Jaarverslag 2010 Stichting Landgoed Fraeylemaborg Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg Activiteitencommissie Fraeylemaborg
Inhoudsopgave 1. Inleiding............................................................................................................................................ 3 2. Tentoonstellingen en evenementen ................................................................................................ 5 3. Bezoekersaantallen ........................................................................................................................ 12 4
Museale ontwikkelingen................................................................................................................ 14
5. Onderhoud en bouw op het landgoed .......................................................................................... 16 6. Onderhoud en ontwikkelingen in het groen ................................................................................ 17 7. Bestuur, medewerkers en vrijwilligers ....................................................................................... 18 8. Communicatie en Public Relations .............................................................................................. 24 9. Leenheren, convenanten, sponsoren ............................................................................................ 26 10. Subsidieaanvragen......................................................................................................................... 27 11. Betrokken rechtspersonen ............................................................................................................ 29 12. Jaarrekening Stichting Landgoed Fraeylemaborg ..................................................................... 30 13. Jaarverslag Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg ..................................... 34 14. Jaarverslag Activiteitencommissie Fraeylemaborg .................................................................... 38 15. Exploitatieoverzicht Stichting Activiteitencommissie Fraeylemaborg ..................................... 41
1. Inleiding Na het jaar 2009 waarin we de Koningin ontvingen, ‟50 jaar Groninger gas‟ vierden, de expositieruimte in het Koetshuis in gebruik namen en de werkschuur bouwden, was 2010 weer meer een “normaal” jaar. Er was iets minder hectiek en meer rust voor de organisatie maar gelukkig was er wel sprake van stijgende bezoekersaantallen. In 2010 kwamen er 28.264 museale bezoekers, tegen 26.862 in 2009. Het park trok 40.525 bezoeken; 15.000 minder dan in 2009. Dit lagere aantal wijten wij aan het barre winterweer. We telden 16 weken sneeuw en ijs met glibberige bospaden. In 2010 was de Fraeylemaborg voor het eerst ook open in de maanden januari en februari. Ondanks het slechte weer kwamen er in januari en februari toch 2.042 bezoekers. Voor de toeristische aantrekkelijkheid van de provincie Groningen en voor de ontspanningsmogelijkheden van de Groningers vindt Fraeylema het heel belangrijk dat gedurende deze maanden een aantal plattelandsmusea in de ommelanden open zijn.
Wintertafereel van de Fraeylemaborg met schaatsers op de gracht. (bron: Henny van Harten)
De verblijfstijd van de bezoekers op Fraeylema is verdubbeld omdat er meer te doen is op het landgoed. Daarover zijn bestuur en directie zeer tevreden. Bestuurlijk zijn we in 2010 vooral bezig geweest met het opstellen van het Beleidsplan 2013-2016. Door de aangekondigde bezuinigingen op cultuur wilde de provincie Groningen het beleidsplan graag een jaar eerder hebben dan te doen gebruikelijk is. Wij hebben met alle aan het landgoed gelieerde besturen en vrijwilligers gepraat en met hen sterktezwakte analyses opgesteld, die als basis dienden voor het nieuwe beleid. Eensgezind zijn wij tot de conclusie gekomen dat wij betere faciliteiten moeten hebben voor het organiseren van wisseltentoonstellingen. Daarom zullen wij ons inzetten om een goed expositiepaviljoen te realiseren. In het beleidsplan hebben wij dat nader omschreven: Tot grote tevredenheid van het bestuur is gebleken dat de expositieruimte in het Koetshuis de aantrekkelijkheid van het landgoed belangrijk heeft vergroot. De ruimte is echter aan de kleine kant. Daarom is het realiseren van een vergroting van de huidige tentoonstellingsruimte tot een expositiepaviljoen het belangrijkste project voor de komende jaren. De huidige 130 m2 is te klein om groot werk te tonen en sterk uitgediepte verhalen te vertellen. Daar moet eigenlijk ca 450 m2 bij via een half verzonken gebouw met groendak in de koetshuistuin aansluitend aan de huidige tentoonstellingsruimte in het koetshuis. Het zal zo worden gesitueerd dat het beeld van het landgoed niet verandert, omdat de nokhoogte niet boven de heggen zal uitstijgen. Technisch wordt het zo uitgevoerd dat er geen museale beperkingen zijn om welk kunstwerk dan ook in bruikleen te krijgen.
Annet Westrup en Ria Teppe achter de balie van de museumwinkel in het Koetshuis. (bron: Teun Arends)
De expositieruimte in het Koetshuis. (bron: Teun Arends)
3
Verder worden de hoogste eisen gesteld aan klimaatbeheersing, molest- en diefstalpreventie en toegankelijkheid voor gehandicapten. Deze investering maakt Fraeylema op termijn minder afhankelijk van subsidies, omdat met aansprekende wisseltentoonstellingen meer publiek van elders wordt getrokken en een groter deel van de inkomsten afkomstig zal zijn van het publiek. Een expositiepaviljoen geeft ook meer mogelijkheden om jongere doelgroepen te trekken. Daardoor zal tevens het herhaalbezoek toenemen. Deze investering is niet alleen van belang voor het landgoed, maar ook voor de Groninger economie en de uitstraling van de provincie. Naast de realisering van een expositiepaviljoen willen wij inzetten op het verhogen van de aantrekkelijkheid van het landgoed voor kinderen. De oranjerie van de Fraeylemaborg is in 2010 gerestaureerd. Het is de oudste kas van Nederland. Heel bijzonder is dat het dak is opgebouwd uit kleine ruitjes, die voor een groot gedeelte nog met de hand zijn geblazen. Op 17 juni 2010 opende de Commissaris van de Koningin, de heer M.J. van den Berg, het informatiepunt „Nederland aardgasland‟ in de Oranjerie. Deze presentatie is een compilatie van de tentoonstelling die in 2009 in het Koetshuis te zien was. Het informatiepunt kwam tot stand door bijdragen van Gasunie, Gasterra, NAM en de Fraeylemaborg. De tentoonstelling is een ontwerp van Hypsos uit Soesterberg en gratis toegankelijk voor het publiek. Wordt in de oranjerie het feitelijke verhaal verteld, in het park staat de tentoonstelling Gas in Glas opgesteld die het wonder van gas verbeeldt. Een routebeschrijving en een catalogus van Gas in Glas zijn verkrijgbaar in de museumwinkel van het landgoed.
Het informatiepunt „Nederland aardgasland‟ in de Oranjerie.
In 2010 is de Oranjerie, de oudste kas van Nederland, gerestaureerd.
Van de provincie Groningen ontvingen wij vanwege de opheffing van de Groninger Borgen Stichting een bedrag van € 33.154. Dit geld wordt benut voor het project „Fraeylema brandveiliger‟. Het financieel resultaat bedroeg € 6.645. Het eigen vermogen groeide tot bijna € 150.000,--. Dit is het vermogen dat bestuur en directie nodig achten voor het opvangen van tegenvallers in de exploitatie en bij projecten.
G(l)asfolly ( Caroline Prisse).
4
2. Tentoonstellingen en evenementen In 2010 zijn er weer tal van evenementen op het Landgoed georganiseerd. Daarbij is tot grote tevredenheid van directie en bestuur gebleken dat de nieuwe tentoonstellingsruimte en de winkel in het Koetshuis een positieve uitwerking hebben gehad op de aantrekkelijkheid van het landgoed voor het publiek en op het aantal bezoekers. Overzicht tentoonstellingen en evenementen in 2010 Het jaar startte met de reeds lopende tentoonstelling JETSES AAN DE WAND die open was tot en met 5 april 2010. In deze tentoonstelling stonden de bekende wandplaten van Cornelis Jetses centraal. De meeste kwamen uit de serie “Het volle leven”. Naast vele originele platen uit het archief van Noordhoff Uitgevers in Groningen waren ook schetsen en studies te zien. Natuurlijk waren ook wandplaten “aan de stok” aanwezig, zoals ze op school werden gebruikt. Cornelis Jetses (1873-1955) is bekend geworden door zijn gedetailleerde illustraties in schoolboeken, zijn schoolplaten en historische prenten. Ook maakte hij het illustere leesplankje met de opsomming Aap-Noot-Mies, waarmee generaties Nederlandse kinderen hebben leren lezen. Verder was hij de man achter de tekeningen in de beroemde boekjes van Ot en Sien. De tentoonstelling “Jetses aan de wand “ was een samenwerkingsproject tussen het Nationaal Onderwijsmuseum in Rotterdam, Museum Nairac in Barneveld, de Fraeylemaborg in Slochteren en de Cornelis Jetses Stichting. De publicatie „Jetses aan de wand” verscheen bij uitgeverij Kok ten Have, onder redactie van Jaques Dane.
Een schooltje ingericht in het Koetshuis met de bekende Aap-Noot-Mies leesplank. (bron: Teun Arends)
Op do 25 februari 2010 werd de lezing LEVEN EN WERK VAN CORNELIS JETSES gehouden, door de heer Renze Zijlstra, tot voor kort voorzitter van de Cornelis Jetses Stichting. Het was een boeiend verhaal met beeldmateriaal en voorbeelden van wandplaten. Het traditionele KAARSLICHTCONCERT van het Noord Nederlands Orkest ensemble IL SOGETTO REALE vond plaats op 16 januari 2010: fluit Pepijn van Doesburg, viool Yi Li, contrabas Sven Otte en clavecimbel Liesbeth Wildeveld. Er werden werken gespeeld van Quants, Ibert, Bach en Rameau. Het was een sfeervol concert dat ondanks het slechte weer (ijzel!) goed werd bezocht. De muziek, de door waxinelichtjes verlichte zaal en de hapjes en drankjes maakten het tot een geslaagde avond. Zowel musici, organisatie (vrienden van het Noord Nederlands Orkest) als gasten hebben genoten van deze avond.
5
De verschillende bosparkwandelingen waren op: 7 februari 2010 - WINTERWANDELING - met na afloop een aangeklede kop erwtensoep. 11 april 2010 - STINZENPLANTENTOCHT 9 mei 2010 - VOORJAARSWANDELING 9 juli 2010 - ZOMERAVONDWANDELING - met speciale aandacht voor de unieke aanleg van het park. 3 oktober 2010 - PADDESTOELEN-/KABOUTERTOCHT – Het was in 2010 een bijzonder goed paddenstoelen jaar. De route was door middel van bordjes aangegeven. De kaboutertocht had een eigen bewijzering. De kinderen ontdekten leuke wetenswaardigheden over kabouters in een klein -voor hen te overzien- stukje park. 7 november 2010 - HERFSTWANDELING Als gids bij de wandeling trad voor het laatste jaar de heer Bert Rogaar op. Hij heeft dit werk gedurende 10 jaar gedaan. Gelukkig blijft de heer Rogaar als adviseur bij het landgoed betrokken. De basisscholen OBS de Kinderboom uit Slochteren, CBS de Zonnewijzer uit Siddeburen en CBS de Wegwijzer uit Slochteren, deden mee aan het project VAN LUCHTKASTEEL TOT DASSENBURCHT. Het project wordt begeleid door Annet Westrup en Epke van Elderen. Schoolkinderen maakten via het project kennis met de vele facetten van een landgoed.
Het park van de Fraeylemaborg biedt een prachtige wandelomgeving. (bron: Teun Arends)
Op 18, 19 en 20 februari 2010 speelde THEATER TE WATER „Suzie gaat solo‟. Een voorstelling over een meisje dat Idols wil winnen. Ze wil in de voetstappen van haar moeder treden, die aan de show van Henny Huisman heeft meegedaan. Ze droomt van grote successen. Maar gaat de weg naar succes wel langs de voetstappen van je moeder? En was je moeder wel zo succesvol? Op wie kan je nog rekenen als je Idols wilt winnen? In ieder geval op Gordon, die met venijnige grapjes op je zit te wachten. Tekst & regie waren wederom van Just Vink. Theater te water kan zich onverminderd verheugen in een goede publieke belangstelling. Op za 13 maart 2010 was er weer een ENTDAG. Tegen een kleine vergoeding voor materiaalkosten hebben deskundigen van de Noordelijke Pomologische Vereniging jonge fruitboompjes geënt. De entdag wordt elk jaar goed bezocht en draagt bij aan het in stand houden van oude fruitrassen in menige boomgaard.
Het affiche van Theater te water. (bron: website Theater Te Water)
Op 4 april, 1e Paasdag werden er weer PAASEIEREN gezocht in het Kleine Bos. Elk jaar is dit traditionele evenement een succes.
Het paaseieren zoeken.
6
Op Za 10 april 2010 trad ROON STAAL op met een liedjesprogramma. Roon is een neefje van de vermaarde Ede Staal en een goede bekende van het Landgoed. Hij was een van de begeleidende dichters die scholen hielp bij het maken van gedichten ter gelegenheid van de tentoonstelling „Staal op Fraeylema‟ in 2006. Na zijn succesvolle rollen in verscheidene musicals zoals Les miserablès, de rol van Titus in Rembrandt en de hoofdrol in de rockopera "Tommy" richt Staal zich nu op een solotournee door Nederland met zijn nieuwe album "The Roon Staal. Journey". Zijn repertoire is uniek en tijdloos; kleine onderhoudende verhalen en gedichten maakten het concert compleet. In het weekend van 10 en 11 april 2010 deden wij mee aan het NATIONAAL MUSEUMWEEKEND. We hadden in dat weekend twee activiteiten, namelijk Roon Staal op zaterdag en de Stinzenplantentocht op zondag. Beide activiteiten pasten goed in het thema "verleiden. Verder stonden we in de agenda's met onze kinderactiviteiten, speurtocht borg, verkleden en sprokkelpad.
Screenprint van de website die toegang gaf tot de keuzesite van „Topstukken van de Fraeylema‟.
Van 17 april tot en met 31 december 2010 was de tentoonstelling TOPSTUKKEN VAN FRAEYLEMA te bezichtigen in het Koetshuis. De tentoonstelling was samengesteld uit de eigen collecties van de stichtingen die nauw betrokken zijn bij de Fraeylemaborg. De Gerrit van Houten Stichting is eigenaresse van het landgoed en heeft naast het werk van Gerrit van Houten (1866-1934) ook boeiende tijdgenoten in de collectie. De Jan Menze van Diepen Stichting bezit Oosters porselein, beeldende kunst, topografische kaarten en prenten en een Oranje-Nassauverzameling. De Stichting Van der Wyck-de Kempenaer tenslotte heeft een gevarieerde collectie die de komende jaren in kaart gebracht zal worden. De collecties zitten grotendeels in depots die niet toegankelijk zijn voor publiek. Een selectie van fraaie, originele, zeldzame of opmerkelijke objecten was daarom op zijn plaats. De tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met het publiek dat via de website kon kiezen welke topstukken een plaatsje verdienden in de eregalerij van de tentoonstelling. Wij vroegen het publiek die keuze te motiveren en daarvan werd volop gebruik gemaakt. Op een mooi scherm in de tentoonstelling waren de reacties van het publiek terug te lezen.
Spandoek van Topstukken aan het Koetshuis. (bron: Teun Arends)
Eén van de topstukken: een op het landgoed gevonden middeleeuwse ring.
7
Als topstukken werden gekozen: 1. Stilleven met appels van Henk Helmantel. Dit werk heeft Helmantel in opdracht van de Jan Menze van Diepen Stichting vervaardigd met objecten uit de collectie van deze stichting. Over het schilderij schrijft Laurence Eisenmeier - van Delden: „Wat aan Helmantel altijd zo fascineert is de manier waarop hij zijn voorwerpen zo weet te rangschikken en weergeven dat het niet verveelt er naar te kijken. (...) Dagdromend kun je in het schilderij verdwijnen en in een wereld van rust en stilte, van harmonie en schoonheid jezelf terugvinden‟.
Stilleven met appels (Henk Helmantel).
2. Het schilderij Ubbo Emmiussingel van Johan Dijkstra (Van Diepen Stichting). H.J.C. Bekenkamp schrijft hierover: „Nostalgie. Een zonnige najaarsmiddag op een plek waar de Groninger Motorbootclub was gehuisvest. En vanaf het balkon van de Hunze juichte je je klasgenoten toe tijdens de jaarlijkse schoolroeiwedstrijden‟. 3. Wederom een Johan Dijkstra (Van Diepen Stichting). Nu met het schilderij Paterswoldse meer. Tjakko Speelman schrijft: „In dit schilderij voel je door een zekere ijlheid een sensatie van vrij zijn. Het is heel "blond" en transparant. De verhouding warme en koude kleuren spreken me erg aan. Het is figuratief, concreet, maar geeft voor mij een gevoel weer‟. De VRIENDENDAGEN vonden dit jaar plaats op 15 mei en op 16 oktober. De belangstelling op beide dagen was bijzonder goed. Op 15 mei sprak Henny van Harten over de verschillende stichtingen die verbonden zijn met het landgoed. Zij schetste de geschiedenis van de Jan Menze van Diepen Stichting, de Gerrit van Houten Stichting, de Van Houten Stichting en de Van der Wijck de Kempenaer Stichting in relatie tot de tentoonstelling „Topstukken van Fraeylema‟ die alle afkomstig waren uit de collecties van deze stichtingen. Op 16 oktober hield Aleid Stonebrink een inleiding over onze borgheer Henric Piccardt. Na de lunch brachten velen een bezoek aan de kerk van Harkstede die Piccardt heeft gebouwd.
Ubbo Emmiussingel (Johan Dijkstra).
Paterswoldse meer (Johan Dijkstra).
Op 23 en 24 mei hielden wij voor de vijfde keer ons PINKSTEREVENEMENT in het park. Met kampement, vechtende soldaten, veldslagen, kanongebulder, varken aan het spit en mooie oude kostuums was het wederom een mooi festijn. Toch hebben wij besloten voorlopig met dit evenement te stoppen, omdat soortgelijke living history manifestaties op veel meer plaatsen worden gehouden. Wij gaan een ander voorjaarsevenement, een tuinfair, organiseren. Op 17 juni 2010 opende de Commissaris van de Koningin, de heer M.J. van den Berg, het informatiepunt „Nederland aardgasland‟, dat is ingericht in de oranjerie van de Fraeylemaborg.
8
In het informatiepunt zijn vijf films te zien die vertellen over de geschiedenis van het gas (Slochteren is beroemd vanwege het grote gasveld dat 51 jaar geleden werd ontdekt), de productietechniek, de grote veranderingen die de komst van het gas in de huishouding veroorzaakte, de mondiale effecten en over de transitie naar duurzame energiesystemen. Ook staat er een computerspel dat helder maakt wat de effecten zijn van keuzes op het gebied van energiegebruik. Daarnaast is een computer met de website www.aardgasindeklas.nl beschikbaar. Op 19 juni vond de KUNSTMARKT FRAEYLEMA RONDOM bij mooi weer plaats. Zeventig beeldende kunstenaars gaven acte de presence. Daarnaast was er Straattheater door de Helmster Schans met improvisatietoneel, De Familie Brik & Brak en Theater Suer met Het Ei. Ook was er een voorproefje te zien van het Openluchtspel Mrozek dat het weekend daarop werd opgevoerd. Voor kinderen waren er creatieve miniworkshops en kanovaren in de borggracht. De allerkleinsten konden terecht bij de dame met de Grabbelrok. De muzikale omlijsting van de markt was in handen van Susana en Luis, Chileense troubadours met authentieke muziekinstrumenten, en Poes en Poel, 4 dames met trekzakken. Letters met Spetters gaf een literaire toets aan het programma. Het OPENLUCHTSPEL op 25 en 26 juni was een groot succes. Ook de voorstellingen voor het bedrijfsleven op 22 en 23 juni 2010 vielen in goede aarde. Het publiek werd opgevangen in de Koetshuistuin waar een gezellig marktpleintje was gecreëerd en theatraal vermaak en muziek het publiek boeiden. Vervolgens ging dat publiek onder leiding van een gids naar een van de vier eenakters, die verspreid in het park werden gespeeld. De eenakters van de hand van de Poolse schrijver Mrozek waren grappig en absurd met een maatschappijkritische noot. Albert Secuur, beroemd van de regionale soap Boven Wotter, had gezorgd voor een prachtige bewerking en regie. In Vossenjacht wemelt het van de jagers in het bos. Er is inmiddels geen wild meer, behalve nog één vos en deze doet er alles aan om zijn huid te redden, koste wat het kost. In Serenade probeert Vos de malse kippetjes te verleiden het kippenhok te verlaten en met hem mee te gaan naar het bos. Haan steekt daar een stokje voor, maar is hij zelf wel opgewassen tegen de listen van Vos? In Een wonderbaarlijke nacht brengen twee collega‟s op zakenreis samen de nacht door in een hotelkamer. De komst van een mysterieuze dame zet de wereld van de beide heren danig op zijn kop. En in Racket Baby krijgen we te maken met wel zeer jeugdige criminelen….
Het informatiepunt „Nederland aardgasland‟.
De kunstmarkt Fraeylema Rondom.
Vossenjacht tijdens het openluchtspel.
Racket Baby tijdens het openluchtspel.
9
De FRAEYLEMA KOETSENTOCHT op 4 september 2010 verliep goed. De geplande boerenmarkt ging op het laatste moment helaas niet door. In overleg met het organiserend comité hebben wij besloten dat we dit deel van het evenement in het vervolg onder verantwoordelijkheid van het landgoed organiseren. De OLDTIMER DRIE BORGEN werd voor de elfde keer georganiseerd door Stichting Drie Borgen Tocht op 5 september 2010. Voor het eerst was de Fraeylemaborg zowel het begin- als het eindpunt. Bij eerdere edities was de start altijd bij Boerderijmuseum Het Hofje. De auto‟s en motoren die deelnemen aan de tocht zijn tenminste 25 jaar oud en de traditie schrijft voor dat de tocht langs drie borgen gaat. Omstreeks 15.30 uur waren de eerste van de 120 deelnemers terug bij de borg. Na een rondje over de bassecour was er een defilé op het voorterrein.
De Koetsentocht. (bron: de weblog van Fraeylemakoetsentocht)
De OPEN MONUMENTENDAG had in 2010 als thema ´De smaak van de 19e eeuw´. Op 14 en 15 september kwamen de scholen de Wegwijzer, de Kinderboom, de Meent, de Spil, de Zonnewijzer, Lutje Til, Driespan, de Wiekslag, Ruitenvelder, de Ent, de Springplank, Eben Haëzer en Schalmeda voor een verkenning van de borg op Fraeylema. Ook deden ze het Sprokkelpad in het park en daarnaast kregen de kinderen uitleg over koken in de 19e eeuw door kok Jaap Sloof. Jaap vertelde over vergeten groenten en wildbereiding en de kinderen konden allerlei producten proeven. De lessen vielen zeer in de smaak. CULINAIR FRAEYLEMA, dat eenmaal in de tweejaar wordt georganiseerd, vond plaats op17, 18 en 19 september. Het was de vierde maal dat de Lionsclub Skiramere uit Slochteren het evenement organiseerde. De opbrengst kwam ten goede aan de restauratie van de kersentuin van de Fraeylemaborg en aan de Stichting Fight for Sight. De Lions werken eendrachtig samen met deze stichting om wereldwijd blindheid te bestrijden. Ruim vijftig standhouders waren aanwezig met een gevarieerd assortiment op het gebied van koken, delicatessen, glas- en servieswerk, bloemen en kookboeken. Vele bezoekers trokken wederom naar het evenement. De Lionsclub is voornemens het evenement in 2012 wederom te organiseren.
Aangezicht van Fraeylema Culinair.
De VERTELPLANTAGE streek neer in de Fraeylemaborg in het kader van de week van de geschiedenis op 24 oktober 2010. Kinderen hadden gratis toegang. Zij en hun ouders werden verrast met verhalen over Vetkopers en Schieringers1, over de nationale held Michiel de Ruyter en over het verdronken dorp Torum2. 1
Schieringers en Vetkopers (1217 - 1489 NC) twee rivaliserende partijen oorspronkelijk uit Friesland die een burgeroorlog ontketenden. 2 Door het ontstaan van de Dollard en de doorbraken langs de Eems zijn minstens twintig kerspelen, tien tot vijftien kleinere buurtschappen en drie kloosters verloren gegaan. Een van die dorpen was Torum.
10
Op zaterdag 11 en zondag 12 december 2010 werd de KERSTMARKT georganiseerd; een Scandinavisch kerstevenement, naar Zweeds voorbeeld. In restaurant de Boerderij, in het Koetshuis, in de borg, in de werkschuur en ook buiten was er een breed aanbod van artikelen en activiteiten. Lucia en haar gevolg kwamen op beide dagen langs en brachten Zweedse (kerst)liedjes ten gehore. In de filmzaal waren Zweedse documentaires te zien en in de borg werd een lezing gehouden over het werk van Stieg Larsson. Verder was er een fotopresentatie over Sarek, het Alaska van Europa. Ook kon er gratis gebruik worden gemaakt van een mobiele sauna. KERSTPRACHT OP FRAEYLEMA werd van 11 tot en met 26 december 2010 gehouden. Het thema was dit jaar Zweedse Kerstpracht. Dit thema sloot aan bij de Zweedse kerstmarkt. De 17 cursisten van de vakopleiding bloemschikken voor gevorderden hadden zich verdiept in de tradities en gebruiken rondom de Zweedse kerst. Ze hebben dit op een eigen en eigentijdse wijze vertaald naar de ruimtes in de borg waarin hun kerstwerk moest passen. Het maken en ontwerpen van bloemstukken voor deze expositie maakte deel uit van de opleiding ADFA (Advanced Dutch Flower Arrangements); een opleiding voor gevorderden op het gebied van bloemschikken, waarbij de cursisten een internationaal erkend diploma voor bloemisten ontvangen. De winnaars van de „Fraeylema-bokaal‟ waren Magda Mooiman en Grietje Dijksterhuis. Directeur Marjon Edzes reikte de bokaal uit. Zij hadden een installatie van berkenstammen gemaakt in de Grote Zaal van de borg. De installatie vestigde de aandacht op de zichtlijnen in het park, terwijl de berkenstammen een Scandinavische sfeer opriepen. Op 18 december 2010 vond FRAEYLEMABORG BIJ KAARSLICHT plaats. Vlak voor kerst gaat het elektrische licht uit en worden de vertrekken van de borg verlicht met ruim 1000 kaarslichtjes. Bij het rondlopen door de borg kregen kinderen een zaklantaarn mee en mochten ze de gids helpen om een donker hoekje of een schilderij licht te geven. Na afloop van de rondleiding werden de gasten in de Grote Zaal ontvangen met een hapje en een drankje in Kerstsfeer. Het was alsof ze bij de borgheer zelf op bezoek waren. Mede dankzij de medewerking van de Vrijwillige Brandweer Slochteren kan dit populaire evenement plaatsvinden. Niet alleen houden de brandweermannen/vrouwen toezicht op de brandveiligheid, ze helpen ook bij het aansteken van de 1000 lichtjes!
De Zweedse vlag in de toren van de Fraeylemaborg tijdens de Zweedse kerstmarkt. (bron: website Zweedse kerstmarkt)
De opening van de Zweedse kerstmarkt. (bron: website Zweedse kerstmarkt)
Het ontwerp van de winnaars van de „Fraeylema-bokaal‟ Magda Mooiman en Grietje Duiksterhuis.
De Fraeylemaborg bij kaarslicht. (bron: Teun Arends)
11
3. Bezoekersaantallen In 2010 werden de borg en de tentoonstellingsruimte door 28.440 bezoekers bezocht. De telpalen in het Bospark registreerden 40.525 bezoekers. De bezoekersaantallen stemmen tot grote tevredenheid, omdat we kampten met maar liefst 16 weken sneeuw en ijs. Dat gegeven zien wij terug in het aantal bezoeken aan het park, dat hierdoor 15.000 lager was dat in 2009. In 2009 werden 55.665 bezoekers aan het Bospark geregistreerd. Op de volgende pagina wordt per activiteit aangegeven hoe groot de bezoekersstromen zijn in 2010 ten opzichte van 2009.
Kabouters op het landgoed in verband met de paddestoelen-/kaboutertocht.
De paddestoelen-/kaboutertocht werd in 2010 zeer goed bezocht.
Bezoekers aan het Landgoed in 2010
Museaal educatief Voorstellingen Bospark Overige
12
Bezoekersaantallen Volwassenen Kinderen Museum Jaarkaart Vrienden Groepen Borg Groepen Bos Scholen Concerten Voorstellingen Kaarslicht Pinksteren Museumweekend Rabomuseumdag Monumentendag Eierenzoeken Paddestoeltocht Stinzenplanten-tocht Kunstmarkt Openluchtspel Culinair Fraeylema (tweejaarlijks) Koetsentocht Oldtimerdag Openingen Aperitief Diner Vriendendag Zweedse Kerstmarkt Sinterklaas op de borg Sprokkeltochten Dag v/d/ Regio Aanwezigen bij huwelijken Totaal zonder Bospark Bospark telpalen Totaal Huwelijken en partnerregistraties
2010 Totaal 6326 425 2051 280 1126 84 707 375 260 190 1760 120 212 240 150 1050 300 450 1200 2500 400 400 110 191 0 144 1500 75 243 131 5440
28440 40525 68965
2009 Museaal Voorsteleducatief lingen 6326 425 2051 280 1126 84 707 375 260 190 1760 120 212 240
Overige
Museaal VoorstelTotaal educatief lingen 6390 6390 390 390 220 1338 86 1129 147 375 151 1463 103 200 114 145 500 400 3000 1595
300 450 1200
Overige
220 1338 86 1129 147 375 151 1463 103 200 114 145 500 400 3000 1595
2500 400 400 110
250 300 802
250 300 802
191 144 1500 75 243 131
14974 40525
1835
190 2141 80 73
5440
5280
10431
26862 55665 82527
136
190 2141 80 73 5280
16774
2117
7971
132
Toelichting op overzicht bezoekersaantallen: De bezoekers aan het Bospark worden geteld met digitale telpalen. Borgbezoekers én bospark- bezoekers worden gedeeltelijk dubbel geteld, omdat niet bekend is welk deel van de bezoekers zowel borg als park bezoekt. Evenementen waarvoor geen entree wordt geheven worden geschat. Ook de gasten bij huwelijken zijn opgenomen. Niet opgenomen zijn de gasten van restaurant De Boerderij. 13
4 Museale ontwikkelingen De toren uit het midden De Fraeylemaborg is een bolwerk van symmetrie. De gracht om de borg, de schathuizen die op het voorplein tegenover elkaar staan en de borg zelf. Behalve de toren. Die staat niet in het midden. Bijna iedereen die over de oprijlaan naar de Fraeylemaborg loopt, heeft zich wel eens afgevraagd waarom de toren uit het midden staat. Twee bouwhistorici, Jan Battjes en Hans Ladrak, onderzochten deze bouwhistorische vraag. Er is veel bekend over de adellijke bewoners van de Fraeylemaborg, maar weinig over de bouwgeschiedenis. In “De toren uit het midden. Bouwhistorie van de Fraeylemaborg en het Slochterbos” nemen Jan Battjes en Hans Ladrak de Fraeylemaborg minutieus onder de loep. In het boek doen ze verslag van vele bouwhistorische ontdekkingen en ontrafelen ze een bijzonder bouwkundig geheim. De auteurs leggen bloot wat tot voorheen verborgen is gebleven en stellen onmiskenbaar de relatie tussen de ontwerpmethodiek van de borg en het Slochterbos vast.
Het vooraangezicht van de Fraeylemaborg met de toren uit het midden.
De toren uit het midden is het tweede bouwhistorische boek van Uitgeverij Monnier over een borg. Eerder verscheen een publicatie over de Menkemaborg. De toren uit het midden is verkrijgbaar in de museumwinkel van de Fraeylemaborg en bij de boekhandel. Het boek is met zorg vormgegeven en rijk geïllustreerd. Naast tekeningen bevat het foto‟s van Sake Elzinga en beeldmateriaal uit de archieven van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg. Het boek werd op 1 juli 2010 op de Fraeylemaborg gepresenteerd. Blauwe Logeerkamer Voor de Blauwe Logeerkamer werden twee nieuwe gordijnkappen gesneden en de niet passende bruine gordijnen werden vervangen door blauwe. Het hemelbed met nachtkastjes en commode maakte onderdeel uit van de tentoonstelling Horrix en Muttert in het Gemeentemuseum in Den Haag. Tijdens de bruikleenperiode moesten bezoekers op de Fraeylemaborg zich tevredenstellen met een foto van het hemelbed. De restauratie van de gordijnen en de gordijnkappen is gefinancierd door het Prins Bernhard Cultuurfonds (Wijnand Goppel Fonds), waarvoor wij dit fonds zeer erkentelijk zijn.
Het hemelbed in de blauwe logeerkamer.
De bijpassende blauwe gordijnen in de blauwe logeerkamer.
14
Audioguide Wij schreven in ons vorige jaarverslag dat vandalisme het gebruik van de Audioguide in het park onmogelijk maakte. Inmiddels zijn er vandalisme-bestendige paaltjes geplaatst waarin de sensoren zijn opgeborgen, zodat de Audioguide ook in het park gebruikt kan worden. Helaas bleek al snel na plaatsing dat ook deze paaltjes het doelwit van vandalen werden. Wij gaan nu een nog betere uitvoering realiseren. Klimaat Om de klimaatomstandigheden beter te kunnen meten zijn voor de borg en de tentoonstellingsruimte twintig zogenaamde dataloggers aangeschaft. Deze meetapparatuur moet ons, naast de aloude analoge apparaten, in staat stellen nog meer kennis te verwerven over de optimale klimaatomstandigheden. Oral history Ook in 2010 is voortgang geboekt bij het verzamelen van informatie van ooggetuigen over het leven op de borg en het vastleggen van deze informatie in het project „Oral History‟. Er werd een interview opgenomen met het pachtersechtpaar van de boerderij in het Kleine Bos van de Fraeylemaborg. Ook werd een eerder vastgelegd interview met de heer K. Hartenhof, boer en amateur-archeoloog aan het naburige Padje, gedigitaliseerd. De heer Hartenhof is in januari 2011 overleden. Gas in glas De tentoonstelling „Gas in glas‟ in het park zorgde af en toe voor hoofdbrekens. FUTURE van Katrin Maurer had te kampen met vandalisme en moest worden verplaatst naar een betere plek. Ons voorstel om de beelden op het eiland van het hondenkerkhof te plaatsen werd door Katrin aanvankelijk als positief beoordeeld, maar nadat we het eiland daartoe hadden ingericht was ze toch minder enthousiast. De andere geopperde plaats bij het ooievaarsnest vond ze mooier en ook wij zijn content met deze plek. „Scheve schalen‟ van Bert Frijns was ook niet “park proof”. Een schaal brak toen een kind hem als schommel uitprobeerde. Wij hebben deze schaal vervangen en het kunstwerk verplaatst naar de koetshuistuin, die is beschermd door heggetjes. Daarna scheurden de “vorstbestendige” schalen toch door de vorst. Wij bezinnen ons nog op het oplossen van dit probleem.
FUTURE (Katrin Maurer) op de nieuwe locatie bij het ooievaarsnest.
„Reflective levels‟ (Vaclav Cigler).
Wonderlijk verging het „Reflective levels‟ van Vaclav Cigler. Van de ene op de andere dag verpulverden de buitenste glasplaten. Het kunstwerk is gerepareerd door de productiestudio van Cigler. Tenslotte beschadigde een vallende tak de kas en een klein deel van het werk „G(l)assfolly van Caroline Prisse. De kas is inmiddels gerepareerd.
„G(l)assfolly (Caroline Prisse).
15
5. Onderhoud en bouw op het landgoed Fraeylema brandveiliger Vanwege de opheffing van de Groninger Borgen Stichting ontvingen wij een bedrag van € 33.154. Dit geld is bestemd voor het brandveiliger maken van de borg. Op 11 juni 2009 hebben wij een gebruiksmelding ingediend bij de gemeente Slochteren; een procedure die moet leiden tot wat vroeger een gebruiksvergunning werd genoemd. Op 14 oktober 2010 ontvingen wij een brief van de gemeente met eisen aan het gebruik van het gebouw. Wij hebben daarop Adviesbureau Munnik uit Froombosch gevraagd ons te adviseren over te nemen maatregelen. In 2011 zullen de eerste investeringen ter verbetering van de brandveiligheid plaatsvinden. Verfwerk De zuid- en westzijde van de borg zijn in 2010 geverfd. De dakkapellen van het Koetshuis en de Boerderij hebben een complete bijwerkbeurt gehad en de windveren van het depot van Van Diepen zijn onderhanden genomen. De zuid- en westzijde van de borg zijn in 2010 geverfd.
16
6. Onderhoud en ontwikkelingen in het groen Hooge Berg De restauratie van de Hooge Berg is in het najaar van 2010 gestart. Daartoe werden tientallen bomen op de berg gerooid. Het kunstwerk van Ineke Hans werd tijdelijk opgeslagen in de Oranjerie. De berg wordt op de oorspronkelijke hoogte gebracht; daartoe wordt er 1,5 meter grond bovenop gebracht. Daarnaast wordt het hele talud bedekt met klei. De paden op en rond de berg worden hersteld. Daarna wordt de berg ingeplant en voorzien van een nieuw hekwerk. De restauratie kan plaatsvinden door bijdragen van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Bredius Stichting. Geele Brug Aan de Geele Brug werd gewerkt in de timmerwerkplaats van aannemer Van Timmeren. In het voorjaar van 2011 zal de brug worden geplaatst op het landgoed. TerraNext TerraNext heeft dit jaar meerdere keren praktijklessen gehouden. En er is veel hovenierswerk verricht door de diverse cursisten. Eemaal dunning in het park en eenmaal haagknippen van de parkeerplaats in samenwerking met landschapsbeheer Groningen.
De Hooge Berg.
AOC Terra AOC Terra maakt gebruik van het landgoed voor praktijklessen. Zij hebben tweemaal bosgemaaid. Coen en David In het voorjaar van 2010 hebben wij twee bokjes gekocht die, als ze volgroeid zijn, naar het landgoed zullen komen om de bokkenkar te trekken. Het herintroduceren van de bokkenkar vormt een onderdeel van het project „Levende historie‟. Coen woont tot op heden bij zijn fokker. David heeft onderdak gevonden bij de familie Hijlkema in Slochteren. De bokken zijn vernoemd naar hun voorgangers en die waren weer vernoemd naar de neefjes uit Den Haag van de familie Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren, de voormalige borgbewoners. Onze conservator Henny van Harten is bezig om een replica bokkenkar te laten maken.
„De Geele Brug‟ 1843.
Bomen Boslaan De bomen aan de Boslaan zijn gesnoeid. Tachtig jaar geleden werd de Amerikaanse eik geschikt geacht als laanboom. Nu is duidelijk geworden dat dat niet het geval is. De boom zet te makkelijk dood hout als de omstandigheden maar iets afwijken van het optimum. Baanvak Stichting Baanvak is in 2010 eenmaal op de borg geweest; bij die gelegenheid zijn de stoelen van de kantine geverfd.
17
7. Bestuur, medewerkers en vrijwilligers Bestuur Voorzitter Johan Remkes werd medio 2010 benoemd tot Commissaris van de Koningin in Noord Holland. Bestuur en directie waren daarover zeer verheugd, maar betreurden zijn vertrek als voorzitter. Het bestuur heeft het voorzitterschap van de heer Remkes als zeer prettig ervaren en heeft zijn inspanningen voor de borg uitermate gewaardeerd. Vice-voorzitter, de heer J.H. (Jaap) Teekman, is op voordracht van het bestuur door de Gerrit van Houten Stichting benoemd als nieuwe voorzitter. Op10 september 2010 nam het bestuur afscheid van de heer Drs. Ing. H. (Henk) Oldenziel, die zijn functie als bestuurslid vanwege gezondheidsredenen neer moest leggen. Op 5 februari 2010 presenteerde Henny van Harten de conservator het meerjarig expositiebeleid in het bestuur. Het werd met enthousiasme goedgekeurd. Kern is dat er jaarlijks rond een thema een grotere expositie wordt georganiseerd en dat er daarnaast jaarlijks een tentoonstelling is van een hedendaags kunstenaar. Stap voor stap heeft het bestuur alle onderdelen doorlopen die samenhangen met de Code Cultural Governance. Inmiddels voldoet het bestuur aan deze code.
Op 31 december 2010 had het bestuur de volgende samenstelling: Naam
Functie
J.H. Teekman - Delfzijl Mr. H. Menninga - Harkstede
voorzitter en portefeuille sponsoring secretaris Op voorspraak van de gemeente Slochteren penningmeester contact gemeente Slochteren Op voorspraak van de gemeente Slochteren portefeuille PR en contacten Vrienden en Activiteitencommissie Op voorspraak van de Gerrit van Houten Stichting portefeuille museale zaken Vertegenwoordiger Gerrit van Houten Stichting
F. Ringers - Appingedam G.J. Knook - Slochteren Mevrouw G. van der Kamp – Nijholt- Garnwerd
Mr. G.W. Breuker - Groningen
Jaar van aantreden 2008 2008 2008 2008 2008
2009
18
Vergaderingen In 2010 heeft het bestuur 5 maal vergaderd. Mevrouw M.J. Edzes MGM was als directeur bij de bestuursvergaderingen aanwezig.
Bestuursactiviteiten Bestuur Bestuur en directie voerden overleg met de Stichting Activiteitencommissie Fraeylemaborg, met de Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg, met de Gerrit van Houten Stichting, met de Jan Menze van Diepen Stichting, met het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Slochteren, met de Stichting Jonkheer van der Wijck -de Kempenaer en met de provincie Groningen. In het verslagjaar namen leden van het bestuur en de directeur deel aan de leergang „Musea met ambitie‟ van het Museumhuis, die op instigatie van het Scholten/Kammingafonds werd georganiseerd. SFMOG De heer Henk Menninga, secretaris van het Landgoed, heeft zitting in het bestuur van de Stichting Federatie Monumenten Organisaties Groningen. Deze organisatie treedt op als detacheerder van de medewerkers. Medewerkers Op 25 mei 2010 namen wij met een gezellig etentje bij Restaurant de Boerderij afscheid van Mevrouw T. Woddema –Boskers. Zij werkte sinds 1 juli 2001 als interieurverzorgster op de borg. Wij hebben haar inzet en collegialiteit zeer gewaardeerd. In oktober 2009 startte mevrouw J. Rekker vanuit Stichting Baanvak met een arbeidsoriëntatie voor de functie van administratief educatief medewerkster. Wij hebben op 1 maart 2010 afscheid genomen van mevrouw Rekker, omdat een eind was gekomen aan de periode van arbeidsoriëntatie. De stage van de heer D. St Niklaas als medewerker park onderhoud vanuit AOC Terra eindigde op 9 juli 2010.
Mevrouw T. Woddema-Boskers werkte van 1 juli 2001 tot 25 mei 2010 als interieurverzorgster op de borg.
19
Overzicht van de medewerkers per 31 december 2010 Naam medewerker Functie Mevrouw M.J. Edzes
Directeur
Mevrouw drs. H. van Harten -Boers
Conservator
De heer G.P. de Haan
Hoofd interne dienst
De heer E. Eggens
Algemeen medewerker
De heer H. Nijlaan
Algemeen medewerker
De heer M. van der Wegen
Algemeen medewerker
Mevrouw J .T. Hagenouw Streurman3 Mevrouw A.E.J. Westrup -Hoving4
Huwelijksgastvrouw
De heer D. St Niklaas De heer R.Berends
Vorm dienstverband (datum in dienst) Management contract (01-01-2005) Gedetacheerd via SFMOG (01-04-1981) Gedetacheerd via SFMOG (01-03-1991) Gedetacheerd via Baanvak (01-10-1998) Gedetacheerd via Trio (01-04-2009) Gedetacheerd via Trio (13-04-2010) (01-03-1988)
Huwelijksgastvrouw, ondersteuning educatie en ondersteuning PR Medewerker park onderhoud Medewerker park onderhoud
(01-03-1986)
Stagiair AOC Terra (16-09-2009) Stagiair AOC Terra (30-08-2010)
Bestuursactiviteiten Borgenoverleg Conservator Henny van Harten heeft zitting in het Borgenoverleg. Externe activiteiten Directeur Marjon Edzes nam deel aan het overleg van directeuren van Groninger musea, zij zat in de begeleidingsgroep Slochter haven en volgde de leergang voor museumdirecteuren. Zij is tevens directeur van Museum Wierdenland in Ezinge en de Collectie Brands in Nieuw Dordrecht. Zij is voorzitter van de culturele stichting Watervloot in Hoogezand-Sappemeer. Zij is lid van het Vrouwennetwerk Groningen.
Vrijwilliger, L. Duijts, aan het werk.
Vrijwillige medewerkers Bestuur en directie zijn de vele vrijwillige medewerkers zeer erkentelijk voor hun werkzaamheden. Niet genoeg kan benadrukt worden dat hun aller inzet het mogelijk maakt om het Landgoed Fraeylema in stand te houden en ruim open te stellen voor het publiek.
Een bloemstuk rond de Sinterklaastijd gemaakt door de bloemendames. 3 4
Tevens werkzaam als vrijwilliger Tevens werkzaam als vrijwilliger
20
Medewerkersvergaderingen Er is dit jaar 4 maal een medewerkersvergadering gehouden. Alle facetten van het Landgoed komen op een dergelijke vergadering aan de orde met als doel informatie met elkaar te delen en elkaar beter te leren kennen. Jaarlijks uitstapje Het dagje uit voor alle vrijwilligers van het Landgoed was op 20 mei. Wij gingen naar landgoed Gödens in Duitsland waar een Landpartie plaatsvond. Het was een stralende dag en iedereen genoot enorm. Wij hebben ook de lekkerste taart van Duitsland gegeten bij Bauer Janssen in Rastede . Ook het bezoek aan een rododendronpark te Griessstede maakte onderdeel uit van deze leuke dag.
Bij de poort naar landgoed Gödens. (bron: Heiko Nijlaan)
Eindejaarsbuffet Op 29 december werd het Eindejaarsbuffet in de Boerderij gehouden. Hier waren ook alle besturen van de aan het landgoed gelieerde stichtingen vertegenwoordigd. Alle vrijwilligers, medewerkers en bestuurders ontvingen als dank voor hun onmisbare inspanningen stinzenplanten en een fles wijn. Per 31 december 2010 kon Landgoed Fraeylemaborg beschikken over 70 vrijwilligers; maar liefst een toename van 22 personen. Een overzicht treft u op de volgende pagina aan.
Ontvangst door Georg Graf v. Wedel. (bron: Heiko Nijlaan)
De afsluiting van het personeelsuitje. (bron: Heiko Nijlaan)
21
Overzicht van de vrijwillige medewerkers per 31 december 2010 Museumassistenten 1. Mevrouw J. Aalfs -Kleefstra 2. Mevrouw A. van Akker 3. De heer T. Arends (Tevens webmaster, administratief medewerker en collectie registratie) 4. Mevrouw E. Bos 5. Mevrouw B. Beets 6. Mevrouw M. Beumer -Jager 7. Mevrouw H. Boven -Oosterhuis 8. Mevrouw E.W. Broekema -de Vries 9. Mevrouw A. Brons 10. Mevrouw T. Datema 11. Mevrouw. M. Dekker 12. Mevrouw J. Doornbos 13. Mevrouw G. Dijkstra -de Boer 14. Mevrouw C. Dirks -Onnes 15. Mevrouw L.N.A. Duijts –Wijma (Tevens gids) 16. Mevrouw H. Eibes 17. Mevrouw E. A. van Elderen -Dijkstra 18. Mevrouw H. Geertsema 19. Mevrouw R. Graver 20. Mevrouw J .T. Hagenouw -Streurman 21. Mevrouw E. Hartgers 22. Mevrouw W. Hooijmeier 23. Mevrouw R. Homan 24. De Heer D. Hoogerkamp (Tevens gids) 25. De heer J. Klooster 26. Mevrouw H. Kruizenga 27. Mevrouw M. Lasker 28. Mevrouw J. Luiken -Sinkgraven 29. Mevrouw A. Meijer 30. Mevrouw T. Molenberg 31. Mevrouw M. Palstra 32. Mevrouw J. Post 33. De heer B. Rogaar 34. Mevrouw P. Rogaar (Vrijwilligerscoordinator) 35. Mevrouw H. de Rooij 36. Mevrouw R. Rozema -van Calfsbeek 37. Mevrouw N. Schrage 38. Mevrouw N. Siebenga (Tevens gids, redactie FraeylemaNieuws en collectie registratie) 39. Mevrouw T. Smeels 40. Mevrouw E. Smit -de Jonge (Tevens gids en redactie FraeylemaNieuws) 41. Mevrouw M. Scholten 42. Mevrouw J. van der Spoel 43. Mevrouw L. van Straten 44. Mevrouw R.A. Tepper 45. Mevrouw S. Terpstra 46. Mevrouw B. Tijsterman
22
47. 48. 49. 50. 51.
Mevrouw T. Vos5 Mevrouw G. de Vreede -de Rooij Mevrouw E. Wals Mevrouw A.E.J. Westrup –Hoving (Tevens gids) Mevrouw A. de Witt
Bloemendames 1. Mevrouw D. Bakker 2. Mevrouw M. Bontjer 3. Mevrouw H. Boven 4. Mevrouw G. Luxema 5. Mevrouw M. Muurling 6. Mevrouw S. Nieman 7. Mevrouw R. Schwander 8. Mevrouw E. van Doesburg 9. Mevrouw B. Tijsterman
Bos en tuin en onderhoud 1. De heer L. Akkerman (Zagen en kappen) 2. De heer H. Blaauw (Electra) 3. De heer H. Boer (Algemeen onderhoud) 4. De heer M. Bouman (Electra) 5. De heer L. Duijts (Pomoloog) 6. De heer L. van der Laan (Electra) 7. De heer H. Niemeier (Electra) 8. De heer B. Rogaar (Park gids) 9. Mevrouw J. Steenbergen (Paddestoelen expert) 10. De heer K. Steenbergen (Paddestoelen expert) 11. De heer W. Woddema (Algemeen onderhoud)6
5 6
Mevrouw Vos is kort na haar aantreden op de borg helaas overleden op 6 augustus 2010. De heer Woddema is op 23-januari-2011 helaas overleden.
23
8. Communicatie en Public Relations FraeylemaNieuws FraeylemaNieuws verschijnt elke drie maanden. Deze nieuwsbrief wordt gemaakt door Nina Siebenga en Eva Smit. De nieuwsbrief kan zich verheugen in een toenemende schare enthousiaste lezers. FraeylemaNieuws wordt verspreid per email. Lezers zonder email krijgen FraeylemaNieuws via de post.
Ieder kwartaal wordt FraeylemaNieuws uitgebracht.
Website Tot en met 31 december 2010 is de website in totaal door 193.620 bezoekers aangeklikt. Het aantal website bezoekers in 2010 was 33.370. Ook in 2010 beheerde de heer Teun Arends de website. Publicaties In 2010 is de volgende publicatie verschenen: ● De Toren uit het midden, van Battjes en Ladrak. ISBN 978 94 90769 01 7
Screenprint van de website van de Fraeylemaborg.
● Op bladzijde 406 tot en met 409 van het lijvige boek Projects van Václav Cigler staat het werk Reflective Levels, dat zich onder onze borgbrug bevindt. ISBN 978-80254-4978-3
Publiciteit De Fraeylemaborg is via de regionale zender RTV Noord,via de dagbladen en de huis-aan-huis bladen regelmatig in het nieuws geweest. Wij kunnen stellen dat onze persberichten altijd worden opgenomen en daar zijn wij de media zeer erkentelijk voor. Reclame In het project Levende historie zitten ook gelden voor PR. Daardoor konden wij een radiospot laten maken die werd uitgezonden op Radio Noord. Helaas zagen we het bezoek aan onze website niet stijgen als gevolg van de uitzending en ook konden we geen opmerkelijke stijging van de bezoekers waarnemen. Wel succesvol zijn de advertenties die wij plaatsen op de service pagina van het Dagblad van het Noorden. Deze advertenties gaan altijd gepaard met een kortingsactie en de inlevering van een bon. Folder Onze folder met op de achterzijde het jaarprogramma verspreiden wij nu op 887 locaties. Groningen 239, Drenthe 240, Friesland 313, Kop van Overijsel 95. Driemaal per jaar wordt de voorraad op deze locaties aangevuld. Daarnaast verspreiden we eenmaal per jaar de Duitse versie van de folder in het grensgebied op 150 plaatsen.
24
Promotie trouwlocatie Om de Fraeylemaborg goed onder de aandacht te brengen van trouwlustigen hebben wij in 2010 extra aandacht besteed aan de PR in die richting. Wij hebben onderzocht waar we het beste kunnen adverteren en hebben die advertenties geplaatst. Wij hebben de teksten en foto‟s op onze site aangepast en de procedures in samenwerking met de gemeente nog klantvriendelijker gemaakt. Zo is er nu een gezamenlijke digitale agenda waardoor de borg op momenten dat het gemeentehuis gesloten is toch aan trouwlustigen door kan geven of een trouwtijdstip nog vrij is. De Fraeylemaborg als trouwlocatie.
25
9. Leenheren, convenanten, sponsoren Leenheren Als leenheer zijn bij het landgoed betrokken: Wagenborg Shipping BV - Delfzijl, Rottinghuis BV - Groningen, Haan Schildersbedrijf - Schildwolde en Koop Holding BV – Groningen. Leenheren doneren gedurende vijf jaar minimaal € 500 aan de borg. Convenanten De borg heeft een samenwerkingsconvenant met landmeetkundig bureau Azimuth uit Groningen en opleidingsinstituut TerraNext uit Eelde. De Rabobank steunt de borg via de Rabo Museumdag en sponsoring van het Openluchtspel. Sponsoren Sponsoren zijn het bedrijf Witte vleugels van vreugde en verdriet uit Ter Apel, Aunty Kolham en DeeJee fotografie Kolham.
26
10. Subsidieaanvragen De volgende subsidieaanvragen werden ingediend. Duidelijk is dat het steeds lastiger wordt om fondsen te verwerven. Om resultaat te halen moet er meer energie in worden gestoken.
Soort Monumentenonderhoud subsidie voor het schathuis (De Boerderij) Rijksdienst voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed jaren 2008 – 2014. BRIM. Monumentenonderhoud subsidie voor het koetshuis Rijksdienst voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed jaren 2008 – 2014. BRIM. Monumentenonderhoud subsidie 2008 – 2014 voor de borg Rijksdienst voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed jaren 2008 – 2014. BRIM. Monumentenonderhoud subsidie 2011 – 2016 voor het park Rijksdienst voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed BRIM. Subsidieregeling Natuurbeheer via Bosgroep 2011 - 2016 Wij ontvangen meer geld dan in het verleden omdat de natuurwaarden op het landgoed worden erkend door de bevoegde instanties. In kader project „Fraeylemaborg levende historie‟ Vereniging Vrienden van het Landgoed 7
Subsidiebedrag In een periode van zes jaar € 30.000 subsidie
Resultaat Toegewezen
In een periode van zes jaar € 26.194 subsidie
Toegewezen
In een periode van zes jaar € 100.000 subsidie
Toegewezen
In een periode van zes jaar € 100.000 subsidie
Afgewezen
In een periode van zes jaar € 11.142,50/jaar
Toegewezen
€ 9.000
Toegewezen in 20097
Deze vermelding kon niet meer mee in het jaarverslag 2009.
27
Fraeylemaborg. Dak Oranjerie Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg. Lantaarns voor de oprijlaan. Fonds voor de Landbouw. Herstel boomgaard Lions Skiramere restauratie Kersentuin Hoveniershulp 2010 van ministerie LNV via PHB
€ 9.000
Toegewezen
€ 1.000
Toegewezen
€ 9.000
Toegewezen
€ 4.490,80
Toegewezen
28
11. Betrokken rechtspersonen Bij het Landgoed Fraeylemaborg zijn meerdere stichtingen en een vereniging betrokken. De Stichting Landgoed Fraeylemaborg voert de exploitatie van de borg en het landgoed uit. De Gerrit van Houten Stichting/Van Houten Stichting is eigenaar van het landgoed en beheert de kunstcollectie van Gerrit van Houten, die te zien is in de Fraeylemaborg. Ook de Jan Menze van Diepen Stichting en de Stichting Van der Wyck-De Kempenaer beheren bijzondere kunstcollecties die tentoongesteld worden in de borg en in het expositiepaviljoen het Koetshuis. Daarnaast is er de Stichting Activiteitencommissie Fraeylemaborg. Deze stichting organiseert het openluchtspel en de kunstmarkt en de voorstellingen van Theater te Water. De Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg ondersteunt de Fraeylemaborg in de breedste zin van het woord.
De heer J. Teekman en de heer H. van Dam tekenen de vernieuwde beheerovereenkomst tussen de Gerrit van Houten Stichting en de Stichting Landgoed Fraeylemaborg.
De stichting Fraeylema Koetsentocht organiseert samen met het landgoed de jaarlijkse koetsentocht en de randevenementen. De Stichting Drie Borgen Tocht organiseert jaarlijks een tocht voor Oldtimer auto‟s langs drie borgen in Groningen, waaronder altijd de Fraeylemaborg.
De Vereniging Vrienden van het landgoed Fraeylemaborg schonken in 2010 lantaarns langs de oprijlaan.
Binnen de organisaties die ieder op eigen wijze een bijdrage leveren aan het culturele erfgoed van het Landgoed Fraeylemaborg zijn 49 bestuurders actief.
Stichting Landgoed Fraeylemaborg Gerrit van Houten Stichting Jan Menze van Diepen Stichting Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg Stichting Activiteitencommissie Fraeylemaborg Stichting Van der Wyck-De Kempenaer
Aantal bestuurders 6 6 3 6 10 8
Stichting Fraeylema Koetsentocht
5
Stichting Drie Borgen Tocht
5
29
12. Jaarrekening Stichting Landgoed Fraeylemaborg WAARDERINGSGRONDSLAGEN Alle getallen zijn afgerond op hele euro‟s. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. Vaste activa De borg is eigendom van de Gerrit van Houten Stichting. Het Bospark is eigendom van de Van Houten Stichting. De Stichting Landgoed Fraeylemaborg beheert, exploiteert en zorgt voor het onderhoud van de borg en bijgebouwen, met uitzondering van het Scouting gebouw en het depot. Inventaris Per investering wordt door het bestuur besloten of tot activering wordt overgegaan. Afschrijvingen geschieden dan volgens economisch verantwoorde principes. Voorraad De voorraad van de courante baliematerialen (museumwinkel) wordt gewaardeerd tegen inkoopprijs. Debiteuren De vorderingen worden gewaardeerd tegen hun nominale waarde, verminderd met de vermoedelijk oninbare bedragen. Projecten Projecten in uitvoering, waarvan de looptijd meer dan 1 jaar bedraagt, worden geactiveerd voor het saldo van baten en lasten tot en met 31 december van het betreffende boekjaar. Indien naar verwachting het geactiveerde saldo tijdens de resterende projectduur niet zal kunnen worden gecompenseerd, zal dit ten laste van het lopende boekjaar worden gebracht. Bestemde reserve In de vergadering van het Algemeen bestuur d.d. 17 juli 2006 is besloten een reserve Herinrichting in te stellen. Aan deze reserve zijn toegevoegd het saldo van de projecten Herinrichtingsplan en Herinrichting borg en de saldi van de bestemde reserves Publicaties en Erfgoededucatie. Tevens worden de bijdrage van de Vereniging Vrienden en een gift van de Lionsclub Skiramere aan deze reserve toegevoegd. Onderhoudsfonds Dit fonds is gevormd om de kosten van het meerjaren onderhoud te kunnen bestrijden. Hier wordt jaarlijks tenminste € 2.269 aan gedoteerd. Gedurende het M.O.P. (meerjaren onderhoudsproject) worden geen dotaties aan het fonds gedaan. Indien noodzakelijk wordt wel aan het fonds onttrokken. Crediteuren De crediteuren worden tegen hun nominale waarde opgenomen. Resultaat Het resultaat wordt met het eigen vermogen verrekend. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
30
STICHTING LANDGOED FRAEYLEMABORG BALANSEN PER 31 DECEMBER 2010 EN 31 DECEMBER 2009
31 december 2010
31 december 2009
ACTIVA Vaste activa Inventaris
23.561
29.423
Vlottende activa Voorraad Projecten Debiteuren Liquide middelen Omzetbelasting Overlopende activa
40.005 22.232 51.108 52.770 3.061 3.507
30.199 11.575 35.626 14.531 94.370 1.409 172.683
187.710
196.244
217.133
PASSIVA Eigen Vermogen Algemene reserve Resultaat boekjaar
Bestemde reserves
108.011 6.645
97.864 10.147
114.656 18.000
Onderhoudsfonds
108.011 18.000 132.656
126.011
18.067
18.067
Vlottende passiva Projecten Crediteuren Overlopende passiva
0 45.376 145
0 72.582 473 45.521
73.055
196.244
217.133
31
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2010 EN 2009 Realisatie 2010
Begroting 2010
Realisatie 2009
BATEN Museale baten borg en bospark Opbrengsten gebouw/terrein Vaste subsidies Incidentele subsidies Diverse baten Bijzondere baten
100.599 68.793 256.100 25.996 2.179 442
77.750 68.479 258.428 38.200 850 0
66.395 59.711 201.810 12.609 3.892 29.883
Totaal baten exploitatie
454.109
443.707
374.300
Realisatie 2010
Begroting 2010
Realisatie 2009
LASTEN Personeelskosten Vrijwilligerskosten Huisvestingskosten Organisatiekosten Onderhoudskosten Inrichting expositieruimte Boerderij Museale kosten Afschrijvingen Eigen bijdrage projecten Bijzondere lasten
166.554 14.214 27.834 34.297 91.356 0 70.408 5.862 0 20.445
186.579 8.098 40.189 35.478 87.000 0 61.870 10.000 0 0
159.881 4.539 26.959 37.494 43.973 0 44.884 5.681 21.926 9.817
Totaal lasten exploitatie
430.970
429.214
355.154
Resultaat uit exploitatie
23.139
14.493
19.146
32
Vervolg STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2010 EN 2009 Realisatie 2010 Resultaat uit exploitatie
Begroting 2010
23.139
14.493
Realisatie 2009 19.146
PROJECTEN BATEN Brandbeveiliging Levende Historie Koetshuis Herinrichting borg Beschoeiing Gas in G(L)AS
33.154 12.415 0 0 0 0
Totaal baten projecten
45.569
LASTEN Brandbeveiliging Levende Historie Koetshuis Herinrichting borg Beschoeiing Gas in G(L)AS
1.500 58.241 0 12.979 0 0
Totaal lasten projecten
72.720
364.000
594.915
Mutatie onderhanden projecten
27.151
-15.000
284.764
Exploitatieresultaat projecten
0
0
0
23.139
14.493
19.146
Exploitatie totaal Bestemming Afgeronde projecten Vrijval bestemde reserve tractor Bestemd door Vrienden Uit reserves
Mutatie eigen vermogen
0 130.226 606 8.000 9.168 162.151
379.000
0 316.224 82.013 23.463 1.415 171.800
-16.494
0 0 -9.000 0
0 0
6.645
310.151
14.493
10.146
33
13. Jaarverslag Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg Leden In het jaar 2010 is het aantal leden van de Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg toegenomen tot ruim 700 Vrienden. Een heuglijk feit dat ongetwijfeld te danken is aan de resultaten van de actie “Vrienden Cadeau” en de ledenwerfacties tijdens Fraeylema Culinair en de Kunstmarkt. De actie Vrienden Cadeau heeft als doel familieleden, vrienden, bekenden, en echtparen die op de Fraeylemaborg in het huwelijk treden, te verrassen met een voucher die recht geeft op minimaal een jaar lidmaatschap van de vereniging.
Bestuur In 2010 heeft een bestuurswisseling plaats gevonden. Mevrouw G.A. van Eerden-Wigchering was statutair niet herkiesbaar en trad na acht jaren af tijdens de algemene ledenvergadering op 15 mei 2010. Ze werd opgevolgd door mevrouw E. de Vries. De heer R. Drent was aftredend bestuurslid en herkiesbaar. Unaniem ging de vergadering akkoord met zijn herverkiezing voor een nieuwe periode van 4 jaar. De volgende personen vormen het bestuur: R. Drent (Ruud) J.J. Hooijmeijer (Jan) A.A. Stonebrink (Aleid) P.M.H.J. Thijssen (Paul) E.H. de Vries-Sax (Ellen)
voorzitter penningmeester coördinator activiteiten secretaris lid
De leden die over email beschikken kunnen nu desgewenst alle informatie per mail ontvangen, het scheelt tijd en portokosten. Ook ontvangen deze leden FraeylemaNieuws, informatie die zeer op prijs gesteld wordt. De betrokkenheid met de borg neemt hierdoor toe. Verder danken we de personeelsleden en vrijwilligers van de borg voor hun steun en medewerking in het afgelopen jaar. In 2010 werden vijf bestuursvergaderingen gehouden. De bestuursleden kwamen vier keer bijeen om de mailing klaar te maken voor verzending. Verder vond een ledenwerfactie (8 nieuwe vrienden) plaats tijdens de Kunstmarkt, Fraeylema Culinair en een schriftelijke actie rond de “Dag van de Nieuwe Inwoners van de Gemeente Slochteren”. 34
Op 5 oktober 2010 vond het jaarlijkse overleg plaats tussen een bestuursdelegatie van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg en de Vereniging van Vrienden. Hoofddoel was de besteding van de donaties. Voorjaarsvergadering De vriendendagen c.q. ledenvergaderingen vonden twee keer plaats, met daarna een activiteit in relatie tot de borg en of omgeving. Deze activiteiten worden door de leden altijd zeer op prijs gesteld. De voorjaarsvergadering werd georganiseerd op 15 mei waarbij de voorzitter, de heer R. Drent, 60 personen kon verwelkomen en in het bijzonder Mevr. Bredius en haar neef R. van der Hoop van Slochteren omdat zij twee voorwerpen via de Vrienden aan de Fraeylemaborg in bruikleen willen aanbieden. Mevrouw Bredius en haar neef Robert van der Hoop van Slochteren, Vrienden van de Fraeylemaborg, bieden de Fraeylemaborg twee kanonnetjes op afuit aan. Robert vertelt dat hij vroeger nooit met de kanonnetjes mocht spelen. Bij een veiling toen de Borg werd verkocht zijn zij gekocht door Mevrouw Bredius en mocht Robert er wel mee spelen. Mevrouw Bredius en Robert vonden dat de kanonnetjes weer thuis horen op de Fraeylemaborg en daarom hebben zij de kanonnetjes meegenomen om ze aan de Fraeylemaborg aan te bieden. Zoals bijgaande foto laat zien zijn ze in een prachtige staat en zullen zij te zijner tijd een ereplaats krijgen in de Fraeylemaborg. Vroeger stonden zij naast de ingang naar de grote zaal. De voorzitter dankt mevrouw Bredius en haar neef Robert heel hartelijk voor dit fantastische gebaar. De aanwezigen sluiten zich hierbij aan door een groot applaus. In deze vergadering heeft het bestuur voorgesteld de Vriendengelden 2010 te besteden aan de aanschaf van authentieke Gaslantaarns langs de oprijlaan. Zoals gebruikelijk heeft de heer J.Teekman, vicevoorzitter van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg, een toelichting gegeven over de stand van zaken met betrekking tot de Fraeylemaborg en het bospark aangevuld met een toelichting van de dames Van Harten en Edzes op de geplande activiteiten.
Mevrouw Bredius en Robert van der Hoop van Slochteren bieden de Fraeylemaborg twee kanonnetjes aan.
35
Topstukken van Fraeylema. Na de ledenvergadering hield Mevrouw Henny van Harten, conservator van de Fraeylemaborg een presentatie rond het thema “ Topstukken van Fraeylema”. De tentoonstelling “Topstukken van Fraeylema” is samengesteld uit de "eigen" collecties van de borg, namelijk de Gerrit van Houten Stichting, de Jan Menze van Diepen Stichting en de Stichting Van der Wyck-de Kempenaer. Hoe zijn deze Stichtingen verbonden geraakt met het landgoed Fraeylemaborg? En wat is het karakter van hun boeiende verzamelingen? Conservator Henny van Harten geeft een toelichting met fraai beeldmateriaal. Aansluitend kan ook de tentoonstelling in het Koetshuis bekeken worden. Bezoekers van onze website konden hun persoonlijke top vijf kiezen uit een grote hoeveelheid kunstwerken. Deze hebben een ereplaatsje gekregen in de tentoonstelling en ook de motivaties van de stemmers zijn te lezen. De Vriendendag werd afgesloten met een drankje en een hapje.
De Tentoonstelling “Topstukken van Fraeylema”.
Najaarsvergadering Deze vond plaats op 16 oktober. Aanwezig waren 74 personen. Wat het Vriendengeld voor 2010 betreft, dit werd zoals voorgesteld besteed aan de aanschaf van authentieke Gaslantaarns. De heer Teekman ontving hiertoe een cheque ter waarde van € 9.000,00 die hij, met dank aan de Vrienden, graag aanvaardde. Dhr. J. Teekman, voorzitter van het bestuur van het Landgoed, heet alle aanwezigen hartelijk welkom en licht toe dat hij door het bestuur van de Gerrit van Houtenstichting, eigenaar van het Landgoed, benoemd is als opvolger van dhr. J. Remkes. Er wordt nog een nieuwe vicevoorzitter benoemt en dhr. H. Oldenziel neemt afscheid als bestuurslid. Momenteel wordt in het bestuur gewerkt aan het opstellen van een Beleidsplan voor de toekomst omdat er nog al flinke veranderingen staan aan te komen; onder andere wordt fors bezuinigd op cultuur, gaat de BTW omhoog en ook de sponsoring door bedrijven loopt moeilijk. Door het slechte weer was de opbrengst van Culinair Fraeylema slechts 1/3 ten opzicht van 2008. De heer Teekman spreekt zijn erkentelijkheid uit naar de Vrienden voor de aanschaf van de Gaslantaarns. Marjon Edzes, directeur, geeft een toelichting op actuele zaken rondom de Borg. Na 3 jaar praten wordt de gunning verleent voor de bouw van de Geele Brug, architect van der Veen heeft ook de Werkschuur ontworpen.
36
De aanpak van de Hooge berg is later dan gepland omdat aanvankelijk geen vergunning werd verleend maar gelukkig nu weer wel, het werk is inmiddels aanbesteed en gegund. Voor de Boomgaard is een ontwerp gemaakt en ook voor het Prieel, de Kersentuin en de Rozentuin zijn plannen in ontwikkeling. Met betrekking tot museale activiteiten staat 2011 in het teken van “200 jaar Burgerlijk Huwelijk”, die zal het hele jaar door het centrale thema voor de Fraeylemaborg zijn. Er komt een historische expositie van bruisjurken en een koetsentocht in klederdrachten in de tijd van 1811, er zijn bruidstaart en bakwedstrijden gepland, ook een tuinfair door Groei en Bloei. In het Koetshuis komt een expositie van Francine Schrikkema en in december 2011 vindt de uitreiking plaats van de Gerrit van Houtenprijs 2011 met aansluitend een expositie doorlopend naar 2012. De Borg heeft een meerjaren expositieplan opgesteld en dat werkt goed. Op 11 en 12 december wordt de Zweedse markt gehouden met medewerking van SAAB met diverse activiteiten als sauna‟s, lezingen, houthakken, een markt in de boerderij en gerookte zalm. De bezoekersaantallen van de Borg stijgen en dat geeft een tevreden gevoel. Lezing verzorgd door Aleid Stonebrink, bestuurslid van de Vrienden van de Fraeylemaborg. Zij ligt een tipje van de sluier op rond: Henric Piccardt, heer van de Fraeylemaborg en stichter van de kerk in Harkstede. Henric Piccardt (1636 – 1712), een fascinerende man, die het in zijn jonge jaren tot kamerheer van de Franse zonnekoning Lodewijk XIV gebracht heeft, vriendschappelijke banden met koning stadhouder Willem III onderhield, heer van de Fraeylemaborg werd, in Harkstede een kerk bouwde en daar tenslotte in de grafkelder werd bijgezet. Over het leven van deze man zou je een roman kunnen schrijven. Na afloop van de Vriendendag bestond de mogelijkheid om de kerk van Harkstede te bezoeken waar men dan werd rondgeleid (± 1 uur). Voorafgaande aan de rondleiding was het mogelijk om een kop soep met broodje en een kop thee/koffie te nuttigen. Bijna 40 personen maakten gebruik van deze rondleiding. De Vriendendag wordt afgesloten met een drankje en een hapje.
De kerk in Harkstede werd bezocht tijdens de vriendendag.
37
14. Jaarverslag Activiteitencommissie Fraeylemaborg De samenstelling van het bestuur van de Activiteitencommissie is in 2010 als volgt: H.L. Faber (Henk) J. Dijk (Jan) A.P.A. van der Burg-Versteeg (Erianne) H. Smid (Ria) L.C. van Rulo-Vermue (Lianne) H. van Harten-Boers (Henny) G.P. de Haan (Gerard) A.A. Dijkema-Meijers (Alie) G. Bos (Greetje) J.L. Eckhardt (Hans)
voorzitter penningmeester secretaris, KunstMarkt bestuurslid contact scouting Fraeylema contact Fraeylemaborg contact Fraeylemaborg contact Dorpsvereniging KunstMarkt KunstMarkt
Winnie Bakker, Marit ten Have en Betty Potman zijn lid van de Kunstmarktcommissie, maar nemen geen deel aan de vergaderingen van de Activiteitencommissie. Winnie Bakker heeft na de KunstMarkt op 19 juni 2010 het voorzitterschap van Erianne van der Burg overgenomen. Jelena van Wijngaarden en Bert van der Linde hebben in 2010 afscheid genomen van de Activiteitencommissie. De Activiteitencommissie dankt hen hartelijk voor hun enthousiaste inzet. Georganiseerde activiteiten Theater te Water In februari vonden er een drietal voorstellingen plaats in het kader van de wintertournee van Theater te Water in de Boerderij. Theater te Water speelde: Suzie gaat solo. Een voorstelling over een meisje dat Idols wil winnen. Dat in de voetstappen van haar moeder wil treden, die in haar jonge jaren met „Henny Huisman‟ heeft meegedaan. Een meisje dat droomt van grote successen. Maar gaat de weg naar succes wel langs de voetstappen van je moeder? En was je moeder wel zo succesvol? Op wie kan je nog rekenen als je Idols wilt winnen? In ieder geval op Gordon, die met venijnige grapjes op je zit te wachten ..... Suzie gaat solo is de 47ste productie van Just Vink voor Theater te Water. De productie met de jonge crew trok 203 bezoekers, dit was wel wat teleurstellend. Het bezoekersaantal fluctueert per jaar sterk en de AC hoopt dat het komend jaar weer hoger zal liggen. 38
KunstMarkt Op 19 juni vond de KunstMarkt plaats op het voorterrein van de borg. De kunstenaars komen graag naar de Kunstmarkt bij de Fraeylemaborg, de markt heeft een zeer goede naam. Dit jaar was er ruimte voor 70 kunstenaars, deze presenteerden enthousiast hun werk in wat bestaat uit diverse disciplines en zeer uiteenlopende stijlen. Het randprogramma bestond dit jaar onder andere uit de Chileense troubadours Susana en luis, trekzakkwartet Poes en Poel, een interactief prozaprogramma Letters met Spetters, improvisatietoneel van de Helmster Schans en figurentheater Theater Suer met de act “het Vogelhuis”. Het totaal van kunst van een goed niveau met een verrassend en afwisselend randprogramma op de prachtige locatie van het landgoed maakte de grote KunstMarkt weer tot een sfeervol geheel. Ondanks het zeer regenachtige weer kwamen er bijna 1200 bezoekers, wel de helft minder dan andere jaren, maar gezien de omstandigheden was de organisatie toch tevreden.
De kunstmarkt vanuit de lucht.
Openluchtspel: Fraeylema ensemble speelt Mrozek Dit jaar bracht het openluchtspel – onder regie van Albert Secuur – MROZEK. Het publiek beleefde een verrassende theatertocht in het park van de Fraeylemaborg, langs vier humoristische eenakters van de Poolse schrijver Mrozek, waarin de personages wanhopig proberen hun hachje te redden in een volkomen absurde werkelijkheid. In Vossenjacht wemelt het van de jagers in het bos. Er is inmiddels geen wild meer, behalve nog één vos en deze doet er alles aan om zijn huid te redden, koste wat het kost. In Serenade probeert Vos de malse kippetjes te verleiden het kippenhok te verlaten en met hem mee te gaan naar het bos. Haan steekt daar een stokje voor, maar is hij zelf wel opgewassen tegen de listen van Vos?
“Vossenjacht”één van de voorstellingen tijdens de theatertocht in het bospark van de Fraeylemaborg.
39
In Een wonderbaarlijke nacht brengen twee collega‟s op zakenreis samen de nacht door in een hotelkamer. De komst van een mysterieuze dame zet de wereld van de beide heren danig op zijn kop. En in Racket Baby krijgen we te maken met wel zeer jeugdige criminelen…. De vier eenakters werden opgeluisterd met live muziek. Het inrichten van de koetshuistuin als gezellige markt zorgde voor een mooie plaats waar de bezoekers elkaar tussen de bedrijven door ontmoetten. De Rabobank heeft ook afgelopen jaar weer de kaarten voor twee avonden afgenomen, zodat in totaal 1100 mensen de voorstellingen hebben kunnen meemaken. Samenwerking Tijdens de evenementen KunstMarkt en Openluchtspel werkt de commissie elk jaar samen met Scoutinggroep Fraeylema. Ook is de Activiteitencommissie zeer erkentelijk voor hulp van vele vrijwilligers, organisaties en sponsoren, zonder deze inzet zijn activiteiten op het landgoed Fraeylemaborg niet mogelijk.
Livemuziek tijdens het openluchtspel.
40
15. Exploitatieoverzicht Stichting Activiteitencommissie Fraeylemaborg
Vermogensoverzicht per 1 januari 2010 (beginvermogen) Activa:
Banktegoeden: Saldi Rabobank Rekening Internet spaarrek.
3594.17.531 3285.606.207
€ 74,82 € 6.351,49 -------------
€ 6.426
Kassaldo
€
0
Materiële bezittingen Kassa 2003, boekwaarde
€
0
Nog te ontvangen BTW
€ 1.079 ----------€ 7.505 =======
`
Totaal activa
Passiva: € 4.005
Eigen vrij vermogen 01-01-2010 Reserve “Slecht Weer Openluchtspel” Saldo per 01-01-2010 Saldo reserve per 01-01-2010 Totaal passiva
€
3.500 € 3.500 ----------€ 7.505 =======
41
Overzicht opbrengsten en kosten 2010 Opbrengsten: Opbrengst Activiteiten 2010
-
Theater te water Kunstmarkt Openluchtspel entreegelden
€ 2.508 € 2.556 € 11.543 -----------€ 16.607
Totaal opbrengsten activiteiten
Subsidies: Algemeen: Gemeente Slochteren Landgoed Fraeylemaborg OCW Slochteren Openluchtspel: Roode of Burgerweeshuis VSB Fonds JB Scholtenfonds Provincie Groningen Prins bernhard Cultuurfonds
Totaal opbrengsten 2010
€ 2.560 € 2.560 € 2.500 € 1.000 € 5.000 € 1.000 € 8.000 € 1.500 -----------
€
7.620
€ 16.500 -----------€ 40.727 =======
42
Kosten: Kosten Activiteiten 2010 Theater te water Kunstmarkt Openluchtspel
€ 2706 € 3741 € 22.782 -----------
Totaal kosten activiteiten
€ 29.229
Overige kosten: Bureaukosten
€
1.080
-----------€ 30.309 =======
Totaal kosten 2010
Resultaat 2010 Totaal opbrengsten
€ 40.727
Totaal kosten
€ 30.309 -----------
Resultaat 2010
€ 10.418
Naar “Reserve openlucht spel”
€ 6.500 -----------
Toevoeging vrij vermogen
€ 3.918 =======
43
Vermogensoverzicht per 31 december 2010 (eindvermogen) Activa:
Banktegoeden: Saldi Rabobank Rekening 3594.17.531 Internet spaarrekening 3285.606.207
€ 17.844 € 66 -------------
€ 17.910 €
0
Nog te ontvangen: BTW 4e kw 2010
€
13
Totaal activa
----------€ 17.923
Kassaldo Materiële bezittingen Kassa 2003, boekwaarde
=======
Passiva: Nog te betalen posten Eigen vrij vermogen 01-01-2010 Toevoeging resultaat 2010
0
€
7.923
€ 4.005 € 3.918 -----------
Eigen vrij vermogen 31-12-2009 Reserve “Slecht Weer Openluchtspel” saldo per 01-01-2010 toevoeging 2010
€
€ 3.500 € 6.500 -----------
Saldo “Slecht weer reserve
€ 10.000
Totaal passiva
-----------€ 17.923 =======
44
