STICHTING BEHEER LANDGOED DE KALENBERG
Mission Statement:
Het beheren, onderhouden en verder tot wasdom brengen van het NSW- Landgoed de Kalenberg een en ander in het gedachtegoed van de Vereniging der Woodbrookers Barchem en daarmee het cultureel erfgoed in stand houdende. Dit doel wil de Stichting bekostigen naast giften en erfstellingen door het in haar bezit zijnde onroerende zaken en het daarbij behorende inventaris duurzaam en in de geest van de Woodbrookersgedachtegoed te verhuren. In 2015 zijn er ter bereiking van het bovenstaande Mission Statement de navolgende acties ondernomen: 1. Er is voor alle opstallen een meerjarenonderhoudsplan ( MJOP) opgesteld en in de begroting zijn er voor de (gedeeltelijke)uitvoering van dit MJOP aanzienlijke bedragen opgenomen 2. Landschapscoach Gijs van Heemstra heeft een rapport opgesteld rond de toestand van het bos en de natuur: Relevante onderdelen hieruit zijn:
1 Beschrijving huidige bossamenstelling en –ontwikkeling in het plangebied De hoofdboomsoort in het plangebied is Amerikaanse Eik, maar ook Beuk, Zomereik en Tamme Kastanje zijn vertegenwoordigd in de kroonlaag. Naast de genoemde soorten bevinden zich in het bos een aantal bijzondere boomsoorten, die de geschiedenis als een Landgoedbos verraden. Reuzenlevensboom en Cipres zijn hiervan voorbeelden. De tweede boomlaag bestaat vooral uit Amerikaanse Eiken in de jonge/dichte fase van bosontwikkeling. De bedekking van deze jonge bomen is erg hoog waardoor de structuur gerust ‘dicht’ genoemd kan worden. De struiklaag in het bos bestaat uit opslag van hierboven genoemde soorten, aangevuld met Amerikaanse Vogelkers, Lijsterbes, Vuilboom en Hulst.
Kruiden, grassen en mossen ontbreken nagenoeg in het bos, door een combinatie van een gebrek aan lichtinval, strooiselophoping en verkleefd blad van met name Amerikaanse Eik en Tamme Kastanje. Bouwstenen In de beschrijving van het plangebied (zie pagina 7) kan worden gezien dat in zijn huidige staat, de aantrekkelijkheid van het bosgebied vooral bestaat uit de esthetische waarde voor de recreant.
afbeelding In ecologische zin zijn er door het hoge aandeel uitheemse boomsoorten en het ontbreken van een volledige gelaagde bosstructuur weinig inheemse soorten die profiteren. Op de als voorwaarde gestelde verbetering van de kernkwaliteiten uit de omgevingsverordening, wordt hieronder verder ingegaan door middel van de uitwerking van een drietal bouwstenen.
De keuze voor één of meerdere van de bouwstenen is afhankelijk van de toekomstige (in deze notitie gevraagde) opstelling van de overheden ten aanzien van gewenste verbetering en de wensen van de initiatiefnemer. 1.1.1 Bouwsteen 1: Verbetering kwaliteit natuur Het bos bestaat nu merendeels uit exotische boomsoorten die door hun beperkte ecologische relaties en hun dominantie in het bos een beperkende werking hebben op de ontwikkeling tot een meer natuurlijk en biodiverse bosgemeenschap. In het bos kan door gerichte verandering in soortsamenstelling (gerichte kap en inbreng struiken en kruiden) en structuurverbetering een grote ecologische meerwaarde gecreëerd worden. 1.1.2 Bouwsteen 2: Verbetering natuur en beleving door zonering Door het bos anders in te richten (bouwsteen 1.) en door paden te verbeteren en anderen af te sluiten, stuur je op rust en drukte. Het bos wordt gevarieerder in soorten, structuur en leeftijd. Bomen zorgen voor ruimtelijke indeling van verschillende gebruikszones en sturen en onderstrepen de beleving van de betreffende zone in het Landgoed. 1.1.3 Bouwsteen 3: Verbetering kwantiteit/ kwaliteit natuur Voer bouwsteen 1 en 2 in door in het gehele bos om de natuur en beleving op het Landgoed een impuls te geven; ter overtuiging van de meerwaarde die het Landgoed wil creëren voor de natuur en de economisch zelfstandige instandhouding van het Landgoed. (kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van de thans aanwezige biodiversiteit). De navolgende beelden geven een indruk van de potentiële toekomstige situatie; inheemse bosbeelden die voldoende open zijn voor begraven en gevarieerd in structuur, soorten en leeftijd… illustratieve beelden :
Uitwerking te ondernemen (bouwstenen) maatregelen en resultaat Het aandeel uitheemse boom- en struiksoorten wordt teruggebracht in de kroonlaag. Onderstaanders van Beuk en Zomereik krijgen daardoor de kans om door te groeien tot in de kroonlaag. Er worden waar nodig extra boomsoorten ingebracht om een grotere diversiteit in het bosbeeld te creëren. Hierbij kan gegeven de bodem van grof zand en op sommige plaatsen lemig zand worden gedacht aan wintereik, kers of winterlinde. Met de inbreng van deze soorten kan ook een verbetering van de humus van de bosbodem worden verwacht, waarmee de weg wordt vrijgemaakt voor een verbetering van de struiklaag. In de tweede boomlaag vindt dezelfde ingreep plaats als in de kroonlaag, maar met een zwaardere intensiteit om de uitheemse soorten op termijn uit te faseren en daarmee het bos een meer natuurlijk karakter te geven. In de struiklaag worden inheemse struiken ingebracht in groepsbeplanting passend bij de standplaats van het bos. Het betreft hierop de lemige plaatsen soorten als tweestijlige meidoorn en hazelaar. Op de armere zanden kan gedacht worden aan lijsterbes, vuilboom, en hulst. Deze soorten dienen met hun bloei en vruchten als voedsel voor insecten en kleine zoogdieren. Daarnaast zijn de struikvormers van belang als nestgelegenheid voor vogels en schuilgelegenheid voor knaagdieren. In de kruidlaag zullen pleksgewijs inheemse voorjaarsbloeiers en bolgewassen worden ingebracht. Hierbij kan worden gedacht aan soorten die van nature in dergelijke bossen te vinden zijn zoals
kamperfoelie, dalkruid, lelietje-van-dalen en op de iets rijkere plaatsen salomonszegel. Hiermee wordt een divers aanbod aan bloeiende kruiden in het voorjaar geboden aan insecten en vlinders. Waar maatregelen langs bestaande paden worden uitgevoerd zal dit gepaard gaan met het creëren van bosranden om de structuurvariatie in het bos en daarmee de natuurwaarde te verhogen. Bovenstaande maatregelen worden uitgevoerd met als doel de biodiversiteit in het plangebied te verhogen, in aansluiting op de kernkwaliteiten voor het gebied zoals benoemd in de omgevingsverordening van de provincie Gelderland (2014). Een bijkomend voordeel is dat door middel van de maatregelen de variatie in het bos toeneemt, hetgeen bijdraagt aan de belevingswaarde van het plangebied. Hiermee versterken deze maatregelen de doelstelling van de natuurbegraafplaats, om een plek te zijn van bezinning en rust in een florerende natuurlijke omgeving
3. Vrijdag 4 december 2015 komen enkele ambtenaren van de afdeling Natuur van de Provincie Gelderland op onze uitnodiging een bezoek brengen aan het Landgoed om zicht ter plaatse een beeld te vormen van de door de Stichting voorgestane onderhoudsplannen van de natuur op het Landgoed. 4. Hiertoe lopen tevens contacten met de Stichting Landschapsbeheer Gelderland, (Ing Kaper Projectleider) 5. De Stichting is aspirant lid van Gelders Particulier Grondbezit en lid van de Bosgroep en het Bosschap. Tevens aangesloten bij het BPL en Colland Fonds.
6. De hernieuwde aanvraag voor het verkrijgen van de ( culturele) ANBI status gaat nog dit jaar verzonden worden. Na het verkrijgen van deze status zal er een eerst beperkte giftencampagne worden gelanceerd voor de verdere financiering van de enorme onderhoudskosten van Landgoed de Kalenberg.
In het onderstaande jaarplan is nader uitgewerkt de werkzaamheden in het jaar 2016 die moeten bijdragen tot de verwezenlijking van het mission statement:
Het jaarplan 2016 omvat de navolgende punten:
1. Onderhoudsplan bos: Het onderhoudsplan bos valt uiteen in twee aspecten: a. algemeen bosonderhoud b. onderhoud weg, wandelpad, zichtkoepel ( onderhoud Boskapel valt onder het MJOP Opstallen zie 3) Met Bosschap/ Landschapsbeheer Gelderland gaan we aan de hand van het opgestelde rapport en de nog nader in stellen onderzoeken een begin maken met de uitvoering van het bosonderhoud en de verbeteringen van de biodiversiteit. NB: In de begroting 2016 is voor onderhoud aan landgoed en opstallen een bedrag uitgetrokken van € 40.000 Het bedrag kan nog worden bijgesteld op basis van de verbeterde liquiditeitspositie van de Stichting door schenkingen, legaten, subsidies etc. 2. MJOP Opstallen: Het Plan van Aanpak voor het opstellen van het MJOP is door
het Bestuur in haar vergadering dd 15 januari 2015 goedgekeurd en de opdracht is verstrekt voor het opstellen van het MJOP. NB: In de begroting 2016 is voor onderhoud aan landgoed en opstallen een bedrag uitgetrokken van € 40.000 Het bedrag kan nog worden bijgesteld op basis van de verbeterde liquiditeitspositie van de Stichting door schenkingen, legaten, subsidies etc. 3. Het verder intensiveren van de contacten met Provincie, Gemeente, Bosschap< Landschapsbeheer Gelderland en die organisaties die ons kunnen helpen bij het verwezenlijken van onze Mission Statement. Aldus nader vastgesteld in de DB vergadering 26 november 2015
