derde intifada is de begonnen? egypte geeft raadsels op Gemeenschappelijke belangen verbinden Israël en Egypte Zijn trauma s erfelijk?

nieuws uit

is de

November 2015 / 5776

Nr.

11

derde intifada begonnen?

egypte geeft raadsels op Gemeenschappelijke belangen verbinden Israël en Egypte

Zijn trauma‘s erfelijk? Een nieuw onderzoek houdt zich bezig met het holocaust syndroom

NIEUWS VANUIT DOORN

‘Zijn wij rijpe druiven en aangesloten op de bron des levens?’ Het heeft toch iets langer geduurd dan verwacht, maar ongeveer 2 weken geleden kregen we eindelijk ons nieuwe boek ‘Leven in de verwachting van Zijn Komst’ binnen. Ons excuus dat u daarop heeft moeten wachten. Het positieve daaraan is, dat als u het nog niet besteld heeft en u dit daarom nu wilt doen, u er dan niet meer op hoeft te wachten. Leven in de verwachting van onze Heere Jezus is zeer belangrijk. Hoe vaak leven we niet gewoon maar dag in en dag uit, zonder daar echt over na te denken. Van harte wil ik u dit boek daarom nogmaals bij u aanbevelen. De Israëlkalender, die we jaarlijks uitgeven, kunt u al sinds een paar weken bij ons bestellen. 13 prachtige foto’s tonen het Heilige Land vanuit vogelvluchtperspectief. De kalender vermeldt Christelijke en Joodse feestdagen en heeft voor elke maand een passend Bijbelvers. Bent u een Israëlvriend, kent u mensen, die u graag eentje cadeau zou willen geven, bel ons dan maar of stuur het bijgevoegde bestelformulier in en een paar dagen later heeft u de kalender in huis. Via onze website www.middernachtsroep.nl kunt u trouwens o.a. bijbels, boeken of sieraden bestellen, die we niet allemaal elke maand in het blad kunnen vermelden. Doordat we in ons dagelijks werk niet steeds op ons kantoor kunnen zijn, omdat bijv. de post weggebracht moet worden of boeken opgehaald, willen we de telefoontijden iets gaan inkorten. We vinden het jammer, als we zien dat u ons gebeld hebt en wij er niet waren. Daarom zijn de nieuwe telefoontijden ’s morgens van 10:00 – 12:00 en ’s middags van 14:00 – 16:00. Buiten deze tijden kunnen we zo werkzaamheden verrichten, die buiten het kantoor gedaan moeten worden, zoals hierboven al vermeld. In het oktober nummer hebben we u al geïnformeerd, dat in Roden o.a. de Middernachtsroep uitgedeeld werd. Allereerst willen we u bedanken, dat u dit in uw gebed meegedragen hebt. Doordat ze nogal wat nee-nee en nee-ja stickers aantroffen, hielden ze genoeg bladen over om ook Nieuw-Roden te kunnen bereiken. Een dorpje dat naast hun eigen dorp ligt. Bidt u verder met ons mee, dat er ook zaad in goede aarde mag zijn gevallen en dat de Heere de wasdom schenken wil. Gebed is en blijft toch één van de belangrijkste taken in ons geloofsleven. Bidden voor bladenverspreiding in Roden, bidden voor onze familie en vrienden, of voor wat anders dan ook. Een ander belangrijk onderdeel van ons leven is goede vrucht te brengen. In Mattheüs 13:23 staat daarover : ‘Bij wie in de goede aarde gezaaid is, dat is hij die het Woord hoort en begrijpt, die ook vrucht draagt en voortbrengt, de één honderd-, de ander zestig-, en de ander dertigvoudig.’ Een paar weken geleden kregen we van de heer Van Buren uit Zierikzee een brief toegestuurd, dat dit heel passend onderstreept: ‘Onlangs kreeg ik van mijn buurman een schaal met druiven, heerlijk zoet. Zij hadden allemaal veel zonneschijn gehad en in goede aarde gestaan. Echter, tot mijn verbazing, waren er ook nog enkele groene bij en ook hele kleintjes, die helemaal niet meegegroeid waren en niet tot rijpheid waren gekomen, terwijl zij juist vooraan bij de dikste groeistengels zaten. Ik ging op onderzoek uit en bekeek de tros druiven en wat bleek dat juist de tros druiven, die het verst van de groeistengel of bronsappen zat, de dikste aanvoerleiding had. Is het vaak ook niet zo met de mens, dat hij 2x per zondag naar de kerk of synagoge gaat, soms geen enkele vrucht achterlaat? Denk aan het Bijbelse verhaal van de barmhartige Samaritaan. Wat kunnen wij veel leren van een tros druiven, als onze ogen door God geopend worden en bij dit alles bedenken dat het oogsttijd is. Zijn wij rijpe druiven en aangesloten op de bron des levens, die Jezus is en dat wanneer Hij komt, niet tevergeefs naar goede vruchten zoekt?’ In onze spoedig wederkomende Heiland verbonden,

uw Raphael en Lea Roos

Editorial

geLIefde frIenden van IsraëL

12 21

4

Coverstory: Is de derde intifada begonnen?

6

De twee gezichten van de stad Hebron

8

Stort de Gazastrook ineen? POLITIeK

9

Korte berichten

10

Egypte geeft raadsels op

11

Oorlog om water?

12

Verwarrende Twitter groeten aan alle Joden in de wereld

13

Ehud Barak: Israël stond drie keer op het punt Iran aan te vallen MaaTsChaPPIj

15

Korte berichten

17

Licht en Schaduw

18

Een kijkje bij de Arabische media WeTensChaP

19

Korte berichten

20

Zijn trauma’s erfelijk?

21

BIjBeL: De zeven beloften van God voor Israël

Jaren geleden confronteerde een deelnemer van een reis naar Israël mij met de ietwat kritische vraag waar in de Bijbel de islam te vinden is, als hij in de bijbelse landen, maar vooral in Israël, een beslissende rol speelt? Geloven we dan niet terecht dat de Bijbel ons juist over deze dingen informatie geeft? Deze gerechtvaardigde vragen verrasten me en ik had er destijds geen antwoord op. Ze waren een echte uitdaging voor me en lieten me niet meer los. Maar ze waren wel een stimulans voor me om de Schift nog beter te onderzoeken. Tegenwoordig denk ik dat het moeilijke en geheimzinnige gedeelte in Daniël 11:36-45 over de islam gaat. Wat daar in de eerste vier verzen staat past vrijwel naadloos op de geschiedenis van de uitbreiding van de islam. Heeft Mohammed niet gedaan wat hij wilde? Heeft hij niet de ongeveer honderd godheden die in Mekka vereerd werden, geëlimineerd en er maar één overgelaten? En daarna heeft hij deze godheid naar zijn eigen ideeën geinterpreteerd. Volgens de Koran moest Abraham niet Izak, maar Ismaël aan God offeren. En niet Jezus zou aan een kruis gestorven zijn, maar iemand anders die veel op Hem leek. Daarmee ging Mohammeds nieuwe leer lijnrecht in tegen de meest elementaire leerstellingen van het OT en NT, zoals ze ons door de heilige Schrift zijn overgeleverd. Maar alles wat van de Bijbel afweek werd door de islamgeleerden simpelweg als een vervalsing van de Schrift door Joden en christenen neergezet. Heeft binnen de traditionele islam de relatie met de vrouw niet nauwelijks te maken met liefde, maar eerder met zoiets als een gebruiksvoorwerp? Heeft binnen de islam de oorlog uit naam van de godsdienst niet een centrale plaats gekregen? Is de uitbreiding van de islam niet te danken aan militaire veroveringen? Waren Mohammed en de kaliefen niet voornamelijk militaire en wereldlijke leiders? Zijn de eerste aanhangers van de islam door de veroveringen niet onmetelijk rijk en heersers over reusachtige gebieden geworden? Heeft de islam, destijds de sterkste macht, niet het Romeins-Byzantijnse rijk verslagen? We kunnen inderdaad zeggen dat de uitspraken van de eerste vier genoemde verzen in Daniël letterlijk vervuld zijn door Mohammed en de opkomst van de islam. In vers 40 zien we dan een sprong in de tijd. Het gaat daar om de “tijd van het einde”, dus om de tijd waarin wij leven. Als Daniël hier over de koning van het noorden en de koning van het zuiden spreekt, dan wordt dat bedoeld vanuit het heilige land gezien. Tegen deze achtergrond is het wel opmerkelijk hoezeer in onze tijd de islamitische wereld juist ten noorden en ten zuiden van Israël in oproer is. Het is nog niet duidelijk te zien wie er precies met de koning van het noorden en de koning van het zuiden worden bedoeld, maar in militaire opzicht zijn Turkije in het noorden en Egypte in het zuiden de sterkste machten. In de strijd die thans aan de gang is, gaat het er eigenlijk om wie de machtigste positie heeft in de islamitische wereld. De Turken hebben deze positie eeuwenlang in handen gehad, maar ook Egypte is lange tijd de machtigste geweest. Volgens de uitspraken vanaf vers 40 zal de koning van het noorden in het conflict de overhand krijgen en de landen van het Midden-Oosten binnenvallen. Daarbij worden Egypte, Jordanië (Edom, Moab en Ammon) en het Sieraadland met name genoemd. Met het Sieraadland wordt Israël bedoeld. Als dat gebeurt, zullen volgens vers 44 nog meer machten uit het oosten en het noorden zich in het conflict mengen. Misschien wordt met de macht die nog verder in het noorden ligt Rusland bedoeld, dat zich ermee gaat bemoeien, zoals momenteel in Syrië. In elk geval zal, als dat gebeurd is, voor Israël de ergste tijd aanbreken, zoals het in het volgende vers in Daniël 12 staat (Dan. 12:1). Aan dit vers refereerde Jezus in Zijn rede op de Olijfberg (Mat. 24:21), voordat Hij daarna over Zijn dan aanstaande terugkeer begon te spreken. Een blik op het huidige Midden-Oosten maakt de woorden van Jezus in Lukas 21:28, dat we ons hoofd dienen op te heffen omdat onze verlossing nadert, actueler dan ooit. Dankbaar voor het zekere anker van het profetisch woord groet u hartelijk met shalom, Uw

Nieuws uit Israël | 11/2015

3

COversTOry

COversTOry

Is de

derde InTIfada begonnen?

Op de Tempelberg in Jeruzalem en in de omgeving ervan zijn ernstige onlusten uitgebroken. Israël staat weer eens midden in een internationale storm en probeert te voorkomen dat de situatie escaleert.

4

Nieuws uit Israël | 11/2015

COversTOry

E

Elke Jood die de afgelopen maanden de Tempelberg opzocht, werd op de voet gevolgd door vrouwen die van top tot teen in zwarte doeken waren gehuld. De exemplaren van de Koran die ze bij zich hebben, zijn weliswaar een statement, maar daar bleef het niet bij. Ze lopen ook niet alleen maar achter de Joden aan, maar schelden hen ook nog eens uit. En dit is geen spontane, toevallige ’begeleiding’ – dit is goed georganiseerd, en de vrouwen krijgen er een honorarium voor van de noordelijke vestiging van de Islamitische Beweging in Israël. Bovendien achtervolgen de vrouwelijke aanhangers van deze zogenaamde Morabitun beweging niet alleen Joden; alle niet-moslims op deze plek volgen ze op de voet. De vrouwengroep van de Morabitun heeft ook een mannelijke tegenhanger: De mannen van de Morabitun beperken zich eveneens niet tot scheldwoorden, ze treden ook gewelddadig tegen het bezoek van Joden aan de Tempelberg op. Beide groepen, die in de islamitische wereld als de ‘wachters op de muren van de al Aqsa’ worden beschouwd, zijn onlangs dor de Israëlische minister van Openbare Orde tot illegale verenigingen verklaard. De situatie had zich al eerder toegespitst. Israël was ervan op de hoogte dat de Morabitun aanhangers samen met Palestijnse jongeren van plan waren om zich rond de tijd van het Joodse Nieuwjaar op de Tempelberg te verschansen om van daaruit Joodse bidders bij de Klaagmuur aan te vallen. Daarom hadden Israëlische politieagenten de Tempelberg bestormd. Bij de uitvoering van hun opdracht stuitten ze op zeer massale tegenstand. Ze werden met stenen en zelfs met brandbommen aangevallen. Omdat de aanvallen uit de al Aqsa moskee kwamen, zagen de agenten zich genoodzaakt daar naar binnen te gaan. Ze kregen rugdekking van Gilad Erdan, de minister van Openbare Orde en Nationale Veiligheid, die tegenover de media stelde: “De Tempelberg is een terreurnest geworden”.

De moslims interpreteerden deze gang van zaken als een verandering van de status quo op de Tempelberg en als bewijs dat de Joden daar de overhand willen krijgen. Het duurde dan ook niet lang of de onlusten sloegen ook naar andere gebieden over, waaronder Arabische wijken van Jeruzalem die toch al niet als rustig te boek staan. Sinds de zomer van 2014 vinden er in verschillende woonwijken van Jeruzalem steeds weer incidenten en aanvallen met stenen en brandbommen plaats. De gebeurtenissen op de Tempelberg werkten als een lont die het vuur verder bracht. Helaas zijn er niet alleen veel gewonden te betreuren: vlak voor het Joodse Nieuwjaar kwam er zelfs een Joodse Israëli om het leven. De media, en dan met name de Arabischtalige media, waren direct en masse aanwezig om over het gebeuren te berichten. De nieuwszender Al Jazeera, die geleid wordt door het koningshuis van Qatar, opende het nieuws met deze gebeurtenissen. Over Jeruzalem berichtte men heet van de naald, maar niet over de honderden doden die de Arabische wereld elke dag te betreuren heeft. Het sjeikdom Qatar is niet het enige Arabische land dat op deze manier de gang van zaken in Jeruzalem versloeg. Ook andere probeerden politieke munt uit de zaak te slaan. In de islamitische wereld zijn veel woordvoerders en stromingen die belang hebben bij een escalatie van de situatie in Jeruzalem en in de Palestijnse gebieden. Daarbij speelt de Al Aqsa moskee een voorname rol, want elke nog zo kleine verandering rond deze heilige plek van de islam wordt meteen geïnterpreteerd als een “zionistische en Joodse aanval”. Niet alleen Qatar speelt deze viool, maar ook de Palestijnse Autoriteit, Hamas en bijvoorbeeld Turkije, want juist Erdogan werpt zich graag op als hoeder van de islamitische wereld. Gezien deze atmosfeer had Jordanië, dat officieel verantwoordelijk is voor de heilige plaatsen van de islam in Jeru-

zalem, geen keus: de Jordaanse koning Abdallah, die maar al te goed weet wat de Israëlische bijdrage aan de veiligheid van zijn land betekent, zag zich gedwongen om eveneens luidkeels aanklachten over de gebeurtenissen in Jeruzalem te ventileren. Later vielen ook de Egyptische president as-Sisi en de Saoedische koning Salman in dit koor van veroordelingen van Israël in. Bij het schrijven van deze regels spitste de zaak zich steeds verder toe. De onlusten grijpen steeds verder om zich heen en veel mensen vinden het erop lijken dat er een nieuwe intifada, een derde Palestijnse volksopstand, is uitgebroken. Om deze oud-nieuwe situatie het hoofd te bieden besloot de Israëlische regering de strafmaat op daden als stenen gooien te verhogen. Bovendien maakte men bekend dat de regels voor het schieten in geval van onlusten voor alle veiligheidsdiensten zijn versoepeld. Maar zijn dergelijke maatregelen wel effectief? Critici van de regering zijn het erover eens dat het beantwoorden van geweld met geweld de escalatie alleen maar extra begunstigt. Het Israëlische Instituut voor Strategische Studiën schreef er onlangs in een artikel over principes over dat de passende reactie een combinatie van verschillende maatregelen zou zijn, waarachter een doordachte strategie behoort te zitten. Men deed de aanbeveling om meer politie naar Jeruzalem te sturen en de strafmaten niet te verhogen, maar over andere straffen en tevens over maatregelen na te denken om de provocaties van de kant van de Palestijnen tegemoet te treden. Tegelijk stelde men echter ook voor om eens grondig met elkaar te spreken over maatregelen tegen de provocaties van Joden op de Tempelberg, over het gladstrijken van de golven en het versterken van de Jordaanse invloed op de Tempelberg, en eveneens over de te kiezen richting van de voorlichting om mythen en propaganda rond de Tempelberg in het juiste licht te plaatsen. Zwi Lidar Nieuws uit Israël | 11/2015

5

Ist Israel vom Untergang bedroht? COversTOry

de TWee gezIChTen van de sTad heBrOn

S

Sinds ongeveer een jaar broeit het weer in Hebron en omgeving. Al heerst er in de stad eigenlijk altijd wel een bepaalde spanning omdat hier Joodse Israëli’s en Palestijnse moslims naast elkaar wonen en dezelfde gebedsplaats bezoeken (de grot Machpela met de graven van de aartsvaders), sinds afgelopen zomer is het in Hebron niet meer echt rustig geweest. Er werden toen in de omgeving drie jeshiva studenten ontvoerd en enige tijd later vermoord teruggevonden. In de weken daartussen heeft het Israëlische leger het gebied grondig doorzocht en talrijke aanhangers van Hamas gearresteerd. In de stad, die toch al door dagelijkse spanningen wordt gekenmerkt, heerste toen de noodtoestand. Tijdens de oorlog van 2014 namen de spanningen verder toe en bleven het afgelopen jaar op een relatief hoog niveau bestaan. Dat zouden ook enkele Amerikaanse Joden aan den lijve ondervinden toen ze in het gebied verdwaalden. Maar tegelijkertijd biedt dit incident ook een sprankje hoop. Hebron ligt zo’n 30 km ten zuiden van Jeruzalem. Volgens de bijbelse overlevering is het de plaats waar Abraham en Sara, Izak en Rebekka en ook Jakob en Lea zijn bijgezet, en waar David tot koning werd gezalfd. Met uitzondering van enkele tientallen jaren (in 1929 na de massamoord op de Joodse inwoners en van 1948-1967 onder de Jordaanse heerschappij) zijn Joden 3000 jaar lang in de stad aanwezig geweest. Daaraan veranderde ook niets toen de stad na 1998 in een Palestijnse en Israëlische zone werd opgedeeld. De overgrote deel van het stadgebied staat onder Palestijnse controle (ca. 170.000 inwoners), terwijl er in de Israëlische zone ongeveer 30.000 Palestijnen en zo’n 800 Joodse Israëli’s leven. Deze Israëli’s zijn ideologisch en religieus gemotiveerde kolonisten. In 1994 beleefde de stad weer eens een noodtoestand als gevolg van de slachtpartij die de Israëlische kolonist en arts Baruch Goldstein in de moskee bij de graven van de aartsvaders onder islamitische bidders aanrichtte. Sindsdien gelden er voor Joden en moslims strikt gescheiden gebedstijden. Ook de vijf Amerikaans-Joodse toeristen waren op weg naar een Joodse gebedstijd. Aan hun kleding kon men hen gemakkelijk herkennen als ultraorthodoxe Joden. Ze namen met hun auto de verkeerde afslag en belandden in de wijk Jabel Johar, die onder Palestijnse controle staat. Daar werd hun auto het doelwit van stenen en werden zij omsingeld en uitgescholden. Toen hun auto al in brand was gestoken en ze onbeschut op straat stonden, kwam er een man op hen af en zei tegen hen dat ze hem moesten volgen. Zo bracht Fajez Abu Hamdije, voor wiens huis het incident zich afspeelde, hen bij zich in veiligheid. Later bleek dat de mannen telefonisch hulp hadden geprobeerd te in te roepen, wat echter mislukt was. Ondanks het politieonderzoek stonden bij het sluiten van de redactie de uitspraken over de redenen – technische oorzaken, misverstanden door de taalbarrière of menselijke fouten – lijnrecht tegenover elkaar. Uit het onderzoek bleek bovendien dat de mannen de verkeerde weg hadden genomen omdat er bij de afslag naar deze onder Palestijnse controle staande woonwijk pas enkele weken eerder een Israëlische controlepost was gebouwd en niemand er meer op lette waar auto’s met anderen dan Palestijnse inzittenden heenreden. Maar ten diepste is hier nog iets anders belangrijk: de auto van de Amerikaanse toeristen brandde uit. Als ze nog een poosje langer op straat waren gebleven, daar zijn alle betrokkenen het wel over eens, was het tot een lynchpartij gekomen. Dat ze nog in leven zijn, hebben ze aan Abu Hamdije te danken, in wiens woning ze ongeveer 40 minuten lang, tot de komst van een reddingseenheid en het leger, angsten hebben uitgestaan. Allen bedankten deze man, die tegenover de Israëlische alsook de Palestijnse pers vertelde: “Ik ben geen held. Ik heb gedaan wat er gedaan moest worden. We zijn allemaal mensen. Dat was een menselijke daad en zo hoort iedereen te handelen.” De jonge mannen, die nog dagen later in shock waren, dankten God voor hun leven. “Pas achteraf zijn we werkelijk gaan beseffen dat we zonder de hulp van die man niet meer in leven zouden zijn”, zei een van de ultraorthodoxe Amerikanen. Zwi Lidar

6

Nieuws uit Israël | 11/2015

Ist Israel vom Untergang bedroht?

Palestijn rolt een brandende band voort bij botsingen met het Israëlische leger in Hebron.

Nieuws uit Israël | 11/2015

7

COversTOry

sTOrT de gazasTrOOK Ineen?

H

Het was maar een klein berichtje in de media, een paar regels in de kranten. Half september werd er gemeld dat honderden inwoners van de Gazastrook tegen de onregelmatige stroomvoorziening van particuliere huishoudens demonstreerden. Telkens wordt er urenlang geen stroom geleverd. De situatie is precair. De inwoners van de Gazastrook zouden elke dag 380 megaton stroom geleverd moeten krijgen, maar in werkelijkheid krijgen ze slechts 210 megaton, waarvan er 120 megaton uit Israël komt. Deze situatie is nog absurder als je weet dat de mensen die in de Gazastrook demonstreerden juist tot de weinige gelukkigen behoorden. Zij demonstreerden tegen de onregelmatige stroomvoorziening, met andere woorden, ze hebben in elk geval een deel van de dag stroom. Vele duizenden kunnen niet eens de straat op omdat ze niet eens een vast dak boven hun hoofd hebben waaronder ze zich zouden kunnen ergeren aan de uitblijvende elektriciteitsvoorziening. En dat is niet alleen een gevolg van de laatste oor51% log in de zomer van 2014. Er zijn ook gezinnen die zich vanwege twee andere escalatierondes, die ook door Hamas zijn uitgelokt, in sommige gevallen al zes jaar lang in zelfgebouwde behuizingen moeten behelpen. Daarom komt een door de commissie voor Handel en Ontwikkeling van de Verenigde Naties opgesteld verslag tot de harde conclusie dat de Gazastrook binnen vijf jaar geen adequaat woongebied meer zal zijn. Tot deze conclusie komt men niet alleen vanwege de materiële woonsituatie, maar ook op basis van de geweldige economische problemen. Het werkloosheidspercentage in de Gazastrook ligt op 44%, maar 72% van iedereen die wel werk heeft is niet zeker van een regelmatig inkomen. Bovendien staat er in een rapport van een internationaal gremium over de drinkwatervoorziening in de Gazastrook

8

Nieuws uit Israël | 11/2015

dat er over vijf jaar helemaal geen drinkwater meer is. Momenteel telt het gebied 1,8 miljoen inwoners, die 6,4 miljard kubieke meter drinkwater nodig hebben. Men schat dat de bevolking van de Gazastrook de komende vijf jaar met nog eens 500.000 personen zal groeien en dat de behoefte aan drinkwater dienovereenkomstig hard zal stijgen. Nu al is deze nauwelijks meer te dekken. De Gazastrook stort dus in de letterlijke zin van het woord in elk opzicht ineen. De inwoners merken dat niet alleen, ze weten ook hoe het ervoor staat. Een nieuwe peiling laat zien dat 51% van alle inwoners van de Gazastrook niet alleen bijzonder ontevreden is met hun leven, maar ook aangeeft weg te willen. Echter, dat krijgen ze niet voor elkaar, en zo rest hun niets anders dan hun frustraties tegen Hamas te richten. Zij houden deze radicaalislamitische terreurorganisatie verantwoordelijk voor de neergang van de

dat de politieke leiders van Hamas onder auspiciën van Turkije en met financiële steun van Qatar met Israël over een langetermijnverdrag zou onderhandelen. In dit verband berichtte men ook dat de Gazastrook een haven zou krijgen die koopvaardijschepen via een Cypriotische haven en onder Turks toezicht zouden kunnen aanlopen. De goederenstroom, aldus de rondspokende geruchten, zou onder internationale controle worden gebracht. Je kunt ervan uitgaan dat Turkije de bron van deze geruchten is. Hier en daar bevestigde de leiding van Hamas dergelijke berichten halfslachtig, terwijl Israël officieel alles in verband hiermee ontkende. In het huidige stadium is wel duidelijk dat zo’n overeenkomst, als er ooit al eentje komt, er niet is gekomen. Cairo blijft er fel tegen, want de Egyptenaren willen Turkije, dat onder Erdogan de radicaalislamitische moslimbroederschap steunt, zo ver mogelijk van zich af houden. Bovendien beschouwt de top in Cairo ook Hamas als een aartsvijand, omdat van aLLe InWOners van de gazasTrOOK Is 51% nIeT zij gemene zaak maken aLLeen zeer OnTevreden Over hun Leven, Maar zOu met de jihadistische Men heT LIefsT Weg WILLen. organisaties op het schiereiland Sinaï en het Egypte knap moeilijk maken. Om deze Gazastrook. Daarnaast ergeren ze zich samenwerking te saboteren heeft het aan de Palestijnse Autoriteit, die met Egyptische leger niet alleen alle smokde handen over elkaar blijft zitten en keltunnels tussen de Gazastrook en de niets doet om te proberen de situatie in Sinaï verwoest, maar ook woningen in de Gazastrook te veranderen. Sommige de grensstad Rafiah om een bufferzoinwoners koesteren ook geen geringe ne te creëren. Voor de economie van de wrok tegen Israël, maar de meerder- Gazastrook is deze actie van het land heid (volgens de laatste peiling 65% aan de Nijl een stoot onder de gordel, van alle bewoners van de Gazastrook) zo niet zelfs de genadeklap. Tegelijkeris geïnteresseerd in onderhandelingen tijd kan het ook het startschot zijn voor met Israël. Ze willen graag dat er een het eind van de rust in de regio. overeenkomst komt die hun rust en Tegen deze achtergrond heeft Haveiligheid, alsook een verbetering van mas weinig keus. Het gevaar neemt dus de economische situatie in het vooruit- toe dat deze terreurorganisatie opnieuw zicht stelt. een gewapend conflict uitlokt om hun En inderdaad schijnt men op het roep om hulp, die tegen de ‘zionistische punt van onderhandelen te hebben ge- agressor’ gericht zal zijn, nog duidelijstaan. De laatste maanden spookten ker de wereld in te sturen. er telkens berichten door de media Antje Naujoks

POLITIeK

74,9%

6,3 MILjOen jOOdse InWOners

20,7%

1,7 MILjOen araBIsChe Burgers (MOsLIMs en ChrIsTenen)

4,4%

nIeT-araBIsChe ChrIsTenen Of PersOnen zOnder reLIgIe

vOOrLOPIge BaLans shaBaK De balans op het gebied van de veiligheidspolitiek van de eerste drie kwartalen van 2015: der Israëlische binnenlandse geheime dienst Shabak verijdelde in totaal 111 terreuraanslagen, waaronder 17 aanslagen die door zelfmoordterroristen uitgevoerd moesten worden. Daarnaast voorkwam men acht ontvoeringen van Israëlische burgers. Volgens de gegevens is ruim de helft van de geplande aanslagen (62) toe te schrijven aan leven van Hamas. Ondanks deze uitstekende prestaties van de Israëlische veiligheidsdiensten is het allesbehalve rustig, met name in Galilea en Samaria. Maar, zo benadrukken de veiligheidsdiensten, dat ligt aan individuele aanslagplegers met meestal geïmproviseerde wapens, en niet aan goed georganiseerde terreurcellen. AN∎

IsraëL grOeIT Tijdens het in september afgelopen Joodse jaar 5775 is de staat Israël met 1,9% (158.000 personen) gegroeid tot een bevolking van 8.412.000 personen. De aanwas is te danken aan de geboorte van meer dan 168.000 baby’s en de immigratie van bijna 30.000 Joden uit verschillende landen (35% meer dan in het voorgaande Joodse jaar), tegenover 42.000 sterfgevallen. Momenteel telt de staat Israël rond de 6,3 miljoen Joodse inwoners (74,9%). Arabier (moslims en christenen) zijn 1,7 miljoen burgers (20,7%). De overige 4,4% zijn niet-Arabische christenen of mensen zonder religie. Verder blijkt uit de officiële statistieken dat er in Israël nog eens 192.000 buitenlanders leven die geen staatsburgers of inwoners zijn. AN∎

anTOIne Lahad Is dOOd Antoine Lahad, de vroegere commandant van het Zuid-Libanese leger, waarvan de leden in de jaren dat het Israëlische leger in dit buurland aanwezig was, als maronitische christenen aan de zijde van Israël streden, is op 88-jarige leeftijd in Parijs overleden. Dit bericht herinnerde veel mensen in Israël eraan dat het dit jaar 15 jaar geleden is dat het Israëlische leger zich terugtrok uit Libanon, nadat het onder de toenmalige stafchef Ehud Barak zes jaar lang voor een bufferzone had gezorgd. AN∎

WeInIg geLd en veeL vaKanTIe In Israël is op 1 september voor ruim twee miljoen leerplichtige kinderen (ongeveer 25% van de totale bevolking) het nieuwe schooljaar begonnen. Maar voor 33.000 scholieren bleven de schooldeuren enkele weken lang gesloten, want de christelijk-Arabische scholen in het land staakten uit protest tegen de financiële politiek van de regering. De christelijk-Arabische scholen van Israël behoren tot de niet volledig door de staat erkende onderwijssector en krijgen minder subsidies dan wel volledig erkende scholen. Daarnaast zijn die subsidies in de loop van de laatste vijf jaar steeds weer verlaagd. Daarom zijn de meeste ouders niet meer in staat om de kosten voor het schoolbezoek van hun kinderen op te brengen. Pas na twee weken staken kwam er op het ministerie van Onderwijs een ontmoeting en kon er onderhandeld worden. Vlak voor het sluiten van de redactie eindigde de staking na een financiële injectie van de regering. Veel mensen vonden dit hoog tijd; zij beschouwen de situatie als een schandaal en de aanleiding van de staking als schadelijk voor de Israëlische democratie. AN∎ Nieuws uit Israël | 11/2015

9

POLITIeK

gezaMenLIjKe POLITIeK van jOden en ChrIsTenen Met de openingssessie van de Knesset, aan het eind van de zomer, werd ook de commissie voor samenwerking met pro-Israël parlementariërs in zo’n 30 landen weer actief. De in de commissie actieve politici geloven in de gezamenlijke geschiedenis van jodendom en christendom en beschouwen de christelijke geschiedenis van de Joodse staat als beduidend. Bij de laatste openingsceremonie van deze in 2004 in het leven geroepen commissie waren bijzonder veel parlementariërs aanwezig, die met uitzondering van de ultraorthodoxe partijen alle partijen van de Knesset die een Joods stempel dragen, vertegenwoordigden. De 15 actieve Israëlische afgevaardigden van de Knesset willen iets doen tegen de toenemende boycot en de groeiende invloed van het islamitische fundamentalisme. Aanwezige christelijke vertegenwoordigers van verscheidene organisaties loofden de openheid van de Joodse parlementariërs voor samenwerking tussen de staat Israël en christenen in de hele wereld. AN∎

raKeTTen uIT de gazasTrOOK Veertien maanden na het einde van de oorlogshandelingen in de zomer van 2014 schoot het raketafweersysteem IJzeren Koepel voor het eerst weer een raket vanuit de Gazastrook uit de lucht. Dit gebeurde boven de kustplaats Ashkelon. Een week later was er weer een raketbeschieting, die dit keer vanuit Ashdod op tijd tijdens de vlucht werd vernietigd. Al eerder was de Israëlische stad Sderot, die maar vijf km van de Gazastrook ligt, beschoten. Daar werd materiële schade aangericht. Radicaalislamitische groepen in de Gazastrook die zich als een onderdeel van de terreurbeweging islamitische Staat beschouwen, hebben de verantwoordelijkheid voor de aanvallen opgeëist. Zij zagen aan de poten van de macht van Hamas, die hun te gematigd is, en willen met raketbeschietingen Israël provoceren om opnieuw militair in te grijpen. De groep denkt dan een betere kans te hebben om Hamas te macht te ontnemen. De slachtoffers zijn zoals altijd de gewone burgers – aan beide kanten, want Israël nam vanzelfsprekend de stellingen onder vuur van waaruit de aanvallen waren gedaan. AN∎

dIPLOMaTIe

egyPTe geefT raadseLs OP In de huidige realiteit in het Midden-Oosten verbinden Israël en Egypte naast het vredesverdrag ook nog andere gemeenschappelijke belangen. Maar hoe betrouwbaar staat het land aan de Nijl Israël werkelijk terzijde?

E

Enkele weken geleden behaalde Israël een belangrijk diplomatiek succes. Het Internationale Atoomagentschap wees een motie van de Arabische landen af die internationale controle van de Israëlische kernonderzoekfaciliteiten eiste. Wel 61 landen stemden tegen deze motie, 43 stemden voor en 33 landen onthielden zich van stemming. De motie kwam van de Arabische landen, maar Egypte liep erin voorop, een land waarmee Israël niet alleen een vredesverdrag heeft, maar dat in veel opzichten ook als een belangrijk bondgenoot geldt. Daarom had Israël in de aanloop naar de stemming de diplomatieke dialoog met Cairo gezocht, maar was op dovemans oren gestuit. Egypte was bij de motie gebleven. Als de stemming anders had uitgepakt en Israël geconfronteerd was met de mogelijkheid internationale controle in zijn kerninstallaties te moeten toelaten, dan was dit enorm schadelijk geweest. Een dergelijk besluit van het Internationale Atoomagentschap is weliswaar niet bindend, maar het had wel het interna-

10

Nieuws uit Israël | 11/2015

tionale focus op Israël en atoom gelegd en had, als deze doos van Pandora was opengegaan, nog meer onaangename consequenties kunnen hebben. Op het eerste gezicht is het gedrag van Egypte in deze aangelegenheid onbegrijpelijk. Tussen Jeruzalem en Cairo bestaat op grond van gemeenschappelijke belangen een fijnmazig netwerk van samenwerking op allerlei terreinen, ook in sectoren die voor de ogen van het grote publiek verborgen blijven. Beide landen hebben gemeenschappelijke vijanden. Daartoe behoren Iran, Hamas, Turkije en ook de moslimbroederschap, en zeker ook Da´esh, zoals de terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in het Arabisch genoemd wordt. Daar komen dan nog radicaalislamitische groeperingen bij die in de Sinaï actief zijn, Egypte het leven zuur maken en een gevaar voor Israël vormen. En beide leiders van de twee landen delen nog iets onaangenaams: hun relatie met de Amerikaanse president Obama is uiterst gespannen. Het Israëlische kabinet heeft zich diepgaand bezig gehouden met de vraag

waarom Egypte in deze zaak zo ontoegeeflijk was. Men gaat ervan uit dat de Egyptische leiders onder meer door de openbare mening in eigen land tot deze houding werden aangezet. Tegen deze achtergrond, zo vinden de meeste deskundigen, moet je ook de inrichting van de nieuwe Israëlische ambassade ion Cairo verklaren. Enkele jaren geleden is de Israëlische ambassade als doelwit van volkswoede verwoest. Toen Israël op zoek ging naar een nieuw onderdak voor het ambassadecomplex, hadden de Egyptenaren alle mogelijke bezwaren tegen de koop van passende kantoren in het centrum van Cairo. Tenslotte stonden zij de heropening van de ambassade in de residentie van de Israëlische ambassadeur toe. Aan de openingsplechtigheid nam geen enkele Egyptische minister deel. De enige officiële vertegenwoordiger van de Egyptische regering was de vicedirecteur van de afdeling Protocol van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Er zijn echter ook deskundigen die van mening zijn dat de redenen voor het gedrag van Egypte veel en veel complexer en gecom-

POLITIeK

pliceerder zijn en niet alleen zijn terug te voeren op fijngevoeligheid voor de stemming in de eigen maatschappij. Egypte, een groot, onafhankelijk land dat een sterke nationale trots koestert, wil zowel in het Midden-Oosten als in de wereld volgens eigen regels meedoen. En dat loopt niet perse synchroon met de Israëlische belangen. Een paar weken geleden viel te beluisteren dat de Egyptenaren eropuit zijn om opnieuw contacten met het regime van Assad te leggen. Israël is daar allesbehalve enthousiast over, want per slot van rekening steunt de Syrische dictator in niet geringe mate op Iran en de door Iran gesteunde Hezbollah militie in Libanon; daarnaast is hij eveneens op de hulp van Rusland aangewezen. Daar komt dan nog het belang voor Egypte bij om een hudna (een op de spelregels van de islam gebaseerde overeengekomen wapenstilstand) tussen Israël en de Hamas in de Gazastrook te verhinderen. Ook dat druist tegen de Israëlische belangen in. Egypte, het land van de piramiden en de geheimzinnige sfinx, is eigenlijk altijd een land van raadsels geweest. Toch kun je uit aanwijzingen conclusies trekken. De opening van het tweede Suezkanaal, dat al-Sisi in een recordtijd liet bouwen, is meer dan een duidelijke hint als het gaat om de aspiraties van Egypte. De ceremonie stond bol van faraoachtige elementen. In zijn toespraak memoreerde al-Sisi “het machtige Egypte, dat op een geschiedenis van 7000 jaar kan terugkijken”. Niettemin is de economie een geweldige worsteling voor Egypte – althans tot voor kort, want intussen kan al-Sisi op de ontdekking van een grote aardgasreserve terugvallen. Het is niet alleen de grootste gasbel die ooit in de Middellandse Zee is ontdekt, maar hij ligt ook nog eens overduidelijk binnen de territoriale wateren van Egypte. Met deze ontdekking groeit niet alleen de economie van Egypte, maar ook de onafhankelijkheid ervan – en dus ook de onafhankelijkheid van buurland Israël. Alle analyses van de strategische aspecten van het bondgenootschap tussen Israël en Egypte die tot dusver in Israël zijn gemaakt, geven aan dat Israël er een sterk strategisch belang in moet hebben dat de huidige president al-Sisi aan de macht blijft. Klopt deze veronderstelling nog gezien de ideeën van al-Sisi? Die vraag zal vermoedelijk nog geruime tijd tussen Israël en Egypte in de lucht blijven hangen. ZL∎

nuTsvOOrzIenIng

OOrLOg OM WaTer?

Over dit onderwerp is onlangs een internationaal rapport gepubliceerd. Tegelijk verscheen er een boek waarin staat dat de Israëlische kennis op dit gebied op termijn het leven van miljoenen mensen kan redden.

I

Israël en de onder de Palestijnse Autoriteit vallende gebieden worden genoemd onder de landen van het Midden-Oosten die de komende tientallen jaren met een watercrisis om zullen moeten gaan die het potentieel heeft om gewapende conflicten te veroorzaken. Dat staat althans in het rapport van het World Resources Institute (WRI), dat in totaal 33 landen noemt die met crises in hun nationale waterhuishouding worstelen. Van deze 33 landen in de wereld behoren er 14 tot de regio Midden-Oosten. Daarnaast stelt men vast dat juist deze landen tot het jaar 2040 voor een acuut probleem staan. Een indexscala met vijf punten die evalueert hoe acuut de crisis is, zet San Marino en Singapore bovenaan de lijst, evenals de Oriëntaalse landen Bahrein, Koeweit, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, de PA en Israël. Saoedi-Arabië volgt deze landen op de lijst op de voet. Het onderzoek vat iets samen wat allang bekend is: de concurrentie om de teruglopende waterreserves zal een negatieve uitwerking op de desbetreffende economische markten hebben, tot een gebrek aan politieke stabiliteit leiden en tenslotte ook uitmonden in confrontaties, waar legers bij betrokken zullen worden. Volgens de onderzoekers is het Midden-Oosten bijzonder kwetsbaar voor zo’n scenario van “uitdagingen die met het thema water verband houden”, en wel binnen afzienbare tijd. Dit wordt ook onderstreept door een ander, in 2013 gepubliceerd onderzoek, dat laat zien dat het waterverlies van de rivieren Eufraat en Tigris wereldwijd gezien het grootst is. Als je bij dit scenario betrokken landen met elkaar vergelijkt, lijkt Israël zich ondanks de dreigende watercrisis toch van de andere landen te onderscheiden. Israël beschikt aan de kust van de Middellandse Zee over vier actieve ontziltingsinstallaties, en in de zeer nabije toekomst komt daar nog een vijfde bij. Hier produceert men ongeveer 70% van het benodigde water. Daardoor heeft Israël als het ware voorgebouwd en heeft het de handen vrij. Het land verkeert bovendien in de gelukkige omstandigheid dat het iets van de overschotten aan de PA en Jordanië kan leveren. Parallel aan het genoemde sombere internationale rapport verscheen er ook een boek over dit thema. In het boek Let There be Water van Seth Siegel gaat het over Israëls unieke en uitmuntende bijdrage aan de oplossing van het wereldwijd brandende vraagstuk van de teruglopende waterreserves door middel van moderne technologische innovaties. De auteur somt een lange lijst van ontwikkelingen en aanzetten op die de wereld aan Israël heeft te danken en die echt niet alleen maar ad hoc oplossingen bieden, maar vaak juist oplossingen van een complex aan problemen. Alles bij elkaar realiseert Israël op dit gebied de volgende maatregelen: ontzilting van zeewater, waterbewerking, irrigatiesystemen voor de tropen, opsporen en opheffen van lekken, ontwikkeling van landbouwproducten die weinig irrigatie nodig hebben, enzovoorts. Met al deze oplossingen en aanzetten bij elkaar, zo denkt Siegel, kan men de komende tientallen jaren miljoenen mensen het leven redden. ZL∎ Nieuws uit Israël | 11/2015

11

POLITIeK

BuITenLandse POLITIeK

verWarrende TWITTer grOeTen aan aLLe jOden In de WereLd Iran blijft vasthouden aan zijn kernboodschap en steekt deze op het internationale vlak niet onder stoelen of banken: Israël moet vernietigd worden.

T

Tegen het Joodse Nieuwjaarsfeest, half september, publiceerde de Iraanse president Rohani via Twitter een Engelstalige groet aan Joden: “Allah liet gemeenschappelijke wortels bij ons groeien die ons bij aartsvader Abraham bijeenbrengen en wederzijds respect en een dieper begrip voor elkaar creëren”. Aan het eind van de groet van de Iraanse president stonden de twee Hebreeuwse woorden shana tova, in het Nederlands ‘Een goed Nieuwjaar’. Het kantoor van de president verspreidde de boodschap in de hele wereld; alleen de in Iran levende Joden kregen deze groet niet, want de boodschap was niet in hun moedertaal uitgegeven. Op het eerste gezicht bewijst dit de ander veel respect, maar uitgerekend de Joden die in Israël leven, zijn er helemaal zeker van dat dit stroop om de mond smeren is. De Iraanse regering blijft nog altijd bij haar eis dat de “Jodenstaat vernietigd moet worden”. Een paar weken geleden herhaalde Hossein Sheikholeslam dit nog, een adviseur van de voorzitter van het Iraanse parlement. Hij zette dit uiteen nadat de Brit-

12

Nieuws uit Israël | 11/2015

se minister van Buitenlandse Zaken Philip Hammond vlak na een bezoek aan Teheran tegenover de pers van zijn land had verklaard dat “Iran zijn houding ten opzichte van Israël sterk heeft gematigd”. De Iraanse leiders waren er verontwaardigd over en vonden het nodig om niet mis te verstane orde in de zaak te brengen. “De strijd tegen het illegale zionistische regime is een integraal en onveranderlijk bestanddeel van onze politiek”, zo verkondigde het Iraanse persbureau Fars. De woorden kwamen uit de mond van Sejed Mahmoud Nabavi, een assistent van Khamenei, de geestelijk woordvoerder van het ayatollah regime. In principe mag men ook niet vergeten dat Khamenei niet alleen zijn assistenten over dit onderwerp laat spreken. Hij laat zich zelf ook maar al te graag over Israël uit en spaart ook de VS niet. In een van zijn redevoeringen die hij tijdens de onderhandelingen van Iran met de grootmachten hield, en ook in andere toespraken na het akkoord was hij bijzonder duidelijk. Toen ergens in de media rondspookte

dat Israël als gevolg van dit akkoord 25 jaar lang gerust kon zijn, gaf Khamenei duidelijk te verstaan: “Over 25 jaar bestaat Israël niet meer”. Daarnaast hoor je deze man op grote bijeenkomsten telkens weer scanderen: “Dood aan de Israëli’s, dood aan de Amerikanen”. De Iraniërs beperken zich echter niet alleen tot verbale aanvallen. Als gevolg van het akkoord heeft Iran zijn financiële steun aan terreurbewegingen verhoogd. Daarvan profiteren zowel Hamas als de Hezbollah militie. De afgelopen jaren had Iran zijn steun fors teruggebracht, wat met de economische situatie als gevolg van de sancties te maken had, maar ook met de overweging om niet al te openlijk als sponsor van terroristen te boek te staan. Nu het akkoord in kannen en kruiken is en de opheffing van de sancties in het vooruitzicht staat, stromen Iraanse fondsen opnieuw in de zakken van beide organisaties. Het gaat om miljarden dollars. Deze financiële injectie, aldus de Hebreeuwstalige pers, zou de Hezbollah militie gebruikt heb-

POLITIeK

OnThuLLIngen

heT KanTOOr van de PresIdenT versPreIdde de BOOdsChaP MeT BeTreKKIng TOT heT jOOdse nIeuWjaar In de heLe WereLd; aLLeen de In Iran Levende jOden Kregen deze grOeT nIeT, WanT de BOOdsChaP Was nIeT In hun MOederTaaL uITgegeven.

ben om ultramodern oorlogstuig aan te schaffen dat ze momenteel in Syrië inzetten. Daarnaast laat Iran ook nog fondsen naar het Syrische strijdgebied van de Golan vloeien en investeert het dus direct voor Israëls huisdeur. Dit moet dienen voor de opbouw van terreurnetwerken die niet alleen vlak voor Israëls neus actief zijn, maar vermoedelijk ook het vermogen zullen krijgen om over de grens heen te opereren. Andere bronnen binnen de geheime diensten lieten doorschemeren dat Iran ook Hamas opnieuw geld heeft doen toekomen. Iran zou erin geslaagd zijn om een koffer met geld langs alle controleposten te smokkelen. Nog veel belangrijker aan dit verhaal is dat Iran het geld ook nog eens langs de politieke leiders van Hamas sluisde en het direct aan de militaire tak van deze terreurorganisatie in de Gazastrook deed toekomen. Ook deze financiële injectie zal uiteindelijk in de strijd tegen Israël worden gebruikt. Niettemin zijn er ook andere blikken in de Iraanse wereld, want de laatste tijd kregen verscheidene journalisten

toestemming om zich min of meer vrij in Iran te bewegen. Onder hen waren ook Israëli’s die over meerdere nationaliteiten beschikten. Uit hun artikelen blijkt duidelijk dat de Iraanse leiding dan tegen Israël tekeer mag gaan, maar dat het volk deze stem niet perse deelt. De Iraanse bevolking bracht bij zulke journalistieke berichten zeer duidelijk tot uitdrukking dat zij geïnteresseerd is in de beëindiging van het conflict en gewoon naar betere dagen verlangt. Deze reportages geven een diepe en tegelijk ook ontroerende blik in de ziel van het Iraanse volk; jammer genoeg zijn het niet de gewone burgers die de politiek van het land bepalen. Daarvan getuigde in de herfst van 2015 ook een grote mars van de Basji troepen. Er marcheerden 50.000 leden van deze militie, die in 2009 de moedige reformbewegingen met geweld in de kiem smoorde, door de straten van Teheran. Het was een machtsdemonstratie, die generaal Shabani met de volgende woorden onderstreepte: “Dit is het bewijs dat wij onze nationale veiligheid weten te beschermen”. ZL∎

ehud BaraK: IsraëL sTOnd drIe Keer OP heT PunT Iran aan Te vaLLen Dit ervoer het grote publiek uit een biografisch boek van Ehud Barak. De publicatie wekte enorm veel openbare belangstelling, maar kreeg ook te maken met zeer hevige kritiek, omdat de vroegere minister van Defensie nationale geheimen verklapte.

E

Eind augustus liet Israëls vroegere premier Ehud Barak een mediumatoombom ontploffen waarvan de golven tot in Teheran doordrongen, maar ook weer terugkwamen. Barak is een van de hoogst onderscheiden soldaten van Israël. Hij heeft aan talloze opzienbarende acties deelgenomen, was van 1991 tot 1995 stafchef en direct daarna lid van de Knesset en ook minister van Buitenlandse Zaken en Defensie. Tussen 1999 en 2001 was hij tevens premier van Israël. Aan het team dat zijn biografie op schrift stelde, vertelde hij over zijn tijd als minister van Defensie in de regering Netanjahu (vanaf 2007 onder Ehud Olmert en dan tot 2013 onder Netanjahu) ook over Israëls plannen met betrekking tot het Iraanse kernonderzoekprogramma. Hij zette uiteen dat Israël drie keer op het punt heeft gestaan om een preventieve aanval op Iran te doen. Daarmee werd voor het eerst door een officiële Israëlische bron toegegeven dat Israël inderdaad dergelijke plannen heeft gehad. Zoals Barak aangaf, werkte hij in zijn positie als minister van Defensie samen met premier Netanjahu en de Nieuws uit Israël | 11/2015

13

POLITIeK

toenmalige minister van Buitenlandse Zaken tussen 2010 en 2012 meerdere plannen uit om een militaire klap tegen het Iraanse kernonderzoekprogramma uit te delen. Hieraan dient te worden toegevoegd dat hij expliciet uiteenzette dat er niet alleen concrete plannen werden gesmeed, maar dat Israël drie keer min of meer op het punt van uitvoering van zo’n aanval heeft gestaan. De eerste was in 2010 gepland, aldus Barak. Dat dit plan niet werd uitgevoerd, kwam, zoals Barak vertelde, door de tegenstand van de toenmalige stafchef Gabi Aschkenasi, die van mening was dat het Israëlische leger niet over het noodzakelijke operationele vermogen voor zo’n aanval beschikte. Een jaar later, zo vertelde Barak verder, werd het plan om een militaire klap uit te delen door Moshe (Bogie) Jaalon verhinderd, die toen minister van Strategische Aangelegenheden was en momenteel minister van Defensie is binnen de regering Netanjahu. Minister van Financiën Juval Steinitz was toen achter Jaalon gaan staan. Jaalon en Steinitz behoorden in die tijd tot het Forum van Acht, een kleine groep regeringsleden die besluiten nemen over de meest gevoelige veiligheidszaken van Israël. De twee hadden, zo beschreef Barak het, getrild als een espenblad als ze maar dachten aan de mogelijkheid van een Israëlische aanval op Iran. Het derde plan voor 2012 stond ook op het punt van uitvoering, maar werd tenslotte afgeblazen omdat er in het gekozen tijdraam grote militaire oefeningen van het Israëlische en Amerikaanse leger in de regio plaatsvonden. Barak vertelde deze verhalen aan zijn biografen Danny Dor en Ilan Kfir, die op basis van 100 uur interviews met hem een biografie in het Hebreeuws over hem schreven. Onlangs vielen de audio-opnamen ervan in handen van de media, met een storm van verontwaardiging als gevolg. Velen in Israël vielen Barak aan omdat hij zonder een spier te vertrekken over dingen spreekt die supergeheime staatsgeheimen betreffen. Men verweet Barak zelfzuch-

14

Nieuws uit Israël | 11/2015

tigheid, omdat hij zich op deze manier als onverschrokken strijder tegen Iran kan portretteren. Ex-minister Steinitz vroeg de openbaar aanklager zelfs om Barak wegens onthulling van staatsgeheimen voor het gerecht te slepen. Steinitz schreef in zijn aanklacht onder andere: “Iran zou heel veel geld betalen voor nog meer geheimen uit de mond van Barak”. Voor Iran daarentegen waren deze publicaties reden voor een feestje, en niet alleen omdat het land goedkoop aan strategisch best belangrijke informatie schijnt te zijn gekomen. De berichten dat het land inderdaad aangevallen had moeten worden, hebben hun de Russische S-300 afweerraketten opgeleverd, die als een soort evenwicht herstellende bewapening worden gezien, omdat Iran deze niet zelf kon aanschaffen vanwege de opgelegde sancties. Dankzij Barak kan Iran nu zeggen dat er een zeer goede reden was voor de aanschaf van deze afweerraketten, want nu is per slot van rekening bewezen dat men zich tegen een Israëlische aanval dient te beschermen. Ook al spreekt Barak in de verleden tijd, volgens Iran wijst dit desalniettemin op de bedoelingen van Israël, die ook in de toekomst nog relevant kunnen zijn. Tegelijkertijd waren er heel wat deskundigen en ook commentatoren die bepaalde twijfels over de uiteenzettingen van Barak uitten. Zij vinden het nauwelijks geloofwaardig dat het trio Barak-Netanjahu-Lieberman toegegeven hebben aan minder belangrijke ministers in een veel zwakkere machtspositie. Zij houden het daarentegen voor veel waarschijnlijker dat juist dit trio eigenlijk op zoek was naar een elegante manier om van de tak af te komen waar ze gedrieën op geklauterd waren en dat ze daarvoor simpelweg andere ministers als smoes naar voren hebben geschoven. Deze critici noemden ook dat het verhaal over de militaire oefeningen van de Israëli’s en de Amerikanen aan alle kanten mank gaat. Als men gewild had, waren er vermoedelijk een heleboel tijdramen geweest. Dergelijke oefeningen worden vroegtijdig aangekondigd,

zodat men zijn plannen prima kan aanpassen. Niet duidelijk is welke beweegredenen Barak heeft om dergelijke zaken te verklappen. Sommigen opperden dat Barak van zich wilde doen spreken om zijn herintrede in de politiek te ensceneren. Anderen denken gewoon dat hij zich druk maakt over zijn plaats in de geschiedenis. Want nu het akkoord met Iran in kannen en kruiken lijkt te zijn, zal er niemand meer over een mogelijke militaire aanval spreken, zodat Barak in alle rust thuis op de bank kan zitten en de geschiedenis naar eigen goeddunken kan schrijven. ML∎

MaaTsChaPPIj

Oud en sneL Semion Simkin is 91 jaar oud en een overlevende van de holocaust. Onlangs won hij bij de wereldkampioenschappen lichte atletiek in het Franse Lyon de 10 km voor senioren. Hij liep de afstand in 1 uur en 20 minuten. AN∎

rOde suIKersaus Het Amerikaanse bedrijf Heinz brengt al sinds 1869 hun beroemde tomatenketchup op de markt. Het is in de hele wereld, dus ook in Israël. In de toekomst mag er in Israël echter geen ‘ketchup’ meer op de verpakking staan. Het Israëlische levensmiddelenconcern Osem was tegenover het ministerie van Volksgezondheid met het argument gekomen dat er volgens de Israëlische richtlijnen te weinig tomaten in de rode suikersaus zouden zitten. Na nauwkeuriger onderzoek bevestigden de Israëlische autoriteiten dit, waardoor het woord ‘ketchup’ op het Hebreeuwse etiket in de toekomst wordt vervangen door ‘kruidmiddel’. AN∎

WaT Te dOen Tegen POLygaMIe?

jOden In MarOKKO

In Israël is polygamie verboden. Deze wetgeving druist in tegen de gewoonte van de islam dat een man tot vier vrouwen mag trouwen als hij hen en de uit de verbintenis voortkomende kinderen kan onderhouden. Ondanks het verbod in Israël leeft naar schatting bijna 40% van de in de Negev woonachtige mannelijke Bedoeïenen in polygamie. Een afgevaardigde van de in de Knesset vertegenwoordigde Verenigde Arabische Lijst is tijdens de verkiezingscampagne al eens aangevallen vanwege zijn polygame levensstijl. Organisaties voor vrouwenrechten van de Bedoeïenen gemeenschap werken intussen met de Israëlische autoriteiten samen om dit fenomeen strenger het hoofd te bieden. De wettelijke vastgestelde gevangenisstraffen moeten nu eindelijk eens uitgevoerd worden. Tegelijk zet de staat in op sancties op het gebied van de sociale voorzieningen voor het geval een islamitisch burger van het land meerdere vrouwen trouwt. De organisaties voor vrouwenrechten vinden voorlichting en vervolgonderwijs effectiever. AN∎

Marokko geldt als een van de meer tolerante Arabische landen. Hoewel de grote meerderheid van de Joodse gemeenschap van het land in de jaren na de stichting van de Joodse staat in 1948 heeft verlaten, bestaat er in Marokko nog altijd een Joodse gemeenschap met ongeveer 5000 leden. Intussen interesseert de jonge generatie zich in toenemende mate voor een toekomst in Israel. In verband hiermee namen afgelopen zomer voor het eerst 30 jonge Joden uit Marokko aan een voorbereidingscursus van het leger deel in het kader van hun emigratie, in de loop van volgend jaar. AN∎

grOT van eLIa WOrdT geresTaureerd De grot in het Karmelgebergte binnen de bebouwde kom van Haifa waar volgens de plaatselijke overlevering de profeet Elia de nacht doorgebracht zou hebben voordat hij de volgende ochtend ten strijde trok, wordt al jarenlang verwaarloosd, hoewel hij uniek is door de antieke inscripties. Er zijn daar in totaal 180 Griekse, 44 Hebreeuwse, twee Arabische en een Latijnse inscriptie te vinden. De plek, die tot de 9de eeuw v. Chr. en dus nog in de tijd van de bijbelse koning Achab voor cultische tekens gebruikt werd, wordt nu met behulp van een financiële injectie van de Israëlische regering onder toezicht van het Israëlische Bureau voor Oudheden gerestaureerd. AN∎ Nieuws uit Israël | 11/2015

15

MaaTsChaPPIj

zangvOgeLs heBBen BOven IsraëL rusT In het voorjaar en in de herfst doorkruisen miljarden trekvogels het Middellandse Zeegebied. Elk jaar komen er in deze regio zo’n 25 miljoen trekvogels om het leven, omdat ze gevangen worden voor de doorverkoop of gedood worden voor de consumptie. Vooral kleinere zangvogels worden het slachtoffer van menselijke vrienden van de gastronomie. De meeste illegale activiteiten worden in Egypte ontplooid. Maar bijna alle andere landen rond de Middellandse Zee doen er ook aan mee. Een rapport van Birdlife International noemt Israël als grote uitzondering. Men benadrukt vol lof dat dergelijke illegale activiteiten in Israël «eigenlijk totaal niet voorkomen», terwijl men alleen al in de palestijnse gebieden ieder jaar 90.000 zangvogels vangt. AN∎

uLTraOrThOdOxe ÜBerfLIegerIn Israëls nationale luchtvaartmaatschappij ELAL heeft de eerste ultraorthodoxe vrouw voor de opleiding tot piloot geaccepteerd. De moeder van drie kinderen, die begin 30 is en uit Jeruzalem komt, beschikt over een Amerikaans brevet, dat ze de afgelopen jaren steeds bijhield en van meer vlieguren voorzag om zich voor de opleiding bij ELAL te kunnen kwalificeren. Tegenover de pers, die haar achternaam geheim houdt, verklaarde ze dat zij de volle steun van haar man geniet. Daarmee is zij tegelijk een aanschouwelijk voorbeeld van het resultaat van een onderzoek van de prestigieuze Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, volgens welke Israëlische vrouwen in vergelijking met vrouwen van andere OESO-landen sneller en omvattender de arbeidsmarkt betreden. AN∎

een verfraaIend OngeLuKje Tijdens een bezoek aan het gerenommeerde Israel Museum kwam een jong meisje te dicht bij de doos waarin een 2000 jaar oude glazen vaas werd bewaard. De vaas brak langs een al aanwezige scheur. Het museum maakte geen ophef van de zaak, want de vaas was snel gerepareerd en ziet er volgens de restaurateur “veel beter uit dan voorheen, en daarom blijft hij ook in de tentoonstelling”. AN∎

gezInnen heBBen heT gOed In IsraëL In een onderzoek van de internationale organisatie InterNations komt Israël na Oostenrijk, Finland en Zweden op de vierde plaats van de meest gezinsvriendelijke landen. In sommige categorieën, zoals bijvoorbeeld ‘algemeen welzijn van gezinnen’ deed Israël het zelfs nog beter. Men meet onder andere de beschikbaarheid van verzorgings- en onderwijsmogelijkheden voor kinderen en de daaraan verbonden kosten. Ook factoren als de kwaliteit van de onderwijsmogelijkheden en de keuzemogelijkheden voor verzorging en onderwijs worden onderzocht. Duitsland kwam dit jaar op de zevende plaats, de VS op de 25ste plek en Saoedi-Arabië is de drager van de rode lantaarn. AN∎

BrazILIanen, OP naar IsraëL! Israël telt onder zijn inwoners ongeveer 12.000 Joden met Braziliaanse wortels. De afgelopen tientallen jaren kwamen er elke jaar een 200 tot 300 nieuwe immigranten uit Brazilië bij, maar de laatste paar jaar stijgt dit aantal ieder jaar met circa 25 procent. Inmiddels verwacht men elk jaar veel meer dan 500 Braziliaanse Joden in Israël. De autoriteiten wijzen op een groot verschil met de migratiemotieven in het verleden; de jonge mensen ontvluchten de hoge criminaliteit in hun vaderland en zoeken naar betere economische opties. AN∎

16

Nieuws uit Israël | 11/2015

MaaTsChaPPIj

KOLOnIsTen

LIChT & sChaduW

I

Israël werd – en dat is helaas niet onder het tapijt te vegen – pas na de wrede brandstichting in het huis van een Palestijns gezin in Duma bij Ramallah wakker. Veel mensen zijn van mening dat er allang tekenen waren dat er storm op til was. Bij deze aanslag moesten vader, moeder en een anderhalf jaar oude baby het leven laten. Een vierjarig kind werd wees. Zoals het er nu uitziet, kennen de autoriteiten de schuldigen wel, maar hebben ze te weinig bewijsmateriaal om hen voor het gerecht te slepen. Anderzijds voert de staat nu de zogenaamde administratieve hechtenis uit. Intussen zit een tiental extremisten uit de Joods-Israëlische maatschappij gevangen, en wel zonder vorm van proces, zonder gehoord te zijn en voor onbepaalde tijd. Anderen kregen in het kader van door de regering aan lagere overheden gegeven aanwijzingen een verbod om zich in Judea en Samaria en/of Jeruzalem op te houden. Weer anderen zijn onder huisarrest geplaatst of mogen ‘s nachts de deur niet uit. Het is duidelijk dat hier een groep sterker is geworden die de wereldlijke wetten van de staat Israël tegen de achtergrond van hun uitleg van de Joodse religieuze wetten minacht. Maar ook al is deze groep sterker geworden en hanteren de internationale media het woord ‘kolonist’ als een soort bewijs voor de extremistische instelling van deze personen, we moeten toch wel duidelijk onderscheid maken. We hebben al enkele maanden geleden in hoofdartikelen duidelijk gemaakt dat het om een heterogene bevolkingsgroep gaat. Ben-Zion (Benzi) Gopstein riep openlijk op om kerken in het heilige land in brand te steken. In de internationale pers noemde men deze radicale kolonist dikwijls ‘kolonistenleider’, en dat terwijl hij ‘slechts’ directeur van de

Iedereen heeft het steeds weer over de Israëlische kolonisten. En je kunt niet van de hand wijzen dat enkele extremistische kolonisten de laatste tijd met gruwelijke acties opzien baarden. Maar het kan ook anders.

organisatie Lehava is, die zich actief verzet tegen de assimilatie van Joden. Hij en ook anderen moeten we geen radicalen noemen, maar juist extremisten. De Joods-Israëlische maatschappij heeft hier een brandend probleem om in politiek en juridisch opzicht het hoofd te bieden. Toch kun je zulke extremisten geen woordvoerders van een bevolkingsgroep noemen die ruim een half miljoen leden telt die niet in het Israëlische kernland wonen en van wie toch minstens 285.000 personen in grotere steden gevestigd zijn die hun woonplaats niet perse op ideologische gronden hebben gekozen. Onder de Israëlische kolonisten heb je seculieren en religieuzen, personen aan de politieke linker- en rechterflank zitten, mensen die om economische redenen naar de goedkopere woongebieden trekken om er een eigen woning te kunnen kopen of om er op een hoger peil dan in het Israëlische kernland te kunnen leven. En zo zijn er ook van die religieus-politiek gemotiveerde extremisten die voor verschrikkelijk nieuws zorgen; maar er zijn ook net zo religieus-politiek gemotiveerde Israëli’s voor wie hun aanwezigheid in Judea en Samaria juist een aanleiding is om een religieuze vrede te bewerkstelligen. Tot hen behoren ook de leerkrachten en de meerderheid van de 1200 studenten van de in 1987 gestichte jesjiva Otniel ten zuiden van de bergen van Hebron. Het centrum Otniel voor de studie van de Talmoed en de Thora verkondigt op zijn homepage duidelijk dat het een verbinding tussen intellect en hart wil leggen, elke student de mogelijkheid wil bieden om zijn of haar individualiteit tot uitdrukking te brengen en in het kader van een open ontdekkingsreis vreugde te vinden in het dienen tot eer van God. In dit verband bevordert men aan deze jesjiva ook kunstzinnige

creativiteit, iets wat al even buitengewoon is als de openlijke belangstelling van de rabbijnse leerkrachten voor andere religies. Het zogenaamde ‘veld’, een project waaraan zowel leerkrachten als studenten van jesjiva Otniel deelnemen, dat in 2002 het toneel van een terreuraanslag van twee Palestijnen was, heeft een lange voorgeschiedenis. De naam van de twee jaar geleden overleden rabbijn Menachem Froman speelt er een rol in. Hij stond bekend om zijn engagement voor een ‘religieuze vrede’. Eigenlijk is het ‘veld’ een stukje grond dat van een Palestijn is die in Israël gevangen heeft gezeten en een broer heeft verloren door schoten van Israëlische soldaten. Hij heeft zijn land ter beschikking gesteld omdat hij gelooft dat muren afgebroken dienen te worden, omdat Joden en moslims geloofsbroeders zijn. Op dit stukje land willen ze een exterritoriale gemeenschap beleven. Men behoort niet om land te strijden en het in zones in te delen, maar elkaar met respect voor de individuen, de maatschappijen en vooral voor de religieuze waarden bejegenen; dan, zo denken deze kolonisten en vele andere betrokken Palestijnse moslims, kun je een nieuwe gezamenlijke leefruimte creëren. Juist in tijden van spanningen, zoals na de ontvoering van de drie studenten die een tijdje later een paar honderd meter van Otniel vermoord werden teruggevonden, ging men hier nog nauwer samenwerken. Men bracht de rouwende gezinnen een gemeenschappelijke condoleancebezoek en organiseerde een vakantiekamp voor Joodse en islamitische kinderen. Beide staan in hun eigen maatschappijen best aan aanvallen bloot, maar gezien de groeiende muren en het toenemende geweld houden ze vast aan hun motto: en nu helemaal. AN∎ Nieuws uit Israël | 11/2015

17

MaaTsChaPPIj

MedIa

een KIjKje BIj de araBIsChe MedIa De makaken, een apensoort, zouden van Joden afstammen, maar ook: de terreurorganisatie Hamas gebruikt methoden van Hitler.

D

De Arabischtalige pers wordt, net als de media in andere culturen, gekenmerkt door een hele waaier aan verschillende meningen en wereldbeschouwingen. Ook heftige debatten zijn aan de orde van de dag; zelfs rond een thematiek waarover je juist binnen de Arabisch-islamitische cultuur toch eigenlijk een consensus zou verwachten: Israël. Twee kortelings gepubliceerde artikelen zijn er een prachtig voorbeeld van. Het ene is een commentaar uit de pen van Abdallah al-Hadlaq, dat in de Arabische krant Al-Watan in Koeweit verscheen. Hij beweert in zijn artikel dat Israël helemaal niet de ware vijand van de Arabische landen is. “Je kunt beter een wijze vijand hebben dan een vijand die geen afwegingen kan maken”, zo stelde hij onder andere. In deze context beschouwt hij Israël, dat hij een ‘vriendenland’ noemt, niet als vijand, maar wijst hij met een beschuldigende wijsvinger duidelijk naar Iran. Hij is van mening dat het leiderschap in Iran fascistische trekken heeft en geen moment zou aarzelen om atoomwapens in te zetten; niet alleen tegen de uitverkoren aartsvijand, maar ook tegen de Golfstaten. Dat zou haaks staan op Israël en het gedrag van de Israëli‘s. Israël, zo zette hij uiteen, beschikt al heel lang over parate atoomwapens, maar heeft er in de vele oorlogen tegen de Arabische landen nooit een gebruikt. “Bij Israël hebben we het over een vriendenland, waarvan geen enkel gevaar voor ons uitgaat. We hoeven echt niet te vrezen dat er ons vanuit Israël kwaad dreigt.” Verder zette al-Hadlaq uiteen: “Wie ons wel bedreigt, wie terreur bevordert en uitvoert en zonder aarzelen het liefst over ons heen zou walsen en ons bezetten, dat is het Führerregime dat de macht aan de Perzische Golf heeft”. Even verderop roept hij de Golfstaten op om elke relatie met Iran af te breken en in plaats daarvan een vriendschapsverdrag met Israël aan te gaan dat zich uitstrekt

18

Nieuws uit Israël | 11/2015

over politiek-diplomatieke, economische en zelfs militaire aspecten. De Palestijnse commentator Majed Hadib zal heel zeker niet zo veel van Israël heel laten als zijn collega uit Koeweit, maar daar staat tegenover dat Hamas in de Gazastrook hem nog veel verder de keel uithangt. In een artikel dat de Palestijnse journalist op de homepage Amad heeft gepubliceerd, die met de PLO sympathiseert, stelde hij onlangs dat Hamas methoden gebruikt die je kunt vergelijken met die van Hitler. Zoals Hitler vernietigingsplannen koesterde, tracht ook de Hamas heerschappij in de Gazastrook de Palestijnse macht te vernietigen. Hij waarschuwde dat als Hamas aan de macht blijft, dit tot de ondergang van het Palestijnse volk zal leiden. “Hitler heeft Duitsland niets anders dan verwoesting gebracht, want hij vermoordde, arresteerde en onderdrukte onder andere zijn eigen volk”, zo schreef Hadib ondubbelzinnig. “Als Hamas op de door hen ingeslagen weg doorgaat, zullen ze het Palestijnse volk naar de ondergang leiden en een eind maken aan de historische strijd van ons volk, dat zoveel bloed en martelaren kent.” Anderzijds ontbreekt het in de Arabische en/of islamitische media niet aan

mensen die uitsluitend op de ‘zionistische aartsvijand’ ingeschoten blijven. Zij spreiden een traditioneel antisemitisme ten toon dat zelfs Josef Goebbels, de hoofdpropagandist van de nazi’s, in de schaduw stelt. In dit verband is de Soedanese journalist Mosab al Mushraf te noemen, die in een van de meest populaire blogs schreef dat de makaken van Joden afstammen. Deze journalist beroept zich in zijn artikel op een gedeelte van de Koran (Soera 5.60), waar staat dat Allah boos was op de Joden en hen toen in apen heeft veranderd. Al Mushraf nam dit als uitgangspunt om parallellen tussen het gedrag van makaken en Joden te laten zien. «Dat het bestaan van apen op Joden teruggaat is een onomstreden feit», en hij voegde er onbekommerd aan toe: “Er zijn twee soorten makaken, zwarte en zilverkleurige. Dat komt overeen met de twee groepen Joden: de Asjkenazische uit Europa en de Sefardische uit de Oriënt.” Van andere schandelijke beweringen willen we maar liever afzien. De reacties op dit artikel waren behoorlijk gemengd, maar de meesten gaven er toch een eenduidig oordeel over: “De schrijver is een absolute idioot die geen verstand heeft van de islam en de Koran”. ML∎

WeTensChaP

MeT OLIe Tegen Is De gerenommeerde krant Financial Times bracht het als een opzienbarend bericht: om zijn stroomverbruik te dekken betrekt Israël de meeste aardolie uit Irak, namelijk ongeveer 77% van alle geïmporteerde aardolie. Veel sensationeler is echter wat de Financial Times er nog bij vertelde: de aardolie stamt uit de Koerdische gebieden van Irak en is voor deze bevolkingsgroep een belangrijke hulp bij het financieren van hun massale strijd tegen de terreurvereniging Islamitische Staat. Alleen al de tussen mei en augustus 2015 door Israël in Koerdisch Irak aangekochte aardolie was ongeveer een miljard dollar waard. AN∎

auTIsMe en WereLdfaaM De Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem heeft het eerste onderzoekcentrum voor autisme van het Midden-Oosten opgericht om dit steeds verder om zich heen grijpende fenomeen (alleen al in de VS een stijging van 600% sinds 1978) niet alleen systematischer te onderzoeken, maar ook betere diagnosemethoden en modernere behandelmogelijkheden te ontwikkelen. De Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem wil daarbij nauw samenwerken met de Hadassah kliniek en vooral uitgaan van een interdisciplinaire samenwerking, maar toch met name haar wereldfaam op het gebied van het hersenonderzoek inbrengen. AN∎

IeTs gOeds vOOr de MensheId Het World Economic Forum heeft de innovatie van het Israëlische bedrijf ElMindA opgenomen in een exclusieve llijst van wetenschappelijke verworvenheden met een enorme economische betekenis die tegelijk voor de hele mensheid iets goeds betekenen. Het bedrijf ElMindA voor biotechnologie heeft een methode ontwikkeld om de functies van de neuronenactiviteit van de menselijke hersenen te meten, iets waarvoor men gebruik maakt van een futuristisch ogende helm. Het onderzoek wordt daardoor goedkoop en bovendien eenvoudig uitvoerbaar en tegelijkertijd zijn de resultaten (o.a. de gedetailleerde indeling van de fasen van de ziekte Parkinson) zeer betrouwbaar. Daarmee behoort de vinding van ElMindA in 2015 tot de 50 meest innovatieve ontwikkelingen in de hele wereld. AN∎

hOeveeL TIjd heB je nOdIg OM Te vLuChTen? Aanvallen met mortiergranaten vanuit de Gazastrook vormen nog steeds een groot probleem voor de bewoners van het gebied vlak over de grens. Het raketafweersysteem IJzeren Koepel neemt deze korte afstand projectielen, die fatale gevolgen kunnen hebben, niet waar. In Israël heeft men een radarsysteem nu zo gewijzigd en geprogrammeerd dat de bewoners niet meer vijf, maar ruim twee keer zo veel seconden ter beschikking hebben om een schuilplaats te zoeken. Het systeem is al in de buurt van de grens opgesteld. Tegelijk komen er nieuwe gevaren aan de orde: onlangs kwam een gezin in een kibboets bij de grens gelukkig met de schrik vrij toen de tv in hun woonkamer een salvo opving dat van een Hamas oefenterrein afkomstig was. AN∎

Nieuws uit Israël | 11/2015

19

WeTensChaP

geneesKunde

zIjn TrauMa’s erfeLIjK? Joden die vernietigingspogingen van de nazi’s hebben overleefd, zijn daar zwaar door getekend. En het is allang bekend dat dit ook een uitwerking op hun kinderen heeft. Uit nieuw onderzoek is gebleken dat de stress van de trauma’s zelfs erfelijk wordt doorgegeven.

O

Overlevenden van de holocaust waren de eerste jaren zwaar getekend door honger en ontberingen. Zeven decennia later valt niet te loochenen dat de vervolgingstijd allerlei fysieke gevolgen heeft, zoals osteoporose als gevolg van jarenlange verkeerde en gebrekkige voeding. Maar het zijn niet alleen de fysieke gevolgen die deze mensen tekenen, het zijn ook de littekens die zij in hun ziel hebben opgelopen. Vanzelfsprekend varieert de intensiteit van mens tot mens. Sommigen zijn erin geslaagd – ondanks zeer ernstige trauma’s ten gevolge van vernederingen, vervolging, mishandeling en angst om het naakte leven – om een ‘normaal’ bestaan op te bouwen, een beroep uit te oefenen en zelf carrière te maken en een gezin te stichten. Anderen functioneerden hooguit, maar liepen op alle terreinen van het leven vast en slaagden er niet in om betekenisvolle intermenselijke relaties te onderhouden. Heel wat door overlevenden van de holocaust gestichte gezinnen zijn zwaar getekend door de trauma’s van het verleden. Wie zich enigszins met dit thema heeft beziggehouden, weet dat de overgrote meerderheid van de overlevenden te kampen heeft met de voor het holocaust syndroom typische symptomen, zoals slaapproblemen en nachtmerries, flashbacks, diverse angsten en gestoorde sociale gedragspatronen (overdreven wantrouwen). Velen worstelen met schuldgevoelens omdat ze het overleefd hebben en zijn hun leven lang in rouw gedompeld om het verlies van ouders, kinderen, grootouders, ooms en tantes en soms ook van de eerste levenspartner en de eerste eigen kinderen. In dit

20 Nieuws uit Israël | 11/2015

verband kun je vaak het woord anhedonie horen, het onvermogen om vreugde en geluk te ervaren. In de eerste jaren na de holocaust bekommerde men zich voornamelijk om de fysieke geneeskundige verzorging van de overlevenden. In die tijd besefte men nog niet zoals tegenwoordig dat deze mensen ook psychisch verzorgd hadden moeten worden. Velen moesten het dus in hun eentje maar zien te redden. De meesten stopten hun trauma’s weg en probeerden troost te vinden in een levenspartner met een soortgelijke geschiedenis, die de ander ook zonder woorden begreep. Daar komt nog een ander aspect bij. Er bestond een tomeloos verlangen om de verloren gezinnen door nieuwe te vervangen. Met het oog op de poging tot volkenmoord scheen het van bijzonder belang om kinderen ter wereld te brengen. Sinds halverwege de 70-er jaren kregen psychologen en psychiaters oog voor de zogenaamde tweede generatie, de kinderen van overlevenden van de holocaust, die voor een deel vanwege de psychische toestand van hun ouders met ernstige psychische problemen te kampen hadden. Daarover zijn allang vakboeken gepubliceerd en men weet ook dat zelfs de kleinkinderen er last van kunnen hebben. Toch zijn deskundigen sinds kort over volkomen nieuwe inzichten op dit terrein aan het discussiëren, want in het kader van een onderzoek ontdekte de in het Mount Sinai ziekenhuis in New York werkzame professor Rachel Jehuda dat de holocaust trauma’s zelfs via de genen doorgegeven worden. Het gaat om een zogenaamde epigenetische vererving,

dat wil zeggen een vererving van niet door genen vastgelegde eigenschappen. In de wetenschap is dit nog heel omstreden, maar uit het onderzoek van Jehuda blijkt overduidelijk dat kinderen van overlevenden van de holocaust bepaalde stresssymptomen van hun ouders erven die niet voorkomen bij kinderen van Joden die in de tijd van de holocaust buiten Europa verbleven. Jehuda onderzocht heel specifieke regionen van genen die met de regulering van stresshormonen in verbinding staan. “Vanuit mijn optiek was het logisch”, zo zette Jehuda na haar publicatie in het vakblad Biological Psychiatry tegenover de pers uiteen, “om juist eens naar dit gen te kijken en na te gaan of de hier geregistreerde ervaringen doorgegeven worden”. Dankzij de controlegroep van kinderen met Joodse ouders die niet aan vervolging hebben blootgestaan, kan zij met grote stelligheid zeggen dat de kinderen van overlevenden van de holocaust niet alleen door het gedrag van hun ouders bijvoorbeeld angstgevoelens hebben meegekregen. De angstgevoelens en de stress van de ouders door mishandeling en vervolging of vanwege het ontdekkingsgevaar in hun schuilplaats zijn evenals de hongerstress chemisch in de genetische structuren van de ouders ingebrand en als erfenis aan de kinderen doorgegeven. Deze onderzoeksresultaten zullen de vakwereld ongetwijfeld nog wel even bezighouden en ook de vraag opwerpen in hoeverre dit eveneens op de verdere generaties invloed heeft. Want inmiddels staan de kleinkinderen van de overlevenden van de holocaust midden in het beroeps- en gezinsleven. AN∎

BIjBeL

BIjBeL

De zeven beloften van GoD voor Israël Deel 7 – de wetgeving

Koning David getuigt in Psalm 19:8-9: “De wet van de HERE is volmaakt, zij bekeert de ziel; de getuigenis van de HERE is betrouwbaar, zij geeft de eenvoudige wijsheid. De bevelen van de HERE zijn recht, zij verblijden het hart; het gebod van de HERE is zuiver, het verlicht de ogen.”

door Burkhard Vetsch (1920–2008) De wetgeving als vierde belofte? Sluiten die elkaar niet uit? Nee, want zoals een liefhebbend vader zijn zoon richtlijnen geeft voor het leven en ook vangrails aanbrengt om hem te beschermen, zo heeft God het ook gedaan. Hij sloot een verbond met Israël en maakte hun via de Tien Geboden voor hun welzijn en bescherming Zijn wil bekend door ze eigenhandig op stenen tafelen te schrijven. Ze beginnen majesteitelijk met: “Ik ben de HERE, uw God” (Ex. 20:2). En dat loopt als een rode draad door de Schrift: God komt hoogachting toe, aanbidding en gehoorzaamheid, en als Schepper van hemel en aarde verwacht Hij dit ook terecht van ons. Achter zijn wet staan liefde en zorgzaamheid: “Mijn verordeningen en Mijn bepalingen moet u in acht nemen. De mens die ze houdt,

zal erdoor leven. Ik ben de HERE!“ (Lev. 18:5, vgl. Deut. 30:14-16). De Tien Geboden zijn aanvankelijk alleen aan Israël toevertrouwd. Maar het Nieuwe Testament maakt ons duidelijk dat de wil van God algemeen geldig is. Daarentegen gelden de ceremoniële wetten van het Oude Testament – zoals de offerwetten of de priesterdienst – uitsluitend voor Israël. Deze moesten in de allereerste plaats Israël kenmerken als het door God uitverkoren volk, Gods heiligheid laten zien en naar het verlossingswerk van Jezus Christus heenwijzen. De eerste vier geboden leren hoe de mens zich ten opzichte van God heeft te gedragen: 1) U zult behalve Mij geen andere goden hebben; 2) u zult geen afbeeldingen van goden maken en die aanbidden; 3) u zult de naam van uw God niet misbruiken; 4) u zult de sab-

bat heiligen. De geboden vijf tot tien zijn richtlijnen voor het sociale samenleven van de mensen: 5) u zult uw vader en moeder eren; 6) u zult niet echtbreken; 7) u zult niet doden; 8) u zult niet stelen; 9) u zult niet liegen en 10) u zult niet het huis van uw naaste begeren of iets anders wat van hem is. God verlangt van Zijn schepselen gehoorzaamheid en appelleert daarbij aan hun verstand, wil en gevoel. Hij wil geen marionetten, maar mensen die zich vrijwillig aan Zijn heerschappij onderwerpen. Jezus Zelf bevestigt de eeuwige geldigheid van Gods wet: “Want, voorwaar, Ik zeg u: Totdat de hemel en de aarde voorbijgaan, zal er niet één jota of één tittel van de wet voorbijgaan, totdat het alles geschied is” (Mat. 5:18). Negen van de tien geboden worden in het Nieuwe testament bekrachtigd. De uitNieuws uit Israël | 11/2015

21

Colofon

BIjBeL

nIeuWs uIT IsraëL

zondering is het sabbatsgebod (vgl. Gal. 4:9-10; Kol. 2:8,16-17; Rom. 14:5-6). God maakte Zijn ‘huisregels’ bekend uit liefde tot welzijn van de mens. Tegenwoordig moet Deuteronomium 32:3 opnieuw geleerd worden: “Geef grootheid aan onze God!” De wet wil ook alles bevorderen wat het menselijk met elkaar aangenaam maakt. Romeinen 13:10 vat dit als volgt samen: “De liefde doet de naaste geen kwaad. Daarom is de liefde de vervulling van de wet.” God dwingt Israël, noch u of mij om gehoorzaam te zijn; Hij dwingt ook niemand om in Zijn Zoon te geloven om eeuwig leven te ontvangen. Maar hoe totaal anders zou het er in deze wereld uitzien als godsvrucht de overhand had en men Gods geboden vrijwillig en dankbaar als hulp voor het leven zou aannemen en opvolgen! In Psalm 19:8-9 getuigt koning David: “De wet van de HERE is volmaakt, zij bekeert de ziel; de getuigenis van de HERE is betrouwbaar, zij geeft de eenvoudige wijsheid. De bevelen van de HERE zijn recht, zij verblijden het hart; het gebod van de HERE is zuiver, het verlicht de ogen.” In Ezra 7:10 staat: “Ezra had immers zijn hart erop gericht om de wet van de HERE te onderzoeken, om die te doen”. Is dat ook uw levensmotto, geliefde lezer?

Over Israël staat de belofte: “Dit is het verbond dat Ik na die dagen met het huis van Israël sluiten zal, spreekt de HERE: Ik zal Mijn wet in hun binnenste geven en zal die in hun hart schrijven. Ik zal hun tot een God zijn en zij zullen Mij tot een volk zijn” (Jer. 31:33). En tot Ezechiël sprak de Here: “Ik zal hun één hart geven en een nieuwe geest in hun binnenste geven. Ik zal het hart van steen uit hun vlees wegdoen en hun een hart van vlees geven, zodat zij in Mijn verordeningen gaan en Mijn bepalingen in acht nemen en die houden. Dan zullen zij Mij een volk zijn, en Ik zal hun een God zijn» (Ez. 11:19-20). Dat is dan het gelovig overblijfsel waar Jesaja over spreekt, die Paulus in de Brief aan de Romeinen twee keer citeert: “En Jesaja roept over Israël uit: Al zou het getal van de Israëlieten zijn als het zand van de zee, slechts het overblijfsel zal behouden worden. Want Hij voltooit een zaak en handelt die af in gerechtigheid. De Here immers zal metterdaad Zijn zaak snel afhandelen op de aarde! En zoals Jesaja van tevoren gezegd heeft: Als de Here van de hemelse legermachten ons geen nageslacht had overgelaten, zouden wij als Sodom zijn geworden en aan Gomorra gelijkgemaakt zijn geweest!” (Rom. 9:27-29). God blijft bij Zijn beloften!

®

nederLand: Beth-shalom, Postbus 193, 3940 ad doorn telefoon 0343 477288 fax 0343 477447 e-mail: [email protected]

®

aBOnneMenTen: Beth Shalom, Postbus 193, 3940 AD Doorn, tel. 0343 477288 Giften: IBAN NL27INGB0000094400 t.n.v. Beth-Shalom Doorn En extra: BIC: INGBNL2A Betalingen: IBAN NL52 INGB 0000 4092 00 BIC INGBNL2A t .n.v. Middernachtsroep Doorn ook voor België. «Nieuws uit Israël» verschijnt ook in het Duits, Frans, Engels, Spaans, Portugees, Hongaars en Roemeens. Alleen in de betreffende landen. Abonnement Nederland en België: gratis, Vanuit Nederland naar andere landen in Europa: EUR 26.40, Buiten Europa en Suriname: EUR 31.80. GASTENHUIS IN ISRAëL: Beth-Shalom, P.O.B. 6208, Haifa 31060/Karmel Israël tel. 00972-4-83774-81 TESTAMENTAIRE BESCHIKKINGEN: (via een notaris) «Ik legateer vrij van rechten en kosten aan de Stichting: Zendingswerk Middernachtsroep statutair gevestigd te LEIDEN en geregistreerd onder nummer .41166018. bij de Kamer van Koophandel Rijnland, een bedrag van EUR…»

gedachtig aan het feit, dat alle menselijke kennis slechts onvolkomen is (1 Cor. 13:9), geven de auteurs voor eigen verantwoording hun persoonlijke visie weer auTeurs Initialen van de auteurs en bronvermeldingen in dit nummer: CM = Conno Malgo; FW = Fredi Winkler; ZL = Zwi Lidar

“Dan zullen zij Mij een volk zijn, en ik zal hun een GoD zijn” ez. 11:20

22 Nieuws uit Israël | 11/2015

Voor de inhoud van vreemde web-pagina’s waarnaar verwezen werd kunnen wij niet aansprakelijk worden gesteld. Wij verklaren hiermee uitdrukkelijk, dat op het tijdstip van het tot stand brengen van de link geen illegale inhoud op de verbonden websites herkenbaar waren. Op de actuele en toekomstige vormgeving, de inhoud of de auteursrechten van de verbonden sites hebben wij geen invloed. Voor illegale, foute of onvolledige inhoud en vooral voor schade, die uit het aanklikken of niet aanklikken van zulke aangeboden informatie ontstaat, is alleen de aanbieder van de site verantwoordelijk, naar wie verwezen werd, niet degene, die enkel via links naar de bewuste publicaties verwijst.

Nu te bestellen! Leven in de verwachting van Zijn Komst Norber t Lieth

Leven in de verwachting van Zijn Komst

Bijbelse theologie in het licht v an Jezus’ weder komst

Bijbelse theologie in het licht van Jezus’ wederkomst

Nieuw

Een vooraanstaande theoloog zei eens: ‘Wanneer de Gemeente van Christus het belangrijke thema van de eschatologie verwaarloost, kijkt ze alleen maar bij zichzelf naar binnen. Door de focus echter te richten op de wederkomst van de Heere Jezus, doet de Gemeente recht aan haar werkelijke taak!’ Het nieuwe boek van Norbert Lieth ‘Leven in de verwachting van Zijn Komst’ houdt zich diepgaand bezig met de focus op de terugkeer van onze Heere Jezus Christus. Het boek behandelt de Bijbelse fundamentele leer om Hem dagelijks te verwachten en laat zien welke consequentie deze houding van verwachting op het leven van de individuele christen en de gemeente moet hebben. Dit boek moet het verlangen wekken om te leven in de verwachting van de spoedige komst van onze Heere Jezus. Norbert Lieth • 350 pag. • paperback

€ 14,95

Israël, Gods oogappel

Messiaanse Psalmen

Een oogappel is een zeer gevoelig lichaamsdeel, dat bescherming nodig heeft. Israël is een gevoelig onderwerp, is dagelijks in het nieuws. Israël wordt geliefd en verguisd, bedreigd en vervolgd. Is eeuwenlang door de kerken beschouwd als een volk waarmee God afgedaan heeft. Vandaag heeft bijna iedereen een mening over Israël. Dit bracht de auteur tot de vraag: “Wat zegt de Bijbel over Israël?” Met een aanvullend hoofdstuk 27 over enkele types van Christus.

De Psalmen in het Oude Testament bevatten immense schatten! Zij roemen de verhevenheid en de gerechtigheid van God en geven een overzicht van Gods heilsgeschiedenis vanaf de uitverkiezing van Israël tot en met het overblijfsel van Israël in de eindtijd. Door de Psalmen spreekt de Here ook al duizenden jaren op unieke wijze tot het hart van elke gelovige. Een boek dat bemoedigt!

Hendrik Schipper • 694 pag. • gebonden € 17,50

Norbert Lieth • 280 pag. • gebonden € 10,00 € 7,50

Israëlkalender 2016

Onze nieuwe Israëlkalender, weer met 13 prachtige foto’s. Ze tonen het Heilige Land vanuit vogelperspectief. De kalender vermeldt Christelijke en Joodse feestdagen en heeft voor elke maand een passend Bijbelvers. Het is een ware blikvanger met afmetingen van 42 bij 29,7 cm.

Zendingswerk Middernachtsroep Postbus 193 3940 AD Doorn

0343 - 477 288 [email protected] www.middernachtsroep.nl

€ 11,5

0

Wat betekent de OPNAME voor ons? zaterdag 14-11-15 b egin 14:00 met boekentafel • muziek en samenzang

Het Brandpunt Postweg 18 Doorn

Middernachtsroep

Norbert Lieth