Intern accountants en Overheidsaccountants

NBA Opleidingen Najaar 2013

Intern accountants en Overheidsaccountants Permanente educatie voor RA’s en AA’s

OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL

nbaopleidingen.nl

Inhoudsopgave

Voorwoord

Voorwoord 3 Samenwerking Overzicht per kennisgebied najaar 2013 4 Dit cursusaanbod is ontwikkeld door NBA Opleidingen en NBAChronologisch overzicht najaar 2013 6 VRC Opleidingen. NBA Opleidingen en NBA-VRC Opleidingen Informatie NBA Opleidingen 8 zijn CEDEO-erkend. Praktische informatie 9 Incompany 13 Meer weten/aanmelden? Kijk voor de meest actuele informatie, uitgebreidere cursusKennisgebieden: omschrijvingen en beschikbare plaatsen op nbaopleidingen.nl • Online learning 14 of nbavrc.nl. • Specials 17 • Algemeen & strategisch management 29 Wilt u persoonlijk contact of een advies: • Externe verslaggeving 33 Telefoon: 020 - 301 03 30 • Finance 40 E-mail: [email protected] of [email protected] • Fiscaal & recht 46 • Governance & assurance 57 • IT & assurance 62 • Management accounting & control 69 Fotografie: Marja Brouwer • Persoonlijke vaardigheden 73 Interviews: Andrea Willemse • Risicomanagement 81 Opmaak: Madeggs Interviews: Druk: Jurriaans Lindenbaum Grafimedia • drs. Stefan Betting RA 16 • ir. Ton Willems 28 • Martin Hoogendoorn RA 32 (Wets)wijzigingen en zetfouten voorbehouden. • Mike Velthaak RA 39 • Anton Dieleman RA 45 • drs. Marty van den Nieuwelaar RO 56 • ir. Stan Hegt 61 • prof. dr. Ed Vosselman 68 • ing. Dennis Utermark RE 72 • Leo Straathof RA 80

Voor u ligt het de nieuwe cursusgids van NBA Opleidingen voor Intern accountants en Overheidsaccountants. Een divers aanbod op een groot aantal kennisgebieden gericht op de permanente educatie van accountants. In een tijd waarin nieuwe ontwikkelingen zich in snel tempo opvolgen en waarbij het accountantsberoep meer dan ooit aan kritiek onderhevig is, zal de accountant zich, ondermeer door het up to date houden van zijn kennis, moeten wapenen. Als Audit Rabobank Groep werken we inmiddels een groot aantal jaren samen met NBA Opleidingen. Jaarlijks organiseren we samen een aantal “Focus-on sessies” voor alle Accountants binnen de Rabobank Groep. Deze focus-on sessies bieden naast de noodzakelijke kennisupdate ook een goede gelegenheid tot netwerken. Het programma voor 2013 kent onderwerpen als: “de werking van het brein”, “ethiek en integriteit”, en “derivatives als weapons of mass destruction”. De cursusgids vormt een van de bronnen voor onderwerpen en sprekers voor deze focus-on sessies. Ook op het gebied van specifieke opleidingen vindt samenwerking met NBA opleidingen plaats zo hebben we het afgelopen jaar het verplichte onderwerp: Professioneel-kritische instelling voor intern accountants in-house georganiseerd. Inmiddels is een eerste pilot gehouden voor een vervolg hierop. De training beroepsethiek voor accountants in business is een ander voorbeeld van een in-house georganiseerde training. Naast het overzicht wat in deze cursusgids wordt geboden bestaat er ook nog de website nbaopleidingen.nl waar u de meest actuele en uitgebreide informatie over cursussen vindt en hier vindt u ook de cursussen terug die gedurende het jaar worden ontwikkeld. Het volledige cursusaanbod is dus groter dan in deze gids opgenomen. Veel succes met het maken van een keuze uit dit uitgebreide aanbod. Never stop learning!

Amsterdam, mei 2013 Marcel van Dijk RE RA Audit Rabobank Groep

Aanmeldingsformulier 83 Cursusaanbod accountants in business en registercontrollers 85 Algemene voorwaarden 86

3

Kennisgebieden Titel

Data 2013

PE Pagina

Online learning FinanceMentor online learning 1/2/3 per module 14 Specials Vierdaagse Summercourse NBA Opleidingen NIEUW 2 - 5 juli, 9 - 12 juli, 6 - 9 augustus, 13 - 16 augustus 26 17 Driedaagse Summercourse NBA-VRC Opleidingen NIEUW 21 - 23 augustus / 28 - 30 augustus 20 18 One week controlling voor RA’s en AA’s 18 - 22 november 36 19 Mastercourse publieke sector NBA-VRC i.s.m. Zijlstra Center 4 - 6 november 20 20 Mastercourse publieke sector NBA Opleidingen 13 - 15 november 20 21 Mastercourse voor financieel managers NIEUW 30 september, 1 en 2 oktober 20 22 Masterclass fusie & overname 21 en 22 november 15 23 Actualiteiten Gezondheidszorg 2 december 4 24 Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals NIEUW 13 en 14 november 13 25 Programma Caribisch gebied 2013; Jaarcongres Aruba 7 en 8 november 9 26 Actualiteiten woningbouwcorporaties 12 november 4 27 Algemeen en Strategisch management General management and leadership 25 - 29 november 36 29 Doorbraakdenken: anders kijken, anders denken, anders doen 8 oktober 6 30 Strategie implementatie 7 en 8 november 13 31 Externe verslaggeving Overheidsverslaggeving in internationaal perspectief 25 september 4 33 Basisbeginselen IFRS VERNIEUWD 24 en 25 september 14 34 Verdieping IFRS VERNIEUWD 21 en 22 november 14 35 Update IFRS 2013 6 november 7 36 Basel III 4 november 6 37 Actualiteiten externe verslaggeving VERNIEUWD 10 december 5 38 Finance Rentederivaten: productkennis en zorgplicht 18 en 19 november 13 40 Strategic finance 10 en 11 december 13 41 Financiële instrumenten: derivaten 18 en 19 december 14 42 Treasury en derivaten NIEUW 28 en 29 oktober 12 43 Behaviorial Finance Essentials 6 en 7 november 14 44 Fiscaal & Recht Actualiteiten loonheffing 12 november 4 46 Actualiteiten ondernemingsrecht 28 november 5 47 Transferpricing en innovatiebox: een ideale combinatie 13, 14 en 15 november 5 48 Corporate recovery 9 oktober 8 49 Due diligence 4 december 9 50 Faillissementsfraude NIEUW 19 september 3 51

4

Titel

Data 2013

PE Pagina

De dag van de FLEX-bv 2 oktober 5 52 Leergang VpB voor accountants 3 en 19 september, 1 en 8 oktober 20 53 Corrupt or not corrupt? 28 oktober 4 54 Insolventie: financiering, faillissemant en doorstart 17 december 4 55 Governance & Assurance Actualiteiten corporate governance 7 november 5 57 Masterclass internal control VERNIEUWD 14 november 7 58 Governance, risk and compliance 9 december 6 59 Audit van soft controls: identificatie, onderzoek en rapportage 1 en 2 oktober 14 60 IT & assurance Van operational naar management control auditing 17, 18 en 19 december 22 62 Data management NIEUW 4 november 7 63 AO NIEUWe stijl 3 oktober 6 64 Update on ICT & control: IT-Risk en compliance 2013 (i.s.m. Norea) 12 en 13 november 9 65 IT-aspecten in de accountantscontrole 25 en 26 september 14 66 Tone at the top & auditen van internal environment 9 en 10 oktober 14 67 Management accounting & control Managementcontrol in winstgerichte organisaties 25 en 26 november 14 69 Lean management 10 oktober 6 70 Lean accounting 11 oktober 6 71 Persoonlijke vaardigheden Coaching op aanvraag 13 73 Communicatieve vaardigheden voor de accountant diverse data 20 74 Financial Excel 2010 voor accountants 14 en 15 november 14 75 Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW 10 oktober 4 76 Snellezen en mindmapping 20 september of 31 oktober 7 77 Effectief onderhandelen 11 en 12 november 12 78 Het herkennen van fraudesignalen 7 oktober 3 79 Risicomanagement Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 16 december 6 81 Frauderisico’s, witwassen en integriteit 14 november 6 82 Specifiek voor de publieke sector Mastercourse publieke sector NBA-VRC Opleidingen i.s.m. Zijlstra Center 4 - 6 november 20 20 Mastercourse publieke sector NBA Opleidingen 13 - 15 november 20 21 Overheidsverslaggeving in internationaal perspectief 25 september 4 33 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 16 december 6 81

5

Chronologisch overzicht

6

Data 2013

Titel

online learning diverse data op aanvraag 2 - 5 juli 9 - 12 juli 13 - 16 augustus 21 - 23 augustus 28 - 30 augustus 3 en 19 september, 1 en 8 oktober 19 september 20 september 24 en 25 september 25 september 25 en 26 september 30 september, 1 en 2 oktober 1 en 2 oktober 2 oktober 3 oktober 7 oktober 8 oktober 9 oktober 9 en 10 oktober 10 oktober 10 oktober 11 oktober 28 en 29 oktober 28 oktober 31 oktober 4 - 6 november 4 november 4 november 6 november 6 en 7 november 7 en 8 november 7 en 8 november 7 november 11 en 12 november 12 november 12 november 12 en 13 november

FinanceMentor Communicatieve vaardigheden voor de accountant Coaching Vierdaagse Summercourse NBA Opleidingen Vierdaagse Summercourse NBA Opleidingen Vierdaagse Summercourse NBA Opleidingen Driedaagse Summercourse NBA - VRC Opleidingen Driedaagse Summercourse NBA - VRC Opleidingen Leergang VpB voor accountants Faillissementsfraude Snellezen en mindmapping Basisbeginselen IFRS Overheidsverslaggeving in internationaal perspectief IT-aspecten in de accountantscontrole Mastercourse voor financieel managers Audit van soft controls: identificatie, onderzoek en rapportage De dag van de FLEX-bv AO nieuwe stijl Het herkennen van fraudesignalen Doorbraakdenken: anders kijken, anders denken, anders doen Corporate recovery Tone at the top & auditen van internal environment Lean management Actief luisteren als leiderschapstool Lean accounting Treasury en derivaten Corrupt or not corrupt? Snellezen en mindmapping Mastercourse publieke sector NBA-VRC i.s.m. Zijlstra Center Basel III Data management Update IFRS 2013 Behaviorial Finance Essentials Programma Caribisch gebied 2013; Jaarcongres Aruba Strategie implementatie Actualiteiten corporate governance Effectief onderhandelen Actualiteiten woningbouwcorporaties Actualiteiten loonheffing Update on ICT & control: IT-Risk en compliance 2013 (i.s.m. Norea)

PE

Pagina

1/2/3 per module 20 13 26 26 26 20 20 20 3 7 14 4 14 20 14 5 6 3 6 8 14 6 4 6 12 4 7 20 6 7 7 14 9 13 5 12 4 4 9

14 73 17 17 17 18 18 53 51 77 34 33 66 22 60 52 64 79 30 49 67 70 76 71 43 54 75 20 37 63 35 44 26 31 57 78 27 46 65

Data 2013

Titel

PE

Pagina

13 - 15 november 13 en 14 november 13, 14 en 15 november 14 november 14 en 15 november 14 november 18 - 22 november 18 en 19 november 21 en 22 november 21 en 22 november 25 - 29 november 25 en 26 november 28 november 2 december 4 december 9 december 10 december 10 en 11 december 16 december 17 december 17, 18 en 19 december 18 en 19 december

Mastercourse publieke sector NBA Opleidingen Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals Transferpricing en innovatiebox: een ideale combinatie Masterclass internal control Financial Excel 2010 voor accountants Frauderisico’s, witwassen en integriteit One week controlling voor RA’s en AA’s Rentederivaten: productkennis en zorgplicht Masterclass fusie & overname Verdieping IFRS General management and leadership Managementcontrol in winstgerichte organisaties Actualiteiten ondernemingsrecht Actualiteiten Gezondheidszorg Due diligence Governance, risk and compliance Actualiteiten externe verslaggeving Strategic finance Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie Insolventie: financiering, faillissemant en doorstart Van operational naar management control auditing Financiële instrumenten: derivaten

20 13 5 7 14 6 36 13 15 14 36 14 5 4 9 6 5 13 6 4 22 14

21 25 48 58 75 82 19 40 23 35 29 69 47 24 50 59 38 41 81 55 62 42

7

NBA Opleidingen Kennis telt NBA De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) is de beroepsorganisatie van de accountants in Nederland. De organisatie is ontstaan uit een fusie van het Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants (NIVRA) en de Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA).

NBA Opleidingen NBA Opleidingen ontwikkelt het cursusaanbod voor openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants. NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers. De twee organisaties werken nauw met elkaar samen en bieden ook gezamenlijk cursussen aan. Het nieuwe cursusaanbod is verdeeld over drie cursusgidsen: - openbaar accountants (NBA Opleidingen) - intern accountants & overheidsaccountants (NBA Opleidingen en NBA-VRC Opleidingen) - accountants in business & registercontrollers (NBA-VRC Opleidingen)

Praktische informatie NBA Opleidingen ontwikkelt het cursusaanbod voor openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants. NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers. De twee organisaties werken nauw met elkaar samen en bieden ook gezamenlijk cursussen aan. PE-uren Ieder uur inhoudelijk besteed aan onze cursussen staat in principe gelijk aan 1 PE-uur. Als deelnemer krijgt u na afloop een bewijs van deelname. Daarmee kunt u uw PE-activiteiten registreren. Meer informatie over de PE-regeling vindt u op www.nba.nl/voor-leden/permanente-educatie

Kennisgebieden NBA Opleidingen heeft het cursusaanbod ingedeeld naar kennisgebied. Ieder kennisgebied heeft een andere kleur waardoor u snel kunt bladeren naar de kennisgebieden die voor u interessant zijn. U vindt ook dit najaar weer een aantal nieuwe en vernieuwde trainingen. Partners Het aanbod, samengesteld door NBA Opleidingen, bestaat uit een mix van één- en meerdaagse programma’s verzorgd door praktijkgerichte docenten en gerenommeerde opleidingsinstituten. Partners waarmee zij onder andere samenwerken zijn:

Het cursusaanbod voor openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants en het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen staat op www.nbaopleidingen.nl Wilt u een andere cursusgids ontvangen? Voor u ligt het cursusaanbod voor openbaar accountants. Wilt u het cursusaanbod van een andere beroepsgroep ook ontvangen, dan kunt u dit bestellen via www.nbaopleidingen.nl

8

9

Verschillende kennisniveaus en onderwijsvormen Het cursusaanbod bestaat uit één- en meerdaagse cursussen die ingedeeld kunnen worden in 3 niveaus: fundamental, advanced en expert.

Expert

• Training De nadruk ligt op individuele vaardigheidsoefeningen. Het maximum aantal deelnemers per groep is twintig of lager.

Verdieping voor senior financial executives (advanced +)

n

pe

e rdi Ve

• Opleiding Het gaat in de regel om een serie van meer dan 5 bijeenkomsten die met tussenpozen van minimaal een week plaatsvinden. Het betreft een samenhangend geheel van onderwerpen en wordt vaak afgesloten met een diploma waarmee de deelnemer zich nadrukkelijk kan onderscheiden van personen die de opleiding niet hebben gevolgd.

Advanced

• Online learning Leren via internet op een moment dat het u uitkomt! Online learning is alleen toegankelijk voor leden.

Verdieping op specifieke onderwerpen, voor RA’s AA’s en RC’s die fundamentals beheersen

Fundamental Cursussen op postdoctoraal niveau Verbreden & updaten

Het niveau van de cursus wordt aangegeven door het aantal oranje blokjes:

fundamental

advanced

expert

Wilt u weten of het niveau van de cursus geschikt voor u is, bel voor advies met de programmamanagers van NBA Opleidingen: Wouter Bekker (06 - 10 165 236 of [email protected]) of Willem Verhoog (06 - 55 822 673 of [email protected]).

NBA Opleidingen heeft voor u de programma’s ingedeeld in verschillende onderwijsvormen. Zo weet u van tevoren goed wat u van de bijeenkomst kunt verwachten. • Cursus Lesstof, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwerpen, met veel aandacht voor het bespreken van de eigen situatie en het uitwisselen van meningen. Er is veel interactie met de docent(en) en de andere deelnemers, vaak mede aan de hand van praktijkcases. Een cursus bestaat doorgaans uit een halve dag tot drie dagen, waarvan maximaal drie aaneengesloten. Het aantal deelnemers is, afhankelijk van de cursusopzet, circa tien tot dertig personen. • Seminar Dit is een bijeenkomst die doorgaans niet langer duurt dan één dag, met één of meerdere sprekers die diep ingaan op het thema. De nadruk ligt op het overbrengen van kennis en meningen. Dit type bijeenkomst is bij uitstek geschikt voor grotere groepen deelnemers. • Mastercourse/class Eén of meerdere docenten presenteren lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen, bedoeld voor deelnemers die de basiskennis beheersen: beslist geen beginnersmaterie. De mastercourse/class kan zowel een theoretisch karakter hebben, als zeer praktijkgericht zijn.

10

Trainees AA-Praktijkopleiding Voor de deelnemers aan de AA-Praktijkopleiding geldt de volgende verplichting: De NV COS240 (voorheen RAC240), deze is verplicht voor alle trainees met uitzondering van: trainees die na 1 januari 2007 het vak ‘Leer van de Accountantscontrole’ A en B hebben gehaald. De NV COS240 maakt vanaf het cursusjaar 2006-2007 onderdeel uit van de lesstof van LAC. Daarnaast is Communicatieve vaardigheden verplicht voor alle trainees. De VGC (Verordening Gedrags Code) is verplicht per 1 januari 2007. De cursus ‘Onafhankelijkheid van de accountant’ is verplicht voor degenen die voor 1 mei 2003 LAC hebben gedaan. Het verplichte PE-onderwerp voor 2012 is Professioneelkritische instelling voor openbaar accountants (assurance). Informatie over het aanbod NBA Opleidingen • De meest actuele informatie vindt u op onze website: www.nbaopleidingen.nl • Leden van de NBA informeren wij regelmatig via een e-mail nieuwsbrief • Uiteraard kunt u ons ook bereiken: - per telefoon: 020 - 301 03 30 - per fax: 020 - 301 03 02 - per mail: [email protected] - voor inhoudelijke vragen Wouter Bekker: 06 - 10 165 236 of [email protected] en Willem Verhoog: 06 - 55 822 673 of [email protected] Algemene voorwaarden Lees vóór inschrijving de algemene voorwaarden voor meer informatie over uw deelname aan onze cursussen, zie pagina 86 en 87. U kunt de algemene voorwaarden ook nalezen op onze website. Aanmelden Bij voorkeur meldt u zich uiterlijk vier weken voor aanvang van een cursus aan. Zo kunnen wij de belangstelling peilen en indien nodig een extra bijeenkomst plannen. Bovendien dient u zich voor sommige cursussen tijdig voor te bereiden. Aanmelden kan via onze website www.nbaopleidingen.nl of via het aanmeldingsformulier achter in deze cursusgids op pagina 83. Prijzen De prijzen in dit programmaboekje gelden tot en met december 2013 en zijn vermeld onder voorbehoud van wijzigingen, zetfouten en wetswijzigingen. In de prijzen zijn de documentatie en catering inbegrepen, tenzij anders vermeld. Bij meerdaagse sessies zijn logies en ontbijt inbegrepen; bij uw aanmelding geeft u aan of u hotelaccommodatie op prijs stelt. Persoonlijke consumpties en telefoonkosten zijn voor eigen rekening.

11

BTW vrijgesteld bij NBA Opleidingen De NBA staat definitief ingeschreven in het Register Kort Beroepsonderwijs van het CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs). Door de inschrijving is NBA Opleidingen aangemerkt als ‘erkende instelling volgens de Europese btw-richtlijn’ en zijn daarmede de onderwijsactiviteiten vrijgesteld van btw. Kortingsregeling Leden van de NBA betalen de ledenprijs. De leden van de gelieerde organisaties NOREA en VRC ontvangen 10% korting op de niet-ledenprijs. Deze kortingsregeling geldt tenzij anders is aangegeven. CEDEO De afgelopen jaren zijn onze cursussen door de deelnemers zeer hoog gewaardeerd. NBA Opleidingen is CEDEO-erkend.

Incompany programma’s Voor alle accountants (RA’s en AA’s) en andere financiële professionals Wilt u met meerdere collega’s deelnemen aan een cursus die is toegespitst op de wensen en behoeften van uw organisatie? Wij werken graag samen met u aan een incompany met een programma op maat. Het afgelopen jaar heeft NBA Opleidingen voor veel organisaties, zowel profit- als non-profit, incompany programma’s verzorgd rondom diverse financiële thema’s. De voordelen van incompany op een rij: Op maat Een incompany cursus is op maat gemaakt. Bij voorkeur met voorbeelden uit de dagelijkse praktijk zodat u en uw collega’s het geleerde direct in uw werk kunnen toepassen.

Advies nodig en/ of meer informatie? Willem Verhoog en Wouter Bekker zijn uw programmamanagers. Zij zijn bekend met de ontwikkelingen binnen uw vakgebied en kunnen u daarom adviseren over relevante vaktechnische onderwerpen en vaardigheidstrainingen. Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met Willem Verhoog 06 - 55 822 673 of [email protected] en Wouter Bekker 06 - 10 165 236 of [email protected] Kwaliteit gewaarborgd via keurmerk; CEDEO NBA Opleidingen heeft een CEDEO-erkenning. In de laatste audit gaf meer dan 85% van onze opdrachtgevers aan ‘tevreden tot zeer tevreden’ te zijn over onze dienstverlening, de samenwerking en de behaalde resultaten.

Besparing van kosten en tijd Incompany cursussen bieden aantrekkelijke kostenvoordelen. Een cursus op maat is al snel goedkoper dan deelnemers individueel een cursus te laten volgen. De programma’s zijn precies zo lang als nodig is om de doelstelling te bereiken. U heeft natuurlijk ook invloed op de prijs doordat u meebeslist over de duur, cursusopzet en locatie. Daardoor kunt u ook besparen op reistijd en reiskosten. Topdocenten Wij maken graag gebruik van onze goede contacten met topdocenten en partnerorganisaties. Veel docenten combineren het hoogleraarschap met een functie in het bedrijfsleven of de publieke sector. Zij passen de cursus vaardig aan uw praktijksituatie aan.

Onze klanten zijn onder andere: Blömer, Foederer, Sabic, Alliander, ConQuaestor, Crowe Horwath, Flynth, Mazars, Grant Thornton, ING, KLM, Algemene Rekenkamer, UWV, HLB Nederland, Rabobank, Rijksacademie NuonVattenfall, OCE, Leaseplan, KLPD, Witlox Van den Boomen, KPN, PT Finance, Robert Muntel.

Full-service NBA Opleidingen heeft veel ervaring en pakt indien gewenst, graag de complete organisatie van incompany, team- of heidag op. Neem gerust contact op voor inspiratie en voorbeelden.

12

13

nieuw

Online learning: Leer in uw eigen tempo XBRL kennen

Online learning: leren op een moment dat het u uitkomt!

XBRL komt ook op uw weg! Vanaf 2013 worden rapportages in XBRL gefaseerd verplicht gesteld. Dit geldt vanaf 1 januari 2013 voor de uitwisseling van belastingaanslagen en later deponering van jaarrekening. Banken, toezichthouders, Belastingdienst, CBS en de Kamer van Koophandel vragen dus om rapportages in XBRL. Bent u hier op voorbereid? XBRL klinkt ingewikkelder dan dat het is. Met deze online cursus heeft u de beginselen in drie uur in de vingers.

FinanceMentor - Your Financial Update Online: vakinhoudelijke online learning Volgt u uw opleidingen het liefst wanneer het u uitkomt en op een plek waar u niet gestoord wordt? Dan is het online learning programma FinanceMentor misschien iets voor u. U kunt kiezen uit ruim 80 vakinhoudelijke cursussen over internationale accounting, audit, economie, management en finance die u op uw eigen tempo volgt.

U zult ontdekken dat rapportage in XBRL efficiënt is, de kwaliteit van rapportages verbetert en de uitwisseling van informatie eenvoudiger dan ooit maakt. XBRL wordt de wereldwijde standaard voor digitale rapportages. Dit heeft grote voordelen: het gebruik van een algemene standaard voor het definiëren en verzenden van gegevens vergroot de mogelijkheid om gegevens eenvoudig te verzamelen, te analyseren en vergelijken, nader te bewerken en elektronisch uit te wisselen. Doelstelling Na het afronden van deze online cursus weet u goed wat de mogelijkheden van XBRL zijn. U ziet wat er van u wordt verwacht bij aanlevering en u ontdekt de intentie en rol van de uitvragende partijen. Inhoud U krijgt uitgelegd wat XBRL is en waarvoor het gebruikt wordt. Onderwerpen als valideren, taxonomieën en leesbaar maken van een document komen naar voren. Ook de wat meer technische begrippen die binnen XBRL worden gehanteerd worden uitgelegd. Hierbij gebruiken we duidelijke voorbeelden. De cursus kunt u op elke plaats en tijd volgen binnen een periode van zes maanden. U bent er in totaal ongeveer drie uur mee bezig. U krijgt tussendoor vragen die u helpen om de behandelde stof goed tot u te nemen. De resultaten worden tijdens de cursus automatisch opgeslagen zodat u op elk gewenst moment verder kunt. Bestemd voor Openbaar accountants. Docent(en) NBA Opleidingen biedt deze online cursus aan in samenwerking met InterFiling. Deze organisatie richt zich op de verspreiding van kennis over XBRL en de mogelijke toepassingen. Prijs (vrij van btw): € 135 PE-uren: 3

14

Met online learning van FinanceMentor: • beschikt u iedere maand over twee of drie nieuwe cursussen, gericht op actuele onderwerpen; • volgt u cursussen van hoge kwaliteit die zijn voorzien van audio, video, samenvattingen en tests; • hebt u toegang tot 80 cursussen die staan voor 150 PE-punten. Prijzen: Geldig: PE-uren: Bijzonderheden:

$ 500,- (let op: prijs in USD te betalen per creditcard. Ter informatie: bij een EUR / USD koers van 1,30 is de prijs € 385) 12 maanden toegang 1 tot 3 PE-uren per cursus Alleen voor leden. Omdat de aanmelding en betaling geschiedt via onze Amerikaanse partner Smartpros is de prijs in dollars en de cursus Engelstalig. Ga naar nbavrc.nl voor een gratis demo.

Twee cursussen uitgelicht:

Real World Corporate Governance: From CEO to Whistleblower

Protecting Your Business: From Social Media to Cyber Threats

Historically, whistleblowers are rarely rewarded for their efforts. Our cameras were on hand for the keynote address at FEI’s Current Financial Reporting Issues conference, as Michael Woodford, the former president of the Olympus Corporation, recounted his painful journey from CEO to whistleblower.

By increasingly relying on digital technologies and networks to conduct their operations, at a time when cyber attacks are more frequent and more severe, companies are subject to a heightened level of risk. Gardere’s Peter Vogel examines your disclosure obligations related to cybersecurity risks as well as what social media policies should be in place to protect your company’s interests.

Learning Objectives • describe the steps taken by Michael Woodford after learning about the allegations; • discuss Olympus board’s response to Michael Woodford’s proposal; • explain what ultimately happened at Olympus Corporation related to the scandal.

Learning Objectives • describe the role that social media plays in today’s workplace; • identify why businesses need to have a social media; • distinguish between “denial of service” and other cyber attacks; • explain the objectives of cyber attacks.

15

Specials

Specials

drs. Stefan Betting RA

Interview Stefan Betting

Vierdaagse Summercourse NBA Opleidingen 2013

De accountant van de toekomst

Een allround PE-meerdaagse met veel terugkerende deelnemers. Geen wonder, want de inhoud is ieder jaar helemaal anders. Wat wél altijd hetzelfde is: de uitstekende docenten en een luxe hotel met diverse (sport)faciliteiten waar u op een van de avonden facultatief kunt deelnemen aan een informele groepsactiviteit. De netwerkplek bij uitstek!

De voortschrijdende integratie van ICT en internet hebben een enorme impact op het (bedrijfs)leven. Ook voor accountantskantoren hebben deze ontwikkelingen grote gevolgen. Zij zien hun samenstelpraktijken opdrogen en krijgen met heel andere klantvragen te maken. Want uiteraard hebben de klanten ook te maken met al die veranderingen. Daarbij kunnen zij het advies van hun onafhankelijke accountant maar al te goed gebruiken. Accountantskantoren hebben veel last van de crisis. Maar het zou te gemakkelijk zijn om de teruglopende omzetcijfers daar volledig aan toe te schrijven. Stefan Betting is ervan overtuigd dat accountants veel meer met hun tijd moeten meegaan. “ICT en internet hebben een steeds grotere impact op de wereld. De nieuwe generatie is volkomen vergroeid met apps, blogs en wiki’s. Dit zijn de klanten en medewerkers van de toekomst. Dus wil je als accountantskantoor blijven meetellen, dan moet je meebewegen. Nu al zien we dat de meeste klanten de boekhouding zelf doen, met behulp van allerlei handige tools. Daar hebben zij de accountant niet voor nodig. Zijn toegevoegde waarde ligt ergens anders. De accountant van nu is proactief, heeft goede communicatieve vaardigheden en kan zich goed inleven in de klant. Met die vaardigheden kan hij zich ontwikkelen tot dé adviseur die precies weet wat er bij zijn klanten speelt en wat de invloed van interne en externe ontwikkelingen kan zijn.”

“De accountant van nu is proactief, heeft goede communicatieve vaardigheden en kan zich goed inleven in de klant.” Stefan Betting

Veel bedrijven worstelen met vraagstukken op het gebied van ICT. “Als voorbeeld noem ik een winkelier die zijn et zijn omzet al enkele jaren ziet teruglopen doordat steeds meer mensen gebruik maken van internetwinkels. Daarom overweegt deze ondernemer ook een online winkel te openen. Een accountant kan hem daarbij uitstekend van dienst zijn. Hij kan de ICT-behoeften van de ondernemer in kaart brengen, nadenken over risico’s, verdienmodellen, samenwerkingsvormen, ICT-strategie en investeringsbeslissingen. Daarbij kan hij ook business modelling inzetten, waarbij hij gebruik maakt van scenario’s. Dat is een goede manier om voor te sorteren op mogelijke veranderingen. Stel: de omzet zakt met 20 procent, wat heeft dit dan voor gevolgen voor de ROI en de investeringsmogelijkheden? Met dit soort instrumenten kan de accountant zijn klanten proactief begeleiden bij de strategievorming en de bedrijfsvoering.” Het is duidelijk: Stefan Betting stimuleert vakgenoten om zich te ontwikkelen tot volwaardig ‘boardroom advisor’. In hoeverre gaat de accountant met andere adviseurs concurreren? Stefan Betting: “De grote toegevoegde waarde van de accountant is zijn onafhankelijkheid. Daarin onderscheidt hij zich van alle andere adviseurs. In zijn onderzoek en advies gat hij werkelijk uit van wat het beste is voor zijn klant, want hij heeft geen ander belang dan zijn klant zo goed mogelijk van dienst te zijn. Daar wint de accountant het van de meeste andere adviseurs. Een goede accountant is zijn gewicht nog steeds in goud waard. Alleen moet hij daarin wel zelf het voortouw nemen.”

Vergroot en update uw kennis tijdens de summercourse. De onderwerpen van de summercourse zijn altijd veelzijdig, actueel en verrassend. Doelstelling In drieëneenhalve dag actualiseert en vergroot u uw kennis van zeer uiteenlopende onderdelen van het accountantsberoep. Kennisuitwisseling met beroepsgenoten uit diverse specialismen en discussiëren over de laatste ontwikkelingen op het vakgebied zijn succesvolle terugkerende onderdelen. Inhoud Enkele thema’s staan hieronder, maar de precieze invulling wordt begin 2013 bekendgemaakt: • actualiteiten externe verslaggeving • actualiteiten controle • actualiteiten ondernemingsrecht • fiscale actualiteiten Bestemd voor Iedere accountant: intern en openbaar accountants, overheidsaccountants en accountants in business. Juist deze combinatie van professionals maakt deze summercourse zo waardevol.

Datum / Locatie: 2 t/m 5 juli, regio west 9 t/m 12 juli, Heerlickheijd van Ermelo 6 t/m 9 augustus, Hostellerie La Butte aux Bois, Lanaken (B) 13 t/m 16 augustus, Landgoed Lauswolt, Beetsterzwaag Tijd: 13.30 - 19.30 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 17.00 / 09.00 - 16.30 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 2.325 Niet-leden € 2.725 PE-uren: 26

Docent(en) • prof. Peter Diekman, hoogleraar compliance & riskmanagement Erasmus Universiteit Amsterdam • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Business Universiteit Nyenrode • prof.dr. mr. Marcel Pheijffer, hoogleraar accountancy Business Universiteit Nyenrode • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel

drs. Stefan N. Betting RA is eigenaar en oprichter van Profeda BV, een organisatie gespecialiseerd in educatie en advies voor accountants, advocaten en notariskantoren. Daarnaast is hij docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit

advanced

16

17

Specials

Datum / Locatie: Woensdag 21 t/m vrijdag 23 augustus 2013 óf Woensdag 28 t/m vrijdag 30 augustus 2013 Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.895 Niet-leden € 2.195 PE-uren: 20

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

nieuw

Summercourse voor financieel managers 2013 Deze zomer in discussie met een gerenommeerd CFO, uw kennis van externe verslaggeving up to date brengen en eens op een andere manier over leiderschap nadenken? Kom dan dit jaar naar één van onze summercourses in augustus! Het programma en de locatie bieden u diverse mogelijkheden om het nuttige met het aangename te combineren. U overnacht in een comfortabel hotel met diverse (sport)faciliteiten en u kunt facultatief deelnemen aan een social event tijdens één van de avonden. Doelstelling Wissel van gedachten met beroepsgenoten uit diverse specialismen, discussieer over de laatste ontwikkelingen en verdiep en verbreed op deze inspirerende wijze uw vakkennis. Inhoud Finance en Control, verleden, heden en toekomst Laat u inspireren en ga in discussie met gerenommeerde CFO’s. Deel met elkaar gedachten, meningen en verwachtingen over ‘Finance en Control’. Neem de regie van uw toekomst meer in eigen hand en verken met elkaar de nationale en internationale topics onder het bezielend voorzitterschap van prof. dr. Tjeu Blommaert. Leiderschap Over geen onderwerp wordt in organisaties zoveel nagedacht als over leiderschap. Vaak beseft men daarbij niet dat het gaat om een verschijnsel dat behoorlijk subversief is. Leiders zijn er immers niet om zich als volleerde bureaucraten netjes aan de regels te houden. Twee vragen zullen ons bezighouden: 1) Vloeit de belangstelling voor leiderschap voort uit een soort romantisch verlangen om aan het bureaucratische moeras te ontsnappen? 2) Zijn er alternatieve manieren om over een minder subversieve vorm van leiderschap na te denken? Beide vragen lijken zwaar en theoretisch, maar prof. dr. René ten Bos zal tijdens deze dag laten zien dat ze voor de alledaagse praktijk heel relevant zijn. Externe verslaggeving De docent zorgt dat u weer up to date bent op het gebied van externe verslaggeving. Aan bod komt NL GAAP en IFRS. NL GAAP: • Editie RJ 2012 IFRS: • IAS 19 R • Verslaggevingsaspecten Flex wet • IFRS 10, 11, 12 en 13 • Derivaten (RJ 290) Bestemd voor Controllers en accountants in business in (hoger) financieel management.

prof. dr. René ten Bos

advanced

18

Docent(en) • 21 augustus: Laurens Storm van ’s Gravesande RA en 30 augustus: prof. dr. Henk Langendijk, beiden werkzaam bij Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit. • 22 en 29 augustus: prof. dr. René ten Bos, hoogleraar wijsbegeerte en organisatietheorie, Radboud Universiteit Nijmegen. • 23 augustus : Prof. dr. Tjeu Blommaert, ir. Paul Smits CMA CTP, CFO Havenbedrijf Rotterdam en drs. Roger Poulssen RC, CFo Group Innovation, Philips. • 28 augustus: Prof. dr. Tjeu Blommaert,drs. Remmelt Vetkamp Msc, college van bestuur Zuyd University en Maarten Blacquiére, CFO Enexis.

Specials

One week controlling voor RA’s en AA’s In vijf dagen de belangrijkste theorie op het vakgebied van de controller U bent een accountant en wilt zich verbreden naar het controllersvak of een overstap maken naar een functie in het financieel-economisch management (accountant in business). Of u bent al als controller werkzaam, maar mist de theoretische onderbouwing. Deze masterclass controlling is uniek in Nederland geeft u de inzichten waar u naar op zoek bent. Doelstelling Wij vullen uw kennis uit de post-initiële accountsopleiding aan met de controllerthema’s die u nu nog mist. De masterclass voorziet u van de noodzakelijke specialistische kennis en inzichten die een controller moet beheersen om de functie verantwoord uit te voeren. Denk aan onderwerpen als strategisch management, management control of informatiemanagement. De theorie is geselecteerd uit de TiasNimbas-opleiding tot Register Controller (Executive Master of Finance & Control). De kennis die aan bod komt tijdens de masterclass heeft een stevige wetenschappelijke basis, daarnaast verliezen de docenten de praktijk niet uit het oog. Inhoud • strategisch management • finance & treasury management • management accounting & control • logistiek management • informatiemanagement

Datum / Locatie: Maandag 18 t/m vrijdag 22 november 2013 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 19.30 uur (zie detailprogramma voor schema per dag) Prijs: (excl. logies) Leden € 4.950 Niet-leden € 4.950 PE-uren: 36 Bijzonderheden: Voor meer informatie of het detailprogramma kunt u contact opnemen met Daphne Kolk via opleidingen@ nbavrc.nl of 020 - 301 04 05. Optioneel te boeken: hotelarrangement

Bestemd voor ‘One week controlling’ is bedoeld voor registeraccountants en accountant-administratieconsulenten die de ambitie hebben door te groeien naar het financieel management. U ontmoet gelijkgestemden zodat u, naast het opdoen van een inspirerende ervaring, ook werkt aan een interessant netwerk van ervaren financiële professionals. Bent u AA, dan is een telefonisch intakegesprek onderdeel van de aanmeldprocedure. Docenten Tijdens deze inspirerende en leerzame week krijgt u les van hoogleraren van de RC-opleiding van TiasNimbas Business School. Deze hoogleraren zijn bekend met de zakelijke en universitaire wereld en hebben veel ervaring met managementeducatie. • prof. dr. ir. Jos Vermunt, hoogleraar Distributielogistiek aan Tilburg University • prof. dr. ir. Michael Corbey, hoogleraar Management Accounting en Control aan TiasNimbas Business School • prof. dr. Piet Ribbers, hoogleraar Bestuurlijk Informatiekunde aan Tilburg University • prof. dr. Marco Folpmers, bijzonder hoogleraar Financial Risk Management aan TiasNimbas Business School prof. dr. ir. Michael Corbey

fundamental

19

Specials

Specials

Datum / Locatie: Maandag 4 t/m woensdag 6 november 2013

Datum / Locatie: Woensdag 13 t/m vrijdag 15 november 2013

Bilderberg ‘t Speulderbos, Garderen Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.795 Niet-leden € 1.895 PE-uren: 20 Bijzonderheden: EICPC-leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC Opleidingen ledenprijs. Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Mastercourse publieke sector NBA-VRC i.s.m. Zijlstra Center Tijdens deze drie dagen gaan hoogleraren en topdocenten in op de actualiteiten in de publieke- en non-profit sector. Vanuit verschillende vakgebieden worden ontwikkelingen besproken, inclusief de (her)positionering van de controller. Doelstelling Na deze mastercourse bent u op de hoogte van de voor u relevante ontwikkelingen in de publieke- en non-profit sector. Inhoud Vanuit zowel bestuurlijke, strategische als bedrijfseconomische invalshoek komen aan bod: • Verantwoording en verslaglegging Organisaties in de publieke- en non-profit sector opereren niet als losstaande entiteiten, maar in netwerken met andere stakeholders. Met deze stakeholders wordt samen gewerkt aan het oplossen van maatschappelijke proble men. Dat maakt dat informatie-uitwisseling met deze partijen van cruciaal belang is. Horizontale verantwoording en integrated reporting zijn belangrijke instrumenten om de legitimatie van organisaties te waarborgen. • De controller en de maatschappelijke agenda Leer meer over de verschillende vormen van maatschappelijke meerwaarde van publieke en non-profitorganisaties. Hoe zorg je ervoor dat naast de financiële bedrijfsvoering ook maatschappelijke meerwaarde op de agenda staat? • Management control en risicomanagement De controller adviseert de leiding over de opzet en werking van het management controlsysteem, dat past bij de geformuleerde strategie, de geformuleerde doelstellingen en de geïdentificeerde risico’s. Beheersingssystemen zijn van toepassing op de input, de processen en de resultaten van de organisatie, maar kennen soms ook perverse effecten. Verschillende perspectieven op management controlsystemen komen aan bod. U krijgt handvatten uitgereikt om risico’s binnen uw organisatie bespreekbaar te maken. • Marktwerking en privatisering Voor de sanering van de overheidsfinanciën grijpt men vaak naar mechanismen uit de markt zoals: eigen bijdrage en outsourcing. Wat zijn de meest actuele ontwikkelingen en vraagstukken in zowel bestuurlijke, juridische als eco nomische zin? Wat zijn de risico’s van private activiteiten bij publieke organisaties, en hoe beheers je een non-profit- organisatie die bloot staat aan marktbewegingen? Een actualiteitenprogramma over marktwerking en privatisering.

Mastercourse publieke sector NBA Opleidingen

Nootdorp (Den Haag)

Niet meer uit ons programma weg te denken! Tijdens deze meerdaagse, multidisciplinaire mastercourse gaat u aan de slag met actualiteiten en frist u de voor uw beroep noodzakelijke vakkennis op. Van Rijk, provincie en gemeente tot woningcorporaties en ziekenhuizen: iedere mastercourse is up-to-date en biedt u weer een volledig nieuw programma over het brede spectrum van de publieke sector. Vraagstukken over good governance Rode draad binnen de verschillende mastercourses zijn good governance vraagstukken met daarin aandacht voor control, audit en toezichtaspecten. Bovendien komt het onderwerp cyber security uitgebreid aan bod. U krijgt ruimschoots de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met vakgenoten. Om het programma echt te laten aansluiten op de actuele praktijk, wordt er nog volop gewerkt aan de inhoudelijke invulling. Zie details over het programma op www.nbaopleidingen.nl.

Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.00 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 1.825 Niet-leden € 2.025 PE-uren: 20

Doelstelling Na deze 3-daagse mastercourse bent u weer geheel op de hoogte van alle relevante ontwikkelingen op het gebied van good governance in de publieke sector en overheidsaccountancy. Bestemd voor Overheidsaccountants, interne overheidsauditors en openbaar accountants werkzaam voor de overheid. Docent(en) • programmavoorzitter: Leon van den Nieuwenhuijzen RA • de namen van docenten treft u aan op de site

Bestemd voor Controllers en accountants in of gelieerd aan een controlfunctie in de publieke- of non-profit sector.

prof. dr. R.H.J.M. Gradus

advanced

20

Docent(en) • dr. Tjerk Budding, hoofddocent Management en Financial Accounting aan de postgraduate opleiding ‘Public Controlling’, het Zijlstra Center, Vrije Universiteit Amsterdam • K.H. van Eijck MSc, onderzoeker en promovendus van het Zijlstra Center, docent Methoden en Technieken en coördinator van het methodologieën onderzoek. • prof. dr. R.H.J.M. Gradus, hoogleraar Bestuur en Economie van de publieke en non-profit sector en directeur van het Wetenschappelijke Instituut CDA. • dr. Pieter Veen CPC is docent en onderzoeker aan de Postgraduate opleiding ‘Public Controlling’, het Zijlstra Center, Vrije Universiteit Amsterdam

Leon van den Nieuwenhuijzen RA

advanced

21

Specials

Datum / Locatie: Maandag 30 september t/m woensdag 2 oktober 2013

nieuw

Specials

Mastercourse voor financieel managers 2013

Masterclass fusie & overname

Tijdens deze driedaagse multidisciplinaire mastercourse presenteren topdocenten lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen. Zo kunt u met één mastercourse uw kennis van verschillende actuele thema’s opfrissen en verdiepen. Daarnaast heeft u ruimschoots de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met vakgenoten.

Roerige tijden vragen bij de één om desinvesteren van activiteiten maar bieden een ander juist interessante mogelijkheden om te investeren in een overname ervan. In de meeste gevallen raken financiële professionals dan betrokken bij een spel dat normaal gesproken geen onderdeel uitmaakt van het reguliere takenpakket. U krijgt als professional te maken met ervaren adviseurs, terwijl u zelf de regie in handen wilt houden. Uw kennis en inzichten zijn van groot belang indien u een waardevolle en vaardige gesprekspartner in de onderhandelingen wilt zijn.

Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.950 Niet-leden € 2.250 PE-uren: 20

Doelstelling Na deze mastercourse bent u op de hoogte van relevante trends en ontwikkelingen op het financiële vakgebied. Inhoud Professional leadership Wat is de belangrijkste taak van het managen van een groep professionals? Het scheppen van een werkklimaat waarin talent en creativiteit van de medewerkers ten volle ingezet wordt voor de realisering van de collectieve ambitie van de organisatie. Er zijn routinematig werkende en innoverende professionals, cosmopolitisch en lokaal ingestelde professionals, jonge high potentials, productietijgers en oude meesters. Ieder van hen vereist een andere managementstijl. Het doel van deze dag is u te leren te durven differentiëren, want niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken. How to manage a company in turbulent times Veel ondernemers kampen nu met de vraag: ‘hoe loods ik mijn bedrijf door de huidige financieel-economische crisis en maak ik mijn organisatie meer crisisbestendig?’ Vandaag staat in het teken van een business game. U stippelt in groepsverband het beleid van een internationale organisatie uit. Een onderneming wordt met vele risico’s geconfronteerd en de constante vraag is dan ook of de onderneming in control is. Een belangrijk aandachtsgebied is ‘governance risk’ en in het bijzonder het ‘CEO-risk’. Er zijn veel voorbeelden te noemen waar de CEO (bij onder andere BP, Apple, UBS) het verschil in positieve of negatieve zin maakt. U sluit deze interactieve dag af met een persoonlijk verhaal van een CEO. Integrated reporting Integrated reporting staat voor een nieuwe benadering van publieke verslaggeving. Het maakt een koppeling tussen enerzijds de strategie, governance en de financiële prestaties van een onderneming en anderzijds de sociale, duurzame en economische context waarin het opereert. Investeerders en andere belanghebbenden krijgen daardoor een beter inzicht in de wijze waarop de onderneming de strategie uitvoert en wat de impact daarvan is op de maatschappij. Dat is belangrijke informatie voor bijvoorbeeld institutionele beleggers bij het maken van een investeringskeuze.

Doelstelling Deze masterclass biedt u actuele kennis en inzichten om met succes een mogelijke fusie of overname te regisseren. Het programma is geschikt voor vertegenwoordigers van de kopende en verkopende kant. Inhoud Het programma volgt de verschillende stappen van een fusie- en overnametraject: • • • • • • •

Strategische heroriëntatie en het definiëren van een fusie- en overname strategie; Het zoeken en benaderen van targets en het oplijnen van het proces; Waardebepaling versus prijsstelling; wat is reëel en waarom; Hoe een overname te financieren in het huidige economisch klimaat; De belangrijkste juridische en fiscale do’s en dont’s; Het belang van due diligence en hoe dat aan te pakken; Postfusie integratie; hoe voorkom ik een kater als de champagneflessen leeg zijn?

Datum / Locatie: Donderdag 21 en vrijdag 22 november 2013 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 20.30 / 09.00 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.595 PE-uren: 15 Bijzonderheden: Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Bestemd voor Financiële professionals met betrokkenheid bij fusie- en overnameprocessen met basiskennis van deze processen. Docent(en) • drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep • mr. Wim Cassee, bedrijfsjurist en partner van Convectis • Pierre Steeghs RA, accountant, fiscalist en managing partner van Rubicon

Bestemd voor Controllers en accountants in (hoger) financieel management.

prof. dr. ir. Mathieu Weggeman

advanced

22

Docent(en) • prof. dr. ir. Mathieu Weggeman, hoogleraar organisatiekunde, in het bijzonder innovatiemanagement aan de faculteit industrial engineering & innovation sciences, Technische Universiteit Eindhoven • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel en hoogleraar financial management en treasury management Vrije Universiteit Amsterdam • prof. dr. Dirk Van Lindt, hoogleraar Hogeschool-Universiteit Brussel • Hilde Decan, hoofddocent Hogeschool-Universiteit Brussel • Eric Willems, CEO Audax • prof. dr. Dick de Waard RA MA, hoogleraar faculteit economie en bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen

drs. Jan de Kroon

advanced

23

Specials

Datum / Locatie: Maandag 2 december 2013 Houten

vernieuwd

Actualiteiten gezondheidszorg Inrichting van de organisatie en externe verslaggeving

Tijd: 15:00 - 20:00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 395 Niet-leden € 450 PE-uren: 4

Tijdens deze cursus presenteren onze topdocenten, werkzaam in of voor de gezondheidszorg u de laatste ontwikkelingen op hun vakgebied. Doelstelling Na afloop is uw kennis geactualiseerd met de nieuwste ontwikkelingen in de gezondheidszorg die gevolgen hebben voor uw werkzaamheden in of voor deze sector. Inhoud In verband met de actualiteit worden de onderwerpen en docenten rond september 2013 bekendgemaakt op de website. U kunt discussiëren met de docenten en andere deelnemers over de effecten van de ontwikkelingen op de inrichting van de organisatie en de externe verslaggeving. Bestemd voor Accountants en andere financiële professionals die actief zijn in of voor de gezondheidszorg. Docent(en) • Dagvoorzitter: drs. Helmer de Coninck RA • Docenten worden nader bekend gemaakt

nieuw

Mastercourse vastgoedmanagement voor financiële professionals De impact van vastgoed op uw balans en uw organisatie Vastgoed vertegenwoordigt een aanzienlijk belang binnen ondernemingen. Het wordt echter nog vaak gezien als noodzakelijk kwaad en de risico’s hiervan worden nog vaak onderschat. In deze tweedaagse masterclass staat het omgaan met vastgoed binnen uw onderneming centraal. Een belangrijk aspect is IFRS Lease Accounting, dit zal in de toekomst de verschillende voor- en nadelen van huur versus koop aanzienlijk doen verschuiven. We staan stil bij deze ontwikkelingen en de impact hiervan op uw organisatie. We besteden aandacht aan de risico’s van vastgoed en hoe u deze risico’s kunt managen. Van groot belang is een vernieuwd degelijke financiële verslaglegging van vastgoed. U krijgt inzicht in het waarderen van vastgoed, zodat voor u transparant wordt hoe deze bedragen tot stand zijn gekomen. Daarnaast komt de besluitvorming rond vastgoed aan de orde.

Specials

Datum / Locatie: Woensdag 13 en donderdag 14 november 2013 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 18.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (excl. logies en diner) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.695 PE-uren: 13 Bijzonderheden: Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Doelstelling Deze tweedaagse cursus geeft overzicht en inzicht in de huidige stand van bedrijfsvastgoed en hoe hiermee om te gaan op de balans, het waarderen van bedrijfsvastgoed en de impact van IFRS Lease Accounting voor uw onderneming. Inhoud • het financiële belang van vastgoed binnen het bedrijf • corporate real estate management • vastgoedwaardering • IFRS Lease Accounting Bestemd voor Controllers, accountants, financieel directeuren en financieel analisten. Docenten • prof. dr. Dirk Brounen, hoogleraar Real Estate Economics, TiasNimbas • prof.dr. Aart Hordijk, hoogleraar Real Estate Valuation, TiasNimbas • Gastsprekers vanuit TNT Real Estate en PwC Nederland

prof. dr. Dirk Brounen

advanced

24

advanced

25

vernieuwd

Specials

Programma Caribisch gebied 2013 NBA Opleidingen Jaarcongres Aruba, The Westin Aruba Governance in Health De gezondheidssector heeft te maken met veel uitdagingen en weerstand. Een goede organisatie van de zorg is van belang voor elke burger. In de gezondheidszorg is een reeks van partijen actief, elk met hun eigen doelstellingen en belangen. Het is zaak om goede afspraken te maken met ziekenhuizen, medisch specialisten, verzekeraars, toezichthouders en beleidsmakers zodat de burger uiteindelijk die zorg krijgt die hij of zij behoeft. Kostenbeheersing speelt een centrale rol in de discussie. Tijdens het congres komen onder leiding van prof. dr. Pauline Meurs diverse sprekers in de zorgsector en deskundigen aan het woord om een goed overzicht te verkrijgen van deze complexe situatie. Details over het programma vindt u op nbaopleidingen.nl Donderdag 7 november en vrijdag 8 november 2013, 12.45 tot 17.30 uur (dag 1)/ 8.30 tot 12.30 uur (dag 2), € 695 (vrij van btw), 9 PE-uren

PE-week op Curaçao, Hotel Avila Willemstad Deelnemers aan de PE-week kunnen à la carte kiezen uit de aangeboden modulen of het gehele pakket afnemen. Bij deelname aan twee of meer cursussen krijgen deelnemers 10% korting op de totale cursusprijs. De nieuwe Standaard 4410 voor Samenstellingsopdrachten Maandag 11 november 2013, 12.30 tot 18.30 uur, € 425 (vrij van btw); 6 PE-uren Docent: drs. Sytze de Swart AA RA, directeur Escourse BV

Actualiteiten woningcorporaties Woningcorporaties beheersen het nieuws in 2013. Politiek verhitte discussie over de nieuwe woningwet, een vastzittende woningmarkt waarbij ook de huurders ‘blijven zitten’, afscheiden commerciële (‘niet-DAEB’) activiteiten, derivaten, inzakken investeringen nieuwbouw, niet verkochte koopwoningen, heftige fiscale jurisprudentie vennootschapsbelasting en gedwongen ontslagen bij corporaties. Doelstelling Na dit seminar bent u weer bij met de laatste ontwikkelingen. De cursus zal ook de ruimte geven om met elkaar te delen hoe corporaties er in 2020 uit kunnen zien. Want het is duidelijk dat de corporaties anno 2013 op een kruispunt staan.

Specials

Datum / Locatie: Dinsdag 12 november 2013 Nieuwegein Tijd: 10.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 395 Niet-leden € 450 PE-uren: 4

Inhoud In verband met de actualiteit worden de onderwerpen en docenten in de loop van de zomer 2013 bekendgemaakt op www.nbaopleidingen.nl. Uiteraard kunt u rekenen op topsprekers. Bestemd voor Iedereen werkzaam bij of voor woningcorporaties, banken, adviseurs en bij sectorinstituten (WSW, CFV,WWI, VTW en Aedes. Docent(en) • Dagvoorzitter: Frank van Kuijk RA, vennoot Deloitte • Docenten worden nader bekend gemaakt

De Nederlandse Flex-BV Dinsdag 12 november 2013, 12.30 uur tot 18.30 uur, € 425 (vrij van btw); 6 PE-uren Docent: drs. Sytze de Swart AA RA, directeur Escourse BV Bedrijfsopvolging in fiscaal perspectief met aandacht voor belangrijke juridische en financiële aspecten Woensdag 13 november en donderdag 14 november 2013, 10.00 tot 18.00 uur (beide dagen), € 885 (vrij van btw); 14 PE-uren Docenten: mr. Benno Oldenhof, Tax Partner bij Atlas Accountancy Tax Legal & Advisory Services, en Hans de Bruijn RA AA, coördinator Stagebureau Accountancy Rijksoverheid Actualiteiten regelgeving accountancy Vrijdag 15 november 2013, 12.30 uur tot 18.30 uur, € 425 (vrij van btw); 6 PE-uren Docent: drs. Sytze de Swart AA RA, directeur Escourse BV Voor meer informatie gaat u naar nbaopleidingen.nl

advanced

26

advanced

27

Algemeen & strategisch management

Algemeen & strategisch management

Interview Ton Willems Strategische heroriëntatie: van commodity tot consultancy firm?

Ton Willems

Ton Willems noemt zichzelf ‘onderzoeker, schrijver en inspiratiebron voor ondernemende accountants’. Hij helpt accountantskantoren die zich beraden op hun toekomst. Dat is niet altijd eenvoudig, want de veranderbereidheid van accountants is in het algemeen niet groot. Maar ook hier geldt dat stilstand achteruitgang is. Wie wil overleven, moet keuzes maken. Waar liggen de krachten van jouw kantoor? En hoe kun je die toekomstbestendig benutten? Het traditionele accountantskantoor vindt zijn basis in samenstel- en controlewerkzaamheden, salarisadministraties en belastingaangiften. “Noodzakelijk kwaad”, zo stelt Ton Willems, “althans, zo denkt de klant daarover. Natuurlijk is het belangrijk dat dit soort zaken deskundig afgehandeld worden, maar de meeste mensen worden er niet warm of koud van. Het zijn ook prijsgevoelige werkzaamheden en door nieuwe toepassingen van ICT wordt het werk van de accountant flink uitgekleed. De marges staan dus onder druk. Bekend verhaal, interessanter is wat je er als kantoor mee doet.” Juist in tijden dat de rendementen omlaag gaan en de werkzaamheden van de accountant kritischer dan ooit bekeken worden vanuit de samenleving, worstelen veel accountantskantoren met hun toekomstplannen. Bovendien is het de vraag of het traditionele business- en verdienmodel nog wel aansluit bij deze tijd. “Een klant heeft meer aan een accountant die komt met onverwachte, proactieve signalen en verrassend sterke adviezen. Een luisterend oor dat het maatwerk levert dat nodig is. Discussies over uurtarieven zijn dan gemakkelijker te weerleggen, want de accountant verdient elke euro dubbel en dwars terug. ‘De accountant als waardevolle beleving’ is het ultieme doel.”

“Het begint met fundamentele vragen als: wie ben je, waar liggen je krachten, wat kunnen je mensen, waar ligt je ambitie?” Ton Willems

Dat betekent niet dat elk accountantskantoor zich klakkeloos moet omturnen tot consultancy firm. Ton Willems: “Ik heb methodes ontwikkeld om dergelijke processen planmatig op te zetten. In mijn trainingen met vennoten krijg ik meestal direct de bal teruggespeeld: ‘jij gaat nu roepen dat ik moet veranderen, maar vertel me maar eens hoe en onderbouw het met cases’. Maar helaas: er is geen universele weg. Sommige kantoren willen (blijven) excelleren in commodities en bij anderen past een meer adviserende rol. Het begint met fundamentele vragen als: wie ben je, waar liggen je krachten, wat kunnen je mensen, waar ligt je ambitie? Vanuit je bedrijfsidentiteit kun je inspelen op klantvraag en marktkansen, je strategie moet bij je passen. Goed, als ik dan toch een aantal succesfactoren moet noemen, dan zou ik zeggen: maak geen vuistdik strategisch plan, maar houd een of twee korte sessies en laat deze uitmonden in twee A4’tjes. Zet daarmee kleine stapjes en groei zelf langzaam in de verandering mee. Bedenk hoe belangrijk de tone at the top is, dus laat het gedrag zien dat je ook van je mensen verwacht.” “Accountants zijn gestructureerde, rationele mensen. Dat is hun kracht, daarmee kunnen ze het kantoor strategisch uitbouwen. Keerzijde is dat ze sterk hangen aan zekerheid en risico’s het liefst uit de weg gaan. De vastigheid van de jaarlijkse werkzaamheden past hen als een maatpak, maar wat als in het najaar het werkpakket opdroogt? Wie meer de advieskant van het accountancyberoep omarmt, kiest voor meer onzekerheid. Dat is een risico, maar ook een kans. Werkelijk inspelen op wat de individuele klant wilt, betekent meer een golfbeweging in de omzet bij die klant, dat is erg wennen.” Ton Willems specialiseerde zich, na de verkoop van zijn mkb-adviesbureau in 2000, op de accountancybranche. Als bedrijfskundige ligt zijn kennis in strategie, marketing en management. Ton brengt jaarlijks pockets uit, voor kantoren en hun mkb-klanten. Bijvoorbeeld “Accountant uit de comfortzone”, “Verbeter de resultaten” en “Innoveer jezelf of …”. Een groep van circa vijftig kantoren, landelijk gespreid, participeert actief in zijn onderzoeken en de daaruit voortkomende pockets.

28

General management and leadership Vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals

Datum / Locatie: Maandag 25 t/m vrijdag 29 november 2013 TiasNimbas Business School, Tilburg

Tegenwoordig is het voor senior financial professionals meer dan ooit noodzakelijk om een interdisciplinair perspectief op management te ontwikkelen. Dit programma biedt u een aanvulling op uw bestaande financiële kennis en voorziet u van de noodzakelijke management- en leiderschapsinzichten om verantwoord op te treden in uw organisatie.

Tijd: 08.30 - 21.30 uur (zie detailprogramma voor schema per dag)

Doelstellingen In vijf dagen wordt u geïnformeerd over de belangrijkste thema’s op het gebied van management en leiderschap. Het programma biedt u de handvatten om in één week uw bestaande financiele kennis uit te breiden met de meest essentiële managementaspecten van uw organisatie. Hierdoor verbreedt u uw perspectief op uw organisatie, bent u beter in staat om deze te doorgronden en bent u comfortabeler in het nemen van belangrijke beslissingen voor uw organisatie. Gedurende het programma bent u in het gezelschap van toonaangevende docenten op hun vakgebied en een zeer ervaren deelnemersgroep die -net als u- beschikken over een stevige financiële achtergrond.

Prijs: Leden € 4.950 Niet-leden € 4.950

Inhoud De inhoud van het programma is samengesteld op basis van de belangrijkste management- en leiderschapsthema’s die de hedendaagse managementagenda domineren: strategie, innovatie en operational excellence. Uitgebreide aandacht zal bovendien worden besteed aan uw persoonlijke ontwikkeling. U verdiept zich in (verdere) ontwikkeling van uw leiderschap en in de vraagstukken hoe om te gaan met stress in de organisatie en hoe de organisatie veerkrachtiger te maken. Dag 1: Dag 2: Dag 3: Dag 4: Dag 5:

PE-uren: 36 Bijzonderheden: € 4.950 is incl. literatuur, lunches en dranken. Exclusief € 92 voor de diners op maandag en donderdag. Er is geen avondprogramma op dinsdag 26 en woensdag 27 november. Optioneel te boeken: hotelarrangement.

Strategisch management Leiderschap Operational excellence Innovatie management Management van stress en veerkracht in uw organisatie

Bestemd voor Professionals werkzaam in (hoger) financieel management met minimaal 10 jaar werkervaring en een aanzienlijke financiële expertise. Uw aanmelding wordt in overleg met de docent definitief gemaakt. Academic Director en een selectie van docenten • Academic Director: prof. dr. Arco van de Ven RA, professor bestuurlijke informatievoorziening aan TiasNimbas Business School • prof. dr. Ron Meyer, professor of Corporate Strategy aan TiasNimbas Business School en managing director van het Center for Strategy & Leadership • prof. dr. Theo Compernolle MD. PhD., onafhankelijk consultant, coach, trainer, key-note spreker en kent een expertise in de emotionele en relationele aspecten van leiderschap • prof. dr. Jan de Vuijst, professor informatiewetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. In zijn werk heeft hij zich gespecialiseerd in groepsdynamica en leiderschap

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced + expert

Bent u geïnteresseerd en wilt u meer informatie over het programma ontvangen, neem dan contact op met Daphne Kolk, sr. programma manager via +31(0)20 301 02 48 of via [email protected] 29 00

Algemeen & strategisch management

Algemeen & strategisch management

Datum / Locatie: Donderdag 8 oktober 2013

Datum / Locatie: Donderdag 7 en vrijdag 8 november 2013

Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Doorbraakdenken: anders kijken, anders denken, anders doen

Strategie implementatie

Wat is de grootste uitdaging voor jezelf? Wat is de grootste uitdaging in het team waarin je werkt? Wat wil je veranderen en waarom lukt dat steeds niet? Vaak komt het doordat je anderen of situaties wil veranderen. Maar daar heb je geen invloed op. Waar heb je dan wel invloed op? Er is maar één ding waar je wel invloed op hebt en dat is de manier waarop je naar anderen en situaties kijkt. Het gaat er niet om wat je er op je af komt maar hoe je er naar kijkt en hoe je er over denkt. Door allerlei belemmerende gedachten denk je niet effectief, verandert er niets en blijft de uitdaging bestaan. Doorbraakdenken maakt je bewust van welke invloed jouw gedachten hebben op jouw energie, balans en gevoel. En welke invloed jij kan hebben op de effectiviteit van die gedachten.

De meest gestelde vraag die financiële professionals over strategie stellen gaat niet over wat de strategie moet zijn, maar hoe strategie succesvol te implementeren. Aan modellen, best practices en adviezen is geen gebrek, maar toch gaat implementatie bij veel organisaties moeizaam of mislukt. Deze tweedaagse cursus levert u grip op dit weerbarstige onderwerp, met de nieuwste concepten, voorbeelden uit de praktijk en aandacht voor de eigen rol bij de implementatie van strategie. Bovendien gaat u met uw eigen implementatievraagstuk aan de slag.

Doelstelling Je krijgt in de training inzicht in de methode van doorbraakdenken. Het gevolg is dat je met doorbraakdenken effectieve grip krijgt op jouw gedachten, gevoelens en gedrag. Dit levert resultaten op die jouw leven effectiever maken, zoals: • Opruimen van patronen van niet-effectief denken en doen • Rationeler omgaan met vervelende situaties met je collega’s of met klanten • Besluiten nemen of lastige keuze maken. Niet uitstellen maar doen • Meer rust en balans creëren. De spagaat werk/privé verminderen • De relatie met belangrijke mensen verdiepen of verbeteren • Meer vanuit authenticiteit en bezieling werken Inhoud Deze training van 1 dag is een mix van theorie en praktijk. De nadruk zal echter liggen op het zelf ervaren van hoe doorbraakdenken werkt. Er is geen voorbereiding voor nodig. De deelnemer kan na de training er zelf direct mee aan de slag. Bestemd voor Alle doelgroepen, RA, RE, RC en AA, zowel in het interne als in het externe beroep. Docent(en) • Dennis Utermark, hij is trainer en facilitator bij verandertrajecten. Hij is aangesloten bij Buro Spiff en heeft zich gespecialiseerd in trainingen op het gebied van de Persoonlijke Effectiviteit met doorbraakdenken in het bijzonder.

Hoe organisaties hun strategie werkend krijgen

Doelstelling Deze cursus heeft als doel om de effectiviteit van financiële professionals te vergroten als het gaat om strategische implementatieprocessen. Hierbij is er aandacht voor zowel de rol van de individuele deelnemer, als voor steeds terugkerende vraagstukken op organisatieniveau. De cursus is zodanig vormgegeven dat u niet alleen nuttige theorie en cases voorgeschoteld krijgt, maar ook leert van het meteen toepassen van concepten en denkmodellen op uw eigen organisatie.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.30 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.150 Niet-leden € 1.250 PE-uren: 13

Inhoud Op de eerste dag van de cursus ligt de nadruk op het verbreden en verdiepen van het strategisch denkvermogen van de deelnemers. Met behulp van concepten, instrumenten, cases en voorbeelden over strategie-implementatie zullen de deelnemers belangrijke issues, valkuilen en mogelijkheden sneller en beter leren identificeren. Op de tweede dag van de cursus ligt de nadruk op het in de praktijk brengen van de nieuwe inzichten die de deelnemers hebben opgedaan. Dit wordt gedaan aan de hand van strategische implementatievraagstukken die de deelnemers zelf voorbereiden en meebrengen. Bestemd voor CFO’s, (register) controllers en accountants (RA/AA) die betrokken zijn bij strategische implementatievraagstukken, of waarbij strategie implementatie een belangrijke contextvariabele vormt bij het uitvoeren van de eigen werkzaamheden. Docent(en) • dr. Martijn Rademakers is Managing Director van het Center for Strategy & Leadership te Rotterdam en Executive Fellow van de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit.

“Vergroot uw effectiviteit bij strategische implementatieprocessen”

Dennis Utermark

fundamental

30

advanced

31

Externe verslaggeving

Externe verslaggeving

Interview Martin Hoogendoorn Externe verslaggeving volop in beweging

prof. dr. Martin Hoogendoorn RA

De externe verslaggeving is de afgelopen jaren flink opgeschud, mede ten gevolge van nieuwe internationale regelgeving, de boekhoudschandalen en de economische crisis. Ook de komende tijd krijgen bedrijven en hun accountants weer te maken met de nodige nationale en internationale ‘actualia’. Wij vragen Martin Hoogendoorn om een update. IFRS-richtlijnen voor pensioenen “IFRS komt met nieuwe richtlijnen voor pensioenen. Deze zullen voor het eerst van toepassing zijn op de jaarrekeningen van 2013. Tot nu toe was het mogelijk om de pensioenlasten uit te smeren, maar nu moeten alle verschillen tussen de reële waarde van beleggingen en de pensioenverplichtingen direct worden verantwoord, voor een deel in het eigen vermogen. Te lage dekkingsgraden worden nu een- op-een vertaald naar de onderneming zelf. Dat zal ertoe leiden dat IFRS-plichtige ondernemingen hun eigen vermogen flink zien slinken. Naar verwachting zullen de Nederlandse beursfondsen door deze maatregel meer dan 22 miljard inleveren op hun eigen vermogen. Een zeer ingrijpende regel dus, die ook grote gevolgen heeft voor de solvabiliteit.”

“Door de aanhoudende crisis is het voor veel ondernemingen steeds ingewikkelder om te komen tot een goede waardering van de goodwill en het vastgoed.” Martin Hoogendoorn

Impairments “Door de aanhoudende crisis is het voor veel ondernemingen steeds ingewikkelder om te komen tot een goede waardering van de goodwill en het vastgoed. Dit leidt voor vastgoed overigens ook tot veel discussie tussen accountants en taxateurs. Op goodwill wordt onder IFRS, anders dan volgens de Nederlandse wet- en regelgeving, niet afgeschreven. Wel dient voor goodwill ieder jaar te worden nagegaan of er al dan niet bijzondere waardeverminderingen - impairments - moeten worden doorgevoerd. Daarvoor moeten toekomstschattingen worden gemaakt, en die zijn nogal subjectief. In tijden van recessie krijgen bedrijven overigens een dubbele klap: de operationele resultaten zijn al slecht en daarnaast is een afboeking van de goodwill nodig. Voor bedrijven die NL GAAP toepassen zal het effect naar verwachting wat gematigder zijn dan voor beursgenoteerde bedrijven, omdat een deel van de goodwill al is verminderd door systematische afschrijving.” Derivaten “Tot slot noem ik een discussie die vooral in Nederland speelt: de verwerking van derivaten in de jaarrekening. Veel bedrijven hebben een langlopende financiering afgesloten tegen variabele rente die met een renteswap is omgezet naar een vaste rente. Zo’n derivaat is een prima manier om de renterisico’s af te dekken. Maar door de daling van rente - die momenteel historisch laag staat - hebben heel veel renteswaps een negatieve waarde gekregen. Er is veel discussie of deze negatieve waarde al dan niet op de balans zou moeten staan. In Nederland hebben we een systeem van kostprijshedge-accounting en volgens dat systeem komen de derivaten niet op de balans, maar wordt de reële waarde alleen in de toelichting vermeld. Bovendien is er veel discussie of een afdekking (hedging) wel effectief is. Dit soort zaken heeft gespeeld bij Vestia, maar ook bij andere organisaties met derivaten. Er is inmiddels wel veel meer aandacht voor. ”

Overheidsverslaggeving in internationaal perspectief Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen in de internationale verslaggevingsregels voor de publieke sector (IPSAS)? Wat zeggen de internationale regels over enkele actuele vraagstukken in de financiële verslaggeving binnen de Nederlandse publieke sector? Kunnen we daarvan iets leren voor de Nederlandse praktijk? Docenten die actief bij IPSAS betrokken zijn beantwoorden deze vragen aan de hand van actuele vraagstukken. De Europese Commissie heeft een rapport uitgebracht aan de Raad van Ministers en het Europese Parlement inzake de implementatie van geharmoniseerde verslaggevingsstandaarden voor overheden in de Europese Unie. De Europese Commissie stelt voor een Europese variant van IPSAS (‘EPSAS’) te ontwikkelen, vergelijkbaar met de endorsement van IFRS. EPSAS zou verplicht moeten worden voor alle overheden, zowel centraal als lokaal. Het is vooralsnog een voorstel en de Raad van Ministers en het Europese Parlement moeten nog een besluit nemen.

Datum / Locatie: Woensdag 25 september 2013 Nieuwegein Tijd: 15.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 395 Niet-leden € 450 PE-uren: 4

Verwacht mag worden dat naar aanleiding van dit rapport een toenemende belangstelling voor IPSAS in Nederland ontstaat. Doelstelling Na afloop van deze cursus heeft u inzicht in de praktische toepassingsmogelijkheden van de internationale verslaggevingsregels voor de publieke sector (IPSAS). Inhoud Na een korte instructie over een actueel verslaggevingsonderwerp in de Nederlandse publieke sector volgt steeds een discussie tussen de aanwezige cursisten en docenten over de verschillen tussen de Nederlandse- en de internationale regels. Bestemd voor Openbaar accountants, overheidsaccountants en andere financieel-economische professionals werkzaam in de publieke sector. Docent(en) • prof. dr. Frans van Schaik RA, hoogleraar Management Accounting aan de Universiteit van Amsterdam, partner Deloitte Accountants en lid van de IPSAS Board. • drs. Thomas van Tiel RA, Rijksauditdienst, ministerie van Financiën, technical advisor IPSAS Board

prof. dr. Frans van Schaik RA

Martin Hoogendoorn RA is partner bij Ernst & Young en hoogleraar Externe Verslaggeving aan de Erasmus Universiteit. Daarnaast is hij raadsheer-plaatsvervanger bij de Ondernemingskamer en bijzonder adviseur jaarrekeningenrecht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

32

advanced

33

vernieuwd

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Dinsdag 24 en woensdag 25 september 2013 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 09.30 - 19.00 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.250 Niet-leden € 1.395 PE-uren: 14

vernieuwd

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Donderdag 21 en vrijdag 22 november 2013

Basisbeginselen IFRS

Verdieping IFRS

Intensieve cursus over internationale verslaggeving

Meerdaagse casuïstiek, vervolg cursus Basisbeginselen IFRS

Beursgenoteerde ondernemingen publiceren sinds 2005 hun geconsolideerde cijfers volgens International Financial Reporting Standards (IFRS). Andere ondernemingen mogen dit op vrijwillige basis doen. Ook in de Nederlandse verslaggeving zijn veel elementen uit IFRS overgenomen. Deze basiscursus maakt u vertrouwd met de beginselen van IFRS.

Ondanks een gedegen basiskennis van IFRS loopt u in de praktijk soms tegen complexe situaties aan, bijvoorbeeld daar waar de bestaande Nederlandse regelgeving en IFRS in hoge mate van elkaar verschillen. Juist deze complexe situaties worden tijdens de verdiepingscursus IFRS casuïstiek met u doorgenomen.

Tijd: 09.30 - 19.00 / 09.00 - 16.30 uur

Doelstelling U krijgt meer grip op onderwerpen die in de praktijk als lastig worden ervaren en op onderwerpen die leiden tot grote verschillen tussen Nederlandse regelgeving en IFRS. Aan de hand van diverse cases oefent u met de toepassing van uw kennis in de praktijk.

Prijs: (incl. logies) Leden € 1.250 Niet-leden € 1.395

Inhoud • Impairment • Business combinations • Revenue recognition • Financial instruments

PE-uren: 14

Doelstelling Het doel van deze intensieve 2-daagse cursus is u vertrouwd te maken met de beginselen van IFRS. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de verschillen met Nederlandse verslaggevingsgrondslagen. Inhoud Een greep uit de onderwerpen: • • • • • • • • •

algemene ontwikkelingen in IASB, ontwikkelingen in Nederland, framework IFRS, presentation (IAS 1), inclusief stelsel- en schattingswijzigingen provisions (voorzieningen) impairment (afwaarderen) (im)materiële vaste activa (IAS 16 en IAS 38) business combinations en goodwill (IFRS 3) revenue recognition (IAS 18, inclusief ruiltransacties uit IAS 16) employee benefits (pensioenen) (IAS 19) leasing (IAS 17 en ED Leasing) financiële instrumenten (IAS 32, 39 en IFRS 7)

Bestemd voor Iedere financiële professional die goed op de hoogte wil zijn van de International Financial Reporting Standards.

Bilderberg Hotel De Klepperman, Hoevelaken

Bestemd voor Wij adviseren u om alleen deel te nemen aan deze verdiepingscursus IFRS indien u reeds beschikt over gedegen basiskennis van IFRS, hetzij via een meerdaagse basiscursus of anderszins. Docent(en) • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP • drs. Dingeman Manschot RA, director accounting & auditing center Deloitte Accountants BV Rotterdam en lid van vaktechnische staf Raad voor de Jaarverslaggeving • Gerard van Santen, partner Ernst & Young Accountants LLP

Docent(en) • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Fred Versteeg RA, director department of professional practice KPMG Accountants N.V. • drs. Dingeman Manschot RA, director accounting & auditing center Deloitte Accountants BV Rotterdam en lid van vaktechnische staf Raad voor de Jaarverslaggeving • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP

prof. dr. Henk Langendijk

fundamental

34

drs. Pieter Veuger RA

advanced

35

Externe verslaggeving

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Woensdag 6 november 2013

Datum / Locatie: Maandag 4 november 2013

Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 10.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 7

Update IFRS 2013

Basel III

Heeft u behoefte aan meer overzicht van veranderingen op het gebied van de International Financial Reporting Standards (IFRS)? In 2013 en 2014 worden diverse belangrijke standaarden van kracht met vaak grote gevolgen voor de financiële verslaggeving, informatiesystemen en soms de bedrijfsactiviteiten zelf.

De financiële crisis die zich verder ontwikkelde tot een economische crisis heeft de toezichthouders ertoe gezet de kapitaalseisen, zoals vastgelegd in de Basel I en de Basel II akkoorden, onder de loep te nemen. In juli 2010 is een nieuw pakket aan eisen door het Bazels Comité (BIS) vastgesteld. Dit pakket heeft tot doel dat zowel de kwaliteit als het niveau van kapitaalreserves van banken verbeterd worden.

In deze cursus gaat u in op de hectische ontwikkelingen in IFRS en op welke wijzigingen u nu reeds kunt doorvoeren. Doelstelling Na deze cursus bent u op het gebied van IFRS weer helemaal bij en weet u wat er in 2013, 2014 en daarna gaat veranderen.

Kapitaaleisen voor bepaalde producten gaan omhoog en banken worden gestimuleerd om in goede tijden additionele kapitaalbuffers op te bouwen, zodat zij meer vet op de botten hebben om mindere tijden te doorstaan. Voldoen banken niet of onvoldoende aan deze extra buffer dan worden zij beperkt in de mate waarin dividenden kunnen worden uitgekeerd of prestatie gerelateerde beloningen kunnen worden betaald.

Inhoud In één cursusdag behandelt u alle wijzigingen in IFRS die recent van kracht zijn geworden. Ook krijgt u een update van standaarden die reeds zijn goedgekeurd en binnenkort in werking treden. U staat kort stil bij de projecten waarmee de IASB bezig is.

Naast een verscherping van de kapitaaleisen zal Basel III ook een aantal standaarden voor liquiditeit introduceren. Deze hebben te maken met een stresstest die moet aantonen dat banken 1 maand van zeer zwaar weer kunnen doorstaan. Daarnaast zal een langere termijn liquiditeitsstandaard worden geïntroduceerd die te maken heeft met de beperking van de mismatch in looptijd van activa en passiva.

In de cursus Update IFRS 2013 gaat u aan de slag met:

Doelstelling Na afloop heeft u een goed beeld van Basel III, de achtergronden en de veranderingen ten opzichte van Basel II.

• • • • • • • •

IAS 19 Employee Benefits Revised (pensioenen) IFRS 10 Consolidation, IFRS 11 Joint arrangements en IFRS 12 Disclosures in Other Entities IFRS 13 Fair value accounting IAS 39 financiële instrumenten en haar opvolgers zoals IFRS 9, ED Hedging en ED Impairment etc. het jaarlijkse Improvements project met kleine wijzigingen in diverse standaarden omzetverantwoording leases diverse IFRIC interpretaties

Samen met uw medecursisten bespreekt u de discussies rondom de fair value waardering. Een en ander wordt geïllustreerd aan de hand van voorbeelden en korte cases. Bestemd voor Accountants, controllers en financieel professionals die reeds IFRS-kennis hebben opgedaan en die in één dag bijgepraat willen worden over de ontwikkelingen in de afgelopen periode.

prof. dr. Leo van der Tas RA

advanced

36

Docent(en) • prof. dr. Leo van der Tas RA, vaktechnisch partner Ernst & Young, lid Advisory Council IASB, voormalig lid van IFRIC, voorzitter Ernst & Young IFRS Policy Committee en hoogleraar Universiteit van Tilburg • Maarten Hartman RA is als director werkzaam bij PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Assurance National Office te Amsterdam. Hij is voormalig vice-voorzitter van de vaktechnische staf van de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Amsterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Inhoud • noodzaak van toezicht op banken • van Basel I naar Basel II naar Basel III • aanscherping kapitaaleisen • anti-cyclische kapitaalbuffers • liquiditeitsratios en eisen • gaan banken nieuw kapitaal aantrekken? • wat gaan klanten merken van de strengere eisen? Bestemd voor Controllers, accountants, treasurers, financiële analysten, risicomanagers. Docent(en) • Frans van Laar heeft 18 jaar ervaring in de bancaire sector. Hij is aandelenanalist, investor relations manager en directeur research geweest. Hij is inmiddels 7 jaar actief als professioneel trainer op het gebied van financieel management, bank risico management, waardebepaling van ondernemingen en strategie.

Frans van Laar

fundamental

37

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: 10 december 2013

vernieuwd

Finance

Actualiteiten externe verslaggeving

Interview Mike Velthaak

Tijd: 14.00 - 20.00 uur

In deze cursus staan de actuele ontwikkelingen in de externe verslaggeving centraal die van belang zijn voor ondernemingen die rapporteren op basis van de Nederlandse wet- en regelgeving (NL GAAP).

Brede blik op derivaten

Prijs (vrij van btw): Leden € 395 Niet-leden € 450

Doelstelling Na afloop van deze cursus bent u op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van externe verslaggeving onder NL GAAP (Titel 9 en Richtlijnen voor de jaarverslaggeving).

Sinds het faillissement van Lehman Brothers in 2008 en de G20-top in Pittsburgh van september 2009 voltrekken zich grote veranderingen in de bancaire wereld en financiële markten. Wij spreken erover met Mike Velthaak. Hij co-auteur van het Handboek Derivaten en houdt zich bij de Rabobank dagelijks bezig met Basel III.

PE-uren: 5

Inhoud In elk geval komen de wijzigingen in Titel 9 en in de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving die van toepassing zijn voor de jaarrekening 2013 aan de orde. Ook worden andere actuele vraagstukken behandeld. Het definitieve cursusprogramma wordt later bekend gemaakt, omdat de laatste actualiteiten hierin worden meegenomen.

Door de kredietcrisis is de situatie op de kapitaalmarkt gewijzigd, evenals de daaruit voortvloeiende financieringskosten voor banken. Bedrijven kiezen vaker voor financieringen met variabele rente, zodat zij gunstige rentecondities krijgen. Om zich tegen het risico van een rentestijging te verzekeren, zetten veel bedrijven derivaten in. Derivaten zijn dus nuttig, mits zij deskundig gebruikt worden. Om (mkb-)accountants, controllers, fiscalisten, leden van RvC’s en andere betrokkenen te helpen, schreef Mike Velthaak samen met Lex van der Wielen het Handboek Derivaten. “Er was nog geen boek waarin alle aspecten van derivaten helder werden beschreven. Zeker als je dit instrument inzet binnen kleine of middelgrote organisaties, heb je behoefte aan een breed blikveld: voor welke doelen kun je ze inzetten en hoe werken ze? Wat zijn de consequenties voor de externe verslaggeving en op juridisch en fiscaal vlak? Als derivaten bijvoorbeeld een negatieve waarde op de balans vertegenwoordigen, kan dat een risico zijn als je ze tussentijds wilt stoppen, of als je (onbewust) niet voor hedge accounting hebt gekozen. Wij proberen de lezers voor dergelijke valkuilen te waarschuwen.”

Vianen

Mike Velthaak RA

Bestemd voor Iedere financieel professional die te maken heeft met financiële verslaggeving onder NL GAAP. Docent(en) • prof. dr. Martin Hoogendoorn RA, Hoogleraar externe verslaggeving Erasmus Universiteit Rotterdam, Partner Ernst & Young Accountants LLP • drs. Gert-Jan Jordaan RA, Director AREP Accountants en Belastingadviseurs B.V. • Ronald de Feijter RA, Department of Professional Practice KPMG Accountants N.V.

prof. dr. Martin Hoogendoorn RA

fundamental

38

Derivatenmarkten veranderen “Voor banken en grote ondernemingen gelden weer andere vraagstukken rond derivaten. EMIR (European Market Infrastructure Regulation) stelt dat banken die te maken hebben met grote derivatentransacties zich moeten aansluiten bij een central clearing counter party (CCP). Grote derivatentransacties moeten via deze clearing worden afgewikkeld. Als een van de aangesloten partijen niet meer aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen, nemen de andere ‘clearing members’ deze schuld over. Hiervoor moeten banken ook kapitaal aanhouden en onderpand storten. Daardoor neemt het tegenpartijrisico af en wordt het kredietrisico opgevangen. Banken moeten hiervoor significante investeringen doen in processen en systemen, dus alleen voor banken met voldoende volumes is het renderend om zich bij CCP aan te sluiten. Bepaalde banken hebben daarom aangegeven hun businessmodel hierop aan te zullen passen. Ook bestaat er nog maar een handvol CCP’s, wat weer een systeemrisico op zich kan vormen. Voor kleinere derivatentransacties die niet via deze ‘clearing’ lopen, moeten banken volgens de Basel III-regels meer kapitaal aanhouden. Het is dan ook de verwachting dat derivaten in de nabije toekomst duurder zullen worden.” IFRS 9 Een andere ontwikkeling die Mike Velthaak noemt, is de vereenvoudiging en harmonisering van IFRS en US GAAP-regels voor financiële instrumenten. “Daar hebben de IASB en FASB zich in opdracht van de G20-leiders de afgelopen tijd intensief mee beziggehouden. Helaas zijn ze er samen niet helemaal uitgekomen. De IASB heeft zijn eerste deel van IFRS 9 gereed en is bezig om de regels af te ronden voor hedge accounting en het berekenen van kredietverliezen. Het voorstel van de IASB voor het bepalen van kredietverliezen zit dicht tegen de Basel III-regels aan. Het komt erop neer dat banken hun kredietverliezen eerder moeten nemen. Als ook Europa IFRS 9 goedkeurt, zullen deze regels in 2015 van toepassing zijn.”

“Zeker als je dit instrument inzet binnen kleine of middelgrote organisaties, heb je behoefte aan een breed blikveld: voor welke doelen kun je ze inzetten en hoe werken ze?” Mike Velthaak

Mike Velthaak RA is sinds 2012 senior BIS II-controller bij Rabobank. Daarvoor was hij senior manager bij KPMG. Hij is co-auteur van het Handboek Derivaten.

39

Finance

Finance

Datum / Locatie: Maandag 18 en dinsdag 19 november 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 10 en woensdag 11 december 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.00 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.095 Niet-leden € 1.295

Rentederivaten; productkennis en zorgplicht Na het debacle bij diverse woningcorporaties, dient zich nu een derivatenprobleem aan bij het mkb. Bedrijven hebben in groten getale rentederivaten gekocht om zich in te dekken tegen rentestijgingen. Nu de rente gedaald is, staan deze rentederivaten massaal onder water. Dat heeft grote gevolgen voor het mkb en de AFM heeft daar inmiddels een speerpunt van gemaakt. In deze training behandelen we diverse complexe producten. Wij vestigen zowel de aandacht op productkenmerken als op de juridische aspecten van rentederivaten. Doelstelling Na deze cursus heeft u productkennis van de verschillende rentederivaten en kennis van de juridische aspecten. Inhoud Dag 1: Productkennis rentederivaten. Tijdens deze dag laten we de volgende rentederivaten de revue passeren:

PE-uren: 13

Rentederivaten FRA’s renteswaps • kenmerken • kenmerken • geldstroom bij settlement • cashflow • onderliggende producten • redenen voor gebruik • gebruik door ondernemingen • inefficiënties • handelen • beheersen renterisico • rentevisie • prijsvorming • handelen Dag 2: Juridische documentatie derivaten • ISDA - kort overzicht inhoud - gebruik Nederlandse markt • CSA - kort overzicht inhoud - werking collateral • Andere derivatencontracten - kort overzicht andere mogelijkheden - zekerheden • Zorgplicht volgens Wft en MiFID • Toezicht - gedragstoezicht AFM - prudentieel toezicht DNB

rente opties • caps • floors • collars • premie • rentelasten

Bestemd voor Accountants, auditors, compliance officers, controllers, riskmanagers, raad van toezicht.

drs. Sebastiaan Huijbregts MSc

advanced

40

Docenten • drs. Sebastiaan Huijbregts MSc, jarenlang succesvol effectenspecialist bij onder andere Van Lanschot Bankiers en Robeco. Sinds 2006 deelt hij zijn kennis als docent met professionals uit het bank- verzekerings- en pensioen- bedrijf, docent beleggingsadviseur aan de Hogeschool van Amsterdam. • mr. Ernst van den Broek MBA, consultant bij de ING Bank, vanaf 2005 interim jurist binnen de financiële dienst- verlening en de energiesector. Sinds 2 jaar werkt hij als trainer en doceert op het gebied van derivaten, collateral, repo en securities lending en energiecontracten.

Strategic finance De financieel manager als strategisch partner Een onderneming moet steeds sneller reageren op veranderende omstandigheden om succesvol te zijn en mag daarbij niet geremd worden door te gedetailleerde financiële procedures en systemen. Voor u als financieel manager betekent dit een steeds grotere spagaat tussen twee traditionele rollen - die van ‘financieel bedrijfseconomisch geweten’ en die van ‘business partner’. De moderne manager denkt mee in een ruimer kader dan zijn voorgangers. Denk hierbij aan ontwikkelingen op het gebied van corporate governance, compliance, risicomanagement en veranderende regelgeving in verslaggeving. Doelstelling Na afloop van deze tweedaagse cursus kunt u de rol van ‘financieel geweten van de onderneming’ en die van volwaardige ‘business partner’ helder onderscheiden en bij de juiste gelegenheid inzetten. Bovendien bent u als executive medeverantwoordelijk voor het in control houden van de onderneming. Inhoud Draagt uw financieel beleid bij aan de creatie van ondernemingswaarde? Kunt u aantonen dat waardecreatie ook daadwerkelijk het gevolg is van uw financieel beleid? Hoe zorgt u ervoor dat uw financiële beleid past binnen het strategisch kader van de onderneming en levert u een kritische bijdrage aan die strategie? Is mijn onderneming in control? Wat is een goede waardering van de onderneming en welke zijn de key value drivers?

Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 19.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.795 PE-uren: 13 Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Framework voor integraal risicomanagement’

Hoe kunt u beide rollen in uw functie combineren: • • • •

strategisch management voor financieel managers fusies en overnames ethiek in het financieel zakenleven performance measurement en wat er daardoor mis kan lopen: de ABN AMRO case.

Bestemd voor Iedere financiële professional die zich in de combinatie van finance en strategie wil verdiepen, zoals (financieel) managers, accountants, (non-)executive board members, consultants. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, rechter Rechtbank van Koophandel Brussel en hoogleraar financial management en treasury management Vrije Universiteit Amsterdam • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht en directeur Blommaert Enterprise • Hans Buysse, partner Syncap en voorzitter BVFA prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

41

nieuw

Finance

Datum / Locatie: Woensdag 18 en donderdag 19 december 2013 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 20.00 uur / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.395 Niet-leden € 1.595 PE-uren: 14

Financiële instrumenten: derivaten

Treasury en derivaten

Weinig financiële zaken zijn zó ondoorgrondelijk als derivaten en de verslaggeving daarover. Maar ondertussen neemt het derivatengebruik alleen maar toe. In deze cursus krijgt u de basisprincipes en verslaggevingsaspecten van derivaten uitgelegd.

Eén van de facetten van een treasury afdeling is het beheersbaar maken van valuta en renterisico’s. Koersen en rentestanden zijn onderhevig aan schommelingen en kunnen zorgen voor onnodige risico’s. Onnodig omdat hier vaak op relatief eenvoudige wijze wat aan te doen is met behulp van rente en valutaproducten.

Doelstelling In deze tweedaagse cursus doet u voldoende kennis op om derivaten en ontwikkelingen daarin te begrijpen en toe te passen.

Het rente en valuta resultaat is een belangrijke bepalende factor voor de winstgevendheid. Niet alleen de commerciële slagkracht, de samenstelling van de kredietportefeuille en de financieringsmix bepalen het renteresultaat, ook mutaties in rentecurves (‘yield curves’) hebben een grote invloed hierop.

Inhoud Het gebruik van derivaten neemt steeds verder toe. Treasurers zetten derivaten vaker in als hedge-instrument om risico’s af te dekken, bijvoorbeeld bij ongewenste gevoeligheid voor prijsschommelingen op de valuta- en de grondstoffenmarkten of bij krediet- en renterisico’s. Maar zet derivaten zorgvuldig en verstandig in als instrument voor financieel risicomanagement en ze vormen in feite een verzekering.

Doelstelling U leert aan de hand van casestudies en voorbeelden uit de praktijk wat het juist gebruiken van rente- en valuta-instrumenten kan betekenen voor uw dagelijks werk of onderneming . De vanilla, complexe rente en valuta derivaten komen aan bod. Van ieder instrument wordt aan de hand van cases de toepasbaarheid duidelijk gemaakt.

De eerste dag van deze cursus gaat over derivaten, waarbij de docenten een overzicht geven van populaire derivaten en ingaan op de basisprincipes hoe derivaten begrepen en gewaardeerd kunnen worden. De tweede dag staat volledig in het teken van verslaggevingaspecten. Bestemd voor Een ieder die met derivaten te maken heeft: accountants, controllers en andere financial executives. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, rechter Rechtbank van Koophandel Brussel en hoogleraar financial management en treasury management aan de Vrije Universiteit Amsterdam • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP

Inhoud Deze 2-daagse training zet op heldere en aansprekende wijze uiteen hoe rente en valuta derivaten werken. De rentegevoeligheid van de winstgevendheid bij banken en corporates wordt behandeld. De toepassingsgebieden van treasury producten worden met behulp van ervaringen uit het veld, case studies, pay-off profiles en scenario analyse toegelicht. De volgende onderwerpen komen aan bod: • • • • •

Finance

Datum / Locatie: Maandag 28 en dinsdag 29 oktober 2013 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.095 Niet-leden € 1.295 PE-uren: 12 Bijzonderheden: Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

de werking van derivaten beter begrip verkrijgen in het gebruik van rente en valuta derivaten inzicht krijgen in de rentegevoeligheid van de winstgevendheid bij corporates en banken de toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk, toegelicht met praktijkvoorbeelden instrumenten aangereikt krijgen waarmee u rente- en valutaproducten beter kunt doorgronden

Bestemd voor Controllers, accountants, corporate treasurers, financial directors, riskmanagers, legal en compliance officers, treasury professionals, financial consultants en regulators. Docent • Charley Klop begon zijn carriëre bij AMRO Bank als Senior Sales Derivatives Structurer / Advisor Interest and Foreign Exchange Derivatives. Vervolgens werd Charley ingehuurd door Standard Chartered Bank (SCB) in Dubai als Regional Head of Structuring Solutions. In 2011 heeft Charley zich toegelegd op gerichte trainingen op het gebied van derivaten.

prof. Luc Keuleneer MBA

fundamental

42

Charley Klop

advanced

43

Finance

nieuw

Datum / Locatie: Woensdag 6 november en donderdag 7 november 2013

Behavioral Finance Essentials

Garderen

De psychologie achter besluitvorming in financiële risicosituaties

Tijd: 10.00 - 19.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.695 PE-uren: 14

Deze zeer interactieve tweedaagse training gaat over de psychologie achter menselijke besluitvorming in risicosituaties. Deze inzichten worden gebruikt om verschillende fenomenen uit het veld van financiering en belegging te begrijpen die niet geduid kunnen worden door de traditionele, rationele benadering. Praktijkvoorbeelden uit de financieel-economische wereld passeren de revue. Deze cursus is een must bij het maken van keuzes voor investeringen en beleggen. Doelstelling • U kent psychologische processen achter het nemen van beslissingen bij onzekerheid en risico; • U kunt uw eigen investeringsbeslissingen verbeteren; • U begrijpt besluitvormingsprocessen van individuen rondom investeringen; • U kent value drivers van ondernemingen; • U vergroot uw inzicht in psychologische begrippen die u helpen eigen gedrag en dat van anderen te verklaren en in te schatten: heuristiek, framing, marktinefficienties, kwantitatieve behavioral finance, evolutionaire psychologie, prospect theorie, intertemporele keuze. Inhoud De vorm is afwisselend: hoor- en werkcollege, rollenspellen en groepsopdrachten. De invalshoek is deels vaktechnische (op het gebied van investeringsanalyse, financiering en beleggen) en deels gedragsmatig (psychologie). Bestemd voor Accountants, professionele investeerders, financieel adviseurs, corporate managers, financiële managers en andere geïnteresseerden die te maken hebben met financiële beslissingen op markten of in ondernemingen, die een basis kennis van financiering en beleggen bezitten. Docent(en) • drs. Stefan Betting RA, eigenaar van PROFEDA B.V., verbonden als docent aan Business Universiteit Nyenrode, verantwoordelijk voor het vaktechnische gedeelte van de training. • drs. Robert van der Meer RA, eigenaar van Harthitter, verantwoordelijk voor de gedragsaspecten tijdens de training.

Fiscaal & recht

Interview Anton Dieleman Nieuwe regels voor 800.000 bv’s Aansprakelijkheidsstellingen komen vaker voor dan ooit. De accountant en de jurist kunnen ondernemers en bestuurders begeleiden en waarschuwen voor grote aansprakelijkheidsvalkuilen. Daarnaast kunnen bedrijven het advies van hun accountant goed gebruiken om de kansen van het nieuwe bv-recht te benutten. Anton Dieleman RA

Het bv-recht is sinds oktober 2012 een stuk flexibeler. Dat levert veel nieuwe mogelijkheden op voor ondernemers. Zo heeft een ondernemer meer vrijheid op de statuten in te richten naar zijn eigen wensen, mag de bv aandelen uitgeven zonder stemrecht of zonder recht op dividend, kunnen aandeelhouders ook besluiten nemen buiten de algemene vergadering om en is de wettelijke blokkeringsregeling afgeschaft. Maar het is maar de vraag of de nieuwe wettelijke bepalingen in alle gevallen ook tot vereenvoudiging leiden. In de eerste plaats - zo blijkt inmiddels - zorgen de flex-bv-bepalingen voor allerlei nieuwe vraagstukken met betrekking tot het opmaken van de jaarrekening van de bv. Daarnaast zijn er aansprakelijkheidsrisico’s, vaak als gevolg van het feit dat crediteuren bescherming genieten. Anton Dieleman: “Een groot risico ligt in de winstuitkeringen. Een bv mag geen dividend uitkeren als duidelijk is dat het bedrijf na die uitkering zijn opeisbare schulden niet kan betalen. Bestuurders en aandeelhouders die onzorgvuldig hebben gehandeld, kunnen privé aansprakelijk worden gesteld. Met betrekking tot dividenduitkeringen kan de bestuurder in een bijzonder lastige spagaat terecht komen. Enerzijds dient hij het vennootschappelijk belang van de bv - voorzichtig dividendbeleid - en anderzijds heeft hij te maken met de zeggenschap van de aandeelhouders die dividend willen ontvangen en die als ultieme maatregel de bestuurder met ontslag kunnen dreigen als hij onvoldoende meewerkt.” Nederland kent circa 800.000 bv’s. Is het nieuwe recht op al deze bedrijven van toepassing? Anton Dieleman: “Jazeker, alle bv’s hebben hiermee te maken, ook als zij al jaren terug zijn opgericht. Vrijwel elke accountant krijgt hier dus mee te maken, of hij zich nu bezighoudt met het samenstellen, beoordelen of controleren van de jaarrekening. Bovendien is de accountant is voor veel ondernemers en bestuurders van bv’s de eerste adviseur. Daarom kan hij zijn klanten adviseren op het terrein van de nieuwe mogelijkheden van de flex-bv, maar ook waarschuwen voor aansprakelijkheidsrisico’s. En uiteraard is de accountant een belangrijke adviseur waar het gaat om het opzetten of (opnieuw) inrichten van een bv, bij grote transacties en bij dividenduitkeringen. Maar daarbij geldt weer de beperking dat de accountant geen jurist is; overleg met die specialist is dus vaak ook vereist.” “De wettelijke reserve deelnemingen leidt sinds 1 oktober 2012 tot een extra complex vraagstuk. Meer dan voorheen moet de vraag worden beantwoord of de vereiste voorafgaande goedkeuring door het bestuur een belemmering vormt om dividend uit te keren en daarom een reden om een wettelijke reserve bij de moeder te vormen.” Boeiende materie, die op de Dag van de Flex-bv zeker aan bod zal komen.

“Daarom kan hij zijn klanten adviseren op het terrein van de nieuwe mogelijkheden van de flex-bv, maar ook waarschuwen voor aansprakelijkheidsrisico’s.” Anton Dieleman

Anton Dieleman RA is directeur Vaktechniek Accountancy bij Mazars Accountants en Belastingadviseurs. Hij is voorzitter van de Subcommissie Ethiek bij de NBA en Lid van het Overlegplatform Vaktechniek van de NBA.

fundamental

44

45

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Dinsdag 12 november 2013 Nieuwegein Tijd: 15.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 395 Niet-leden € 450 PE-uren: 4

nieuw

Fiscaal & recht

Actualiteiten loonheffing

Actualiteiten ondernemingsrecht

De loonheffingen (loonbelasting, premie volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en de bijdrage Zvw) maken met een opbrengst van 145 miljard ruim 60% uit van alle belasting- en premie-opbrengsten. De uniformering van het loonbegrip, de werkkostenregeling en de crisisheffing laten zien waar het met deze heffingen heen gaat: van een voorheffing op het loon ontwikkelen de loonheffingen zich geleidelijk steeds meer tot een loonsomheffing die rechtstreeks van de werkgever wordt geheven. Kortom: de loonheffingen worden (nog) meer en meer het probleem van de werkgever.

Dit rechtsgebied is fors in beweging: de invoering van de Flex-BV getuigt daar onder andere van maar er is veel meer gaande. De cursus geeft een overzicht van de belangrijkste ondernemingsrechtelijke actualiteiten. De rechtspraak van het afgelopen jaar en de consequenties ervan voor de praktijk komt aan de orde. Er wordt tevens aandacht besteed aan de laatste stand van de wetgeving. De lesstof is vooral gericht op de mkb-praktijk.

Doelstelling Tijdens deze bijeenkomst komen actualiteiten en ontwikkelingen op het punt van loonheffingen aan de orde. Na afloop bent u op dit gebied helemaal bijgepraat. Inhoud • Verklaring ArbeidsRelatie en de zzp-er: In hoeverre beschermt de VAR de opdrachtgever? Wat is de stand van zaken rondom de internet-VAR? • Uniformering loonbegrip sinds 1 januari 2012: zijn we er nu? • Werkkostenregeling: uitgesteld maar niet afgesteld. Hoe verder? • Gebruikelijk loon: Hoge Raad wijst afroommethode bij samenwerkingsverbanden af. Wat zijn nu de mogelijkheden? • Pensioen: op 1 januari 2014 wijzigt de fiscale richtleeftijd. Wat betekent dat? En geen pensioenopbouw meer boven 100.000? • Levensloopregeling: de afwikkeling van de levensloopregeling is minder eenvoudig dan gedacht. Hoe luiden de regels en wat is wijsheid? • Ziektewet: hoe gaat de premiedifferentiatie ZW er uitzien? Wanneer is het verstandig om eigenrisicodrager te worden? • Crisisheffing: na een éénmalige heffing, een éénmalige verlenging. Hoe moet een werkgever hier mee omgaan? • 30%-regeling: de 30%-regeling is altijd in beweging en wijzigt jaarlijks. Wat zijn de laatste veranderingen? Bestemd voor Iedere financiële professional die op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen in de loonheffingen. Docent(en) • mr. Ton Mertens, docent loonheffingen Universiteit van Amsterdam

Doelstelling Deze cursus brengt uw kennis over het ondernemingsrecht helemaal up to date. De nadruk ligt op de ontwikkelingen die van belang zijn voor het mkb. Tijdens de cursus is er ruimte om praktijkervaringen uit te wisselen.

Datum / Locatie: Donderdag 28 november 2013 Nieuwegein Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs (excl. btw): Leden € 525 Niet-leden € 625 PE-uren: 5

Inhoud De definitieve samenstelling van het programma hangt af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. Naar verwachting komen de volgende onderwerpen aan bod: • flexibilisering van het BV-recht: de eerste ervaringen! • actualiteiten personenvennootschappen • vertegenwoordiging bij geschillen • geschillen tussen aandeelhouders • ontbinding van rechtspersonen • besluitvorming en tegenstrijdig belang nieuwe stijl • ontwikkelingen rondom de 2:403-verklaring • aansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders Bestemd voor Iedere financiële professional die op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen in het ondernemingsrecht. Docent(en) • dr. Joti Roest, universitair hoofddocent Universiteit van Amsterdam • mr. Annelies Brink-Van der Meer, docent ondernemingsrecht en onderzoeker aan de Vrije Universiteit te Amsterdam

dr. Joti Roest

advanced

46

advanced

47

Fiscaal & recht

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Woensdag 13 november 2013

Datum / Locatie: Woensdag 9 oktober 2013

Amsterdam Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 5

Transferpricing en Innovatiebox: een ideale combinatie

Corporate recovery

Transferpricing is een onderwerp dat thuishoort in de ‘gereedschapskist’ van iedere accountant en adviseur. De innovatiebox is er een voorbeeld van dat transferpricing niet alleen tot administratieve lastenverzwaring leidt, maar ook tot belastingvoordelen.

Als het met een onderneming minder goed gaat of het voortbestaan wordt bedreigd, is snel en adequaat handelen vereist. Op basis van een objectieve analyse en een afweging van alle (on)mogelijkheden, moet er een helder uitgewerkt verbeter- of continuïteitsscenario komen. De samenwerking met betrokken banken, kredietverzekeraars, lease- en factormaatschappijen, fiscus en overige crediteuren kan vaak bijzonder constructief zijn. Waar het niet anders kan, moet soms worden uitgeweken naar een crediteurenakkoord of een doorstart na een faillissement. Hoe dient u zich op te stellen in zo’n juridisch en fiscaal complexe situatie en hoe kunt u toegevoegde waarde leveren in dit krachtenveld van (ogenschijnlijk) tegengestelde belangen?

U gaat in deze cursus een introductie over de transferpricing regels krijgen, maar bovenal voeren wij u mee in de transferpricing aan de hand van een praktijkgerichte aanpak. Tijdens deze cursus zal de innovatiebox regeling, worden behandeld als voorbeeld wat de transferpricing kan betekenen om innovatie bij uw klanten te waarderen. Ook krijgt u de kans om over de laatste ontwikkelingen mee te denken. Doelstelling U weet na deze cursus de basisregels van de transferpricing en kunt deze regels in de praktijk thuisbrengen. Inhoud In de cursus wordt de regelgeving op heldere wijze uitgelegd. Aan de hand van praktijkvoorbeelden lopen wij op analytische wijze door een bedrijfsproces en maken een functionele analyse en (Benchmark)calculatie. Bestemd voor Deze cursus is interessant voor alle accountants: de interne rekenregels van een concern worden immers steeds belangrijker voor het vaststellen van de jaarrekening. Docent(en) • mr. Wiecher Munting, belastingadviseur in de nationale en internationale praktijk bij Otterspeer Haasnoot & Partners. • drs. Jaap Reyneveld, belastingadviseur en senior transferpricing deskundige bij KPMG Meijburg & co

Wat te doen bij een onderneming in zwaar weer?

Novotel Brainpark, Rotterdam Tijd: 09.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 795 Niet-leden € 895 PE-uren: 8

Doelstelling In de cursus Corporate recovery maakt u kennis met het complexe proces van reorganiseren in zwaar weer, eventueel leidend tot faillissement en doorstart. U leert om vroegtijdig signalen te interpreteren en financiële, juridische en fiscale risico’s te herkennen. Na het voltooien van deze cursus kunt u een klankbord zijn voor de ondernemer in zwaar weer en weet u wanneer de kennis van een expert noodzakelijk is. Inhoud Diverse gerenommeerde sprekers belichten dit onderwerp vanuit hun vakgebied en jarenlange praktijkervaring op het gebied van corporate recovery als adviseur, bankier, arbeidsrechtjurist en curator. Deze thema’s worden mede aan de hand van een casus besproken. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • Welke partijen spelen een rol in het proces van corporate recovery en wat zijn hun belangen? • Welke signalen geven aan dat het minder gaat met een onderneming? • Hoe gaat de afdeling bijzonder beheer van een bank te werk? • Welke mogelijkheden zijn er om te reorganiseren buiten faillissement? • Wat zijn de specifieke arbeidsrechtelijke aspecten? • Hoe werkt een faillissement en wat is er nodig voor een succesvolle doorstart? • Wat is een sterfhuisconstructie en hoe werkt deze? • Wat is de positie van de fiscus en welke regelingen zijn er mogelijk? • Hoe gaat een curator te werk en hoe kunt u problemen voorkomen? Bestemd voor Controllers, accountants in business, openbaar en intern accountants.

mr. Wiecher Munting

fundamental

48

Docent(en) • drs. Jantine Hak RA, partner bij Krüger & Partners • drs. Robert Smits RA, partner bij Krüger & Partners • Chris West, voormalig bijzonder beheer bankier en zelfstandig adviseur • mr. Carin Schreuder, partner bij De Advocaten van Van Riet • mr. Max Keulaerds, partner bij BarentsKrans Advocaten & Notarissen en voorzitter van Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland

drs. Jantine Hak RA

fundamental

49

nieuw

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Woensdag 4 december 2013 Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Tijd: 09.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 895 Niet-leden € 1.045 PE-uren: 9

Due diligence

Faillissementsfraude

Uw relaties verwachten dat u hen succesvol begeleidt bij de overname van een onderneming. Tot uw taken rekenen zij onder andere de uitvoering van due diligence onderzoek, rapportage en overige specifieke due diligence-vraagstukken. Deze praktische cursus biedt u handvatten en verdieping bij het doen van due diligence-onderzoek.

Faillissementsfraude is het opzettelijk en onrechtmatig benadelen van schuldeisers in faillissement. Dit komt voor bij ongeveer een derde van alle faillissementen en veroorzaakt een enorme schade. Het aanpakken van faillissementsfraude kan op verschillende manieren; via het civiele recht door de curator, met behulp van fiscale aansprakelijkstellingen door de fiscus en door het strafrechtelijk vervolgen van de fraudeurs door justitie.

Doelstelling Na afloop van de cursus heeft u een goed overzicht van de werkzaamheden die u als accountant moet verrichten bij due diligence-opdrachten. Zowel vanuit het perspectief van vendor due diligence als buyer due diligence. U leert hoe u het dossier dient bij te houden en welke eisen worden gesteld aan de (advies)rapportage. Tijdens deze cursus doorloopt u due diligence van opdrachtaanvaarding tot en met afronding van de werkzaamheden. Inhoud Deze cursus geeft accountants die te maken hebben met fusies en/of overnames praktische handvatten ten aanzien van financiële, fiscale en juridische aspecten en due diligence vraagstukken. De cursus bestaat uit vier onderdelen: • • • •

Deel 1: een algemene introductie tot due diligence, verschillende definities, de plaats binnen wet- en regelgeving en relevante jurisprudentie. Deel 2: het juridische traject van een overname: hierbij wordt stilgestaan bij de Letter of Intent (LOI), het juridische due diligence onderzoek en de vertaling van LOI en due diligence bevindingen naar de Sale and Purchase Agreement (SPA). Deel 3: het fiscale due diligence onderzoek staat stil bij fiscale zaken in de pre deal fase (financiering, structu- rering en LOI), de deal fase (fiscale optimalisatie structuur, due diligence, garantie/vrijwaring) en post deal fase (fiscale optimalisatie, implementatie en fiscale formaliteiten). Deel 4: het financiële due diligence onderzoek: hierbij wordt ingegaan op specifieke aandachtspunten tijdens het financiële due diligence onderzoek (uitgewerkt in een aantal praktijkvoorbeelden), verschillende transactie structuren (locked box versus completion accounts), het verschil tussen ondernemingswaarde en aandeelhouders- waarde en vendor due diligence versus vendor assistance.

Bestemd voor Openbaar en intern accountants en accountants in business. Docent(en) • drs. Stefan Betting RA (algemeen) zelfstandig gevestigd registeraccountant • mr. Jeroen Bleeker (juridisch) werkzaam als partner bij Janssen Broekhuysen Advocaten. • mr. Rowdy Schouten (fiscaal) werkzaam als partner bij JSA Tax Consultancy • drs. Joost Siemensma RA (financieel) werkzaam als partner bij SINCERIUS Transaction Services drs. Stefan Betting RA

advanced

50

In deze cursus diepen we enkele aspecten van de civielrechtelijke en strafrechtelijke bestrijding van faillissementsfraude uit. We gaan in op vragen als: wat houdt een faillissement nu eigenlijk in en welke gedragingen zijn volgens het faillissementsrecht frauduleus? We bespreken de belangrijkste civielrechtelijke acties waarmee de curator de schadelijke gevolgen van deze fraude kan verminderen: de Actio Pauliana en de WBF (de bestuursaansprakelijkheid voor het tekort in het faillissement, met name de artikelen 2:138 en 248 BW). We gaan dieper in op de bepalingen waarin faillissementsfraude strafbaar wordt gesteld en de zogenaamde bankbreukdelicten (artikelen 340 e.v. Wetboek van Strafrecht). Hieruit zal blijken dat ook fraudeurs die zich verschuilen achter (al dan niet buitenlandse) rechtspersonen en/of katvangers zowel civielrechtelijk als strafrechtelijk kunnen worden aangepakt. De recente wetgeving, jurisprudentie en weerbarstige praktijk passeert de revue en we gaan in op de rol en het belang van de fiscus bij de bestrijding van deze fraude. Ten slotte bespreken we de mogelijkheid die de curator heeft om via het strafproces vergoeding te krijgen voor de schade. Het is raadzaam voorafgaand aan de cursus de hoofdlijnen van het faillissementsrecht te bestuderen.

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Donderdag 19 september 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 14.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 325 Niet-leden € 325 PE-uren: 3

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Doelstelling Na deze bijeenkomst bent u op de hoogte van enkele aspecten van de civielrechtelijke en strafrechtelijke bestrijding van faillissementsfraude. Inhoud In deze cursus komen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde: • faillissementen • onrechtmatige gedragingen • civielrechtelijke acties door de curator • bankbreukdelicten • aansprakelijkheid • wetgeving en jurisprudentie • schadevergoedingen Bestemd voor Deze cursus is bedoeld voor accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, controllers en bedrijfseconomen. Docent • prof. dr. Tineke Hilverda, hoogleraar faillissementsfraude aan de RU Nijmegen en senior-raadsheer in het hof ’s-Hertogenbosch

prof. dr. Tineke Hilverda

advanced

51

Fiscaal & recht

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Maandag 2 oktober 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 3 september, donderdag 19 september, dinsdag 1 oktober en dinsdag 8 oktober 2013

Hoevelaken Tijd: 09.30 - 16.30 uur

Dag van de Flex bv De nieuwe wet belicht vanuit verschillende invalshoeken Het nieuwe bv-recht is per 1 oktober 2012 ingegaan. Heeft u de Modellen voor de Flex-bv op orde?

Prijs (vrij van btw): Leden € 395 Niet-leden € 450

Vanwege het succes van de Dag van de Flex-bv eind 2012 met multidisciplinaire behandeling van de onderwerpen wordt deze bijeenkomst nogmaals gegeven. Tijdens de bijeenkomst informeren wij u over de veranderingen die gepaard gaan met de invoering van deze nieuwe wet. Een viertal topdocenten belicht voor u alle ins en outs.

PE-uren: 5

Doelstelling Na het volgen van deze cursus bent u op de hoogte van alle wijzigingen op het gebied van het bv-recht. Inhoud • statuten, algemene vergadering, bestuurders, aandelen en overgangsrecht • vermogensbescherming en de accountant als adviseur van de Flex BV • de accountant en de Flex BV: de jaarrekening • fiscale aspecten van de Flex BV Bestemd voor Openbaar accountants, accountants in business, intern accountants, mkb accountants, overheidsaccountants Docent(en) • mr. Annelies Brink-Van der Meer, docent ondernemingsrecht en onderzoeker aan de Vrije Universiteit te Amsterdam • Anton Dieleman RA, directeur vaktechniek Mazars • prof. mr. Kid Schwarz, hoogleraar Ondernemingsrecht aan de Juridische Faculteit van de Universiteit Maastricht en partner bij Baker Tilly Berk • mr. Jessica Litjens, werkzaam bij Price Waterhouse Knowledge Center Tax & HRS

Leergang VpB voor accountants Onder druk van wet- en regelgeving wordt de post vennootschapsbelasting in de jaarrekening steeds belangrijker en neemt men niet langer genoegen met een schatting. Zaken als tax accounting, en Europese ontwikkelingen als IFRS en CCCTB raken de Nederlandse vennootschapsbelasting ook. Naast deze externe ontwikkelingen die invloed hebben op de VpB, wijzigt de Nederlandse vennootschapsbelasting ook nog regelmatig. De Wet werken aan winst (2007) is daar een goed voorbeeld van en dit zal de laatste wijziging niet zijn! En tot slot heeft ook jurisprudentie belangrijke effecten op de VpB, bijvoorbeeld met betrekking tot de zogenoemde onzakelijke leningen. Kortom, kennis van de Nederlandse vennootschapsbelasting veroudert snel, terwijl het zaak is deze kennis actueel te houden. De Leergang VpB voor accountants voorziet hierin. Doelstelling Na de leergang kent u alle voor accountants relevante regelingen in de Nederlandse vennootschapsbelasting.

Amsterdam Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 1.795 Niet-leden € 1.995 PE-uren: 20

Inhoud Deze leergang geeft een volledig overzicht van de Nederlandse Wet op de vennootschapsbelasting 1969. Daarbij wordt ook een uitstapje gemaakt naar het Internationale belastingrecht. In vier dagen passeren alle voor de accountant belangrijke fiscale regelingen de revue. Het spreekt voor zich dat de allerlaatste ontwikkelingen worden meegenomen. Aan de orde komen onder andere: • fiscale winstbepaling en waarderingskwesties; belastinglatenties • onzakelijke transacties • onderscheid eigen en vreemd vermogen; onzakelijke leningen • renteaftrek; winstdrainage, thin capitalisation, overnameholdings en Bosal-gat • verliesverrekening en handel in verlieslichamen • fusies, splitsingen en reorganisaties Bestemd voor Alle typen accountants en anderen die voor hun dagelijkse werk de Nederlandse vennootschapsbelasting goed moeten kennen.

mr. Annelies Brink-van der Meer

fundamental

52

Docent(en) • dr. Ruud van den Dool, partner en belastingadviseur bij AEP Group te Den Haag, bureau vaktechniek fiscaal van SRA en Fiscaal Economisch Instituut van de Erasmus Universiteit Rotterdam • prof. dr. mr. Edwin Heithuis, hoogleraar fiscale economie en fiscaal recht Universiteit van Amsterdam respectievelijk Open Universiteit en wetenschappelijk adviseur van BDO Belastingadviseurs • prof. dr. mr. Gérard Kampschöer RA, hoogleraar fiscale economie Universiteit van Amsterdam en bureau vaktechniek PriceWaterhouseCoopers • mr. drs. Simon Strik, directeur bureau vaktechniek Ernst & Young Belastingadviseurs Rotterdam

mr. drs. Simon Strik

advanced

53

Fiscaal & recht

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Maandag 28 oktober 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 17 december 2013

Rotterdam Tijd: 15.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 4

Corrupt or not corrupt? Corruptie is niet het eerste waar accountants aan denken bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Toch betreft corruptie een belangrijk frauderisico, waarmee u rekening moet houden. In Nederland kennen we een groot aantal bepalingen over corruptie. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen ambtelijke en niet-ambtelijke corruptie. Ambtelijke corruptie is het bekendst. Denk hierbij aan de bouwfraude. Niet-ambtelijke corruptie is minder bekend. Het risico dat deze corruptievorm zich manifesteert bestaat met name in relatie tot in- en verkoopfuncties. Het meest markante voorbeeld van de afgelopen jaren is de zogeheten ‘vastgoedfraude’. Grote ondernemingen en pensioenfondsen werden slachtoffer van fraude doordat bijvoorbeeld fondsbeheerders te duur inkochten of te goedkoop verkochten. Uiteraard ten laste van de organisatie waarvoor zij werkten, in ruil waarvoor ze een zogeheten ‘kick-back’ of steekpenning ontvingen. Ook van belang is de Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act (FCPA, 1977) en de UK Bribery Act 2010. Het bijzondere van de FCPA en de UK Bribery Act is dat deze een vergaande extraterritoriale werking hebben. En daarmee ook Nederlandse bedrijven kunnen raken die zaken doen met Amerika. Doelstelling Deze cursus geeft u een brede kijk op corruptie. Hierbij worden zowel de verschijningsvormen van corruptie besproken, als de juridische aspecten én verschillen daarin tussen Nederland en Amerika.

Met welke mogelijke hindernissen moeten de curator die medewerking verleent aan een doorstart en de doorstarter rekening houden?: arbeidsrechtelijke consequenties, contracten die de doorstarter graag wil voortzetten, voortzetting van de huurovereenkomst.

Inhoud In deze cursus bekijken we corruptie vanuit meerdere invalshoeken:

Doelstelling Na afloop heeft u van deze juridische aspecten behoorlijke kennis om, vaak als eerste vraagbaak voor de klant, de juiste weg te kunnen wijzen.

Marcel Pheijffer behandelt het Nederlandse juridisch strafrechtelijke deel mede aan de hand van enkele strafrechtelijke cases en legt daarbij de werking van de strafrechtbepalingen en de bewijsvoering uit. Peter Diekman behandelt het thema corruptie vanuit een bedrijfseconomisch en organisatorisch perspectief. Hij gaat ook in op de FCPA en de UK Bribery Act. De cursus is in belangrijke mate interactief, waarbij veel ruimte bestaat voor discussie met de zaal en uitwisseling van meningen en ervaringen. Bestemd voor Accountants in business, controlerend accountants, compliance-officers, forensisch accountants en toezichthouders. Dus eigenlijk voor iedere financieel professional die bij wil zijn in zijn vak!

advanced

54

Ondernemingen in financiële moeilijkheden. U als accountant/adviseur heeft er geregeld mee te maken. In de ‘gevarenzone’ komen tal van juridische vragen op. Kan de bank, en binnen welke grenzen, de financiering stopzetten? Welke zekerheden hebben de bank en andere schuldeisers van de onderneming, en hebben schuldeisers mogelijkheden de bestuurders of de aandeelhouders persoonlijk aan te spreken als de onderneming niet nakomt? En als het tij niet te keren is: is schuldsanering, in of voor buiten faillissement een reële optie. Welke mogelijkheden biedt surseance van betaling? Of zou ontbinding van de rechtspersoon wellicht een goed einde zijn van het verhaal? En in het zicht van de ondergang moet natuurlijk rekening gehouden worden met de actio Pauliana: er zijn rechtshandelingen die de faillissementscurator kan terugdraaien, ten gunste van de boedel. Natuurlijk is van groot belang: hoe en onder welke voorwaarden, en met welke gevolgen, kan een zogenaamde ‘doorstart’ uit het faillissement worden gerealiseerd? Is dat een optie met alleen maar voordelen of zijn er ook nadelen?

• Wat zijn de verschillen tussen ambtelijke en niet-ambtelijke corruptie? • Wat zijn de bepalingen in het Strafrecht? • Wat zijn de culturele en juridische verschillen in vergelijking met de Amerikaanse aanpak?

prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

Insolventie: financiering, faillissement en doorstart

Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar accountancy aan de Universiteit Nyenrode en hoogleraar forensische accountancy aan de Universiteit Leiden • prof. dr. Peter Diekman RA, hoogleraar Compliance & Risk Management Erasmus Universiteit Rotterdam

Amsterdam Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 495 Niet-leden € 550 PE-uren: 5

Inhoud In deze cursus komen aldus met name de volgende onderwerpen aan bod: • beëindiging van de financiering door de bank • positie bank, fiscus • zekerheden (pand, hypotheek; borgtocht) • aansprakelijkheid bestuurders, aandeelhouders, gelieerde vennootschappen: contractueel, buiten-contractueel • crediteurenbenadeling (Pauliana) Bestemd voor Zowel interne als openbaar accountants (de accountant als adviseur). Docent(en) • prof. mr. Jan Bernd Huizink, hoogleraar ondernemingsrecht Vrije Universiteit Amsterdam • mr. Hans Vetter, docent ondernemingsrecht Universiteit van Amsterdam, rechter in de rechtbank ‘s-Gravenhage prof. mr. Jan Bernd Huizink

advanced

55

Governance & Assurance

dr. Marty van den Nieuwelaar RO

Governance & Assurance

Interview Marty van den Nieuwelaar

Actualiteiten corporate governance

Soft controls helemaal van deze tijd

Heeft u genoeg kennis van corporate governance codes en weet u welke rol hierbij voor u is weggelegd? Via deze cursus kunt u in één dag uw kennis opfrissen op het gebied van corporate governance, met name in Nederland en bent u op de hoogte van de actualiteiten op dit gebied.

In een wereld die niet objectief is, probeert de auditor te meten en te weten. Vanaf dag één van de opleiding geldt het paradigma ‘vertrouwen is goed, controle nog beter’. Maar langzamerhand groeit de aandacht voor soft controls. Een evolutie die past in dit tijdsbeeld volgens Marty van den Nieuwelaar. “Alleen door soft en hard controls te combineren, kom je tot een goede analyse van de interne beheersing van een organisatie.” Als de term soft controls valt, is een veelgehoord commentaar van accountants en auditors dat je er geen normen op kunt loslaten en dat deze controls subjectief en niet-meetbaar zijn. Daar is Marty van den Nieuwelaar het niet mee eens. “Het vergt alleen een oprekking van de begrippen van normen en meetbaarheid. Bovendien vraagt het ook om lef, want je moet om leren gaan met subjectiviteit.” Toch is er geen weg terug. Er is een evolutie gaande die aansluit bij het inzicht dat de wereld niet objectief en niet maakbaar is. Dat vraagt om een andere kijk op auditing. “Er is een cultuuromslag nodig in ons vak. Een systeemverandering die consequenties heeft in de volle breedte van het vak, van opleiding en technieken tot regelgeving. Het draagvlak hiervoor is sterk gegroeid; toezichthouders en klanten staan ervoor open en diverse hoogleraren accountancy zijn er actief mee bezig. Ook de NBA speelt een belangrijke agendasettende rol.”

“Alleen door soft en hard controls te combineren, kom je tot een goede analyse van de interne beheersing van een organisatie.” Marty van den Nieuwelaar

Hoe kun je soft controls meten? Marty van den Nieuwelaar: “Het gaat over het gedrag van mensen en dat is niet in getallen te vatten. Daarin kunnen de huidige methoden en technieken niet voorzien. Daarom lenen we deze van andere wetenschappen die zich met gedrag bezighouden, zoals sociologie en psychologie. Als voorbeeld noem ik een gedragscode. Als de auditor daar iets over moet zeggen en hij gebruikt de traditionele auditmethoden, gaat hij kijken naar de inhoud van de code. Hij bekijkt ook of de code aan iedereen is uitgereikt, en of iedereen hem heeft ondertekend en een cursus heeft gevolgd. Uit dat onderzoek kan blijken dat de gedragscode goed is ingevoerd. Maar betekent dat ook dat mensen de code ook echt naleven? Om dat te kunnen nagaan, kun je de auditmethodologie van soft controls inzetten. Je kijkt dan onder meer naar de communicatie en belevingen van mensen. Ook de ‘tone at the top’ is van groot belang. Dragen managers de code in woord en daad uit? Pas als mensen zich werkelijk identificeren met de nieuwe regels kun je met een gerust hart zeggen dat de invoering een succes is. Dit inzichtelijk maken is de uitdaging waar we als auditors voor staan.” “Even voor alle duidelijkheid: ik pleit er zeker niet voor om hard controls te vervangen door soft controls. Juist de combinatie van beide leidt tot de beste analyses. In die zin is het ook jammer dat soft controls vaak in de hoek van fraude en integriteit worden gepositioneerd, terwijl ze juist bedrijfskundig beschouwd zouden moeten worden, als een instrument voor management control.” dr. Marty van den Nieuwelaar RO is oprichter van NewICA, een organisatie die zich bezig houdt met vernieuwing van het control- en auditvakgebied. Hij is docent aan de NBA accountantsopleiding op Nyenrode en is freelance verbonden aan de Erasmus School of Accounting & Assurance. Daar begeleidt hij afstudeeronderzoeken en is hij lid van de examencommissie van de opleiding Internal Auditing & Advisory.

Doelstelling Na het afronden van deze cursus bent u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen op dit gebied, zowel in de praktijk als in de wet- en regelgeving. Er is aandacht voor beursgenoteerde ondernemingen, maar ook voor de praktijken in de financiële en de non-profit sector. Tijdens de cursus is er voldoende ruimte om in te gaan op concrete vragen en onderling praktijkervaringen uit te wisselen.

Datum / Locatie: Donderdag 7 november 2013 NBA, Amsterdam Tijd: 13.30 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 550 Niet-leden € 595 PE-uren: 6

Inhoud De definitieve samenstelling van de inhoud van de cursus hangt mede af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. Naar verwachting komen de volgende onderwerpen aan bod: • governance codes en wijze van monitoring • monitoring resultaten • juridische inbedding van governance codes in het ondernemingsrecht • de betekenis van codes voor de rechtspraak • de one-tier bestuursvorm • het functioneren en het verslag van de Raad van Commissarissen • boardroom dynamics • ontwikkelingen internationaal (Brussel, UK, etc) • de rol van de accountant bij corporate governance • rol en positie werknemers • corporate governance en verslaggeving Bestemd voor Iedere financiële professional die zijn of haar kennis up to date wil houden. Docenten: • dr. Robbert van het Kaar, senior onderzoeker bij het Hugo Sinzheimer Instituut voor Arbeidsrecht, Universiteit van Amsterdam • mr. Cees van Geffen, senior manager Ernst & Young, docent capita selecta recht aan de accountantsopleiding van de Erasmus Universiteit Rotterdam • Johan Scheffe RA RO CIA, senior vaktechnisch medewerker NBA

Johan Scheffe RA RO CIA

advanced

56

57

vernieuwd

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 14 november 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.00 - 21.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 840 Niet-leden € 840

Masterclass internal control Interne beheersing als vraagstuk staat volop in de belangstelling. Veel organisaties zijn op een negatieve wijze in het nieuws gekomen; vanwege fraude of vanwege tekortkomingen in hun interne beheersing dan wel gebreken in de rapportage daarover. Daarnaast gaan steeds meer bedrijven ertoe over om een ‘integrated report’ te publiceren waarin ze niet alleen verantwoording afleggen over de financiële informatie maar ook de niet financiële informatie. Bovendien wordt die laatste categorie steeds vaker voorzien van een assurance statement. Hoe kom je tot een ‘in control’-statement? Wat houdt een risicoparagraaf in? Organisaties worden bovendien in toenemende mate gevraagd uit te leggen welke risico’s zij lopen en hoe de beheersing is georganiseerd. Hoe doe je dat dan? Verder is het onderwerp ‘soft controls’ on top of mind en daarmee de cultuur en ‘tone at the top’ een belangrijk aandachtspunt geworden.

PE-uren: 7

Doelstelling In deze masterclass internal control wordt ingegaan op deze ontwikkelingen en wordt duidelijk gemaakt wat dit betekent voor organisaties. Ook zal worden ingegaan op de vraag, hoe en welke zekerheid kan worden gegeven.

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Inhoud In deze masterclass komt aan de orde: • • • • • • •

interne beheersing in control, wanneer ben je dat? risicomanagement en risicorapportages integrated reporting soft controls welke zekerheid kan worden verstrekt? integratie tussen governance, risicomanagement en compliance

Bestemd voor Controllers, accountants, compliance officers, managers internal control en (risico) managers. Docent(en) • prof. dr. Leen Paape RA RO CIA, dean Nyenrode Business Universiteit en hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening • dr. ing. Jürgen van Grinsven, directeur Van Grinsven Consulting en lecturer Bestuurlijke Informatievoorziening Nyenrode Business Universiteit

prof. dr. Leen Paape RA RO CIA

advanced

58

Governance & Assurance

Governance, risk & compliance? Waar staat uw organisatie?

Datum / Locatie: Maandag 9 december 2013 Hoevelaken Tijd: 09.30 - 17.00 uur

Governance, risk en compliance management (GRC) is een thematiek die in prioriteit hoog op de bestuursagenda staat. Want het voortbestaan van de organisatie kan er mee gemoeid zijn. Onderzoek onderkent dat een investering in GRC zich zelf kan terugverdienen wanneer een organisatie er daadwerkelijk een bepaalde ambitie inlegt. Organisaties met een hoge kwaliteit van het GRC systeem blijken in financieel opzicht beter en meer duurzaam te presteren. Hoe staat het nu met de implementatie van GRC in uw organisatie?

Prijs (vrij van btw): Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Doelstelling Tijdens een interactieve dag krijgt u inzicht over wat een goed GRC systeem is en krijgt u antwoord op wat GRC voor uw organisatie kan betekenen. Inhoud Dit programma staat onder leiding van prof. dr. Tjeu Blommaert; hij neemt u op zijn geëigende wijze, met passie en humor mee in de verkenning van GRC. U krijgt antwoord op de volgende vragen: • Hoe staat het nu met de implementatie van GRC in uw organisatie? • Welke lessen, valkuilen en waar liggen de ondubbelzinnige voordelen van een goed GRC systeem? Deze dag beschrijft veel praktijkvoorbeelden. Onder meer zal een vertegenwoordiger van Leaseplan uiteenzetten hoe in dit bedrijf GRC is aangepakt en welke voordelen een goed ingericht GRC systeem kan bieden. Bestemd voor Controllers, accountants en andere financieel professionals. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht en directeur Blommaert Enterprise • Hans Reitsma, senior risk manager LeasePlan Corporation

Prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

59

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Dinsdag 1 en woensdag 2 oktober 2013 Garderen Tijd: 09.30 - 20.00 / 09.00 - 16.30 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 1.695 Niet-leden € 1.995 PE-punten: 14

IT & Assurance

Audit van soft controls: identificatie, onderzoek en rapportage Financiële schandalen in binnen- en buitenland tonen aan dat traditionele audits niet meer toereikend zijn om organisaties goed te kunnen besturen. Traditioneel zijn audits gericht op de harde aspecten van de bedrijfsvoering waardoor onregelmatigheden tijdens deze audits niet altijd worden opgemerkt. Om die reden sturen steeds meer organisaties ook op soft controls. Onderzoek en evaluatie van soft-controls Bij audit van soft controls worden aspecten als organisatiecultuur, gedrag, motivatie, stijl en tone-at-the top meegenomen. Om soft controls te kunnen evalueren zijn andere audittechnieken nodig dan gebruikelijk. Identificatie, onderzoek en rapportage over soft-controls krijgen binnen de audit steeds vaker een hoge prioriteit. Maar hoe doe je dat en wat komt daarbij kijken? Doelstelling De doelstelling van de cursus is om in afwisselende, interactieve werkvormen te onderzoeken welke modellen, methoden, en programma’s beschikbaar zijn bij het onderzoeken en evalueren van soft controls. Inhoud Tijdens deze 2-daagse cursus werkt u aan een aantal gezamenlijke opdrachten en aan uw eigen soft controls auditplan. Deze cursus vraagt een actieve houding van de deelnemers en bestaat uit 4 blokken: 1. waarom soft controls? 2. wat zijn soft controls? 3. hoe soft controls te onderzoeken? 4. hoe over soft controls te rapporteren? Greep uit de onderwerpen: • control environment (COSO) • organisatiecultuur • gedragscode Bestemd voor Intern, openbaar en overheidsaccountants en auditors die in hun werk te maken hebben met soft controls en zij die hun vakkennis op dit terrein willen verbreden.

prof. dr. Muel Kaptein

advanced

60

Docent(en) • drs. Erik van Bekkum RA, senior manager KPMG Soft-Controls • prof. dr. Muel Kaptein, partner KPMG en hoogleraar bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam • drs. Marty van den Nieuwelaar RO, consultant New ICA

Interview Stan Hegt Cyberboeven op zoek naar digitale kroonjuwelen “Het is niet de vraag of een organisatie gehackt wordt, maar wanneer”, zo stelt Stan Hegt. Hij heeft zijn werk gemaakt van slimme cyberboeven, illegale internetmarktplaatsen en waardeloze kroonjuwelen. Als manager bij KPMG Information Protection Services adviseert Stan zijn klanten over het voorkomen en detecteren van cybercrime. En als er onverhoopt toch een hack volgt, dan helpt hij om adequaat te reageren.

ir. Stan Hegt

De afdeling Information Protection Services van KPMG is de afgelopen jaren enorm gegroeid. Dat is ook nodig, want cybercrime vormt een enorme dreiging. Stan Hegt: “Criminelen worden steeds professioneler. We worden geconfronteerd met aanvallen die we in aard en omvang niet voor mogelijk hadden gehouden. Elke organisatie kan ermee te maken krijgen. Organisaties met veel gevoelige of waardevolle informatie, zoals ministeries en banken, beschermen zich zo goed mogelijk, maar zelfs dat blijkt vaak niet afdoende. En ook het midden- en kleinbedrijf wordt steeds vaker het doelwit van cybercrime. Ook daar valt geld of informatie te halen, zoals creditcardgegevens of e-mailadressen.” “Preventie is heel belangrijk, maar de waarde ervan moet niet overschat worden. Het is onmogelijk om je voor honderd procent te beschermen. Het accent zou meer moeten liggen op detectie en respons. Nog vaak genoeg wordt een bedrijf vrijdagmiddag om vijf uur gehackt en wordt dat pas maandagochtend ontdekt. Dat weten de criminelen; die hebben het hele weekend om hun ding te doen.” Anno 2013 hoef je geen whizzkid meer te zijn om cyberboef te worden. “Alle technische bouwstenen voor een aanval kun je gewoon kopen op internetmarktplaatsen. Op dergelijke marktplaatsen komen ook vraag en aanbod van gestolen informatie samen. Creditcardnummers voor witwassers, maillijsten voor spammers, er is een hele economie tot bloei gekomen. Juist omdat dit allemaal via internet verloopt, is het ingewikkeld voor politie en justitie om in te grijpen.” Waar loopt een organisatie de grootste risico’s op een cyberaanval? Stan Hegt: “Als wij bedrijven vragen naar hun ‘digtale kroonjuwelen’, noemen ze vaak als eerste hun grote computersystemen en fileservers waar alle gegevens op staan. Maar de boeven richten zich steeds vaker op de informatie dichtbij de gebruikers. Zij hacken desk- en laptops, werkstations en mailboxen. Onlangs vroeg ik bij en oliebedrijf wat hun meest waardevolle informatie is. Zij vertelden over een enorme oliedatabase. Een groep consultants maakte daaruit ingewikkelde statistische berekeningen om de waarde van de olie te bepalen. Maar die database is voor een hacker niet belangrijk, want deze is zo gecompliceerd dat hij diezelfde consultants nodig heeft om er iets mee te kunnen. Weet je wat het echte kroonjuweel was? Het Worddocumentje met de summary, dat inmiddels verspreid was onder een grote groep managers.”

“ Weet je wat het echte kroonjuweel was? Het Word-documentje met de summary, dat inmiddels verspreid was onder een grote groep managers.” Stan Hegt

Het is belangrijk dat accountants beseffen hoe groot het risico is van cybercrime - en niet alleen voor grote bedrijven. Het kan zelfs de continuïteit van de bedrijfsvoering bedreigen. Hackers kunnen bovendien de integriteit van cijfers, geld en geldstromen beïnvloeden. Bij sommige controlecliënten voeren wij hacks uit om te laten zien hoe gemakkelijk je soms bij belangrijke gegevens kunt komen. Dan raak je het controleobject midden in het hart. Confronterend, inderdaad, maar het helpt om de cyberboeven een stap voor te zijn.” ir. Stan Hegt, adviseur bij KPMG IT Advisory

61

nieuw

IT & Assurance

Datum / Locatie: Dinsdag 17, woensdag 18 en donderdag 19 december 2013

Van Operational naar Management Control Auditing

Garderen Tijd: 09.30 - 19.30 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 2.025 Niet-leden € 2.225 PE-uren: 22

De term operational audit (OA) dekt al lang niet meer de lading van de doelstelling en werkzaamheden van (interne) auditafdelingen. Maar wat dan wel? Bij management control audits (MCA) gaat het om de vraag of de manier van inrichten van de organisatie past bij de doelstellingen van het management in een veranderende omgeving. Management control zien we als ‘gedragsbeïnvloeding gericht op doelrealisatie’. Ook het formuleren van doelen beschouwen we als een te beoordelen proces. Vanuit deze invalshoek worden relevante vragen met audits beantwoord: Wat is de kwaliteit van de managementprocessen? Wordt er voldoende rekening gehouden met de cultuur van de organisatie? Past de afrekencultuur wel bij de beoogde besturingsprincipes? Is de inrichting flexibel genoeg? In deze praktijkgerichte 3-daagse cursus leert u - mede door zelf een passend auditontwerp te maken - hoe u als auditor een sparringpartner kunt zijn voor het management. De rode draad in deze cursus is goed onderzoek doen. Doelstelling In deze cursus ervaart u hoe u als auditor kunt bijdragen aan de taak van het management om de ondernemingsdoelstellingen te realiseren. U vergroot uw theoretische kennis, maar gaat ook praktisch aan de slag met een auditontwerp. Auditmethodologie is het sleutelwoord. Inhoud • inleiding management control, definitie en reikwijdte van management control auditing • uitleg over de brede internal auditfunctie en functie-uitoefening • een auditaanpak met KAD+: is de inrichting ‘aligned’ met de strategische keuzes? • beknopte vergelijking van veelgebruikte management control-modellen • praktijkervaringen: bijvoorbeeld risk management en het auditen daarvan

Data inzichtelijk krijgen en betrouwbaar rapporteren Een adequate beheersing van data begint bij uw eigen afdeling. Data en het management is een onderdeel van de hele organisatie en niet een pure IT-aangelegenheid. Bedenkt u maar eens wat de volgende aspecten voor u of uw afdeling betekenen: de toenemende mate van automatisering, snel veranderende wet- en regelgeving, eisen van zowel klanten als toezichthouders, de betrouwbaarheid van (management) rapportages, de audit-ability, data quality, data security en de opslag van dat in de ‘cloud’. Doelstelling Uw stakeholders; denk aan uw management, klanten, aandeelhouders, toezichthouders, IT auditors en accountants stellen steeds zwaardere eisen aan de kwaliteit en beheersing van data. In deze cursus wordt wetenschappelijke kennis & onderzoek op een unieke manier gecombineerd met jarenlange praktijkervaring. De docenten verrijken uw kennis op het gebied van data kwaliteit en beheersing door middel van (eigen) publicaties, literatuur, cases, vragenlijsten en toetsen. Met als doel; uw data inzichtelijk te krijgen zodat u het betrouwbaar kunt rapporteren aan uw stakeholders.

62

Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.30 - 21.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 695 Niet-leden € 695 PE-uren: 7

Doelgroep Accountants in business, controllers, actuarissen en managers (niet IT) die in hun werk geconfronteerd worden met de kwaliteit en beheersing van data. Docent(en) • dr. Ing. Jurgen van Grinsven, expert op het snijvlak van risicomanagement, assurance & IT, directeur Van Grinsven Consulting en lecturer bestuurlijke informatievoorziening Nyenrode School of Accountancy & controlling • drs. Momet Abas MBA RE CISA, contractmanager bij HP Nederland en verantwoordelijk voor de contracten van corporate klanten

fundamental

Datum / Locatie: Maandag 4 november 2013

Middagprogramma Avondprogramma • Het begrijpen van uw databronnen • Databeheersing • Van data naar wijsheid • Datalekken • Eisen van vreemd vermogen verstrekkers aan data • ISAE 3402 en overige assurance rapportages • Actuele wet- en regelgeving omtrent data • Omgaan met externe dreigingen • Data life cycle management • Beveiligingsrisico’s van derden • Informatiebehoefte van management, • Waarde in data klanten en stakeholders • Gestructureerde versus ongestructureerde data • Informatiebehoefte van accountants & IT auditors methoden • Kwaliteitscriteria ten aanzien van data • Meaning based computing • Issues in cloud computing

Bestemd voor Interne en openbaar accountants, auditors, managerial controllers en leden van het management. Docent(en) • Ron de Korte RA RE RO, directeur van de ESAA auditopleidingen IT-Auditing & Advisory en Internal Auditing & Advisory en Partner van ACS te Driebergen • De naam van de tweede docent wordt bekend gemaakt via www.nbaopleidingen.nl

Data management

IT & Assurance

dr. Ing. Jurgen van Grinsven

advanced

63

IT & Assurance

IT & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 3 oktober 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 12 en woensdag 13 november 2013

Regardz Airport Hotel, Rotterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

AO nieuwe stijl Het vakgebied administratieve organisatie (AO) is sterk in ontwikkeling. De boekhoudschandalen van onder andere Enron, Worldcom en Ahold hebben geleid tot onderkenning van het vakgebied. Wet- en regelgeving, zoals de Sarbanes Oxley-Act in de Verenigde Staten en de code Tabaksblat in Nederland, verplichten organisaties de AO periodiek te evalueren en gebreken te rapporteren. Levert dit nu meer zekerheid op en wat is een goede AO? De afgelopen periode laat zien dat ook bedrijven die een ‘in control statement’ hebben afgegeven, failliet gaan of door de overheid gered moeten worden. De standaardmaatregelen als controletechnische functiescheiding en geautomatiseerde controles leiden vaak tot een starheid van handelen. Dit remt flexibiliteit en innovatief gedrag in organisaties af. En wellicht nog belangrijker: deze maatregelen leveren niet altijd de beoogde effectiviteit. De klassieke AO schiet hierbij tekort; tijd voor een AO nieuwe stijl! Er is een denk- en werkwijze ontwikkeld voor het ontwerpen en beoordelen van de administratieve organisatie. Hierbij is rekening gehouden met de strategie en omgevingsfactoren van de organisatie. AO nieuwe stijl houdt rekening met de wisselwerking tussen het specifieke karakter van de organisatie en de (on)mogelijkheden van het inzetten van beheersmaatregelen om te komen tot een effectieve en efficiënte interne beheersing.

Update on ICT & Control(e): IT-Risk en Compliance 2013 NBA Opleidingen - NOREA congres Actuele trends en ontwikkelingen in IT-audit en assurance worden behandeld tijdens het jaarlijkse tweedaagse congres ‘Update on ICT & Control(e)’. Het gevarieerde programma biedt toonaangevende key-note sprekers, afgewisseld met parallelsessies en workshops. Met presentaties op het gebied van riskmanagement, privacy en security. Het congres wordt georganiseerd door NOREA en NBA-opleidingen. Inhoud Het definitieve programma wordt in de zomer op de websites van NOREA en NBA Opleidingen gepubliceerd.

Ermelo Tijd: 13.30 - 19.00 / 09.30 - 15.30 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 945 Niet-leden € 1.045 PE-uren: 9

Docent(en) Worden later bekend gemaakt

Doelstelling Na afloop van deze cursus overziet u hoe de effectiviteit en efficiency van de administratieve organisatie wordt geanalyseerd.

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Inhoud • Beïnvloeding van de administratieve organisatie door: strategievorming, organisatiestructuur, processtructuur, beheersingsmaatregelen en factoren zoals leiderschapsstijl, control-stijl, strategie en kerncompetenties; • Vastlegging van de administratieve organisatie door: het transparant maken en verbinden van doelstellingen en risico’s, sturing en beheersingsmaatregelen en managementinformatie over effectiviteit en naleving; • Analyse en verbeteringen van de administratieve organisatie: relatie met methoden zoals COSO en balanced control approach, waarbij nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan de grenzen en beperkingen van de formele systemen. Bestemd voor Financial executives die betrokken zijn bij de inrichting, evaluatie en verbetering van de administratieve organisatie. Docent(en) • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School, hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

64

advanced

65

IT & Assurance

nieuw

Datum / Locatie: Woensdag 25 en donderdag 26 september 2013

IT-aspecten in de accountantscontrole: IB met IT

Hoevelaken

Deel 1 van een drieluik IT voor accountants

Tijd: 09.30 - 20.00 / 09.00 - 16.30 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 1.695 Niet-leden € 1.895

Hoe draagt IT bij aan de realisatie van de doelen van de klantorganisatie? Tijdens deze cursus wordt door middel van een praktijkvoorbeeld inzichtelijk gemaakt wat de randvoorwaarden (IB) zijn voor IT-oplossingen en we bekijken waarop IT de bedrijfsvoering ondersteunt en zowel management- als verantwoordingsinformatie beschikbaar stelt. Uitgangspunten van dit onderdeel van het drieluik ‘IT voor accountants’ zijn dat de IT de verantwoordelijkheid van het management is en blijft en dat de accountant de mogelijkheden voor het steunen op de ‘IB met IT ten volle benut. Het praktijkvoorbeeld leent zich ook voor een oefening in het formuleren van een concrete opdracht voor een IT-auditor en voor het gezamenlijk beoordelen van de invloed van IT op de jaarrekeningcontrole.

PE-uren: 14

Doelstelling In deze cursus ervaart u Informatie Technologie als normaal en belangrijk onderdeel van Interne Beheersing. In het praktijkvoorbeeld wordt duidelijk hoe u als accountant met IT-kansen en –bedreigingen om kunt gaan. U vergroot uw theoretische kennis, maar gaat ook praktisch aan de slag met ‘IB met IT’. Inhoud U gaat aan de slag met: • Een aansprekend praktijkvoorbeeld waarin IT zowel kansen als bedreigingen levert • een algemeen framework voor beheersing van IT • een auditaanpak voor een IT-audit als onderdeel van uw accountantscontrole Bestemd voor Interne en openbaar accountants, auditors, controllers en leden van het management. Docent(en) • Pieter Mansvelder RA is partner van Kriton te Driebergen, coördinator van de post graduate opleiding Financial Auditing aan de VU en als rotational verbonden aan SRA Bureau Vaktechniek. • Ron de Korte RA RE RO is partner van ACS te Driebergen en directeur van de ESAA opleidingen tot Internal auditor en tot IT-auditor.

nieuw

Tone at the top & auditen van ‘Internal Environment’ De Internal Environment vormt het fundament onder het COSO-ERM-bouwwerk. Onderdeel daarvan is het risk management instrumentarium, inclusief de daarop gebaseerde beheersmaatregelen. De accountant overweegt op basis van zijn analyse van de Internal Environment of voor de jaarrekeningcontrole kan worden ‘gesteund’ op de interne beheersing en daarmee tot een efficiënte en effectieve controle-aanpak kan worden gekomen. Het beoordelen van de kwaliteit van de Internal Environment is echter geen sinecure. In deze tweedaagse gaat u ervaren welke mogelijkheden daarvoor bestaan en zoomen we met toepassing van enkele praktische modellen speciaal in op het analyseren van de ‘Tone at the top’. Gezamenlijk wordt bediscussieerd wat dit kan betekenen voor de accountant in verschillende rollen, hoe die daar op kan inspelen en over kan rapporteren.

IT & Assurance

Datum / Locatie: Woensdag 9 en donderdag 10 oktober 2013 Garderen Tijd: 09.30 - 20.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs (vrij van btw): (incl. logies) Leden € 1.695 Niet-leden € 1.895 PE-uren: 14

Doelstelling In deze cursus ervaart u hoe u de kwaliteit van COSO’s Internal Environment zichtbaar kunt maken. In de veronderstelling dat de interne beheersing sterk afhankelijk is van het voorbeeld gedrag van het management gaat u zich ook een mening vormen over de ‘Tone at the top’. U vergroot uw theoretische kennis, maar gaat ook praktisch aan het werk met een aansprekende casus. Inhoud U gaat aan de slag met: • inleiding COSO’s Internal Environment • uitleg over de relatie tussen Internal Environment en accountantscontroles • een auditaanpak gericht op het zichtbaar maken van de ‘Tone at the top’ • het analyseren van de ‘tone’ van teksten van een aan de RvB en RvC • beknopte vergelijking van enkele ‘soft’ control-modellen • praktijkervaringen: meten van Internal Environment-onderdelen Bestemd voor Interne en openbaar accountants, auditors, managerial controllers en leden van het management. Docent(en) • Ronald de Korte RA RE RO is partner van ACS te Driebergen en directeur van de ESAA opleidingen tot Internal auditor en tot IT-auditor. • Pieter Mansvelder RA is partner van Kriton te Driebergen, coördinator van de post graduate opleiding Financial Auditing aan de VU en als rotational verbonden aan SRA Bureau Vaktechniek. • Kees Maat is partner van Kriton-Learning te Driebergen, docent Rapporteren ESAA Internal auditing en IT-auditing en publiceert regelmatig over auditcommunicatie

Ron de Korte RA RE RO

fundamental

66

fundamental

67

Management accounting & Control

Management accounting & control

Interview Ed Vosselman De bestuurbare mens Accountability is een belangrijke waarde in onze samenleving geworden. Mensen krijgen targets en worden afgerekend op het al dan niet behalen daarvan. Meten is weten en het cijfer wordt steeds belangrijker. De macht van het cijfer wordt zelfs zo groot, dat cijfers zelf een actor worden die mensen bestuurbaar maken. prof. dr. Ed Vosselman

Managementaccounting is in de traditionele benadering gericht op het maken van ondersteunende calculaties voor managers. Deze berekeningen vormen de basis voor beslissingen, bijvoorbeeld over acquisities of het vervangen van een productiemiddel. Ed Vosselman signaleert echter dat managementaccounting steeds meer de identiteit van de manager gaat bepalen. “Op het moment dat je een manager een taakstelling geeft die je uitdrukt in termen van geld, maak je er een bestuurbaar mens van. Je geeft hem de nodige vrijheidsgraden om te kunnen handelen, als hij maar zijn target bereikt. Zo zorg je ervoor dat zijn functioneren zich afspeelt rondom het target. Op onze faculteit speelt het getal 75 een belangrijke rol. In vijf jaar tijd moet een wetenschapper 75 punten halen. Lukt dat niet, dan krijgt hij minder onderzoekstijd en dat wil hij natuurlijk niet. Daarmee is het getal 75 een middel geworden om wetenschappers bestuurbaar te maken; het getal gaat een centrale rol spelen en wordt zelf een actor.”

“Op het moment dat je een manager een taakstelling geeft die je uitdrukt in termen van geld, maak je er een bestuurbaar mens van.” Ed Vosselman

“De Britse Accounting-hoogleraar Michael Power beschrijft in zijn boek ‘The Audit Society: Rituals of Verification’, hoe onze samenleving is veranderd in een verantwoordingsmaatschappij waarin alles en iedereen auditable moet zijn. En inderdaad, in allerlei beroepsgroepen hebben mensen met targets te maken. Dat keur ik niet af, maar steeds meer wordt duidelijk dat dit ook ongewenste neveneffecten met zich meebrengt. Zo las ik onlangs een artikel over een instelling voor jeugdzorg, waar begeleiders moeten werken conform strakke werkschema’s en planningen. Toen er in een groep een incident ontstond, wist de begeleider uit ervaring dat het verstandig zou zijn om even een wandeling te maken met een van de jongens. Maar dat werd hem onmogelijk gemaakt door het computersysteem dat zijn werk dicteert. Dat voorziet niet in wandelingen. Op zo’n moment slaat een efficiencymaatregel compleet door. Want als de begeleider binnen het harnas van de taakstelling blijft, doet hij zijn werk goed, terwijl hij zelf weet dat het veel beter kan.” Het cijfer beïnvloedt dus steeds meer het handelen van de mens. Wat betekent dit voor accountants? Ed Vosselman: “Ik denk dan vooral aan het cijfer in relatie tot ‘de waarheid’. Toen Fortis IFRS invoerde, was ik lid van het Auditcommittee. Er bleek in een enorm verschil te zitten tussen de traditioneel berekende winst en de winst conform IFRS. Wat is nu waarheid? En hoe leg je dat uit aan de buitenwereld? De positie van openbaar accountants is zelfs nog complexer. Vanuit hun professie zijn zij vooral bezig met de vraag of de cijfers die naar buiten gaan een getrouw beeld van de werkelijkheid geven en op consistente wijze totstandgekomen zijn. Zoals gezegd blijkt echter dat cijfers zelf actoren zijn geworden en dat representatie en interventie samengaan. Er bestaat geen waarheid, terwijl de samenleving verwacht dat de cijfers die de accountant goedkeurt de waarheid weergeven. Accountants zitten in een buitengewoon ingewikkelde positie.” Prof. dr. Ed Vosselman is hoogleraar Accounting, in het bijzonder Management Accounting en Control, aan de faculteit Managementwetenschappen van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Tevens is hij hoogleraar Management Control voor de publieke en non-profitsector aan het Zijlstra Center, faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

68

Management control in winstgerichte organisaties Effectief besturen en beheersen Management control ondersteunt organisaties bij de realisatie van hun strategie. Maar wat is echt effectief bij het besturen en beheersen van winstgerichte organisaties? Welke actuele ontwikkelingen en inzichten zijn er op dat terrein? Welke concepten en technieken passen succesvolle ondernemingen toe en wat kunnen we hiervan leren? Deze vragen staan centraal tijdens deze tweedaagse cursus. Doelstelling Na afloop heeft u gedegen kennis van actuele concepten en technieken voor management control en de toepassingsmogelijkheden daarvan. Inhoud Aan de hand van cases bespreken wij onderstaande onderwerpen: • • • • • • • • • •

Datum / Locatie: Maandag 25 en dinsdag 26 november 2013 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 20.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.695 PE-punten: 14 Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Management accounting & control’

Ontwikkelingen in performance management; Time-driven activity-based costing; Customer profitability analysis; Prestatiebeloning met issues als accounting myopia, controllability, motivatie; Mainstream- management control: cybernetica en economische organisatietheorie. Illustratie met behulp van Geneen Machine; Management control en de constructie van ‘homo economicus’ met mogelijke ‘crowding out’; De rol van cijfers in management control. Afrekening en/of dialoog? De rol van de controller hierin; Performance management met financials en non-financials: reikwijdte en grenzen. Illustratie met Lever Industrial. Performance management als een actor-netwerk; Management control en vertrouwen; Management control van intra-en interfirm relaties. Illustratie met Eastern University Catalog (eventueel NAM-casus).

Bestemd voor Controllers en financieel managers/directeuren van winstgerichte ondernemingen. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, hoogleraar financial - en treasury management Vrije Universiteit van Amsterdam • prof. dr. ir. Michael Corbey, associate dean, academic director en hoogleraar TiasNimbas Business School, Tilburg University • prof. dr. Ed Vosselman, hoogleraar accounting faculteit managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen en hoogleraar management control publieke en non-profitsector, Zijlstra Center.

prof. dr. ir. Michael Corbey

advanced

69

Management accounting & control

Management accounting & control

Datum / Locatie: Donderdag 10 oktober 2013

Datum / Locatie: Vrijdag 11 oktober 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595

Lean management

Lean accounting

Lean management is een managementfilosofie die erop gericht is om verspillingen - activiteiten die geen toegevoegde waarde leveren - te elimineren. Gerichte verbeteringen aan de hand van vaste principes. Binnen lean management spreken we over ‘klanten’. Uw klanten (intern en extern) vormen de basis voor uw procesinrichting. Een betere afstemming van uw proces op de klantvraag, levert u een verhoogde kwaliteit van uw dienstverlening en lagere kosten op. Uw rol als financial is essentieel binnen lean management en vraagt van u om op een andere manier naar processen, de inzet en de rol van mensen te kijken. Deze cursus geeft u een praktische inzicht in wat lean management voor de aansturing en verantwoording in uw organisatie kan betekenen.

Lean Six Sigma is niet meer weg te denken uit de dagelijkse praktijk van elke financial. Voorheen waren alleen productie ondernemingen actief bezig met lean, maar vandaag de dag heeft elke onderneming baat bij de principes van Lean Six Sigma.

Tijd: 09.30 - 17.00 uur

Veelal besteedt men te weinig aandacht aan lean accounting bij een veranderproces met Lean Six Sigma, waardoor de vruchten van lean beperkt blijven tot wijzigingen in het proces en er geen rendement wordt verkregen van het meenemen van ‘accounting’ in het veranderproces.

Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595

Six Sigma is een kwaliteitsmanagementtool om procesverbeteringen aantoonbaar te kunnen begeleiden. Maar wat voor effect heeft Lean Six Sigma op de verslaggeving? Hoe zien wij Lean Six Sigma terug in de accounting/verslaggeving? In deze cursus wordt hier intensief aandacht aan gegeven.

PE-uren: 6

PE-uren: 6 Bijzondeheden: Wilt u zich verdiepen in ‘Lean accounting’, ga dan naar pagina 65. Na het volgen van beide trainingen, bereikt u het niveau van Lean Six Sigma Orange Belt.

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Bent u voornemens lean management of Lean Six Sigma in te voeren in uw organisatie dan is het verstandig om ook de training Lean accounting op 11 oktober te volgen. Als financial is het noodzakelijk om zowel verstand te hebben van lean management als van lean accounting om de gevolgen voor u en uw afdeling te kunnen bepalen. Doelstelling Na het volgen van de cursus lean management heeft u het niveau van een Lean Six Sigma Yellow Belt. De doelstelling van deze cursus is om u in een tijdsbestek van 1 dag kennis te laten maken met de basis van lean management en de praktische betekenis van deze bedrijfsvoering voor aansturing en verantwoording. Inhoud Lean Essentials: • Historie van lean management; - Wat is lean management? - Wat is value? - Hoe verloopt de waardecreatie (value stream)? • Wat is flow? • Wat is vraaggestuurde productie (Pull)? • Wat is perfectie binnen lean? • Betekenis van lean management voor organisaties - Wat hebben organisaties eraan? - Voor welke organisaties? - Lean binnen productie - Lean binnen dienstverlening - Hoe werkt lean in de non-profit? Bestemd voor Accountants in business, registercontrollers en professionals werkzaam in het financieel-economisch management, die een betere kijk willen krijgen op hun rol in lean management.

drs. Raquel Verwei RA

fundamental

70

Bent u voornemens Lean Six Sigma in te voeren in uw organisatie dan is het volgen van zowel de cursus lean management als lean accounting belangrijk voor u.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein

Bijzonderheden: U heeft de training ‘Lean management’ gevolgd of heeft aantoonbare kennis op het gebied van lean management

Doelstelling Na het volgen van deze verdiepingstraining op het gebied van lean accounting weet u wat lean management voor effect heeft op de verslaggeving en wat de gevolgen van lean management zijn voor u en uw afdeling. U heeft het niveau van een Lean Six Sigma Orange Belt. Inhoud • groeipad naar lean accounting, drie stadia • vier lean accounting methoden • zes belangrijke noodzakelijke veranderingen • WIP to SWIP, OEE • gebruik van The Box Score • eliminatie van overbodige transacties (arbeid, materiaal, voorraad) • proces debiteuren, proces crediteuren, proces grootboek en maandafsluitingen • value stream performance management (gebruik van waardestromen en matrices) • value stream costing (een andere kijk op kostprijsberekening) • lean accounting en verkoop (Sales, operational and Financial Planning) • praktijkvoorbeelden

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Docent • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent en examinator (Internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit drs. Stefan Betting RA

Docent • drs. Raquel Verwei RA , eigenaar consultancy bedrijf RA’Quel. Raquel is in de basis accountant maar werkt voornamelijk aan organisatieveranderingen en is bijna dagelijks met Lean Six Sigma implementaties bezig.

advanced

71

Persoonlijke vaardigheden

Persoonlijke vaardigheden

Dennis Utermark

Interview Dennis Utermark

Coaching

Doorbraakdenken voor durfallen

Als leider neemt u dagelijks beslissingen. De consequenties van deze beslissingen kunnen ver reikend zijn en impact hebben op de strategie, de organisatie, de mensen en op uw eigen positie en rol. Tijd voor reflectie is schaars. Coachingsgesprekken bieden de rust om in alle openheid en met garantie voor vertrouwelijkheid (persoonlijke) zaken rustig door te nemen die voor u als leider belangrijk zijn.

Een paar jaar terug ben je manager geworden en nu stuur je een klein team aan. Je mensen hebben veel waardering voor jouw kennis en komen regelmatig naar je toe met vakinhoudelijke issues. Toch voelt de managersrol nog steeds niet vertrouwd. Vooral als je mensen moet aanspreken op minder goed functioneren lig je daar soms echt wakker van. Die onzekerheid komt ook tot uiting in de gesprekken. Hoe kun je dit patroon doorbreken? Veel mensen hebben ermee te maken: terugkerende patronen die hen belemmeren in hun functioneren. Een senior manager die structureel overwerkt, een vrouwelijke partner die bij dominante mannelijke klanten het gevoel krijgt dat ze haar behandelen als een schoolmeisje. Dennis Utermark, adviseur en trainer bij Buro Spiff, legt uit hoe dit soort patronen ontstaan. “Ieder mens heeft zijn eigen overtuigingen over zichzelf, andere mensen en bepaalde situaties. Dat soort overtuigingen, dus de manier waarop je naar de wereld kijkt, bepalen wat je denkt en doet. Doordat je situaties telkens vanuit dezelfde gedachte en op dezelfde manier benadert, leidt dit elke keer weer tot hetzelfde resultaat.”

“Het vergt durf om uit je comfort zone te komen om nieuwe klanten en opdrachten te werven.” Dennis Utermark

Kijken, denken en doen hangen dus nauw samen. De weg naar verandering lijkt dan ook eenvoudig: verander een van de variabelen en je krijgt een ander resultaat. Dennis Utermark: “Dat klopt. Maar dat is niet zo makkelijk als het klinkt. Het vergt dat mensen anders gaan kijken, dat zij een andere rol innemen en een andere bril opzetten. Dat noemen wij ‘doorbraakdenken’. In mijn trainingen laat ik mensen andere rollen innemen, op basis van hun eigen casussen. Neem bijvoorbeeld de overwerkende senior manager. Hij kiest elke keer weer het vertrouwde pad van overwerken omdat hij onzeker is en moeite heeft met loslaten. Het ‘geitenpad’ noem ik dat. In de training stimuleer ik hem om een andere rol te kiezen, bijvoorbeeld een verbindende rol. Bij zo’n rol horen andere overtuigingen en gedachten. Als je je die eigen maakt, leidt dat tot ander gedrag. Dan ineens ontstaat er ruimte om het probleem op een andere manier op te pakken. Bijvoorbeeld om meer vertrouwen te hebben in je collega’s, meer samen te werken en minder over te werken.” Deze training gaat dus over persoonlijk leiderschap: inzien vanuit welke patronen je denkt en doet, en vanuit daar inzien waar verandering nodig is. Door direct met het nieuwe gedrag te oefenen, ervaren mensen al tijdens de training wat het effect ervan is. Vaak is dat echt een doorbraak. Dennis Utermark: “Het vergt durf om uit je comfort zone te komen en vaak is het heel confronterend. Maar het is nooit onmogelijk. Soms moet het zelfs, bijvoorbeeld als het bedrijfsbelang ermee gemoeid is. Momenteel komt het werk in de meeste bedrijven niet meer vanzelf binnen. Het is nodig dat medewerkers zich commerciëler opstellen. Zij moeten echt van hun bureaustoel afkomen om nieuwe klanten en opdrachten te werven. Maar niet iedereen is even ‘outgoing’ en heeft van nature goede communicatieve vaardigheden. Dan is er een ‘wake up call’ nodig waarbij mensen afkomen van ingesleten hersenpatronen en zij anders gaan denken en doen. Dan lukt het ineens een stuk beter om het bedrijf in de markt te zetten en wordt de kans op commerciële successen veel groter.” Dennis Utermark is trainer en adviseur bij Buro Spiff. Hij begeleidt organisaties, teams en mensen bij organisatie- en persoonlijke veranderingen. Dat doet hij in een adviesrol gecombineerd met training, coaching en interim-management, vaak in de gezondheidszorg. Daarnaast verzorgt Dennis periodiek de training Doorbraakdenken voor NBA Opleidingen.

72

Doelstelling Coaching heeft als doel de effectiviteit van uw leiderschap te verhogen. Door middel van open vragen, ofwel ‘guided discovery’, wordt de weg geopend naar nieuwe inzichten.

Datum / Locatie: Data op verzoek Locatie wordt in overleg bepaald Tijd: 6 x 1,5 uur coaching + 4 uur voorbereidingstijd Prijs: Leden € 3.800 Niet-leden € 3.800 PE-uren: 13

Inhoud Het coachingtraject duurt een half jaar en bestaat uit 6 gesprekken van minimaal 1,5 uur. Tijdens het traject krijgt u ook opdrachten die in totaal circa 4 uur tijd van u vragen. De gesprekken deelt u zelf met de coach in. Het eerste gesprek is een kennismaking waarin een verkenning plaatsvindt van de omgeving waarin u opereert en de vraagstukken die u heeft. Op basis daarvan wordt uw coaching doelstelling geformuleerd. In de vervolggesprekken wordt, vanuit de zaken die op dat moment voor u van belang zijn, gewerkt aan deze doelstelling. Het is wenselijk na 5 gesprekken een reflectieverslag te schrijven dat u samen met de coach bespreekt. Hiermee verankert u het geleerde na het coachingsprogramma in uw dagelijks werk. Openheid en vertrouwelijkheid zijn voorwaarden voor het succes van uw coaching. De coach vervult wisselende rollen: van luisteraar en adviseur tot warm, soms kritisch, klankbord. U kunt onder andere terecht voor deze vraagstukken: • Welke omgevingsfactoren bevorderen of belemmeren de veranderingen die ik wil doorvoeren? • Gebruik ik mijn talenten volledig? • Hoe ontwikkel ik me van tactisch leider tot strategisch en visionair leider? • Wat inspireert mij? • Wat heb ik altijd gehoopt te bereiken in mijn leven? • Hoe ga ik om met een lastige doch waardevolle medewerker? • Waarom wil mijn team niet meedoen aan de veranderingen die zo noodzakelijk zijn? • Hoe blijf ik vitaal? • Hoe leg ik de lat hoger bij minder presterende medewerkers? • Hoe bevorder ik de samenwerking binnen de organisatie? Bestemd voor Controllers en accountants met ruime ervaring in een leidinggevende positie. Docent(en) • drs. Bernadette Kester EMccc, gecertificeerd executive coach en leiderschapscoach. Als bedrijfseconoom en bedrijfskundige heeft zij 25 jaar ervaring als leidinggevende in diverse sectoren en met name in de financiële sector. In 2013 heeft zij een Master diploma gehaald aan INSEAD voor het programma Coaching and Consulting for Change.

drs. Bernadette Kester

advanced + expert

73

Persoonlijke vaardigheden

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: diverse data en locaties, zie www.nbaopleidingen.nl

Datum / Locatie: Donderdag 14 en vrijdag 15 november 2013 of donderdag 23 januari en vrijdag 24 januari 2014

Tijd: (dag 1 en 2) 13.00 - 21.00 / (dag 3) 13.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 1.270 Niet-leden € 1.495 PE-uren: 20 Bijzonderheden: Voor de deelnemers aan de praktijkopleiding is het curriculum van de cursus Communicatieve vaardigheden voor accountants (20 contacturen) verplicht gesteld. Essentieel voor het resultaat van deze cursus is het uitwerken van de huiswerkopdrachten. Maximum aantal deelnemers per groep is 12.

Communicatieve vaardigheden voor accountants

Financial Excel 2010 voor accountants

Wilt u dat uw adviezen beter aansluiten op de vraag zodat u meer invloed kunt uitoefenen? En kent u daarbij het verschil tussen ‘gelijk hebben’ en ‘gelijk krijgen’? Als accountant besteedt u veel tijd aan luisteren, adviseren en communiceren. Deze cursus gaat over communicatie met opdrachtgevers en collega’s. De communicatieve vaardigheden die u daarbij nodig hebt, bepalen voor een groot deel uw succes. Lesprogramma gevarieerd en op maat Samen met uw medecursisten oefent u gesprekstechnieken en kijkt u naar het effect van verbaal en non-verbaal communiceren. Van uw docent ontvangt u uitgebreide feedback op uw zelfgeschreven zakelijke teksten. Op basis van het ontvangen materiaal en de door u opgestelde leerdoelen stelt de docent oefeningen op maat samen. Individuele begeleiding en beoordeling van huiswerkopdrachten zijn bij de cursus inbegrepen.

Excel biedt eindeloos veel mogelijkheden voor rapportages, analyse en interpretatie. Er is veel meer mee mogelijk dan de meeste accountants weten. Heeft u het gevoel dat u nog te weinig gebruik maakt van de mogelijkheden? Volg dan deze cursus Excel voor accountants en word in twee dagen bijgespijkerd in Excel 2010. Uniek aan deze cursus is dat u cases uit uw eigen praktijk kunt inbrengen.

Doelstelling In deze driedaagse cursus over effectief communiceren en adviseren leert u: • hoe u uw adviezen beter laat aansluiten aan op de vraag; • op welke manieren u uw invloed kunt vergroten; • hoe u door beter luisteren uw adviezen geaccepteerd krijgt; Inhoud Dag 1: Persoonlijke effectiviteit Tijdens de eerste cursusdag worden persoonlijke effectiviteit, communicatietheorie, assertiviteit, timemanagement en gesprekstechnieken behandeld. De nadruk ligt op feedback geven en ontvangen, verbaal en non-verbaal communiceren, vragen, doorvragen, samenvatten van een gesprek en luisteren. Dag 2: Professioneel adviseren Op dag 2 wordt aandacht besteed aan adviesgesprekken, uw adviesrol, omgaan met weerstand, onderhandelen, conflicthantering en presentatietechnieken (met aandacht voor mindmapping). Dag 3: Schriftelijk communiceren U gaat aan de slag met het vergroten van de leesbaarheid, stijl en structuur van uw zakelijke brieven, managementletters en accountantsverslagen. Huiswerkopdrachten Voorafgaand aan de cursus krijgt u huiswerkopdrachten toegestuurd. Iedere cursusdag wordt een opdracht behandeld. Voor de derde cursusdag stuurt u de docent per e-mail drie schrijfopdrachten ter beoordeling toe. Bestemd voor Alle deelnemers aan de AA-Praktijkopleiding en andere geïnteresseerden die hun communicatieve vaardigheden willen verbeteren.

fundamental

74

Docent(en) • drs. Gerard Zegers, Being Me • Hadewig van Ommeren, Bureau Zuidema

Excel is hét hulpmiddel voor rapportage, analyse en presentatie van financiële gegevens. Accountants die eerder deelnamen aan deze cursus zijn enthousiast over de vele oefeningen en opdrachten tijdens de cursus. Doelstelling U leert de mogelijkheden van Excel optimaal benutten voor uw dagelijkse werk als accountant. Na afloop werkt u gegarandeerd sneller en efficiënter met Excel.

Nieuwegein of Amsterdam Tijd: 13.00 - 21.00 / 09.00 - 17.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 1.260 Niet-leden € 1.450 PE-uren: 14

Inhoud De training is modulair opgebouwd. Elke module wordt afgesloten met praktijkgerichte oefeningen. Desgewenst kunt u cases uit uw eigen praktijk inbrengen. Dag 1 • Import van externe gegevens • Gegevens bewerken tot stuurinformatie • Financiële functies en de analyse van gegevens • Interpretatie van gegevens Dag 2 • Werken met macro’s en VBA Code • Werken met modellen en sjablonen • Rapporten en presentaties samenstellen Bestemd voor Iedere accountant. Docent(en) • Hans van Dorth, NextLevel Academy

advanced

75

nieuw

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Donderdag 10 oktober 2013 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 13.30 - 18.00 uur



Actief luisteren als leiderschapstool “Courage is what it takes to stand up and speak; courage is also what it takes to sit down and listen” - Winston Churchill

Prijs: Leden € 325 Niet-leden € 400

Luisteren is één van de belangrijkste vaardigheden van een leider. Vooral leiders die werken met hoog opgeleide professionals en jonge medewerkers merken dat actief luisteren een essentiële vaardigheid is om het team gemotiveerd te houden.

PE-uren: 4

Helaas is actief luisteren lastiger dan het lijkt. Horen wat iemand zegt en de ander daadwerkelijk begrijpen zijn twee verschillende zaken. Waar u als succesvol manager de neiging hebt om snel tot een oordeel en bijbehorende beslissing te willen komen, staat dit wel eens het luisteren in de weg. Met alle gevolgen van dien wanneer de implementatie van de beslissing moet plaatsvinden.

Bijzonderheden: Ter voorbereiding krijgt u een digitale vragenlijst gemaild (invultijd 5 tot 10 minuten)

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Doelstelling Deze workshop geeft u het inzicht in verschillende manieren van luisteren en behandelt technieken om anderen beter te verstaan en te begrijpen. U leert te voorkomen dat uw aannames en oordelen in de weg zitten. U leert effectieve technieken om gericht door te vragen zodat anderen u meer willen vertellen. En u leert tussen de regels door te luisteren naar de bedoelingen, zorgen en wensen van uw gesprekspartner. Deze workshop is daarmee een essentiële aanvulling op uw managementvaardigheden. Inhoud Na het volgen van de workshop heeft u de volgende inzichten en resultaten: • u bent effectiever in uw werk doordat u gesprekspartners beter leert begrijpen; • uw gesprekspartners merken dat u beter luistert; • u kent de vier belangrijkste manieren om te luisteren en weet wanneer u deze kunt toepassen; • u weet hoe u voorkomt dat uw aannames en oordelen in de weg zitten bij het luisteren; • u kent gesprekstechnieken om gericht door te vragen zodat anderen u meer willen vertellen; • u hebt inzichten om beter tussen de regels door te luisteren naar de bedoelingen, zorgen en wensen van uw gesprekspartner; • u heeft inzicht in uw eigen luisterstijl en persoonlijke valkuilen. Bestemd voor Controllers, accountants en andere financial executives in een leiderschapsrol of die deze ambiëren.

Lars Duursma

fundamental

76

Persoonlijke vaardigheden

Docent(en) Lars Duursma, directeur van Debatrix. Overtuigexpert (o.a. NOS, BNR & NRC) en voormalig wereldkampioen debatteren. Executive coach van lijsttrekkers tot aan CEO’s bij carrièrebepalende optredens, van speeches tot board meetings.

Snellezen en mindmapping Voor u als hoogopgeleide professional is het belangrijk dat u binnen uw vakgebied up to date blijft. ‘Een leven lang leren’ hoort daarbij. In de praktijk betekent dat regelmatig veel leeswerk. Daarnaast heeft u in de dagelijkse uitvoering van uw werkzaamheden vaak te maken met veel informatie die door u in korte tijd gelezen en begrepen moet worden. Via snellezen en mindmapping leert u sneller te lezen en beter te onthouden. Bovendien zal het u ook veel tijd gaan besparen want een verdrievoudiging van de leessnelheid is geen uitzondering. Doelstelling Verbeter uw leessnelheid Ervaar tijdens deze training dat u sneller kunt lezen zonder begrip te verliezen. Door een andere leestechniek toe te passen, vergroot u uw productiviteit. Verbeter uw begrip Door het maken van een mindmap kunt u uw begrip van een tekst verbeteren. Maar u kunt mindmapping ook inzetten op andere manieren: • u kunt grip krijgen op complexe projecten • u kunt het als ondersteuning gebruiken om lastige beslissingen beter geïnformeerd te nemen • u kunt lang vervlogen herinneringen weer naar boven halen

Datum / Locatie: Vrijdag 20 september 2013 of donderdag 31 oktober 2013 Bilderberg hotel De Klepperman, Hoevelaken Tijd: 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 420 Niet-leden € 490 PE-uren: 7 Bijzonderheden: Maximaal 12 deelnemers. Neem twee boeken mee: een roman en een non-fictie boek.

In deze training leert u de basisbeginselen waarmee u direct aan de slag gaat. Inhoud • 0-meting van uw huidige leessnelheid • Theorie over de samenwerking tussen de ogen en het brein • Eerste snelheidsoefening: een zogenaamde speed drill • Associatieoefening ter voorbereiding op het mindmappen • Uitleg over samenhang tussen sleutelwoorden en het geheugen • Leesoefening op basis van sleutelwoorden • Het ontwikkelen van een persoonlijke snelleesstijl • Tempo verhogen aan de hand van persoonlijke snelleesstijlen • Mindmapoefening gericht op het naar boven halen van herinneringen • Het ontwikkelen van zelfvertrouwen bij het snellezen • Uitleg over leesstrategie en scannen van tekst • Als eindoefening gaat u een half uur tot 45 minuten snellezen in een non-fictie boek. • De stof die u tot zich neemt, legt u vast in een mindmap. Bestemd voor Iedere financiële professional die behoefte heeft aan tijdsbesparing, het verbeteren van het begrip en versnellen van de eigen leessnelheid. Docent(en) • Bas Hoorn, directeur en hoofdtrainer van trainingsbureau BasHoorn.nl

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Bas Hoorn

fundamental

77

Persoonlijke vaardigheden

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Maandag 11 en dinsdag 12 november 2013

Datum / Locatie: Maandag 7 oktober 2013

Bilderberg Hotel de Keizerskroon, Apeldoorn Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.050 Niet-leden € 1.150 PE-uren: 12 Bijzonderheden: Vooraf wordt u gevraagd om kort een leerdoelstelling (en waar mogelijk casuïstiek) op papier te zetten Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Effectief onderhandelen

Het herkennen van fraudesignalen

U onderhandelt iedere dag over uiteenlopende standpunten of verschillende meningen. Denk hierbij aan het vaststellen van budgetten, het maken van investeringsbeslissingen of het stellen van prioriteiten. We onderhandelen steeds vaker, maar dat gaat niet iedereen gemakkelijk af. Gelukkig zijn onderhandelvaardigheden goed te leren en kan iedereen naar een goed resultaat streven zonder dat relaties onder druk komen te staan.

Wie een ziekte wil bestrijden, zal de symptomen moeten kunnen herkennen. Hetzelfde geldt voor fraudebestrijding; kennis over het ontstaan en de ontwikkeling van een bepaalde fraudevorm is essentieel.

Wilt u uw onderhandelingspositie structureel verbeteren? In deze training krijgt u inzicht in de verschillende onderhandelingsfasen en onderhandelingstechnieken. U werkt in kleine groepen aan eigen casuïstiek en ontdekt uw eigen stijl én hoe deze effectief in te zetten. In praktijksimulaties met een acteur leert u de overige onderhandelingstechnieken te herkennen en om te gaan met de ‘slimme spelletjes’ van uw collega/gesprekspartner. U leert op te komen voor uw eigen belangen, hoe een win-win situatie te creëren en een goede relatie met uw gesprekspartner(s) in stand te houden. Doelstelling De training ‘Effectief onderhandelen’ leert u onderhandelen wanneer er sprake is van wederkerigheid en gezamenlijke belangen. Ook krijgt u inzicht in de verschillende onderhandelingstechnieken en leert u in te spelen op de technieken van de onderhandelaar die de regels aan zijn laars lapt en zijn eigen belangen en resultaten voorop stelt. Inhoud Dag 1: Positioneel onderhandelen vs. denken in belangen. De fasen in het onderhandelen en het kunnen omgaan met lastige mensen: • voorbereidingsfase • openingsfase • discussiefase • exploratiefase • loven en bieden • de impasse en de overeenkomst • de ‘dirty tricks’ herkennen en pareren Dag 2: Eigen onderhandelstijl herkennen en effectief kunnen inzetten. • de kracht van de ander gebruiken; onderhandel Jiu Jitsu • lichaamstaal tijdens onderhandelingen herkennen • kunnen werken met een BAZO (Beste Alternatief Zonder Overeenkomst) • persoonlijke onderhandelstrategieën bedenken die voor je werken • Gebruik kunnen maken van creativiteit om onderhandelingen verder te krijgen • praktijksimulaties oefenen met een trainingsacteur • transfer naar de praktijk

Gert-Jan Spenkelink

fundamental

78

Bestemd voor Controllers, accountants in business en andere financiële professionals. Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

In deze cursus beantwoorden we vragen als: Hoe ontstaat fraude? Door welke (herkenbare en repeterende) factoren kan fraude zijn beslag krijgen? Hoe komt een (tot dan integer) persoon ertoe zich te laten verleiden tot frauduleus handelen? En (h)erkent men de ‘beslissende’ stap? Kan men op eigen kracht zijn integriteit terugvinden? Of slechts na ingrijpen van een onderzoeker? Welke vaste patronen zijn in de fraudevelden te onderscheiden? Waarom is het noodzakelijk dergelijke patronen tijdig te herkennen?

Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 14.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 325 Niet-leden € 325 PE-uren: 3

Fraude manifesteert zich zelden onaangekondigd, maar te vaak zijn signalen veronachtzaamd of zelfs niet eens als zodanig herkend. Tal van signalen worden in dit cursusonderdeel gepresenteerd en besproken. Vervolgens wordt het fraudeonderzoek zelf behandeld. Aan de orde komen vragen als: Bent u bevoegd te onderzoeken? Welke wet- en regelgeving is van toepassing? Hoe bouwt u een interview op? Welke vragen stelt u beslist wel of niet? Hoe beluistert u juist datgene wat de betrokkene u niet zegt? En hoe onderscheidt de oprechte mens zich van de niet-oprechte? Op welk moment kunt u confronterend worden in uw interview en hoe pakt u dat aan? Hoe haalt u met terugwerkende kracht zoveel mogelijk integriteitschendingen naar boven? Hoe waarborgt u dat de betrokkene zich niet later zal beroepen op onvrijwillige deelname aan het interview en de toepassing van dwang?

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Doelstelling Na deze cursus heeft u meer inzicht in het herkennen van symptomen en fraudesignalen. Inhoud In deze cursus komen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: • ontstaan en ontwikkeling van fraude • fraudepatronen en signalen • fraudeonderzoek • interviewtechniek Bestemd voor De cursus ‘het herkennen van fraudesignalen’ is bedoeld voor accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, controllers en bedrijfseconomen. Docent • René ter Haar RA CFE, directeur 4iTrust Integrity Services

René ter Haar RA CFE

advanced

79

Risicomanagement

Risicomanagement

Interview Leo Straathof Cijferanalyse is een prima instrument

Leo Straathof RA

Een van jouw controlecliënten opereert in een stabiele omgeving met weinig marktontwikkeling. Toch signaleer je in je cijferanalyse dat de resultaatontwikkeling op een aantal onderdelen fors afwijkt van de resultatenprognose. Dit zou kunnen wijzen op een materiële fout in de cijfers. Of is er een andere reden? Het is de taak van de accountant om het antwoord op die vraag te vinden. Leo Straathof: “Initiële cijferanalyse wordt gebruikt als startpunt in de controle om te onderzoeken of een financiële verantwoording ontwikkelingen laat ziet die zouden kunnen duiden op materiële fouten in de cijfers. Als je zo’n ontwikkeling signaleert, is dat een trigger om nader onderzoek te doen. Cijferanalyse is een veelgebruikte techniek die van oudsher in de gereedschapskist van de accountant zit. Cijferanalyse leidt, mits goed toegepast, tot een effectieve en efficiënte controle-aanpak. Het is verplicht om een initiële cijferanalyse toe te passen in de planningsfase, waarbij je vaststelt waar de accenten in je controle zullen liggen. Ook verplicht is de afsluitende cijferanalyse, waarbij je nagaat of je aandacht vragende ontwikkelingen in de cijfers kunt verklaren op basis van het controledossier. In deze afsluitende Leo Straathof RA analyse stel je jezelf de kritische vraag of je voldoende werkzaamheden hebt uitgevoerd om opvallende ontwikkelingen te kunnen verklaren.”

“De effectiviteit van cijferanalyse wordt sterk bepaald door de normativiteit van informatie waaraan je de te controleren cijfers toetst.” Leo Straathof

“Cijferanalyse is een prima instrument”, vertelt Leo Straathof. “Je zet de resultatenontwikkeling af tegen onderliggende ‘resultatendrivers’. Bijvoorbeeld bij een vliegtuigmaatschappij waar de bezettingsgraad een directe relatie met de omzet heeft. Of je vergelijkt de resultaten van de ene periode met die van een andere. De effectiviteit van cijferanalyse wordt sterk bepaald door de normativiteit van informatie waaraan je de te controleren cijfers toetst. Cijfers uit het verleden kunnen in dat opzicht beperkter zijn dan bijvoorbeeld een ‘harde’ prognose. Een andere vorm van cijferanalyse is de beoordeling van de ontwikkeling van de baten en lasten in onderlinge samenhang.” In het algemeen geldt dat een accountant zijn werk het beste kan doen als hij een goed beeld heeft van de business van de klant. Want bij een bank is de inhoud van de controle op bepaalde onderdelen anders dan bij een handelsmaatschappij of een zorginstelling. Ook de cijferanalyses worden een stuk effectiever als de accountant weet wat er speelt, of kan spelen, bij de controlecliënt en de sector waarin deze opereert. Leo Straathof: “Als het onderwijs sectorbreed te maken heeft met een teruglopend aantal studenten, is het opvallend als je in jouw controlewerkzaamheden voor een hogeschool ziet dat het aantal studenten met 30 procent is toegenomen. Op dat moment moet je de vraag stellen hoe die atypische ontwikkeling verklaard kan worden. Als de directeur van de hogeschool aangeeft dat de toename het gevolg is van een aantal nieuwe opleidingen waar veel vraag naar is, moet je onderzoeken of die bewering ook klopt.”

Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie In elke nieuwe richtlijn of governance code neemt risicomanagement een steeds prominentere rol in. Helder moet worden gemaakt wat nu eigenlijk onder een goed werkend risicomanagementsysteem wordt verstaan. Daarnaast zijn er meerdere smaken qua ERM frameworks, nu ook ISO31000 en M_o_R het licht hebben gezien. De trend is om te sturen op onzekerheden welke het behalen van gestelde organisatiedoelen in gevaar kunnen brengen. Risicomanagement wordt daarmee ook wel gedefinieerd als de balans tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Voor de controller zijn deze ontwikkelingen een kans om zijn/haar positie te veranderen naar een pro-actievere adviesfunctie. Doelstelling Na afloop van de cursus kent u de meest actuele stand van zaken rondom risicomanagement. U heeft inzicht in de valkuilen en succesfactoren van de verankering binnen uw organisatie. U krijgt handvatten voor de te nemen stappen om risicomanagement te professionaliseren. Inhoud • uitleg ISO31000, COSO, M_o_R (verschillen en overeenkomsten) • proces van risicomanagement: risico-identificatie, inclusief risicoperceptie • vaststellen risicotolerantie / ontwerpen van een stresstest • creëren van draagvlak voor risicomanagement • implementatiestrategieën • praktijkcase Bestemd voor Accountants en (public) controllers in een controlfunctie in de publieke sector.

Datum / Locatie: Maandag 16 december 2013 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 6 Bijzonderheden: EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC Opleidingen ledenprijs

Voor meer informatie of aanmelden: nbavrc.nl

Docent(en) • mr. Robert ’t Hart, directeur Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement en docent master risicomanagement Universiteit Twente

En juist daar wringt de schoen: toezichthouders signaleerden dat een aantal accountants onvoldoende feitelijk onderzoek heeft gedaan om verklaringen van de controlecliënt te onderzoeken. “Inderdaad, je kunt niet zomaar op een verklaring van een directielid of bestuurder afgaan. Het is altijd noodzakelijk om extra onderzoek te doen, zoals inspectie van documenten. mr. Robert ’t Hart

Leo Straathof RA is voorzitter van de NBA Programmacommissie Professional Scepsis. Hij is uitgetreden partner van KPMG en hoofddocent postmaster-opleiding Financial Auditing van Universiteit van Tilburg.

advanced

PUBLIEK 80

81

Risicomanagement

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

&

Datum / Locatie: Donderdag 14 november 2013

Frauderisico’s, witwassen en integriteit De Autoriteit Financiële Markten (AFM) laat zich steeds meer gelden als toezichthouder op het accountantsberoep. Private partijen die zich door een accountant benadeeld voelen zijn snel bereid naar de rechter te stappen. Het toezicht, de claimcultuur en het woud aan regels maken de accountant die niet up-to-date is kwetsbaar. Zeker als het gaat om de onderwerpen fraude, witwassen en integriteit. Mede door de meldplichten verwacht de maatschappij op dit punt veel van de accountant. Reden genoeg dus om te zorgen dat de kennis over deze onderwerpen wordt geactualiseerd. Doelstelling Deelnemers zijn na deze cursus weer bij als het gaat om relevante ontwikkelingen op het gebied van de meldplichten en andere regelgeving op het gebied van fraude en witwassen, en de jurisprudentie en casuïstiek daarover. Een en ander wordt geplaatst in het perspectief van het brede begrip integriteit.

Aanmeldingsformulier NBA Opleidingen Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam:

Inhoud Aan bod komen onder meer: • COS 240 • jurisprudentie fraude en witwassen • Leidraad Wet ter voorkoming van witwassen en de financiering van terroristische activiteiten (WWFT) • casuïstiek fraude en witwassen • meldplichten • aanpak zwartspaarders • bespreking dilemma’s en integriteitsissues

Privé-adres:

De cursus kent naast een insteek vanuit de theorie en regelgeving een praktische opzet, waarbij de deelnemers hun praktijkervaringen en -vragen kunnen inbrengen.

Postcode en plaats:

Telefoon privé:

E-mailadres: 06-nummer: Functie: Titels: Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Factuur naar privé- / kantooradres*: Bestemd voor Iedere accountant die zijn vak serieus neemt moet volledig geïnformeerd zijn als het gaat om fraude, witwassen en integriteit. Deze vraagstukken komen zowel voor in het mkb als bij grote ondernemingen. Maar ook de overheid kan erdoor worden getroffen. Daarom is deze cursus interessant voor accountants in business, interne- en externe accountants, mkb-accountants en overheidsaccountants. Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar accountancy aan de Universiteit Nyenrode en hoogleraar forensische accountancy aan de Universiteit Leiden • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent, examinator en scriptie- begeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

advanced

Additionele factuurgegevens: Datum:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pag 86 en 87. *

Handtekening:

Doorhalen wat niet van toepassing is

Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02. U kunt zich ook digitaal aanmelden via www.nbaopleidingen.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam Meer informatie vindt u op www.nbaopleidingen.nl

82

83

&

Cursusaanbod accountants in business en registercontrollers

Aanmeldingsformulier

www.nbavrc.nl

NBA Opleidingen Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres:

Telefoon privé:

E-mailadres: 06-nummer: Functie: Titels: Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuur naar privé- / kantooradres*: Additionele factuurgegevens: Datum:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pag 86 en 87. *

Doorhalen wat niet van toepassing is

Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02. U kunt zich ook digitaal aanmelden via www.nbaopleidingen.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam

Handtekening:

Data 2013

Titel

diverse data in 2013 17 september 24 september 1 oktober 2 oktober 2 oktober 7 en 8 oktober 8 oktober 31 oktober 1 november 5 november 5 november 5 en 12 november 6 november 7, 12, 13, 14 of 19 november 12 november 20 november 22 november 28 november 2 december 3 december 6 december 9 december 10 december 10 december 12 december 11 en 12 november 12 en 13 december 13 en 14 november 18 en 19 november 20 november 28 november 2 december 3 december 6 december 10 december 10 december 12 december 28 en 29 november 16 december

Verplichte training Beroepsethiek Treasury control Beyond control NIEUW Update externe verslaggeving voor accountants in business Actualiteiten management control Financiering en financieringsdocumentatie De controller als business partner Fast closing en toch effectief rapporteren Snellezen en mindmapping Actualiteiten strategisch management Optimaliseer uw planning & control Zorgplicht in concernverband Profit from English Een nieuwe kijk op budgeting? Masterclass Best in finance 2013: performance management NIEUW Fast closing en toch effectief rapporteren Masterclass where finance & IT meet Snellezen en mindmapping Bank risk management: value chain analysis The financial and change De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement Scenarioplanning Governance, risk & compliance Effectief tijdbeheer voor financiële professionals Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? Effectief onderhandelen Inzicht in en invloed op krachtenvelden Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals NIEUW Decision support in de praktijk Masterclass where finance & IT meet Bank risk management: value chain analysis The financial and change De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement Scenarioplanning Effectief tijdbeheer voor financiële professionals Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? Inzicht in en invloed op krachtenvelden Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie

Meer informatie vindt u op www.nbaopleidingen.nl 84

85

Algemene voorwaarden NBA Opleidingen Deze voorwaarden zijn van toepassing op de overeenkomst tussen de deelnemer (cursist) en de organisatie waarmee de deelnemer de (opleidings)overeenkomst aangaat. De overeenkomst wordt aangegaan met de partij die in de brochure bij de opleiding is vermeld als organisator: NBA Opleidingen. Artikel 1. Algemeen Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NBA Opleidingen aan/met een deelnemer met betrekking tot het (doen) verrichten van diensten door NBA Opleidingen, waaronder begrepen doch niet gelimiteerd tot - het verzorgen van opleidingen, seminars, trainingen, workshops, congressen, conferenties, summercourses en mastercourses (hierna gezamenlijk te noemen ‘opleidingen’) alsmede het ter beschikking stellen van personen, ruimten en materialen, e.d. en alle daaruit voortvloeiende geschillen. Door inschrijving gaat de deelnemer akkoord met deze voorwaarden. Druk- of typefouten zijn voorbehouden. Artikel 2. Aanmelding 1. Een deelnemer kan zich aanmelden via de internetsite www.nbaopleidingen.nl, door te klikken op de opleiding van zijn of haar keuze, of via het aanmeldingsformulier afgedrukt in NBA Opleidingen brochures en diverse andere communicatiemiddelen. De brochure of een separaat aanmeldingsformulier kan men bij NBA Opleidingen aanvragen. 2. De overeenkomst tussen de deelnemer en NBA Opleidingen komt tot stand door de schriftelijke of elektronische bevestiging door NBA Opleidingen aan de deelnemer van diens schriftelijke of elektronische aanmelding. 3. Een deelnemer kan een volledig ingevuld aanmeldingsformulier per fax (020 – 30 10 302), per e-mail ([email protected]) of per post aan NBA Opleidingen versturen: NBA, afdeling NBA Opleidingen, antwoordnummer 1618, 1000 VB Amsterdam. 4. Plaatsing op een opleiding geschiedt in volgorde van binnenkomst van de inschrijfformulieren. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met aangegeven voorkeuren, hieraan kunnen echter geen rechten ontleend worden. Indien een deelnemer niet kan worden geplaatst, ontvangt betrokken deelnemer daarvan schriftelijk, elektronisch of telefonisch bericht. 5. Aanmelding voor de opleidingen die plaatsvinden in Nederland, België, Suriname, Aruba, Curaçao, St. Maarten, Bonaire, St. Eustatius of Saba is mogelijk tot één dag voor aanvang van de opleiding. Indien aanmelding geschiedt binnen 10 werkdagen voorafgaand aan aanvang van de opleiding dan kan een tijdige ontvangst van het opleidingsmateriaal niet worden gegarandeerd. 6. Voor opleidingen die plaatsvinden in andere dan bovengenoemde landen c.q. gebieden kunnen deelnemers zich aanmelden tot 60 dagen voor aanvang van de opleiding. 7. De deelnemer verbindt zich voor de gehele opleiding. 8. Elke deelnemer ontvangt elektronisch dan wel per post een deelname- bevestiging binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanmelding. 9. NBA Opleidingen contracteert met de individuele deelnemer, niet met het kantoor c.q. de werkgever waarvoor de deelnemer werkzaam is. Het staat de deelnemer vanzelfsprekend vrij om de factuur door het kantoor c.q. de werkgever te laten voldoen (“factuuradres”) maar de deelnemer blijft zelf te allen tijde verantwoordelijk voor volledige en tijdige betaling. 10.NBA opleidingen behoudt zich het recht voor om, zonder opgaaf van redenen, individuele inschrijvingen te weigeren.

86

Artikel 3. Prijzen 1. De uitingen in de door NBA Opleidingen gepubliceerde brochures, folders en andere communicatie uitingen zijn bindend, tenzij in een schriftelijke overeenkomst een andere prijs is overeengekomen. 2. Alle prijzen zijn, tenzij anders vermeld, inclusief opleidingsmateriaal en catering. Overnachtingen zijn inclusief indien dit vermeld staat bij de omschrij- ving van cursus. 3. NBA Opleidingen heeft het recht de prijzen te allen tijde te wijzigen, met dien verstande dat na bevestiging van een opleiding de op dat moment geldende prijs zal blijven gelden, tenzij de opleiding wordt geannuleerd en naar een latere datum wordt verschoven (zie artikel 6), in welk geval de ten tijde van de nieuwe bevestiging geldende prijs van toepassing is. Genoemde prijzen luiden in euro, tenzij anders vermeld. 4. Voor accountants die vallen in categorie Z (leden zonder arbeidsinkomen) zoals bedoeld in de Algemene Contributieverordening geldt op schriftelijk verzoek aan NBA-Opleidingen een korting van 30 procent op de opleidingsprijs. Artikel 4. Betalingsvoorwaarden 1. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen dient de deelnemer de volledige opleidingsprijs uiterlijk binnen de op de factuur vermelde betalingstermijn, doch indien de opleiding binnen deze termijn aanvangt, in elk geval een werkdag voorafgaand aan aanvang van de opleiding, te (laten) voldoen. 2. De betalingstermijn op de factuur is een fatale termijn. Indien de verschuldigde opleidingsprijs niet tijdig is voldaan, heeft NBA Opleidingen het recht de overeenkomst niet uit te voeren dan wel voortijdig te beëindigen. In dat geval wordt een overeenkomst beschouwd als door de deelnemer te zijn geannuleerd en zijn de annuleringskosten van toepassing zoals vermeld in artikel 5. Artikel 5. Annulering door deelnemer 1. Bij verhindering kan een deelnemer zich zonder bijkomende kosten laten ver vangen door een ander, mits schriftelijk gemeld vóór aanvang van de opleiding. De deelnemer blijft de gehele oorspronkelijke opleidingsprijs verschuldigd. 2. Gehele of gedeeltelijke annulering van een overeenkomst door een deelnemer dient schriftelijk of per e-mail plaats te vinden. Voor de vaststelling van de annuleringskosten wordt uitgegaan van de datum van ontvangst van het schrijven of de e-mail c.q. de datum waarop de betalingstermijn is verstreken. 3. Indien de deelnemer uiterlijk 21 dagen voor aanvang van een opleiding zijn deelname schriftelijk annuleert, is € 75,00 administratiekosten verschuldigd en de eventuele reeds gemaakte - niet restitueerbare - kosten zoals kosten voor overnachtingen. Annuleert u binnen 21 dagen voor aanvang van de opleiding dan wordt het volledige opleidingsgeld (100%) bij u in rekening gebracht. Artikel 6. Annulering c.q. wijziging door NBA Opleidingen 1. NBA Opleidingen heeft het recht zonder opgave van reden wijzigingen (waaronder, doch niet uitsluitend, wijzigingen met betrekking tot de inhoud, de opzet, de docenten, het materiaal, de datum, het tijdstip, de locatie, de plaats waarin de opleiding wordt gegeven) aan te brengen in aangekondigde opleidingen en aangekondigde opleidingen af te gelasten. 2. In geval van afgelasting van een opleiding heeft de deelnemer recht op terugbetaling van het volledige door de deelnemer aan NBA Opleidingen betaalde bedrag. 3. In geval van wijziging van de datum, het tijdstip of de locatie van een opleiding

wordt de deelnemer schriftelijk of elektronisch geïnformeerd. In dat geval kan een deelnemer, tenzij anders overeengekomen, binnen 14 dagen na dagtekening van het schrijven of de e-mail betreffende de wijziging, kosteloos annuleren door middel van een schrijven of e-mail. Artikel 7. Klachtenprocedure 1. Klachten dienen binnen 14 dagen na constatering gemotiveerd aan NBA Opleidingen te worden meegedeeld. Binnen 5 werkdagen ontvangt de verzender een bevestiging van ontvangst. Alle klachten worden vertrouwelijk en binnen 4 weken na ontvangst behandeld. De uitgebreide klachtenprocedure staat beschreven op (www.nbaopleidingen.nl), u vindt hier tevens het digitale klachtenformulier. 2. Het indienen van een klacht laat de nakoming van de betalingsverplichtingen onverlet. Artikel 8. Aansprakelijkheid 1. NBA Opleidingen spant zich in om alle activiteiten kwalitatief optimaal te verrichten, zowel inhoudelijk als organisatorisch. Niet uitgesloten kan worden dat desondanks foutieve inhoudelijke informatie wordt verstrekt, hetzij door de docent tijdens de opleiding, hetzij in het schriftelijk materiaal dat als onderdeel van de opleiding aan de deelnemer wordt verstrekt. NBA Opleidingen sluit iedere aansprakelijkheid hiervoor uit, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid zijdens NBA Opleidingen en/of haar leidinggevenden. 2. De gehele contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid van NBA Opleidingen jegens de deelnemer aan een opleiding is beperkt tot aansprakelijkheid met betrekking tot directe schade (waaronder niet wordt begrepen: indirecte schade, gevolgschade, verminderde goodwill, bedrijfsstagnatie en daarmee samenhangend verlies of schade); met een maximum van het totaalbedrag aan vergoedingen die de deelnemer uit hoofde van de overeenkomst aan een opleiding aan NBA Opleidingen heeft voldaan. 3. De deelnemer vrijwaart NBA Opleidingen tegen alle vorderingen van derden waaronder begrepen doch niet beperkt tot de werkgever dan wel werknemers van de deelnemer - die hetzij rechtstreeks hetzij indirect voortvloeien uit de in het kader van de overeenkomst verrichte werkzaamheden.

(gericht aan [email protected]) aangeven. De gegevens van een deelnemer worden vertrouwelijk behandeld en niet zonder toestemming van de desbetreffende deelnemer aan derden verstrekt, tenzij enig wettelijk voorschrift hiertoe verplicht. NBA Opleidingen handelt in overeenstemming met de Wet bescherming persoonsgegevens. Artikel 11. Permanente Educatie 1. NBA Opleidingen verstrekt een deelnemer die heeft deelgenomen aan een opleiding een deelnamebewijs indien de deelnemer de presentielijst bij aankomst en vertrek tekent. 2. NBA Opleidingen is een CEDEO erkende opleidingsinstelling. Het opleidings- aanbod wordt als erkende opleiding aangemeld bij CEDEO. 3. Een opleiding is, tenzij anders aangegeven, een aangemelde opleiding door een erkende PE-instelling in de zin van de nadere voorschriften permanente educa- tie (www.nba.nl). Artikel 12. Intellectueel eigendom Het is niet toegestaan om enig(e) van of namens NBA Opleidingen in het kader van de opleiding verkregen informatie en (werk)materiaal, al dan niet met inschakeling van derden, geheel of ten dele te verveelvoudigen, te openbaren of te exploiteren. Het maken van beeld- en/of geluidopnamen tijdens de opleiding is uitdrukkelijk verboden. NBA Opleidingen dan wel de docent is auteursrechthebbende op het lesmateriaal, voor zover het lesmateriaal niet anders vermeld. April 2013, NBA, Afdeling NBA Opleidingen, Postbus 7984, 1008 AD AMSTERDAM, T 020 3010330/460, F 020 3010302, E [email protected]

Artikel 9. Overmacht 1. In het geval dat NBA Opleidingen door overmacht wordt verhinderd om de overeengekomen dienstverlening/ werkzaamheden geheel of gedeeltelijk uit te voeren, heeft NBA Opleidingen het recht om de uitvoering van de overeenkomst op te schorten of de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, dit naar keuze van NBA Opleidingen, zonder dat NBA Opleidingen tot vergoeding van enige schade is gehouden. 2. Onder overmacht wordt mede - maar niet uitsluitend - verstaan verhinderingen aan de zijde van de docent, zoals verhindering door (persoonlijke) omstandigheden als ziekte of overlijden van de docent dan wel naasten van de docent en omstandigheden in weer of verkeer die een vertraging of verhindering van de docent veroorzaken. Artikel 10. Verwerking van persoonsgegevens Als een deelnemer zich aanmeldt voor een opleiding uit het aanbod van NBA Opleidingen worden de persoonsgegevens gebruikt bij het samenstellen van een deelnemerslijst (persoonsnaam en naam werkgever). Tevens worden de gegevens van personen die geen accountant zijn, opgenomen in het klantenbestand om de deelnemer in de toekomst te kunnen informeren over het opleidingsaanbod. Indien een deelnemer bezwaar heeft tegen het opnemen van gegevens in het klantenbestand dan kan de deelnemer dat door middel van een schrijven of een e-mail

87

Postbus 7984 1008 AD Amsterdam Antonio Vivaldistraat 2 - 8 1083 HP Amsterdam T 020 301 03 01 F 020 301 03 02

Volg ons op twitter www.twitter.com/nbaopleidingen

Scan deze QR-code met een QR-lezer op uw smartphone om direct naar de site te gaan