Internetzoekstrategieën - voor journalisten -
D. De Grooff Mediacentrum K.U.Leuven
Inhoud Analyseren
van de informatiebehoefte Selecteren van het zoekinstrument Formuleren van de zoekopdracht Top-resources Pull versus Push Sites voor journalisten Verkiezingen
1
Enkele oefeningen….
Zoek op een Nederlandse website naar informatie over geschiedenis van Amsterdam Zoek op wanneer Hugo Claus werd geboren. Zoek op wat de beroemde schrijver Ernest Hemingway tussen 1930 en 1954 allemaal heeft uitgespookt. Zoek enkele bronnen over antisemitisme in het Oostenrijk van de 19de eeuw. Zoek een foto van Bill en Hillary Clinton Zoek binnen de 5 minuten enkele tientallen referentiesites over afrikaanse muziek Zoek op of het mogelijk is om te verhinderen dat beelden op jouw website worden gekopieerd.
Analyse van de informatiebehoefte Welke
soort informatie zoek ik (aard van de informatie) ? Welke bronnen/zoekinstrumenten komen in aanmerking ?
2
Analyse van de informatiebehoefte Soorten informatiebehoeften Exploratie
van een onderwerp/domein (browsing)
- Waar gaan we op reis? - Informatie verzamelen voor artikel, paper, thesis …over een bepaald (breed) domein (milieuverontreiniging, geschiedenis van de klassieke muziek, doping in de sport, e.d)
Zoeken
van een specifiek onderwerp (searching)
- Wie was de eerste keizer van China? - Wat is de huidige koers van dat aandeel? - Wie produceert er apparaten voor de productiecontrole van computerchips?
>> belangrijk voor de keuze van een zoekmachine !
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken. 1. WEBGIDS Webgids/directory/webindex verkennen
van breed onderwerp/domein snel verzamelen van goede ‘resources’ (metapagina’s, referentiesites, …) the invisable web !!
3
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: webgids Voorbeelden
– Google Directory (http://directory.google.com) – Yahoo! (http://www.yahoo.com) – About.com (http://www.about.com) – Open Directory Project (http://www.dmoz.org) – Galaxy (http://www.galaxy.com) – LookSmart (http://www.looksmart.com)
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: webgids Voorbeelden
van Belgische webgidsen
– Journalinks (http://www.journalinks.be) – Verkenner (http://www.verkenner.be) – Start (http://start.be) – Internetgids (http://www.internetgids.be)
4
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: webgids Voorbeelden: – Internet Public Library (http://www.ipl.org) – Resource Discovery Network (http://www.rdn.ac.uk) – Power Reporting (http://powerreporting.com/) – Direct Search (http://gwis2.circ.gwu.edu%7Egprice/direct.htm) – Librarians’ Index to the Internet (http://www.lii.org) – Library of Congress – Portals of the World (http://www.loc.gov/rr/international/portals.html)
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: webgids Voorbeelden: – Argus Clearinghouse
(http://www.clearinghouse.net)
– Infomine (http://www.infomine.ucr.edu) – Profusion (http://www.profusion.com) – Internet Scout Project (http://scout.cs.wisc.edu/archives/) – FacsNet (http://facsnet.org) – JumpCity (http://www.jumpcity.com/start.shtml) – Complete Planet
(http://www.completeplanet.com)
5
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: webgids Voorbeelden: – BUBL link (http://bubl.ac.uk/link/) – The WWW virtual library (http://www.vlib.org.uk/) – Librarians Index to the Internet – The BigHub
(http://www.lii.org)
(http://www.thebighub.com)
– Invisibleweb (http://www.invisibleweb.com) – Academic Info
(http://www.academicinfo.net/)
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: 2. ON LINE ENCYCLOPEDIE Wanneer
?
– Voor het verkennen van een onderwerp: concept, terminologie, WWW-bronnen, … – Wanneer geen gedetailleerde informatie vereist is (bijvoorbeeld spreekbeurt)
Kenmerken – Kwalitatieve informatie – Snelle navigatie en interne kruisverwijzingen – Verwijzing naar zeer kwalitatieve WWW-links
6
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: on line encyclopedie
- Voorbeelden: - Wikipedia
(http://wikipedia.org)
- Encyclopedia Britannica (http://www.britannica.com) - Encarta (http://encarta.msn.com) - Encyclopedia 1911 (http://1911encyclopedia.org/) - The Canadian Encyclopedia
- Encyclopedia
(http://thecanadianencyclopedia.com/)
(http://www.encyclopedia.com/)
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: 3. WEBRING Webring:
verkenning van domein Zeer snel opzoeken van aantal referentiewebsites Zoeken via: Webring.com (http://www.webring.com)
7
Selecteren van een zoekmachine Exploratief zoeken: 4. METAPAGE/PORTAL Bevatten
verzameling links naar referentiesites (resources) mbt onderwerp
Metapages
(verzamelpagina’s): bookmarks,
verzameld door specialisten (amateurs/professionals)
Voorbeelden: – http://pagina.nl (http://journalistiek.pagina.nl/) – kartografie (http://oddens.geog.uu.nl/index.html) – genealogie (http://www.cyndislist.com)
Portals: links m.b.t. sector- of thema-gerelateerde onderwerpen. Voorbeelden: – Verticalportals (http://www.verticalportals.com) – Mainportals (http://mainportals.com/) – Portals of the World (http://www.loc.gov/rr/international/portals.html)
Selecteren van een zoekmachine Gericht zoeken: 1. ZOEKROBOT Hoe
werkt een zoekrobot? Kenmerken: – Geautomatiseerde met spiders/wanderers/search bots/worm > meer maar redundanter – (tref)woorden (searching) ipv hiërarchisch – enkel ‘visible’ web
8
Selecteren van een zoekmachine Gericht zoeken: zoekrobot De ‘majors’ (mbt aantal gebruikers) – Google (http://www.google.com/) – AlltheWeb (http://www.alltheweb.com/) – Altavista (http://www.av.com) – MSN Search (http://search.msn.com/)
Selecteren van een zoekmachine Gespecialiseerde zoekmachines (webgidsen/zoekrobots) Soorten
– Geografisch-gespecialiseerd – Thematisch-gespecialiseerd Kenmerken
- minder redundantie - meer kwaliteit !
9
Selecteren van een zoekmachine Gespecialiseerde zoekmachines
Geografisch gespecialiseerd Lijsten:
– Search Engine Colossus (http://www.searchenginecolossus.com) – Country Based Search Engines (http://www.philb.com/countryse.htm)
– European Search Engines (http://www.netmasters.co.uk/european_search_engines)
Selecteren van een zoekmachine Gespecialiseerde zoekmachines Thematisch gespecialiseerd Voorbeeld: http://www.scirus.com Lijsten: – A collection of special search engines (http://www.leidenuniv.nl/ub/biv/specials.htm)
– SearchAbility (http://www.searchability.com) – Freeality (http://www.freeality.com) – FinderSeeker (http://www.finderseeker.com) – Lookoff (http://www.lookoff.com) – Smartborg (http://wurm.laughingsquid.net/sb)
10
Formuleren van zoekopdracht van vraag tot zoekterm selecteer de meest relevante zoekterm(en) door:
a) … de vraag eerst in eigen bewoordingen te stellen Voorbeeld: Wat is het habitat van de Grizzly beer?
b) … enkel de relevante termen te weerhouden ‘Habitat’ ‘bear’ ‘Grizzly’ – Gebruik enkel concepten en eigennamen – Werkwoorden, lidwoorden, adjectieven en pers.voornaamwoorden worden meestal door zoekmachines genegeerd !! – Google kan tot 10 trefwoorden tegelijk verwerken
Formuleren van zoekopdracht van vraag tot zoekterm
c) … eerst te verkennen, dan te selecteren, indien het onderwerp van de zoekopdracht niet goed gekend is – eerst enkele globale – verkennende - zoekopdrachten uitvoeren via een webgids of metazoeker – dan een specifieke zoekopdracht uitvoeren via een zoekrobot – Voorbeeld: wat zijn de symptomen van manisch depressief zijn? • Search.com: depression >> manic depression/bipolar disorder • Google: «bipolar disorder» ~symptom
11
Formuleren van zoekopdracht Zoeken in natuurlijke taal – Bij moeilijke zoekopdracht «who killed Martin Luther King?» (> AskJeeves.com)
– Bij phrase search/exact matches: woorden die bij elkaar horen («tower of Pisa» «Vrede van Versailles»)
– Bij letterlijke citaten • «let it be, let it be» • «the capital of Alaska is» • «Van Gogh werd geboren op»
Formuleren van zoekopdracht Zoeken met Booleaanse operatoren
Geven de relatie aan tussen zoektermen AND “history of pop music” AND Stones OR “history of pop music” OR “history of rock and roll” NOT “history of music” AND NOT “classical music” (NEAR) history NEAR music NEAR pop
12
Formuleren van zoekopdracht Zoeken met Booleaanse operatoren
Google:
Gebruik van keuzemenu (advanced search) In standaard zoekbalk: – relatie tussen de termen is default AND – OR en – (NOT) moeten expliciet worden opgegeven • P.S. het is soms beter om een term uit de context toe te voegen dan – te gebruiken.
Voorbeeld:
NIET: "a spider is" -animal –spider-man -film –movie MAAR: "a spider is" "search engine"
Voorbeelden (Google)
“memorial van damme” sprint OR “100 m”
“new planet” discover OR find “solar system”
recipe “pan pizza” pepperoni -ham
13
Formuleren van zoekopdracht Verder afbakenen met field searching
Formuleren van zoekopdracht field searching (met Google) site:microsoft.com / "body language" -site:com filetype:pdf, rtf, pp, doc, xls, ps
firewall
(P.S. zoeken naar degelijke bestanden op sites geeft soms toegang tot informatie die niet voor publicatie was bestemd)
link:www.encyclomedia.be
(all)inurl:“search engines” evolution (all)intitle:“search engines” evolution
14
Formuleren van zoekopdracht field searching
Combinaties van filter-opdrachten
recipe tomatoes -pizza site:edu filetype:pdf "zoeken op het internet" site:kuleuven.ac.be filetype:ppt
Formuleren van zoekopdracht Andere speciale Googlefuncties
Gebruik van wildcard (*) Define Cache Info Related Phonebook Synoniemen (~) Numeric range Rekenen en omrekenen Population Recenties Kaarten (Google.be)
“you were made to * * and get her” define:wifi cache:www.kuleuven.ac.be info:cnn.com related:www.friendster.com phonebook:"apple computer" texas ~manual “mp3 speler” 50..300 40% of 654 / 80 kilometers in feet “the population of belgium” movie: “mar adentro” Leuven
15
Formuleren van zoekopdracht Zoeken buiten het WWW met Google Zoeken
naar afbeeldingen Zoeken naar en in nieuwsgroepen Zoeken naar nieuws/nieuwsarchief Zoeken naar producten Zoeken naar bedrijven en organisaties Zoeken naar video Zoeken naar/in weblogs
Formuleren van zoekopdracht Top-resources-NIEUWS
Yahoo News (http://story.news.yahoo.com) NewsLibrary (http://nl.newsbank.com) CNN (http://www.cnn.com/) The Economist (http://www.economist.com/countries) SciTechDaily (http://scitechdaily.com/) ZDNet (http://www.zdnet.com/) TechWeb (http://www.techweb.com/) Bloomberg (http://www.bloomberg.com) ConsumerSearch (http://www.consumersearch.com) Medscape (http://www.medscape.com/)
16
Formuleren van zoekopdracht Top-resources-ENCYCLOPEDISCH
Search systems (http://www.searchsystems.net/)
Wikipedia
Encyclopedia
Encyclopedia Britannica (http://www.britannica.com) Internet Movie Database (http://www.imdb.com) Oddens’ Bookmarks (http://oddens.geog.uu.nl/index.php) Library of Congress (http://catalog.loc.gov/) The Economist-Countries (http://www.economist.com/countries/) Martindalecenter (http://www.martindalecenter.com/) World Statesmen (http://www.worldstatesmen.org) Political Resources (http://www.politicalresources.net) Politics Gateway (http://www.psa.ac.uk/www/default.htm)
(http://www.wikipedia.org) (http://www.encyclopedia.com)
Formuleren van zoekopdracht Top-resources-ENCYCLOPEDISCH
World Factbook (http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/) National Geographic Map Store (http://www.ngmapstore.com/index.jsp) MapQuest (http://www.mapquest.com/) Oddens (http://oddens.geog.uu.nl/) Biography.com (http://www.biography.com/) Findgrave.com (http://www.findgrave.com) On This Day (http://news.bbc.co.uk/onthisday/) Archiefnet (http://www.archiefnet.nl) Merck Medical Manuals (http://www.merck.com/pubs/) Consumed (http://www.consumed.nl) Nature (http://www.nature.com) (http://press.nature.com/press/servlet/Content)
17
Formuleren van zoekopdracht Top-resources-BIBLIOGRAFISCH
Scirus (http://www.scirus.com) FindArticles (http://www.findarticles.com) Article Finder (http://www4.infotrieve.com/products_services/databases/default.asp) Books and Periodicals Online (http://www.booksandperiodicals.com/) Fulltext Search Online (http://www.fso-online.com) GoArticles (http://www.goarticles.com Google Scholar Search (http://scholar.google.com) Highbeam Research (http://www.highbeam.com) Highwire (http://highwire.stanford.edu/cgi/search) IngentaConnect (http://www.ingentaconnect.com/) Xrefer (http://www.xrefer.com/)
Formuleren van zoekopdracht Top-resources-NUTTIG
Download.com (http://www.doownload.com) De Lijn-routeplanner (http://212.123.2.74/routeplanner/van_naar.asp)
Taalkwesties
Van Dale Woordenboek (http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/) Merriam-Webster (http://www.m-w.com) Via Michelin http://www.viamichelin.com)
(http://www.taaldatabanken.com)
18
Formuleren van zoekopdracht Top-resources - VLAANDEREN
Bib Vlaanderen (http://www.bib.vlaanderen.be) StatBel (http://statbel.fgov.be) Vlaamse Statistieken (http://aps.vlaanderen.be/) Belgium.be (http://www.belgium.be) Vlaanderen.be (http://www.vlaanderen.be)
PULL versus PUSH VOORDELEN VAN PUSH:
AUTOMATISME EENVOUD INFORMATIE-OP-MAAT
19
PUSH-diensten E-zines, nieuwsbrieven, mailinglijsten E-Zines/nieuwsbrieven – http://www.ezinesearch.com – http://zinos.com/ – http://www.list-city.com – http://www.ezine-dir.com/
Mailinglijsten – http://www.webscoutlists.com/ – http://lists.topica.com/ – http://www.tile.net/lists/ + Mailinglijst maken: http://groups.yahoo.com
PUSH-diensten Webalerts/webdiensten Aankondiging
van nieuwe zoekresultaten/gewijzigde pagina’s Via e-mail,via het web of SMS Webdiensten
(nadeel: afzonderlijke websites of pagina’s worden niet
gecontroleerd):
– Google Alerts (http://www.google.com/webalerts)
20
PUSH-diensten Webalerts/alerting agents
Controle van wijzigingen op websites/webpagina’s Tools (monitoragenten/alerting agents): – Voorbeelden: • Website Watcher (http://www.aignes.com) • Infominder (http://www.imorph.com/products.html) • Web2Mail (http://www.web2mail.com) • Copernic Tracker (http://www.copernic.com/mailings/033/more-info.html) – Andere: • http://www.agentland.com • http://www.botspot.com
PUSH-diensten RSS-feeds
Functie: – Automatische informatievergaring – Informatie in eigen website/weblog integreren
Bestandsformaat: xml (ipv. html)
Plaats van informatie: Rss-kanaal (of Rss-feed) • http://www.telegraph.co.uk/rss • http://mnt.standaard.be/Info.aspx?topic=RSS
21
PUSH-diensten RSS-feeds RSS-feeds
zoeken Via Google: site:www.cnn.com rss OR rdf OR xml Via specifieke zoekmachines: – http://www.pluck.com/ – http://www.feedster.com/ – http://www.syndic8.com/ – http://www.syndicatie.nl
PUSH-diensten Podcasting-feeds
Audio-on-demand: aanbod van audio-files (bijvoorbeeld nieuwsuitzendingen, financiële informatie, radioprogramma’s, muziek, …)
Voorbeelden (directories): – http://www.podcast411.com
Podcastingsoftware: • iTunes (PC/Mac) • Juice (PC/Mac/Linux) • jPodder (PC) • iPodderX (Mac)
Af te spelen via PC of mp3-speler
22
PUSH-diensten Vodcasting-feeds
Video-on-demand: aanbod van videofiles (bijvoorbeeld nieuwsuitzendingen, muziekclips, films, e.d.) Voorbeelden(directories): – – –
Vodcastclients – – –
http://www.podcastvideos.org/ http://www.vodcasts.tv/ http://www.vodstock.com/
Frontrow iPod iTunes 4.9 en hoger (geavanceerd > abonneer op podcast)
Af te spelen via PC of mp3-speler (met video)
Sites voor journalisten
http://www.alphagalileo.org/ http://www.goreporter.com/ http://www.poynter.org/ http://www.businessjournalism.org/ http://www.cyberjournalist.net/ http://powerreporting.com/ http://www.worldpress.org http://cjj.mn-8.net/ http://www.apwideworld.com/ http://www.hoovers.com http://www.newseum.org/ http://profnet3.prnewswire.com/enter/index.jsp
23
Sites voor journalisten
http://www.belgielex.be/bcl_kbw/nl/ http://www.journalismnet.com/archives/ http://www.internetjournalistiek.be/ http://journalistiek.pagina.nl/ http://www.krantenkoppen.be/ http://www.nieuwsbronnen.com/newssearchportal/ http://www.journalinks.be/ http://taalunieversum.org/taal/advies/ http://www.europa.eu.int/news/index_nl.htm http://feiten.fgov.be/index/Press_Releases/Search.jsp http://www.vvoj.be/ http://www.agjpb.be/vvj/
Sites voor journalisten
http://mediabook.pub.be/ http://www.kidon.com/ http://kranten.start.be/ http://www.monitor.bbc.co.uk/weekahead.shtml http://press.nature.com/press http://www.politicalresources.net http://www.psa.ac.uk/media_experts/default.asp http://www.villamedia.nl http://www.eurekalert.org http://villa.intermax.nl/digiproject/n/index.htm http://www.fondspascaldecroos.org/ http://www.newseum.org/
24
Verkiezingen 2007 Politics.be Website
federale overheid Politiek in België (Wikipedia) Belgische verkiezingen 2007 (Wikipedia) http://www.verkiezingen.fgov.be/ Verkiezingen 07 (http://www2.vrtnieuws.net) Verkiezingsuitslagen (www.verkiezingen2007.belgium.be) www.guyverhofstadt.be
25
