Kabbala reis Egypte Jordanië Israël Vrijdag 13 Zondag 22 mei 2011
Dag 1 Vrijdag 13 mei We vertrekken op een mooie symbolische datum. Vrijdag is een heilige dag voor kabbalisten. En dertien het getal van een nieuw begin. Het vrouwelijke getal heeft de boodschap in zich om het oude los te laten en plaats te maken voor nieuwe inzichten. Het getal trekt het doek weg van wat eigenlijk geheim moest blijven. Na een directe vlucht komen we in de middag aan in de Egyptische kustplaats Sharm el Sheik . Hier staat onze tourbus met airconditioning al te wachten om met ons de woestijn in te rijden op weg naar de berg Sinaï. Bij dit gebergte betreden we ons hotel. Na een korte verfrissing kunnen de mannen zich kleden in het wit en trekken vrouwen feestelijke kleding aan voor de sabbat. Een avond met eeuwenoude rituelen die begint op het moment dat er drie sterren aan de hemel staan.
We ontsteken kaarsen, we delen de wijn, we breken het brood en we vieren het leven met elkaar. Precies op de plek waar Mozes de sabbat leerde aan het volk van Israel.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
1
Na de sabbatviering kunnen we even rusten voordat we de berg van Mozes gaan beklimmen. Of in alle stilte genieten van de sterrenhemel. Wie deze nacht niet wil of kan lopen, kan wegdromen in het hotel op deze historische plek in de geschiedenis.
Dag 2 Zaterdag 14 mei Om middernacht vertrekken we met elkaar naar de top van de Sinaiberg, beter bekend als de berg Horeb uit de Bijbel. We lopen in de voetsporen van Mozes die hier volgens het Oude Testamant na veertig dagen en nachten de Tien Geboden heeft ontvangen. Onderweg kunnen we stoppen om verse muntthee te drinken bij de stalletjes van bedoeïen. We passeren ondermeer de Mozesbron die opwelt in een kleine grot. ’s Morgens hebben we de top bereikt en beleven een mystiek moment. We zien de zon opkomen op de plek van Mozes God ontmoette. We wandelen met lichte tred weer naar beneden. Waar Mozes en zijn volk vroeger iedere ochtend manna raapten, vinden wij een ontbijt. Hier delen we de verhalen van de afgelopen nacht. Na een verkwikkend ochtendmaal bezoeken we met elkaar het St.- Catharinaklooster, het oudste christelijke klooster ter wereld dat altijd bewoond is geweest. Hier zag Mozes het brandende braambos. De altijd groene doornstruik zou een loot zijn van de Bijbelse braamstruik. Het is een soort die nergens anders voorkomt in deze woestijn. Net buiten de muren van het klooster heeft Mozes zijn vrouw Zippora ontmoet bij de waterbron. De bibliotheek met 3000 vroegchristelijke manuscripten is een van de belangrijkste ter wereld en wordt alleen overtroffen door het Vaticaan. Om onze reis te vervolgen staat de bus al klaar. We kunnen onze ogen sluiten en nagenieten van de nacht. Of ons verbazen over de onherbergzame woestijn waar Mozes met zijn volk rondtrok. De mensen die nu in dit gebied wonen hebben eeuwenlang als nomaden in deze schrale streken gewoond en hier hun geiten, schapen en kamelen gehoed.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
2
We lunchen in de Egyptische havenstad Nuweiba, gelegen aan een kaap aan de Golf van Aqaba. Hier ligt de boot die ons zal varen naar Jordanië al op ons te wachten. Aan boord kunnen we genieten van de voorjaarszon op ons gezicht. Als we het schip weer verlaten, zijn we in de kustplaats Aqaba. Hier betrekken we een luxueus vijf sterrenhotel met zwembad, gelegen aan Rode zee. We kunnen ons na de woestijndag verfrissen in de Rode Zee of slenteren over de boulevard waar we aan de overzijde Israel al zien liggen. We sluiten deze eerste sabbat af door met rode wijn de kaarsen de doven.
Zondag 15 mei Na het ontbijt vertrekken we naar Petra. Nadat Mozes met zijn volk jarenlang door de woestijn was getrokken, zond hij de Koning van de Edomieten de boodschap: ‘Laat ons toch door uw land trekken. De Koninklijke weg zullen wij gaan, zonder naar links of naar rechts te wijken.’ Maar de Edomieten wezen het verzoek af. Zo dwongen zij Mozes zijn volk door het moeilijk begaanbare land Edom heen te voeren. Wij kunnen echter wel via de oude toegang tot Petra lopen. Het wordt een tocht door een van de wereldwonderen van de geschiedenis. Je ziet lopend door de smalle bergspleet, uit de rotsen gehouwen kanalen, inscripties, nissen met omtrekken van oude goden en trappen die nergens naartoe leiden. Op het diepste en donkerste punt opent de Siq zich opeens voor een adembenemende ervaring. In deze uit rode steen gehouwen stad ontdekken we de geheimen van Isis. De moedergodin die lang voordat Jaweh zijn naam vestigde al in de harten van de mensen zat. We ontdekken haar kracht. En horen waarom zij zowel hier als diep in het Oude Europa bekend was en zelfs de stad Parijs haar naam schonk.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
3
Na deze extatische sensaties in de woestijn bereiken wij een oase, gelegen aan de Dode Zee. Op dit laagste punt op de aarde laten we ons drijven op het ritme van het leven. Het water is zo rijk aan mineralen dat het voor 26 procent uit vaste stoffen bestaat. Natuurlijk smeren we ons ook in met de koesterende klei. Heerlijk herbronnen in een luxe resort.
Maandag 16 mei We kunnen vanochtend nog even lekker genieten van het zout op onze huid. Vervolgens vertrekken naar de top van de berg Nebo. Hier mocht Mozes na veertig jaar ontberingen met het volk uitkijken over het Beloofde Land. Het land dat hij zelf nooit zou bereiken. Mozes stierf hier op de leeftijd van 120 jaar, al beweren anderen dat hij nooit stierf… In tegenstelling tot Mozes steken wij wel de grens over. Onze eerste stop is Qumran. Hier bewaarde de woestijn 2000 jaar lang een geheim dat de wereld later zou schokken. De Dode Zee rollen. Qumran was de leefplek van de Essenen (letterlijk vertaald: vrouwen) joden die vonden dat men in Jeruzalem niet trouw was aan de ware leer. Zij waren ervan overtuigd dat de Messias elk moment kon komen en bereidden zich hier op voor door te vasten en zich ritueel te reinigen. Veel schriftgeleerden beweren dat zowel Jezus als Johannes de Doper een tijdlang bij de Essenen verbleven. De Essenen leefden zonder privébezit en noemden zich ‘Kinderen van het Licht’ die streden tegen de ‘Kinderen van de duisternis.’ Toen de Romeinen Qumran naderden, besloten de Essenen hun boekrollen zorgvuldig te verstoppen in elf grotten. Pas in 1947 vonden twee herdersjongens de 190 in linnen gerolde rollen. Alle oudtestamentische boeken, behalve Ester, zijn gevonden bij de vondsten.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
4
’s Avonds komen we aan in ons hotel in de heiligste en politiek meest beladen stad ter wereld, Jeruzalem waar we genieten van een heerlijk diner met Joodse specialiteiten en Klezmermuziek.
Dinsdag 17 mei We verkennen de Oude Stad. We bezoeken El Aksa Moskee met de beroemde gouden koepel. De plek waar volgens de joodse traditie Abraham zijn zoon Isaak wilde offeren. Hier stond volgens de overlevering de eerste Ark des Verbonds. Moslims geloven dat Mohammed hiervandaan op zijn gevleugelde paard hemelwaarts reed.
Natuurlijk gaan we naar de Klaagmuur, de enig overgebleven steunmuur van de Tempel. Deze werd door Isaac Luria aangeduid als de juiste muur. Aan de voet van de oude tempel brengen we een exclusief bezoek aan de ruïne van de hammam Es Shiva. De hammam waar de hoofdfiguur uit De Kabbalist, Chaim Vital, in het finale hoofdstuk via de waterput afdaalde naar de gewelven onder de tempelberg. We hebben een ontmoeting met archeologe Norma Franklin die de vrouwelijke godsdienstige geschiedenis van Jeruzalem blootlegt. Met haar maken we een spannende onderaardse tocht in het gangenstelsel onder de tempelberg. Na de lunch is de middag vrij te besteden om de sfeer van de oude stad te proeven. Hier is de geschiedenis uit het Oude maar natuurlijk ook uit het Nieuwe Testament voelbaar in elke steen, elk verhaal, elke ontmoeting. Bezoek bijvoorbeeld de Kerk van het Heilige Graf. Loop de Via Dolorosa, de veertien staties van Jezus’ laatste gang. Ga onder een boom zitten in de Gethsemane. Of bezoek de talloze winkeltjes in de wirwar van nauwe straatjes. ’s Avonds in het hotel een diner en ontmoeting met rabbi David Aaron. Een internationaal bekende kabbalistische rabbi en schrijver. Hij geeft een lezing over de levensveranderende betekenis en inspiratie van de kabbala voor niet-joden.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
5
Woensdag 18 mei Vandaag kun je kiezen waar je het meeste zin in hebt: Bezoek een juwelenzaak met kabbalistische juwelen, talismannen en sieraden; gemaakt volgens eeuwenoude rituelen zoals die door Chaim Vital werden beschreven. Luister naar een lezing over de Noachidische geboden; de zeven geboden die God via Noah aan de mensheid gaf en die door Isaac Newton als leidraad voor zijn leven golden. Ervaar het Israel Museum waar je de beroemde Dode Zeerollen zelf kunt aanschouwen. Maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen deze ochtend vrij te besteden in hartje Jeruzalem. Bezoek aan The Temple Institute; hier bereiden de Joden zich voor op de herbouw van de Tempel van Jeruzalem. Zo kunnen we een enorme, uit een stuk gegoten, gouden Menora zien en worden we deelgenoot gemaakt van de gebruiken in de tempel. Bovendien zullen we inzicht krijgen waarom de joden er zoveel belang aan hechten de Tempel te herbouwen. ’s Avonds een workshop Hebreeuws dansen. Dans zoals de oude stamvaders dit al deden in de woestijn op opzwepende muziek om onze dagen in Jeruzalem feestelijk af te sluiten.
Donderdag 19 mei We verlaten Jeruzalem niet voordat we een bezoek hebben gebracht aan het indrukwekkende Holocaustmuseum. Kijk naar de gezichten en hoor de stemmen van de kinderen die de verschrikkingen van de oorlog niet overleefden. In Bethlehem bezoeken we het graf van Rachel, de matriarch van de Bijbel. Rachel wordt door kabbalisten ‘moeder van de wereld’ genoemd. De natuurlijke en beschermende moederliefde is volgens kabbalisten de machtigste kracht in het bestaan. Door de verbinding met Rachel werd het Rode Koord verbonden met de moederlijke krachten van liefde en bescherming. Lange tijd bleef het
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
6
Rode Koord om het graf van Rachel gewikkeld. Daarna werd het in kleine stukjes gesneden, uitgedeeld en om de linkerpols gedragen om negatieve krachten te onderscheppen. Wie wil, kan op deze plek het bekende rode armbandje aanschaffen. In een liefdevol ritueel binden we deze bandjes om elkaars pols en maken het vast met zeven knoopjes. Net zoals Madonna en Demi Moore dat deden. We lunchen in Bethlehem. En bezoeken voor ons vertrek nog de geboorteplek van Jezus. Aan het eind van de middag komen we aan in Safed, de stad waar het boek De Kabbalist zich afspeelt en waar de vriendschap tussen Isaac Luria en Chaim Vital opbloeide. We checken in in ons laatste hotel van deze reis. We gaan na het diner naar de berg Meron. Op deze berg bezoeken we de tombe van Sjimon bar Jochai; de beroemde kabbalist uit de tweede eeuw na Christus. Hogerop de berg brengen we een bezoek aan de grot waar hij zich dertien jaar lang verborg voor de Romeinen en de Zohar schreef, het belangrijkste boek van de kabbala. Hier wonen we een lezing bij over de betekenis van de Zohar en het leven van Sjimon bar Jochai.
Vrijdag 20 mei ’s Morgens lopen we door de straten van Safed met zijn talloze kabbalistische kunstenaars. We brengen een bezoek aan de synagoge van Isaac Luria en rechter Karo. Na de lunch dalen we af naar de begraafplaats van Luria en Karo. Deze plek is een pelgrimsoord voor Joden over de hele wereld.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
7
De mannen en vrouwen gaan hierna uit elkaar om zich ritueel te reinigen. De mannen nemen een ritueel bad in het ijskoude water bij de begraafplaats. En de vrouwen trekken zich terug in het water van hun eigen Mikve.
Hierna keuze uit: Workshop sabbatbrood bakken; ontdek de kunst van het gevlochten brood. Ontmoet een Thoraschrijver; een man die nog op traditionele wijze de Thora letter voor letter noteert; en hier een jaar aan werkt. Workshop kabbalistische kunst. Op eigen gelegenheid genieten van het bergstadje Safed. ’s Avonds genieten we van een echte joodse sabbat. Dit keer niet in de Egyptische woestijn, maar in het mekka van de kabbala. We zijn in Safed! Daarna bezoeken we een synagoge en dompelen ons onder in de opgewonden sfeer die hier heerst als de zon onder is gegaan.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
8
Zaterdag 21 mei Deze ochtend genieten we van een joodse sabbat in de traditie van De Kabbalist. We kunnen kabbalascholen binnenwandelen, synagogen bezoeken en ons verwonderen over de mystieke zaterdagrust. ’s Middags brengen we een bezoek aan het beroemde Meer van Tiberias. We horen en beleven de verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament. In de Jordaan kunnen we ons net als Jezus laten dopen. We zullen de overeenkomsten herkennen van de christelijke doop en joodse Mikve. Het afscheidsdiner vindt plaats op een boot waarmee we over het Tiberiasmeer varen. Het meer dat niet alleen beroemd werd door de boottochten van Jezus, maar ook door Isaac Luria die in dit meer de wandelende waterputten van Mirjam ontdekte. En waar volgens de Islamieten op de bodem de Ark des Verbonds ligt. Daarna maken we ons op voor het grootste kabbalistische feest ter wereld. Tezamen met een half miljoen andere pelgrims die in Safed samenkomen, begeven we ons in het wilde herdenkingsfeest van de sterfdag van Sjimon Bar Jochai. We dansen met fakkels onder het maanlicht. Zingen. Ontmoeten. We steken vreugdevuren aan. We hernieuwen liefdesbeloftes. En schreeuwen wensen uit tegen de tombe van Simon Bar Jochai.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
9
Zondag 22 mei Maak de laatste wandeling in Safed of neem een verkwikkende mikve na het wilde nachtelijke feest. Want daarna maken we ons op om naar Tel Aviv te vertrekken waar ons vliegtuig klaar staat. We gaan met een directe vlucht terug naar huis.
Einde van de bijzondere Kabbala reis
Met dank aan de fotografen Harold Pereira (www.haroldpereira.com) en Petra van Vliet (www.petravanvliet.nl) voor het mogen gebruiken van hun foto’s.
Het programma is onder voorbehoud van lichte wijzigingen.
© Geert Kimpen Christine Pannebakker Marie-Louise Lub
10