Inhoud. Samenvatting 4

1

Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn 2011-2015

Inhoud Samenvatting

4

1

Inleiding

10

1.1

Aanleiding

10

1.2

Leeswijzer

10

1.3

Gevolgde procedure

10

1.4

GRP en Waterplan

11

2

De gemeentelijke watertaken

12

2.1

Doelen gemeentelijke watertaken

12

2.2

Riolering in haar omgeving

13

2.3

Systeemdenken

13

2.4


14

2.5

Wettelijk kader en verantwoordelijkheden

15

3

Even terugkijken

16

3.1

GRP 2006-2010

16

3.2

Landelijk benchmarkonderzoek rioleringszorg 2010

18

4

Doelstellingen en beleid

20

4.1

Inleiding

20

4.2

Doelstellingen voor de drie gemeentelijke watertaken

20

4.3

Visie inzake klimaatontwikkeling, hemelwater en ruimte 21

4.4

Algemene beleidslijn stedelijk afvalwater

21

4.5

Algemene beleidslijn hemelwater

23

4.6

Algemene beleidslijn grondwater

25

5

Analyse huidige situatie

26

5.1

Inleiding

26

5.2

Totaaloverzicht voorzieningen

26

5.3

Stedelijk afvalwater

27

5.4

Hemelwater

29

5.5

Grondwater

29

5.6

Effectief beheer

29

6

De opgave voor 2011-2015

32

6.1

Inleiding

32

6.2


32

6.3

Hemelwater

34

6.4

Grondwater

35

6.5

Effectief Beheer

36

7

Organisatie en financiën

38

7.1

Personeel

38

7.2

Kosten en kostendekking

39

Bijlage 1

CD Rom met GRP 2011-2015 Technisch beleidsrapport, Beleidsrichtingennotitie en Handreiking afkoppelen


2

3


Samenvatting Aanleiding

Als gemeente Apeldoorn zijn we wettelijk verantwoordelijk voor drie watertaken. Deze zogenaamde zorgplichten betreffen: 





de inzameling en transport van stedelijk afvalwater; de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; het nemen van grondwatermaatregelen.

In dit Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) staat hoe wij als gemeente Apeldoorn deze drie zorgplichten invullen. Elk van de gemeentelijke watertaken wordt apart beschreven.

Gemeentelijke watertaken

De zorg voor water en riolering is een wettelijke kerntaak. De primaire maatschappelijke doelen van de gemeentelijke watertaken zijn: 







het beschermen van de volksgezondheid door het voorkomen van contact met stedelijk afvalwater; de veiligheid door het voorkomen van water overlast; de kwaliteit van de leefomgeving door voorkomen van wateroverlast, stank en waterkwaliteits problemen; het beschermen van het milieu bodem, grond- en oppervlaktewater door het beperken van emissies vanuit de riolering (onder andere via rioolwater overstorten).

De economische waarde van een goede ontwatering en afvalwaterafvoer is onmiskenbaar groot. Een robuust klimaatbestendig systeem is in dit licht onontbeerlijk. Riolering is in dit plan het geheel van voorzieningen voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater. Overigens staat riolering niet op zichzelf, maar zij maakt onderdeel uit van de zogenaamde waterketen (drinkwater – riole-

ring – afvalwaterzuivering) en heeft relaties met het oppervlaktewater en grondwater. De wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente ten aanzien van de watertaken zijn vastgelegd in de Wet Milieubeheer (stedelijk afvalwater) en de Waterwet (hemel- en grondwater). Voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken is een heffingsbevoegdheid opgenomen in de Gemeentewet. De rioolheffing mag maximaal kostendekkend zijn. De particulier heeft in de Waterwet voor hemel – en grondwater een duidelijke eigen rol gekregen: hij is verantwoordelijk voor de verwerking van hemel- en grondwater op eigen perceel. Pas als dat redelijkerwijs niet van hem kan worden gevraagd, zijn wij als gemeente aan zet.

Even terugkijken

De opgave zoals die in het GRP 2006-2010 is opgenomen, is grotendeels uitgevoerd. Alleen op gebied van afkoppelen bij herstructureringen zijn we achtergebleven doordat een groot aantal herstructureringen zijn vertraagd. Ook is de aanpak van de beken en sprengen achtergebleven ten opzichte van de planning. De bestedingen voor de overige programmaonderdelen van Actief Duurzamer zijn substantieel minder dan geprognosticeerd. De oorzaken zijn slim meeliften met andere projecten (werk met werk), juiste keuzes maken bij het voldoen aan de beleidsopgaven (de goede dingen doen), subsidies en aanbestedingsvoordelen. De lagere bestedingen op alle doelen zijn in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is “Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven”. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in 2005.


4

de dingen doen), subsidies en aanbestedingsvoordelen. De lagere bestedingen op alle doelen zijn in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is “Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven”. De heffing is dan ook minder gestegen Doelstellingen en beleiddan geprognosticeerd in 2005. Om het primaire doel van afvalwaterzorg te realiseren is een goedwerkende en klimaatbestendige rioDoelstellingen en beleid lering noodzakelijk. Concreet betekent dit dat:

Om het primaire doel van afvalwaterzorg te realiseren is een goedwerkende en klimaatbestendige noodzakelijk. Concreet  De riolering technische staat van de riolering in orde is; betekent dit dat:  riolering naar behoren functioneert; 1. DeDe technische staat van de riolering in orde is;  De riolering op effectieve wijze wordt beheerd. 2. De riolering naar behoren functioneert; 3. gemeentelijke De rioleringwatertaak op effectieve wijze wordt beheerd. Per zijn de algemene uitgangspunten:

Per gemeentelijke watertaak zijn de algemene uitgangspunten: Gemeentelijke watertaak

Algemene uitgangspunten




zoveel mogelijk scheiding aan de bron van de componenten van stedelijk afvalwater



huidige manier van inzameling blijft de belangrijkste invulling van de zorgplicht. Apeldoorn doet actief mee aan de verkenning van nieuwe sanitatie en de winning van energie en grondstoffen uit afvalwater



het huidige niveau van beheer wordt voortgezet met extra inzet op het oplossen van knelpunten

Hemelwater



huidig beleid voor afkoppelen wordt voortgezet: vervuilde oppervlakken niet afkoppelen, schone oppervlakken wel afkoppelen, zoveel mogelijk bovengronds afvoeren van hemelwaterstromen



toepassen bodempassages voor afgekoppeld hemelwater



flexibeler inzetten oorspronkelijke middelen voor afkoppelen



overlast en schade door hevige neerslag voorkomen we zoveel mogelijk



de perceelseigenaar is in principe zelf verantwoordelijk dat hemelwater op zijn eigen terrein niet tot overlast en vervuiling leidt

Grondwater



Apeldoorn heeft regierol bij grondwaterproblemen



bij structurele grondwaterproblemen treffen we maatregelen



we zorgen voor voldoende inzicht door meten en monitoren



de particulier heeft een eigen rol bij de verwerking van grondwater op eigen terrein

5

Analyse huidige stand van zaken Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn 2011-2015 Op basis van de geformuleerde visie, doelstellingen en beleid is de technische staat en het functioneren van de riolering geanalyseerd. Ook de effectiviteit van het beheer is beoordeeld. In

Analyse huidige stand van zaken

Op basis van de geformuleerde visie, doelstellingen en beleid is de technische staat en het functioneren van de riolering geanalyseerd. Ook de effectiviteit van het beheer is beoordeeld. In Apeldoorn is circa 1.200 km riolering (inclusief drainage) aanwezig, verdeeld over verschillende typen stelsels. De gemiddelde leeftijd is circa 30-35 jaar. Het aansluitingspercentage is nagenoeg 100%. Alle vrijvervalriolering is geïnspecteerd, circa 2/3 is ook beoordeeld, de rest wordt begin 2012 beoordeeld. Reparatie en vervanging is nodig om de kwaliteit weer op peil te brengen. Op een aantal plaatsen komt bij hevige neerslag water op straat voor dat overlast veroorzaakt. Dit is bekend en maatregelen zijn in voorbereiding, waarbij ingezet wordt op een bovengrondse aanpak. Ook komt “rioolvreemd” water voor, dat is water dat wel in de riolering wordt aangetroffen, maar er niet in thuis hoort, bijvoorbeeld hemel- of grondwater in een vuilwaterriool. Een aantal overstortvijvers kent problemen met de waterkwaliteit. In Apeldoorn zijn 4 lokaties met grondwaterproblemen. Hiervoor zijn maatregelen genomen. Voor nagenoeg geheel Apeldoorn voldoet de ontwateringssituatie aan de eisen. Apeldoorn werkt al samen met het waterschap en een aantal omliggende gemeenten. De afdeling Milieu controleert en handhaaft bij bedrijven omgevingsvergunningen en algemene regels op basis van de Wet milieubeheer, waarbij ook de afvalwatercomponent aan bod komt. Hierover is frequent overleg met het waterschap. Aandacht is nodig voor de regulering van lozing van bronneringswater.


6

De opgave tot en met 2015

Om de gestelde doelen te realiseren zijn op hoofdlijn de acties en stappen nodig die in nevenstaande tabel zijn aangegeven. Voor effectief beheer zijn de volgende acties benoemd:  verdere uitbouw handhaving indirecte

lozingen;  uitbouwen samenwerking met partners;  optimalisatie bedrijfsvoering o.a. door deelname

aan de landelijke benchmark.

Organisatie en financiën

bezuiniging leven. Daarom willen we niet direct, maar aan het eind van de planperiode in 2015 de personele situatie op orde hebben. In de tussenliggende periode wordt de personele behoefte flexibel ingevuld. De benodigde uitgaven voor het realiseren van dit GRP zijn in de financiële tienjarendoorrekening opgenomen. De huidige rioolheffing wordt geheven naar de WOZ-waarde. Het tarief in 2011 bedraagt 0,0542%. Voor een gemiddeld huishouden met een WOZ-waarde van € 243.000,- betekent dit een rioolheffing van € 131,70. Om de in dit GRP beschreven aanpak te kunnen uitvoeren, is berekend dat de opbrengst van de rioolheffing jaarlijks met de inflatie (1,9%) moet stijgen.

We hebben een analyse gemaakt van de benodigde personele inzet, uitgaande van in dit GRP genoemde voornemens. Wij bepleiten een extra formatie van vijf fte: drie fte voor de buitendienst en twee voor de binnendienst. We beseffen dat we nu in een tijd van

7


Schema bladzijde 8

Onderwerp

Aanleg

Onderzoek


Hemelwater

Grondwater

aanleg van riolering in

aanleg van gescheiden

toetsen ruimtelijke

nieuwbouwgebieden:

riolering in

plannen

scheiden

nieuwbouwgebieden -

afvalwaterstromen

watertoetsprocedure

regulier en incidenteel

regulier en incidenteel

monitoring

onderzoek om afvoer

onderzoek om afvoer

grondwaterstanden

effectief te kunnen

effectief te kunnen

(meetnet)

beheren;

beheren

onderzoek naar

meten om functioneren

oorzaken

systeem te optimaliseren

grondwateroverlast onderzoek bronneringen

Reiniging

reiniging van gemiddeld

reiniging per jaar van

regulier onderhoud

70 km riolering per jaar

circa 5 km riolering

drainage en pompen

reiniging gemalen, pompunits en andere voorzieningen straatvegen

Reparatie, renovatie en vervanging

vervangingsbehoefte

vervangingsbehoefte blijft

blijft op zelfde niveau, de

op zelfde niveau, de

reparatiebehoefte stijgt.

reparatiebehoefte stijgt.

forse stijging vervanging

forse stijging vervanging

en renovatie na 2025-

en renovatie na 2025-

2030

2030

kwaliteit gemalen, pompunits etc. geborgd binnen onderhoudssystematiek

Verbetering

Verwachting t.a.v. gebruikers

maatregelen om

maatregelen om

wateroverlast te

wateroverlast te

verminderen.

verminderen

waterkwaliteitsspoormaa

afkoppelen

tregelen, afkoppelen

groene daken regeling

periodiek herhalen van

eigen

eigen

voorlichtingscampagne

verantwoordelijkheid

verantwoordelijkheid

inzake verantwoordelijk

hemelwater.

grondwater.

gedrag eigen lozingen

opzetten voorlichtingscampagne


8

9


1 Inleiding 1.1 Aanleiding

Als gemeente Apeldoorn zijn we wettelijk verantwoordelijk voor drie watertaken. Deze zogenaamde zorgplichten betreffen:  de inzameling en transport van stedelijk





afvalwater; de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; het nemen van grondwatermaatregelen.

In dit “Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)” staat hoe wij als gemeente Apeldoorn deze drie zorgplichten invullen. Elk van de gemeentelijke watertaken wordt apart beschreven. Het doel van het plan is om aan het bevoegd gezag te verantwoorden op welke wijze wij onze watertaken uitvoeren, en het beschikbaar krijgen van afdoende middelen om dit in de toekomst te blijven doen. Het plan speelt in op ontwikkelingen zoals het veranderende klimaat. Daarnaast hanteren we het plan als kader voor de uitvoering van onze verbrede rioleringstaken. Met dit plan voldoen we aan de planverplichting zoals die in de Wet milieubeheer (artikel 4.22) is opgenomen. Dit beleidsplan geldt voor een periode van vijf jaar, van 2011 tot en met 2015.

1.2 Leeswijzer

In hoofdstuk 1 wordt de achtergrond en aanleiding voor het plan beschreven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 de context geschetst van de gemeentelijke watertaken. De romp van het plan wordt gevormd door de hoofdstukken 3-6. In hoofdstuk 3 kijken we terug op het GRP 2006-2010, in hoofdstuk 4 beschrijven we doelstellingen en beleid voor de gemeentelijke watertaken. Hoofdstuk 5 geeft een analyse van de huidige toetand en het huidige functioneren van de gehele riolering, inclusief de toevoer van afvalen hemelwater en de afvoer richting de rioolwaterzuiveringsinrichting (RWZI) en het oppervlaktewater en het effect van grondwater op de bebouwde omgeving. De doelen en de analyse van de huidige situatie zijn richtinggevend voor het uitvoeringsplan tot en met 2015, die in hoofdstuk 6 is beschreven. Hoofdstuk 7 tenslotte schetst de benodigde personele bezetting en de te verwachten kosten voor het uitvoeringsplan. Ook de kostendekking komt daar aan bod. Het integrale technische beleidsrapport (TBR, op CD) schetst een meer uitgebreide achtergrond van de watertaken en is opgezet volgens de wettelijke kaders.

1.3 Gevolgde procedure

Dit gemeentelijke rioleringsplan is gebaseerd op een uitgebreidere, integrale technisch beleidsrapportage en een beleidsrichtingennotitie. De werkwijze en uitvoeringsregels voor het afkoppelen van regenwater zijn vastgelegd in een Handreiking afkoppelen. Deze documenten zijn een onderdeel van het GRP en bijgevoegd op de CD achterin het rapport. Dit plan is een verbreed gemeentelijk rioleringsplan: het gaat over stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater. De term “Riolering” is daarmee ook verbreed: het zijn alle voorzieningen die voor de vervulling van de zorg voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater nodig zijn.

Het GRP is namens de gemeente Apeldoorn opgesteld door een projectteam (zie TBR). Vooruitlopend op het opstellen van dit GRP is op 23 juni een beleidsrichtingennotitie in de PMA behandeld. Conform de Wet milieubeheer (art 4.23) zijn de volgende instanties bij het opstellen van het plan betrokken via overleg, afstemming en een formele commentaarronde: 

Waterschap Veluwe

 Provincie Gelderland


10

Op dit moment is er op basis van de looptijd, de ac-

1.4 GRP en Waterplan

Het Waterplan Apeldoorn is het koepelplan of parapluplan voor water en riolering in Apeldoorn. Het Waterplan bestaat uit twee onderdelen, de watervisie voor Apeldoorn en het uitvoeringsprogramma Actief Duurzamer 2006-2015. De watervisie beschrijft de gezamenlijke visie van de Apeldoornse waterpartners op water in de stad en de dorpen. Het uitvoeringsprogramma Actief Duurzamer is de concrete uitwerking daarvan en omvat de volgende programma’s en projecten: Afkoppelen van regenwater bij herstructureringen;  Afvoer en berging van regenwater in beekzones  Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor  Baggeren van watergangen  Inlopen achterstand vervangingen  Autonoom afkoppelen van regenwater 

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan

Bekenplan

tualiteit en het ontbreken van een wettelijke planverplichting geen aanleiding om de visie van het waterplan te herzien. Er wordt daarom geen nieuw waterplan opgesteld. Wel zijn we inmiddels weer vijf jaar verder en worden door ontwikkelingen en voortschrijdend inzicht een aantal accenten anders gelegd en verschuift de invulling. Daarnaast loopt de bekostiging van een (groot) aantal beleidsvoornemens uit het waterplan via het GRP. Gezien deze samenhang tussen het programma Actief Duurzamer en het GRP wordt de evaluatie van het programma Actief Duurzamer meegenomen voor het nieuwe GRP.

Gebiedsgericht Grondwater Beheerplan

(wettelijk verplicht)

Plannen onder de paraplu van het waterplan

11


2 De gemeentelijke watertaken 2.1 Doelen gemeentelijke watertaken

De zorg voor water en riolering is een wettelijke kerntaak. De primaire maatschappelijke doelen van de gemeentelijke watertaken zijn:  het beschermen van de volksgezondheid

door het voorkomen van contact met stedelijk afvalwater;  de veiligheid door het voorkomen van wateroverlast;  de kwaliteit van de leefomgeving door voor komen van wateroverlast, stank en waterkwaliteitsproblemen;

 het beschermen van het milieu; de bodem,

grond- en oppervlaktewater door beperken van emissies vanuit de riolering (onder andere via rioolwateroverstorten). De lange termijnvisie op de gemeentelijke watertaken is daarbij richtinggevend voor doelstellingen, beleid en uitvoering. Op basis van onderstaande visie zijn in hoofdstuk 3 de concrete doelstellingen en het beleid nader uitgewerkt

Visie Gemeentelijke watertaken De huidige wijze van inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering blijft de belangrijkste manier om invulling te geven aan de wettelijke taken en maatschappelijke doelen. Een transitie naar een ander inzamelen transportsysteem met oog op het terugwinnen van grondstoffen en energie heeft grote consequenties. Apeldoorn doet actief mee aan verkenningen van nieuwe systemen (‘nieuwe sanitatie’) en de winning van energie uit afvalwater. De komende planperiode van het GRP wordt gebruikt om de haalbaarheid van deze initiatieven te onderzoeken en te beoordelen of deze systemen op grotere schaal in Apeldoorn inzetbaar zijn. Bij het verwerken van afvloeiend hemelwater spelen het klimaat en de openbare ruimte een belangrijke rol. Omdat we met Apeldoorn in een hellend gebied liggen, is het belangrijk om afvloeiend hemelwater zo min mogelijk ondergronds af te voeren. Daardoor raakt de relatie ruimtelijke ordening - riolering steeds meer “verweven”. In Apeldoorn wordt op de klimaatverandering geanticipeerd door het huidige beschermingsniveau tegen wateroverlast te handhaven. Dat wil zeggen: schade voorkomen en hinder en overlast tegengaan (indien doelmatig) en anders accepteren (mits maatschappelijk aanvaardbaar). Door optimaal gebruik te maken van de openbare ruimte zijn we in de toekomst goed toegerust om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. We gaan door met het (doelmatig) autonoom afkoppelen van regenwater, waar dit noodzakelijk is en waar zich kansen voordoen. Water in de grond is een natuurlijk verschijnsel dat we zoveel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten functioneren. Door de klimaatontwikkelingen en de bijzondere grondwatersituatie van Apeldoorn op de flank van de Veluwe zullen in de toekomst perioden met zowel extreem lage als extreem hoge grondwaterstanden vaker voorkomen. De bestaande overlast lokaties zijn nu duurzaam onder controle. Nieuwe overlast in de toekomst willen we voorkomen. Gemeente Apeldoorn voert de brede rioleringszorg zo uit dat de volksgezondheid wordt beschermd, een goede leefomgeving wordt bevorderd en schade aan het milieu wordt voorkomen. We voeren de zorgplichten sober en doelmatig uit en houden de kosten hiervoor zo laag mogelijk. Gemeente Apeldoorn wil naar deze visie toewerken samen met andere betrokkenen, zoals provincie, waterschap, andere gemeenten, andere gemeentelijke diensten, projectontwikkelaars en perceelseigenaren. Samenwerking wordt steeds belangrijker bij het realiseren van doelstellingen en leidt op termijn tot kostenbesparingen.


12

2.2 Riolering in haar omgeving

Riolering staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van de waterketen (drinkwatervoorziening - riolering - afvalwaterzuivering) en het watersysteem (grondwater), zie figuur 21. Binnen de waterketen is de zorg voor de riolering neergelegd bij ons als gemeente. De voornaamste taak van de rioleringszorg is het afvoeren van afvalen (overtollig) regenwater. Voor de bekostiging van de rioleringszorg hebben we de rioolheffing.

2.3 Systeemdenken

Het systeemdenken is een nieuw en belangrijk uitgangspunt bij het vaststellen van beleid en doelstellingen. Vanuit het totaalconcept kunnen we de opgave voor stelsels afleiden en vanuit de stelsels de eisen die aan de objecten worden gesteld. Dit noemen we de “drie lagen benadering”.

 objectniveau: de toestand van objecten op

straatniveau, zoals putten, buizen, gemalen en randvoorzieningen;  stelselniveau: het functioneren van stelsels, op gebiedsniveau; systeemniveau: het functioneren van de gehele riolering, inclusief de toevoer van afvalen hemelwater en de afvoer richting RWZI en oppervlaktewater (conform de watercyclus) en het effect van grondwater op de bebouwde omgeving, hierbij rekening houdend met te verwachten klimaatveranderingen.

gebruik

inzameling (riolering)

waterrsysteem

waterketeen

hemelwater

De doelen worden gebruikt als toetsingskader voor de huidige status van de voorzieningen (hoofdstuk 4). Op drie niveaus (de lagen) vindt een beoordeling plaats om te komen tot duurzame, toekomstbestendige maatregelen die passen binnen de visie:

drinkwaterwinning

transport

oppervlaktewater

grondwater

Relatie riolering - waterketen – watersysteem

13


zuivering


2.4 De gemeentelijke watertaken

Grondwater Grondwater is een natuurlijk verschijnsel dat we zoStedelijk afvalwater veel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten Stedelijk afvalwater is huishoudelijk afvalwater of functioneren. In de stad komen situaties voor waareen mengsel daarvan met bedrijfafvalwater, afvloei- bij het gewenste gebruik en de aanwezigheid van end hemelwater, grondwater of ander afvalwater. grondwater elkaar hinderen. Zo kan een te hoog Dit afvalwater moet worden ingezameld, getrans- grondwaterpeil leiden tot grondwateroverlast, bijporteerd en vervolgens gereinigd in een RWZI. Apel- voorbeeld in de vorm van water in kruipruimten en doorn is verantwoordelijk voor inzamelen en trans- andere vochtproblemen. Het is de verantwoordeporteren van stedelijk afvalwater. lijkheid van ons als gemeente om, voor zover doelmatig, maatregelen in de openbare ruimte te treffen Hemelwater die structureel nadelige gevolgen van de grondwaDe gemeente is verantwoordelijk voor een doelma- terstand zoveel mogelijk voorkomen of beperken. tige inzameling en verwerking van afvloeiend he- Daarnaast zijn we als gemeente aanspreekpunt voor melwater. De Relatie zwaardere buien- die door de –klimaatde burger. figuur 2-1: riolering waterketen watersysteem verandering vallen, kunnen niet meer alleen door het buizenstelsel in de grond – de riolering – worden verwerkt. De ruimte (openbaar en wellicht ook 2.3 Systeemdenken particulier) gaat daarom een steeds belangrijkere Het systeemdenken eenmogelijkheden nieuw en belangrijk uitgangspunt bij het vaststellen van beleid en rol spelen bij het zoekenisnaar om doelstellingen. Vanuit het totaalconcept we de opgave voor stelsels afleiden en vanuit wateroverlast te beperken. Wij stemmen dit af kunnen met stelsels de die aan de objecten worden gesteld. Dit noemen we de “drie lagen benadehetde waterschap en eisen zijn aanspreekpunt voor de burger.ring”.

figuur 2-2: Drie lagen benadering Drie lagen benadering

De doelen worden gebruikt als toetsingskader de huidige Gemeentelijk Rioleringsplanvoor Apeldoorn 2011-2015status van de voorzieningen (hoofdstuk 4). Op drie niveaus (de lagen) vindt een beoordeling plaats om te komen tot duurzame, toekomstbestendige maatregelen die passen binnen de visie:

14

Invulling watertaken Onderstaande figuur geeft de huidige invulling van de gemeentelijke watertaken weer. In de toekomst zal hieraan worden toegevoegd: “het hergebruiken van nuttige stoffen uit het afvalwater”.

2.5 Wettelijk kader en verantwoordelijkheden

De wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente ten aanzien van de watertaken zijn vastgelegd in de Wet Milieubeheer (stedelijk afvalwater) en de Waterwet (hemel- en grondwater). Voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken is de heffingsbevoegdheid opgenomen in de Gemeentewet. De rioolheffing mag maximaal kostenDe gemeentelijke watertaken dekkend zijn. De particulier heeft in de Waterwet voor hemel – en grondwater een duidelijke eigen rol gekregen: hij is verantwoordelijk voor de verwerking van hemel- en grondwater op eigen perceel. Invulling watertaken Pas als dat vaninvulling hem kan Onderstaanderedelijkerwijs figuur geeft de niet huidige van worden de gemeentelijke watertaken weer. In de gevraagd, wij als gemeente aan zet. toekomst zalzijn hieraan worden toegevoegd: “het hergebruiken van nuttige stoffen uit het afvalwater”.

figuur 2-3: Huidige invulling gemeentelijke watertaken

Huidige invulling gemeentelijke watertaken

15

2.5 Wettelijk kader en verantwoordelijkheden De wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente ten aanzien van de 2011-2015 watertaken zijn vastGemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn gelegd in de Wet Milieubeheer (stedelijk afvalwater) en de Waterwet (hemel- en grondwater). Voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken is de heffingsbevoegdheid opgeno-

33.1 Even GRP terugkijken 2006-2010 Voor het GRP 2006-2010 is een aantal doelen geformuleerd. In de onderstaande tabel zijn de 3.1 GRP 2006-2010 ook onderdeel van het programma Actief doelen omschreven en hebben aangegeven inzijn hoeverre het doel is gerealiseerd. Dezijn cursief het 2006-2010 GRP 2006-2010 is eenwe aantal doelen geformuleerd. In de onderstaande tabel deDuur3.1VoorGRP zamer. Hiervoor geldt een looptijd van 2006 gedrukte doelen zijnen ook onderdeel van het programma Actief Hiervoor geldt een tot Voor het GRP 2006-2010 is een aantal gefordoelen omschreven hebben wedoelen aangegeven in hoeverre hetDuurzamer. doel is gerealiseerd. De cursief 2015.2006-2010 Geëvalueerd is de 2006-2010 van het muleerd. de2006 onderstaande tabel zijnvan de het doelen looptijdInvan tot ook 2015. Geëvalueerd is de periode van hetperiode huidige GRP. gedrukte doelen zijn onderdeel programma Actief Duurzamer. Hiervoor geldt een huidige GRP. omschreven en2006 hebben aangegeven in hoeverre looptijd van tot we 2015. Geëvalueerd is de periode 2006-2010 van het huidige GRP. het doel is gerealiseerd. De cursief gedrukte doelen Doel

gerealiseerd

Toelichting

Huidig niveau beheer en onderhoud handhaven Doel

100% gerealiseerd

Aantal storingen en klachtenniveau is stabiel (ca. Toelichting

Huidig niveau beheer en onderhoud handhaven

100%

1.000 meldingen perklachtenniveau jaar) Aantal storingen en is stabiel (ca.

5-10 onderhoud-/vervangingswerken per jaar

100%

9,25 km vervangen, 1.000 meldingen per 3,25 jaar)km relining, 5,75 km

5-10 onderhoud-/vervangingswerken per jaar

100%

ombouw stelsel (afkoppeling) 9,25 km vervangen, 3,25 km relining, 5,75 km

50% veegkosten meebetalen uit reserve riolering

100%

Gerealiseerd ombouw stelsel (afkoppeling)

Actiefveegkosten en autonoom afkoppelen 50% meebetalen uit reserve riolering

100% 100%

15 ha gepland, ruim 15 ha gerealiseerd, Gerealiseerd

Basisinspanning en afkoppelen waterkwaliteitsspoor Actief en autonoom

50% 100%

50% uitgevoerd, 50% vóór 2015 15 haisgepland, ruimoverige 15 ha gerealiseerd,

Baggeren Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor

95% 50%

95% is gereed, overige 5% in50% 2012vóór 2015 50% uitgevoerd, overige

Inlopen achterstand vervanging riolen Baggeren

80% 95%

Achterstand grotendeels achterstand 95% gereed, isoverige 5% in ingelopen, 2012

Inlopen achterstand vervanging riolen

80%

2010 wordt ingelopen in 2011 en 2012achterstand Achterstand is grotendeels ingelopen,

Cursief: onderdeel van het programma Actief Duurzamer.

2010 wordt ingelopen in 2011 en 2012


De bestedingen voor de programmaonderdelen van Actief Duurzamer zijn substantieel minder danbestedingen geprognosticeerd. oorzaken zijn slim meeliften metDuurzamer andere projecten en kansenminder benutDe voor deDe programmaonderdelen van Actief zijn substantieel ten (werk metvoor werk), juiste keuzes maken bij het voldoen aan de beleidsopgaven (de goede Dedan bestedingen de programmaonderdelen van werk),met juiste keuzes maken bij voldoen aan de geprognosticeerd. De oorzaken zijn slim meeliften andere projecten enhet kansen benutActief Duurzamer zijn substantieel minder dan gebeleidsopgaven (de goede dingen doen), subsidies dingen doen), subsidies enkeuzes aanbestedingsvoordelen. ten (werk met werk), juiste maken bij het voldoen aan de beleidsopgaven (de goede prognosticeerd. oorzakenen zijn slim meeliften met en aanbestedingsvoordelen. Twee doelen blijven dingen doen),De subsidies aanbestedingsvoordelen. andere en kansen (werk uit met2005, achter bij de ambities uit 2005, namelijk: Tweeprojecten doelen blijven achterbenutten bij de ambities namelijk: Twee doelen blijven achter bij de ambities uit 2005, namelijk: Doel

gerealiseerd

Toelichting

Afkoppelen bij herstructureringen Doel

5% gerealiseerd

80 ha gepland, 3,7 ha gerealiseerd. Blijft sterk Toelichting

Afkoppelen bij herstructureringen

5%

achter ivm stagnatie 80 ha gepland, 3,7 haherstructureringen gerealiseerd. Blijft sterk

Realiseren waterberging in beken en sprengen

20%

20 km ivm gepland, 4 kmherstructureringen gerealiseerd. Blijft achter ivm achter stagnatie

Realiseren waterberging in beken en sprengen

20%

stagnatie herstructureringen 20 km gepland, 4 km gerealiseerd. Blijft achter ivm


stagnatie herstructureringen, afstemming OR, etc


Het achterblijven wordt veroorzaakt door de afhankelijkheid van de voortgang van de herstructureringen. Door de optimistische planning deze projecten 2005 en de stagnatie in de Het achterblijven wordt veroorzaakt door devan afhankelijkheid vaninde voortgang van de herstrucvoortgang (onder andere door economische teruggang) zijn deze doelen gehaald. in Voor tureringen. Door de optimistische planning van deze projecten in 2005 enniet de stagnatie de beekherstel spelen ook andere zaken, zoals teruggang) afstemmingzijn metdeze andere ontwikkelingen in Voor de voortgang (onder andere door economische doelen niet gehaald. openbare ruimte, langere van voorbereiding totmet realisatie, Deze afstemming beekherstel spelenhet ook anderetraject zaken, zoals afstemming andere etc. ontwikkelingen in de en voorbereiding kosten meer tijdtraject dan vooraf ingeschat. tot realisatie, etc. Deze afstemming en openbare ruimte, het langere van voorbereiding voorbereiding kosten meer tijd dan vooraf ingeschat.


GRP Adoorn verkort, revisie c3 Pagina 17 van c3 36 GRP Adoorn verkort, revisie Pagina 17 van 36

16

Het achterblijven wordt veroorzaakt door de afhankelijkheid van de voortgang van de herstructureringen. Door de optimistische planning van deze projecten in 2005 en de stagnatie in de voortgang (onder andere door economische teruggang) zijn deze doelen niet gehaald. Voor beekherstel spelen ook andere zaken, zoals afstemming met andere ontwikkelingen in de openbare ruimte, het langere traject van voorbereiding tot realisatie, etc. Deze afstemming en voorbereiding kosten meer tijd dan vooraf ingeschat.

Als we terugkijken naar de praktijk, dan hebben we de afgelopen periode meer aandacht besteed aan wateroverlast als gevolg van hevigere neerslag. We hebben een tweede koker aangelegd die de overlast heeft teruggedrongen. Ook hebben we het complete stelsel geïnspecteerd, waardoor we nu goed inzicht hebben in de toestand van de vrijvervalriolen.

De lagere bestedingen op alle doelen zijn reeds in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is “Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven”. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in 2005. De heffing is gerelateerd aan de WOZ-waarde.

Even terugkijken

De lagere bestedingen op alle doelen zijn reeds in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is “Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven”. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in 2005.

Figuur 3-1: prognose werkelijke Prognose en werkelijke rioolheffingen gemiddelde woning rioolheffing gemiddelde woning 17

Rioleringsplan Apeldoorn 2011-2015 De heffing is gerelateerd aanGemeentelijk de WOZ-waarde. Uitgegaan is van CBS gegevens over de gemiddelde waarde van een woning.

3.2 Landelijk benchmarkonderzoek rioleringszorg 2010

Apeldoorn heeft in 2010 meegedaan aan het landelijk benchmarkonderzoek over de rioleringszorg. Het onderzoek is een landelijke prestatievergelijking, waarmee gemeenten inzicht geven en krijgen in kenmerken en prestaties van de rioleringszorg. Hoofdonderwerpen waarop de vergelijking heeft plaatsgevonden zijn: stelselkenmerken en organisatie;  kwaliteit en technisch functioneren;  financiën.

Alle 421 gemeenten in Nederland hebben aan dit onderzoek meegedaan. Iedere gemeente heeft een individueel benchmarkrapport ontvangen, waarin de eigen prestaties ten opzichte van andere groepen gemeenten en het landelijk gemiddelde zijn weergegeven. Het benchmarkrapport voor Apeldoorn is opgenomen in het Technisch Beleidsrapport. Apeldoorn komt goed naar voren uit de benchmark. Positieve punten zijn de relatief lage gemiddelde rioolheffing, goede score op het halen van de beleidsdoelen en het goed technisch functioneren van het stelsel. Een aandachtspunt is de erg lage personele bezetting. Uitschieters zijn de relatief hoge beheerkosten en het lage vervangingspercentage. Beiden worden hierna toegelicht.

Daarnaast heeft in 2009 een extra inspanning voor reiniging en inspectie plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een grote eenmalige investering, die terug te zien is in de hoge beheerkosten. Gezien het relatief grote aandeel van de veegkosten en de reiniging en inspectie in de totale beheerkosten (ca 30%) geeft dit een vertekend beeld. Als deze aspecten wel worden meegerekend komt Apeldoorn uit op verhoudingsgewijs lage beheerkosten ten opzichte van andere gemeenten. De lage gerealiseerde en geplande vervanging van het stelsel wordt veroorzaakt door relatief lage gemiddelde leeftijd (30 – 35 jaar) van de riolering en de gemiddeld redelijk goede kwaliteit van de riolering. Daarnaast hanteert Apeldoorn een sobere vervangingsstrategie, waarbij alleen overgegaan wordt tot reparatie, vervanging of relining, indien strikt noodzakelijk. Het lage vervangingspercentage levert bij de toekomstige vervangingspiek vanaf 2025 - 2030 wel een aandachtspunt op, omdat dan een periode aanbreekt, waarin veel riolen gelijktijdig vervangen moeten worden. Ter indicatie zal het huidige vervangingstempo van 2 km/jaar dan omhoog moeten naar circa 10 km/jaar.

De relatief hoge beheerkosten (peiljaar 2009) worden veroorzaakt door het grote aandeel van de veegkosten (50%) dat wordt toegerekend aan de reserve riolering (raadsbesluit 2005). Apeldoorn vormt hierin een uitzonderingspositie ten opzichte van andere gemeenten, die minder uit de reserve riolering bijdragen aan de veegkosten.


18

19


4 Doelstellingen en beleid 2

4.1 Inleiding

In dit hoofdstuk wordt het primaire doel van afvalwaterzorg vertaald naar concrete doelstellingen (of taakstellingen). De functionele eisen die aan de brede rioleringszorg worden gesteld met bijbehorende maatstaven zijn van deze doelstellingen afgeleid. Deze eisen en maatstaven hebben betrekking op de toestand en het functioneren van alle voorzieningen ten behoeve van de uitvoering van de gemeentelijke watertaken, maar ook op het beheer en een effectieve besturing. Er is voor dit plan geen nieuwe set van eisen ontwikkeld. Er is zoveel mogelijk aangesloten bij de functionele eisen en maatstaven uit het Gemeentelijk Rioleringsplan 2006-2010, die op onderdelen (door beleidsontwikkelingen) zijn aangescherpt en zijn aangevuld met eisen en maatstaven voor de grondwaterzorg. Per gemeentelijke watertaak geven we de algemene beleidslijn aan.

De riolering naar behoren functioneert:

 het geheel aan voorzieningen heeft voldoen-

de capaciteit voor zowel de afvoer van stedelijk afvalwater als de afvoer van hemelwater;  de lozingen op het oppervlaktewater zijn beperkt of ‘schoon’;  de gemeente treft in openbaar gemeentelijk gebied maatregelen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk voorkomen of beperken. Randvoorwaardelijk is dat de riolering op effectieve wijze wordt beheerd. De doelstellingen voor effectief beheer van de riolering zijn:  hoge klantgerichtheid;  duurzame bedrijfsvoering;  goede samenwerking met aanpalende

gemeentelijke diensten en andere organisaties;  inzicht in kosten.

4.2 Doelstellingen voor de drie gemeentelijke watertaken

De algemene doelstelling is een goedwerkende robuuste riolering die voldoet aan de gestelde uitgangspunten en leidt tot het beschermen van de volksgezondheid (stedelijk afvalwater), veiligheid (hemelwater), een hoge kwaliteit van de leefomgeving en bescherming van het milieu. Concreet betekent dit dat:

1

De technische staat van de riolering in orde is:

 correcte aansluiting van particulieren,

bedrijven en overige organisaties;  hoge stabiliteit en betrouwbaarheid;  goede afstroming.


20

4.3 Visie inzake klimaatontwikkeling, hemelwater en ruimte

4.4 Algemene beleidslijn stedelijk afvalwater

In het waterplan Apeldoorn en het vigerend GRP is reeds gesignaleerd dat klimaatverandering voor een gemeente als Apeldoorn met meer neerslagextremen en hellend gebied een belangrijke ontwikkeling is. Sinds 2005 is naar voren gekomen dat we vaker rekening moeten houden met neerslagpieken. Deze piekbuien zullen ook extremer zijn. Om wateroverlastproblemen nu en in de toekomst het hoofd te bieden zal er minder regenwater afgevoerd moeten worden naar de riolering (afkoppelen) en meer ruimte gecreëerd worden om overtollig regenwater tijdelijk in de openbare ruimte op te vangen.

Het afvalwater wordt door middel van vrijver-

Het KNMI heeft in 2006 een viertal klimaatscenario’s gepresenteerd (zie onderstaande figuur).

Klimaatscenario’s KNMI

21

Voor stedelijk afvalwater zijn de uitgangspunten voor de langere termijn:

valriolering in de bebouwde kom en drukriolering in het buitengebied ingezameld en getransporteerd naar het overnamepunt van het Waterschap, waar het behandeld wordt in de RWZI; In nieuwbouwgebieden wordt gescheiden riolering toegepast. Dit is in de bouwverordening verankerd. Nieuwe panden betalen zelf hun rioolaansluiting.  Af en toe wordt een perceel aangetroffen dat nog niet is aangesloten op riolering of op een IBA (Individueel Behandelingssysteem voor Afvalwater). Deze nog niet aangesloten lozing wordt dan alsnog gesaneerd. Nieuwe sanitatieconcepten zoals gescheiden urineinzameling zijn wel in ontwikkeling, maar nog niet rijp voor grootschalige impleentatie. De huidige wijze van inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering blijft de belangrijkste manier om invulling te geven aan de wettelijke taken en maatschapelijke doelen. Een transitie naar een ander inzamelen transportsysteem heeft grote consequenties. Apeldoorn doet actief mee aan verkenningen van nieuwe systemen (‘nieuwe sanitatie’) en de winning van energie uit afvalwater. De komende planperiode van het GRP wordt gebruikt om de haalbaarheid van deze initiatieven te onderzoeken en te beoordelen of deze systemen op grotere schaal in Apeldoorn inzetbaar zijn.


Voor het beheer (inclusief onderhoud) van de bestaande riolering hebben we gekozen voor de volgende beleidsrichtingen:  Het huidige niveau van beheer (inclusief

onderhoud) wordt voortgezet om het gewenste basis en minimum kwaliteitsniveau van de rioleringszorg te handhaven. Er wordt extra ingezet op het oplossen van bestaande knelpunten en klachten (storingen, wateroverlast en waterkwaliteitsproblemen).  Het vervangingsbudget wordt tot en met 2012 gehandhaafd op hetzelfde niveau. Gezien de inspectieresultaten wordt het vervangingsbudget vanaf 2013 structureel met 15% verhoogd (met circa € 0,25 miljoen per jaar om het toenemend areaal aan reparaties te kunnen uitvoeren). Voor de toekomstige vervangingspiek vanaf 2025-2030 wordt bij het volgende GRP in 2015 een keuze gemaakt. Er resteert dan nog voldoende tijd om hierop te anticiperen.

westelijk van het Apeldoorns Kanaal. Nader onderzoek moet uitwijzen of deze maatregelen noodzakelijk zijn en welke type maatregelen tot het beste resultaat leiden. Prioritering vindt plaats op basis van urgentie en het combine ren met andere werkzaamheden (werk met werk maken). Baggeren

van watergangen Dit onderdeel wordt met het baggeren van de laatste drie vijvers in 2012 afgerond. De gereserveerde bijdrage is € 0,1 miljoen. Vanaf 2013 stopt de financiële bijdrage hieraan.

Vanuit het programma Actief Duurzamer dragen twee onderdelen bij aan de stedelijk afvalwaterzorgplicht. Beide onderdelen worden voortgezet en vóór 2015 afgerond: Basisinspanning

en waterkwaliteitsspoor Apeldoorn voldoet sinds 2008 aan de basisinspanning. Voor het waterkwaliteitspoor resteert nog een opgave van circa 50% met een budget van in totaal € 2 miljoen. Dit betreft maatregelen om de knelpunten in de waterkwaliteit van een aantal oppervlaktewateren op te lossen door het beperken van emissies uit het rioolstelsel in onder andere Klarenbeek (samen met Voorst), Beekber gen/ Lieren, de Maten en de overstortvijvers


22

4.5 Algemene beleidslijn hemelwater Afkoppelen Wij hebben in het Waterplan al keuzes gemaakt met betrekking tot de hemelwaterzorgplicht: regenwater met beleid afkoppelen. De werkwijze en uitvoeringsregels voor afkoppelen zijn opgenomen in een Handreiking afkoppelen (zie CD). Kenmerken van dit afkoppelbeleid zijn: Vervuilde oppervlakken zoals marktpleinen,

busbanen en het busstation niet afkoppelen tenzij …..; Schone oppervlakken zoals daken, kantoorterreinen, woonerven en wijkontsluitingswegen wel afkoppelen tenzij….; Zo veel mogelijk bovengronds houden van hemelwaterstromen voor bewustwording en om foute aansluitingen te voorkomen; In principe altijd toepassen van een bodempassage omdat hemelwater nooit helemaal schoon is; Berging in afkoppelvoorzieningen moeten een berging krijgen van 20 mm ten opzichte van het afgekoppelde oppervlak; Afkoppelen is altijd maatwerk met een beperkt aantal toe te passen systemen om het beheer zo eenvoudig mogelijk te houden. Wij vervolgen de ingeslagen weg, maar zonder de realiteit uit het oog te verliezen. De 3 hectare autonoom afkoppelen per jaar halen we, de 16 hectare per jaar afkoppelen bij herstructureringen blijft fors achter bij de planning. De doelstelling van 160 hectare zullen we daarbij niet halen. Het beleid dat is ingezet met het Waterplan wordt voortgezet tot en met 2015, maar de verwachting is dat we hierdoor veel minder geld nodig hebben. De oorspronkelijke gelden voor afkoppelen willen we flexibeler inzetten, om in die gebieden waar herstructurering niet van de grond komt, de gelden te kunnen gebruiken voor andere hemelwatermaatregelen en het oplossen van knelpunten met wateroverlast. Voor minder urgente knelpunten wordt meegelift met andere in-

23

grepen in de openbare ruimte. Budgettair wordt bij het meeliften gebruik gemaakt van het budget voor afkoppelen bij herstructureringen. Rol particulier Op particulier terrein is, volgens de wet, primair de eigenaar verantwoordelijk voor de afvoer en verwerking van hemelwater, bij voorkeur naar oppervlaktewater of in de bodem. De particulier is in eerste instantie veran-

woordelijk voor de verwerking van hemelwater op zijn eigen perceel. Bij afkoppelprojecten willen we ook particuliere verharding meenemen zoals daken, maar alleen bij een gebiedsgerichte aanpak en als het doelmatig is. Het afkoppelen van particuliere verharding zal op basis van vrijwilligheid gebeuren. Bij nieuwbouw moet de particulier in eerste instantie zelf zijn hemelwater verwerken. Kan dat niet dan moet hij de afvalwaterstromen bij de perceelsgrens gescheiden aanleveren. Hemelwater moet bovengronds worden gehouden.

Wateroverlast We kunnen bij “water-op-straat” onderscheid maken in drie situaties: hinder, overlast en schade. Overlast ontstaat wanneer langdurig water op straat voorkomt of wanneer bepaalde verkeersroutes helemaal niet meer begaanbaar zijn. Schade ontstaat als hemelwater bedrijven en woningen instroomt. In Apeldoorn anticiperen we op de klimaatverandering door het huidige beschermingsniveau tegen wateroverlast te handhaven. De normen hiervoor bepalen we als gemeente zelf. In Apeldoorn willen we schade voorkomen (behalve bij extreme buien die qua ordegrootte circa 1x in de 25 jaar voorkomen) en hinder en overlast tegengaan (indien doelmatig) en anders accepteren (mits maatschappelijk aanvaardbaar).


Hinder Kortdurende beperkte hoeveelheden “water-opstraat”: accepteren.

Schade Langdurig en op grote schaal “water-op-straat”, water in winkels, bedrijven en woningen met materiële schade en ernstige belemmering van het (economische) verkeer: voorkomen.

Overlast Forse hoeveelheden “water-op-straat”, ondergelopen kelders en/of tunnels, opdrijvende putdeksels: tegengaan.


24

4.6 Algemene beleidslijn grondwater

Wij hebben met betrekking grondwatermaatregelen een regierol en schakelen als het nodig is ook andere partijen in zoals het waterschap, drinkwaterbedrijven of de provincie. Als die partijen geen inbreng kunnen leveren, neemt Apeldoorn maatregelen, als dat zinvol en doelmatig is. Het moet dan gaan om structurele grondwaterproblemen. Wij zorgen voor voldoende inzicht in de grondwatersituatie door meten en monitoring. Rol particulier De wet geeft de particulier uitdrukkelijk een eigen rol bij de verwerking van grondwater op zijn eigen perceel.

25

De particulier zal alles in het werk stellen om

grondwateroverlast op eigen terrein te bestrijden. Mocht dit niet lukken dan zal de gemeente, in de vorm van gemeenschappelijke voorzieningen, de overlast bestrijden. De perceelseigenaar dient zelf te zorgen dat verblijfsruimten vochtdicht zijn. Dit geldt niet voor kelders en kruipruimte omdat dit geen verblijfsruimten zijn. Wij handhaven het huidige beschermingsniveau en pakken nieuwe problemen op. Daarvoor is een goed grondwatermeetnet nodig. Wij breiden het waterloket uit met grondwaterinformatie.


5 Analyse huidige situatie 5.1 Inleiding

5.2 Totaaloverzicht voorzieningen

 evaluatie van het GRP 2006-2010;

Per 2011 is er in Apeldoorn 1.200 km riolering (inclusief drainage) aanwezig .

In dit hoofdstuk vindt de toetsing van de huidige situatie plaats. Deze toetsing levert input voor het bepalen van de te ondernemen stappen en acties voor het plan 2011-2015. De analyse van de huidige stand van zaken heeft plaatsgevonden op basis van:





objectgegevens in het gemeentelijke riolering ringseringsbeheersysteem per 1 januari 2011; resultaten van uitgevoerd onderzoek.

In dit hoofdstuk wordt eerst een totaaloverzicht van de voorzieningen gegeven op basis waarvan een aantal conclusies wordt getrokken. Vervolgens wordt ingezoomd op de stand van zaken betreffende de drie zorgplichten: stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Daarnaast wordt de effectiviteit van het beheer beoordeeld.

Het actuele overzicht van de riolering in Apeldoorn laat zien dat vooral in het oude centrum en de wijken eromheen het stedelijk afvalwater gemengd wordt ingezameld. In overige delen van de stad wordt het voornamelijk gescheiden ingezameld.

De riolering is relatief jong met een gemiddelde leeftijd van 30-35 jaar. Sinds de afspraken in het Waterplan van 2005 koppelen we verhard oppervlak van de gemengde riolering af. Tot nu toe is 25 hectare verhard oppervlak van de gemengde riolering afgekoppeld.

Schema blz 26 Stedelijk afvalwater

Afvloeiend hemelwater

Grondwater

Soort riolering

km

Soort riolering

km

Gemengd riool

545

RWA-Riool

40

DWA-Riool

170

IT Riool

17

Pers- en drukleiding

251

Duikers en

16

Soort riolering

km

Drainage

144

Totaal

144

beekleidingen Vacuümleiding Totaal

14 980

Randvoorziening Totaal

Overstorten extern

43 st

Regenwateruitlaten

Gemalen

60 st

Overstorten VGS

Drukrioolgemalen

800 st

Bufferputten

160 st

BBB’s

1 74 21 st 3

Peilbuizen gemeente

380 st

Peilbuizen “derden”

100 st

11 st

Actueel overzicht riolering Apeldoorn


26

Analyse huidige situatie

De riolering is relatief jong met een gemiddelde leeftijd van 30-35 jaar.

250

200

km

150

100

50

0 < 1950

1951-1960

1961-1970

1971-1980

1981-1990

1991-2000

2001-2010

aanlegperiode

figuur 5-1: Aanlegperioden riolering Aanlegperioden riolering

nachtelijke of in oppervlak de weekenden een stoSinds de afspraken in het Waterplan van 2005 koppelen we uren verhard van wordt de gemeng5.3 Stedelijk afvalwater ring automatisch gemeld bij de verantwoordelijke de riolering af. Tot nu toe is 50 hectare verhard oppervlak van de gemengde riolering afgekopambtenaar en vervolgens verholpen. Het klachtenTechnische staat van de riolering peld. In Apeldoorn zijn per 1-1-2011 meer dan 65.000 lo- niveau is stabiel op circa 1.000 meldingen per jaar, zers aangesloten op riolering. Het aansluitingsper- het merendeel betreft verstopte kolken en gemaalcentage is nagenoeg 100%. De afgelopen jaren heb- storingen. We hebben een extern contract voor het 5.3 Stedelijk afvalwater ben we alle vrijvervalriolen laten inspecteren. We onderhoud aan het gemaal en de pompen van de hebben inzicht in de kwaliteit op grond van inspec- drukriolering voor reiniging en inspectie. De onderTechnische van de riolering tie van 525 kmstaat vrijvervalriolering. De inspectiegege- houdsfrequentie is één keer per jaar. vens hebben we in de meer planningen voor lozers aangesloten op riolering. Het aansluiIn Apeldoorn zijnverwerkt per 1-1-2011 dan 65.000 onderhoud, reparatie en vervanging en zijn in de Functioneren van de riolering tingspercentage is nagenoeg 100%. gegevensbestanden opgeslagen. Bij constatering Het functioneren van de voorzieningen wordt regelvan een ingrijpmaatstaf volgt nadere beoordeling matig getoetst, zowel door het uitvoeren van bereDe afgelopen jaren hebben we alle vrijvervalriolen laten inspecteren. We hebben inzicht in de om de juiste aanpak en het juiste tijdstip te bepa- keningen als door metingen in de riolering zelf. In 2009 hebben(zie we onderstaande een Wateroverlast Landschapskwaliteit op grond van inspectie van 525 km vrijvervalriolering tabel). len. kaart laten maken. Op een aantal plaatsen in Apeldoorn en in Hoenderlo, Uddel en Beekbergen/LieWe beschikken over een centraal meldsysteem voor(op grond Tabel E: resultaten inspectie vrijvervalriolering van 525 km inspectie) storingen via het telefoonnummer 14055 Afhanke- ren, komt bij hevige neerslag water op straat voor.

Omvang ingrijpschade 25%

Lengte (m)

lijk van het soort storing en urgentie van de te trefZsm repareren 44.915 fen maatregel wordt de storing verholpen. In de

27

Zsm vervangen Binnen 5 jaar vervangen Binnen 10 jaar vervangen

2.660 2.685 9.575


% van totaal 8,6% 0,5% 0,5% 1,8%

De inspectiegegevens hebben we verwerkt in de planningen voor onderhoud, reparatie en ver-

Ook zijn de afgelopen jaren onderzoeken uitgevoerd naar zogenaamd “rioolvreemd” water, dat is water dat niet in de betreffende riolering thuishoort. Sinds eind jaren ’90 is de situatie verbeterd, van 80% teveel “rioolvreemd” water naar 50% te veel in 2008, maar we zijn er nog niet. Nader onderzoek en maatregelen zijn nodig. Bij een aantal overstortvijvers doen zich soms problemen voor, het stink er dan en ongedierte wordt aangetrokken, bijvoorbeeld in de Moeflonstraat. Dit doet afbreuk aan de leefbaarheid.

Het functioneren voldoet voor het overige, uitgaande van realisering van de afkoppelmaatregelen, aan de milieutechnische eisen.

Schema bladzijde 28

Omvang ingrijpschade 25%

Lengte (m)

% van totaal

Zo spoedig mogelijk repareren

44.915

8,6%

Zo spoedig mogelijk vervangen

2.660

0,5%

Binnen 5 jaar vervangen

2.685

0,5%

Binnen 10 jaar vervangen

9.575

1,8%

Resultaten inspectie vrijvervalriolering (op grond van 525 km inspectie)

Wateroverlast bij hevige neerslag In Osseveld


28

5.4 Hemelwater

De inzameling van hemelwater, bij (verbeterd) gescheiden stelsels, binnen de bebouwde kom vindt plaats middels vrijvervalriolering. De hemelwaterriolering loost het hemelwater direct op het oppervlaktewater. Waar het kan, wordt hemelwater geïnfiltreerd in de bodem. We hebben in Apeldoorn sinds 2010 een subsidieregeling voor groene daken, voor zowel particulieren als voor instellingen en bedrijven.

huizen, Woudhuis en Osseveld wordt het grondwater gereguleerd door drainage. Functioneren In het kader van het opstellen van de grondwateropgave in 2008, hebben we een klachteninventarisatie gehouden. Hieruit kwam naar voren dat er klachten bekend zijn in de wijken:  Ugchelen (De Cloese);  De Bouwhof (Klingelbeek);  Orden (Pieter de Hoochlaan en Zanderijweg);

Technische staat van de riolering Ook de hemelwaterriolen zijn de afgelopen jaren geïnspecteerd. De hemelwaterriolen zijn relatief jong, vervanging is pas over decennia te verwachten.

 De Maten

Functioneren van de riolering De voorzieningen werken goed, er zijn geen klachten bekend. Het functioneren van de hemelwatertelsels wordt meegenomen bij het maken van basisrioleringsplan en herberekeningen. Foutaansluitingen vergen aandacht.

In het onderzoek naar de grondwateropgave uit 2008 wordt geconcludeerd dat voor een groot deel van Apeldoorn de ontwateringssituatie voldoet aan de eisen. Bij de geplande nieuwbouw lokaties aan de noord-, oost- en zuidkant van de stad is aandacht voor de ontwateringssituatie nodig. Door klimaatverandering en de toename van de toepassing van bodemenergiesystemen (KWO) kan de overlast toenemen.

In Zuidbroek zijn wadi’s aangelegd om het hemelwater te infiltreren en af te voeren. Beheer van wadi’s wordt meegenomen bij het groenbeheer. Extra aandacht is nodig voor het functioneren van de wadi’s. Vanuit de riolering kan hier financieel aan worden bijgedragen.

5.5 Grondwater Algemeen In 2008/2009 is de grondwateropgave voor Apeldoorn opgesteld. In 2010/2011 is ook het grondwatermeetnet geoptimaliseerd. Op basis hiervan is of wordt een aantal peilbuizen bijgeplaatst, verplaatst of verwijderd en het meetnet wordt geautomatiseerd (uitvoering in 2011-2013). We krijgen daarmee een optimaal grondwatermeetnet, waarmee we die data verzamelen die nodig is om de juiste maatregelen te kunnen treffen. In de wijken de Maten, Zeven29

 Osseveld

Klachten worden in het klachtenmeldsysteem opgeslagen.

5.6 Effectief beheer Samenwerking in de afvalwaterketen Het waterschap en Apeldoorn werken op veel fronten al goed samen met mooie resultaten. Genoemd kunnen worden de OAS, beekherstel in de stad, het synergieproject Grift, waterkwaliteitsspoormaatregelen, baggeren, nieuwe sanitatie, warmtewinning uit afvalwater, etc. Bij werkzaamheden wordt zo goed mogelijk afgestemd op andere diensten en bedrijven om overlast te voorkomen. De relatie tussen riolering en openbare ruimte wordt steeds belangrijker. Dat moet ook tot uiting komen in deelname en betrokkenheid van verschillende disciplines bij zorg voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwatermaatregelen.


Verordeningen en vergunningen Lozingen van afvalwater op de riolering (indirecte lozingen) worden geregeld op basis van de Wet milieubeheer (Wm)/Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. De vergunning verlening en controle/ handhaving van omgevingsvergunningen en algemene regels hebben we ondergebracht bij de afdeling Milieu. De milieuinspecteurs bezoeken met een zekere regelmaat de bedrijven. Er is regelmatig contact met het Waterschap Veluwe voor gezamenlijke controles bij de indirecte lozingen die tot eind 2009 onder de Wet verontreiniging oppervlaktewateren vielen. Het waterschap treedt daarbij adviserend op. De afspraken met het waterschap zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst.

Er zal meer afstemming komen tussen de afdeling Milieu en de rioleringsafdeling over bijvoorbeeld het lozen van bronneringswater. Lozers van bronneringswater betalen nog niet mee aan de rioleringszorg. In de gemeentelijke Bouwverordening zijn eisen opgenomen waaraan riolering moet voldoen voordat op de gemeentelijke riolering mag worden aangesloten. Bij nieuwbouw is het verplicht om hemelwater en vuilwater gescheiden aan te leveren. De particulier is in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor de afvoer van hemelwater dat op zijn perceel valt, infiltreren is de eerste optie. Afkoppelvoorzieningen dienen een berging te krijgen van 20 mm ten opzichte van het verharde oppervlak. Voor meer informatie wordt verwezen naar de notitie Handreiking afkoppelen en de Bouwverordening.


30

31


6 De opgave voor 2011-2015 6.1 Inleiding

In dit hoofdstuk wordt aangegeven welke acties en stappen nodig zijn om de gestelde doelen te realiseren, mede naar aanleiding van de conclusies uit het vorige hoofdstuk. Deze acties en stappen worden per zorgplicht beschreven, waarbij de volgende onderwerpen worden onderscheiden:  aanleg van nieuwe voorzieningen;  onderzoek en maatregelen voor bestaande

voorzieningen (technische staat & functioneren): onderzoek (inspectie, optimalisatie, planvorming); reiniging (onderhoud); reparatie, renovatie, vervanging en verbetering; verwachtingen ten aanzien van gebruikers. 

doorn een voorstel met kostenraming, waarna, indien akkoord, Apeldoorn de nieuwe huisaansluiting ook aanlegt. Voor panden waarbij de afstand tot de bestaande riolering (gemeten vanaf de gevel) kleiner is dan 40 meter, is de perceelseigenaar verplicht aan te sluiten op de riolering. Als de afstand groter is dan 40 m, dan wordt de keuze tussen IBA en aansluiten op de riolering overgelaten aan de perceelseigenaar. Onderzoek In deze planperiode is onderzoek noodzakelijk om de afvoer van stedelijk afvalwater effectief te kunnen blijven beheren. Daarbij vindt regulier onderzoek plaats op de volgende aspecten:

 



Daarnaast worden de te ondernemen stappen en acties inzake effectief beheer benoemd.

 Inventarisatie: De rioleringsbestanden

moeten up-to-date zijn om uit te kunnen gaan van de juiste gegevens.  inspecties: We willen de riolen als volgt inspecteren: Ieder riool moet minimaal eens per 15-20 jaar worden geïnspecteerd. Riolen onder belangrijke wegen inspecteren we vaker eens per 10 jaar. Afhankelijk van de waargenomen toestand worden sommige riolen alweer na 2, 5 of 10 jaar opnieuw geïnspecteerd. (inspecteren als maatregel). hydraulisch en milieutechnisch functioneren; meten in het stelsel en bij de gemalen; handhaving verordeningen en vergunningen. 

6.2 Stedelijk afvalwater



Aanleg Het gebeurt regelmatig dat er nieuwe huisaansluitingen worden aangevraagd op het rioolstelsel van Gemeente Apeldoorn. De aanleiding is veelal nieuwbouw of herontwikkeling van percelen of gebieden. We hebben beleid hoe we deze aanvragen omgaan. Bij nieuwbouw is het verplicht om vuilwater en hemelwater gescheiden aan te bieden. Dit is in de Bouwverordening opgenomen. Ook is opgenomen dat perceelseigenaren in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor de verwerking van het hemelwater dat op hun perceel valt. Infiltreren in de bodem is de eerste optie. Binnen bestaand stedelijk gebied zal altijd worden aangesloten op het bestaande rioolstelsel, op kosten van de initiatiefnemer. Een aanvraag in het buitengebied verschilt niet veel met die binnen stedelijk gebied. Ook hier doet Apel-



Incidenteel onderzoek gaan we doen naar:  rioolvreemd water (DWAAS-onderzoek);  incidentenplan riolering: wat doen we bij

calamiteiten;  onderzoek naar het functioneren van de

drukriolering;  foutaansluitingen;  de gevolgen van klimaatscenario’s.


32

Reiniging Door reiniging blijft de riolering functioneren. Per jaar zal circa 70 km “stedelijk afvalwaterriool” worden gereinigd. De kolken worden 2 keer per jaar gereinigd om er voor te zorgen dat het hemelwater makkelijk het riool in kan. Rioolgemalen, drukrioleringsunits, bufferputten, overstorten, zinkers, duikers en bergbezinkbassins worden regelmatig onderhouden. Het opheffen van storingen gebeurt primair door eigen personeel. Het verhelpen van grotere storingen in besturing en elektrotechnische storingen is uitbesteed. Het reinigen van pompputten en pompkelders is eveneens uitbesteed. Omdat straatvegen ervoor zorgt dat straatvuil niet in de riolering terecht komt, rekenen we 50% van de straatveegkosten toe aan de rioleringszorg. Reparatie, renovatie en vervanging De kwaliteit van gemalen (gebouwen en machines), druk- en vacuümrioleringsunits en andere voorzieningen wordt geborgd binnen de onderhoudssystematiek. Op basis van de rioleringsgegevens uit ons rioleringsbeheersysteem hebben we met “Kikker” een reparatie- en vervangingsplanning op hoofdlijnen opgezet. Als we de inspectiegegevens van 525 km riolering extrapoleren naar het gehele stelsel, en er rekening mee houden dat 60 km jonge riolering betreft, betekent dit voor het hele stelsel de inspanning zoals in onderstaande tabel is weergegeven.

Hiermee is een bedrag gemoeid van circa 11 miljoen euro, uitgaande van een gemiddelde prijs voor reparatie van € 100,- per meter en voor vervanging van € 600,-. Voor de lange termijn is de vervangingsplanning weergegeven in de figuur “Strategische vervangingsplannen lange termijn”. Vanaf 2025-2030 zal de hoeveelheid te vervangen riolering gestaag toenemen, doordat een groot percentage van de riolering het einde van de levensduur gaat naderen. De rode lijn geeft het huidige vervangingsniveau weer. Overigens is in de figuur zowel de stedelijk afvalwater- als de hemelwaterriolering opgenomen. Verbeteren functioneren bij hevige neerslag Schade en overlast door hevige neerslag gaan we zoveel mogelijk voorkomen. De riolering is erop ontworpen dat water op straat door hevige neerslag gemiddeld niet vaker dan eenmaal in de twee jaar voorkomt. De verwachting is dat door klimaatverandering de buien extremer zullen worden: in korte tijd valt er meer water. Water op straat is hinderlijk maar pas een echt probleem als water gebouwen in stroomt, doorgaande wegen geblokkeerd raken of water uit het riool stroomt. Om overlast en schade ook in de toekomst te voorkomen, gaan we ook gebruik maken van de openbare ruimte voor de afvoer van hemelwater. Water op straat is een oplossing mits in goede banen geleid. We kunnen de openbare ruimte zo inrichten dat er meer water gedurende korte tijd en op een veilige manier bovengronds geborgen kan worden.

Schema blz 33 Omvang ingrijpschade 25%

Lengte (m)

% van geïnsp.

Extrapolatie

525.210

lengte

hele stelsel (m)

44.915

8,55%

63.300

Zo snel mogelijk vervangen:

2.660

0,51%

3.700

Binnen 5 jaar vervangen:

2.685

0,51%

3.800

Binnen 10 jaar vervangen:

9.575

1,82%

13.500

Geïnspecteerd Zo snel mogelijk repareren:

Resultaten inspectie vrijvervalriolering (geëxtrapoleerd naar het hele stelsel) 33


Verbeteren functioneren: milieumaatregelen Meer dan 50% van de waterkwaliteitsmaatregelen zijn uitgevoerd. Naar aanleiding van nog uit te voeren aanvullend onderzoek, worden de meest urgente maatregelen ter hand genomen. Beoordeeld wordt of aanvullende maatregelen nodig zijn voor de dorpen Klarenbeek en Beekbergen/Lieren, de overstortvijvers in De Maten en westelijk van het Apeldoorns Kanaal. Het opsporen en herstellen van foutaansluitingen gaan we oppakken. In totaal is voor waterkwaliteitsmaatregelen de komende planperiode nog € 2 miljoen beschikbaar vanuit het programma Actief Duurzamer.

Kilometers

Verwachtingen ten aanzien van gebruikers Van de particulier wordt verwacht dat hij zijn stedelijk afvalwater loost op de gemeentelijke riolering. Van burgers en bedrijven wordt verder verwacht dat zij zodanig lozen dat er geen schade aan riolering, milieu en/of zuiveringinstallaties ontstaat. Hiervoor zal periodiek een voorlichtingscampagne worden

herhaald. Daar waar mogelijk en zinvol wordt hemelwater van de gemengde riolering afgekoppeld. Als er in een gebied bij rioleringswerkzaamheden afgekoppeld gaat worden, zullen bewoners worden benaderd om ook het verhard oppervlak van hun perceel af te koppelen.

6.3 Hemelwater Aanleg Bij nieuwbouwprojecten wordt de watertoetsprocedure doorlopen. We maken met projectontwikkelaars en grondeigenaren vooraf afspraken over de toe te passen hemelwater voorzieningen. Uitgangspunt is dat er in verband met het beheer van de voorzieningen de diversiteit beperkt moet zijn. Een andere belangrijke voorkeur is dat hemelwaterstromen bovengronds worden gehouden. De uitgangsDe opgave voor punten voor nieuwaanleg hebben we2011-2015 vastgelegd in een programma van eisen gebaseerd op de Handreiking afkoppelen.

90 80 70 60 50 40 30 20 10

Vrijverval

Mechanische riolering

2082

2079

2076

2073

2070

2067

2064

2061

2058

2055

2052

2049

2046

2043

2040

2037

2034

2031

2028

2025

2022

2015

2012

-

Huidig niveau

Strategische lange termijn (op basislange van standaard jaar) figuur 6-1:vervangingsplanning strategische vervangingsplanning termijn levensduur (op basisvan van75standaard levensduur van 75

jaar)


Vanaf 2030 zal de hoeveelheid te vervangen riolering gestaag toenemen, doordat een groot

34

Onderzoek In deze planperiode is onderzoek noodzakelijk om de afvoer van hemelwater effectief te kunnen blijven beheren. Het onderzoek genoemd onder de noemer “stedelijk afvalwater” is ook van toepassing op hemelwaterriolering. Apart onderzoek zal plaatsvinden naar het functioneren van infiltratieriolen. Ook de foutaansluitingen worden aangepakt. Reiniging Hemelwaterriolen reinigen we eenmaal in de vijftien jaar, dat is ongeveer 5 kilometer per jaar. Reparatie, renovatie en vervanging van hemelwaterriolering Riolering moet worden gerepareerd, gerenoveerd of vervangen als het kwaliteitsniveau te laag wordt. Dit wordt bepaald door de ouderdom van de riolen in combinatie met de bij inspectie aangetroffen kwaliteit Verbeteren functioneren Op basis van de WOLK-studie (WaterOverlastLandschapsKaart) zijn maatregelen bepaald om wateroverlast te verminderen. Naast het afkoppelen gaan we ook de openbare ruimte gebruiken voor de tijdelijke opslag en afvoer van hemelwater. Ook met betrekking tot het hydraulisch functioneren van het rioolstelsel (water-op-straat) kan het afkoppelen van verhard oppervlak een oplossing zijn. We hebben een afkoppelprogramma, dat niet alleen is gericht op het niet aankoppelen in nieuwe gebieden, maar ook het actief afkoppelen in bestaande gebieden.

investeringen wordt flexibel ingezet, namelijk 0,3 miljoen euro voor het oplossen van wateroverlastproblemen. In Apeldoorn hebben we een bijdrageregeling voor groene daken (“Regeling groene daken”). Hiermee kan een tegemoetkoming worden verkregen in de kosten van aanleg van een groen dak. De komende planperiode zal deze regeling worden voortgezet. Verwachtingen ten aanzien van gebruikers Bij voorkeur infiltreert de eigenaar in de bodem, kan dat niet dan ligt afvoer naar oppervlaktewater open. Als dat ook niet kan, wordt afgevoerd via gemeentelijke voorzieningen. In afgekoppelde gebieden wordt van de particulier verwacht dat hij zich houdt aan de lozingsvoorschriften voor die gebieden. Hiervoor is voorlichting nodig.

6.4 Grondwater Algemeen De grondwaterzorgplicht richt zich op het voorkomen en/of oplossen van structurele grondwateroverlast binnen de bebouwde kom. Wij als gemeente hebben hierbij een regierol. We schakelen als het nodig is ook andere partijen in zoals het waterschap (meetnet buitengebied), drinkwaterbedrijven of de provincie. Als die partijen geen inbreng kunnen leveren, nemen we als gemeente maatregelen, als dat zinvol en doelmatig is. Het moet dan gaan om structurele grondwaterproblemen. Vooralsnog gaan we er van uit dat het dan meer dan 50 woningen betreft die langer dan 1 maand per jaar overlast ervaren.

In het Waterplan hebben we aangegeven te streven om daar waar mogelijk en zinvol afvoerend verhard oppervlak af te koppelen en het water te gebruiken als voeding voor de sprengen. We gaan daarom door met de 3 hectare per jaar autonome afkoppelprojecten. We houden nu 1 miljoen euro per jaar aan voor autonoom afkoppelen en 1,5 miljoen voor afkoppelen bij herstructureringen. Een deel van deze

35


Grondwateracties Op basis van het onderzoek naar de grondwateropgave uit 2008 zijn de volgende acties bepaald als invulling van de grondwaterzorgplicht: We blijven de grondwaterstand goed monito-

ren met de bestaande peilbuizen, ook in die gebieden waar nu geen grondwateroverlast optreedt; We breiden het waterloket uit met informatie over grondwater; We beoordelen nieuwe onttrekkingen en veranderingen van bestaande onttrekkingen op de effecten voor de omgeving; We beoordelen nieuwe grondwateronttrekkingen en infiltraties voor KWO of reductie of stopzetting ervan, samen met provincie of waterschap op de effecten op de geohydrologie; We borgen de ontwateringssituatie van laag gelegen ontwikkelingslocaties; We doen onderzoek naar het omgaan met bronneringen en de lozing van bronneringswater. Wat verwachten we van de particulier Net zoals bij hemelwater, is de perceelseigenaar verantwoordelijk voor het grondwater op zijn eigen perceel:  De particulier zal alles in het werk stellen om

grondwateroverlast op eigen terrein te bestrijden. Mocht dit niet lukken dan zal de gemeente, in de vorm van gemeenschappelijke voorzieningen, de overlast bestrijden. De perceelseigenaar dient zelf te zorgen dat verblijfsruimten vochtdicht zijn. Dit geldt niet voor kelders en kruipruimte als dit geen verblijfsruimten zijn.

6.5 Effectief Beheer Verordeningen en vergunningen. De verordeningen van de gemeente zijn actueel. De komende planperiode zijn geen wijzigingen te verwachten. De handhaving van indirecte lozingen (lozingen vanuit bedrijven via de riolering) vallen onder het Wm-/Wabo-bevoegd gezag. In veel gevallen is dat de gemeente. Wij hebben over de handhaving van deze lozingen nauw contact met het waterschap. Klachtenbehandeling en –afhandeling Er is een klachtenregistratiesysteem. De komende periode zullen klachten verder worden gecategoriseerd, zodat een overzicht ontstaat naar aard en hoedanigheid van de klachten. Bij klachten wordt in de regel binnen 24 uur teruggemeld hoe de klacht wordt opgelost. Vervolgens wordt snel tot actie overgegaan. Alleen bij structurele oorzaken (bijvoorbeeld capaciteitsproblemen in de riolering) kan daarvoor meer tijd nodig zijn. Communicatie Communicatie wordt steeds belangrijker. Hier wordt momenteel al veel aandacht aan geschonken. Het opzetten van een “waterloket” wordt deze planperiode in regionaal verband opgepakt, hiervoor zal het internetportaal worden gebruikt/uitgebreid. Benchmarking rioleringszorg Wij zullen bij een volgende gelegenheid, vermoedelijk in 2013 weer meedoen aan de landelijke benchmark riolering. Door met anderen te vergelijken kunnen we onze rioleringszorg verbeteren en efficiënter maken.

Als structurele problemen zijn, overleggen we met de perceelseigenaren over een bevredigende oplossing.


36

37


7 Organisatie en financiën 7.1 Personeel

We hebben onderzocht hoeveel personeel we nodig hebben om onze watertaken doelmatig en efficiënt uit te voeren. In onderstaande tabel is voor de verschillende taakgroepen de huidige en gewenste personele inzet samengevat. We willen hierbij benadrukken dat de gewenste inzet minimaal benodigd is voor:  Het uitvoeren van onze kerntaken;  Om

voldoende kennis binnen de organisatie te krijgen en te houden; Om ons werk goed, zorgvuldig en planmatig te kunnen uitvoeren. Ook volgens de benchmark is er sprake van onderbezetting. Wij bepleiten dan ook een extra formatie van vijf fte: drie fte voor de buitendienst en twee voor de binnendienst. We beseffen daarbij dat we nu in een tijd van bezuiniging leven. Daarom willen we niet direct, maar aan het eind van de planperioen financiën de7in 2015 deOrganisatie personele situatie op orde hebben. De extra personele inzet leidt tot een efficiëntere bedrijfsvoering en kan op deze wijze worden terugverdiend. In de tussenliggende periode wordt de personele behoefte flexibel ingevuld.

het één systeem en als ware zij één verantwoordelijke partij. Eind november 2010 is op landelijk niveau een discussie begonnen wie er het beste voor de riolering kan zorgen. Hierover is de afgelopen periode veel gepubliceerd. De VNG en de Unie van Waterschappen hebben hier in een ledenbrief van juni 2010 uitgebreid aandacht aan besteed. Samengevat komt het er op neer dat gemeenten en waterschappen nauwer gaan samenwerken om zo de doelmatigheid te vergroten en kosten te kunnen besparen. Dit is ook vastgelegd in het Bestuursakkoord Water van april 2011. Apeldoorn werkt al veel samen met het waterschap en Voorst. De komende jaren gaan we de mogelijkheden voor verdergaande regionale samenwerking in de afvalwaterketen met waterschap Veluwe en de regiogemeenten Voorst, Epe en Brummen vormgeven door het gezamenlijk uitvoeren van een aantal concrete projecten. De ontwikkelingsrichting is een verdergaande samenwerking op het niveau van zuiveringskring(en). Op dit niveau worden de belangrijke investeringsbeslissingen in de afvalwaterketen op elkaar afgestemd en worden kennis en capaciteit gebundeld. Daarnaast wordt nagedacht over samenwerking in de operationele taken. Bij de regionale samenwerking wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de samenwerking op andere vakgebieden.

Samenwerking in waterketen Personeel Waterketen van 2007 is al afIn 7.1 het Bestuursakkoord We hebbendat onderzocht hoeveel personeel wede nodig hebben om onze watertaken doelmatig en gesproken gemeente en waterschap afvalwaefficiënt uit te voeren. terketen (riolering en zuivering) beheren als ware In onderstaande tabel is voor de verschillende taakgroepen de huidige en gewenste personele inzet samengevat.

Beleid, strategie en visie Ondersteunende systeemkennis Gegevensbeheer Beheer riolen en gemalen Dagelijks onderhoud riolen en gemalen Advisering en bijdrage in projecten Totaal

Huidige inzet 1.1 fte 0.2 fte 0.2 fte 0.6 fte 6.0 fte

Gewenste inzet 1.6 fte 0.4 fte 0.6 fte 1.0 fte 9.0 fte

0.9 fte 9.0 fte  8.1 fte*

1.1 fte 13.7 fte

*gemiddeld zijn de huidige werknemers voor 0.9fte beschikbaar voor de rioleringszorg

We willen Personele inzethierbij benadrukken dat de gewenste inzet minimaal benodigd is voor: Het uitvoeren van onze kerntaken; Om voldoende kennis binnen de organisatie te krijgen en te houden; Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn 2011-2015 Om ons werk goed, zorgvuldig en planmatig te kunnen uitvoeren. Ook volgens de benchmark is er sprake van onderbezetting. Wij bepleiten dan ook een extra

38

7.2 Kosten en kostendekking

In Apeldoorn werken we met een meerjarenexploitatie rioleringdoorrekening van 10 jaar, die elk jaar wordt geactualiseerd. Nieuw in de doorrekening zijn:  Kosten voor kwijtschelding;

De kredieten voor het programma Actief Duurzamer zijn voor de doorrekening van de meerjarenexploitatie geactualiseerd. Hierbij is 80% van de investeringen opgenomen als kredieten, omdat in de voorgaande planperiode is gebleken dat bespaard kan worden door meeliften met andere projecten, kritisch om te gaan met beleidsopgaven en in de praktijk kostenvoordelen kunnen worden behaald.

Ophoging van het vervangingen reparatiebudget

vanaf 2013; Actualisatie kredieten programma Actief Duurzamer. De huidige rioolheffing wordt geheven naar de waarde in het economisch verkeer van het perceel. Het tarief in 2012 bedraagt 0,0571%. Voor een woning met een gemiddelde WOZ-waarde van € 235.000 betekent dit een heffing van € 134,20. Om de in dit GRP beschreven aanpak te kunnen uitvoeren hoeft de opbrengst van de rioolheffing alleen met de inflatie (1,9%) te stijgen.

Actief Duurzamer

t/m 2015

Beekherstel (t/m 2018)

€ 13,5 mln

Afkoppelen bij herstructureringen

€ 7,5 mln

Afkoppelen autonoom

€ 5,0 mln

Waterkwaliteitsspoor

€ 2,0 mln

Baggeren

€ 0,1 mln

Totaal

€ 28,1 mln

Overzicht investeringen programma Actief Duurzamer

Bij een gelijkblijvende WOZ-waarde van de gemiddelde woning betekent dit voor de ontwikkeling van de rioolheffing (nominaal) in de planperiode: Gemiddelde WOZ

€ 235.000

Tarief

0,0571%

Stijging

1,9 % (inflatie)

Jaar 2011

€ 131,70

2012

€ 134,20

2013

€ 136,75

2014

€ 139,35

2015

€ 142,00

Prognose rioolheffing tot en met 2015

39




# &"# (" *(

0

57/$/5244

/-$=-$'- $$--$-'->-5820222-$$-5246 /-#0- "#-$-#

# (&(/---(( 8 ! -% --%- -414 ( ($

# - - -42.-46.-48























80<<7

60884

60477

604<:

60527

602;9

50<82

50;88

50;22

50:;<

50<:7

594

448

<:

<<

<<

<9

<4

;;

;:

;9

<5

4,033

1,444

1,020

1,074

1,1-1

1,/60

1,-20

0,721

0,665

0,653

1,-44

505;:

798

2

2

2

2

2

2

2

2

2

40578

40585

40599

405::

405;<

40624

40646

40659

4066;

40682

40696

;72

% (%

4 (0-& #$$1-- %

40789

4072;

4068:

40626

40578

404;7

4044<

40282

<::

;<<

6 -"-#--$0

5 -"-#--$0

;44

;8<

<42

<97

40254

402;5

4047:

40549

405<2

40299

::5

7 - -("- --'

452

44<

44;

44:

449

448

447

445

444

442

42;

52

54

55

56

57

58

59

5;

5<

62

65

/456-

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

8 - -("- -$ 9 #-5229/5244

$(%

" : $$#$--## ; $# -( < --#

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

586

592

59:

5:7

5;5

5;<

5<:

629

647

656

665

728

74:

7:;

7<4

828

84<

866

87;

896

8:;

8<7

40:22

40:7:

40<78

40<<;

50286

50442

5049;

5055:

505;<

50684

50749

44 --'

5::

5;8

5<6

624

62<

64;

659

668

678

687

697

45 -- #

85<

876

88;

8:7

8;<

929

955

96<

98:

9:8

9<6

46 -,-'$ -#

822

82

84

86

87

89

8:

8<

92

582

58:

47 $# -(

754

766

778

78:

7:2

7;5

7<9

82<

856

86;

886

48 ---$

542

542

542

542

542

542

549

555

55;

567

574

472

477

47;

485

489

492

497

49<

4:7

4:;

4;6

2

2

74

2

2

2

2

2

2

2

2

4; &"#-#

422

426

429

42;

444

448

44;

454

457

45;

464

4<

4:8

4;2

4;8

4<2

4<8

522

529

544

54:

556

55<

;68

:9<

;5:

;7<

;:4

;<7

<4;

<77

<9<

40265

40292

40226

4026;

4029:

402<9

40459

4048:

404;<

40554

40588

405<2

40658

764

87;

99:

::7

<92

<8;

<8;

<8;

<8;

<8;

<8;

2

522

2

2

2

2

2

2

2

2

2

58 &-( --

455

686

8;7

9;:

:7;

;<2

<95

40269

40444

40444

40444

59 %#"$-)$$

:22

549

2

422

2

2

2

2

2

2

2

2

2

/1,4/5

//,5/6

//,321

//,675

/0,114

/0,45-

/0,73/

/1,016

/1,310

/1,456

/1,340

/-,7/1

//,/74

//,276

//,6-3

/0,//7

/0,216

/0,542

/1,-73

/1,211

/1,556

/2,/07

*/)-.

/)7.

/)7.

/)7.

/)7.

/)7.

/)7.

/)7.

42 %$-#

'#" ( (' ,("

( ( 49 4: '$

54$ )/' $ 55 -823 #''#(+# ( #' + 56 &$ $$##$-*--$0+ 57 - ' $ $-

5: $ -!% #" %

<< (-$- 0 001# - -$$---$$

/)7.

/)7.

/)7.



Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn 2011-2015 5244-" #-%509-$$ $-

57/2;/5244

40

41


Colofon Dit is een uitgave van Gemeente Apeldoorn Auteurs

Diederik Anema Almer de Jong Karst Jan van Esch (Grontmij)

Vormgeving Arjan H.S. de Vries (Grontmij) Fotografie

Gemeente Apeldoorn Maarten Sprangh Imre Csany Joost van Wijk

Copyright Gemeente Apeldoorn, november 2011


42


Inhoud. Samenvatting 4

Recommend Documents