Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers

Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr. Marleen Denef Mr. Griet Vanden Abeele Advocaten te Leuven

I. VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid

De oprichting van een VZW

M. Denef & G. Vanden Abeele

Oprichting van een VZW (1) 

Minstens 3 stichtende leden (natuurlijke personen of rechtspersonen)



Statuten - grondwet van de VZW - authentieke of onderhandse akte - minimuminhoud: artikel 2 V&S-wet


Oprichting van een VZW (2) - checklist bij nazicht: 

naam: VZW ‘stichting X’



volledig adres zetel + gerechtelijk arrondissement



RvB < AV



datum AV



bijeenroepingstermijn AV



procedure statutenwijziging, doelwijziging, ontbinding


Oprichting van een VZW (3) 

Akten betreffende benoeming bestuurders



In voorkomend geval: akten betreffende benoeming van personen gemachtigd om de VZW te vertegenwoordigen



Rechtspersoonlijkheid: neerlegging ter griffie Kh.


Openbaarmakingsverplichtingen

Openbaarmaking: wettelijk kader de ‘papierslag’



K.B. 26 juni 2003



WijzigingsK.B. 12 juli 2004



WijzigingsK.B. 31 mei 2005



Min. v. Just.: 4 oktober 2004 + 2 juni 2005 M. Denef & G. Vanden Abeele

Sleutel = verenigingsdossier  

Transparantie en controle Artikel 26novies V&S-wet (=verplichte literatuur) – 1° de statuten van de vereniging; – 2° de akten ivm benoeming of ontslag van bestuurders,

– – – – –

dagelijks bestuur, vertegenwoordigers en commissarissen; 3° een kopie van het register van de leden; 4° alle beslissingen ivm nietigheid, ontbinding en vereffening; 5° de jaarrekening van de vereniging (cfr. artikel 17); 6° de wijzigingen in de in 1°, 2°, 4° en 5° bedoelde informatie; 7° de gecoördineerde tekst van de statuten na de wijzigingen ervan. M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking: termijnen en sancties (1) ? Termijnen (artt. 26 en 17 V&S-wet)?  Wijzigingen ledenlijst: 1 maand – Oude VZW: ná ‘verjaardag’ publicatie statuten – Nieuwe VZW: ná ‘verjaardag’ neerlegging statuten



Overige formaliteiten ? – Geen termijnen, doch uitvoering van belang voor

‘tegenwerpelijkheid’ aan derden ! 

Maw: zolang wijziging niet gepubliceerd, moeten derden te goeder trouw er geen rekening mee houden ! M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking: termijnen en sancties (2) ? 

Neerlegging jaarrekening: – Boekhouding: onderscheid kleine/groteVZW ? 

‘groot’ = min. 2 v.d. drempels v. toepassing: – 5 FTE werknemers – 250.000 euro (andere dan uitzond.) ontvangsten, excl.BTW – 1.000.000 euro balanstotaal

  



‘klein’ = kasboekhouding (K.B. 26/06/2003) ‘groot’ = dubbel boekhouding (K.B. 19/12/2003) Uitzondering = ‘gelijkwaardige’ regels krachtens andere reglementering (bv. Besluit Vl.Reg. 31/05/2002 inzake sport ?) Zie recent advies C.B.N. M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking: termijnen en sancties (3) ? – Termijnen ivm jaarrekening:  Binnen 6 maanden ná afsluiting boekjaar: ter goedkeuring aan AV (samen met begroting)  Binnen 1 maand ná goedkeuring neerlegging: – grote: NBB – Balanscentrale – Kleine: ter griffie Kh. (termijn minder expliciet)

– Sancties bij niet-neerlegging:  Ontbinding (igv 3 opeenvolg. jaren: art. 18, 4°)  Bestuursaansprakelijkheid ? M. Denef & G. Vanden Abeele

Bestuursaansprakelijkheid

Bestuursaansprakelijkheid Aansprakelijkheid bestuurders ? • Intern: -

contract van lastgeving quasi-immuniteit uitvoeringsagent

• Extern: -

principieel niet persoonlijk gebonden uitzonderlijk wel aansprakelijk:  niet-naleving wettelijke bepaling (bv. Sabam, RSZ...)  niet-naleving zorgvuldigheidsplicht (bv. kennelijk onredelijke verderzetting verlieslatende activiteit) M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. VZW: intern (1) 1. Contractuele aansprakelijkheid 

Bestuurders als “lasthebbers” van de VZW/AV



Contractuele verplichtingen van de bestuurders



Klassieke voorbeelden van contractuele fouten



Belang van de “gekarakteriseerde” fout: marginale toetsing



Aandachtspunten: - belang van individueel voorbehoud - vermijden van vriendendienst-mandaten - relevantie (on)bezoldigd mandaat

2. Buitencontractuele aansprakelijkheid: louter theoretisch M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. VZW: intern (2) 3. Kwijting    

Recht op kwijting ? Impliciete kwijting ? Bevrijdend t.a.v. VZW op contractueel vlak Met “kennis van zaken”

4. De praktijk? M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. derden: extern (1) 1. Algemeen 

Derden ? - medecontractanten - leden ? - vrijwilligers



Aard van de aansprakelijkheid ? - nooit contractueel: art. 14 V&S-wet - steeds delictueel


Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden: extern (2) 2. Buitencontractuele (delictuele) aansprakelijkheid 

Art. 14 V&S-wet

- VZW is aansprakelijk voor de misgrepen die kunnen toegeschreven worden hetzij aan haar aangestelden, hetzij aan de organen waardoor haar wil wordt uitgevoerd - bestuurders zijn aansprakelijk “voor de misgrepen bedreven in hun beheer” (cfr. art. 1382 B.W.: fout – schade – oorzakelijk verband) 

Nut dubbele vordering tegen VZW en/of bestuurders ? Recuperatiekansen verhogen



Geen verlies bestuursAH omdat eerst VZW werd aangesproken



Ontslag nemen zal aansprakelijkheid niet doen verdwijnen M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden: extern (3) 3. Bestuursaansprakelijkheid : illustraties ? 3.1. Fout door niet-naleving wettelijke verplichting die rust op de bestuurder zelf: – Auteurswetgeving ? 

Cass. 25/05/1972 en Antp 16/10/1995

– Wet 13 april 1965: betaling loon ?

(overmacht/schulduitsluiting) M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (4 - overheid als schuldeiser) – Doorstorting bedrijfsvoorheffing en BTW: ? 

Vóór Progr.Wet 20/07/2006 – Uiteenlopende rechtspraak – Rb. Turnhout 14/06/2002 vs. Antp 12/11/2004



Sinds Progr.Wet 20/07/2006 – Voor “grote” VZW’s wettelijke bepalingen (! Kan rechtspraak “kleine” VZW’s beïnvloeden !) – Art. 442quater WIB 1992 en art. 93undecies C W.B.T.W. – Hoofdelijke aansprakelijkheid (dagelijks) bestuurders igv: • Herhaalde niet-betaling: 2 x binnen 1 jaar (indien trimesterschuld) 3 x binnen 1 jaar (indien maandelijkse schuld) • Mits regularisatietermijn van 1 maand na kennisgeving door ontvanger (bewarende maatregelen toegelaten) M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (5 - overheid als schuldeiser) • Geen aansprakelijkheid indien procedure gerechtelijk akkoord, faillissement of gerechtelijke ontbinding werd gelanceerd (! Voor VZW’s kan enkel een gerechtelijke ontbinding worden gelanceerd – wetgeving op gerechtelijke akkoord en faillissement niet van toepassing op VZW’s !)

– RSZ: communicatieplicht (Progr.W.20/07/2006) • Art. 40ter RSZ-wet (voor ‘grote’ VZW’s) • Vanaf RSZ-schuld 2 kwartalen binnen 1 jaar • Plicht tot melding openstaande vorderingen van de VZW op klanten en derden • Indien niet of onjuist: hoofdelijke aansprakelijkheid bestuur


Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (6 - particuliere schuldeisers) 3.2. Fout door schending alg. zorgvuldigheidsplicht: – Fout bestuurder bemoeilijkt nakoming contractuele

verbintenis VZW (Bxl 09/10/1987) – Bestuurder zet kennelijk onredelijk verlieslatende activiteit verder (Gent 31/10/1996 vs. Gent 27/10/1995) – Zeer feitelijke aangelegenheid, met zeer uiteenlopende rechtspraak (terughoudende toetsing/ a priori beoordeling) – Impact openbaarmakingsverplichting jaarrekening (art. 26novies) ? M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden: extern (7)  Ondoeltreffend verweer bestuurders – Irrelevantie van ideële doelstelling VZW

en van gebrek aan kennis/ervaring – Geen rechtsverwerking door eerst VZW aan te spreken – Kwijting speelt niet t.a.v. derden – Delegatie van bevoegdheid pleit niet noodzakelijk vrij (vgl. art. 1994 B.W.) M. Denef & G. Vanden Abeele

Enkele recente ontwikkelingen in het strafrecht 1. Artikel 492bis S.W.: “misbruik van verenigingsgoederen” 

Het principe “Met gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van honderd frank tot vijhonderduizend frank worden gestraft de bestuurders, in feite of in rechte, van burgerlijke en handelsvennootschappen, alsook van verenigingen zonder winstoogmerk, die met bedrieglijk opzet en voor persoonlijke rechtstreekse of indirecte doeleinden gebruik hebben gemaakt van de goederen of van het krediet van de rechtspersoon, hoewel zij wisten dat zulks op betekenisvolle wijze in het nadeel was van de vermogensbelangen van de rechtspersoon en van die van zijn schuldeisers of vennoten”



De praktische toepassing ? M. Denef & G. Vanden Abeele

Het functioneren van de organen: Raad van Bestuur en Algemene Vergadering


Algemene Vergadering (1) 

Samenstelling: - minstens 3 werkende leden

- werkende leden: alle rechten en plichten door V&S-wet en statuten toegekend aan de leden - werkende leden versus toegetreden leden



Bevoegdheden (art. 4 V&S-wet):

- wijziging statuten - benoeming en afzetting bestuurders

- benoeming en afzetting commissarissen + bepalen bezoldiging - kwijting bestuurders en commissarissen - goedkeuring begroting en jaarrekening

- ontbinding VZW - uitsluiting lid - omzetting VZW in VSO - alle gevallen bepaald in statuten



Vergaderingen:

- minstens 1x per jaar - in principe geen aanwezigheidsquorum - in principe volstaat gewone meerderheid - staking van stemmen

- 1 man – 1 stem - recht op vertegenwoordiging - opstellen van notulen


Raad van Bestuur (1) 

Samenstelling (artikel 13, eerste lid V&S-wet) 1.

2.

  

“Keuze” samenstelling = AV (art. 4 V&S-wet) Bekendmaking samenstelling (art. 9 + 26novies V&S-wet) Statuut bestuurder? -



minstens 3 (uitz. als slechts 3 leden) natuurlijke personen of rechtspersonen minstens 1 minder dan aantal leden (probl. bij politieke/paritaire samenstelling)

al dan niet bezoldigd nooit bestuurder-werknemer bijdrageplicht RSZ-zelfstandigen: volgens fiscale hoofd/bijberoepcriteria als RPB (indien VenB altijd)

Bevoegdheid RvB: “residuaire” M. Denef & G. Vanden Abeele


Collegiale werking - streven naar consensus is de regel, stemmen de uitzondering! - meerderheidsbeginsel (tenzij statutair anders bepaald):  

geldig aanwezigheidsquorum (beraadslaging) geldigheid van eventuele stemming (beslissing)

- “staking van stemmen”: besluit verworpen of doorslag vd stem - wetgever is vergeten de mogelijkheid van 1-hoofdig bestuur uit te schakelen - mandaat intuitu personae (volmacht in beginsel uitgesloten, tenzij statutair voorzien) - uitz.: delegatie van bevoegdheid: statutair of bij volmacht M. Denef & G. Vanden Abeele


Geen belangenconflictenregeling



Mogelijkheid tot “schriftelijke” besluitvorming? Ja, mits unaniem en mits “beraadslaging”



Notulering

- ja, verplicht (zie art. 10 V&S-wet) - modaliteiten: wie, wat, hoe naar


Vertegenwoordiging v/d VZW 

Art. 13, lid 3-5 V&S-wet

- RvB als “college” - 1 of meer personen, al dan niet bestuurder of lid - alleen of gezamenlijk handelend 

Vertegenwdgsysteem met hoofddoelstelling = bescherming van derden-contractanten



Bevoegdheidsbeperkingen en taakverdelingen: niet tegenwerpelijk aan derden (dubbelzinnige wettekst)



Informatielast derden vermindert: enkel tellen M. Denef & G. Vanden Abeele

Vragen staat vrij !

II. Vrijwilligerswerk

Wet betreffende de rechten van vrijwilligers 

Wettelijke Basis: - Wet betreffende de rechten van vrijwilligers d.d. 3 juli 2005 (B.S.

29 augustus 2005) - Gewijzigd door: * Artikel 136-140 van de Wet houdende diverse bepalingen d.d. 27 december 2005 (B.S. 30 december 2005) * Wet van 7 maart 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers en van de wet van 27 december 2005 houdende diverse bepalingen (B.S. 13 april 2006) * Wet van 19 juli 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers (B.S. 11 augustus 2006) M. Denef & G. Vanden Abeele


Uitvoeringsbesluiten - Het K.B van 28 juli 2006 tot wijziging van de artikelen 45, 46 en

48 van het K.B. van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering en tot invoering van een artikel 45bis in hetzelfde besluit (B.S. 24 augustus 2006). - Het K.B. van 5 augustus 2006 tot wijziging van het K.B. van 23 mei 2001 tot instelling van een algemeen reglement betreffende de inkomensgarantie voor ouderen (B.S. 4 september 2006). -

Het M.B. van 31 juli 2006 tot wijziging van artikel 18 van het ministerieel besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de

werkloosheidsreglementering (B.S. 24 augustus 2006).



Historiek – regeling versrpeid over verschillende richtlijnen/wetteksten, m.n.: a. aansprakelijkheid: artikel 1382-1383 B.W. + Cass. 5 juni 2003. b. verzekering: verspreid over regionale regelgeving (vaak i.v.m. erkenning/subsidies), vb. Decreet d.d. 13 juli 2001 (B.S. 14 september 2001). c. onkostenvergoedingen: Circ. RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999 + bijzondere regelingen sportsector. d. uitkeringsgerechigden: diverse richtlijnen en interpretaties RVA, OCMW, enz … e. Informatieplicht: niet gereglementeerd. M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet – Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (1) (1)

Ratione materiae

1.

Onbezoldigde activiteit (geen ‘lichte bezoldiging’ ontvangen): vb. Artiesten die een vergoeding ontvangen voor een éénmalige artistieke prestatie (artikel 182 programmawet d.d. 24 december 2002 (B.S. 31 december 2002), uitgevoerd bij K.B. d.d. 3 juli 2005 (B.S. 19 juli 2005)), m.n. max € 100,- per dag en € 2.000,- per jaar. vb. Vrijwilligers van de brandweer en de civiele bescherming (artikel 38, 12° WIB: geïndexeerd max. 3.640 € (aj. 2007).

2.

Onverplichte activiteit – contractuele rechtsverhouding mogelijk.


Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (2) 3. Activiteit ten behoeve van één of meer personen, andere dan degene die de activiteit verricht, van een groep of organisatie of van de samenleving als geheel. vb. Zelfhulpgroepen vb. Mantelzorg? vb. Sport-en artistieke prestaties? 4. Die ingericht wordt door een organisatie anders dan het familie- of privéverband van degene die de activiteit verricht. 5. Die niet door dezelfde persoon en voor dezelfde organisatie wordt verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire aanstelling (wel voor andere activiteiten?). M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (3) (2) Ratione personae:

(i) vrijwilliger: - natuurlijke persoon - onbezoldigde bestuurder ?


Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (4) 

Onbezoldigde bestuurder- vrijwilliger = Niet expliciet uitgesloten van de Vrijwilligerswet > toepassing definitie vrijwilligers op bestuurders >< Bestuurder zonder activiteit als vrijwilliger 

Bestuursaansprakelijkheid: afbakening functies bestuurder >< functies vrijwilliger M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (5) (ii) de organisatie van het vrijwilligerswerk

- VZW - feitelijke vereniging (m.n. elke vereniging zonder rechtspersoonlijkheid van twee of meer personen die in onderling overleg een activiteit organiseren met het oog op de verwezenlijking van een onbaatzuchtige doelstelling, met uitsluiting van enige winstverdeling onder haar leden en bestuurders, en die een rechtstreekse controle uitoefenen op de werking van de vereniging.)



- publiekrechtelijke rechtspersonen - VSO ? Quid fiscaal statuut (vgl. Circulaire RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999) M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (6) (3) Ratione loci: -

Vrijwilligerswerk verricht op het Belgisch Grondgebied Vrijwilligerswerk verricht buiten het Belgisch Grondgebied maar vanuit België wordt georganiseerd op voorwaarde dat de vrijwilliger in België zijn hoofdverblijfplaats heeft.


Vrijwilligerswerk Vijf luiken: 1. Aansprakelijkheid van de vrijwilliger 2. Verplichte Verzekering 3. Informatieplicht 4. Onkostenvergoedingen 5. Sociale bepalingen m.b.t. het vrijwilligerswerk M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (1) Artikel 5 Vrijwilligerswet: 1. 2. 3.

Beperkt toepassingsgebied van de aanspakelijkheidsregeling: privaatrechtelijke en publierechtelijke rechtspersonen zonder winstoogmerk; feitelijke verenigingen met minstens één arbeider of één bediende; feitelijke verenigingen die een afdeling vormen van organisaties zoals bedoeld onder 1 of 2. M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (2) -

Vrijwilligersorganisatie aansprakelijk voor de occasionele lichte fout van de vrijwilliger; niet voor bedrog, zware fout, of herhaalde lichte fout.

-

Vrijwilliger alleen persoonlijk aansprakelijk in geval van bedrog, zware fout of herhaalde lichte fout.

-

Contractuele bedingen in het nadeel van de vrijwilliger niet mogelijk.


Aansprakelijkheid (3) Opmerkingen:

1. Blijkbaar ook voor aansprakelijkheid op basis van contractuele fout van de vrijwilliger. 2. Contractuele regeling noodzakelijk bij nietgestructureerde organisaties -> noodzaak informatienota/vrijwilligerscontract. M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (4) Implementatie-en toepassingsproblemen:

Gezamenlijke organisatie van een activiteit door meerdere organisaties, welke organisatie aansprakelijk ? 2. Feitelijke verenigingen: wie is de ‘verantwoordelijke’ van de vereniging die aansprakelijk kan worden gesteld ? 1.


Informatieplicht (1) - Verplicht mee te delen informatie (artikel 4 Vrijwilligerswet): 1. Sociale doelstelling en juridisch statuut organisatie (RP) of verantwoordelijke (FV) 2. Mededeling van verplichte verzekering 3. Mededeling van gedekte risico’s andere dan de risico’s waarvoor een verzekering verplicht is 4. Informatie over de onkostenvergoedingen 5. Meedelen dat het beroepsgeheim (artikel 458 S.W.) van toepassing is.


Informatieplicht (2) Implementatie-en toepassingsproblemen: -

Bewijslast bij de organisatie -> toch overmaken nota/opstellen contract? Quid met de last-minute vrijwilliger of toevallige vrijwilliger? Quid met het begrip ‘verantwoordelijke’ van een feitelijke vereniging?


Onkostenvergoedingen (1) 

Onkostenvergoeding als vrijwilliger

-

Twee cumulatieve grenzen: € 24,79 per dag, en € 991,57 per jaar (vgl. Circulaire RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999) Geïndexeerd (2006): € 27, 92 per dag, en € 1.116, 71 per jaar Cumulatieve grenzen indien >, bewijs mogelijk dat het om een reële onkostenvergoeding gaat Ook: forfaitaire waardering mogelijk zoals voor de rijksambtenaren (K.B. 26 maart 1965) Bij K.B. kunnen hogere bedragen worden voorzien voor specifieke categoriëen van vrijwilligers.

-

-


Onkostenvergoedingen (2) 

Bij overschrijding onkostenvergoedingen: verlies hoedanigheid vrijwilliger  Grenzen ‘per vrijwilliger’, niet ‘per activiteit als vrijwilliger’.  Opmaken fiscale fiches niet verplicht indien deze wettelijke bepalingen worden gerespecteerd.


Onkostenvergoedingen (3)  1.

2.

Implementatie-en toepassingsproblemen: Verlies van hoedanigheid van vrijwilliger indien deze méér ontvangt dan de onkostenvergoedingen voorzien bij wet = mogelijk discriminerend voor wat aansprakelijkheid betreft. Quid bestaande regelingen in specifieke sectoren (vb. Sport), nu geregeld via fiscale circulaires? M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (1) 1.

Werkloze :

-

voorafgaandelijke aangifte bij RVA Indien geen reactie binnen 2 weken: vrijwilligerswerk met behoud van uitkering wordt geacht aanvaard te zijn Weigering mogelijk indien: (i) geen vrijwilligerswerk, (ii) geen activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk wordt uitgeoefend gelet op aard, omvang en frequentie, (iii) beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt daalt

-


Sociaal Recht (2) 2. Bruggepensioneerde en halftijds bruggepensioneerde: -

Idem werklozen Bij K.B. kunnen bijzondere bepalingen worden voorzien (cfr. bestaande regeling met betrekking tot niet winstgevende organisaties die erkend zijn als culturele,sociale of humanitaire organisatie of vereniging met een bijzonder openbaar nut)

3. Arbeidsongeschikten: vrijwilligerswerk wordt niet beschouwd als werkzaamheid, voor zover de activiteiten verenigbaar zijn met de algemene gezondheidstoestand van de arbeidsongeschikte (toestemming nodig van adviserend geneesheer) M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (3) 4. Gepensioneerde: - Geen meldingsplicht - Heeft in principe geen invloed op de toegelaten maximale bijverdienste voor gepensioneerden


Sociaal Recht (4) 5. Leefloon: ontvangst van vrijwilligersvergoeding is verenigbaar met het recht op leefloon, onder de voorwaarden uit te werken bij K.B. (nu: werkbereidheid) 6. Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden: idem 7. Gewaarborgd inkomen bejaarden: idem M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (5) 8. Gezinsbijslag: -vergoedingen voor vrijwilligerswerk zijn geen inkomen (van belang voor studenten onder de 25 j.) - kind dat vrijwilliger is: geen verlies recht op kinderbijslag.


Vragen staat vrij !

Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers

Recommend Documents