Inhoudsopgave 1. ANALYSE VAN DE BESTAANDE TOESTAND...5

GOP Schaarbeek

Niet technische samenvatting

Inhoudsopgave 1.

ANALYSE VAN DE BESTAANDE TOESTAND...........................................................5

1.1. Stedenbouw en erfgoed ........................................................................................................................................... 5 1.1.1. 7 Bijzondere Bestemmingsplannen ................................................................................................................. 5 1.1.2. 19 wegen en 11 pleinen beheerd door het Gewest........................................................................................... 5 1.1.3. Talrijke assen, perspectieven en openbare pleinen .......................................................................................... 7 1.1.4. 35 beschermde monumenten en landschappen, 5 inschrijvingen op de bewaarlijst en 2.700 elementen opgenomen in de inventaris............................................................................................................................................. 9 1.2. Mobiliteit ................................................................................................................................................................ 11 1.2.1. 43% doorgaand verkeer ................................................................................................................................. 11 1.2.2. NMBS-stations: 1 internationaal, 1 nationaal en 1 gewestelijk station ......................................................... 13 1.2.3. 9 tramlijnen en 25 buslijnen .......................................................................................................................... 13 1.2.4. 10 Cambio-stations, 34 Villo-stations en 70 fietsers per uur in de ochtend................................................... 13 1.2.5. Trottoirs in goede staat, maar barrières voor voetgangers ............................................................................. 15 1.2.6. Verzadigde parkeerplaatsen op de openbare weg .......................................................................................... 17 1.3. Economisch en sociaal vlak................................................................................................................................... 19 1.3.1. Een bevolkingstoename ................................................................................................................................. 19 1.3.2. Een jonge bevolking ...................................................................................................................................... 19 1.3.3. Stagnerende inkomens beïnvloeden de gemeente-inkomsten........................................................................ 21 1.3.4. Hoge werkloosheidscijfers ............................................................................................................................ 21 1.3.5. Lichte stijging van de totale werkloosheid .................................................................................................... 23 1.3.6. 7 activiteitspolen en 5 handelskernen ............................................................................................................ 23 1.4. Geluid ..................................................................................................................................................................... 25 1.4.1. Luchtverkeersgeluid van meer dan 55 dB (A) in de hele gemeente .............................................................. 25 1.4.2. 9 zwarte punten op de weg en 4 op de spoorweg .......................................................................................... 25 1.4.3. Andere overlast: trams, activiteiten, buurtlawaai, bouwplaatsen................................................................... 27 1.5. Bodem en water ..................................................................................................................................................... 29 1.5.1. 638 potentieel verontreinigde percelen.......................................................................................................... 29 1.5.2. 49 m³ leidingwater per jaar en per inwoner ................................................................................................... 29 1.5.3. 6 overstromingsgevoelige wijken .................................................................................................................. 31 1.6. Biologische diversiteit............................................................................................................................................ 33 1.6.1. openbare groene ruimtes: 6% van het grondgebied ....................................................................................... 33 1.6.2. Een proactief en ecologisch beheer van de groene ruimtes ........................................................................... 35 1.6.3. 1 enkele natuurlijke ruimte ............................................................................................................................ 37 1.6.4. Een groen net, maar geen blauw net .............................................................................................................. 37 1.7. Energie.................................................................................................................................................................... 39 1.7.1. 95% fossiele energie (in het BHG) ................................................................................................................ 39 1.7.2. Slecht geïsoleerde Schaarbeekse gebouwen .................................................................................................. 39 1.7.3. Gemeente- en burgerinspanningen om het energieverbruik terug te dringen ................................................ 41 1.8. Afval........................................................................................................................................................................ 45 1.8.1. 450.000 ton huishoudelijk afval en 23% gesorteerd afval (in het BHG) ....................................................... 45 1.8.2. 71% van het afval buiten het BHG verwerkt ................................................................................................. 45 1.9. Lucht en klimaat.................................................................................................................................................... 47 1.9.1. Betere luchtkwaliteit, op CO2, fijn stof en POP's na..................................................................................... 47 1.9.2. Huisvesting en vervoer als bronnen van broeikasgassen ............................................................................... 47 1.10. De mens .................................................................................................................................................................. 49 1.10.1. Middelmatig wooncomfort ............................................................................................................................ 49 1.10.2. 2.600 sociale woningen ................................................................................................................................. 49 Aménagement sc

Augustus 2011

GOP Schaarbeek

1.10.3. 1.10.4.

Niet-technische samenvatting

226 plaatsen in crèches en 60.000 m² aan schoolruimte te bouwen tegen 2025 ............................................ 49 Een veelvoud aan collectieve voorzieningen op gemeenteniveau ................................................................. 55

2.

STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN.......................................................................57

2.1.

Prioriteiten ............................................................................................................................................................. 57

3.

OPERATIONELE DOELSTELLINGEN ......................................................................60

3.1.

Lijst van de GemOP-projecten............................................................................................................................. 60

3.2.

Liist van de projecten van de andere plannen en de andere operators............................................................. 68

3.3.

Synthese Kaarte ..................................................................................................................................................... 73

3.4.

Verwachtingen van de gemeente tegenover de andere openbare actoren ........................................................ 78

4. VERENIGBAARHEID VAN HET GEMOP MET DE ANDERE PLANNEN EN PROGRAMMA'S..................................................................................................................80 4.1.

Verenigbaarheid met de Europese, federale en gewestelijke algemene plannen ............................................. 80

4.2.

Verenigbaarheid van de doelstellingen met die van de gewestelijke sectorplannen ........................................ 81

4.3. Verenigbaarheid van de projecten met die van de Gemeentelijke Ontwikkelingsplannen van Brussel-stad en Evere.............................................................................................................................................................................. 82 4.4. Verenigbaarheid van de projecten met die van andere sectorplannen van de Gemeente en andere operatoren .......................................................................................................................................................................... 82 4.5.

Overeenstemming tussen de projecten en de doelstellingen van het GemOP .................................................. 82

4.6.

Indicatoren ............................................................................................................................................................. 83

5. SAMENVATTING VAN DE OPMERKINGEN DIE UIT HET OPENBAAR ONDERZOEK NAAR VOREN KWAMEN............................................................................85

Amébagement sc

2

Commune de Schaerbeek

Amébagement sc

Résumé non technique

3



INLEIDING

Dit document is een samenvatting van het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan en van de Lokale Agenda 21. Het volledige rapport is beschikbaar bij de dienst Strategische en Duurzame Ontwikkeling. Het rapport bestaat uit 4 delen waarvan dit document een samenvatting is: 1. De diagnose: aan de hand van 10 thema’s geeft dit eerste deel een samenvatting per wijk, net als een transversale diagnose waarin alle eerder gestarte gemeentelijke acties worden opgesomd. Op basis van die drie documenten konden de troeven en zwakke punten op het grondgebied van de gemeente opgespoord worden; 2. De strategische doelstellingen: dit document, onderverdeeld in 3 belangrijke uitdagingen en 10 prioriteiten, is de backbone waaraan alle geplande projecten vastgehaakt worden; 3. De operationele doelstellingen: een honderdtal projectfiches beschrijft en hiërarchiseert alle acties die tegen 2021 nodig zijn om een oplossing te vinden voor de strategische doeleinden. Naast die specifieke projecten van het GemOP zijn er nog andere acties voorzien in andere plannen (SPP, GMP…) en door andere operatoren (OCMW, politie, Gewest, MIVB, Beliris, privé…). Al deze projecten worden samengevat in een algemene tabel en weergegeven op 4 kaarten; 4. Het milieueffectenrapport: dat drie rollen vervult: nagaan of het GemOP verenigbaar is met de andere gemeentelijke, gewestelijke en federale plannen; de milieueffecten inventariseren en de opvolging van het GemOP garanderen dankzij indicatoren en een nauwkeurige uitvoeringsplanning voor alle projecten. De opstellingsprocedure van het GemOP begon in 2008 en bestond uit 4 stappen: • • •

•

Een interne fase: uitgevoerd door een studiebureau dat zijn milieu- en stedenbouwexpertise inbracht om een diagnose op te stellen, projecten voor te stellen (20 % van alle projecten van het GemOP) en alle documenten van het GemOP te schrijven; Een externe fase voor alle doelgroepen: opgebouwd rond openbare vergaderingen in de wijken, toegankelijk voor alle inwoners, om de diagnose te schragen, projecten voor te stellen (10 % van alle projecten van het GemOP) en het definitieve GemOP te valideren; Een externe fase door het bestuur: bestaande uit een dertigtal werkvergaderingen voorbehouden voor de leden van het gemeentebestuur om de diagnose te schragen, projecten voor te stellen (50 % van alle projecten van het GemOP) en het definitieve GemOP te valideren; De validatie door een stuurcomité samengesteld uit een evenredig aantal afgevaardigden van het college en van het gemeentebestuur. Zijn taak bestond erin projecten voor te stellen (20 % van alle projecten van het GemOP) en alle stappen in het GemOP te valideren.

Het GemOP-LA21 werd zo opgevat en opgesteld dat het plan zowel qua inhoud als qua structuur nog kan evolueren. Elk jaar volgt er een evaluatie om de vorderingen van de verschillende projecten te beoordelen, de indicatoren bij te werken en de toevoeging van nieuwe projecten te valideren.

Amébagement sc

4


1.

ANALYSE VAN DE BESTAANDE TOESTAND

1.1.

STEDENBOUW EN ERFGOED

1.1.1.

7 Bijzondere Bestemmingsplannen


Het gebied telt momenteel zeven gebieden waarop een BBP van toepassing is: -

BBP nr. 9 omvat het gebied rond het vroegere kerkhof in Terdelt, met inbegrip van het sportcomplex van Terdelt en de bouwblokken ten zuiden (tot de Gustave Latinislaan) en ten westen (Guillaume Kennisstraat) daarvan. De tuinwijk maakt geen deel uit van de perimeter. Het oorspronkelijke BBP dateert uit 1961 en werd gewijzigd in 1961, 1968 en 2005;

-

BBP nr. 12 omvat de huizenblokken rond het Houffalizeplein, met uitzondering van het blok waarin het Neptuniumzwembad en de Bruseliatoren gelegen zijn. Dit BBP dateert uit 1961;

-

BBP nr. 16 omvat alleen het huizenblok gelegen tussen de Adolphe Marbotinstraat, Lindestraat, Joseph Wautersstraat en Jules Destréestraat. Dit kleine BBP werd goedgekeurd in 1979;

-

BBP nr. 19: omvat de Noordwijk, vanaf het Noordstation tot het Gaucheretplein. Het oorspronkelijke BBP van 1967 werd in 1978 gewijzigd. Het BBP voor de Gaucheretwijk werd in 2005 afgerond;

-

BBP nr. 43 omvat het Walckierspark en de gevelrijen langs dat park. Dit BBP werd goedgekeurd in 1993;

-

BBP nr. 45 omvat een klein deel van spoorlijn nr. 161 en de groene omgeving ervan die op het GBP als groengebied staat aangeduid. Dit kleine BBP werd goedgekeurd in 1993;

-

BBP nr. 46 omvat alleen het huizenblok gelegen tussen de Haachtsesteenweg en de Rogier-, Seutin- en Josaphatstraat. Dit BBP werd goedgekeurd in 1996.

Nog drie andere ontwerpen van BBP liggen momenteel ter studie of zijn nu in uitvoering: het BBP Josaphat, het BBP Reyers en het BBP Masui-Vooruitgang. De laatste twee jaar heeft de gemeente een aantal oude BBP's laten schrappen: plannen die doorgaans slechts op één enkel huizenblok van toepassing waren en waarvan de stedenbouwkundige opties verouderd of niet meer geschikt waren. Tussen 2007 en 2009 werden zes oude BBP's geschrapt.

1.1.2.

19 wegen en 11 pleinen beheerd door het Gewest

Bepaalde wegen in de gemeente zijn gewestwegen. Het gaat doorgaans om hoofdwegen. Wat betekent dat het grondvlak van de weg, inclusief trottoirs en directe omgeving, eigendom is van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dergelijke wegen worden beheerd en onderhouden door de gewestdiensten (Brussel Mobiliteit, Net Brussel en Leefmilieu Brussel). De voornaamste gewestwegen: -

de E40-snelweg

-

de Auguste Reyers- (inclusief het viaduct), Generaal Wahis-, Lambertmont-, Koning Albert II-, Leopold III- en Simon Bolivarlaan

-

de Leuvense- en Haachtsesteenweg

-

de Diamant-, Eugène Plasky-, Roodebeek-, Koninginne- en Britsierslaan

-

de Konings-, Notelaar-, Paleizen-, Vooruitgangs- en Kolonel Bourgstraat.

De lanen van Middenring worden onderzocht in het kader van een algemene heraanleg die de beperking van het aantal centrale rijstroken plant, net als de (her)aanleg van ventwegen, de heraanleg van het E40eindpunt en van het Diamantkruispunt. Verschillende pleinen langs die wegen zijn eveneens van het Gewest: Meiserplein, Daillyplein, Jamblinne de Meuxplein, Liedtsplein, Koninginneplein, Vergotesquare, Eugène Plaskyplein, Masuiplein, Gaucheretplein, Solvayplein en Poggeplein. Daarnaast bestaan er ook bovengemeentelijke wegen die eigendom zijn van de gemeente, maar door Net Brussel onderhouden worden: Brabantstraat, Aarschotstraat, Allardstraat, Kwatrechtstraat (tussen Aarschot en Brabant), Rogierstraat (tussen Aarschot en Brabant), Hoogvorst-, Potter- en Liedtsstraat. Amébagement sc

5


Amébagement sc


6


1.1.3.


Talrijke assen, perspectieven en openbare pleinen de

Schaarbeeks grootste troef op het vlak van openbare ruimtes is zijn enorme architecturale erfgoed (19 eeuw) en stedenbouwkundig patrimonium (assen, perspectieven, stervormige pleinen, park).

Deze dimensie van de gemeentelijke ontwikkeling heeft de voorbije tien jaar een opmerkelijke evolutie gekend. De wijkcontracten maakten immers de recente of nakende renovatie mogelijk van een substantieel aantal lokale straten en pleinen in het westen van Schaarbeek en in de omgeving van het station van Schaarbeek (Stephenson-, Lehon-, Prinses Elisabeth-, Verboeckhoven- en Houffalizeplein) De volledige heraanleg van het Gaucheretplein werd gefinancierd met de stedenbouwkundige lasten op kantoorprojectontwikkelingen (Elypse Building en Zenithtoren) Met diverse gewestbijdragen konden onlangs nog assen gerenoveerd worden zoals het Koninklijk Tracé (gedeeltelijke renovatie van Koningsstraat, Koninginnelaan, Liedtsplein) en de Haachtsesteenweg. Langs de as Sint-Maria - Colignon - Station van Schaarbeek zijn nog diverse herwaarderingsprojecten noodzakelijk. Momenteel is er een studie in die richting bezig. Deze wordt mee gefinancierd door het samenwerkingsakkoord Beliris (zie projecten). Het Josaphatpark, tot slot, vormt een prachtig focuspunt voor een reeks van aan te leggen groene routes (binnen het groene netwerk) die de gemeente een "groener imago" kunnen geven en inspelen op de effecten van het reliëf (het park, Rogierlaan). In 2008 werd een grootschalige en algemene renovatie van het park opgestart. De werkzaamheden werden voornamelijk door de federale overheid gefinancierd via het samenwerkingsakkoord Beliris. Een van de hoofdassen wordt gevormd door alle straten en perspectieven vanaf de Koninklijke SintMariakerk tot aan het station van Schaarbeek. Deze "erfgoedroute" bevestigt de leesbaarheid van de piek tussen de hellingen van de Zenne- en Maalbeekvallei. Ze wordt getypeerd door belangrijke landmarks en door evenwijdige of haakse vergezichten naar markante blikvangers op de toppen of flanken van de omliggende valleien: zichten op de kerk van Laken via de Koninginnelaan, de Bertrandlaan naar het Josaphatpark, de Rogierstraat en –laan tot het Meiserplein en, in Sint-Joost, de Schaarbeekse poort naar de basiliek. Het oostelijk deel van de gemeente ligt op een hoogte die de bovenvermelde valleien scheidt van de Woluwevallei.

Naast de 11 pleinen die door het Gewest beheerd worden, telt Schaarbeek nog 39 gemeentelijke openbare ruimtes en pleinen. Het gaat zowel om grotendeels verharde pleinen als om beplante en vergroende openbare ruimtes (of zelfs grasperken). Van die in totaal 50 openbare ruimtes en pleinen zijn er 21 in goede staat en 29 in een verouderde staat (de heraanleg van 14 van die plaatsen wordt nu onderzocht). Sinds 1997 werden er zeven wijkcontracten uitgevoerd in de gemeente (waarvan er nog één in uitvoering is), voornamelijk in het westelijke deel van het grondgebied: de wijk "Paviljoen" in 1997-2001, de wijk "Brabant" in 2000-2004, de wijk "Aarschot-Vooruitgang" in 2001-2005, de wijk "Jeruzalem" in 2003-2007, de wijk "Prinses Elisabeth" in 2005-2008, de wijk "Lehon-Kessels" in 2006-2009 en de wijk "Navez-Portaels" in 2009-2012. Recent nog keurde het Gewest een nieuw wijkcontract goed: "Wijnheuvelen - Josaphat". De nieuwe Gemeentelijke Stedenbouwkundige Verordening (GemSV), van kracht sinds 8 november 2010, wil een oplossing bieden voor de stedenbouwkundige uitdagingen in het Schaarbeek van vandaag. Het plan bevat nieuwe praktijken en technologieën op het vlak van duurzame architectuur en stedenbouw. Daarnaast pakt het de problematiek van de woningopsplitsing aan. Naast het GemSV werd een start gemaakt met zonale verordeningen. Twee daarvan liggen nu op de ontwerptafel: een voor de Bloemenwijk en een voor de Terdeltwijk (met inbegrip van de Paul Leduc- en Camille Wollèsstraat). Later volgen er nog meer zonale verordeningen en dat minstens voor de volgende perimeters: het Colignonplein en omgeving, de Louis Bertrandlaan, en de Huart Hamoirlaan en omgeving.

Amébagement sc

7


Amébagement sc


8


1.1.4.


35 beschermde monumenten en landschappen, 5 inschrijvingen op de bewaarlijst en 2.700 elementen opgenomen in de inventaris

De gemeente telt 35 waardevolle monumenten, gebouwen of sites die officieel als "beschermd" geregistreerd zijn. Het gaat om: -

het Gemeentehuis;

-

het Station van Schaarbeek;

-

de koninklijke Sint-Mariakerk en omgeving, de Sint-Jan- en Nikolaaskerk, de Sint-Suzannakerk en omgeving, en de Sint-Servaaskerk;

-

een school in de Roodebeeklaan op nr. 59, 1 en 103;

-

het Huis Autrique in de Haachtsesteenweg 266, de Woning Fournier op de Vergotesquare 45, het Huis Verhaege in de Louis Bertrandlaan 43, het Huis Leblicq door Henri Jacobs op het Weldoenersplein 5 en het Huis Charles Fortin op het Weldoenersplein 6;

-

diverse gebouwen: twee eclectische huizen in de Louis Bertrandlaan 1 en 2, een gebouw in de Koningsstraat 328, drie gebouwen door Henri Jacobs in de Maarschalk Fochlaan 7, 9 en 11, een huis op de Vergotesquare 16, een herenhuis in de Ooststraat2, een appartementsgebouw "Les pavillons français" in de Notelaarsstraat 282 en een gebouw op de hoek van de Post- en Paleizenstraat;

-

twee wachthuisjes: een in de Louis Bertrandlaan en een in de Haachtsesteenweg;

-

de Magritte-stèle;

-

het Josaphatpark;

-

het Koninginneplein;

-

de Binnengaarde der Gefusilleerden (Kolonel Bourgstraat);

-

het Huis der Kunsten en tuin, Haachtsesteenweg;

-

het volledige Weldoenersplein, met inbegrip van het Monument aan de Weldoeners;

-

de schoolgebouwen van gemeenteschool nr. 1 in de Josaphatstraat 229-241 en de Bijenkorfstraat 30;

-

het voormalig Walckiersdomein in de Chaumontelstraat 5 tot 9;

-

drie appartementsgebouwen van architect Strauven, Louis Bertrandstraat 53 tot 65.

Ook voor drie andere monumenten werd er een beschermingsprocedure opgestart: school nr. 14 in de Capronnierstraat, een huis op een driehoekig perceel in de André Van Hasseltstraat en de Lalaing-mast op het kruispunt van de Bertrand- en Deschanellaan (aanvraag principieel goedgekeurd). Daarnaast staan er nog 5-6 elementen in de gemeente op de bewaarlijst, waaronder werkplaatsen van kunstenaars en opmerkelijke bomen, terwijl er ook X opmerkelijke elementen in de erfgoedinventaris zijn opgenomen. Deze zijn over de hele gemeente verspreid, hoewel we drie gebieden met een hoge concentratie van erfdelen zien: -

een erg verdicht en structurerend gebied, vanaf de as van de Koningsstraat / Koninklijke SintMariastraat tot aan het station van Schaarbeek met gebieden die op deze as aansluiten: de Louis Bertrandlaan tot aan het Josaphatpark, de Huart Hamoirwijk en de wijk rond het station van Schaarbeek plus de Rogierstraat- en laan en omgeving;

-

lineaire of kleinschalige gebieden zoals de gebieden aansluitend op de lanen van de tweede Ring en omgeving, net als het Jamblinne De Meuxplein en omgeving;

-

de tuinwijk Terdelt.

Amébagement sc

9


Amébagement sc


10


1.2.

MOBILITEIT

1.2.1.

43% doorgaand verkeer


Het totale verkeer kan onderverdeeld worden in drie categorieën: het plaatselijk verkeer binnen de gemeente Schaarbeek, het verkeer tussen Schaarbeek en de andere gemeentes (herkomst en bestemming) en het eigenlijke doorgaande verkeer. Het verkeer zou als volgt uitgesplitst zijn (tijdens de ochtendspits): - het plaatselijke verkeer binnen de gemeente vertegenwoordigt nauwelijks 8,5%, dit is minder dan één op tien voertuigen; -

het verkeer tussen Schaarbeek en de andere gemeentes: 48,5 waarvan ongeveer de helft naar Schaarbeek en de helft naar de andere gemeentes;

-

het doorgaand verkeer: 43%.

Dat autoverkeer wordt gegenereerd door tal van polen die verplaatsingen met zich meebrengen: het gaat om lokale polen (scholen, kantoren, bedrijven en handelskernen) die soms tamelijk groot zijn (Reyers en Brabantstraat), maar ook om externe belangrijke polen die het verkeer binnen de gemeente sterk beïnvloeden (Europese wijk Schuman-Leopold, historisch stadscentrum, Noord-Rogierwijk, NAVO). Deze wijken noteren een hoge concentratie aan kantoren, administraties en handelszaken. Ze genereren dus een aanzienlijk autoverkeer, wat meteen ook het grote aandeel aan doorgaand verkeer verklaart.

Wat voertuigenaantallen betreft zijn de voornaamste gewestassen momenteel (nog net niet) verzadigd: vooral de Reyers-, Wahis- en Lambermontlaan. Dat geldt ook voor de radiale wegen richting centrum waar het 's ochtends doorgaans drukker is: Haachtsesteenweg, Leuvensesteenweg, Rogierlaan en Roodebeeklaan. Terwijl het verkeer uit de stad dan weer drukker is in de namiddag. Toch is er vaak ook veel verkeer in de tegengestelde richting. Het Meiserplein is een concentratiepunt waar verschillende grote assen voorbijkomen en is bovendien een knooppunt voor het verkeer op de lokalen en interwijkenwegen. Op werkdagen is het plein nagenoeg een hele dag lang verzadigd, vooral tijdens de spitsuren. De huidige inrichting van dat "plein" is problematisch op het gebied van veiligheid, toegankelijkheid, oversteekbaarheid en inneming van de openbare ruimte. Op de interwijkenwegen is er eveneens druk verkeer, terwijl die wegen vaak tamelijk smal zijn. De meeste van die wegen zijn verzadigd of bijna verzadigd. Vele lokale verzamelwegen en wijkwegen krijgen een verkeersstroom te verwerken die niet op hun typologie berekend is en zijn bijgevolg quasi verzadigd tot het maximum (bijv. Helmetsesesteenweg, Diamantlaan, Deschanellaan, Koninklijke Sint-Mariastraat, Gaillatstraat, Prinses Elisabethlaan enz.).. Deze wegen worden als hoofdroute gebruikt door het doorgaand verkeer. De analyse van het doorgaand verkeer op wegen met een onaangepaste typologie toonde aan dat nagenoeg de hele gemeente met dit probleem krijgt af te rekenen. Dat verkeer, in combinatie met het type van wegdek, is de voornaamste bron van geluidsoverlast en hinder voor de leefkwaliteit van de buurtbewoners. Het zware verkeer, zoals vrachtwagens en bussen, gebruikt voornamelijk de lanen van de Middenring en de Leuvensesteenweg, maar de aanwezigheid van KMO's brengt ook in de wijken zwaar verkeer met zich mee (Huart Hamoir, Navez of Stephenson, bijvoorbeeld).

Amébagement sc

11


Amébagement sc


12


1.2.2.


NMBS-stations: 1 internationaal, 1 nationaal en 1 gewestelijk station

Het Noordstation geniet een uitstekende bediening en biedt meerdere rechtstreekse verbindingen naar de meeste grote stations van het land, naast meer lokale verbindingen naar de Waalse en Vlaamse rand. Ook bepaalde internationale treinen gebruiken dit station. Uit het station van Schaarbeek vertrekken er enkele IC-treinen naar de Vlaamse rand (agglomeraties Antwerpen en Leuven) en Waalse rand (uitsluitend naar Henegouwen), maar er rijden hoofdzakelijk stoptreinen. Alle verbindingen naar het zuiden en westen van Brussel komen voorbij de drie stations van de noord-zuidverbinding en bieden dus tal van snelle en rechtstreekse aansluitmogelijkheden naar de grote steden van het land. De Meiserhalte biedt uitsluitend verbindingen naar Mechelen/Vilvoorde en Halle, met een stop in de Merodehalte waar men een aansluiting op de metro heeft. Jammer genoeg wordt deze lijn 's avonds (laatste treinen rond 20 u) en in het weekend niet bediend. Drie nieuwe haltes zijn aangewezen: bij Josaphat (vanwege de vastgoedontwikkeling in het gebied), Rogier en bij Verboeckhoven (ingeschreven in het GewOP). Toch zijn deze haltes niet opgenomen in het recentste exploitatieschema van het toekomstige GEN

1.2.3.

9 tramlijnen en 25 buslijnen

Het openbaarvervoernet is voornamelijk gestructureerd rond de tram- en buslijnen van de MIVB en rond buslijnen van De Lijn. De tramlijnen bieden een verbinding naar belangrijke polen of naar NMBS-stations. De buslijnen verzekeren een meer lokale bediening tussen de wijken. Bepaalde haltes op het net zijn erg populair (Verboeckhoven, Liedts, kruispunt Haacht - Rogier, kruispunt Rogier - Wijnheuvelen…), elke dag stappen er enkele duizenden mensen op of af. Die drukte leidt tot acute verzadigingsproblemen tijdens de spits op het Schaarbeekse deel van diverse lijnen: tram 23 "Heizel / Zuidstation", tram 25 "Rogier / Boondaelstation, tram 55 "Rogier / Bordetstation", tram 56 "Station van Schaarbeek / Noordstation", bus 59 " Bordet / Ziekenhuis Etterbeek Elsene" en bus 65 "Bourget / Centraal station". Sommige van die lijnen hebben een eigen bedding (lanen van de Middenring en bepaalde gedeeltes in de Rogierlaan). Buiten die eigen beddingen worden de overige lijnen sterk beïnvloed door de drukte van het autoverkeer. Dat beperkt de reissnelheid van de bussen en trams, vooral tijdens de spitsuren. Er wordt gewerkt aan een nieuwe tramlijn op de Leopold III-laan die volledig heraangelegd wordt. Deze lijn verzekert een extra verbinding tussen de lanen van de Middenring en het nieuwe MIVB-depot in Haren dat bestemd is voor het rangeren en onderhouden van de 3000-trams. De nieuwe verbinding moet het openbaarvervoeraanbod uitbreiden in het noordoostelijk deel van het Gewest (verbinding met de NAVO in een nabije toekomst en met Zaventem op iets langere termijn) en de bediening naar het depot via tramlijn 55 moeten verlichten, wat aangenamer zou zijn voor de inwoners van de Helmetsesesteenweg.

1.2.4.

10 Cambio-stations, 34 Villo-stations en 70 fietsers per uur in de ochtend

De alternatieve vervoermiddelen zijn goed vertegenwoordigd in Schaarbeek: de gemeente telt 10 Cambiostations en 34 Villo-stations (888 fietspalen) binnenkort gevolgd door nog 5 nieuwe stations. Op de Josaphatsite na (niet verstedelijkt), wordt de gemeente goed bediend door het systeem van gedeelde fietsen (niet beschikbaar in de Penséestraat, Philomènestraat en op het Gaucheretplein), terwijl het systeem van gedeelde wagens nog kan verbeteren (niet beschikbaar in Riga, Chazal, Masui en de Grosjeanlaan). Het succes van deze systemen is sterk toegenomen: in 2003 telde het Cambio-systeem nog 18 gebruikers tegenover 527 in 2009 en 1.062 begin 2011). Daarnaast zijn er 10 taxistations in de gemeente: Station van Schaarbeek, Riga, Verboeckhoven, Liedts, Solvay, Noordstation, Aarschot, Weldoeners, Dailly en Meiser.

Amébagement sc

13


Amébagement sc


14



Het aantal fietsverplaatsingen binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de laatste jaren sterk gestegen. Volgens het Fietsobservatorium zou het aantal fietsers in het Gewest de voorbije tien jaar met meer dan 150% toegenomen zijn. Op gemeentelijk niveau worden er sinds 2002 gegevens verzameld op 6 telpunten. De resultaten geven aan dat het aantal fietsers met nagenoeg 270% is toegenomen tussen 2002-2010, dus bijna het dubbele van de gemiddelde stijging die voor het hele Gewest werd waargenomen. In 2010 bedroeg de frequentie meer dan 1 fiets/minuut op alle telpunten tijdens de ochtendspits (Dailly, rotonde Deschanel, kruispunt Lambermont-Navez, kruispunt Latinis-Gilisquet, kruispunt Leopold III-Wahis en Liedtsplein) In 2002 werden er 26,5 fietsers per uur geteld en 71,58 in 2010. Verschillende gewestelijke fietsroutes lopen door de gemeente: -

GFR1 die Evere met het stadscentrum verbindt via Sint-Joost en Schaarbeek. Vanaf PrévostDelaunay splitst de GFR zich op in twee routes naar Evere (route 1A en 1B);

-

GFR2 die Sint-Pieters-Woluwe en Sint-Lambrechts-Woluwe met het stadscentrum verbindt via het Jubelpark en de Wetstraat langs Diamant en de Roodebeeklaan.

De stedenbouwkundige vergunning voor GFR11 werd uitgereikt en de werkzaamheden gingen van start in april 2009. Deze route doorkruist het centrum van de gemeente van noord naar zuid, langs de Paul Deschanellaan en Voltairelaan, en loopt dan naar Neder-Over-Heembeek via de Van Praetbrug. Randweg A en B moeten nog aangelegd worden. In het Gemeentelijk Mobiliteitsplan werden nog gemeentelijke fietspaden uitgestippeld in aanvulling op de GFR. Wat verkeersveiligheid betreft, zien we dat de knelpunten voor fietsers dezelfde zijn als die voor de voetgangers (zie punt "voetgangersverkeer"). In de gemeente zijn er al heel wat parkeerplaatsen, vooral in de buurt van grote polen die verkeer genereren (NMBS-stations, voornaamste MIVB-haltes, openbare gebouwen, kruispunten in woonwijken en handelskernen). De meeste van deze plaatsen zijn niet overdekt. Omdat er nogal wat appartementsgebouwen of opgesplitste huizen zijn in de gemeente, neemt de problematiek van de fietsenstalling toe. Veel bewoners beschikken in hun gebouw immers niet over een ruimte waar ze hun fiets op een veilige manier kunnen stallen. In die context ontwikkelde de gemeente een proefproject met gesloten fietsboxen in de openbare ruimte (18 boxen in een eerste fase).

1.2.5.

Trottoirs in goede staat, maar barrières voor voetgangers

De leefbaarheid en veiligheid van het voetgangersverkeer binnen de gemeente worden bemoeilijkt door de aanwezigheid van diverse barrières, zoals de lanen van de Middenring, de andere gewestwegen en de spoorweg in de Noordwijk. De oversteekplaatsen op de lanen van de Middenring staan bekend als moeilijk op bepaalde plaatsen: Meiserplein, Blauweregenlaan en Chazallaan. Soms hebben voetgangers niet voldoende tijd om over te steken (de verkeerslichten veranderen te snel van fase). Andere wegen kampen met een tekort aan beveiligde voetgangersoversteekplaatsen: Leuvensesteenweg ter hoogte van het Meiserstation, Notelaarstraat, Rogierlaan ter hoogte van het Vaderlandsplein, de Groen- en Brabantstraat en de Gilisquet-, Azalea- en Daillylaan. In het grootste deel van de gemeente zijn de trottoirs in goede staat. In sommige straten zijn ze er minder goed aan toe. Toch is er de laatste jaren een opmerkelijke verbetering te constateren, vooral via de wijkcontracten. Hoewel de openbare ruimtes in Schaarbeek doorgaans erg royaal zijn, krijgt de auto op sommige plaatsen iets te veel ruimte toebedeeld. Die ruimte kan beter benut worden voor voetgangers en fietsers.

Amébagement sc

15


Amébagement sc


16


1.2.6.


Verzadigde parkeerplaatsen op de openbare weg

De gemeente Schaarbeek heeft af te rekenen met een bijzonder zware parkeerdruk, zowel overdag als 's nachts, als gevolg van het grote aantal wagens en vrachtwagens dat in de gemeente parkeert. De toestand verschilt sterk van wijk tot wijk. 's Avonds leidt de bewonersdruk tot aanzienlijke parkeerproblemen op de volgende plaatsen: -

tussen de Masui- en Vooruitgangsstraat;

-

tussen het Bremerplein en de Th. Vinçottestraat tussen de Roodebeeklaan, de Plaskylaan en de Reyerslaan.

De wegen in deze zones hebben een bezettingsgraad van meer dan 100%, wat betekent dat een aantal wagens verkeerd geparkeerd staat: op kruispunten, trottoirs, fietspaden enz. De naburige wijken (id est 75% van het grondgebied van de gemeente in de eerste kroon) noteren 's nachts ook een bezettingsgraad tussen 90 en 100%. De voornaamste knelpunten in het parkeeraanbod overdag zijn een meer lokaal gegeven. De problemen zijn in de volgende zones geconcentreerd: -

de wijk Masui / Vooruitgang / Noordstation:

-

de wijk Paleizen / Lehon / Deschanel;

-

de wijk Leuven / Ardense jagers / Pelletier / Reyers.

Sinds 2004 zijn steeds meer plaatsen in de gemeente betalende zones of blauwe zones geworden. Parkeerkaarten worden gratis uitgereikt aan de Schaarbeekse gezinnen, a rato van één kaart per gezin. Nadat het betalend parkeren was ingevoerd, werd vastgesteld dat dit systeem de druk in de betreffende zones wel verlichte, maar dat de parkeerproblemen naar de omliggende straten opschoven. 's Avonds zijn er voor de buurtbewoners niet voldoende parkeerplaatsen meer om aan alle parkeernoden op de openbare weg te voldoen als gevolg van de bevolkingstoename gecombineerd met de stijgende motorisatiegraad die de gemeente de voorbije jaren heeft gekend. Welke maatregelen of beslissingen er ook genomen worden, het GemMP concludeert hoe dan ook dat het parkeeraanbod op de openbare weg slechts heel plaatselijk uitgebreid kan worden. Daarom moeten er andere alternatieven onderzocht worden, waaronder de mogelijkheid om privéparkings van handelszaken en kantoren buiten de openingsuren ter beschikking van de bewoners te stellen.

Amébagement sc

17


Amébagement sc


18



1.3.

ECONOMISCH EN SOCIAAL VLAK

1.3.1.

Een bevolkingstoename

Op 31 december 2011 telde de gemeente Schaarbeek 126.393 inwoners.. De stijging van het aantal inwoners in 2008 kadert in een continue uitbreidingsfase die in 1995 werd ingezet (met uitzondering van 2004, toen het aantal inwoners stagneerde). In de periode 1995-2005 kwamen er elk jaar gemiddeld 750 inwoners bij, wat neerkomt op een jaarlijkse toename van ongeveer 0,75%. Die toename raakte de laatste 4 jaar in een hogere versnelling met 1.500 bijkomende inwoners in 2005 en 2006 en 2.500 bijkomende inwoners in 2007 en 2008. De gemiddelde toename van de laatste drie jaar vertegenwoordigt een jaarlijks gemiddeld percentage van 1,5%. Die toename volgt na een aanzienlijke daling van het aantal inwoners tussen 1970 en 1990. In die periode zag de gemeente Schaarbeek meer dan 15.000 inwoners vertrekken op 20 jaar tijd. De demografische evolutie in Schaarbeek leunt sterk aan bij die van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: een daling van het aantal inwoners tussen 1970 en 1990 gevolgd door een continue bevolkingsaangroei sinds het midden van de jaren 1990. Wat de toekomstige evolutie betreft, meent het Federaal Planbureau dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zo'n 1.200.000 inwoners zal tellen in 2020. Dat komt neer op een vermeerdering met 20% in verhouding tot 2008, wat een jaarlijkse groei van 1,65% vertegenwoordigt. Gaan we uit van dezelfde jaarlijkse evolutie voor Schaarbeek, dan kunnen we de Schaarbeekse bevolking op minstens 145.000 inwoners schatten voor 2020, wat 24.000 potentiële bijkomende inwoners betekent.

1.3.2.

Een jonge bevolking

Met een gemiddelde leeftijd van 34,7 jaar per 1 januari 2007, is Schaarbeek de op een na jongste gemeente van België, na Sint-Joost-ten-Node. VERDELING IN LEEFTIJDSGROEPEN GEMIDD.

ENTITEIT

LEEFTIJD

0-19 JAAR

20-64 JAAR

65 JAAR EN >

Gemeente Schaarbeek;

34,7

27,5%

58,8%

13,7%

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

37,7

24,1%

61,1%

14,8%

België

40,9

23,0%

59,9%

17,1%

Bronnen: FOD Economie

De verdeling van de verschillende leeftijdsgroepen varieert binnen het gemeentelijke gebied. De jonge bevolking is voornamelijk in de westelijke helft van de gemeente te vinden. PERCENTAGE VAN DE BEVOLKING VOOR ELKE LEEFTIJDSGROEP GEMEENTESECTOR 0-19 JAAR

20-39 JAAR

40-59 JAAR

60-79 JAAR

> 80-JAAR

Sint-Maria/Colignon/Verboeckhoven

30,6%

37,0%

20,6%

10,0%

1,8%

Elisabeth/Riga/Helmetse

28,8%

34,7%

22,4%

11,4%

2,6%

Bloemen/Foucart/Leopold

23,7%

26,7%

25,0%

17,5%

7,1%

Reyers/Plasky/Meiser

19,6%

35,6%

24,8%

14,2%

5,8%

Vaderland/Dailly/Weldoeners

24,7%

35,9%

24,6%

11,2%

3,5%

Brabant/Noord/Paviljoen

31,4%

36,7%

20,9%

9,8%

1,2%

Bronnen: FOD Economie – DG Statistiek

Amébagement sc

19



Evolution de la population de la commune de Schaerbeek entre 1991 et 2008 125000

120000

115000

110000

105000

20 10

20 09

20 08

20 07

20 06

20 05

20 04

20 03

20 02

20 01

20 00

19 99

19 98

19 97

19 96

19 95

19 94

19 93

19 92

19 91

19 90

100000

Pyramide des âges de la population de Schaerbeeek- 1er janvier 2007 95 et + 90 à 94 ans 85 à 89 ans 80 à 84 ans 75 à 79 ans 70 à 74 ans 65 à 69 ans 60 à 64 ans

Ages

55 à 59 ans 50 à 54 ans 45 à 49 ans 40 à 44 ans 35 à 39 ans 30 à 34 ans 25 à 29 ans 20 à 24 ans 14 à 19 ans 10 à 14 ans 5 à 9 ans 0 à 4 ans

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

hommes

Amébagement sc

10

20

30

40

50

60

70

femmes

20


1.3.3.


Stagnerende inkomens beïnvloeden de gemeente-inkomsten

Het gemiddeld inkomen bedroeg 10.125 € per Schaarbeekse inwoner in 2006. Met dat cijfer komt de gemeente op de vijfde plaats in de rangschikking van de laagste gemiddelde inkomens in België. Het gemiddelde inkomen op de fiscale aangifte van de Schaarbeekse belastingplichtigen bedroeg 19.776 € in 2006. Dat bedrag ligt meer dan 5.000 € onder het nationale gemiddelde en meer dan 2.500 € onder het gewestgemiddelde. Het gemiddelde inkomen per aangifte van de Schaarbekenaars is sinds de jaren '90 niet meer significant gewijzigd. Deze cijfers geven aan dat het gemiddeld inkomen van de Schaarbeekse bevolking aan de lage kant is en sinds een paar jaar stagneert. De gemiddelde inkomensniveaus variëren naargelang de wijk: de Schaarbekenaren met hogere inkomens wonen rond het Josaphatpark en de Reyerslaan. De lagere inkomens vinden we in de wijken rond de Brabant-, Paleizen- en L'Olivierstraat

GEMIDDELD INKOMEN PER BELASTINGSAANGIFTE (INKOMSTEN 2005)

GEMEENTESECTOR Sint-Maria/Colignon/Verboeckhoven

17.176 €

Elisabeth/Riga/Helmetse

19.318 €

Bloemen/Foucart/Leopold

22.490 €

Reyers/Plasky/Meiser

24.586 €

Vaderland/Dailly/Weldoeners

21.120 €

Brabant/Noord/Paviljoen

17.803 €

Bronnen: FOD Economie – DG Statistiek

Deze stagnatie in de evolutie van het Schaarbeekse gemiddelde inkomen heeft een rechtstreekse impact op de inkomsten van de gemeente: die inkomsten stagneren eveneens, terwijl de uitgaven (vooral de sociale uitgaven) in stijgende lijn gaan.

1.3.4.

Hoge werkloosheidscijfers

De werkloosheid onder de Brusselse bevolking is twee keer hoger dan het nationale gemiddelde. Het Gewest registreert 17,2% werkzoekenden tegenover 7,5% voor heel België. Vooral de jongerenwerkloosheid is bijzonder hoog in het hele Gewest: 34,4% tegen 18,8% op nationaal niveau. Op gemeentelijk niveau bedroeg de werkloosheidsgraad 26% in 2007, op gelijke voet met Sint-Gillis. Slechts twee gemeentes noteren nog hogere cijfers: Sint-Jans-Molenbeek (29%) en Sint-Joost-ten-Node (31%). De cijfers van de jongerenwerkloosheid zijn alarmerend: 36% in 2007 DATUM

NWW IN SCHAARBEEK

NWW IN BHG

AANDEEL SCHAARBEEKSE NWW IN BHG

31/12/2004

13.060

92.285

14,2%

31/12/2006

13.137

93.656

14%

31/12/2008

12.972

94.119

13,8%

31/03/2009

13.440

97.160

13,8%

Bronnen: Plaatselijk economieloket van Schaarbeek

De relatieve verhouding werkzoekenden in Schaarbeek tegenover het totale aantal in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stemt overeen met een gemiddelde van 14%. De totale bevolking van de gemeente Schaarbeek maakt 11,3% van de totale bevolking van het Gewest uit. Er zijn dus relatief meer werkzoekenden in Schaarbeek dan in de andere Brusselse gemeentes. De geografische verdeling van de werkzoekenden is bovendien allesbehalve homogeen (gegevens van 2001). De Noord-, Brabant- en Colignonwijk noteren de hoogste werkloosheidscijfers. Amébagement sc

21



Évolution du revenu moyen par déclaration fiscale Source: Statistiques SPF Economie, PME, Classes moyennes et Energie 30.000

Revenu moyen en Euros

25.000

20.000

15.000

10.000

Schaerbeek Région de Bruxelles-Capitale

5.000

Belgique

05 20

04 20

03 20

20

02

01 20

20

00

99 19

19

98

97 19

19

96

95 19

94 19

19

93

0

Années

Evolution des recettes fiscales 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0

Amébagement sc

2003

2004

2005

2.006

2.007

2.008

I.P.P.

14.390.933

14.562.392

14.279.584

14.360.764

16.095.299

15.082.391

Précompte immobilier

34.033.453

31.237.143

30.814.789

36.891.253

36.265.726

38.996.995

Autres taxes

8.582.881

8.142.514

10.240.678

10.993.775

13.010.806

11.275.109

22


1.3.5.


Lichte stijging van de totale werkloosheid

De gemeente Schaarbeek telde in 2007 in totaal 40.250 bezoldigde banen op haar grondgebied, tegenover 620.913 banen in het hele Gewest. Het aantal bezoldigde banen was sterk toegenomen tussen 2000 en 2004 (+33%), om vervolgens weer net iets onder het niveau van 1980 te zakken. In 2007 vertegenwoordigden zelfstandigen ongeveer 7.500 banen in Schaarbeek, id est 16% van alle banen in de gemeente. Het aantal zelfstandigen dat in de gemeente gedomicilieerd is, blijft de voorbije 20 jaar traag maar continu toenemen, in tegenstelling tot de werknemers. De stijging van het aantal banen in de gemeente is dus toe te schrijven aan een stijging van het aantal zelfstandigen.

1.3.6.

7 activiteitspolen en 5 handelskernen

De verdichte stedelijke ruimte van Schaarbeek wordt hoofdzakelijk door een woonbestemming ingenomen. Daartussen bevinden zich bepaalde economische activiteitsgebieden van ofwel tertiaire, industriële of ambachtelijke aard. De gemeente heeft verschillende economische activiteitspolen met gevarieerde aantrekkingskracht en dynamiek: -

De Reyerspool (1): langs de Leuvensesteenweg. De RTBF, VRT, RTL-TVI en TV Brussel zijn er gevestigd. Deze pool – die ook deels in Evere ligt – verenigt in totaal een veertigtal bedrijven die samen ongeveer 1.800 mensen tewerkstellen.

-

Het noorden van de gemeente (2): in de buurt van het station Schaarbeek Reizigers. Er zijn zo'n veertig ondernemingen gevestigd die samen meer dan 2.200 mensen in dienst hebben. Deze bedrijven staan op terreinen die in het GBB aangeduid zijn als typisch woongebied of als gemengd gebied.

-

De noordwijk (3) op het grondgebied van Schaarbeek: de North Galaxytoren, de Ellipse Building en de Zenithtoren. Een van de twee Belgacomtorens staat ook op Schaarbeeks grondgebied.

-

Lambermontlaan en Haachtsesteenweg (4) waar zo'n 1.000 mensen tewerkgesteld zijn.

-

Josaphatstation (5) waar er bedrijven in het stedelijk industriegebied gevestigd zijn.

Daarnaast vinden we ook een concentratie van economische activiteiten rond het Verboeckhovenplein (6) en de Paleizenstraat (7). Bepaalde gebieden die aan de grenzen van de gemeente liggen, ontwikkelen momenteel een intensieve, gediversifieerde economische dynamiek: het gaat om de Europese wijk, de kantoren langs de Kleine Ring, de kantoren rond en bij de autosnelweg naar Luik en de as van high tech bedrijven gelieerd met de luchthaven. Die activiteiten hebben een directe en indirecte invloed op de tewerkstellingsdynamiek in de gemeente. De gemeente Schaarbeek heeft ook vijf handelskernen die tamelijk goed over het grondgebied verdeeld zijn. Het gaat voornamelijk om een min of meer dichte concentratie van kleine en middelgrote winkels, met een hoge verhouding aan buurtwinkels: -

Rogier – Haacht – Koningin;

-

Rogier – Wijnheuvelen – Josaphat;

-

Brabant – Liedts – Gallait;

-

Vandevelde – Raeymaekers – Helmetse – Landbouw;

-

Dailly - Chazal - Leuven – Rogier - Jansen – Grote Bosstraat.

Van die vijf handelskernen werden de Brabant- en Helmetsewijk opgenomen in een "handelswijkcontract". Ze behoren ook tot de 17 handelswijken van het Gewest. In de gemeente worden er wekelijks vijf markten georganiseerd: Helmetsemarkt (maandagochtend), Chazalmarkt (dinsdagochtend), Lehonmarkt (vrijdagochtend), markt op het Ardense Jagersplein (vrijdagnamiddag) en de markt op het "kleine Helmetseplein" (zaterdagochtend).

Amébagement sc

23


Emploi salarié

Emploi indépendant

Emploi total

Amébagement sc


1980

1990

2000

2001

2003

2005

2007

Schaerbeek

42.438

38.440

34.957

37.091

39.308

44.763

40.250

Région bruxelloise

584.758

582.729

589.299 599.193 617.464 609.939 620.913

Part de Sch dans la Région

7,3%

6,6%

5,9%

6,2%

6,4%

7,3%

6,5%

Schaerbeek

/

5.033

5.878

5.854

6.367

6.296

7.512

Région bruxelloise

/

65.132

66.724

66.623

70.516

72.886

79.832

Part de Sch dans la Région

/

7,7%

8,8%

8,8%

9,0%

8,6%

9,4%

Schaerbeek

/

43.473

40.835

42.945

45.675

51.059

47.762

24



1.4.

GELUID

1.4.1.

Luchtverkeersgeluid van meer dan 55 dB (A) in de hele gemeente

De gemeente heeft af te rekenen met intensief – vooral opstijgend – luchtverkeer. Schaarbeek ligt immers aan het einde van voorkeurspiste 25R en meer dan de helft van de vliegtuigen die in Brussel-Nationaal opstijgen vliegt over de gemeente. Dit zijn de overvliegroutes: -

de bocht naar links op 1700 voet naar Huldenberg. Dit is de belangrijkste vertrekroute overdag, gebruikt door meer dan 50% van de vliegtuigen op één enkel geconcentreerd traject tot het baken van Huldenberg (deze route wordt 's nachts niet gebruikt, ook niet op zaterdag van 16 tot 23 uur en op zondag van 6 tot 16 uur, afhankelijk van de weersomstandigheden); - de Chabertroute, naar Chièvres, een rechtlijnige route over het volledige grondgebied, alleen op zaterdag van 16 tot 23 uur en op zondag van 6 tot 16 uur; - de Kanaalroute die niet doeltreffend gecontroleerd wordt; de opstijgende toestellen vliegen 's nachts dan ook geregeld over het grondgebied van de gemeente; - de carrierroute. Dat intensieve luchtverkeer vertaalt zich in globale geluidsniveaus van meer dan 50 dB(1) in de hele gemeente. We herinneren eraan dat de Wereldgezondheidsorganisatie de ernstige overlastdrempels buitenshuis heeft vastgesteld op 55 dB(A) overdag en 40 dB(A) 's nachts.

1.4.2.

9 zwarte punten op de weg en 4 op de spoorweg

De gemeente wordt doorkruist door meerdere belangrijke verkeersassen. De belangrijkste as is het eindpunt van de E40-autosnelweg die Brussel met Luik verbindt, maar daarnaast zijn er nog de grote lanen zoals de Wahislaan, Lambertmonlaan en het uiterste zuiden van de Leopold III-laan, de Leuvense- en Haachtsesteenweg en de Rogierlaan. Het drukke verkeer op deze wegen genereert een significant achtergrondgeluid. Bepaalde kruispunten of weggedeeltes zijn ronduit problematisch, zoals het Reyersviaduct en het Meiserplein. Sommige lokale wegen worden eveneens intensief gebruikt. Het type en de staat van het wegdek hebben een sterke invloed op het geluid dat de voorbijrijdende voertuigen produceren. Dat geluid bereikt de hoogste piek op geplaveide straten, tenzij de snelheid er beperkt wordt (max. 20 km/u). In 2003 identificeerde Leefmilieu Brussel een tiental weggedeeltes in het Gewest die als zwarte lawaaipunten beschouwd worden. Twee daarvan zijn in Schaarbeek gelegen: -

het deel van de Leuvensesteenweg tussen de gemeentegrens en het Daillyplein. De technische analyse van Leefmilieu Brussel concludeert dat de toegestane snelheid er moet worden teruggeschroefd. Momenteel wordt er een herinrichtingsplan uitgewerkt voor dit deel.

-

het deel van de Haachtsesteenweg tussen de Rogierstraat en het Poggeplein. In zijn technische analyse komt Leefmilieu Brussel tot het besluit dat het wegdek gerenoveerd moet worden (betonklinkers in slechte staat op dat moment).

Verder dienen we ook te verwijzen naar de geluids- en stedenbouwexpertise die in 2004 voor de site van de E40-snelweg werd uitgevoerd voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze expertise wees op het bestaan van een zwart geluidspunt op meerdere wegen die aan het eindpunt van de snelweg liggen. Verschillende stedenbouwkundige en technische oplossingen werden uitgewerkt (heraanleg van het eindpunt van de snelweg om aan te geven dat het verkeer de stad binnenrijdt, snelheidsbeperking, aanleg van een verhoogde grasberm in plaats van de middenberm en plaatsing van geluidsschermen). De gemeente identificeerde nog andere locaties die als eventuele zwarte punten onderzocht moeten worden: -

de Paleizenstraat (tussen het Koninginnenplein en Liedtsplein);

-

de Rogierlaan (tussen het Weldoenersplein en de Haachtsesteenweg);

-

de Prinses Elisabethlaan en de Maarschalk Fochlaan (deel waar de tram rijdt);

-

het kruispunt Rodebeek / Diamant

-

de Notelaarslaan;

-

de Aarschotstraat en de Haachtsesteenweg tijdens de avonduren (bars, restaurants enz.).

Amébagement sc

25


Amébagement sc


26



In 2003 identificeerde Leefmilieu Brussel een tiental spoorwegvakken in het Gewest die als zwarte lawaaipunten beschouwd worden. Vier daarvan zijn in Schaarbeek gelegen: -

het deel van lijn 26 tussen de Wahislaan en de gemeentegrens met Evere;

-

het deel van lijn 26 tussen de Wahislaan en de Plaskysquare;

-

het deel van lijn 161 ter hoogte van het Verboeckhovenplein;

-

het station van Schaarbeek.

De technische rapporten m.b.t. tot deze zwarte punten toonden aan dat de drempels nergens in die mate worden overschreden dat een interventie van de NMBS noodzakelijk is, met uitzondering van de zone rond het station van Schaarbeek. De studie bevestigt dat dit een zwart punt is en vooral voor de huizen aan het einde van de G. Rodenbachlaan waar de plaatsing van geluidwerende middelen sterk aanbevolen is.

1.4.3.

Andere overlast: trams, activiteiten, buurtlawaai, bouwplaatsen

Tramverkeer: heel wat tramlijnen lopen over dit grondgebied waar overigens een tramdepot gevestigd is. Dat tramverkeer brengt eveneens geluidsoverlast met zich mee, vooral in de bochten. Ambachtelijke activiteiten: de gemeente Schaarbeek heeft een van de hoogste concentraties aan kleine activiteiten en exploitaties in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (weliswaar minder talrijk in de Terdelt- en Meiserwijk). De meest lawaaierige activiteiten en technische voorzieningen kunnen niet uitgevoerd of gebruikt worden zonder milieuvergunning. Die vergunningen worden uitgereikt door Leefmilieu Brussel (Brussels Instituut voor Milieubeheer) of door de gemeente, afhankelijk van het type installatie. In het kader van die administratieve procedure worden er voorwaarden opgelegd om aan de bestaande geluidsnormen te voldoen en om eventuele geluidshinder voor de buurtbewoners te beperken of te voorkomen. Buurtlawaai: dit begrip omvat alle lawaai van gedragingen, van professionele activiteiten die niet onder een bepaalde milieubeschermingscategorie vallen en recreatie-activiteiten die normaliter niet erg lawaaierig zijn. Wat betreft geluid afkomstig van beroepsactiviteiten, denken we aan kleine voorzieningen zoals wasemkappen van restaurants of airco-installaties die steeds vaker buiten het gebouw geplaatst worden, langs de binnenkant van het bouwblok. Omdat ze zo klein zijn, zijn die installaties niet altijd aan een vergunning onderworpen, hoewel ze achtergrondlawaai creëren, soms in de directe omgeving van de ramen van naburige woningen. Bouwlawaai: Het gaat om geluidshinder geproduceerd door bouwwerkzaamheden of de renovatie/verbouwing van bestaande gebouwen, maar ook door de heraanleg van openbare wegen en ruimtes of door de aanleg van infrastructuren. De geluidsbronnen zijn legio: lawaai van machines, slaggeluiden, geschreeuw van de arbeiders, radio's enz. Dat lawaai is soms onhoudbaar voor de buurtbewoners, vooral wanneer de werkzaamheden lang duren of wanneer de aannemers niet alle voorwaarden van de bouwplaatsaangifte naleven. We herinneren eraan dat de Schaarbeekse bebouwing tamelijk oud is in de meeste wijken en dat tal van woningen nauwelijks of geen geluidsisolatie hebben: enkele beglazing, nauwelijks of geen dakisolatie, geen geluidsisolatie op de binnen- en buitenmuren enz.

De kaart hiernaast vat de geluidsconflictgebieden in het BHG samen, meer bepaald de bestaande geluidsniveaus versus de richtwaarden voor het GBP-gebied. De plaatsen waar het geluidsniveau onder de richtwaarde blijft zijn in het groen aangeduid, de plaatsen waar die waarden overschreden worden staan in het rood. Die 'rode' plaatsen liggen langs de grote transportassen (gewestwegen en spoorwegen) en/of in de invloedszone van de luchthaven.

Amébagement sc

27


Amébagement sc


28


1.5.

BODEM EN WATER

1.5.1.

638 potentieel verontreinigde percelen


In stedelijke gebieden zoals Brussel kan de bodem verontreinigd raken door de activiteiten van ondernemingen (tankstations, garages, drukkerijen enz.), maar ook door de aanwezigheid van lekkende stookolietanks of het overmatig gebruik van pesticiden in groene ruimtes, inclusief op sportterreinen en in tuinen. De vaakst aangetroffen polluenten zijn koolwaterstoffen, zware metalen en chloorhoudende oplosmiddelen. Sinds 2004 bestaat er een regelgeving op verontreinigde bodems om de burgers en het milieu tegen die vervuiling te beschermen. In de praktijk houdt Leefmilieu Brussel een inventaris bij van 6.400 verontreinigde of potentieel verontreinigde sites in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze maken 7,9% van het gewestelijk grondgebied uit. De meeste (potentieel) verontreinigde bodems bevinden zich in de buurt van het kanaal van Willebroek en de langs de noord-zuidspoorverbinding. Met 638 sites is Schaarbeek de 3 gemeente met grootste aantal potentiële risicosites. De aanwezigheid van die talrijke potentieel verontreinigde sites houdt verband met de sterke historische aanwezigheid van kleine werkplaatsen en familiebedrijven binnen de bouwblokken die verontreinigende producten gebruikten of opsloegen. Het gaat voornamelijk om oude verontreinigingen (ook "historische" vervuiling genoemd), die risico's voor de huidige gebruikers of buurtbewoners kunnen inhouden. Het grootste deel van die inventaris binnen de gemeente valt samen met de terreinen van het oude goederenstation Josaphat. Diverse bodemonderzoeken (staalnames, laboratoriumanalyses enz.) bevestigden de aanwezigheid van lokale en diffuse verontreinigingen van de bodem. Momenteel wordt er aan een saneringsplan gewerkt door de NMBS die niet langer eigenaar is van deze terreinen, maar die er zich toe verbond om ze te saneren indien ze verkocht werden. Bepaalde gebouwen of eigendommen van de gemeente staan eveneens op de inventaris van de potentieel verontreinigde sites (gemeentehuis en gebouwen Netheid en Groene ruimtes in de Rodenbachstraat, bijvoorbeeld), en dat vanwege de technische activiteiten of uitrustingen die daar vroeger bestonden (stookolietank...).

1.5.2.

49 m³ leidingwater per jaar en per inwoner

De drinkwaterdistributie wordt verzekerd door de Brusselse Intercommunale voor Waterdistributie. Deze vennootschap overkoepelt de 19 gemeentes van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en is verantwoordelijk voor de waterdistributie en voor het beheer van de rioleringen van bepaalde gemeentes. De meeste woningen in de gemeente zijn tamelijk oud en sommige daarvan zijn nog steeds uitgerust met loden waterleidingen. Deze leidingen moeten vervangen worden. De BIWD verbond zich ertoe om tegen 2013 alle loden leidingen ter vervangen tussen de hoofdleiding in de straat en de watermeter. In 2007 bedroeg het totale waterleidingverbruik 6.087.278 m³ in de hele gemeente. De evolutie sinds 2005 wijst op een stagnatie (vermindering en vervolgens vermeerdering) in het gemiddelde verbruik per inwoner (48,9m³/jaar per inwoner in 2009), terwijl het gewestgemiddelde blijft dalen sinds 2005 (van 60m³/jaar/inw. naar 54,5m³/jaar/inw. in 2009)? De investeringen variëren van 4 tot 7 miljoen euro per jaar sinds 2006; de saneringsinvesteringen vertegenwoordigen telkens het dubbele van wat er in de distributie geïnvesteerd werd. In 2007 werd een piek bereikt (iets meer dan 7 miljoen euro) en in 2008 een laagtepunt (iets meer dan 4 miljoen euro).

Amébagement sc

29



Carte en cours d’élaboration à l’IBGE

Evolution de la comsommation d'eau de distribution par habitant (m³/an)

Distribution

Evolution des investissements à Schaerbeek

Assainissement TOTAL

8.000.000 €

70

7.000.000 € 60 6.000.000 € 50 5.000.000 € 40

Schaerbeek RBC

30

4.000.000 € 3.000.000 €

20 2.000.000 € 10 0 2004

1.000.000 € 2005

2006

Amébagement sc

2007

2008

2009

2010

0€ 2005

2006

2007

2008

2009

30

2010


1.5.3.


6 overstromingsgevoelige wijken

Net zoals voor het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt het afvalwater beheerd door de intercommunale Vivaqua die instaat voor het ontwerp, de uitvoering en de uitbating van de rioleringsnetten voor rekening van de Brusselse Intercommunale voor Waterdistributie. Het afvalwater dat in de riolen van Schaarbeek terechtkomt wordt verzameld in grote leidingen, de collectoren, die het water naar het waterzuiveringsstation Noord aanvoeren. Dat station zuivert het water voor het in het bovengrondse net (Zenne) geloosd wordt. Vόόr dit megastation van start ging, werd het water rechtstreeks in het kanaal of de Zenne geloosd, waardoor die waterwegen sterk verontreinigd raakten. Algemeen zijn de rioleringsleidingen en rioleringen in Schaarbeek tamelijk oud. De zwakke punten vinden we in de Paleizen-, Navez-, Vanderlinden- en Waelhemstraat (bronnen van lokale klachten van buurtbewoners). In de Vanderlindenstraat bestaat er een duidelijk overstromingsgevaar voor de kelders: niet alleen is de capaciteit van de rioolleiding problematisch, ook de plaats van de aansluitingen zorgt voor problemen (kelder te diep in verhouding tot de diepte van de riolering). Het regenwater dat wordt opgevangen van wegen, daken en andere ondoordringbare oppervlakken worden nagenoeg systematisch in het rioleringsnet geloosd. Die historische gewoonte "alles in het riool" brengt verschillende problemen met zich mee: -

de grote hoeveelheden water opgevangen bij intensieve regenval verzadigden de afvalwaterleidingen en doen rioleringen en collectoren op bepaalde plaatsen overstromen

-

de verontreinigende stoffen in het afvalwater raken aangelengd, waardoor de sanering ervan nog moeilijker en duurder is.

We zien dat de westrand van de gemeente getroffen werd door overstromingen erkend door het Rampenfonds (in 2005). Het gaat om enkele straten in de Prinses Elisabeth- en Verboeckhovenwijk, net als de Zénobe Grammestraat, de Prinses Elisabethlaan, de Eugène Demolderlaan en de Waelhemstraat. De Gaucheret- en Brabantwijk werden eveneens getroffen, net als de Vooruitgangsstraat en de Vanderlindenstraat. De lokalisatie op basis van de overstromingsaangiften wijst eveneens op plaatselijke problemen in de Meiser- en Leopold III-wijk. Individuele regenputten zorgen ervoor dat er minder regenwater in de riolen geloosd worden en kunnen zo dienst doen als mini stormbekkens. De huidige versie van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (goedgekeurd eind 2006) verplicht ertoe om een regenput aan te leggen bij nieuwbouwconstructies. Die regenput moet een capaciteit hebben van minimaal 33 liter per m² dakoppervlakte in horizontale projectie. Die GSV verplicht ook om groendaken aan te leggen op ontoegankelijke platte daken van meer dan 100 m². Die verplichtingen worden overgenomen in de stedenbouwkundige vergunningen die de gemeente uitreikt. Het opgevangen regenwater kan voor verschillende toepassingen gebruikt worden: spoelwater voor wc's, schoonmaak van oppervlaktes binnen en buiten, sproeiwater voor de tuin, maar ook voor wasmachines en vaatwasmachines of zelfs voor de bereiding van sanitair warm water. In dat geval moeten er filtersystemen geplaatst worden die geregeld onderhouden worden. Het hergebruik van regenwater kan het verbruik van leidingwater doen dalen voor toepassingen die geen drinkbaar water vereisen.

Amébagement sc

31


Amébagement sc


32


1.6.

BIOLOGISCHE DIVERSITEIT

1.6.1.

openbare groene ruimtes: 6% van het grondgebied


Schaarbeek telt één echt grote groene ruimte: het Josaphatpark. Het park is tamelijk centraal gelegen in de gemeente en heeft tamelijk wat gediversifieerde zones: speel- en sportpleinen (voetbal, tennis en jeu de ste boules), groot grasperk voor boogschutters en een stedelijk landschapspark uit het begin van de 20 eeuw (vijvers, bloemperken, muziekkiosk, sierbomen, wijngaard en rotslandschap). De laatste jaren zijn er problemen met het onderhoud van de verschillende zones, terwijl ook de toestand van de voorzieningen en sommige wegen erop achteruit gaat. Begin 2008 werd er een grootschalige renovatie gestart. Deze wordt grotendeels gefinancierd door het Beliris-samenwerkingsakkoord tussen de federale Staat en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De andere openbare groene ruimtes zijn bescheidener van afmetingen en liggen voornamelijk in de tweede kroon, in dat deel van Schaarbeek tussen de grote lanen en de gemeentegrens met Evere. -

het Albertpark is een wandel- en doorgangspark in landschapsstijl

-

het Walckierspark van 4,5 ha groot vertegenwoordigt het Schaarbeekse deel van de biologische site het Moeraske

-

het Lacroixpark, binnen in een huizenblok, heeft een multisportterrein, een zandbak en speeltuigen voor kinderen

-

het Rasquinetpark, geopend in 1999, strekt zich uit over ongeveer 75 are en heeft een multisportterrein, een zandbak en speeltuigen voor kinderen

-

het Gaucheretpark aan de rand van de Noordwijk is de enige openbare groene ruimte in het westelijke deel van de gemeente

-

het Koningin Groenpark heeft een oppervlakte van 30 are en werd in 2006 geopend.

Al die groene ruimtes samen vertegenwoordigen minder dan 6% van de totale gemeenteoppervlakte, wat ver onder het gewestgemiddelde (± 25%) ligt. Er zijn dus slechts weinig groene ruimtes toegankelijk voor het publiek in verhouding tot het gewestgemiddelde, maar vooral in verhouding tot het zeer hoge aantal inwoners van de gemeente die bovendien vaak niet over een eigen tuin beschikken. Vooral in het westen van de gemeente is dat tekort erg opvallend. Naast de openbare parken telt de gemeente ook diverse openbare "groene" ruimtes: het Vaderlands-, Stephenson, en Weldoenersplein, de Louis Bertrand-, Voltaire-, Paul Deschanel- en Huart Hamoirlaan. Nog andere openbare ruimtes kunnen als groene ruimtes heraangelegd worden. Bijvoorbeeld de Van Ysendycksquare waar enkele hoogstammige bomen staan, maar dat voor de rest volledig geasfalteerd is. Sommige privéterreinen vormen eveneens een groene ruimte, zoals de tuinen binnen in de huizenblokken. In sommige gevallen kunnen die tuinen collectief een fraaie groene ruimte vormen. Andere binnenhuizenblokken zijn sterk verstedelijkt (opslagplaats, werkplaats, garage, onoverdekt parkeerterrein, bijgebouwen...) en de vergroening daar blijft dus erg beperkt. Die weinig vergroende bouwblokken vinden we vooral in het noordelijke en westelijke deel van de gemeente, net als rond het Daillyplein en langs de Leuvensesteenweg, vlak bij de RTBF. Wat betreft het bomenerfgoed heeft het Gewest een inventaris opgemaakt van opmerkelijke bomen. 365 van die bomen staan in Schaarbeek, waarvan 47 in het Josaphatpark. De vroegere Zennebedding is nog aanwezig aan de rand van het gemeentelijk grondgebied, ten noorden van het Gaucheretplein, bij de grens met Brussel Stad. Het traject van de oude waterloop werd slechts beperkt overwelfd en is nog herkenbaar binnen die huizenblokken. Op die plaatsen zijn er spontaan bomen en struiken gegroeid. De gemeente telt ook enkele stadsmoestuinen die voornamelijk op de taluds van de twee spoorlijnen zijn aangelegd.

Amébagement sc

33


Amébagement sc


34


1.6.2.


Een proactief en ecologisch beheer van de groene ruimtes

Schaarbeek Netheid staat globaal in voor het beheer van de groene ruimtes en de beplanting van de openbare ruimtes. In 2003 zette deze dienst nieuwe lijnen uit voor een ecologisch beheer van de groene ruimtes en de beplanting van de openbare ruimtes. Algemeen genomen wordt het volledige grondgebied van de gemeente volgens die principes beheerd: -

aanplanting van soorten aangepast aan de context om de fytosanitaire zorg te beperken. Overal waar dat mogelijk is, plant de gemeente inheemse soorten aan. Die regel wordt echter lokaal aangepast aan de kenmerken van de context;

-

nulgebruik van pesticiden en herbiciden; het accent ligt op de eigen afweer van planten (goed verzorgde en aan hun omgeving aangepaste planten zijn resistenter);

-

gebruik van natuurlijke vijanden van ongedierte;

-

reiniging van de paden met een thermische brander of mechanische borstel;

-

aanplanting van bodembedekkers om de overwoekering door niet-inheemse planten in massieven tegen te gaan;gebruik van organische meststoffen;

-

compost vervaardigd door de gemeente;

-

invoering van gediversifieerd beheer: sommige grasperken werden vervangen door maaiweiden of bloemenweiden die maandelijks of halfjaarlijks (naargelang van de locatie) gemaaid worden;

-

systematisch opwaardering van kleine verwaarloosde ruimtes dankzij bloemenweides;

-

beleid om de groene ruimtes onderling te verbinden d.m.v. vergroende verbindingen (te linken met het principe van het groene net van het BHG);

-

zero CO2-beheervoor het Josaphatpark;

-

aanplantingen in scholen voor en door kinderen.

Het bomenerfgoed krijgt een specifiek onderhoud: fytosanitaire opvolging op basis van een geomatische inventaris, milde boomsnoei, verzorging van de plantputten (bloemenweides of houtkrullen), vervanging van bepaalde asfaltstroken tussen de plantputten door bloemenweiden. Het zero C02-beheer wordt geleidelijk ingevoerd in het Josaphatpark. het komt erop neer om zoveel mogelijk machines te weren (bosmaaiers vervangen door zeisen, gemotoriseerde machines vervangen door ezels en trekpaarden). In een nabije toekomst kan het zero CO2-beheer uitgebreid worden naar andere groene ruimtes van de gemeente, en meer bepaald naar het Lacroixpark. Algemeen kunnen we benadrukken dat de beheermethodes van de gemeente Schaarbeek volledig in lijn liggen met de aanbevelingen op gewestelijk niveau. De gemeente zet echter nog een stap verder in haar beleid van openbare en groene ruimtes via de dagelijkse inbreng van het voltallige team van Schaarbeek Netheid.

Amébagement sc

35


Park Josaphatpark


Beheerder Schaarbeek Netheid

Beheermethode Ecologisch beheer Naar een zero CO2 park BELIRIS-contract (renovatie)

Walkierspark

BIM

Natuurlijke ruimte, beschermde domein Niet toegankelijk rondleidingen

Albertpark

Schaarbeek Netheid

voor

het

publiek, behalve tijdens

Ecologisch beheer Mogelijkheid tot zero CO2-beheer in de toekomst

Lacroixpark

Schaarbeek Netheid

Recreatie – weinig aanplantingen

Rasquinetpark

Schaarbeek Netheid

Beheerproblemen (vandalisme) – weinig aanplantingen

Gaucheretpark

BIM

-

Wijnheuvelenpark

Schaarbeek Netheid

Ecologisch beheer

Koningin Groenpark

Schaarbeek Netheid

Ecologisch beheer

Beheer toevertrouwd aan externe instelling

Plaatselijke aanpassingen als gevolg van de verdichting van de bodem

Bomenerfgoed

Schaarbeek Netheid

Geomatische fytosanitaire opvolging: elke geïdentificeerd aan de hand van een medaille

boom

is

Inventaris van de bomen op de openbare weg (±8.000) Inventaris in uitvoering voor het Josaphatpark (±3.000) Principes van de milde snoei – wanneer bepaalde soorten niet geschikt zijn, vervanging door beter geschikte en meer gevarieerde boomsoorten Moestuinen

Schaarbeek Netheid Er bestaan ook moestuinen langs bepaalde spoorwegen. Deze hangen van de NMBS af.

Scholen

Schaarbeek Netheid

In opstart: −

pedagogische moestuin – Josaphatpark (scholen)

−

moestuinen toevertrouwd aan inwoners op basis van een overeenkomst die ecologisch beheer oplegt

Aanplantingswerk Activiteiten met kinderen rond planten

Openbare ruimtes

Schaarbeek Netheid

Milieubeheer

Talrijke actoren

Amébagement sc

36


1.6.3.


1 enkele natuurlijke ruimte

De meeste openbare groene ruimtes in Schaarbeek hebben slechts een beperkte biodiversiteit die voornamelijk bestaat uit veeleer banale stadssoorten. Het Walckierspark is de grootste uitzondering op die regel en vormt het Schaarbeekse deel van het biologisch waardevol gebied het Moeraske. Dit vierhoekige park is samengesteld uit: -

weides met kleine bomengroepen, het habitat van de vos, de dwergmuis, de egel en tal van ongewervelde diersoorten;

-

een hoogstammig bos met een prachtige rode beuk en een aanzienlijke populatie van een parkplant: de vingerhelmbloem. Dit bos, waar de wijngaardslak, eikelmuis en de bosuil wonen, verschilt op heel wat plaatsen van het Zoniënwoud vanwege de rijkdom van het plantentapijt dat niet belopen mag worden;

-

twee boomgaarden, twee poelen en een vochtige weide.

Dit deel van het Moeraske is alleen toegankelijk tijdens rondleidingen. Het Walckierspark is tegelijk een toevluchtsoord voor de fauna en flora, en een uitvalsbasis van waaruit ze het hele Moeraske kunnen koloniseren. De meeste waarnemingen van zeldzame of erg schuwe dieren vinden bijna steeds in het Walckierspark plaats: De nachtegaal en bonte vliegenvanger (trekvogel), de houtsnip (die elk jaar overwintert), de vos, nesten van dwergmuizen enz. Met zijn verschillende vijvers en zijn tamelijk oude bomen heeft ook het Josaphatpark een zekere biologische waarde. Het park is een toevluchtsoord voor diverse vogelsoorten, maar ook voor de aquatische fauna (voornamelijk insecten en amfibieën). Nog andere sites zijn waardevol vanwege de spontane vegetatie die op soms bijzondere plaatsen is gaan groeien: het oude Josaphat goederenstation met een kalkhoudend braakland waar diverse planten te vinden zijn die typerend zijn voor het zuiden van het land, net als talrijke spoorwegtaluds langs lijn 161 en 26. Die taluds vormen voornamelijk assen waarlangs de fauna zich verplaatst binnen de stedelijke gebieden en versterken op die manier het plaatselijke groene net.

1.6.4.

Een groen net, maar geen blauw net

Brussel Leefmilieu definieerde een groen net voor het hele gewestelijke grondgebied. Het idee achter zo'n groen net bestaat erin om groene ruimtes te creëren daar waar ze ontbreken en om vervolgens alle bestaande groene ruimtes zo aangenaam mogelijk met elkaar te verbinden. Het Josaphatpark speelt een centrale rol in het groene net van het gewest. De vier groene schakels in Schaarbeek verbinden het Josaphatpark met andere gewestelijke of gemeentelijke groene ruimtes of andere ecologische elementen: -

een oostverbinding Latinis/Gilisquet die op de groene wandeling in Evere aansluit;

-

een noordverbinding Lambermont/Riga/Huart Hamoir/Walkiers die eveneens op de groene wandeling aansluit;

-

een westverbinding Bertrand/Lehon/Liedts/Gaucheretpark dat op het Noordstation aansluit;

-

een zuidverbinding Deschanel naar het Jubelpark en naar het Kruidtuinpark.

Het blauwe net is bedoeld om het bovengrondse water weer op te waarderen: waterlopen, vijvers en vochtige gebieden in het Gewest. Vele waterlopen in Brussel werden overwelfd. Men wil ze lokaal opnieuw aan de oppervlakte brengen, meer bepaald via een gepaste (her)aanleg van groene ruimtes die zich langs deze waterelementen kunnen ontwikkelen. Het blauwe net is erg beperkt binnen de gemeente: de Zenne en de Maalbeek werden beide overwelfd. Alleen de (kunstmatige) vijvers van het Josaphatpark maken deel uit van dat net. Door de zeer dichte bebouwing is het uitgesloten dat de oude waterlopen opnieuw blootgelegd worden, met uitzondering van enkele meanders van de vroegere Zenne-bedding langs de grens met Brussel Stad, in de Gaucheretwijk. Die gedeeltes staan als groen gebied aangeduid op het Gewestelijk Bestemmingsplan.

Amébagement sc

37


Amébagement sc


38


1.7.

ENERGIE

1.7.1.

95% fossiele energie (in het BHG)


Het totale energieverbruik is de laatste tien jaar gestegen in het BHG. Dat verbruik omvat bijna uitsluitend de huisvesting (41%), de dienstensector (32%) en het transport (23%). Het aandeel in het verbruik van de huisvesting en dienstensector is de voorbije tien jaar gestegen, terwijl het aandeel van het transport gedaald is. Wat betreft de energieproductie, wordt er slechts 5% van het totale energieverbruik in het BHG geproduceerd, waarvan 98% d.m.v. afvalverbranding. Duurzame zelfproductie in het BHG vertegenwoordigt slechts 0,09% van het totale verbruik en het totale duurzame verbruik slechts 5%. Voor Schaarbeek gelden wellicht dezelfde waarden als deze van het hele Gewest (geen vergelijkbare cijfers beschikbaar). Het potentieel aan duurzame autonome productie in het BHG kan als volgt geschat worden: -

zonne-energie: 10% van de totale oppervlakte van het BHG gedekt = 120 ktep;

-

kleine windmolens: potentieel van 3 à 15 MW = 1.800 à 9.000 huishoudens;

-

grote windmolens (in de plaats van andere toepassingen): potentieel van 2,8 à 18 MW = 1.700 à 11.000 huishoudens;

-

biomassa: marginaal;

-

warmtepomp: uitsluitend in het oosten voor de nieuwe tertiaire sector.

De mogelijkheden zijn dus bijzonder beperkt en daarom moet er op de eerste plaats aan een inperking van het verbruik gewerkt worden.

1.7.2.

Slecht geïsoleerde Schaarbeekse gebouwen

In vergelijking met het Waalse en Vlaamse Gewest, heeft Brussel het oudste huisvestingspark: meer dan 9 op 10 woningen zijn meer dan 20 jaar oud. Dat geldt vooral in Schaarbeek waar 50% van de woningen tussen 1946 en 1970 gebouwd werd. Woningen uit de jaren 1960 presteren doorgaans slecht op energievlak. Bekijken we het energieverbruik, dan ligt het voor de hand dat oudere woningen een hoger verbruik met zich meebrengen: niet of nauwelijks geïsoleerde muren en daken, enkel beglazing, niet-luchtdichte ramen en deuren, geen vloerisolatie enz. Ook zo voor tal van gebouwen van de gemeente. De sociaaleconomische enquête 2001 van de ADSEI bevat ook gegevens over de isolatie van de woningen. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn de woningen slechter geïsoleerd dan in de andere gewesten, met uitzondering van de daken (vanwege de hoge verhouding aan appartementsgebouwen).

Een blok op de gewestelijke thermografiekaart gemaakt door Brussel Leefmilieu bevestigt bovenstaande elementen. Deze kaart werd opgesteld d.m.v. luchtthermografie met infraroodscanners. Met die techniek kan de "straling" van de daken vanuit de lucht gemeten en in kaart gebracht worden. Aan de hand van die stralingen kan - onder bepaalde voorwaarden - het thermische verlies van het dak en dus het warmteverlies geschat worden om ze onderling te vergelijken. De kaart toont dus het warmteverlies voor het dak van elk Brussels gebouw. Die niveaus variëren van erg beperkt (groen) tot erg hoog (rood). Bekijken we de kaart algemeen voor de hele gemeente, dan zien we een sterke concentratie van gebouwen met een zeer hoog warmteverlies langs de daken in het westelijke deel van de gemeente. Dat valt ongeveer samen met de oudste wijken van Schaarbeek.

Amébagement sc

39


Amébagement sc


40


1.7.3.


Gemeente- en burgerinspanningen om het energieverbruik terug te dringen

Gemeentediensten en burgers hebben diverse acties ondernomen om het totale energieverbruik in de gemeente terug te dringen. A.

Gemeentelijk klimaatplan

De doelstellingen van het gemeentelijk klimaatplan goedgekeurd in 2007: -

de CO2-uitstoot in de gemeente Schaarbeek reduceren;

-

naar een duurzame mobiliteit streven;

-

de bevolking laten meehelpen in de reductie van de uitstoot van broeikasgassen.

1) De CO2-uitstoot in de gemeente Schaarbeek reduceren: -

het energieverbruik in gemeentegebouwen (administratieve gebouwen, scholen, rusthuizen, crèches enz.) tegen 2012 met 30% verminderen

-

de bevolking informeren over de energieproductie-alternatieven en over de bestaande financiële steunmaatregelen: premies en belastingsverlaging;

-

groene elektriciteit laten leveren voor de gemeente;

-

oude straatverlichting sneller vernieuwen;

-

eco-efficiëntiebepalingen opleggen in de bestekken van bouwprojecten voor eigen rekening;

-

initiatieven om milieuvriendelijke economische activiteiten met een plaatselijke verankering voortzetten en opvoeren.

2) Naar een duurzame mobiliteit streven: -

lokale mobiliteitsplannen en verkeersplannen voor scholen opstellen;

-

het bedrijfsvervoerplan voor het gemeentepersoneel afronden;

-

het wagenpark verder blijven vernieuwen door groene voertuigen.

3) De bevolking laten meehelpen in de reductie van de uitstoot van broeikasgassen: -

als interface optreden om de mogelijkheden tot een energieaudit te stimuleren;

-

de educatieve projecten in scholen uitbreiden met maatregelen en acties die een milieubewuste houding helpen aan te leren (energiekortingen om scholen aan te moedigen om te besparen);

-

onderzoeken of het haalbaar is om bijkomende gemeentepremies toe te kennen en de oprichting stimuleren van burgerverenigingen die rond plaatselijke energieonafhankelijkheid werken.

B. Beleid van Rationeel Energiegebruik Sinds een paar jaar voert de gemeente Schaarbeek een actief beleid van rationeel energiegebruik in haar gebouwen. Zo kwamen er sinds 2002: een energieboekhouding, energieaudits (gemeentehuis, CSA, school 6, 9, 10, 11/13, en 17, gemeentezwembad, rusthuis Brems, Institut Frans Fisher en Athénée Fernand Blum), nieuwe verwarmingsketels, dakisolatie, nieuwe energie-efficiënte ramen, een beter beheer van de installaties en sensibiliseringsacties. Dankzij die investeringen kon er tussen 2003 en 2007 in totaal al meer dan 255.000 € aan energieuitgaven bespaard worden. Bovendien werden er ook reducties van het energieverbruik met 5 à 25% vastgesteld. Schaarbeek blijft zich verder inzetten voor een inperking van het energieverbruik via zijn verbintenissen in het PLAGE-programma (plan voor lokale actie voor het gebruik van energie) en zijn Klimaatplan.

Amébagement sc

41



C. Gemeentegebouwen met sterke energieprestaties Sinds het College besloot dat alle vastgoedprojecten van de gemeente uiterst energie-efficiënt moesten zijn (alle nieuwe gebouwen moeten aan de passiefnorm voldoen en alle renovaties aan de lage-energienorm), startte de gemeente de volgende projecten: -

bouw van een passiefgebouw met 13 woningen op de hoek van de Rodenbachlaan met de Anatole Francestraat in het kader van het wijkcontract Prinses Elisabeth;

-

bouw van crèches volgens de passiefnorm: de eerste crèche is in aanbouw in de Rogierstraat, bij het Gaucheretpark. Er is nog zo'n crèche gepland in de Bossaertsstraat;

-

renovatie volgens de lage-energienorm van een gedeelte van de Chazalschool.

D. Oprichting van een aankoopgroep voor zonnepanelen Aansluitend op de derde doelstelling van het gemeentelijk klimaatplan, financierde de gemeente de oprichting van een aankoopgroep voor fotovoltaïsche zonnepanelen (productie van elektriciteit) en thermische zonnepanelen (productie van warm water) via een vzw die sinds 3 jaar in deze materie gespecialiseerd is. Het opzet bestaat erin geïnteresseerde burgers technische en begrijpelijke informatie te geven over de nieuwe technologieën, en hen technisch en administratief te ondersteunen bij dergelijk investeringsproject. De vzw adviseert de burgers ook over de punten die opgehelderd moeten worden in de bestekken en helpt ze om de meest interessante offerte te selecteren. Die ondersteuning bestaat concreet uit drie opeenvolgende info-avonden. Ook buiten deze vergaderingen kunnen de burgers bij deze vzw terecht met hun vragen. In de winter 2008-2009 werden er vier aankoopgroepen georganiseerd: twee voor de aankoop van fotovoltaïsche zonnepanelen (GRAPP), twee andere voor de aankoop van thermische zonnepanelen (GRACH).

Evolutie van het verbruik van het gemeentehuis en van het administratief sociaal centrum

Amébagement sc

42


E.


Aankoop van groene dienstvoertuigen

De gemeente heeft haar voertuigenpark geleidelijk aangepast opdat de verplaatsingen van de ambtenaren en van de onderhoudsvoertuigen (utilitaire voertuigen, bestel- en vrachtwagens voor onderhoud en leveringen) minder CO2-uitstoten. Sinds een paar jaar koopt het bestuur alleen nog voertuigen die aan de EURO 3-norm voldoen. Begin 2007 kocht de gemeente een hybride voertuig voor alle leden van het college die niet over een ander dienstvoertuig beschikken. In diezelfde gedachtegang kocht de gemeente 50 fietsen voor de dienstverplaatsingen (bouwplaatsbezoeken, vergaderingen…). In aanvulling daarop werden er fietscursussen georganiseerd voor de gemeente-ambtenaren. Ongeveer 70 mensen namen deel aan de 17 sessies. F.

Realisatie van een nieuwe ecowijk op Josaphat

De gemeentes Schaarbeek en Evere willen van de ontwikkeling van een nieuwe wijk gebruik maken om een proefproject voor duurzame stadsontwikkeling te voeren, naar het voorbeeld van de experimenten in Duitsland1 of Zwitserland. Het duurzame karakter van die nieuwe wijk zal uit de volgende opties moeten blijken: -

energie-efficiënte gebouwen: passiefgebouwen of volgens de lage-energienorm

-

het gebruik van ecologische en duurzame materialen in de constructies;

-

een mobiliteit gericht op het zachte verkeer, openbaar vervoer en car sharing;

-

een centraal parkeerbeheer om de wegen te ontlasten en de privéauto terug te dringen;

-

een rationeel grondgebruik dankzij verdichting en dankzij kleinere privétuinen

-

een stedelijk verwarmingsnet

-

de opvang en het hergebruik van regenwater en doorlaatbare oppervlakte

-

een optimaal afvalbeheer.

G. Ontwikkeling van een ecologische proefwijk in Terdelt De gemeente Schaarbeek startte een proefproject voor een ecowijk midden in de Terdeltwijk. Dat project bestaat voornamelijk uit een tuinwijk vlakbij het vroegere Josaphatstation. De verduurzaming van deze wijk wordt concreet omgezet in diverse proefprojecten die volgens 5 luiken uitgewerkt worden: -

-

-

Het luik openbare ruimte en mobiliteit: o

aanleg van een woonerf of zelfs een verkeersvrije zone

o

heraanleg van de middenruimte medio 2009 werd een projectontwerper aangesteld

o

plaatsing van fietsrekken langs de openbare weg en van beveiligde fietsstallingen

o

installatie van een car-sharingstation (Cambio): in werking sinds april 2009.

Het luik stedenbouw en erfgoed: o

terugwinning en onderhoud van tuintjes omgevormd tot parkeerplaats

o

sensibilisering voor het behoud en de renovatie van klein erfgoed (ramen, deuren…).

Het luik energie: o

dakisolatie in de gebouwen van de Schaarbeekse Haard

o

plaatsing van fotovoltaïsche zonnecollectoren op het dak van de school

o

plaatsing van thermische zonnepanelen boven de kleedkamers van het sportcentrum

o

dakisolatie, plaatsing van thermische verwarmingsinstallatie van rusthuis Brems;

zonnepanelen

en

renovatie

van

1

Meer bepaald de Vaubanwijk in Freibur-im-Breisgau (Duitsland) Amébagement sc

43

de


-

-


o

diagnose van het energieverlies van woningen d.m.v. thermografie en opstelling van energiebalansen;

o

opstelling van een typologie van de gebouwen om het project te kunnen reproduceren in de hele gemeente;

o

via een participatieproces: informatie aan en bewustmaking van de inwoners rond de bestaande structurele oplossingen voor energiebesparing

o

begeleiding van de inwoners bij hun investeringskeuzes, meer specifiek via de oprichting van een Fonds voor de reductie van de totale energiekosten

o

evaluatie van het proefproject om het eventueel over te nemen in de andere wijken van de gemeente.

Het luik milieu o

doorlatende en duurzame materialen voor de openbare ruimtes

o

opvang van regenwater in school 17

o

aanmoediging van particulieren om regenwaterputten te installeren (of te renoveren).

Het sociale en participatieve luik o

participatie van de inwoners van bij de start van het proces en bij de definiëring van het project via het wijkcomité

o

samenwerking met verenigingspartners die rond duurzame stadsontwikkeling werken (Gracq…)

o

verbetering van het buurtgevoel dankzij een reeks evenementen en ontmoetingen;

o

werkzaamheden door bedrijven voor socioprofessionele inschakeling

o

educatieve projecten om een milieubewuste levensstijl te stimuleren op scholen.

Al deze acties worden aangestuurd door de verschillende gemeentediensten zoals de dienst Milieuraadgevingen, Wegen, Gemeentegebouwen, Stedenbouw, Groenzones, Integratie en Preventie, en door verschillende partners: de Schaarbeekse Haard, het gemeentelijk rusthuis Brems, Lagere school nr. 17, het buurtcomité, de vereniging Brussel Natuur, Gracq, Cambio, het sociaaleconomische bedrijf "Jeunes Schaerbeekois au Travail" (JST), de Lokale Werkwinkel, de vzw RenovaS, het BIM, het kabinet van minister Huytebroeck en derden-investeerders.

Amébagement sc

44



1.8.

AFVAL

1.8.1.

450.000 ton huishoudelijk afval en 23% gesorteerd afval (in het BHG)

De afvalinzameling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (en dus in Schaarbeek) wordt door het agentschap Net Brussel georganiseerd volgens drie pijlers: de gratis huis-aan-huisophalingen: restafval (witte zakken, doorgaans 2 keer per week), papier en karton (gele zakken, 1 keer per week), PMD (blauwe zakken, 1 keer per week) en grof huisvuil zoals meubels of grote huishoudtoestellen (na afspraak gratis aan huis afgehaald a rato van 2m3 om de zes maanden). - De gratis inzameling via vrijwillige aanvoer: glas via de glasbollen (106 bollen verdeeld over 53 plaatsen in Schaarbeek), klein gevaarlijk afval (vaste en mobiele inzamelpunten), tuinafval (inzamelpunt in de Haachtsesteenweg, aan de voet van de brug langs de Lambermontlaan, elke zondagnamiddag gedurende 2 uur) en grof vuil (inzameling in een van de twee gewestelijke containerparken, het dichtstbijzijnde is het containerpark "Noord" in de Rupelstraat, bij de Van Praetbrug, langs het kanaal). - De betalende inzameling via vrijwillige aanvoer: bouwafval net als zand en aarde (vervoer naar de gewestelijke containerparken tegen betalingen, tenzij het om heel kleine hoeveelheden gaat). Sommige specifieke of gevaarlijke afvalstoffen worden niet aanvaard in de gewestelijke containerparken (Eternit-platen, stukken roofing, gasflessen…) en moeten bij erkende privébedrijven verwerkt worden. -

De totale hoeveelheid huishoudelijk afval kwam op ongeveer 450.000 ton in het BHG in 2008 en het huishoudelijk afval op 1.750.000 ton. Voor het huishoudelijk afval zien we een lichte daling van de totale hoeveelheid, terwijl de bevolking is toegenomen in diezelfde periode. Wat aangeeft dat de geproduceerde hoeveelheid per inwoner daalt. Bij de huishoudens vertegenwoordigden gesorteerde ophalingen 22 à 23% in 2008 en vertegenwoordigen een zekere stagnatie die op twee manieren verklaard kan worden: geen verplichte selectieve ophaling (van toepassing sinds 01.01.2009 voor glas en sinds 01.01.2010 voor papier/karton en PMD) en het ontbreken van een gesorteerde ophaling van groen afval in bepaalde gemeentes, waaronder Schaarbeek. Dat er niet gesorteerd wordt en vooral dat er geen containerparken zijn, blijkt overduidelijk uit een vergelijking van de selectieve afvalophaling per inwoner in de drie gewesten van het land. Hoewel het Gewest het minste afval per inwoner produceert, hinkt het BHG ver achterop in het sorteren van afval.

1.8.2.

71% van het afval buiten het BHG verwerkt

Het restafval wordt in Neder-Over-Heembeek verbrand waarbij een deel van de geproduceerde energie teruggewonnen wordt als elektriciteit. Momenteel loopt er een haalbaarheidsstudie om een warmtedistributiesysteem vanaf de verbrandingsoven te installeren om meer energie uit de afvalverbranding te kunnen recupereren. Papier/karton en PMD worden naar het sorteercentrum in Vorst gebracht waar het afval gesorteerd, verpakt en vervolgens gerecycleerd wordt. Het GFT-afval wordt naar het composteercentrum in Vorst gebracht waar het gehakseld en tot compost verwerkt wordt. Dat composteringscentrum zou tegen 2012-2013 vervangen worden door een biomethaanunit met een voldoende capaciteit om alle groenafval van de 19 gemeentes te verwerken. Momenteel wordt slechts een deel van het organisch afval ingezameld en gecomposteerd via het GFT-luik. Toch vormt dat afval ongeveer een derde van alle huishoudelijk afval dat in het BHG geproduceerd wordt. Een groot deel daarvan wordt nu in witte zakken gestopt en dus verbrand. Organisch afval wordt nochtans gekenmerkt door een laag calorisch vermogen (de vochtigheidsgraad is doorgaans erg hoog) en de verbranding ervan kost dus energie. De overige types van afval (waaronder het niet-huishoudelijk afval dat 85% van het totale afval uitmaakt) wordt ingezameld door gespecialiseerde bedrijven en wordt όf gerecycleerd, όf geëlimineerd. De figuur hiernaast geeft bovendien aan dat 1.146.000 ton (id est 71% van het totale afval) buiten het BHG verwerkt wordt en dat 57% uit bouwafval bestaat.

Amébagement sc

45



kg/hab en 2005 Collecte porte à porte non sélective Collecte porte à porte sélective Bulles à verre Parcs conteneurs TOTAL

RW 178 56 22 252 508

RF 130 140 25 248 543

RBC 362 85 11 23 481

Afvalverwerking in het BHG in 2008 Bronnen: Agentschap Net Brussel

Amébagement sc

46


1.9.

LUCHT EN KLIMAAT

1.9.1.

Betere luchtkwaliteit, op CO2, fijn stof en POP's na


In Schaarbeek zijn er geen meetstations of punten waar stalen genomen worden. De dichtstbijzijnde stations bevinden zich bij het BIM, bij het startpunt van de E40-snelweg Luik-Brussel die in Reyers eindigt, in de Haven van Brussel bij Haren en op het kruispunt Kunst-Wet. Uit onderzoek van de geregistreerde gegevens blijkt dat de luchtkwaliteit de laatste 25 jaar duidelijk verbeterd is in het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest (afschaffing van verbrandingsovens in ziekenhuizen en cokesovens, brandstoffen met een lagere concentratie aan vluchtige organische stoffen (VOS) of zwavel, loodvrije benzine, invoering van de katalysator in uitlaten, vernieuwing van het wagenpark, toenemend gebruik van aardgas voor verwarming...) Toch moet de huidige toestand nog verbeteren voor bepaalde verontreinigende stoffen: -

Troposferische ozon (gezondheidsdrempel geregeld overschreden): secundaire verontreinigende stof waarvan de productie beïnvloed wordt door de uitstoot van ozonprecursoren: NOx (stikstofoxides) en VOS (vluchtige organische stoffen);

-

Zwevende stofdeeltjes zoals PM10 of PM2.5 afkomstig van diverse bonnen (verwarming, motorvoertuigen) zijn een nieuwe prioriteit omdat ze zo schadelijk zijn;

-

POP's (persistente organische polluenten zoals pesticiden, polycyclische aromatische koolwaterstoffen...) zijn niet in verontrustende concentraties aanwezig. Maar omdat ze erg giftig zijn en lang in het milieu aanwezig blijven, moet er aandachtig toegezien worden op de naleving van de norm;

-

CO2, de grootste verantwoordelijke voor het broeikaseffect, blijft toenemen en dat voornamelijk als gevolg van de verwarming, het vervoer en de industriële activiteiten.

Het wegverkeer – dat voor een groot deel bestaat uit doorgaand verkeer op de hoofdassen – is de grootste bron van verontreinigende stoffen die de luchtkwaliteit in de gemeente Schaarbeek aantasten. Een andere bron is de verwarming door huishoudens waarvan de uitstoot nog in de hand gewerkt wordt door de lage energieprestaties van de meeste woningen (verouderd). De Milieudienst van de gemeente krijgt geregeld klachten over verontreiniging of buurthinder (ongeveer 30 klachten per jaar). Geurhinder is daarbij de meest voorkomende vorm van overlast (25%), voorafgegaan door lawaai (50%). Het gaat voornamelijk om geuren verspreid door bakkerijen of garages.

1.9.2.

Huisvesting en vervoer als bronnen van broeikasgassen

Broeikasgassen zijn verontreinigende stoffen uitgestoten door de activiteiten van de mens. De uitstoot ervan in de atmosfeer leidt tot klimaatverstoringen op lange termijn die resulteren in een wereldwijde opwarming van de aarde. Het meest uitgestoten broeikasgas is CO2 dat vrijkomt bij de verbranding van de voornaamste energiebronnen die we momenteel gebruiken om ons te verwarmen en te verplaatsen: gas, diesel, benzine, steenkool en hout. De globale uitstoot van broeikasgassen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vertegenwoordigde een totaal van 4.321 kiloton equivalent CO2 in 2005, dat is 3% van de totale Belgische uitstoot. In 2005 bestond de Brusselse uitstoot voor bijna 92% uit CO2. In verhouding tot 1990 is de CO2-uitstoot van het Gewest algemeen met 5,8% toegenomen. De woonsector is verantwoordelijk voor het grootste aandeel (48%), gevolgd door de dienstensector (22%) en het vervoer (19%). De sectoren Energie en Industrie genereren minder dan 3% van de CO2-uitstoot van het BHG, terwijl ze op Belgisch niveau bijna de helft van de uitstoot uitmaken. In de gemeente Schaarbeek is het aandeel van de woonsector wellicht nog groter. Het aandeel van de dienstensector zal dan weer kleiner zijn omdat er slechts weinig dergelijke activiteiten in de gemeente gevestigd zijn in vergelijking met andere gemeentes van het werk. Het aandeel van de industriële activiteiten moet eveneens beperkt zijn. We kunnen aannemen dat de uitstoot van broeikasgassen binnen de gemeente hoofdzakelijk toe te schrijven is aan de huisvesting (vooral dan aan de energie gebruikt voor verwarming) en aan het wegvervoer.

Amébagement sc

47



Verdeling per sector van de broeikasgasuitstoot (excl. gefluoreerde gassen) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2005 Bronnen: Staat van het Leefmilieu 2006, BIM Amébagement sc

48


1.10.

DE MENS

1.10.1.

Middelmatig wooncomfort


De Welzijns- en Gezondheidsatlas definieert een comfortindicator die gebaseerd is op een onderscheid tussen vier woningcategorieën: groot comfort, middelmatig comfort, klein comfort en zonder klein comfort. De woningen met "klein comfort" beschikken ten minste over een privétoilet en een badkamer met bad en/of douche. Een woning die niet aan deze minimumvoorwaarden voldoet behoort tot de categorie "zonder klein comfort". Woningen met "middelmatig comfort" beschikken naast het klein comfort ook over centrale verwarming. Indien een woning bovendien een afzonderlijke keuken van minstens 4 m² of een inbouwkeuken in een andere ruimte heeft, en het huishouden over een of meer auto's beschikt, spreken we van "groot comfort". Woningen met het minste comfort vinden we in het westen en noorden van de gemeente, in de wijken Marbotin, Terdelt, Guido Gezelle en Waelhem. Ook centraal en in het oosten van de gemeente zien we drie wijken met minder comfort: Grote Bosstraat, Dailly en het kerkhof van Sint-Joost.

1.10.2.

2.600 sociale woningen

Het aantal woningen tegen lage huurprijs werd begin 2009 op 2.600 woningen geschat, waarvan ongeveer 2.500 overheidswoningen.Die overheidswoningen (sociale of middenklassewoningen) zijn beschikbaar via diverse actoren. De belangrijkste drie actoren: -

de Schaarbeekse Haard, de belangrijkste operator op het vlak van sociale huisvesting in de gemeente. Het huidige park telt 2.230 woningen. Dat park wordt volledig beheer door de diensten van de Schaarbeekse Haard;

-

de gemeente Schaarbeek die over zo'n 270 woningen beschikt. Een deel daarvan werd gebouwd in het kader van de wijkcontracten. De rest is te danken aan de renovatie van afzonderlijke gebouwen. Die woningen worden beheerd door de dienst "Gemeenteeigendommen" van het gemeentebestuur;

-

het Schaarbeeks Sociaal Verhuurkantoor (ASIS) beheert een park van ongeveer 130 woningen waarvan er 110 woningen in Schaarbeek gelegen zijn.

In het sociale verhuurpark met 2.600 units zijn de woningen met 2 slaapkamers het meest vertegenwoordigd, gevolgd door de woningen met 1 slaapkamer. Woningen met 1 slaapkamer zijn minder talrijk in het sociale huisvestingspark dan in het totale verhuurpark (bronnen: verslag 2006 van het Observatiecentrum van de huurprijzen Brussel). Terwijl woningen met 2 of meer slaapkamers systematisch beter vertegenwoordigd zijn, wat het beleid op kansarme gezinnen gericht is. Aansluitend op het Gewestelijk Huisvestingsplan voorziet de Schaarbeekse Haard de realisatie van 40 nieuwe woningen, net als een uitgebreid renovatieprogramma, waaronder 164 zware renovaties.

1.10.3.

226 plaatsen in crèches en 60.000 m² aan schoolruimte te bouwen tegen 2025In alle netten samen zijn er momenteel 1.108 plaatsen voor kinderopvang. Daar komen nog

de 169 plaatsen van het gemeentenet bij (operationeel vanaf 2012). Dat totaal is als volgt verdeeld: 394 plaatsen in het gemeentenet, 457 plaatsen bij Kind&Gezin en 257 plaatsen bij ONE. Vergelijken we het aanbod en de vraag, dan krijgen we de dekkingsgraad per statistische sector van de gemeente. In sector 1 en 6 ligt de dekkingsgraad ver onder het gemiddelde en in sector 4 dan weer ver boven dat gemiddelde.

Amébagement sc

49



TOTAAL HAARD

GEMEENTE SCHAARBEEK

Studio

171

1

1 slaapkamer

554

154

2 slaapkamers

1.011

60

3 slaapkamers

368

27

4 slaapkamers

119

23

5 slaapkamers

7

4

2.230

269

TYPE VAN

SCHAARBEEKSE

ASIS ANDERE

WONING

TOTAAL

VERDELING VERDELING VAN

SOCIAAL VERHUURPARK IN SCHAARBEEK

HET SOCIAAL VERHUURPARK IN SCHAARBEEK

VAN HET TOTALE VERHUURPARK IN SCHAARBEEK

31

/

203

7,8%

8%

47

/

755

28,9%

53%

18

/

1089

41,8%

28%

7

/

402

15,4%

8%

5

/

147

5,6%

1

/

12

0,5%

109

/

2608

/

3%

/

Bronnen: Schaarbeekse Haard en verslag 2006 van het Observatiecentrum van de huurprijzen Brussel

Amébagement sc

50



Alle kleuterscholen van Schaarbeek bieden samen plaats aan 4.913 kleuters. Het aanbod is als volgt verdeeld: -

Vlaams gemeenschapsonderwijs: 451 plaatsen (9,1%)

-

Vlaams vrij gesubsidieerd onderwijs: 374 plaatsen (7,6%)

-

Frans gemeenschapsonderwijs: 402 plaatsen (8,2%)

-

Franstalig vrij confessioneel onderwijs: 1.912 plaatsen (39%)

-

gemeentelijk net: 1.774 plaatsen (36%)

Vergelijken we het aanbod en de vraag, dan krijgen we de dekkingsgraad per statistische sector van de gemeente. Het gemiddelde voor de hele gemeente komt op 71,8%.

TOTAAL Sector nr. 1: Sint-Maria/Colignon/Verboeckhoven Sector nr. 2: Elisabeth/Riga/Helmetse Sector nr. 3: Bloemen/Foucart/Leopold Sector nr. 4: Reyers/Plasky/Meiser Sector nr. 5: Vaderland/Dailly/Weldoeners Sector nr. 6: Brabant/Noord/Paviljoen

Pop. 2010 2,5-5 jaar 6.844 1.983 1.137 653 676 1.230 1.164

Aanbod kleuterscholen 4.913 1.432 846 916 718 582 419

Dekkingsgraad 71,8% 72,2% 74,4% 140,3% 106,3% 47,3% 36,0%

In sector 5 en 6 ligt de dekkingsgraad onder het gemeentegemiddelde. Het aanbod is dus ontoereikend in die wijken. In sector 3 en 4 ligt de bezettingsgraad boven het gemiddelde en is zelfs groter dan de vraag in die twee sectoren. De kinderen die hier school lopen zijn dus afkomstig uit andere wijken en/of andere gemeentes. Alle basisscholen van Schaarbeek bieden samen plaats aan 8.361 kinderen. Het aanbod is als volgt verdeeld: -

Vlaams gemeenschapsonderwijs: 490 plaatsen (5,9%)

-

Vlaams vrij gesubsidieerd onderwijs: 429 plaatsen (5,1%)

-


-


-


Vergelijken we het aanbod en de vraag, dan krijgen we de dekkingsgraad per statistische sector van de gemeente. Het gemiddelde voor de hele gemeente komt op 89,5%.

TOTAAL Sector nr. 1: Sint-Maria/Colignon/Verboeckhoven Sector nr. 2: Elisabeth/Riga/Helmetse Sector nr. 3: Bloemen/Foucart/Leopold Sector nr. 4: Reyers/Plasky/Meiser Sector nr. 5: Vaderland/Dailly/Weldoeners Sector nr. 6: Brabant/Noord/Paviljoen

Bev. 2010 6-11 jaar

Aanbod basisscholen

Dekkingsgraad

9.346 2.702 1.508 932 888 1.664 1.652

8.361 1.949 1.192 1.864 1.366 1.123 867

89,5% 72,1% 79,1% 200,1% 153,8% 67,5% 52,5%

In sector 1, 5 en 6 ligt de dekkingsgraad ver onder het gemeentegemiddelde. Het aanbod is dus ontoereikend in die wijken. In sector 3 en 4 ligt de bezettingsgraad boven het gemiddelde en is zelfs groter dan de vraag in die twee sectoren. De kinderen die hier school lopen zijn dus afkomstig uit andere wijken en/of andere gemeentes. Amébagement sc

51


Amébagement sc


52



Alle middelbare scholen van Schaarbeek bieden samen plaats aan 8.144 kinderen. Het aanbod is als volgt verdeeld: -

Vlaams gemeenschapsonderwijs: 738 plaatsen (9%)

-

Vlaams vrij onderwijs: 369 plaatsen (4,5%)

-


-


-


Vergelijken we het aanbod en de vraag, dan krijgen we de dekkingsgraad per statistische sector van de gemeente. Het gemiddelde voor de hele gemeente komt op 96,9%. Dat gemiddelde lijkt erg sterk, maar moet gerelativeerd worden aangezien leerlingen uit het middelbaar veel mobieler zijn dan scholieren uit het lager onderwijs. Een school in een bepaalde gemeente onthaalt dus niet alleen leerlingen uit de eigen gemeente. In het geval van Schaarbeek is het zeer aannemelijk dat heel wat leerlingen in Evere wonen, aangezien die gemeente maar één middelbare school telt. Bev. 2010 12-17 jaar

Aanbod

TOTAAL

8.403

8.144

96,9%

Sector nr. 1: Sint-Maria/Colignon/Verboeckhoven

2.428

3.156

130,0%

Sector nr. 2: Elisabeth/Riga/Helmetse

1.351

516

38,2%

Sector nr. 3: Bloemen/Foucart/Leopold

848

1.448

170,7%

Sector nr. 4: Reyers/Plasky/Meiser

791

1.480

187,2%

Sector nr. 5: Vaderland/Dailly/Weldoeners

1.469

895

60,9%

Sector nr. 6: Brabant/Noord/Paviljoen

1.517

649

42,8%

Dekkingsgraad

In sector 2 en 6 is de dekkingsgraad bijzonder laag, terwijl die graad in sector 3 en 4 ver boven het gemeentegemiddelde ligt en zelfs boven de vraag in beide sectoren. Die uiteenlopende dekkingsgraden leveren echter minder problemen op voor het middelbaar, aangezien de leerlingen er mobieler zijn.

Gaan we uit van de bevolkingsvooruitzichten van het Federaal Planbureau en van de evolutie van de Schaarbeekse geboortecijfers van de laatste tien jaar, dan kunnen we de toekomstige schoolbevolking van Schaarbeek per leeftijdsklasse ramen. Zo kunnen we nagaan hoeveel extra plaatsen er jaarlijks moeten bijkomen in de crèches en in de scholen van elk niveau tegen 2025. Op basis van de momenteel geldende normen (6 m² per kind in de ONE-crèches) en de praktijk (minimaal 5 m² per leerling), zouden er 226 plaatsen in crèches nodig zijn (het equivalent van 1.357 m²) en zou er 60.000 m² aan schoolruimte moeten bijkomen tegen 2025.

Amébagement sc

53


Amébagement sc


54


1.10.4.


Een veelvoud aan collectieve voorzieningen op gemeenteniveau

Gezondheidsvoorzieningen: -

Universitair Ziekenhuis Brugmann – site Brien: 125 bedden, algemene heelkunde, interne geneeskunde, geriatrie, intensieve zorg en spoedeisende zorg. Het centrum omvat bovendien één van de zes mobiele urgentiegroepen (MUG) van Brussel, net als een dialysecentrum, een polykliniek, een operatiekwartier en een heelkundige dagkliniek;

-

13 medische centra en 147 huisartsen (1 dokter per 805 inwoners)

-

Ziekenhuis Jean Titeca (psychologische en/of psychiatrische aandoeningen)

-

Rust- en verzorgingstehuizen die in 2004 samen over 1.700 bedden beschikten (ratio van 18 bedden per 100 zeventigplussers, wat meer is dan het gewestgemiddelde van 14 bedden).

Sportvoorzieningen: -

het gemeentezwembad "Neptunium" dat binnenkort volledig gerenoveerd zal zijn (Beliris) ;

-

het sportcomplex Terdelt dat bestaat uit een atletiekbaan, een voetbalplein, tennisvelden (5 buitenvelden en 3 binnenvelden), 4 jeu-de-boulesbanen, net als een café-restaurant en een speelplein;

-

de site Wahis waar twee rugbyvelden liggen. Die terreinen worden binnenkort omgevormd tot kunstvelden: één voor rugby en één voor voetbal. Daarnaast zijn er ook 8 overdekte jeu-deboulesbanen en 16 buitenbanen;

-

de site Lambermont die 5 buitencourts voor tennis heeft. 3 daarvan kunnen in de zomer overdekt worden en binnenk-ort ook een vierde;

-

het voetbalplein Chazal;

-

2 sportzalen: Algemeen Stemrechtlaan en Kinétix (zaalvoetbal, basket en gevechtskunsten plus privaat zwembad en fitnesszaal):

-

het Crossingstadion dat binnenkort volledig gerenoveerd wordt (Beliris). Daarnaast zijn er ook 4 overdekte jeu-de-boulesbanen en 4 buitenbanen;

-

Verder is er nog de privétennisclub "Set Wahis" die 7 banen (waarvan 2 overdekte) heeft en diverse Agoraspaces die verdeeld zijn over de hele gemeente en de gymzalen en andere in scholen waar de 55 sportverenigingen van de gemeente gebruik van maken;

-

16 speelpleinen uitgerust met in totaal 64 modules.

Verenigingsvoorzieningen: -

5 buurthuizen: het Maison des citoyens, de zaal "Le 58", het buurthuis Navez, het buurthuis Haacht en het buurthuis Dailly;

-

buitenschoolse opvang: de gemeente telt meer dan 130 operatoren voor buitenschoolse activiteiten die een brede waaier aan activiteiten aanbieden. Sinds 2002 coördineert de SAES (buitenschoolse opvang van Schaarbeek) de opvang buiten de schooluren;

-

Senioren: 2 rusthuizen, seniorendiensten, vzw Pater Baudry en het dienstencentrum Aksent.

Culturele voorzieningen: -

De Hallen van Schaarbeek: concerten, evenementen enz.;

-

7 theaters: het Théâtre 140, het theater la Balsamine, het Magic Land Théâtre, het theater van l’Agapae, de ateliers van la Lune Noire, het theater Océan Nord en de theaterruimte Scarabeus;

-

het Kunsthuis, een culturele ruimte open voor alle artistieke happenings, activiteiten en exposities over uiteenlopende thema's. Het pand huisvest ook de Cultuurdienst en diverse groeperingen, verenigingen of ateliers in de plastische kunsten;

-

het Cultureel Centrum van Schaarbeek: "spreekplatforms", exposities, concerten, conferenties, opvoeringen, colloquia, opleidingen, creatieve workshops;

-

het Nederlandstalig gemeentelijk cultuurcentrum "Kriekelaar";

-

7 musea: het Huis Aurtrique (architectuur), het Museum voor Spontane kunst (van naïeve tot primitieve kunst), het Schaarbeeks biermuseum, het Museum van de kermisorgels, de Moof (stripfiguurtjes, het atelier Géo De Vlamynck en het Clockarium (horloges in faiences);

-

5 gemeentebibliotheken (Mille une pages, Thomas Owen, Dailly, Sésame en BruNO).

Amébagement sc

55


Amébagement sc


56


2.

STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN

2.1.

PRIORITEITEN

Prioriteit 1: Het budget- en financiënbeheer van de gemeente optimaliseren 1. Een geschikte structurele financiering garanderen en tegelijk de belastingdruk in evenwicht houten 2. Nieuwe financieringsbronnen zoeken op een proactieve manier. 3. De belastingplichtige bevolking stabiliseren of verhogen door het tegengaan van de stadsvlucht. 4. De financiële controle op het bestuur en op het gemeentebeleid opvoeren. 5. De financieringen laten convergeren in vooraf bepaalde prioriteiten 6. De doelstellingen van de gemeente aftoetsen aan de subsidiemogelijkheden 7. De kosten van de politiezone onder controle houden 8. De kosten van het OCMW en het ziekenhuis onder controle houden

Prioriteit 2: Goed bestuur en de efficiëntie van de gemeentelijke beleidsopties bevorderen 1. De inwoners beter informeren 2. De dialoog met de burger verbeteren 3. De transparantie van de beslissingen verzekeren 4. De werking van het bestuur moderniseren 5. De interne communicatie en teamgeest uitbouwen 6. De coherentie van de structuur van de diensten verbeteren en de rollen duidelijk omschrijven 7. De sociale en milieubepalingen in overheidsopdrachten opvoeren 8. Een evaluatie- en controlecultuur binnen het bestuur ontwikkelen

Prioriteit 3: De ecologische voetafdruk van de gemeente beperken 1. Het verbruik van de bestaande infrastructuren en gebouwen inperken 2. Het ecologische beleid in alle diensten opvoeren 3. Het ecologische beleid uitbreiden naar paragemeentelijke diensten, zoals de scholen 4. De financiële en ecologische kosten van de verplaatsingen van de gemeente inperken 5. Het gebruik van duurzame vervoermiddelen onder het personeel aanmoedigen 6. De biodiversiteit op de door de gemeente beheerde terreinen beschermen en bevorderen

Prioriteit 4: De renovatie van de openbare ruimtes voortzetten 1. De renovatie van de openbare ruimtes voortzetten 2. Het aspect "duurzaamheid" introduceren in het ontwerp en beheer van openbare ruimtes 3. De kwaliteit van de openbare ruimtes bestendigen 4. Het parkeercomfort verbeteren en tegelijk de dominantie van de auto beteugelen 5. De uitvoering van het GemMP voortzetten 6. De gemeentelijke belangen verzoenen met de gewestelijke uitdagingen 7. De leefbaarheid (veiligheid) van de openbare ruimtes verzekeren 8. Overtredingen harder aanpakken

Prioriteit 5: De kwaliteit van de buurtdiensten voor de bevolking verbeteren 1. Continu diensten kunnen aanbieden 2. De onthaalvoorwaarden bij de gemeentediensten en het OCMW verbeteren Aménagement sc



3. De infrastructuren en diensten van de gemeente meer bekendheid geven 4. Het parkeeraanbod buiten de openbare weg uitbreiden en daarbij de voorkeur geven aan een synergie met bestaande infrastructuren 5. De ontwikkeling van de lokale politie voortzetten 6. De preventie aanpassen aan elke wijk en een betere coördinatie met de andere beleidskeuzes verzekeren

Prioriteit 6: De gemeenschappelijke voorzieningen van de gemeente uitbreiden 1. De globale nood aan infrastructuren per wijk bepalen 2. Een voldoende dekkingsgraad van groene ruimtes en voorzieningen bereiken 3. De oprichting van die infrastructuren financieren (overheid-privé) 4. De werkingskosten van die infrastructuren waarborgen 5. Meer voorbeeldgebouwen op het vlak van energierendement 6. De infrastructuren bij voorrang toegankelijk maken voor duurzame vervoermiddelen.

Prioriteit 7: De woonfunctie verstevigen en functievermenging nastreven 1. Op een redelijke manier verdichten 2. Een evenwichtig woningaanbod verzekeren 3. Een minimale kwaliteit voor de woningen verzekeren 4. De strijd tegen stadskankers en leegstand voortzetten 5. De werkgelegenheidspolen behouden en ontwikkelen 6. De participatie van de tewerkstellingspolen in het lokale leven versterken 7. Een structuur van ZKO en KMO behouden dat verenigbaar is met de woonfunctie 8. De handelskernen en markten versterken 9. Het architecturale erfgoed beschermen en opwaarderen 10. Erfgoed en energie met elkaar verzoenen 11. De gemeentelijke belangen op gewestelijke sites verdedigen

Prioriteit 8: De ecologische voetafdruk van de inwoners inperken 1. De inwoners bewust maken van de individuele verontreinigingsbeperkende maatregelen 2. De bevolking eenvoudige gebaren van duurzame ontwikkeling bijbrengen 3. Milieu-educatieve acties voeren in scholen 4. De collectivisering van goederen en diensten aanmoedigen 5. Een rationeel energiegebruik begeleiden 6. De bevolking sensibiliseren voor duurzame renovaties 7. De biodiversiteit op privéterreinen bevorderen 8. Het gebruik van duurzame vervoermiddelen aanmoedigen

Prioriteit 9: De integratie en participatie van de inwoners bevorderen 1. Een sterker beleid voeren om de burger zelfstandig te maken Pérenniser et amplifier toutes les politiques qui favorisent l’autonomie des personnes, notamment par les parcours d’intégration adaptés, et la convivialité entre les habitants et les usagers 2. Het netwerk van lokale opstappen uitbreiden 3. De bewoners burgerzin bijbrengen 4. De rol en functie van het onderwijs opwaarderen. 5. Het professionalisme van de pedagogische interveniënten optrekken 6. De basisvoorwaarden verzekeren (een van beide landstalen) Amébagement sc

58



7. Het aantal schoolverlaters terugdringen 8. De banden tussen school en werk bevorderen 9. Kansarmen sterker begeleiden op school 10. Het collectieve nut van politie en preventie benadrukken 11. Overtredingen bestrijden

Prioriteit 10: Kansarme Schaarbekenaars uit de armoede en uit hun isolement halen 1. Ondernemingen steunen die de plaatselijke bevolking tewerkstellen 2. Technische en beroepsrichtingen in het onderwijs opwaarderen 3. Het aanbod aan beroepsopleidingen in de sectoren van de toekomst uitbreiden 4. Maatregelen voor de professionele inschakeling ontwikkelen in het gemeentebeleid 5. Kansarmen verder omkaderen 6. Autonomiebevorderende maatregelen voor kansarmen opvoeren 7. De overheidssteun optimaliseren om op een duurzame manier aan de toenemende vraag te voldoen

Amébagement sc

59


3.

OPERATIONELE DOELSTELLINGEN

3.1.

LIJST VAN DE GEMOP-PROJECTEN

Prioriteit

Naam van het project

Doelstelling van het project

Deadline

Project 1.1: Opstelling van een beheersplan m.b.t. de investeringen

Investeringen over meerdere jaren plannen en van bij de start rekening houden met alle kosten die aan het toekomstige beheer ervan zijn gekoppeld

Project 1.2: Optimalisering van het beheer van gesubsidieerde beleidsopties en het zoeken naar alternatieve financieringsbronnen

De politieke beleidskeuzes vasthaken aan de realisatie van de projecten van het GemOP en AL21.

Project 1.3: Kadaster: verbetering van de inschrijving en meer gelijkheid in de verwerking

Op de rol plaatsen en het kadastraal inkomen van onroerend goed berekenen voor de FOD Financiën

Project 1.4: Definitie van een aansturingsinstrument voor de gemeentefinanciën op middellange en lange termijn

Over een langetermijnvisie voor de gemeentefinanciën beschikken

Project 1.5: Versterking van de procedures voor de boekhoud- en budgetopvolging

Over een reëel beeld van de financiële toestand (budget, boekhouding en cashflow) beschikken, de procedures rationaliseren en toezien op het correcte gebruik van het overheidsgeld

Project 1.6: Verbetering van de informatie-uitwisseling en financiële stromen tussen de gemeente, de politie en het ziekenhuis

De uitwisseling van de budgetinfo en van de financiële stromen m.b.t. beide instellingen optimaal beheren

Project 1.7: Uitzetting van een werkingskader waarin de voogdij op het OCMW kan worden uitgeoefend.

De uitwisseling van de budgetinfo en van de financiële stromen m.b.t. beide instellingen optimaal beheren

2015

Project 1.8: Opstelling van een analytische boekhouding

De kosten beter analyseren om de toepassing van de gemeentebeleidsopties te optimaliseren

2018

Project 2.1: Herstart en herwerking van de interne krant van de gemeente

De interne communicatie van het gemeentebestuur verbeteren

2012

Project 2.2: Make-over van de intranetsite

De tools voor gegevensdeling en voor interne communicatie uitbouwen

2012

Project 2.3: Oprichting van een begeleidingsstructuur voor de veranderingsprocessen

De gemeentediensten begeleiden en omkaderen m.b.t. hun veranderingsprocessen

Project 2.4: Redactie van een globaal en coherent communicatiebeleid

De herstelprocedure van Schaarbeek begeleiden en ondersteunen dankzij een beter imago voor de gemeente (city marketing)

2012

2012

Project 2.5: Evaluatie en actualisering van het GemOP/AL21

Over een strategisch document beschikken dat een globaal en transversaal overzicht geeft van alle geplande projecten in de gemeente, en dat als basis dient voor de jaarlijkse evaluatie

2012

2012

2012

2012

Prioriteit 1

Prioriteit 2

Aménagement sc

2015

2015

2012


Prioriteit 3


Project 2.6: Transparantie en goed bestuur in de relaties met de burger

De transparantie van de gemeente verbeteren en een goed bestuur in de relaties met de burger bevorderen

2012

Project 2.7: Het onthaalbeleid voor nieuwe burgers verstevigen

Een onthaalbeleid voor de burger opzetten dankzij het inzetten van diverse communicatiemiddelen en -acties

2012

Project 2.8: Onthaal: vademecum van de communicatie naar de burger toe (fysiek onthaal, telefoon, mails beantwoorden)

De burger op een meer kwalitatieve manier onthalen in het gemeentehuis De beslissingsprocedure "college – raad" moderniseren: afschaffing van papierdocumenten (analyses, bijlagen…), behalve voor archiveringsdoeleinden

2012

Project 2.9: Dematerialisering van de vergaderingenprocedure

2012

Project 2.10: Modernisering van het beheer van de prestaties van het gemeentepersoneel

De personeelsdienst en de dienstverlening verlossen van onontbeerlijke maar erg tijdrovende taken met een beperkte meerwaarde en meer tijd besteden aan taken die rechtstreeks gericht zijn op de dienstverlening aan de personeelsleden.

Project 2.11: Onthaal: enquête naar de redenen waarom inwoners de gemeente verlaten

Achterhalen wat Schaarbekenaars – en vooral belastingbetalende gezinnen – ertoe aanzet om de gemeente te verlaten

2012

Project 2.12: Opstelling van een intern controlesysteem

Een intern controlesysteem toepassen binnen het bestuur om de processen en risico's beter te beheren

2015

Project 2.13: Uitstippeling van een strategie voor de burgerparticipatie

Een vaste strategie voor de burgerparticipatie in de gemeente uitwerken.

2015

Project 2.14: Dematerialisatie van de administratieve documenten

Een eengemaakt systeem voor elektronisch documentbeheer binnen het bestuur toepassen

2018

Project 2.15: Onthaalbeleid voor pas gerekruteerde ambtenaren

Het onthaal en de integratie van nieuwe medewerkers verbeteren

2018

Project 3.1: Ontwikkeling van een onthaal- en sensibiliseringscentrum voor de bezoekers in het Josaphatpark

Een pedagogisch instrument uitwerken voor de bezoekers van het Josaphatpark

Project 3.2: Sensibilisering rond "afval sorteren" in gemeentescholen

De kinderen van de Schaarbeekse scholen aanzetten tot respect voor de natuur en netheid in hun gemeente.

2012

Project 3.3: Klimaatplan: het Bedrijfsmobiliteitsplan voort invoeren en maatregelen in het voordeel van zachte mobiliteit benadrukken

De auto als vervoermiddel voor het woonwerkverkeer van ambtenaren geleidelijk terugschroeven en hen sensibiliseren voor zachtemobiliteitalternatieven

2012

Project 3.3.a: Klimaatplan: "Bike to work": oprichting van een team van gemeenteambtenaren

Het gebruik van de fiets aanmoedigen, zowel voor het woon-werkverkeer als voor het werkverkeer.

2012

Project 3.4: Consolidering en verbetering van de afvalsortering in gemeentegebouwen en sensibilisering van het personeel

De door het gemeentebestuur geproduceerde afval inperken.

Amébagement sc

2012

2012

2012

61


Prioriteit 4


Project 3.5: Een fair trade gemeente worden

Op gemeenteniveau een verantwoord consumptiegedrag bevorderen dat de solidariteit met de landen uit het zuiden stimuleert

Project 3.6: Klimaatplan: energieverbeteringsprogramma voor de gemeentegebouwen

Het energieverbruik van gemeentegebouwen beperken

Project 3.7: Het personeel opleiden m.b.t. de zachte mobiliteit.

De kosten van en verontreiniging door beroepsverplaatsingen van het gemeentepersoneel inperken.

2012

2015

Project 3.8: Duurzame voeding introduceren op scholen

Het lastenkohier voor de schoolmaaltijden verbeteren en meer seizoensproducten uit de plaatselijke landbouw (vrij van chemische meststoffen en productiemiddelen) introduceren, net als exotische producten uit de fair trade

Project 3.9: Klimaatplan: rationeel energiegebruik voor de fleet van de gemeente

De kosten van en verontreiniging door beroepsverplaatsingen van het gemeentepersoneel inperken.

2015

Project 3.10: Een maximale reductie van de CO2-uitstoot in groene ruimtes en meer specifiek in het Josaphatpark

De atmosferische en geluidsverontreiniging beperken in groene ruimtes in het algemeen en in het Josaphatpark in het bijzonder

2015

Project 3.11: Invoering van een Green IT-beleid binnen het gemeentebestuur

De IT-infrastructuren van het gemeentebestuur verbeteren en tegelijk hun ecologische voetafdruk beperken

2015

Project 3.12: Crèches: uitbreiding van het REG-project naar deze voorzieningen

De energie-efficiëntie van de gemeentecrèches verbeteren

Project 3.13: Renovatie van het RECYPARC in het opslagcentrum Waelhem

De functionele en landschapskwaliteit van het RECYPARC verbeteren

Project 3.14: Klimaatplan: rationeel energiegebruik in woningen van de gemeente

De woningen van de gemeente energieefficiënter maken Reglementen opstellen die de productie van hoogwaardige projecten verzekeren, net als het behoud en onderhoud van het bestaande erfgoed, om zo de kwaliteit van de openbare ruimte te garanderen.

2012

Project 4.1: Opstelling van zonale GemSV's: intensivering van de dynamiek en sensibilisering

Van de werkzaamheden en milieueffectenrapporten gebruik maken om herwaarderingsprojecten klaar te hebben Deze laten uitvoeren in het kader van die werkzaamheden

2012

Project 4.2: Stedenbouwkundige studie vόόr de noord-zuidmetrolijn wordt verlengd Project 4.3: Creatie van een decision making tool voor het ontwerp en beheer van openbare ruimtes

De investeringen in de inrichting van de openbare ruimte op een coherente, duurzame, transversale en strikte manier beheren.

2012

Project 4.4: Verzekering van een goede communicatie met de bevolking over het beheer van de wegenwerken

De communicatie met het publiek over het beheer van de wegenwerken verbeteren en structureren.

2012

Amébagement sc

2012

2012

2015

2018

2018

62


Prioriteit 5


Project 4.5: Bescherming en opwaardering van de achteruitbouwzones

Het karakter van de achteruitbouwzones beschermen

Project 4.6: Beheer van het gemeentelijk Lichtplan

De continuïteit en ontwikkeling van het Lichtplan verzekeren, inclusief het luik "opmerkelijke gebouwen"

2012

Project 4.7: Invoering van een bewegwijzering voor voetgangers naar opmerkelijke of specifieke openbare gebouwen en plaatsen

Het imago van de gemeente verbeteren, de voetgangersroutes herwaarderen en het voetgangersverkeer tussen de wijken optimaliseren

2012

2015

Project 4.8: Verbetering van de controle op wildparkeren

Het verkeersreglement op de parkeerregels doen naleven, de veiligheid van alle gebruikers verzekeren door ervoor te zorgen dat de verschillende gebruikers binnen hun respectieve ruimte blijven

Project 4.9: Renovatieprogramma voor openbare pleinen en ruimtes

De renovatie van de openbare ruimtes prioriteren en plannen

2018

Project 4.10: Renovatie van de openbare fonteinen

Garanderen dat de fonteinen in parken en openbare ruimtes naar behoren werken tijdens de zomer

2018

Project 4.11: Verbetering van de oversteekplaatsen onder de noordzuidverbinding

De barrière-impact van de noordzuidverbinding op het stadsweefsel terugdringen

2018

Project 5.1: Make-over van de website

Informatie over het bestuur toegankelijk maken voor de burgers

2012

Project 5.2: Onthaal: ontwikkeling van het elektronisch loket

De administratiediensten continu toegankelijk maken en onlinebeheer promoten.

2012

Project 5.3: Onthaal: harmonisering en modernisering van de ticketing in het gemeentehuis

De burger beter wegwijs maken in het gemeentehuis en de verlening van administratieve producten en diensten coherenter maken

2012

Project 5.4: Onthaal: regeling van de rijen in de lokettenzaal

De rijen regelen om de gemiddelde wachttijd aan het loket "bevolking" in te korten

2012

Project 5.5: Uitbreiding van het dienstenaanbod van de Wijkwinkels

De Wijkwinkels tot hét informatie- en dienstverleningspunt voor de burgers maken

2012

Project 5.6: Onderzoek van het potentiële parkeeraanbod buiten de openbare weg

Het parkeeraanbod buiten de openbare weg uitbreiden

Project 5.7: Onthaal: decentralisering van de administratieve dienstverlening van het gemeentehuis naar de wijken

De toegang tot de dienst "bevolking" comfortabeler maken en het aantal burgers dat aan de loketten van het gemeentehuis bediend moet worden inperken om de kwaliteit van het onthaal te verbeteren

2012

2012

2018

Project 5.8: Wijkteams Prioriteit 6

2012

Project 6.1: Lokalisatie en kwantificering van de noden aan en mogelijkheden voor crèches

De kinderopvangcapaciteit uitbreiden

Project 6.2: Crèches: oprichting van een ondersteunings- en

Een gemeentedienst opzetten die opleidingen en een administratieve begeleiding kan

2018

2012 Amébagement sc

63


opleidingsdienst voor geconventioneerde kinderopvangsters

Project 6.3: Crèches: ontwikkeling van occasionele opvang


aanbieden aan geconventioneerde kinderopvangsters om zo het crèche-aanbod uit te bouwen De plaatsen die vrij blijven in de crèches gebruiken om occasionele opvang te organiseren

2012

Project 6.4: Lokalisatie en kwantificering van de noden aan en mogelijkheden voor schoolinfrastructuren

De onthaalcapaciteit in scholen verhogen

2012

Project 6.5: Creatie van infrastructuren op de Van Oost-site

Een ambitieus stedenbouwproject met uitgebreide openbare voorzieningen opzetten dat bovendien voldoet aan het Klimaatplan van de gemeente. De momenteel ongebruikte sites van de gemeente activeren, het private woningaanbod uitreiden

Project 6.6: Scholen: Samenwerking met Evere voor de bouw en exploitatie van schoolinfrastructuren

De bouwen exploitatiekosten delen om een voldoende aanbod aan schoolvoorzieningen te kunnen behouden

2012

Project 6.7: Reconversie van de Koninklijke Sint-Mariakerk tot een multiculturele, filosofische en culturele pool

Een Brussels emblematisch gebouw herinrichten om de multiculturaliteit te bevorderen

Project 6.8: Lokalisatie en kwantificering van de noden aan en mogelijkheden voor rusthuizen

Het aanbod aan rusthuizen uitbreiden

2018

2015

2018

Project 6.9: Rationalisering van gemeentelijke inplantingen Prioriteit 7

Project 7.1: Proactieve juridische en economische opvolging van de grote stedenbouwkundige belangen

2015 2012

De uitvoeringstermijnen voor grote projecten inkorten

Project 7.2: Invoering van een regelgevend kader dat functievermenging (voorzieningen) garandeert in het kader van grote, private woonprojecten

De ontwikkeling van voorzieningen stimuleren in het kader van grote, private woonprojecten

Project 7.3: Woningopsplitsing – controle: aanmaak van een databank voor de verschillende diensten om het fenomeen van bij de inschrijving in de gemeente te kunnen opvolgen

De opsplitsing van woningen upstream controleren en dit checken vanaf de inschrijving in de gemeente

Project 7.4: Optimalisering van de dienstverlening door het Enig Loket Huisvesting

Andere diensten en informatie aanbieden dan de loutere inschrijving in de openbare huisvesting. De inschrijving op de lijsten van sociale of overheidswoningen vereenvoudigen

2012

Project 7.5: Woningopsplitsing – controle verkoop gebouwen

Het fenomeen woningopsplitsing controleren door het informeren en melden van overtredingen bij verandering van woningen

2012

Project 7.6: Huisvesting – beheer van de wachtlijsten

De toekenningsvoorwaarden voor gemeentewoningen herbekijken

2012

Project 7.7: Onderzoek naar de

De potentiële gebieden voor zware

Amébagement sc

2012

2012

2012 64


potentiële gebieden van zware stedenbouwkundige ingrepen


stedenbouwkundige ingrepen identificeren

Project 7.8: Onderzoek van het woningbouwpotentieel en de verdeling per type

Een raming maken van het bouwpotentieel van woningen die op een geloofwaardige manier uitgevoerd kunnen worden en daar een beleid voor de bevolkingsbewegingen uit filteren m.b.t. de onthaalcapaciteit voor het toenemend aantal inwoners met een laag sociaaleconomisch profiel, m.b.t. de stopzetting van de stadsvlucht en de aantrekking van belastingbetalende sociaaleconomische klassen

Project 7.9: Verspreiding van een dynamische lijst van leegstaande woningen

De leegstand in de tijd beperken 2015

Project 7.10: Ontwikkeling van toeristische activiteiten en evenementen

Toeristische activiteiten en evenementen in de gemeente ontwikkelen om het verbeterde imago van de gemeente meer zichtbaarheid te geven, om de horeca-activiteit in de gemeente positief te beïnvloeden en nieuwe evenementen aan te bieden aan de inwoners van Schaarbeek Een compleet nieuwe wijk ontwikkelen:

2015

Project 7.11: Opstelling van een "toekomstplan" voor de Noordstationwijk

2012

•

een etalage voor Schaarbeek m.b.t. de externe zichtbaarheid en aanpak (Noordstationwijk)

•

voorbeeldrol in duurzame ontwikkeling

•

voorbeeldrol in financiële constructies en goed beheer van alle stappen (versus Zuidstation)

•

de talrijke huidige problemen oplossen

Een compleet nieuwe wijk ontwikkelen: •

om de twee gebieden met het grootste erfgoed met elkaar te verbinden via het Verboeckhovenplein

•

om, in synergie met de as gemeentehuis – station van Schaarbeek, de herbestemming uit te denken van de grote, beschikbare terreinen langs de spoorweg

•

om de wijk een nieuw elan te geven dankzij de voorbereiding en vestiging van een Spoorwegstation

•

om een voorbeeldrol in duurzame ontwikkeling te spelen

Project 7.12: Opstelling van een "toekomstplan" voor de Verboeckhoven- en Elisabethwijk

Project 7.13: Voortbestaan en ontwikkeling van een mediapool

2012

De huidige specialisatie van mediaberoepen die erg krachtig zijn op het economische vlak (belastingen, banen, horeca) en qua imago uitbouwen en het voortbestaan ervan in Schaarbeek verzekeren dankzij het behoud van een aanzienlijke kritieke massa

2015

2015

2018 Project 7.14: Huisvesting: uitbreiding van het aanbod dankzij het gebruik Amébagement sc van bestaande middelen die totnogtoe

Verlaten of leegstaande panden kopen door toepassing van hulpmiddelen zoals de gedwongen verkoop of het recht van openbaar 65


weinig gebruikt worden

Prioriteit 8


beheer; en deze panden opnieuw in omloop brengen als bewoonbare huisvesting, ofwel via de verkoop, ofwel via erfpacht 2018

Project 7.15: Realisatie van nieuwe stadsverbindingen

De leesbaarheid en werking van de stadsstructuur en het verkeer verbeteren tussen de grote tewerkstellingspolen (Europese en Noordwijk) en Schaarbeek, vooral dan het horecagebied en het Josaphatpark

Project 8.1: Verdere toepassing van het gemeentelijk mobiliteitsplan met een bijzondere aandacht voor het zachte verkeer

De leefkwaliteit in de wijken verbeteren, iedereen de kans geven om zich zelfstandig en veilig met de fiets of te voet te verplaatsen, in het bijzonder voor het buurtverkeer

2012

Project 8.2: Deelname aan de jaarlijkse gewestelijke sensibiliseringscampagnes voor duurzame mobiliteit

Toepassingen van duurzame mobiliteit uittesten en invoeren: een betere deling van de openbare ruimte aanmoedigen, de multimodaliteit krachtig stimuleren

2012

Project 8.3: Begeleiding van de inwoners bij de uitvoering van groendaken

De burgers aanmoedigen om de thermische isolatie van hun woning te verbeteren en hen daarbij begeleiden

2012

Project 8.4: Sensibilisering van de inwoners voor de afvalsortering en jaarlijkse deelname aan de Europese week van de afvalbestrijding

Gezinnen beter doen sorteren en de jaarlijkse geproduceerde hoeveelheid afval terugdringen

Project 8.5: Klimaatplan: informatie aan de burgers over rationeel energiegebruik in de woning en sensibilisering

De ecologische voetafdruk inperken en de gezondheid van de inwoners verbeteren

Project 8.6: "A vélo Mesdames"

Schaarbeekse allochtone dames leren fietsen

2012

De burgers aanmoedigen om de thermische isolatie van hun woning te verbeteren en hen daarbij begeleiden

2012

Project 8.7: Enig Energieloket Project 8.8: Verdediging van de gemeentebelangen in de ontwikkeling van de Cambio- en Villo-stations

Meer duurzame en "zachtere" alternatieven voor de personenauto aanbieden

Project 8.9: Begeleiding bij de aanleg van composteerruimtes in projecten van collectieve (moes)tuinen

De realisatie van gemeenschappelijke composteerruimtes aanmoedigen in tuinprojecten ontwikkeld door de inwoners

2012

2012

2015

2015

Project 8.10: By Poling

2015

Project 8.11: Geluidsplan

De stadsvlucht door overmatig lawaai indijken door de aanduiding van gebieden in onderdruk en dankzij oplossingen om weer tot aanvaardbare normen te komen. Voorrang aan woongebieden

Project 8.12: Realisatie van een gemeentelijk groen netwerk waarin openbare en private ruimtes opgenomen zijn

Een groen netwerk over het hele grondgebied van de gemeente realiseren en laten aansluiten op de omliggende groene mazen

2018

2018

2012

Prioriteit 9 Project 9.1: Aanpassing van het opleidingenaanbod in het onderwijs Amébagement sc

Met meerdere gemeentes of netwerken de nodige herstructureringen bespreken om het onderwijs af te stemmen op de nieuwe

66



opleidingsnoden Project 9.2: Informatie aan leerkrachten over de cultuur en het leven in Schaarbeek, en sensibilisering

Acculturatieprocessen voor leerkrachten opzetten om het "netwerkeffect" te versterken, zoals beschreven in het witboek van het gemeenteonderwijs

Project 9.3: Reorganisatie van het aanbod buitenschoolse activiteiten (samensmelting, regeling, aanpassing van het aanbod)

Het aanbod buitenschoolse activiteiten in het gemeenteonderwijs verbeteren

Project 9.4: Versterking van de schoolbemiddeling

De middelen van de projecten Vinci en Vinci bis en ter uitbreiden naar alle scholen van het net

2012

Project 9.5: Oprichting van een vrijwilligersdienst voor jonge senioren

De lokale participatie en integratie aanmoedigen

2012

Project 9.6: Centrum voor Geavanceerde Technologie ontwikkeling van opleidingen voor de privésector

Een van de taken van de Centra voor Geavanceerde Technologie in praktijk brengen: dienstverlening aan de betreffende sectoren

2015

Project 9.7: Networking van de bibliotheken en documentatiecentra van scholen

Het gebruik van de bestaande documentatiebronnen in scholen optimaliseren en het aanbod voor leerlingen en leerkrachten uitbreiden

2015

2012

2012

Project 9.8: Bestrijding van overtredingen

2015

Project 10.1: Systematisering van sociale en milieubepalingen in overheidsopdrachten

Een mentaliteitswijziging in het aankoopgedrag stimuleren en een voorbeeldrol spelen voor de privéconsumenten

2015

Project 10.2: Onderwijs voor sociale promotie: uitbreiding van het opleidingsaanbod, identificatie van "innoverende opleidingsniches"

De tewerkstelbaarheid van de plaatselijke bevolking verbeteren dankzij de middelen van het onderwijs voor sociale promotie en het tweedekansonderwijs

2015

Prioriteit 10

Amébagement sc

67


3.2.


LIIST VAN DE PROJECTEN VAN DE ANDERE PLANNEN EN DE ANDERE OPERATORS

A.

Gemeentelijk Mobiliteitsplan 1. Algemene projecten 1)

Definitie van de criteria met een impact op de mobiliteit bij de onderzoeken van grote stedenbouwprojecten;

2)

Creatie van een continu evaluatie-instrument voor de mobiliteit in Schaarbeek;

3)

Opvoering van de politiecontroles;

4)

Sensibiliseringscampagne rond alternatief vervoer.

2. Aanleg van kruispunten: Clays-Artanlaan, Roodebeek-Marslaan, afrit E40-Diamant, E. Demolderlaan-Rigasquare, J. Jaureslaan, Deschanellaan-Trooststraat, Koninginneplein, Wautersstraat, Janssen-Chazalstraat, Evenepoelstraat. 3. Invoering van zones 30: Linthout, Diamant, Dailly, Rogier, Deschanel, Voltaire, Verboeckhoven, Helmet, Vandevelde, Latinis-Terdelt, President, Evenepoel en Maart. 4. Inrichtingen voor zacht verkeer: 1)

Heraanleg van trottoirs;

2)

Aanleg van lussen voor minder mobiele mensen (9);

3)

Realisatie van het bewegwijzering);

4)

Creatie van fietsparkings (320 plaatsen)

fietspadennet

(grondmarkeringen

+

gemarkeerde

fietspaden

+

5. Openbaar vervoer: 1)

Uitbreiding van buslijn 28 naar Colignon en Terdelt;

2)

Uitvoering van de GEN-stations Verboeckhoven en Rogier;

3)

Verlenging van lijn 4 naar Schaarbeek (eigen bedding in Gallait- en Van Ooststraat);

4)

Aanleg van een eigen bedding over de hele lengte van de Leuvensesteenweg;

5)

Aanleg van een eigen bedding in de Wijnheuvelenstraat voor bus 59;

6)

Uitbreiding van bus 60 naar Dailly;

7)

Heraanleg van het Meiserplein en het kruispunt Reyers/Diamant.

6. Parkeren: 1)

Opstelling van een parkeerbeheersplan;

2)

Opstelling van een parkeerplan voor vrachtwagens (24 plaatsen voor +7t bij Josaphat).

B. Stedelijk Preventieprogramma Het actieplan van het Stedelijk Preventieprogramma steunt op 4 ontwikkelingspijlers die elk hun eigen projecten hebben: 1. Relaties, begeleiding en bemiddeling: 1)

Uitbreiding van de taak van de sociale sportanimatoren;

2)

Ontwikkeling van buurthuizen (station van Schaarbeek, Pogge/Lehon, Dailly…) (kaart van synthese 2) ;

3)

Uitbreiding van het aantal straatwerkers;

4)

Opvoering van de strijd tegen schoolverlaters;

5)

Uitbreiding van het conflictbeheersteam;

Amébagement sc

68


6)


Nieuwe poging voor een afgevaardigde van de senioren.

2. Ontwikkeling van de wijken: 1)

Invoering van een centraal beheersysteem voor klachten over onveiligheid;

2)

Voortzetting van het prostitutiebeheersprogramma in de Noordwijk;

3)

Invoering van een beheersproject voor alcoholgebruik op straat.

3. Situatiegerelateerde preventie: 1)

Invoering van gemeenschapswachters die vaststellingen kunnen doen (administratieve sancties).

C. OCMW 1. De integratie en participatie van de inwoners in de lokale gemeenschap bevorderen: 1)

Initiatieven bedoeld om OCMW-gebruikers te laten integreren – Fase 1 (2012): •

Cel Taalstudies;

•

Verdriedubbeling van workshops voor burgers;

•

Verdriedubbeling van de Cel Taalstudies;

2)

Initiatieven bestemd voor de emancipatie van vrouwen (2012): •

3)

Zwemlessen voor vrouwen Initiatieven bedoeld om senioren te laten integreren – Fase 1 (2012):

•

collectieve moestuin in het rusthuis;

•

cafetaria (rust- en verzorgingstehuis) open voor de buren;

4)


Promotie van vrijwilligerswerk (burgerengagement) bij de gebruikers;

5)

Onthaal: enquête "Totaalkwaliteit" gebaseerd op de enquête bij de gebruikers (2018).

6)

Promotie van zachte mobiliteit bij OCMW-gebruikers (2018).

7)


Foto, schrijven en video

2. Kansarme Schaarbekenaren uit de armoede en uit hun isolement halen: 1)

Onthaal: hervorming van het onthaal van de sociale dienst (2012);

2)

globaal begeleidingsschema voor de gebruiker (2012);

3)


Rondetafel tewerkstelling;

•

Rondetafel huisvesting;

•

Kooklessen

•

Van naald tot draad;

•

"Jeudi, je dis Culture "

•

Woorden van ouders

4)

Initiatieven bestemd om de gebruikers uit de armoede te halen – Fase 1 (2012). •

Collectief en solidair sparen (partners: CASS, Commune, Ciré, Renovas, Huurdersbond, Sociale dienst van de wijken))

•

Media schulden, preventie-acties;

•

Energiebezuiniging;

•

Transit- en noodwoningen

5)

Onthaal: nieuw huis voor sociale werking (2015);

6)

Initiatieven bestemd om de gebruikers uit de armoede te halen – Fase 2 (2015).

Amébagement sc

69


• 7)

8)


de tewerkgestelden artikel 60 uitbreiden met een derde. Initiatieven bedoeld om senioren te laten integreren – Fase 2 (2015):

•

Nieuwe acties met verschillende generaties;

•

ludieke middagen in de rusthuizen, samen met de buren. Onthaal: Gedecentraliseerde antennes van het Huis voor Sociale Werking (2018).

D. Schaarbeekse Haard 1. Bouw van 71 nieuwe woningen: 1)

10 sociale woningen Raafstraat 2 (Nederlandstalige bibliotheek);

2)

6 woningen op daken in de Marbotinwijk;

3)

30 woningen Van Droogenbroeckstraat;

4)

25 woningen in Ph. Thomaslaan.

2. Zware renovatie van 164 woningen (financiering is rond): 1)

123 woningen in de Marbotinstraat;

2)

14 woningen in de Azaleastraat;

3)

6 woningen Vanderstappenstraat 23

4)

3 woningen Brandstraat 18/20;

5)

2 woningen Vondelstraat 95;

6)

2 woningen Generaal Eenensstraat 41;

7)

4 woningen Foucartlaan 18

8)

4 woningen Hostestraat 8;

9)

6 woningen in de Wauterstraat 57.

3. Zware renovatie van 330 woningen (financiering in aanvraag): 1)

120 woningen Helmetsesteenweg 321-323, Van Droogenbroeckstraat 53 tot 61 en 54 tot 58, Severinstraat 55 tot 63;

2)

128 woningen Meertstraat 33-35, Severinstraat 83 tot 87 en 78 tot 84, Lindestraat 44 tot 56;

3)

50 woningen L'Olivierstraat 18 tot 42;

4)

9 woningen Lindestraat 180 tot 184;

5)

6 woningen Schaarbeekse Haardstraat 2;

6)

16 woningen Rolandstraat 13-15;

7)

1 woning Wijnheuvelenstraat 317.

Bij die bouw en renovatie van wooneenheden, komen nog een hele reeks andere werkzaamheden m.b.t. gevelrenovaties, liften, stookplaatsen, daken, balkons en omgevingen. E.

Bouwprojecten van andere operators 1. Projecten in aanbouw (kaart van synthese 1) 1)

N.V. Brusilia Building: L. Bertrand- en Voltairelaan, Brusilia: 71 woningen + 202 m² kantoren + 70 parkeerplaatsen;

2)

N.V. Orbis: Paleizenstraat 29-45: 90 woningen + 100 m² kantoren + 96 parkeerplaatsen;

3)

N.V. immobilière des deux maisons: Leuvensesteenweg 710-732: 282 woningen + 852 m² handelsruimte + 276 parkeerplaatsen;

4)

Mede-eigendom Terdelt: Terdeltplein: 87 woningen + 122 m² handelsruimte + 91 parkeerplaatsen;

5)

N.V. RBPA Schaar: D.E. Lambottestraat 177-181: 133 woningen + 133 parkeerplaatsen;

6)

Camax consult: Leuvensesteenweg 650-652: 4.732 m² handelsruimte + 172 parkeerplaatsen;

Amébagement sc

70



7)

Site Paul Brien: huizenblok 151a: rusthuis + DBDMH + ziekenhuis (kaart van synthese 2) ;

8)

N.V. Eos Development: huizenblok 64: 44 woningen + 4.939 m² productieactiviteiten + 620 m² handelsruimte + 132 parkeerplaatsen (bijna voltooid);

9)

N.V. Eos Development: huizenblok 64: crèche 856 m²;

10) Brichautstraat 2 / Liedtsplein: 5 sociale woningen; 11) Beliris: Koninklijke Sint-Mariastraat / Portaelsstraat: sportzaal (kaart van synthese 2). 2. Projecten ter studie (vergunning ingediend) 1)

BVBA 3B Invest c/o Mr De Hollain: Kesselsstraat 14: 40 woningen + crèche + 336 m² kantoren + 43 parkeerplaatsen + 67 fietsparkeerplaatsen;

2)

N.V. Queen’s lane properties: Koninginnelaan 88-89: 82 woningen + 5 handelszaken + 79 parkeerplaatsen;

3)

Plan logement Reyers: Kolonel Bourgstraat: 85 sociale woningen;

4)

CTE NV: Jollystraat 161-183: hotel met 100 kamers + 23 parkeerplaatsen;

5)

Vzw Les 3 Pommiers: Leuvensesteenweg 437: 27 woningen;

6)

A.M. Esplanade Reyers: Reyerslaan: 42.675 m² kantoren + 104 m² voorzieningen + 117 m² handelsruimte + 880 parkeerplaatsen;

7)

Eurostation: Station van Schaarbeek: Spoorwegmuseum (kaart van synthese 2) ;

8)

Plaskylaan 40: crèche van de gemeente;

9)

F. Bossaertsstraat: crèche van de gemeente;

10) Gallaitstraat 176: crèche van de gemeente; 3. Geplande projecten 1)

F.

Atrium (prospectief schema van de handelswijken): herbestemming van de kerk van de Heilige Familie van Helmet (kaart van synthese 2).

Infrastructuurprojecten van andere operators 1. Projecten in aanbouw 1)

3)

Mobiel Brussel, MIVB, Beliris: heraanleg van de Leopold III-laan: aanleg van eigen trambeddingen, plantperken, fietspaden en veilige paden voor minder mobiele mensen (einde werkzaamheden gepland voor 2010) (kaart van synthese 2); Mobiel Brussel, MIVB: Aanleg van de nieuwe tramlijn 62 tussen Bordet en Weldoeners (einde werkzaamheden gepland voor maart 2011) (kaart van synthese 4) ; Beliris: heraanleg van het Josaphatpark (einde in 2011)

4)

MIVB: realisatie van een eigen bedding Kerselarenlaan (kaart van synthese 4) ;

5)

Beliris: renovatie van het Crossing-stadion (einde gepland voor eind 2011) (kaart van synthese 2) ;

2)

2. Projecten ter studie 1)

Mobiel Brussel: heraanleg van de Wahis- en Lambermontlaan (uitvoering van zijwegen, plantwerken, veilige fietspaden, voetgangersoversteekplaatsen) (kaart van synthese 4) ;

2)

Mobiel Brussel, MIVB, Beliris: uitbreiding metrostation Noord-Zuid (4km tussen Noordstation – Liedts – Pavillon – Verboeckhoven – Demolder – Riga – Helmet – Vrede – Bordet – Schaarbeek Vorming) (kaart van synthese 4) ;

3)

Mobiel Brussel: herinrichting van de E40 bij het binnenkomen van de stad (kaart van synthese 4) ;

4)

Beliris: uitvoering van een vooruit geschoven DBDMH-post op het kruispunt van de Haachtsesteenweg met de Lambermontlaan (kaart van synthese 2) ;

5)

Beliris: renovatie van het Neptunium (kaart van synthese 2) ;

Amébagement sc

71



6)

Beliris: heraanleg van de as Koninklijke Sint-Maria (kaart van synthese 3) ;

7)

BIM: inrichting van het Zennepark (Masuiwijk) (kaart van synthese 3) ;

3. Projecten gepland op lange termijn 1)

MIVB: heraanleg van het Meiserplein (variant met tunnel) (tram 23, 24 en 25) (kaart van synthese 4) ;

2)

MIVB: aanleg van een tramlijn oost-west tussen AZ-VUB / Noordstation / NAVO / Luchthaven (tunnel tussen Noordstation en Rogierlaan) (kaart van synthese 4) ;

3)

MIVB: verlenging van tramlijn 55 van Bordet tot aan de NAVO (kaart van synthese 4) ;

4)

MIVB: onderzoek van een tram-treinplan met 3 lijnen

5)

rondlijn oost: Halle-Ukkel-Meiser-NAVO-luchthaven;

6)

dwarslijn oost-west: Meiser-Bockstael-Lijn 50 en 60

7)

dwarslijn noord-zuid: Bockstael – lijn 28 en 124

8)

MIVB: Renovatie van tramremise van Schaarbeek

9)

Atrium (prospectief schema van de handelswijken): heraanleg van de Helmetsesteenweg;

10) Atrium (prospectief schema van de handelswijken): herinrichting van de Brabantstraat als verkeervrije straat 11) Atrium (prospectief schema van de handelswijken): heraanleg van het Liedstplein 12) Atrium (prospectief schema van de handelswijken): heraanleg van de verbindingen onder de N-Z-verbinding

Amébagement sc

72


3.3.


SYNTHESE KAARTE

Amébagement sc

73


Amébagement sc


74


Amébagement sc


75


Amébagement sc


76


Amébagement sc


77


3.4.

VERWACHTINGEN VAN DE GEMEENTE TEGENOVER DE ANDERE OPENBARE ACTOREN

Gewest 1) Tweede ring: De Gemeente vraagt het Gewest om een duidelijk en daadkrachtig standpunt in te nemen over de instroom van auto’s via de E40, de Van Praetbrug en de Leopold III-laan in het vooruitzicht van het jaar 2020. 2) Meiserplein: De Gemeente stemde al in met de intunneling van de tramlijn. Ze is a priori niet voor de andere oplossingen te vinden, maar is bereid andere varianten te onderzoeken; 3) MIVB – Rogierverkeersader: De MIVB onderzocht de intunneling van de tramlijn vanaf het Meiserplein tot het Vaderlandsplein en vervolgens onder de Haachtsesteenweg tot het Noordstation. De Gemeente vraagt zich dan af of het niet beter aangewezen is om de tramlijn langs de hele Rogierverkeersader in te tunnelen? 4) Josaphat: De Gemeente is voor de creatie van een tweede Europese pool te vinden. Ze vraagt het Gewest om snel een uitspraak te doen over het ingediende en door de Raad goedgekeurde BBP. 5) MIVB – Metro noord-zuid: De Gemeente staat gunstig tegenover de aanleg van deze lijn, net als tegenover de gelegenheid om ondergrondse parkeergarages te bouwen tijdens die werkzaamheden (met name onder de Rigasquare); 6) MIVB – trams: De Gemeente vraagt om de frequentie en het nachtaanbod van de trams uit te breiden. 7) GEN De Gemeente pleit voor de realisatie van 3 nieuwe GEN-haltes: • • • •

Rogier: hoge bevolkingsdichtheid, intermodale aansluiting met tram 25 en 65; Verboekhoven: hoge bevolkingsdichtheid, toekomstige intermodale aansluiting met de metro noord-zuid, activiteitenpool door de GOMB in de nabijheid; Josaphat: nieuwe te ontwikkelen site, intermodale aansluitingen, verbinding met de luchthaven van Zaventem; Voor de 3 haltes: de stijgende mobiliteit in het BHG is vooral aan de Brusselaars zelf toe te schrijven. Het aandeel van het autoverkeer terugschroeven hangt dus samen met een beter openbaarvervoeraanbod voor het publiek dat van buiten Brussel komt.

8) GOMB: De Gemeente vraagt subsidies om nog 350 sociale woningen aan de normen te kunnen aanpassen; 9) BHG: • •

Verzoek om de Wijkcontracten voort te zetten; Verzoek om de subsidies van het fonds van het Grootstedenbeleid en van het Stedelijk Preventieprogramma te behouden; • Verzoek om een betere financiering door de DGC voor Schaarbeek (beter in verhouding met het aantal inwoners); • Verzoek om subsidies om de aandelen van het OCMW Brussel in de huisvestingsmaatschappij SCHLAM over te kopen om 350 sociale woningen te creëren. Franse gemeenschap: 1) Integratiecontract: De Gemeente vraagt een duidelijke en structurerende financiering; 2) Gesubsidieerde crèches: De Gemeente wenst een ruimer aanbod en pleit voor flexibiliteit in de normgeving; 3) Scholen: De Gemeente verzoekt om steun voor het ontwikkelingsplan van het gemeentelijk en het vrij onderwijs.

Amébagement sc

78


Federale overheid 1) De Gemeente vraagt financiële steun voor de politiezone; 2) Verzoek om de subsidies van het fonds van het Grootstedenbeleid en van het Stedelijk Preventieprogramma te behouden.

Amébagement sc

79



4.

VERENIGBAARHEID VAN HET GEMOP MET DE ANDERE PLANNEN EN PROGRAMMA'S

4.1.

VERENIGBAARHEID MET DE EUROPESE, FEDERALE EN GEWESTELIJKE ALGEMENE PLANNEN

Amébagement sc

80


4.2.

VERENIGBAARHEID VAN DE DOELSTELLINGEN MET DIE VAN DE GEWESTELIJKE SECTORPLANNEN

Aménagement sc



4.3.


VERENIGBAARHEID VAN DE PROJECTEN MET DIE VAN DE GEMEENTELIJKE ONTWIKKELINGSPLANNEN VAN BRUSSEL-STAD EN EVERE

Brussel-stad: de GemOP-projecten van Schaarbeek zijn verenigbaar met die van het GemOP van Brussel-stad. Sommige projecten ondersteunen zelfs de projecten van het GemOP van Brussel-stad, terwijl geen enkel project contraproductief werkt. Evere: behalve wat betreft de omvorming van de Stroobantsstraat in een "wijkverzamelstraat", zijn de projecten van het GemOP van Schaarbeek verenigbaar met die van het GemOP van Evere; De meeste projecten van het GemOP van Evere worden zelfs ondersteund door die van het GemOP van Schaarbeek.

4.4.

VERENIGBAARHEID VAN DE PROJECTEN MET DIE VAN ANDERE SECTORPLANNEN VAN DE GEMEENTE EN ANDERE OPERATOREN

Gemeentelijk Mobiliteitsplan en Gemeentelijke Stedenbouwkundige Verordening: De projecten van het GemOP zijn niet in tegenstrijd met de projecten van het GemMP en met de voorschriften van de GemSV. Het luik "mobiliteit" is zelfs minder grondig uitgewerkt in het GemOP om meer ruimte te laten voor de projecten van het GemMP. Toch willen we aanstippen dat project 8.2 van het GemOP identiek is met project 1.4 van het GemMP en dat project 4.5 van het GemOP de voorschriften m.b.t. de doorlaatbaarheid in de GemSV versterkt. Klimaatplan: 25 projecten van het GemOP van Schaarbeek sluiten aan op de doelstellingen van het Klimaatplan. De 3 doelstellingen en de 10 artikelen van het Klimaatplan vermelden overeenstemmende projecten. Alleen in rubriek 2b en 3b worden geen overeenstemmende projecten beschreven. Stedelijk Preventieprogramma, OCMW, Schaarbeekse Haard: De projecten van het SPP, het OCMW en de Schaarbeekse Haard vormen een aanvulling op de projecten van het GemOP en vervolledigen zelfs prioriteit 9 en 10 die minder sterk zijn uitgewerkt in de projecten van het GemOP zelf.

4.5.

OVEREENSTEMMING TUSSEN DE PROJECTEN EN DE DOELSTELLINGEN VAN HET GEMOP

Van de 80 doelstellingen in het GemOP: -

zijn er 2 redundant en deze hebben geen overeenstemmende projecten (9.11 en 10.6) => ze kunnen geschrapt worden; zijn er 4 redundant maar zijn wel aan projecten gekoppeld (3.4 en 3.5, 4.8, 9.1) => ze kunnen samengevoegd worden; hebben er 6 geen overeenstemmende projecten (6.6, 7.10, 9.4, 10.5 en 10.7) => ze kunnen ofwel geschrapt worden, ofwel behouden dankzij nieuwe projecten of projecten die al in andere gemeentelijke sectorplannen bestaan maar niet vermeld worden (politie);heeft 1 project geen overeenstemmende doelstelling: "3.5 Een fairtradegemeente worden" => er moet een nieuwe doelstelling geformuleerd worden.

Amébagement sc

82


4.6.


INDICATOREN

De volgende indicatoren werden samengesteld voor elk thema van de diagnose. Ze kunnen gemakkelijk elk jaar bijgewerkt worden om de evoluties te meten.

Thema

Gemeentelijke indicatoren

Stedenbouw Erfgoed

29 van de heraanleggen

Mobiliteit

Bevolking

Geluid

Jaar

Bronnen/berekeningsmethodes

2010

Kaart van de toestand pleinen/openbare (stedenbouwkundige dienst)

36 beschermde goederen

2010

Erfgoedinventaris

12 bewaarde goederen

2010

Erfgoedinventaris

43% doorgaand verkeer

2007

GemMP (dienst Mobiliteit)

3 NMBS-haltes

2010


9 tramlijnen en 25 buslijnen

2010


10 Cambio-stations

2010


34 Villo-stations (888 beugels)

2010


61,3 fietsers per uur in de ochtend

2007

GRACQ

2.500 inwoners meer

2008

FOD Economie

Gemiddelde leeftijd van 34,7 jaar

2007

FOD Economie

Gemiddeld inkomen van 10.125 € / inwoner

2006

FOD Economie, KMO's, Middenstand en Energie

26% werkloosheid

2007

Plaatselijk economieloket van Schaarbeek

40.250 banen

2007

RSZ, Brussels Observatiecentrum van de Arbeidsmarkt

7 activiteitenpolen

2010

Diagnose GemOP 2009

5 handelskernen

2010

Diagnose GemOP 2009

9 zwarte punten op de wegen

2003

Leefmilieu Brussel + gemeente

Luchtvaartlawaai >55dB(A

2010

BIM – "Transportlawaai, cartografie in het BHG"

de

2003

Leefmilieu Brussel + gemeente

verontreinigde

2002

BIM – inventaris van de bodemverontreiniging

49 m3 leidingwater / jaar / inw.

2009

BIM – jaarverslag 2009

6 overstromingsgevoelige wijken

2005

BIM - regenplan

6% groene openbare ruimtes

2010

Dienst Groene Ruimtes

365 opmerkelijke bomen

2010

http://bomen-inventaris.irisnet.be/

1 natuurlijke ruimte

2010


2010


4 zwarte spoorwegen Bodem water

en

Biologische diversiteit

Amébagement sc

punten

638 potentieel percelen

4

50

gewestelijke

pleinen

op

groene

van de ruimtes

strategische

83



verbindingen Energie

40.000 liter stookolie (HC + CSA)

Afval

Geen gemeentestatistieken

Lucht klimaat

en

Mens - sociaal

Mens onderwijs

Mens gezondheid

-

-

Mens - sport

Mens sociaalcultureel

Amébagement sc

2007

PLAGE-programma

2.600 sociale woningen

2009

Gemeente, Schaarbeekse Haard, ASIS

1.108 plaatsen in crèches

2010

Gemeente, ONE, Kind & Gezin,

4.913 kleuters

2010

Gemeente + enquête bij elke schoolinstelling

8.361 leerlingen

2010


8.144 scholieren

2010


226 crècheplaatsen meer tegen 2025.

2010

GemOP, raming op basis van de verwachte bevolkingstoename berekend volgens het Planbureau.

24.000m² scholen meer tegen 2025.

2010

GemOP, raming op basis van de verwachte bevolkingstoename berekend volgens het Planbureau.

125 ziekenhuisbedden

2010

http://www.schaerbeek.irisnet.be/leveninschaarbeek/gezonheid/gezondheid?set_l anguage=nl

13 medische centra

2010

http://www.schaerbeek.irisnet.be/site6/plone/vi vre-a-schaerbeek/sante

1 huisarts per 805 inwoners

2010

http://www.schaerbeek.irisnet.be/site6/plone/vi vre-a-schaerbeek/sante

29 sportvelden

2010

20 tennispleinen, 3 voetbalpleinen, 2 zwembaden, 2 omnisportzalen, 1 rugbyveld, 1 atletiekpiste

55 sportverenigingen

2010

Gemeente - Sportdiensten

16 speelpleinen

2010

Schaarbeek Netheid Groene ruimtes

5 buurthuizen

2010

15 culturele voorzieningen

2010

Geen gemeentestatistieken

5 bibliotheken, 7 theaters, 2 culturele centra, 7 musea, 1 concertzaal, 1 culturele ruimte

84


5.


SAMENVATTING VAN DE OPMERKINGEN DIE UIT HET OPENBAAR ONDERZOEK NAAR VOREN KWAMEN

Twaalf instanties en personen dienden een schriftelijk advies in bij het openbaar onderzoek. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12)

Economische en Sociale Raad van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (ESR-BHG) Raad voor het Leefmilieu van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (RL-BHG) Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) GRACQ – afdeling Schaarbeek BROH - Directie Studies en Planning BIM cdH Milieucommissie Brussel en Omgeving vzw (MOB) Pierre Sommereys Elia Claude Archer Sven Damman

De verschillende opmerkingen worden samengevat in de onderstaande tabel en per thema gerangschikt. De respectieve antwoorden worden in de rechterkolom weergegeven.

Algemene opmerkingen: + ESR-BHG: is tevreden over het geleverde werk

Oké

+ RL-BHG: positief advies over het GemOP

Oké

- GOC: meer verwijzingen naar de kaarten in de tekst

Opmerking overgenomen

- GOC: een nieuwe kaart maken met daarop de polen van de Gemeente

Die kaart bestaat al en wordt in de diagnose voorgesteld

- GOC: de elementen vastgesteld in de diagnose zouden op de samenvattende kaart van de projecten weergegeven moeten worden

De vier samenvattende kaarten tonen alleen de projecten die geografisch gesitueerd kunnen worden. De elementen van de diagnose worden weergegeven op de kaarten in de diagnose.

- GOC: het thema ‘bescherming van het erfgoed’ zou verduidelijkt moeten worden en zou alle

De erfgoedkaart in de diagnose toont alle elementen met

Amébagement sc

85



aspecten van dit thema moeten behandelen, namelijk het economische, sociale, culturele… erfgoed. De commissie stipt aan dat erfgoedgerelateerde beroepen, die banen kunnen creëren, en de bijbehorende opleidingen uitgebreider onderzocht zouden moeten worden.

enige erfgoedwaarde in alle categorieën. Projecten rond erfgoedgerelateerde beroepsopleidingen bestaan al in het kader van de Wijkcontracten en in het Witboek van het openbaar onderwijs. Voor deze projecten kunnen nieuwe fiches aangemaakt worden die dan geïntegreerd worden bij een evaluatie van het GemOP.

- GOC: veel acties op korte termijn; de Commissie wijst de Gemeente op alle kosten die dit met zich meebrengt. Ze vreest dat vele aangekondigde projecten niet tot stand kunnen komen. - BIM: een groot aantal projecten op korte termijn waarvoor de Gemeente deels afhankelijk is van andere instanties;

Heel wat projecten die op korte termijn gepland zijn, zijn in de praktijk al opgestart en de meeste worden aangestuurd door iemand van het gemeentebestuur. De jaarlijkse evaluatie van het GemOP is nu net bedoeld om de vorderingen in de uitvoering van de projecten te beoordelen.

+ GRACQ: is tevreden over de populariserende benadering en de inspraak;

Oké

- GRACQ: betreurt dat de vooruitzichten niet verder gaan dan 15 jaar;

Hoe verder in de toekomst, hoe hypothetischer de uitkomst. Het was ook de bedoeling dat het document begrijpelijk zou blijven voor het modale publiek.

+ BROH: erg geslaagd GemOP. Apprecieert de aanpak, de transversaliteit, de integratie met andere plannen en de aanwezigheid van concrete projecten. Benadrukt het operationele karakter en de coherentie.

Oké

- BROH: geen stellingname bij de vaststelling van een non-integratie met een ander plan (bijv. Waterbeheersplan);

Het GemOP is een evolutief plan en bedoeld om jaarlijks geëvalueerd te worden (zie projectfiche 2.5). Bijgevolg kunnen er projecten toegevoegd worden om die nonintegratie op te vangen.

- BROH: de “internationale” dimensie van het GPDO verwerken in de fiches “toerisme en evenementen”, “Noordstation”, “Treinmuseum”, “mediapool Reyers”, “Brabantstraat”, “architecturaal erfgoed”.

De verenigbaarheid met de reeds gekende doelstellingen van het GPDO werd onderzocht. Aangezien het GPDO nog niet definitief is, bleef de analyse noodgedwongen beperkt.

+ cdH: nuttig en noodzakelijk diagnosewerk

Oké

+ ELIA: informeert over de aanwezigheid van lijnen en projecten

Oké

Amébagement sc

86



Opmerkingen “Communicatie-Participatie”: - ESR-BHG: onvoldoende overleg met de naburige gemeentes en het Gewest. Het GemOP moet aansluiten op het demografische GBP en het GPDO.

Die coherentie kan geïntegreerd worden bij de jaarlijkse evaluatie van het GemOP en wanneer het demografische GBP en het GPDO gekend zijn. Het overleg met de andere gemeentes zal gebaseerd zijn op een samen te stellen lijst van alle projecten in de betrokken gemeentes.

- BROH: de 4 synthesekaarten beter benutten

Oké

- BROH: de werkwijze wordt onvoldoende voorgesteld. Het ontbreekt aan een “leescode”.

Een inleidende nota werd toegevoegd aan het begin van het document.

- cdH: de documenten die aan het openbaar onderzoek werden onderworpen zijn onvoldoende didactische + participatie onvoldoende opgevolgd

De documenten voor het openbaar onderzoek beantwoorden aan de inhoud die in het bestek wordt opgelegd. Bovendien werd specifiek voor dat openbaar onderzoek een didactische samenvatting opgesteld.

- cdH: de actieprioriteiten komen niet duidelijk naar voren, net zo min als de evaluatiecriteria

Er werden 3 uitdagingen en 10 prioriteiten gedefinieerd. De indicatoren zijn beschikbaar in het effectenrapport.

Opmerkingen “Leefmilieu – Leefkwaliteit”: - GRACQ: zou “leefzones” in de wijken willen. Beperkt verkeer op bepaalde uren, bepaalde dagen, bepaalde maanden

Voor dit project kan een nieuwe fiche opgemaakt worden die wordt voorgesteld op de jaarlijkse evaluatie.

- GRACQ: herstel van binnenhuizenblokken

Fiche 8.12 omvat een nieuwe vergroening van de binnenhuizenblokken. Fiche 7.11 en 7.12 voorzien een mogelijke herbestemming van binnenhuizenblokken.

- RL-BHG: vraagt om aardwarmte als energiebron te onderzoeken

Voor dit project kan een nieuwe fiche opgemaakt worden die

Amébagement sc

87



wordt voorgesteld op de jaarlijkse evaluatie. - RL-BHG: het Walkierspark staat niet aangeduid in het groene net op kaart 3

De kaart is een cartografische samenvatting van de projectfiches m.b.t. het groene netwerk. Aangezien er geen projectfiches voor het Walkierspark bestaan, wordt het park niet weergegeven.

- RL-BHG: een duidelijker definitie van “CO2-vrije groene ruimtes” is aangewezen


+ cdH: waardeert de projecten die bruggen tussen de wijken moeten slaan (fiche 7.12 – toekomstplan Verboeckhoven/Elisabeth)

Oké

- cdH: geen bevestiging m.b.t. de aanleg van een openbare toegang naar het Walkierspark

Het project is in uitvoering, maar werd niet als projectfiche in het GemOP opgenomen

- MOB: correcties m.b.t. de soorten die in het Walkierspark worden aangetroffen + eigenaars en bestemmingen preciseren


- MOB: geen verwijzing naar mogelijkheid om de Kerkebeek weer bovengronds te brengen


- MOB: er wordt niet vermeld dat het Walkiersdomein beschermd wordt


- MOB: een projectfiche toevoegen om sensibiliseringsacties en de ontdekking van de fauna en flora in het Walkierspark aan te moedigen + streven naar erkenning als “natuurreservaat” door het Gewest


- Claude Archer: enkele links naar het wijkcontract Helmet (gebrek aan een ontmoetingszaal en een polyvalente zaal)

Het GemOP is een transversaal document dat een oplijsting geeft van alle projecten die via andere plannen of actoren uitgevoerd worden, om te vermijden dat het GemOP identieke projecten zou uitwerken. Daarom bestaan er geen specifieke projectfiches voor het wijkcontract Helmet, omdat dat project al op zich bestaat.

- Sven Damman: het stoken van hout verbieden om de plaatselijke vervuiling tegen te gaan;

Voor dit project kan een nieuwe fiche opgemaakt worden die wordt voorgesteld op de jaarlijkse evaluatie, veeleer in de vorm van een sensibiliseringscampagne dan een verbod.

- Sven Damman: een ander beleid voor het gebruik van de binnenhuizenblokken bedenken

Fiche 8.12 omvat een nieuwe vergroening van de binnenhuizenblokken. Fiche 7.11 en 7.12 voorzien een mogelijke herbestemming van binnenhuizenblokken.

- GOC: De Commissie steunt het verzoek van de KCML die aanraadt om een bijzondere aandacht aan parken en tuinen te besteden, opdat het ecologische beheer ervan, in de mate van het mogelijke,

De Gemeente zal er op letten geen tegenstrijdigheden te creëren.

Amébagement sc

88



niet zou indruisen met de instandhouding van monumentale parken en historische parken (bijv. de de uitsluiting van niet-inheemse fauna en flora die in de 19 eeuw vaak geïmporteerd werd.

Opmerkingen “Economie”: - ESR-BHG: economisch aspect onvoldoende aanwezig. Gebrek aan projecten rond fiscaliteit, ruimtelijke ordening, aantrekkelijkheid van bedrijven. Het GemOP moet rekening houden met de toekomstige bestemming van Schaarbeek-Vorming. - cdH: de economische pool is tamelijk zwak; - GOC: economie is het zwakkere broertje in het GemOP. De economische pijler van duurzame ontwikkeling is te weinig aanwezig. De Commissie is van oordeel dat er acties voorzien hadden kunnen worden voor bijv.: - energiebesparing in handelszaken - vorming/sensibilisering voor duurzame ontwikkeling gericht op bedrijven

Binnen de beperkingen van haar bevoegdheden voert Gemeente een beleid dat ondernemingen aantrekt, dankzij de inrichting van de openbare ruimte, de realisatie van openbare voorzieningen, netheid, sociale dynamiek en via stedenbouwkundige documenten (BBP). Via de wijkcontracten worden er diverse en concrete acties voor de ondersteuning van de handel en economische activiteiten in de betreffende wijken aangemoedigd. Wat betreft de aanmoediging van energiebezuiniging, zijn de vormings- en sensibiliseringsacties rond duurzame ontwikkeling in fiche 8.1, 8.2, 8.3, 8.4 en 8.5 ook op Schaarbeekse handelszaken en bedrijven gericht.

Opmerkingen “Mobiliteit”: + ESR-BHG: is verheugd dat een project het parkeeraanbod buiten de openbare weg wil uitbreiden

Oké

- ESR-BHG: de argumenten betreffende de lokalisatie van de GEN-haltes Josaphat, Rogier en Verboekhoven uitdiepen

Die argumentatie wordt uitgewerkt in het hoofdstuk “Verwachtingen van de gemeente tegenover de andere overheidsactoren”

- cdH: de lokalisatie van de GEN-stations verhelderen + de voordelen voor de mobiliteit en ontwikkeling van de wijken toelichten - GOC: de Commissie vraagt de Gemeente om haar argumentatie omtrent de inplanting van de

Amébagement sc

89



drie gewenste haltes (Josaphat, Rogier en Verboekhoven) verder uit te werken, opdat ze die wensen beter kan verdedigen bij de onderhandelingen met de verschillende betrokken actoren - GOC: gehandicapten komen in geen enkele prioriteitsfiche aan bod - GOC: de Commissie hoopt dat de inkomsten van bovengrondse parkings partnerships tussen overheid en privé kan stimuleren voor de aanleg van ondergrondse parkings - GRACQ: ondersteuning van bovengrondse openbaarvervoerprojecten

Oké

- GRACQ: het parkeeraanbod voor auto’s inperken veeleer dan uitbreiden

Met die opmerking wordt rekening gehouden bij de uitvoering van fiche 5.6

- GRACQ: vraagt meer fietsenstallingen in de wijken

Voor dit project kan een nieuwe fiche opgemaakt worden die wordt voorgesteld op de jaarlijkse evaluatie van het GemOP

- cdH: het standpunt van de gemeente tegenover de metro toelichten + van die werkzaamheden gebruik maken om ondergrondse parkings aan te leggen

Er werd een nieuw hoofdstuk “Verwachtingen van de gemeente tegenover de andere overheidsactoren” opgesteld, onder meer om aan die opmerking tegemoet te komen.

- cdH: geen vragen aan de MIVB voor de bediening van het station van Schaarbeek


- cdH: geen standpunt van de Gemeente over de heraanleg van de lanen van de grote Ring en van Meiser


- Pierre Sommereys: geen kwantitatieve doelstellingen op fiche 3.3 en 3.7 (“voortzetting van het BVP” en “vorming van personeel inzake zachte mobiliteit”)

Deze kwantitatieve doelstellingen zullen aan bod komen bij een grondiger onderzoek van de fiche;

- Pierre Sommereys: waarom geeft de gemeente niet het voorbeeld door de fietsvergoeding beduidend op te trekken

Voor dit punt kan een nieuwe fiche opgemaakt worden die wordt voorgesteld op de jaarlijkse evaluatie van het GemOP

- Pierre Sommereys: fiche 4.3 (hulpmiddelen bij de besluitvorming openbare ruimtes), geen verenigingen van zwakke weggebruikers op de partnerlijst

Dit wordt aangevuld

- Pierre Sommereys: fiche 4.8 (controle wildparkeren): geen specifieke urgentietermijn

Toch, maar aangezien dit project juridische en administratieve wijzigingen impliceert, moet er rekening gehouden worden met een realistische termijn.

Amébagement sc

90



- Pierre Sommereys: fiche 5.6 (onderzoek parkeeraanbod buiten de openbare weg): verbaasd over het bestaan van een dergelijk project

Dit project moet op de eerste plaats openbare ruimte vrijmaken voor de trage weggebruikers. De Gemeente staat daar gunstig tegenover op voorwaarde dat daarvoor geen openbare financiën gebruikt worden.

- Sven Damman: meer projecten die het gebruik van de wagen terugschroeven

Fiche 3.3, 3.7, 3.9, 8.2, 8.6 en 8.10 + projecten in het GemOP die andere vervoermiddelen bevorderen

Opmerkingen “Voorzieningen – territoriale ontwikkeling” - cdH: weinig voorstellen voor locaties voor nieuwe scholen

Fiche 6.4 identificeert 14 sites waar uitbreidingen mogelijk zijn.

+ cdH: waardeert de ophelderingen bij de plannen voor Josaphat: geen kantoren, maar afwezigheid van sociale woningen

Oké

- cdH: meer aandacht voor de bestrijding van leegstand

Fiche 7.9 gaat in die richting

- GOC: benadrukt hoe belangrijk het is om rekening te houden met de gevolgen van de ontwikkeling van bepaalde sites buiten het gemeentelijk grondgebied; gezien dit aanzienlijke gevolgen voor de Gemeente kan hebben, bijv. de NAVO en de site Schaarbeek-Vorming.

De gemeente zetelt in het begeleidingscomité voor de uitvoering van de site Schaarbeek-Vorming

- GOC: een apart hoofdstuk samenstellen over het overleg over alle projecten waarvoor overleg met de aangrenzende gemeentes of met het Gewest noodzakelijk blijkt, zoals voor inrichtingen aan de rand van de gemeente


- GOC: In 2009 telde de gemeente Schaarbeek 118.360 inwoners en momenteel zijn dat er 126.393 (cijfers van 31.12.2011 (BS 15 maart 2012)). De Commissie stelt voor om de vooruitzichten en projecten aan te passen aan de meest recente cijfers.

De bevolkingscijfers werden bijgewerkt.

+ GOC: In het ontwerp van GemOP wordt vastgesteld dat er jaarlijks zo’n 4.000 m² aan infrastructuren nodig is om alle schoolinfrastructuurnoden te dekken. De Commissie wijst erop dat de budgetten van de gemeente en de communautaire entiteiten hoogstwaarschijnlijk niet volstaan om dergelijke oppervlaktes te realiseren. Er moeten keuzes gemaakt worden, rekening

Naast de analyse van de mogelijke uitbreidingen van schoolvestigingen in projectfiche 6.4, werd een aanvullend onderzoek uitgevoerd om na te gaan wat er mogelijk is en

Amébagement sc

91



houdend met de verdeling van de bevolking over het grondgebied van het gewest.

om een planning, een budget en een capaciteit te bepalen.

De Commissie pleit voor een totaalvisie op het vlak van onderwijs (CF en VGC). Ze onderstreept het innoverende proces van de gemeentes Schaarbeek en Evere voor de creatie van een gemeenschappelijke middelbare school. - GOC: In de projectfiches (waaronder 7.7) zou er dieper ingegaan moeten worden op de ontdichting (minder bebouwde oppervlakte per perceel). De Commissie zou het interessant en aangewezen vinden om de mogelijkheden m.b.t. minder inwoners onder één dak te onderzoeken.

Die analyse is mogelijk bij de jaarlijkse evaluatie van het GemOP.

- GOC: de Commissie dringt erop aan om het cultuurthema ook vanuit een economische invalshoek te bekijken, onder meer wat betreft mogelijke banen die gecreëerd kunnen worden.

De Gemeente pleit ervoor om de VRT op haar grondgebied te houden en heeft een BBP in die zin goedgekeurd. Uiteindelijk beslist de Vlaamse regering of de VRT al dan niet op Brusselse bodem blijft.

Ze verwijst, onder meer, naar het belang van de Reyers-mediapool (7.13 – 9.6) voor de marketing van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarom moet de site een goede zichtbaarheid krijgen en moet de locatie in de gemeente aangeduid en in kaart gebracht worden. - GOC: Duidelijker standpunt met betrekking tot de centraliteit van deze polen: Reyers, Elizabeth, Noord, Josaphat, Verboekhoven

De gemeente nam al stelling m.b.t. Josaphat en Reyers en keurde twee BBP’s goed. De fiches 7.11 en 7.12 “Toekomstplan wijk rond Noordstation en wijk Elizabeth/Verboekhoven” dienen als basis voor een stellingname. De Gemeente zou ook het standpunt van het Gewest tegenover de verschillende sites willen kennen.

- GOC: de Gemeente gebruikte een opsplitsing in sectoren die geen rekening houdt met de “Wijkmonitoring” gerealiseerd door het Gewest.

De opsplitsing in het GemOP dateert van vóór de indeling door het Gewest en steunt op lokale expertise gebaseerd op het leven in de wijken.

Opmerkingen “Sociaal kader”: - cdH: nagenoeg geen enkele verwijzing naar intergenerationele acties

Fiche 9.5 gaat in die richting Er moet ook rekening gehouden worden met bestaande projecten binnen het OCMW.

- Claude Archer: geen details over de OCMW-projecten

Dat moet uitgediept worden bij de jaarlijkse evaluatie van het

Amébagement sc

92



GemOP - Claude Archer: geen project voor de ontwikkeling van de “maisons médicales”


- GOC: De Commissie waardeert de acties voorgesteld op het vlak van tewerkstelling en benadrukt hoe belangrijk het is om de waardigheid van mensen d.m.v. werk te erkennen. In aanvulling stelt ze voor dat het GemOP het accent legt op steun aan bestaande instellingen die met de plaatselijke bevolking samenwerken als banenverstrekker of als dienstverlener.

De Gemeente wenst dat het Wijkcontractenbeleid behouden blijft, net als het fonds van het Grootstedenbeleid.

Amébagement sc

93

Inhoudsopgave 1. ANALYSE VAN DE BESTAANDE TOESTAND...5

Recommend Documents