Jembatan. Voorwoord. Ze zijn er bijna

Jembatan Jembatan is een uitgave van Stichting Samenwerking Vlissingen-Ambon

Jaargang 2 / nr. 1 / januari / 2007

Voorwoord Nu het jaar ten einde loopt is het wellicht goed om terug te kijken. Het jaar 2006 zal voor Stichting Samenwerking Vlissingen – Ambon (SSVA) de geschiedenis ingaan als een bewogen jaar waarin veel dingen zijn gebeurd. Allereerst het rumoer rondom het verpleegkundigenproject, waar we negatief in het nieuws kwamen in de plaatselijke krant en in de molukse magazine Marinjo. Achteraf gezien een mega-project met 20 verpleegkundigen, verspreid over Oost-Souburg, Middelburg, Axel en Vught. Eén van de belangrijkste dingen die we dit jaar geleerd hebben is dat we onze organisatie transparant(er) hebben gemaakt. Er zijn bijvoorbeeld een aantal openbare informatiebijeenkomsten geweest, de website is van de grond gekomen en onze nieuwsbrief Jembatan is verschenen. Daar waar nodig hebben we verbeterpunten aangegeven in onze werkwijze, zoals verwoord in de laatste openbare bijeenkomst in het molukse centrum Mae Uku in Oost-Souburg. Deze openheid

heeft ons geen windeieren gelegd : het aantal mensen dat iets wil doen in het kader van de stedenband groeit! Dit jaar is er een delegatie uit Ambon in Vlissingen op bezoek geweest en in het najaar is er een delegatie onder leiding van burgemeester A. Van Dok – Van Weele naar Ambon gegaan voor een tegenbezoek en om de verjaardag van de stad Ambon te vieren. Dit alles om de relatie Vlissingen – Ambon verder inhoud te geven. In Ambon heeft onze burgemeester het startsein gegeven voor het onderwijsproject en momenteel worden de mogelijkheden bekeken voor een stage van Pabo- en ROC studenten in Ambon. Het ‘sampah-project’ (afvalverwijdering) begint op diverse niveaus vorm te krijgen en gemeente Vlissingen zal haven- en visserijdeskundigen uit deze gemeente inzetten om de havenontwikkeling in Erie, een dorpje vlakbij de stad Ambon, verder vorm te geven. Op de valreep organiseerde SSVA een optreden van het Tim Kesenian (kultuurgroep)

van de Pattimura Universiteit van Ambon in een uitverkocht Arsenaaltheater in Vlissingen. Bij het schrijven van het bovenstaande kregen we nog een sms-je van Jopie Ilintutu, een van de verpleegkundigen die hier stage liep over het oogoperatie-project : ..”momenteel is men bezig met de 138ste patiënt, de jongens zijn heel erg moe, maar heel blij; nog een paar dagen dan zijn ze klaar, allemaal de groeten van Strous en Folker …….” Besluitend, we hebben dit jaar veel gedaan en foutloos was het niet. Maar met de verbeterpunten in ons achterhoofd gaan we ‘verder op de ingeslagen weg en ambitieus als we zijn willen we een bijdrage blijven leveren aan de ontwikkeling van Ambon manis e. Namens de Stichting Samenwerking Vlissingen – Ambon wens ik u en de uwen een goed en gezond 2007.

Bob Latuheru, voorzitter Stichting Samenwerking Vlissingen - Ambon

Ze zijn er bijna... Enkele maanden geleden is de burgemeester van Vlissingen, mevrouw van Dok -van Weele, vermoeid maar enthousiast, teruggekeerd van haar tweede bezoek aan Ambon.

Colofon Redactie Rob Boddaert Nico Lopulissa Riet Lekawael Cees Roth

Redactie-adres Jembatan Wittezeestraat 31 4388 GE Oost-Souburg Email : [email protected]

Secretariaat SSVA J. de Brunestraat 19 4336 DM Middelburg Email : [email protected] Website : vlissingen-ambon.nl Aan dit nummer werkten verder mee : Bob Latuheru, Sien Loekemeijer, Evie Malawauw, Ron Steenaert en Bob Laisina Jembatan (= brug) verschijnt twee keer per jaar. Oplage : 500 ex. Layout: Cees Roth / SRP Middelburg Print: Repro / Gemeente Vlissingen

"Soms zou ik willen dat Ambon rechtstreeks aan te vliegen was vanuit Amsterdam", verzucht de Vlissingse burgemeester. En: "Je moet wel erg graag naar Ambon willen om deze reis elke keer te maken". De vermoeidheid na haar laatste reis is nog niet helemaal verdwenen, maar de gedrevenheid en het enthousiasme zijn er niet minder om."Wat een ongelooflijke progressie is er in korte tijd gemaakt !". Tijdens haar eerste bezoek aan Ambon, in 2005, waren de naweeën van de oorlog nog duidelijk voelbaar. 'Sindsdien heeft het gemeentebestuur van Ambon een grote inspanning geleverd om op allerlei manieren toenadering en verzoening bij de bevolking tot stand te brengen, daarbij gesteund door de energie en de sterke wil van de Ambonezen zelf om er tegenaan te gaan'. 'Zo is men bezig allerlei internationale contacten te leggen, bv met de Australische stad Darwin, o.a om te komen tot een betere

onderlinge samenwerking en afstemming op logistiek gebied ten dienste van het Medisch Operatieteam. Ook werd het afvalprobleem aangepakt, o.a. door het oprichten van een composterings installatie buiten de stad en is er een zeer succesvol symposium over afvalverwerking gehouden. Verder is de universiteit op schitterende wijze herbouwd,zijn de wegen opgeruimd en verrijzen er overal nieuwe gebouwen.Kortom, men werkt zich drie slagen in de rondte om de wederopbouw gestalte te geven, daarbij ondersteund door de regering in Jakarta en de UNDP (de ontwikkelingspoot van de VN). Ik heb dus een totaal ander beeld van de stad gekregen dan tijdens mijn eerste bezoek. Er moet natuurlijk nog heel veel werk verzet worden, maar ik heb het gevoel dat de mensen langzamerhand weer geloven in een betere toekomst'. 'Onderwijs kan hier een belangrijke rol in spelen.Zoals gezegd, de universiteit Jembatan

1

Sera’s Satè SCHOTELS DIVERSE SOORTEN GEGRILD VLEES MET FRANSE FRIETJES, LEKKERE SAUZEN EN DIVERSE SALADES OOK VEGETARISCHE GERECHTEN BEZORGEN VAN 17.00 - 24.00 UUR ‘S MAANDAGS GESLOTEN

SURABAYA INDISCH- INDONESISCH RESTAURANT

“In de sfeer én met de smaak van tempo doeloe...” Authentiek Oost-Javaans Rijsttafelbuffet

Voor al uw feesten & partijen Info: E.J. Matitaputty Tel. 06 - 16 41 63 82 Fax. 084 - 76 50 824

Email: [email protected]

Altijd Scoren met spullen van

(onbeperkt)

Van 17.00 tot 21.30 uur €18,50 p.p. Kinderen tot 10 jaar halve prijs

Gezond rijsttafelen! In onze gerechten verwerken wij uitsluitend verse kruiden en gezonde producten en géén vet-sin

Stationsstraat 20 Middelburg Tel (0118) 635914 2

Jembatan

Lederwaren Walstraat 85 Vlissingen Telefoon: 0118 416706

Delegatie van Vlissingen woont de viering van de 431e verjaardag van de stad Ambon bij.

Burgemeester Anneke Van Dok-Van Weele geeft startsein voor het onderwijsproject door het schenken van 4 keyboards, 4 gitaren en 20 melodica’s.

marcheert weer en we zijn erg blij dat het ICT-project Engels met basisschool "De Wissel" in Vlissingen en leerlingen van 4 openbare basisscholen in de stad Ambon van start is gegaan,ondersteund door de universiteit in Ambon. Verder willen we komen tot een uitwisseling van Vlissingse en Ambonese studenten, te beginnen in 2007, om te zien of we know-how kunnen uitwisselen op het gebied van visserij en komt er een onderzoek naar de haalbaarheid van een toeristisch programma op Ambon. Volop plannen en ontwikkelingen, maar goed

communiceren met elkaar is erg belangrijk'. In dit verband is het bijzonder verheugend te kunnen zeggen dat het probleem met de verpleegkundigen van de baan is. Allereerst was ik ontzettend blij te vernemen dat Lenie Poppe tijdens haar recente vakantie op Ambon aan alle verpleegkundigen van de laatste groep een certificaat heeft kunnen uitreiken. Voorts heb ik zelf een openhartig en zeer goed gesprek gehad met de betrokkenen en zijn we kunnen komen tot harde afspraken met betrekking tot dit belangrijke project, niet in de laatste plaats door de manier waarop

Mevrouw Tetelepta (gemeentesecretaris) de problemen is tegemoet getreden. Ik heb daar heel veel respect voor'. 'Zo zullen alle afgestudeerde verpleegkundigen aan een baan worden geholpen en moet iedere verpleegkundige die uitgezonden wordt een relatie hebben met het ziekenhuis in Ambon. Ook zijn er nieuwe, duidelijke contracten opgesteld die door alle partijen worden ondertekend'. ' We hebben dus heel veel actiepunten kunnen formuleren. Het projectvoorstel ligt dan ook ter goedkeuring bij de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en als de goedkeuring er is mogen we weer een delegatie uit Ambon verwelkomen om de handtekeningen te zetten. Weer een stap naar een normaal leven voor de mensen op Ambon.Ze zijn er bijna..........' (RB)

Van Goes naar Ambon Even voorstellen, mijn naam is Sien Loekemeijer uit Vlissingen en ik werk bij de Belastingdienst in Goes. Op een dag stond ik op het station in Goes te wachten op de trein naar Vlissingen. Opeens hoorde ik enkele jongelui in het Indonesisch praten. Omdat ik tussen 1975 en 1987 al 5 maal in Indonesia ben geweest en Indonesisch spreek viel mij dit direct op. Ik begon een gesprek in Bahasa met hen en zij vertelden mij dat ze verpleegkundigen uit Ambon waren. Natuurlijk had ik al eerder over de stedenband AmbonVlissingen gelezen en gehoord dus konden we daar wat over praten. Zij vroegen mij hoe ze mij mochten noemen en nadat ik had gezegd dat mij dit niets uitmaakte besloten ze mij Tante Sien te noemen. Deze 3 jongelui bleken Sherly, Jos en Abdullah te zijn. Sinds die tijd zag ik hen regelmatig op het perron en riepen ze al van verre “Hallo Tante Sien”. In de trein vroegen ze mij dikwijls hoe ze bepaalde dingen in het Nederlands tegen hun patiënten moesten zeggen en vroegen ze

mij naar bepaalde Nederlandse gebruiken die ze niet helemaal begrepen. Vooral met Sherly had ik veel contact en na enige tijd kwam zij regelmatig bij mij thuis om aan haar werkstuk te werken of gezellig samen te eten en muziekvideo’s te bekijken. Samen gingen we naar het Carnaval kijken in EttenLeur en met Jopie en Librek er bij naar de Keukenhof. Ik leerde van hen en ik probeerde hen wat te laten zien van het dagelijks leven in Holland. Natuurlijk ben ik ook op hun afscheidsfeest geweest en mocht ik mee naar Schiphol om hen weg te brengen. Omdat zij wisten dat ik na 20 jaar weer een reis naar Indonesia ging maken om oude vrienden te bezoeken, nodigde Sherly mij uit om haar op te zoeken in Ambon. Zo gezegd zo gedaan na aankomst in Jakarta en een verblijf van enkele dagen bij een vriendin in Lembang vertrok ik naar Ambon. Om 7 uur ’s morgens kwam ik aan op het vliegveld in Ambon. Sherly + familie en buren stonden al te wachten. Daarna per busje naar kampong

Allang waar ik zou logeren in het huis van de ouders van Sherly. De weg naar Allang was zoals ik me had voorgesteld, hobbelig en op een zeker punt moesten we ook met het busje door het water rijden ! Allang was voor mij geweldig. Aan de zee en heerlijk relaxed. Iedere avond viel ik in slaap bij het geluid van de golven, wind en gitaarmuziek. Het was heerlijk om daar te mogen zijn. De ontvangst door Sherly’s familie was hartverwarmend. Hun huis beviel me prima. Ik miste mijn douche niet want een Indonesische mandikamer is ook best lekker. Gelukkig spreek ik redelijk Indonesisch zodat ik met iedereen kon praten. Iedereen prees me de hemel in omdat ze vonden dat ik erg goed Bahasa sprak. Het was goed om met iedereen over van alles te kunnen praten. De DVD’s van Jantje Smit en BZN die ik had meegebracht voor Sherly werden hele dagen bekeken ! Als rechtgeaarde Vlissingse heb ik veel tijd doorgebracht met strandwandelingen Jembatan

3

Sien met de dominee in de kerk van het dorpje Allang

Sien op bezoek bij 5 verpleegkundigen in het ziekenhuis in Kuda Mati; deze vijf liepen hier in Nederland stage.

Heerlijk relaxen aan het strand

bij Allang. Zondags naar de Bethel kerk geweest en alles was goed te volgen, zelfs de liederen waren hetzelfde als in onze Protestantse kerk.

Dit is RSU Daerah in Kuda Mati. Natuurlijk is dit geen Streekziekenhuis Walcheren maar ik vond het op het eerste gezicht een eenvoudig en schoon ziekenhuis. Latuhallat bezocht samen met Sherly,Jopie,Semmy en natuurlijk nog vele andere vrienden en bekenden.

Na enige dagen in Allang riep iedereen Tante Sien of Ussie naar mij. Natuurlijk ook in Ambonstad geweest en het ziekenhuis bezocht waar 6 van de verpleegkundigen werken (Jopie, Semmy, Joshua, Librek, Gerda en Sherly).

steentje dat ik uit Allang meegebracht heb. Ik neem het in mijn hand en in gedachten ga ik even ronda ronda in Allang met alle mensen die ik daar heb ontmoet. En betul, ik voel me echt weer senang ! (SL)

Pintu Kota vond ik heel mooi. Het was mijn eerste bezoek aan Ambon maar zeker niet mijn laatste. Als ik me hier in Vlissingen soms wat gestrest voel, dan pak ik een schelpje of

Bezoek aan Ambon van 4 – 15 september

Het afvalproject in Ambon De delegatie voor het afvalproject bestond uit mevr. A. van Dok- van Weele ( burgemeester van Vlissingen), de heer W.M.C. van Baalen ( projectcoördinator ) en de heer R.C.H. Steenaert ( coördinator afvalverwijdering ). Verder reisden mee, de echtgenoot van de burgemeester, de heer P. van Dok, de voorzitter van de projectgroep visserij, dhr H. de Haas en de voorzitter van de SSVA, de heer B.Latuheru. Na een vermoeiende reis kwam de delegatie op 7 september vroeg in de morgen aan op Ambon. Daar werden wij welkom geheten door personeel van de gemeente Ambon en onze tolk Paulien Pareira. De delegatieleden kregen even de tijd om zich op te frissen in het hotel waarna zij getuige waren van de festiviteiten ter gelegenheid van het 431 jarig bestaan van de stad Ambon. 4

Jembatan

De dag werd afgesloten met een diner in de ambtswoning van de burgemeester van Ambon. Dit diner was een uitstekende gelegenheid om te netwerken met alle vooraanstaande lokale en provinciale ambtenaren. Ook waren hier aanwezig de vertegenwoordigers van de zusterstad Darwin, Australië. Tevens werden de eerste contacten gelegd met UNDP, een organisatie van van de VN , die Ambon al langer ondersteunt bij het oplossen van het afvalprobleem. De dagen daarna had de Vlissingse delegatie ontmoetingen met het lokale bestuur, de stuurgroep Ambon-Vlissingen, het management en personeel van de dienst afvalverwijdering. Ook werd een bezoek gebracht aan de nieuwe stortplaats, een ziekenhuis met een afvalverbrandingsoven en inspecteerden we de twee door Vlissingen geschonken

huisvuilauto’s. De vertegenwoordiger van de UNDP, dhr Suparman, was aanwezig bij alle bezoeken en vergaderingen.

Seminar over de afvalproblematiek in de stad Ambon.

Op 11 en 12 september werd een seminar gehouden waaraan door 75 personen werd

deelgenomen waaronder alle belangrijke vertegenwoordigers. Tijdens dit seminar werd gediscussieerd over de problemen van de afvalinzameling en verwerking op Ambon. Al gaande het seminar werden ook oplossingen aangedragen en aan het einde van dit seminar is een actielijst opgesteld waarbij steeds samenwerking is gezocht met UNDP. De belangrijkste punten uit de actielijst zijn: -

samenstellen werkgroep afvalverwijdering opstellen afvalverwijderingsplan opstellen afvalverordening invoeren reinigingsrecht ( belastingsy steem ) ontwikkelen stortplaats en inzamelsysteem aanschaf huisvuilwagens aanschaf technische hulpmiddelen voor onderhoud keuze van aanbiedplaatsen voor het afval in de stad milieubewustzijn introduceren op de scholen opzetten trainingen voor management en inzamelpersoneel.

Vlissingse vuilniswagen in Ambon Stad.

Deze actielijst is door beide burgemeesters ondertekend. Het bezoek aan Ambon was noodzakelijk om gegevens te verzamelen voor de subsidieaanvraag bij de VNG. De aanvraag is inmiddels ingediend en

mondeling is toegezegd dat de subsidie zal worden verleend. Dit plan vormt de basis om in de komende jaren te werken aan een afdoend afvalmanagementsysteem voor een gezonder en schoner milieu op Ambon.(RS)

Ambon vraagt Zeeland extra medische hulp VLISSINGEN – De Molukken hoopt dat volgend jaar meer Zeeuwse artsen naar Ambon komen voor operaties van veel voorkomende klachten. Behalve aan oogartsen is ook behoefte aan onder meer urologen en logopedisten. “Er is gevraagd om uitbreiding van het project”, verklaart oogarts C. Strous, die net terug is van een tweeweeks werkbezoek aan Ambon. “Veel mensen hebben bijvoorbeeld klachten aan de urinewegen. Ook zijn er veel afwijkingen aan de schildklieren en aan botten.” De overheid van de Molukken heeft een verzoek ingediend om volgend jaar meer specialisten mee te nemen. Dat wordt nu besproken door de betrokkenen bij het project, zegt Strous. Het is de bedoeling dat volgend jaar voor de derde keer Zeeuwse medici naar Ambon gaan om medische zorg te verlenen aan mensen die daar zelf het geld niet voor hebben. In 2002 zijn volgens Strous voor de eerste keer oogartsen naar de Molukken gegaan voor het uitvoeren van staaroperaties. De tweede medische reis is net beëindigd.

Eén ziekenhuis Strous: “We zijn twee weken weg geweest en hebben in negeneneenhalve dag tweehonderd staaroperaties uitgevoerd. Dat kan, als je het goed organiseert en dat is gebeurd. We hebben in één ziekenhuis gewerkt, dus dat scheelt veel reistijd. Bovendien hebben de verpleegkundigen die hier in Zeeland op stage zijn geweest en die we oogheelkundig

volgende patiënt al klaar was voor de ingreep. Elke operatie nam twintig tot dertig minuten in beslag. De artsen opereerden tot half vier ’s middags en hielden daarna spreekuur voor speciale gevallen.

Oogarts Strous in Ambon

hebben bijgeschoold, ons daar heel goed geholpen.” Omdat er twee operatiekamers waren, konden de twee oogartsen op hetzelfde moment werken. De verpleegkundigen konden de plaatselijke verdoving toedienen, zodat meteen na een operatie de

Doelstelling “De doelstelling is gehaald”, stelt Strous tevreden vast. “We hebben een groep mensen zonder geld voor medische zorg kunnen helpen. Vaak hadden de patiënten dubbelzijdige rijpe staar. Dat betekent dat ze nog wel kunnen zien dat het licht en donker wordt, maar verder bijna niks.” Na de behandeling moeten ze een paar keer worden gecontroleerd. De Indonesische Oogheelkundige Vereniging heeft toegezegd dat alle patiënten over een maand worden gecontroleerd. Als de oogartsen volgend jaar weer naar Ambon gaan, wordt geprobeerd ook patiënten van andere Molukse eilanden naar Ambon te halen. Strous: “Je bent daar zomaar niet klaar.” (bron: PZC 20/12/2006)

Jembatan

5

Ambon vraagt ondersteuning visserij Aan de binnenbaai van Ambon bij het dorpje Eri heeft de gemeente Ambon een nieuwe vissershaven aangelegd. Men is daar bezig met de bouw van aanlegsteigers, een visafslag (mijn), een ijsfabriek en een koelhuis. Vlissingen wordt erbij gevraagd hieraan ondersteuning te verlenen bij de ontwikkeling van deze vissershaven. In een eerder ondertekend MOU is een uitgewerkt plan gemaakt voor het dorpje Seri, aan de buitenkant van de baai. Vanwege de kerusuhan (conflict) kon de ontwikkeling ten aanzien van dit plan geen doorgang vinden. Tevens is de financiering van dat plan een probleem. Na de kerusuhan is de gemeente Ambon zelf met de ontwikkeling van de haven in Eri begonnen. Het voordeel van Eri is dat het gunstiger ligt tijdens de regenperiode.

Het heeft minder last van de zware stormen en hoge golven dan Seri, die aan de buitenkant ligt. De vissers kunnen dan het gehele jaar door hun boten aanleggen in de haven van Eri. Verder ligt Eri korter bij de stad Ambon, waar de meeste vis wordt verkocht. Gemeente Ambon heeft vanwege deze argumenten gekozen voor Eri. De delegatie uit Vlissingen heeft nu duidelijk gemaakt te kiezen en mee te gaan met de ontwikkeling die de gemeente Ambon heeft ingezet. Dit betekent dat formeel duidelijk gemaakt moet worden aan het dorp Seri dat Vlissingen niet verder gaat met de ontwikkeling in Seri, maar de havenontwikkeling in Eri samen met de gemeente Ambon ondersteunt. De stuurgroep Vlissingen Ambon is niet in staat om financiële hulp te bieden aan de

bouw van de haven. Daarvoor moet externe fondsen aangeboord worden. Vlissingen heeft zelf wel een vissershaven van formaat en bezit kennis en ervaring op dit gebied die zeer actueel zijn. Ook zijn er bedrijven in Vlissingen die bereid zijn mee te denken en te werken bij de verdere ontwikkeling van de haven in Eri en te zijner tijd de commer- cialisering van de producten. Met andere woorden: de onderlinge hulp zal bestaan uit deskundigen op het gebied van havenontwikkeling en visserij naar Ambon te sturen om daar het werk te laten doen en deskundigen uit Ambon hier in Vlissingen praktijkervaringen te laten opdoen om die toe te passen in de eigen situatie. Investeren in mensen via mensen zal de hoofdlijn zijn van deze samenwerking.(BL)

Een vissersvlot op zee

Vissersboot in de haven van Vlissingen

Vis op de markt in Ambon

Actie voor familie in Ambon vanuit Souburg In mei 2005 gingen Wim de Jong en levenspartner Lisetta de Witte uit Oost-Souburg na 10 jaar weer naar Ambon om familie te bezoeken en om gewoon weer leuke plekken te bezoeken in de Molukse archipel. In de 10 jaar is er veel veranderd op het eiland. Ambon was in 1999 en de daarop volgende jaren een strijdtoneel van een gewelddadig conflict met duizenden doden en gewonden en honderdduizenden vluchtelingen. Een conflict dat langs religieuze lijnen werd uitgevochten : christenen en islamieten stonden tegenover elkaar. De stad en elk dorp op het eiland hadden er mee te maken. Bij het bezoek in 2005 was sprake van een relatieve rust en de stad Ambon was volop bezig met de wederopbouw. Even buiten de stad Ambon, in het dorp Lateri, logeerden Wim en Lisetta bij familie. In dit dorp werden 6

Jembatan

Wim en Lisetta geconfronteerd met de woonsituatie van drie neven van Wim : Jonkie, Ferly en Rudi. De drie jongens, waarvan de ouders zijn overleden, wonen alleen in hun “huis”: het dak zit vol gaten, er is geen badkamer, geen toilet; de aangebouwde keuken is door een storm weggewaaid. Er staan geen bedden waardoor de jongens op de grond moesten slapen. Vaak wordt er een beroep gedaan op de naaste familie in het dorp. Werk vinden is een groot probleem, dus geld om de nodige reparaties te verrichten is er niet. Reeds tijdens het bezoek besloten Wim en Lisetta iets te doen om hun drie neven te helpen. Terug in Nederland besloten de Souburgers om geld in te zamelen bij familie en vrienden, maar Wim wilde meer. Hij wilde meedoen met de Vierdaagse van Nijmegen als tegen-

prestatie en tegelijkertijd konden sympathisanten zijn wandeltocht sponsoren voor het goede doel.Echter, na 1 dag lopen werd de Vierdaagse op 19 juli van dit jaar afgelast, daar door de hitte een deelnemer het leven liet. Maar gelukkig lieten sponsoren het niet afweten. Deze sponsoractie loopt gewoon door tot het moment dat Wim in 2007 weer naar Ambon gaat om het huis van zijn neven te repareren. Donaties kunnen gestort worden op rekeningnummer 30.38.65.903 ten name van W.F. de Jong te Oost-Souburg, onder vermelding van ‘sponsorloop’.(NL) Voor meer informatie : HYPERLINK "http://www.4theloveof3.nl" www.4theloveof3.nl

Rob Boddaert draagt graag z’n steentje bij Toen de burgeroorlog uitbrak op de Molukken en het enorme leed zichtbaar werd voor de hele wereld, kreeg ik het gevoel dat er vanuit Nederland cq Vlissingen iets moest gebeuren.

naam

Rob Boddaert

Leeftijd

57 jaar.

Getrouwd met….

Ine en we hebben twee jongens: Jérôme(30 jr)en Romain (27 jr) En we zijn heel trots op onze prachtige kleindochter Zoë.

Werkt als

Docent Frans aan de CSW te Vlissingen.

Actie voor de Molukken op school, vertel.

Elk jaar organiseert de school een zgn.sponsordropping, het ene jaar voor een binnenlands en het andere jaar voor een buitenlands doel. Toen de burgeroorlog uitbrak op de Molukken en het enorme leed zichtbaar werd voor de hele wereld, kreeg ik het gevoel dat er vanuit Nederland cq Vlissingen iets moest gebeuren, juist toen. In 2004 hebben we de opbrengst (? 4500,00!) daadwerkelijk bestemd voor de stichting Rinamakana van zuster Moens. Ik heb begrepen dat het geld is gebruikt voor het slaan van waterputten. Prima natuurlijk.

Wat vind je van de stedenband Vlissingen – Ambon?

Goeie zaak. Ik heb me laten vertellen dat de projecten vrucht beginnen te dragen. Het lijkt me van het grootste belang voor de mensen daar de stedenband voort te zetten en de vaart erin te houden.

Waarom zit je in de redactie van Jembatan?

Nou, allereerst omdat jij (Nico red.) me gevraagd hebt natuurlijk. Nee serieus. Ik heb altijd al iets gehad met Indonesië vanwege de cultuur, de natuur, de mensen, de gedeelde geschiedenis met Nederland enz.. Na het uitbreken van de onlusten op de Molukken kreeg ik het idee om op welke manier dan ook m'n steentje bij te dragen.En toen kwam jij. Ik kan moeilijk beweren dat men op de Molukken rechtstreeks profiteert van mijn baantje bij Jembatan, maar 't is een begin.Wie weet wat er nog in 't vat zit.

Ben je wel eens in Indonesië / Ambon geweest?

In 2001 zijn we met onze vrienden in Indonesië geweest. We hebben Java, Bali en Lombok gezien.Geweldig! Op Ambon zijn we nog niet geweest, maar dat gaat er ongetwijfeld van komen. Moet ook prachtig zijn.

Als speler van Walcheren heb je vaak tegen de lagere elftallen van sv Jong Ambon gespeeld

Nou, niet alleen tegen de lagere elftallen. Ik herinner me nog dat we met het roemruchte Walcheren 3 van lang geleden Jong-Ambon 1 uit de beker hebben gekegeld. 't Is sowieso altijd weer een feest om vooral jouw team weer op een nederlaag te tracteren. Alleen jammer dat dat niet zo vaak gebeurt. (dat wilde je toch horen, hè ?) Dankzij het voetbal ben ik in contact gekomen met een heleboel sympathieke mensen en ben ik dus beetje bij beetje in de wereld der Molukkers terechtgekomen. En zo is 't gekomen.

Jembatan

7

Onderwijsproject Ambon van start In de eerste uitgave van Jembatan heeft U kunnen lezen dat het onderwijsproject Ambon van start is gegaan.Directeur Epjan Kwast van de Christelijke Basisschool De Wissel vertelt hoe zijn school hieraan meewerkt. Hoe is het contact met uw school tot stand gekomen? Bij haar bezoek aan Ambon heeft de Vlissingse burgemeester Anneke van Dok – Van Weele een verzoek gekregen om vier basisscholen in de stad Ambon te ondersteunen met een gemengde, dat wil zeggen een christelijke en islamitische schoolbevolking. Bij de oprichting van een onderwijsgroep die aan het project moet werken heeft de gemeente mij benaderd om zitting te nemen. Vanuit Ambon is het verzoek gekomen om het onderwijs in de engelse taal op die scholen anders in te richten. Wat zijn de concrete activiteiten op uw school? Paul van Dok, de echtgenoot van de burgemeester, werkt op dit moment aan lespakketten Engels voor Ambon. Een aantal leerlingen van de groepen 5 en 6 is hierin betrokken. De leerlingen worden één keer per week 45 minuten uitgeroosterd om aan dit project mee te doen. Paul is samen met Bob Latuheru naar Ambon geweest om de mogelijkheden voor de Engelse lessen te onderzoeken. Beiden hebben ook een les op

Bob Latuheru met projectcoördinator Benny Kainama.

8

Jembatan

de kinderen hier donderdagmiddag actief voor het project, maar als de echte gesprekken gaan plaatsvinden wordt de activiteit in verband met het tijdsverschil verplaatst naar de ochtend. Ik vind het een uitdaging om de kinderen van mijn school te laten communiceren met de kinderen in Ambon, uiteindelijk is het een wereld van verschil deze twee steden Vlissingen en Ambon. Wat gebeurt er nu op Ambon?

een van de scholen bijgewoond. Voor een goede aansluiting is gekozen om een in Ambon gebruikte methode hier uit te werken. De lessen worden eerst hier gegeven en via video-opnames doorgestuurd naar Ambon, zodat de kinderen daar hiermee aan de slag kunnen. En de communicatie tussen de kinderen? Als de basis voor de Engelse taal is gerealiseerd is het de bedoeling dat de kinderen op onze school in het Engels gaan communiceren via het internet met de kinderen van de basisscholen in Ambon. Op dit moment zijn

Men is nu daar bezig om de computerfaciliteiten op orde te krijgen. Er moeten computers aangeschaft worden en een een computerlokaal worden ingericht. De Pattimura Universiteit van Ambon is hierin betrokken. Hoe wordt het project gefinancierd? De gemeente zorgt voor de financiën. Onze school participeert met eigen middelen, zoals een active-board en computers. In Ambon is het project al officieel opgestart. In Vlissingen is overleg met de burgemeester hoe we dit project hier officieel gaan opstarten. (RL)

Info-bijeenkomst in moluks centrum Mae Uku Op zaterdag 21 oktober j.l. organiseerde Stichting Samenwerking Vlissingen – Ambon (SSVA) een informatie-bijeenkomst in het molukse centrum Mae Uku in Oost-Souburg. Het doel was om informatie te verschaffen over het bezoek van de Vlissingse delegatie aan Ambon van 4 tot en met 15 september. Bob Latuheru, voorzitter van SSVA en delegatielid hield een inleiding. Op 7 september kwam de delegatie aan in Ambon en zij mocht gelijk deelnemen aan de feestactiviteiten ter ere van het 431 jarige bestaan van de stad Ambon. De delegatie stond onder leiding van burgemeester Anneke van Dok – Van Weele, Willem van Baalen (projectcoördinator), Ron Steenaert (afvalverwijdering), Paul van Dok (onderwijsgroep), Henk de Haas (visserij) en Bob Latuheru (SSVA). In zijn inleiding gaf Bob Latuheru een overzicht van de stand van zaken van de projecten waaraan de stedenband samen met de stad Ambon werken. Het sampah-project (afvalverwijdering) wordt gedaan in nauwe samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De vuilniswagens uit Vlissingen die vorig jaar naar Ambon werden verstuurd blijken in de praktijk niet te voldoen, ze kunnen de steile en bovendien smalle wegen in de dorpen rondom Ambon niet aan. Om de problemen te benoemen en oplossingen aan te dragen voor de afvalproblematiek werd er een tweedaagse seminar georganiseerd, waarbij ook aanwezig was een vertegenwoordiger van de UNDP, een organisatie van de Verenigde Naties. Het resultaat was een actie-lijst voor de komende projectperiode. Het onderwijsproject is officieel opgestart door burgemeester Anneke van Dok – Van

Weele middels het schenken van muziekinstrumenten aan de vier deelnemende scholen. Afgesproken is dat er gewerkt wordt aan het Engels op die basisscholen. Met de onderwijsgroep in Vlissingen en de basisschool De Wissel uit Vlissingen en Hogeschool Zeeland (Pabo) wordt het project verder uitgewerkt. Na de ‘kerusuhan’ (gewelddadig conflict) heeft de gemeente Ambon bij het dorp Eri een nieuwe vissershaven aangelegd en vraagt aan gemeente Vlissingen om ondersteuning op het gebied van havenontwikkeling en aanverwante activiteiten op visserijgebied. Op het gebied van toerisme is vanuit Ambon behoefte aan ondersteuning van Vlissingen. Men wil toeristen uit het westen aantrekken en daarvoor zijn bepaalde westerse maatstaven noodzakelijk. Via het onderwijs wil men werken aan kwaliteitsverbetering op dit Voorzitter Bob Latuheru en secretaris Njonkie Pattinama geven tekst en uitleg.

terrein. Inmiddels zijn er verkennende gesprekken geweest met het ROC Zeeland die een toerisme-opleiding heeft. Er wordt bekeken of studenten van “hier” stage kunnen lopen in die branche op Ambon. Eind november vertrekt een team van oogartsen richting Ambon waar tussen de 150 en 200 staaroperaties worden uitgevoerd. De delegatie heeft voor projectcoördinator Ronald Elderkamp met de plaatselijke artsen gesprekken gevoerd. Vanuit de Zeeuwse ziekenhuizen vertrekken 3 technici, 2 oogartsen en 3 verpleegkundigen naar Ambon. Daar worden ze geassisteerd door een aantal molukse verpleegkundigen die hier zijn opgeleid. In de gesprekken werd aangegeven dat er nog steeds medisch materiaal nodig is voor de gezondheidscentra in de dorpen (puskesmas) en voor de ziekenhuizen. Men denkt b.v. aan steunkousen, rolstoelen en rollators. Met het verpleegkundigenproject is de SSVA negatief in het nieuws geweest. Iedereen heeft hierover kunnen lezen in de plaatselijke krant, in Marinjo en op de Molukse site DLM. Gelukkig was aan het eind van het project een aantal positieve dingen te melden : alle verpleegkundigen hebben een IHTP certificaat behaald en Provincie Zeeland was bereid garant te staan voor de financiële tekorten. Hoewel de SSVA pogingen ondernomen heeft om alle 20 verpleegkundigen aan een job te helpen is dit niet gelukt. De gemeente Ambon heeft besloten om voorlopig de zeven verpleegkundigen die onder de paraplu van SSVA bleven direct aan een job te helpen. Aan het eind somde Bob een aantal verbeterpunten voor de komende periode en die niet alleen gelden voor het verpleegkundigenproject: contracten moeten helder en eenduidig zijn, informatie over het project aan de geselecteerden in Ambon moet helder zijn, de organisatie van het project moet transparant zijn door middel van goede informatievoorziening en er moet flink nagedacht worden over huisvesting en begeleiding. (NL)

Oproep…oproep…oproep Wilt u het werk van Stichting Samenwerking Vlissingen – Ambon (SSVA) ondersteunen? Dat kan via b.v. een eenmalige schenking of via een donateurschap. Het bankrekeningnummer van SSVA is 38.53.95.590 t.n.v. Stichting Samenwerking Vlissingen – Ambon te Middelburg. Voor meer informatie : HYPERLINK "mailto:[email protected]" [email protected] of telefonisch bij de penningmeester de heer A. Latuheru 0118 – 62 45 41 Jembatan

9

Cultuurgroep Unpatti in Vlissingen Gelukkig was het dan zover. Als je alles moet zien te regelen in slechts twee weken tijd, is dat zwaar, maar het geeft veel voldoening. Op donderdag 30 november om 3.00 uur ’s nachts kwam een bus van AMZ aan in de Molukse wijk in Oost-Souburg. Een opgewekte buschauffeur John bracht onze mensen van de SSVA naar Schiphol : Oom Jaap, Njonkie, Agus en ik. Aankomst op Schiphol Even na 6.00 uur andde het vliegtuig met daarin het verwachte gezelschap. Dat wil zeggen: de groep studenten van de Universiteit Pattimura, hun begeleiders, docenten en de delegatieleider, de voorzitter van de Stichting Pela Gandong uit Jakarta, de heer Isak Latuconsina met zijn echtgenote. Op de door ons ontvangen lijst stonden de namen van 25 personen van wie er bij aankomst 24 zeer herkenbaar waren aan hun jassen en koffers met het opschrift Tim Kesenian. Natuurlijk stonden wij daar niet alleen. De communicatie van Indonesië met Nederland is sinds de komst van de satelliet heel goed, want een aantal van hen werd opgewacht door familieleden. Rond 8.00 uur kon hun bagage in de bus worden geladen en vervolgens reden wij eerst naar de Indonesische Ambassade te Den Haag. Welkom Het Tim Kesenian werd welkom geheten op de ambassade, een aantal formaliteiten werd afgewikkeld. De groep deed zich tegoed aan de klaar staande thee, koffie en versnaperingen. De nieuwe ambassadeur, de heer H.E.J.E. Habibie verwelkomde de groep. Hij had immers zijn woord gegeven aan Maureen, een van de docenten van de Universiteit Pattimura dat hij de groep zou laten overkomen. Ingetogen hoorde de groep hem aan. Je zag blijde gezichten toen ze werden overladen met cadeaus die hij persoonlijk voor hen had gekocht en bovendien overhandigde hij ieder van hen een gevulde enveloppe. Het viel mij op dat hij maleis sprak en niet Bahasa Indonesia. Trouwens, hij bleek ook snel over te kunnen schakelen naar het Nederlands dat hij ook vloeiend sprak. Ons onderhoud bleek wat langer te duren dan de geplande 25 minuten. Daar kwam ruim 2 1/2 uur bij. Agus meldde Edwin, die in Vlissingen klaar stond met een aantal vrijwilligers waaronder Martien, dat het programma was uitgelopen. Wij reden via Neeltje Jans terug. Helaas werd onze gasten het zicht ontnomen door laaghangende mist. Vlissingen Om 13.30 uur kwamen wij in Vlissingen op de Boulevard aan bij een van de twee gereser10

Jembatan

veerde hotels. Al de bagage werd naar de kamers gebracht, maar in samenspraak met de receptie mocht een aantal attributen in de gang staan. Daarna volgde een ontvangst in het wijkgebouw Mae Uku te OostSouburg. De groep kon daar nader kennis maken met de vrijwilligers die hen stonden op tw wachten. Bovendien had Edwin heerlijke nasi voor hen klaargemaakt. Julia en ik brachten nasi naar de twee mensen die in het hotel waren achtergebleven. Daarna werd de groep weer naar hun hotel teruggebracht om even uit te rusten bij te komen van de vermoeiende reis en de jetleg. De grote bus werd naar de garage gereden. Het vervoer zou verder gaan met drie busjes met als chauffeurs Lily, Ben en Njonkie. Aan het eind van de middag bezichtigde een aantal

van hen het Arsenaaltheater met het oog op de daar te geven voorstelling. Om 18.30 uur werd een warme maaltijd geserveerd en kreeg men de gelegenheid informeel kennis te maken met molukse mensen uit de gemeenten Vlissingen, Middelburg en Koudekerke (Veere). Mary de Lima van SSVA en Edgar de Lima (!) bespraken de opzet van het programma van de culturele avond. Vermoeid keerde het gezelschap om 21.30 uur terug naar het hotel.

Vrijdag 1 december 2006 Op deze dag vertok ook een deel van het Motva-team naar Ambon om daar in hun eigen opgenomen vakantie oogoperaties te gaan verrichten. Geheel vrijwillig zullen zij ongeveer 200 patiënten opereren aan staar en zullen zij in samenwerking de nazorg overdragen aan de oogartsen verbonden aan de ziekenhuizen ter plaatse.

De foto’s zijn gemaakt door Bob Laisina.

p

Express Documenten en Paketten Als u voor snelheid kiest!

pp

pp

Rehatta Couriers Ijsselstraat 1B 4335 KA Middelburg 0118-638572 / 06 40188397 Jembatan

11

Voor ons in Zeeland deze keer geen mist maar wel een stevige koude wind. Een aantal dames had in Mae Uku voor een aantal gasten een stevig ontbijt klaargemaakt: ketan unti, brood met gebakken eieren met spek. Van 10.00 uur tot 10.45 uur bezichtiging van het stadhuis van Vlissingen. De grote groep studenten had zich netjes in tweedelig pak gekleed. Men was zichtbaar onder de indruk van de Ambonzaal, de raadszaal en de vergaderkamer van het college van Burgemeester en Wethouders. Bijna iedereen wilde dit alles vastleggen op de foto. Bob haalde de heer Latuconsina op om naar het provinciehuis te gaan.daar begon omn 11.30 uur het officiële programma van het kennismakingsbezoek van de nieuwe ambassadeur met het provinciebestuur, gevolgd door een lunch in het prinsenlogement. De rest van het programma werd in de gemeente Vlissingen afgewerkt en tevens afgesloten. Na het stadhuis gingen wij met z’n allen naar het Arsenaaltheater, omdat de groep daar ging repeteren. Met een van de delegatieleden gingen Lily en ik even het centrum verkennen. Agus was al met een aantal delegatieleden weggegaan voor de lunch in Mae Uku. Om 13.30 uur zou Winnie Tahitu een 7-tal mensen mop het provinciehuis ontvangen om het statencomplex en de vergaderzaal van het college van Gedeputeerde Staten te tonen met de beroemde atlas van Blauw. Vervolgens bracht het gezelschap een bezoek aan de in aanbouw zijnde korvetten bij Schelde Marinebouw.

De groep artiesten kwam tussen de middag niet naar Mae Uku, want ze waren te druk met oefenen in het Arsenaal. De geplande warme maaltijd werd uitgesteld tot na het optreden in het Arsenaal die avond. De heer Bart Stienenbos van het Arsenaaltheater kwam op dat punt ook aan de wensen van SSVA tegemoet. Om 18.30 uur kwamen de eerste artiesten van het Tim Kesenian aan. Oom Jaap nam plaats achter de kassa. Hij was duidelijk in zijn element. Alle kaarten waren immers uitverkocht, met dank aan Ena, de Tourist Shop en Oom Jaap zelf. Vanaf 19.00 uur kwamen de gasten binnen. Het beloofde een echte molukse culturele avond te worden en dat werd het ook. Presentatrice Mary heette de groep welkom. Na het eerste optreden met Sopo-sopo en Oh Maluku negri yang indah permai, werden ze met een ovatie beloond. Mevrouw A. van Dok-Van Weele, burgemeester van Vlissingen en de heer Habibie betraden hierna het podium om het publiek toe te spreken. De spanning was in het begin voelbaar, maar na hun toespraken werd het een fantastische avond. De ambassadeur bood namelijk excuses aan voor de uitlatingen die in de Molukse gemeenschap tot veel ongenoegen hadden geleid. Een gemiste kans voor de pers dus! Verder met het vertier: dansa horlepiep en met de liedjes beta berlayar, rame-rame, itam klulit kenare, negriku Ambon zong de zaal met de gasten mee. Rasentertainer bung Zeth Lekatompessy wist de zaal nog verder in beroering te brengen met zijn optreden. Daarna volgde de over-

handiging van het cadeau van Universitas Pattimura aan mevrouw Van Dok-Van Weele. Er volgde een pauze. Na de pauze werd ingezet met een dans Tari lenso, gevolgd door 4 liedjes: ke laut, enggo lari , sio mama, duet kalau dua hati su ikat tjinta, dans tari tifa van en met zang van Maluku Tenggara en de dans gaba-gaba, zang dongi for mama met een grote badendang orang basudara. Hierna volgde een dankwoord met de heer Latuconsina, de voorzitter van Yayasan Pela Gandong. Tot slot zong het publiek enthousiast mee met de liederen Gandong, Maluku Tanah Pusaka en Badendang-liedjes. Rest mij nog te vermelden dat het optreden mogelijk werd gemaakt door samenwerking met de Indonesische Ambassade, Stichting Pela Gandong uit Jakarta, Gemeente Vlissingen, Schelde Marinebouw Vlissingen, Provincie Zeeland en niet in de laatste plaats de vrijwilligers van Wijkcentrum Mae Uku, het Arsenaaltheater en Stichting Samenwerking Vlissingen-Ambon (SSVA). De avond werd feestelijk afgesloten met een persoonlijke dankbetuiging van de artiesten. Hierna konden de artiesten zelf genieten van een welverdiend bord met warme rijst en heerlijke gerechten. Tenslotte werd het Tim om 0.30 uur uitgezwaaid en weer met een bus naar Den Haag teruggebracht. Het bestuur van SSVA dankt een ieder voor zijn bijdrage aan het programma van het Tim Kesenian uit Ambon. (EM)

“De kerusuhan heeft onze kultuur veel schade toegebracht” Op donderdagavond 30 november werd het Tim Kesenian van de Pattimura Universiteit (Ambon) in de gelegenheid gesteld om kennis te maken met de molukse gemeenschap in Oost-Souburg. Dit vond plaats in het molukse centrum Mae Uku. De groep oogde vermoeid, maar genoot zichtbaar van de kennismaking met de “eigen mensen”. Eén van de mensen uit die groep was George Leasa (56), decaan van de rechtenfaculteit van Unpatti. Vanuit deze universiteit begeleidt hij de groep van 19 studenten. Over het idee achter het Tim Kesenian (kultuurgroep) van de Unpatti zegt hij : “de kerusuhan (het bloedige conflict) heeft in de molukse archipel heel veel schade toegebracht. Er gebeurden dingen die 12

Jembatan

volgens onze “adat-isti-adat” (adat-regels) nooit hadden mogen gebeuren. Iedere Molukker kent hiervan de voorbeelden tijdens het conflict. Wij hebben leergeld betaald. Op verschillende niveaus in Maluku zie je nu dat er een tendens is om de molukse kultuur te herwaarderen en die kultuur verder te ontwikkelen”. Leasa ziet de kultuurgroep van de Unpatti als een uiting daarvan. Maar zegt hij : “Ook op de christelijke universiteit en de islamitische universiteit en de hoge scholen faciliteren hun studenten op het gebied van kultuur. Het kulturele erfgoed mag niet verloren gaan voor de toekomstige generatie.De adat-isti-adat moet vanaf de basis ingeslepen worden. Vandaar dat in het basisonderwijs de “muatan lokal”, lessen over de eigen regio, verplicht wordt

gesteld. Bovendien is de politiek bezig om onderdelen van de ‘masyarakat adat’ in de wetgeving in te bedden.” Leasa juicht de hernieuwde belangstelling van de molukse cultuur toe : “Er is geen nationale kultuur en onze ‘pela-gandong-gedachte ‘ moet ervoor zorgen dat escalaties voorkomen worden.” Leasa ziet dat ook de plaatselijke autoriteiten steeds meer oog hebben voor deze ontwikkelingen. De komst van de kultuurgroep van Unpatti is hiervan een sprekend voorbeeld: het stadsbestuur van Ambon Stad, Stichting Pela Gandong in Jakarta en Ambon en de Unpatti hebben nauw samengewerkt om dit voor elkaar te krijgen.(NL)