Egypte en zijn bewoners

WB hoofdstuk 3, blz. 24 Opdracht 3

Egypte en zijn bewoners

Gebruik de kaart ‘Het Oude Egypte’ op blz. 28 van je leerboek. a Kleur het bouwland in de Nijldelta en langs de oever van de Nijl groen. Kleur de rest van Egypte geel en de zee blauw. Geel is de woestijn. Blauw is water. b Vul de volgende namen van plaatsen en gebieden in. Schrijf de namen van plaatsen in kleine letters (alleen de eerste letter een hoofdletter). Schrijf de namen van de gebieden met hoofdletters. NIJLDELTA Rosette Aswan BENEDEN-EGYPTE Gizeh Aboe Simbel BOVEN-EGYPTE Thebe SINAÏ NUBIË c Kijk goed naar de ligging van de steden en dorpen op de kaart . Waar woonden in het Oude Egypte de meeste mensen? d Waarom woonden de meeste Egyptenaren op zo’n smalle strook grond?

Het Oude Egypte middellandse zee

B

rode zee

Bouwland Woestijn

B

WB hoofdstuk 4, blz. 37

Het Oude Griekenland

zwarte zee

zee van marmara

egeïsche zee

middellandse zee

Gebied van 0 tot 200 meter Gebied boven de 200 meter

Opdracht 4

Het Oude Griekenland en zijn poleis

Gebruik voor deze opdracht de kaarten op de volgende bladzijde en op blz. 42 van je leerboek. In de geschiedenis van het Egyptische volk heeft de natuur een belangrijke rol gespeeld. Dit is ook het geval in de geschiedenis van de Grieken. De natuur in Griekenland is echter heel anders dan die in Egypte. Kleur in de kaart ‘Het Oude Griekenland’ het gebied van 0 tot 200 meter (= laagland): groen. b Zet de volgende namen op de juiste plaats in de kaart. Eilanden, gebieden met bergen in hoofdletters, steden in kleine letters. - AEGINA - KRETA - Pergamum - MACEDONIË - Athene - RHODOS - Marathon - DELOS - SALAMIS - MESSENE - Delphi - Sparta - Mycene - Ephese - THERA - Mytilene - Epidauros - THERMOPYLAE - Olympia - Knossos - THESSALIË - OLYMPUS - KOS - Troje - PELOPONNESUS

c d e f

a

g

Waar woonden de Grieken? (Kijk naar de ligging van de steden) Waaruit bestond het woongebied van de Grieken? Op welke manier konden de Grieken contacten met elkaar onderhouden: vooral over land of over zee? Licht je antwoord toe. De Egyptenaren woonden langs de Nijl en het land bestond uit één gebied. In het Oude Griekenland was het woongebied versnipperd. Welke invloed heeft de natuur gehad op het bestuur van het land? Welke middelen van bestaan waren in Egypte het belangrijkste? Welke middelen van bestaan waren daarnaast in Griekenland belangrijk?

WB hoofdstuk 4, blz. 39

De Perzische Oorlogen Griekse poleis die de kant van de Perzen kozen Neutrale Griekse poleis Griekse poleis die tegen de Perzen vochten Perzische rijk Ainos Therma

thasos Akanthos

ont

esp

Hell

Larisa

egeïsche zee

Thermopylae

euboea

Sardes

Eretria

Marathon Athene salamis

ikaria

Naxos

Sparta

kos

Perzische overwinning Griekse overwinning

middellandse zee

rhodos

Grens Perzische rijk

Opdracht 12

De Perzische Oorlogen

In de 6de eeuw voor Chr. ontstond in het Midden-Oosten een groot Perzisch rijk. In het begin van de 5de eeuw had het rijk zich uitgebreid tot vlak bij de Griekse poleis. Kleur in de kaart het deel dat in 490 voor Chr. tot het Perzische rijk behoorde lichtpaars. b Kleur in de kaart ‘De Perzische Oorlogen’ het grondgebied van de Griekse poleis die zich tegen de Perzen verzetten oranje. c Kleur het grondgebied van de poleis die neutraal bleven geel. d Kleur het grondgebied van de poleis die de kant van de Perzen kozen groen. e De Perzen wilden ook Griekenland veroveren. In 490 voor Chr. gingen de Perzen voor het eerst in de aanval. Vanuit Klein-Azië vielen ze de Grieken aan. Lees de onderstaande tekst en teken de route van deze aanval op de kaart ‘De Perzische Oorlogen’. De Perzische koning Darius viel de Grieken met een vloot over zee aan. Zijn vloot voer ten noorden van het eiland Rhodos, ten zuiden van het eiland Kos naar de plaats Naxos (op het eiland Naxos). Bij Eretria werd slag geleverd met de Grieken. Vervolgens ging Darius bij Marathon aan land, maar daar werden zijn soldaten door de Grieken verslagen. a

In 480 volgde een tweede aanval van de Perzen. Lees de onderstaande tekst en teken de route van deze aanval op de kaart ‘De Perzische Oorlogen’. Van een aantal plaatsen staat alleen de zwarte stip op de kaart. De route van het Perzische leger liep ook langs deze plaatsen. Het leger van de Perzische koning Xerxes trok vanuit Sardes naar de Hellespont. Daar had de Perzische vloot zich intussen verzameld. Het leger stak de Hellespont over en trok verder over land naar Ainos. En verder naar Therma. Het leger en de vloot hielden zoveel mogelijk contact met elkaar. De vloot voer langs de kust, ten noorden van het eiland Thasos, naar Akanthos. Daar had Xerxes tevoren een kanaal laten graven, waar de schepen nu doorheen voeren. Bij Therma kwamen de vloot en het leger weer bij elkaar. Maar toen splitsten het leger en de vloot zich. Het leger trok door het binnenland naar Larisa. En verder naar Thermopylae. Bij Thermopylae volgde de beroemde veldslag tegen de Grieken. Daarna trok het leger naar Salamis. Elf dagen na het leger vertrok de vloot uit Therma en voer naar een klein eilandje ten noorden van Euboea. Hier vond een zeeslag met de Grieken plaats. Na deze zeeslag, die door de Perzen werd gewonnen, splitste de vloot zich. Een gedeelte ging ten westen van Euboea langs de kust naar Salamis. Het andere gedeelte ten oosten van Euboea. Bij Salamis volgde een grote zeeslag, die door de Grieken werd gewonnen. Het Perzische leger trok zich toen terug. f

WB hoofdstuk 4, blz. 42 Opdracht 19

De verbreiding van de Griekse cultuur

Maak bij deze opdracht gebruik van de kaart op blz. 64 van je leerboek. De cultuur van het Oude Griekenland is door Grieken en anderen over een groot gebied verbreid. De tijd van de Griekse oudheid is allang voorbij. Maar de denkbeelden en kunstvoorwerpen uit die tijd hebben ook nu nog invloed. En niet alleen in het Middellandse Zeegebied, maar in het grootste deel van de wereld. a Voor het eerst vond de verbreiding van de Griekse cultuur plaats in de periode van de kolonisatie (750-550 voor Chr.). Kleur deze eerste verbreiding van de Griekse cultuur groen. b De tweede grote verbreiding vond plaats onder Alexander de Grote. - De tocht van Alexander de Grote is (vanaf Pella) met een stippellijn op de kaart aangegeven. Kleur deze stippellijn rood. - Kleur het gebied waar Alexander de Grote de Griekse cultuur verbreidde lichtgroen. - Welke tegenwoordige landen werden door Alexander de Grote helemaal of voor een deel veroverd? Kijk in een atlas.

De verbreiding van de Griekse cultuur noordzee

Maas

Rijn

Donau

Po

zw Donau Tiber

Pella

Sardes

middellandse zee Grieks moederland Door Grieken gekoloniseerd gebied Rijk van Alexander de Grote Tocht van het leger van Alexander de Grote Route van de vloot van Alexander de Grote Veldslagen tussen Grieken en Perzen

N

kaspische zee

zwarte zee

Indus

Gordium Gaugamela Tigris

Issus Susa Eufraat

Persepolis Babylon Tyrus

Jeruzalem Alexandrië

Nijl

perzische golf

indische oceaan

WB hoofdstuk 5, blz. 50 Opdracht 3

Italië in de tijd van de Romeinen

Voordat Rome het Middellandse Zeegebied veroverde, waren de Etrusken het belangrijkste volk in Italië. Ook de Grieken en Carthagers hadden in delen van Italië kolonies gesticht. a

b

Kleur op de kaart het gebied van de Etrusken rood, dat van de Grieken groen en dat van de Carthagers geel. Kleur ook de hokjes in de legenda in de juiste kleur. Schrijf de volgende namen, die in Sprekend verleden worden genoemd, in de kaart voluit. Wij hebben de beginletters aangegeven. Gebruik de kaarten op blz. 68 en 71 van je leerboek. - de steden Rome, Carthago, Brundisium, Mutina, Metapontum, Capua, Pompeji, Cannae, Actium (kuststrook) - de vulkaan Vesuvius - de eilanden Sicilië, Corsica en Sardinië - het gebied Epirus - de rivieren Tiber en Po.

Italië in de tijd van de Romeinen

P__

Etrusken Grieken

M_______ Carthagers Romeinen 500 voor Chr.

T____

C_______ adriatische zee

R______

C______ S__________

C______ V P_______ tyrrheense zee

B___________

M___________ E________

A_______

C___________ S________

middellandse zee

WB hoofdstuk 5, blz. 51 kaart 2 uitbreiding romeinse rijk

De uitbreiding van het Romeinse rijk Romeinse rijk 275 voor Chr. Grens Romeinse rijk 58 voor Chr.

Maas

Grens Romeinse rijk 14 na Chr.

Rijn

Grens Romeinse rijk 117 Tijdelijk Romeins gebied

zwarte zee Tiber iber

Tigris igris

Eufr ufraat aat

middellandse zee

Nijl

rode ee zee

Opdracht 4 (CD-5-4)

De uitbreiding van het Romeinse rijk

e f

Maak, als het mogelijk is, deze opdracht op de cd-rom en niet in dit werkboek. Gebruik de kaart in je leerboek op blz. 71. Gebruik een atlas, als je tegenwoordige landen wilt opzoeken.

g h

a b

c d

Kleur het grondgebied van het Romeinse rijk in 275 voor Chr. groen. Kijk op de kaart ‘Italië in de tijd van de Romeinen’ (blz. 50 van dit werkboek). Welke gebieden hebben de Romeinen in de periode 500 voor Chr. tot 275 voor Chr. in Italië veroverd? Kleur de uitbreiding van het Romeinse rijk in de periode 275 voor Chr. tot 58 voor Chr. lichtrood. Welke (gebieden in) tegenwoordige landen hebben de Romeinen in de periode 275 voor Chr. tot 58 voor Chr. veroverd?

i j k

Kleur de uitbreiding van het Romeinse rijk in de periode 58 voor Chr. tot 14 na Chr. oranje. Welke twee beroemde Romeinen (zie afbeeldingen hieronder) hebben in deze periode het Romeinse grondgebied sterk uitgebreid? Welke tegenwoordige landen hebben de Romeinen in de periode 58 voor Chr. - 14 na Chr. geheel of gedeeltelijk veroverd? Kleur de uitbreiding van het Romeinse rijk in de periode 14 tot 117 geel. Welke tegenwoordige landen hebben de Romeinen in de periode 14 - 117 na Chr. geheel of gedeeltelijk veroverd? Kleur de gebieden die de Romeinen tijdelijk veroverd hebben lichtpaars. In welke landen werden door de Romeinen tijdelijk gebieden veroverd?

WB hoofdstuk 5, blz. 56

De Romeinen in Nederland

fort of legerkamp dorp of stad

Leeuwarden

tempel badhuis villa/herenboerderij

Assen

amfitheater museum in onze tijd met Romeinse voorwerpen grens Romeinse rijk in Nederland Ketelhaven Velsen

noordzee Amsterdam Valkenburg ‘s Gravenhage

Leiden

Voorburg

Rijswijk

Woerden Utrecht

Zwammerdam Elst

Wijk bij Duurstede Nijmegen ‘s Hertogenbosch Domburg Hoogeloon Aardenburg

Nuth-Vaasrade

Heerlen Kerkrade

Maastricht

Opdracht 18

Romeinen in Nederland

Voerendaal

c

Lees eerst de tekst in je leerboek, blz. 82.

d

Van de Romeinen zijn in ons land ruïnes van gebouwen overgebleven. Wat bouwden de Romeinen in Nederland? En waar? Dat kun je in deze opdracht nagaan. Ook welke Romeinse ruïnes of musea met Romeinse voorwerpen bij jou in de buurt zijn te zien.

e

a

b

Kleur het deel van Nederland dat de Romeinen hebben veroverd. Natuurlijk weet je waar je woont. Woon je in een gebied dat vroeger door de Romeinen is bezet? Overblijfselen van Romeinse gebouwen. - In welke plaatsen lagen forten of legerkampen? Kleur de tekentjes bruin. - In welke plaatsen lagen Romeinse dorpen of steden? Kleur de cirkeltjes zwart. - In welke plaatsen lagen Romeinse tempels? Laat de tekentjes wit. - In welke plaatsen lagen badhuizen? Kleur de tekentjes blauw. - In welke plaatsen lagen villa’s of herenboerderijen? Kleur de tekentjes groen. - In welke plaats lag een amfitheater? Kleur het tekentje rood.

Welke overblijfselen van gebouwen liggen het dichtst bij de plaats waar je woont? Heb je zelf wel eens overblijfselen van Romeinse gebouwen gezien? Zo ja, waar en wat voor overblijfselen waren het? Welke twee musea met Romeinse voorwerpen liggen het dichtst bij de plaats waar je woont?

WB hoofdstuk 5, blz. 60

De verbreiding verbreiding van totomstreeks omstreeks 500 De vanhet hetchristendom christendom 500 oostzee

noordzee

L

M

kaspische zee zwarte zee

C R

C N

T

S

A

middellandse zee

J B A

Christelijke steden 1ste en 2de eeuw Verbreiding christelijke gebieden 3de-4de eeuw Verbreiding christelijke gebieden 5de eeuw

Opdracht 22

a

b

c

d e

f g

De verbreiding van het christendom in het Romeinse rijk

- Het christendom verbreidde zich in de eerste twee eeuwen vooral in de steden. Zie de kaart op blz. 60. Kleur de stippen van deze steden groen. - Schrijf de namen van belangrijke christelijke steden op. De eerste letter staat al op de kaart aangegeven. Zet erachter in welk tegenwoordig land de stad ligt. Gebruik eventueel een (historische) atlas. Kleur de verbreiding van het christendom in de 3de en 4de eeuw licht-oranje. Kleur de verbreiding van het christendom in de 5de eeuw geel. Vooral vanaf het begin van de 4de eeuw verbreidde het christendom zich sterk in het Romeinse rijk. Waardoor werd deze verbreiding van het christendom veroorzaakt? Voor de beantwoording van deze vraag kun je gebruik maken van de tijdbalk (blz. 68-69) en par. 8 in je leerboek (blz. 86-87). Welke conclusie kun je trekken over de verbreiding van het christendom in de 5de eeuw?. Waardoor werd deze verandering veroorzaakt? Voor de beantwoording van deze vraag kun je gebruik maken van par. 8 in je leerboek (blz. 86-87). Welke landen waren in de 5de eeuw geheel of gedeeltelijk christelijk? Welke verandering op godsdienstig gebied heeft er in een aantal van de bovengenoemde landen plaatsgevonden?

rode zee

WB hoofdstuk 6, blz. 69

Opdracht 3

Germaanse volken in 476

Germaanse volken trokken het Romeinse rijk binnen (blz. 98 leerboek). Zo ontstond in een groot deel van Europa een lappendeken van Germaanse staten. Kleur in de onderstaande kaart de grens van het vroegere Romeinse rijk in 117 rood. Kleur de staten van de Germaanse volken op de kaart in. Geef ieder volk een eigen kleur. De naam van ieder volk staat in het gebied. Welke Germaanse volken woonden in de volgende tegenwoordige landen: Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Engeland?

a b c

Germaanse volken in 476

Zweden

Noren

noordzee Jutten

Angelen/ Saksen

Denen

Angelen

Friezen Saksen Franken

Thüringers Rugiërs

Alemannen

Longobarden

Bourgondiërs Ostrogothen

Sueven

Gepiden

zwarte zee Visigothen

Vandalen

middellandse zee

Grenzen Romeinse rijk 117

WB hoofdstuk 6, blz. 70

Opdracht 5

Het rijk van Karel de Grote 768-814

Maak gebruik van de kaart op blz. 96 van je leerboek. a b c d

e

Kleur in de kaart hieronder het rijk van Karel de Grote in 768 groen. Kleur de door Karel de Grote na 768 veroverde gebieden rood. Welke tegenwoordige landen hebben geheel of gedeeltelijk tot het rijk van Karel de Grote behoord? De meeste van de bovengenoemde landen werken nu met elkaar samen. Weet je in welke organisatie de meeste van deze landen samenwerken? (staat niet in je boek!) Vergelijk het rijk van Karel de Grote met het West-Romeinse rijk (blz. 71 leerboek). Karel de Grote werd de opvolger van de laatste West-Romeinse keizer genoemd: - Wat is ervoor te zeggen? - Wat is ertegen te zeggen?

Het rijk van Karel de Grote 768 - 814 noordzee

Het rijk van Karel de Grote in 768 Door Karel de Grote veroverde gebieden 768-814 Dorestad

Gebieden onder sterke invloed van Karel de Grote

Rijn

Parijs

Donau

Basken Pamplona Ebro

P y r e n e e ë n

Donau

Saragossa saracenen (moslims)

middellandse zee

WB hoofdstuk 6, blz. 80

Nationale staten in Europa omstreeks 1500 verenigd koninkrijk

koninkrijk zweden

noorwegen

koninkrijk schotland

grootvorstendom moskou

en denemarken

duitse orde

oostzee

noordzee duitse orde

koninkrijk engeland

grootvorstendom litouwen

koninkrijk polen

duitse rijk

koninkrijk frankrijk koninkrijk hongarije venetië

koninkrijk portugal

zwarte zee koninkrijk spanje

kerkelijke staat Corsica (Duitse rijk)

turkse Koninkrijk Napels (Spaans)

Sardinië (Spaans)

rijk

Sicilië (Spaans) Grenzen 2003 Grenzen omstreeks 1500

Opdracht 22

a

b c d

middellandse zee

Nationale staten in Europa omstreeks 1500

Welke landen hadden aan het eind van de Middeleeuwen al ongeveer de vorm die ze nu hebben? Geef elk van deze landen een aparte kleur in de kaart. Welke landen waren er toen al wel, maar heel anders gevormd dan nu? Welke landen kun je in die tijd nog helemaal niet ontdekken, omdat ze deel uitmaakten van een of meer andere landen? Noem nog vier andere belangrijke verschillen in vergelijking met onze tijd.

Kreta (Venetiaans)

Cyprus (Venetiaans)

WB hoofdstuk 6, blz. 86

Opdracht 32

Europa en het Midden-Oosten tijdens de Kruistochten

De christenen ondernamen in de periode 1096-1270 zeven kruistochten. Eén van de gevolgen van de Kruistochten was dat de christenen tijdelijk grondgebied in het Midden-Oosten veroverden. a b c d e

f g

Kleur in de onderstaande kaart met behulp van de kaart op blz. 117 van het leerboek het moslimgebied geel. Kleur de route van de Eerste Kruistocht rood. Vanuit welke plaatsen vertrokken de kruisvaarders naar het Heilige Land? In welke stad in het Midden-Oosten kwamen kruisvaarders samen vóórdat zij het gebied van de moslims binnentrokken? Deze stad heette eerst Byzantium. De Romeinse keizer Constantijn koos in de 4de eeuw in plaats van Rome de oude Griekse stad Byzantium als nieuwe hoofdstad van het Romeinse rijk. Hij noemde de stad naar zichzelf (324). In 1453 werd de stad veroverd door de Turken. Zij veranderden de naam van de stad. Deze naam heeft de stad nu nog. Welke? (eventueel opzoeken in de atlas) Kleur de kruisvaardersstaten op de kaart lichtgroen. In welke tegenwoordige landen lagen deze kruisvaardersstaten? (gebruik als dat nodig is een atlas)

Europa en het Midden-Oosten tijdens de Kruistochten Bouillon Parijs Regensburg Clermont

kaspische zee

Toulouse

zwarte zee Rome Brindisi

Constantinopel Edessa

middellandse zee Jeruzalem

Medina

Mekka Eerste Kruistocht 1096-1099

Moslimgebied Christelijk gebied Kruisvaardersstaten

rode zee

WB hoofdstuk 6, blz. 88

De islam in de wereld

atlantische oceaan

middellandse zee

Medina

grote oceaan

Mekka

indische oceaan Arabisch schiereiland Gebieden waar de bevolking voor het grootste deel moslim is. Israël

Opdracht 34

De islam in de wereld

De islam heeft tegenwoordig ruim 850 miljoen aanhangers. Alleen het christendom heeft meer aanhangers. Op de kaart is aangegeven in welke landen de islam een belangrijke rol speelt. In veel landen is de bevolking voor het grootste deel moslim. In andere landen is een grote minderheid van de bevolking moslim. a

b c d e f g h

Vanuit Medina verbreidde de profeet Mohammed de islam over het Arabische schiereiland. Kleur in de kaart hierboven het Arabische schiereiland donkergroen. Kleur ook het blokje in de legenda donkergroen. Kleur de gebieden waar de bevolking voor het grootste deel moslim is, lichtgroen. Kleur ook het blokje in de legenda lichtgroen. In welke delen van de wereld is de bevolking voor het grootste deel moslim? In Nederland wonen veel moslims. Uit welke landen zijn de meeste moslims naar Nederland gekomen? Zet de namen van deze landen op de kaart. Waarom zijn de mensen uit deze landen naar Nederland gekomen? Kleur Israël op de kaart rood. Kleur ook het blokje in de legenda rood. Waarom is deze ‘rode plek’ zo opvallend?

WB hoofdstuk 7, blz. 96

Opdracht 4

Oude rijken buiten Europa

b

Oude rijken in Amerika Gebruik voor het kleuren van de kaart op de volgende bladzijde de kaart ‘Oude culturen in de wereld ±2000 voor Chr. - 1500 na Chr.’ in het leerboek op blz. 154-155. a

1

2 3 4

c

1 Kleur het rijk van de Maya’s roze. Schrijf in het vakje: Maya’s. 2 In welke tegenwoordige staten lag het rijk van de Maya’s? 3 Wat waren belangrijke steden van de Maya’s? 1 Kleur het rijk van de Inca’s rood. Schrijf in het vakje: Inca’s. 2 In welke tegenwoordige staten lag het rijk van de Inca’s? 3 Wat waren belangrijke steden van de Inca’s?

Het rijk van de Azteken lag in het westen van Midden-Amerika. Kleur het rijk van de Azteken groen. Schrijf in het vakje: Azteken. In welke tegenwoordige staten lag het rijk van de Azteken? Hoe heette hoofdstad van het Aztekenrijk? Hoe heet deze stad tegenwoordig?

Oude rijken in Afrika

Oude rijken in Amerika azteken Palenque

Chichen Itza

atlantische oceaan

maya’s Tenochtitlan

s

a s

h a

h

a e

r

a

l

Timboektoe Kano

a n

d

grote oceaan

Machu Picchu

Cuzco

inca’s

e s

Imperium Loango Imperia Mali, Ghana en Songhai Imperium Monomapata

Zimbabwe

Oude rijken in Azië

Beijing

Shi Huang Ling

Indus

Gele Rivier

h

Harappa

y

Hangzhou

m a

Mohenjo-daro

l Agra Ganges

Ming-dynastie Mogolrijk

a y a

Jangtse

Oude rijken in Afrika Gebruik voor het kleuren van de kaart hieronder de kaart ‘Oude culturen in de wereld ±2000 voor Chr. - 1500 na Chr.’ in het leerboek op blz. 154-155. a

1

b

2 3 1 2 1

c

d e

2 1 2 1 2 3

Kleur het gebied waarbinnen de imperia Ghana, Mali en Songhai lagen, geel. Kleur ook het blokje in de legenda. In welke tegenwoordige staten lagen deze koninkrijken? Wat waren belangrijke steden in dit gebied? Kleur het koninkrijk Ife groen. Zet de naam Ife bij het gebied. In welke tegenwoordige staat lag het koninkrijk Ife? Kleur het koninkrijk Benin blauw. Zet de naam Benin bij het gebied. In welke tegenwoordige staat lag het koninkrijk Benin? Kleur het koninkrijk Asante rood. Zet de naam Asante bij het gebied. In welke tegenwoordige staat lag het koninkrijk Asante? Kleur het imperium Monomapata oranje. Kleur ook het blokje in de legenda. In welke tegenwoordige staten lag het imperium Monomapata? Wat was een belangrijke stad in Monomapata?

Oude rijken in Azië Gebruik voor het kleuren van de kaart hieronder de kaart ‘Oude culturen in de wereld ±2000 voor Chr. - 1500 na Chr.’ in het leerboek op blz. 154-155. In die kaart en in de kaart op deze bladzijde zie je de grootste omvang van het Mogolrijk (1605). Het Mogolrijk ontstond pas na 1500. Vóór die tijd waren er al kleinere moslim-rijken in India (vanaf de 8ste eeuw). a

b

1 2 3 1 2 3

Kleur het Mogolrijk paars. Kleur ook het blokje in de legenda. In welke tegenwoordige landen lag het Mogolrijk?. Wat was een bekende stad in het Mogolrijk? Kleur het rijk van de Ming-dynastie lichtrood. In welk tegenwoordige land lag het rijk van de Ming-dynastie? Wat waren belangrijke steden?