen per zorgtype? Aantal jeugdigen in SDQ-categorieën normaal, grensgebied en verhoogd, naar zorgtype


Welke problemen spelen er in de omgeving van jeugdigen in zorg? Risicokenmerken: laag inkomen, eenoudergezin, laag opleidingsniveau moeder, allochtone achtergrond

jeugd-GGZ

34,3

geïndiceerde jeugdzorg

12,1

licht pedagogische hulp

32,5

31,4

32,9

34,6

0

20 geen

één

22,9

28,8

40 twee

23,6

21,5

60 drie of vier

10,3

15,1

80

100


Provincierapportage: http://www.c4youth.nl/forum-transitie/documenten/ ’20% jeugd in Groningen krijgt vorm van jeugdzorg’

Deze bevindingen…

• Verrassend of juist niet? • Betekenis voor de transitie en transformatie? • Betekenis voor de zorg voor jeugd in de nieuwe situatie ná de transitie?

Programma 1. 2. 3. 4. 5.


Zorggebruik Invloed van ouder- en gezinsfactoren

Aanleiding onderzoek zorggebruik, weinig inzicht in: • invloed van sociale context kind op zorggebruik voor emotionele en gedragsproblemen • gebruik van gehele zorg voor jeugd Inzicht krijgen in… …invloed van 1. sociale steun aan het gezin, 2. opvoedvaardigheden van de ouder en 3. bezorgdheid van de ouder

Zorggebruik Methode

Data: • TakeCare T1 data jeugdigen 4-18 jaar • In-zorg (n= 1331) en referentiegroep (n=646) • Vragenlijsten ouder/verzorger Zorggebruik kind: contact met zorg vanwege emotionele of gedragsproblemen van het kind: jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en jeugd-GGZ

Zorggebruik Sociale steun aan het gezin

Sociale steun

Kans op zorggebruik voor kind

Gecontroleerd voor: opvoedvaardigheden, bezorgdheid van de ouder, leeftijd, geslacht, etniciteit, problematiek kind, opleidingsniveau ouders en gezinssamenstelling

Zorggebruik Opvoedvaardigheden ouder

Inconsistent disciplineren Slechte supervisie Positief opvoeden geen effect

Kans op zorggebruik voor kind Effect slechter supervisie verdwijnt na controle voor opvoedvaardigheden, bezorgdheid van de ouder, leeftijd, geslacht, etniciteit, problematiek kind, opleidingsniveau ouders en gezinssamenstelling

Zorggebruik Bezorgdheid ouder

Bezorgdheid ouder

Kans op zorggebruik voor kind

Gecontroleerd voor: opvoedvaardigheden, bezorgdheid van de ouder, leeftijd, geslacht, etniciteit, problematiek kind, opleidingsniveau ouders en gezinssamenstelling

Deze bevindingen…

• Verrassend of juist niet? • Betekenis voor de transitie en transformatie? • Betekenis voor de zorg voor jeugd in de nieuwe situatie ná de transitie?

Programma 1. 2. 3. 4. 5.


Effectiviteit van Hulpverlening aan Multiprobleemgezinnen Kenniskring d.d. 5 november 2013

Anja Holwerda, Daniëlle Jansen, Menno Reijneveld Sociale Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Groningen

Multiprobleemgezinnen in de boot: een metafoor

In rustiger vaarwater • Veilig • Mensen om je heen • Hulp dichtbij • Weinig stress/conflicten

Op de wilde zee • Onrustig • Onveilig • Onbetrouwbaar • Weinig sociale contacten • Hulp is afwezig

Wat is nodig? • Randvoorwaarden moeten geregeld zijn: zonder een goede boot krijg je niemand in rustig vaarwater; • ‘It takes two to tango’: zowel gezinnen zelf (motivatie, doorzettingsvermogen) als omgeving en professionals (gids, toezicht en bereikbaarheid) hebben een rol; • Vuurtoren is nodig voor het bepalen van de route, maakt zichtbaar of de juiste koers wordt gevolgd en fungeert als baken; • Een onderhoudscontract is noodzakelijk en gericht op onderhoud boot, vaardigheden en samenwerking

Aanleiding onderzoek – Participatiekansen voor multiprobleemgezinnen ernstig belemmerd voor zowel ouders als kinderen – Lokale prevalentie multiprobleemgezinnen geschat op 1.5% in landelijke en 3.5% in stedelijke gebieden In Groningen-stad: minimaal 246 gezinnen (Intraval 2012: schatting 2005)

– Meer zicht nodig op multiprobleemgezinnen en de problemen die zij ondervinden – Overzicht van effectieve interventies, werkzame componenten en randvoorwaarden ontbreekt

Doel Onderzoek

• Inzicht bieden in problematiek in en hulpverlening aan multiprobleemgezinnen • Overzicht geven van werkzame (evidence-based) interventies gericht op voorkomen en reduceren van problematiek bij multiprobleemgezinnen • In kaart brengen van blinde vlekken in bestaand wetenschappelijk onderzoek

Onderzoeksvragen

1. Wat zijn multiprobleemgezinnen? 2. Welke interventies zijn beschikbaar voor multiprobleemgezinnen? 3. Wat is de effectiviteit van interventies voor multiprobleemgezinnen? 4. Wat zijn kenmerken c.q. voorwaarden van interventies die zorgen voor een hogere effectiviteit?

1. Definitie multiprobleemgezinnen • Gezin met minstens één volwassene en één kind van 0-18 jaar in gezamenlijk huishouden • Problemen met de opvoeding van de kinderen én problemen op sociaal-economisch gebied en/of problemen op psycho-sociaal gebied • De problemen zijn chronisch, complex en met elkaar verweven en vaak intergenerationeel

2. Beschikbare interventies • Interventies gevonden in de wetenschappelijke literatuur: Home-visitation, Specialist family support teams, Families First, Webster-Stratton parenting program, Family Check Up, Community Care project, Parent–Child Interaction Therapy, Case-management, Video Home training, Nurse Family Partnership, Wrap around Care • Interventies gevonden in de grijze literatuur: Functionele Familie Therapie (FFT), Parental Management Training Oregon (PMTO), Funtional Family Therapy, Intensieve Pedagogische Thuishulp (IPT), Voorwaardelijke Interventie in Gezinnen (VIG), Jeugdhulp Thuis, Intensieve ambulante gezinsbehandeling, 10 voor Toekomst, Gezinscoaching, Triple-P, Cognitieve gedragstherapie

3. Systematische Review: Methoden Doel Systematisch in kaart brengen van effectieve interventies voor multiprobleemgezinnen Inclusie criteria • Type studies: RCTs en quasi-experimentele studies • Type deelnemers: Gezinnen/ouders met minimaal één kind met meerdere problemen op verschillende leefgebieden • Type interventies: Multifocus: gericht op zowel ouder als kind

3. SR: Uitkomstmaten • Veel voorkomende uitkomstmaten: gezinsfunctioneren, opvoedcompetenties, psychische klachten/depressie, gedragsproblemen, verwaarlozing/mishandeling, ouder-kind communicatie/interactie, verslaving, huiselijk geweld, gezondheid en welzijn van ouder en kind. • Onderbelichte uitkomstmaten: werk, inkomen, opleiding, huisvesting en sociale steun

3. SR: Resultaten • Weinig kwalitatief goede studies • Meeste interventies voor gezinnen met jonge kinderen, weinig voor adolescenten • Interventies gericht op gedrag en gezondheid, nauwelijks op sociaal-economisch functioneren • Interventies en follow-up vaak beperkte duur (< 12 maanden) • Interventies weinig positieve resultaten, met name op langere termijn (> 12 maanden) • Vroegtijdige uitval gezinnen grootste belemmering voor effectiviteit

4. Aanbevelingen • Interventie voor multiprobleemgezinnen: - gericht op zowel ouder als kind(eren) - gericht op zowel gedrag en gezondheid als sociaal economisch functioneren • Systeembenadering van belang: - ouder, kind en omgeving (familie, vrienden, buren, e.d.) - verschillende leefgebieden • Langdurige ondersteuning nodig - soms intensief - soms op afstand / vinger aan de pols • Randvoorwaarden: - één gezin, één plan, één professional met regie en doorzettingsmacht - samenwerking tussen instanties noodzakelijk - deskundigheidsbevordering en (werk)begeleiding

Deze bevindingen…

• Verrassend of juist niet? • Wat gebeurt er al in het Noorden? • Betekenis voor de transitie en transformatie?

Programma 1. 2. 3. 4. 5.


Bedankt voor uw deelname! Contact Universitair Medisch Centrum Groningen/ Rijksuniversiteit Groningen Gezondheidswetenschappen Anja Holwerda [email protected] Daniëlle Jansen [email protected] Marieke Nanninga [email protected] C4Youth [email protected] www.c4youth.nl

Kenniskring Entree van zorg

Recommend Documents