Informatie voor patiënten van Alysis Zorggroep.
Een nieuwe knie In overleg met uw orthopedisch chirurg heeft u besloten dat u een knieoperatie zult ondergaan. Uw kniegewricht wordt daarbij vervangen door een prothese. In deze folder vindt u meer informatie over het zorgprogramma Joint Motion, de werking van de knie, het verblijf in het ziekenhuis, de operatie en het herstel.
Ziekenhuis Rijnstate | Kliniek Velp | Ziekenhuis Zevenaar
2 | Inhoud Pagina Joint Motion
3
Over de knie, artrose en knieprothese Voor de operatie
4
De opname De operatie
8
Na de operatie
11
Uit het ziekenhuis en revalideren
14
Controle op de polikliniek
18
Adviezen en leefregels
18
Leven met een knieprothese
21
10
Meer informatie en contact
Fysiotherapie vóór opname: - Maandag: - Plaats: ziekenhuis Rijnstate - Zaal: - Route: 81 - Tijd: 12.45 – 14.15 uur Datum operatie:
6
22
Een nieuwe knie JM
Joint Motion: Gezamenlijk Bewegen Een nieuwe knie krijgen is een ingrijpende gebeurtenis. Binnen de Alysis Zorggroep hebben wij hiervoor het zorgprogramma ‘Joint Motion’, wat letterlijk betekent: gezamenlijk bewegen. Joint Motion biedt u een aantal unieke voordelen. Hieronder leest u daar meer over. U bepaalt de operatiedatum In het Joint Motion zorgprogramma wordt u binnen zes weken na uw bezoek aan de orthopedisch chirurg geopereerd. Wilt u liever later geopereerd worden omdat dat beter in uw agenda past? Dat is geen probleem. Samen met de orthopedisch consulent bepaalt u de datum van de operatie. Spoedig herstel In het zorgprogramma Joint Motion ligt de nadruk op herstel. U wordt door ons niet als ‘ziek’ benaderd, we gaan juist uit van wat u allemaal wel kan. Het herstel vraagt van u een actieve houding, inzet en doorzettingsvermogen. U bent zo min mogelijk in bed en draagt overdag uw eigen kleding. De dag na de operatie begint u met fysiotherapie en op de vierde dag na de operatie kunt u naar huis. U verblijft in principe op een kamer met patiënten die ook deelnemen aan Joint Motion. Er is een speciaal ingerichte huiskamer. Uit ervaring weten we dat patiënten een groepsbenadering erg op prijs stellen. Op deze manier leren patiënten met een nieuwe knie van elkaar en vinden ook steun bij elkaar. Goed geregeld Als u thuis onvoldoende hulp heeft, dan kunt u na de ingreep twee of vier weken revalideren in een verpleeghuis. Alysis Zorggroep werkt samen met drie verpleeghuizen in de omgeving. Als u dat wilt dan reserveren wij, voordat u wordt opgenomen in het ziekenhuis, een revalidatieplek bij één van de drie verpleeghuizen. Wilt u revalideren in een zorghotel dan neemt u zelf contact op met het zorghotel van uw keuze.
| 3
4 | Eén aanspreekpunt U wordt door het hele traject heen persoonlijk begeleid door de orthopedisch consulenten. De consulent is uw vaste aanspreekpunt. Zij geven u voorlichting, bespreken de mogelijkheden voor revalidatie en houden (telefonische) spreekuren. De voordelen van Joint Motion op een rij: - Iedereen kan deelnemen - U bepaalt wanneer de operatie plaats vindt - U heeft één aanspreekpunt: de orthopedisch consulent - Een kort ziekenhuisverblijf - Er is veel aandacht voor voorlichting en begeleiding - Als u gaat revalideren in een verpleeghuis, dan regelen wij daar een plek voor u.
Over de knie Het kniegewricht Het kniegewricht is het grootste en meest complexe gewricht van het menselijk lichaam. De natuurlijke knie bestaat uit drie botstukken: het dijbeen (femur), het scheenbeen (tibia) en de knieschijf (patella). In het kniegewricht zijn de uiteinden van het dijbeen, het scheenbeen en de achterkant van de knieschijf bedekt met glad kraakbeen. Door dit kraakbeen is er een soepele beweging tussen de twee botuiteinden mogelijk. Als een gezonde knie een beweging maakt, bewegen de twee gewrichtsvlakken makkelijk en zonder pijn ten opzichte van elkaar. Tussen de twee uiteinden van het dijbeen en het scheenbeen bevindt zich een andere kraakbenige structuur, meniscus genaamd, die als demper fungeert. Het kniegewricht wordt afgesloten door een gewrichtskapsel, dat een slijmvlies bevat. Dit produceert een vloeistof. De vloeistof en de meniscus werken als schokbreker. Ze absorberen de krachten die op het gewricht komen tijdens een activiteit. Sterke gewrichtsbanden verbinden het dijbeen met het scheenbeen, bedekken het gewricht en stabiliseren het. De bewegingen van de knie worden aangestuurd en gecontroleerd door de sterke dijbeenspieren en de spieren van het onderbeen. Een gezonde knie laat het been vrij bewegen binnen zijn bewegingsbereik en absorbeert schokken die ontstaan door activiteiten zoals lopen en rennen.
Een nieuwe knie JM
Artrose Artrose (gewrichtsslijtage) is een aandoening van de gewrichten die voornamelijk op oudere leeftijd voorkomt. Door aangeboren afwijkingen, beschadiging na breuken of ontstekingen, kan artrose ook eerder ontstaan. Bij artrose raakt het kraakbeen in het gewricht beschadigd. Het gaat in kwaliteit achteruit. Door de afname van het kraakbeen kan het gewricht minder goed de schokken van een beweging opvangen. Uiteindelijk kan het kraakbeen geheel verdwijnen en bewegen ruwe botuiteinden tegen elkaar. De gewrichtsvlakken kunnen daardoor niet meer soepel langs elkaar glijden. Bewegen doet dan pijn en gaat gepaard met kraken. De belasting op de botten onder het kraakbeen verandert. Er komt meer kracht op. Het bot probeert deze grotere belasting op te vangen door wat breder te worden. Aan de rand van het bot kunnen zich benige uitsteeksels vormen.
Gevolgen van artrose in de knie Als het kraakbeen verdwijnt, kunnen uw benen scheef gaan staan. Zo ontstaat een O-been als het kraakbeen aan de binnenkant van de knie is verdwenen en een X-been als het kraakbeen aan de buitenkant is verdwenen. Dat gaat samen met pijn en stijfheid van de knie, vooral bij het lopen, staan en traplopen. Verdwijnt het kraakbeen dan wordt ook het kapsel aangetast dat de botdelen bij elkaar moet houden. De knie wordt slapper en gaat zwikken. Het is steeds moeilijker om in evenwicht te blijven lopen en uiteindelijk is het nauwelijks meer mogelijk om te lopen. Behandeling van artrose in de knie Er zijn medicijnen die de kniepijn kunnen onderdrukken, maar deze kunnen het slijtageproces niet stoppen. Met fysiotherapie kan het achteruitgaan van het kniegewricht worden vertraagd.
| 5
6 | Wanneer medicijnen en fysiotherapie geen verlichting brengen en de beweeglijkheid afneemt, is een operatieve ingreep vaak de enige oplossing. Hierbij wordt het kniegewricht vervangen door een prothese. Knieprothese Het doel van het implanteren van een knieprothese is: - het verminderen van pijn en het verbeteren van kwaliteit van leven - functieverlies van uw knie herstellen - eventuele vergroeiingen corrigeren, bijvoorbeeld O- of X-benen
Voor de operatie Polikliniek U komt op de polikliniek in het ziekenhuis voor uw eerste afspraak met de orthopedisch chirurg. Tijdens deze afspraak bespreekt de orthopedisch chirurg uw klachten, onderzoekt hij/zij uw kniefunctie en bekijkt met u de gemaakte röntgenfoto’s van uw knie. Als er reden is om te opereren dan zal de orthopedisch chirurg dit met u bespreken. Als u instemt met de voorgestelde knieoperatie, meldt hij/zij u aan voor het zorgprogramma Joint Motion. Na uw afspraak op de poli Een spreekuurassistente van de polikliniek zorgt ervoor dat u na uw bezoek aan de orthopedisch chirurg een patiënteninformatiemap ontvangt. Hierin zit onder andere de folder ‘Een nieuwe knie’, twee laboratoriumformulieren, een anamneseformulier en een vragenlijst voor de anesthesioloog. De map wordt gedurende het traject aangevuld met meer informatie. Wij vragen u om deze map bij elk bezoek aan het ziekenhuis én bij opname mee te nemen. De spreekuurassistente maakt voor u een gecombineerde afspraak bij de anesthesioloog voor preoperatief onderzoek en bij de orthopedisch consulent voor het orthopedisch verpleegkundig spreekuur. Deze afspraak vindt ongeveer een week na uw bezoek aan de orthopedisch chirurg plaats. Na het maken van deze afspraak verwijst de spreekuurassistente u door naar het laboratorium voor bloedafname. Wilt u niet binnen drie maanden geopereerd worden? Geef dat dan aan bij de spreekuurassistente. Zij regelt dat de gecombineerde afspraak op
Een nieuwe knie JM
een later moment gepland wordt. U hoeft dan niet direct langs het laboratorium voor bloedafname maar één week vóór de gecombineerde afspraak. Preoperatief onderzoek Tijdens het preoperatief onderzoek bespreekt de anesthesioloog met u de wijze van verdoving tijdens de operatie en er vindt lichamelijk onderzoek plaats. De anesthesioloog schat in welke risico’s in uw geval aan de operatie en de anesthesie verbonden zijn en hoe deze risico’s kunnen worden beperkt. Soms is extra onderzoek noodzakelijk en stuurt de anesthesioloog u door naar bijvoorbeeld een internist of cardioloog. Dit heeft meestal wel als consequentie dat uw operatie niet binnen zes weken plaats kan vinden. U wordt dan tussen de zeven en tien weken na uw bezoek aan de orthopedisch chirurg geopereerd. Bij de anesthesioloog hoort u ook welke medicijnen u op de dag van de operatie nog mag innemen en met welke medicijnen u van tevoren moet stoppen, zoals bloedverdunners. De anesthesioloog bespreekt daarnaast met u de voorschriften rond eten en drinken vóór de operatie. Verpleegkundig orthopedisch spreekuur Tijdens dit spreekuur geeft de orthopedisch consulent u informatie over de opname, de operatie, de revalidatie en zij neemt het door u ingevulde anamneseformulier door. U spreekt samen een operatiedatum af. De consulent informeert u over de hulpmiddelen die u nodig hebt vóór de opname en wat de revalidatiemogelijkheden zijn na het ontslag. U kunt namelijk thuis revalideren of in een verpleeghuis. Dit is mede afhankelijk van uw lichamelijke conditie en uw thuissituatie. De consulent adviseert u hierin. Misschien kunt u, zolang u hulp nodig hebt, bij familie of andere bekenden blijven logeren of zij kunnen bij u logeren. Als u wilt revalideren in een verpleeghuis, dan kan de orthopedisch consulent een plek voor u reserveren. U kunt zich het beste op dit gesprek voorbereiden door deze folder (een nieuwe knie) goed door te lezen en eventuele vragen te noteren.
| 7
8 8| Fysiotherapie Tijdens het orthopedisch verpleegkundig spreekuur krijgt u een afspraak voor een bijeenkomst, verzorgd door een fysiotherapeut van het ziekenhuis. Dit is een groepsbijeenkomst voor patiënten die net als u een knieprothese krijgen. In de bijeenkomst informeert de fysiotherapeut u over de behandeling en bespreekt met u de oefeningen en activiteiten die het herstel na de operatie bevorderen. Verder oefent u het lopen met elleboogkrukken of een ander bij u passend loophulpmiddel. Deze bijeenkomst vindt ongeveer drie weken vóór de operatie plaats en duurt anderhalf uur. U wordt verzocht om uw krukken of rollator mee te nemen.
De opname Afspraak opnamedatum U wordt één of meerdere dagen vóór de operatiedag, of de ochtend van de operatie opgenomen in het ziekenhuis. Van de afdeling opnameplanning ontvangt u één à twee weken vóór uw operatiedatum een brief met de datum van uw opname. De opnamedatum kan namelijk afwijken van uw operatiedag. Als u eerder opgenomen wordt heeft dit te maken met speciale voorbereiding op de operatie. Dit kan nodig zijn als u bijvoorbeeld diabetes of een longziekte heeft. Als u wel op de operatiedag wordt opgenomen, dan neemt u de werkdag ervoor zelf contact op met de orthopedisch consulent. De consulent vertelt u dan op welk tijdstip u wordt verwacht. U kunt bellen tussen 14:30 en 15:00 uur. Vergeet vooral niet om te bellen. Uw telefoontje is voor ons een extra bevestiging en heeft gevolgen voor het wel of niet doorgaan van uw operatie. Het telefoonnummer staat in de brief en achterin deze folder. Voorbereiding thuis U neemt het volgende mee naar het ziekenhuis: - Medicijnen die u gebruikt, in de originele verpakking - Toiletspullen - Ochtendjas - Hulpmiddelen en/of protheses die u gebruikt (zoals bril en hoorapparaat) - Voldoende ondergoed en comfortabele (nacht)kleding
Een nieuwe knie JM
- Goed ingelopen, stevige platte schoenen - Telefoonnummers van contactpersonen - Krukken, eventueel rollator Krukken en rollator kunt u lenen bij een uitleenwinkel van de thuiszorg. Wij raden u aan om sieraden en andere kostbaarheden thuis te laten. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk bij vermissing. Opnamedag U meldt zich op de begane grond bij de opnamebalie, waarna een vrijwilliger u naar de afdeling brengt. Op de afdeling maakt u kennis met de verpleegkundige en worden uw gegevens gecheckt. De verpleegkundige vertelt u het één en ander over de gang van zaken op de afdeling. Uiteraard kunt u vragen stellen. Na een korte rondleiding gaat u naar uw kamer. Voorbereiding op de operatie Horloge en sieraden doet u af, nagellak en/of make-up moet u verwijderen. Bij een algehele narcose moet u uw eventuele gebitsprothese en contactlenzen uitdoen. Vlak voordat u naar de operatieafdeling gaat, krijgt u een operatiehemd aan. Het kan zijn dat u van de verpleegkundige medicijnen krijgt ter voorbereiding op de operatie. Voordat u de operatiekamer in gaat, krijgt u in de voorbereidingsruimte een infuus. Via dit infuus worden vocht en medicijnen toegediend. Bij een totale knieprothese geeft de anesthesioloog u een verdovingsmiddel met een prik bij de zenuw in uw geopereerde been. Deze verdoving werkt maximaal vierentwintig uur waardoor het gevoel en de kracht in het geopereerde been verminderd is. In de operatiekamer geeft de anesthesioloog de verdoving, in de vorm van een ruggenprik of narcose.
| 9
10 |
De operatie In de ziekenhuizen van Alysis plaatsen de orthopedisch chirurgen verschillende knieprotheses. Dit zijn de halve knieprothese en de totale knieprothese. Een halve knieprothese wordt gedaan als er slechts een deel van het gewricht versleten is en een buiten- of binnenkant nog in orde is. De orthopedisch chirurg vervangt dan één kant van het gewricht. Bij een totale knieprothese is het kniegewricht als geheel aangetast. Het kraakbeen en de gewrichtsspleten zijn aan beide kanten verdwenen. De orthopedisch chirurg voert de operatie uit, meestal samen met een orthopedisch chirurg in opleiding. Tijdens de operatie bent u onder voortdurende controle van de anesthesioloog. Deze bewaakt onder meer uw ademhaling, hartslag en bloeddruk. De orthopedisch chirurg maakt een verticale snee over de knie en opent het gewrichtskapsel. Bij een totale knieprothese is de snee ongeveer twintig centimeter lang en bij een halve knieprothese is dit ongeveer tien centimeter. Bij het plaatsen van de totale knieprothese wordt de strekpees gedeeltelijk ingesneden om de knieschijf tijdens de operatie te kunnen omklappen. Later wordt deze teruggehecht. De spieren worden niet beschadigd. Het versleten oppervlak van het kniegewricht en de menisci worden verwijderd waarna de arts de versleten botdelen van het scheenbeen en bovenbeen zodanig bewerkt, dat de prothese erop past. De prothese wordt vastgezet met speciaal botcement. Om het been soepel te laten scharnieren, krijgen de uiteinden van het bovenbeen en scheenbeen een metalen glijvlak waartussen een kunststofschijf (polyethyleen) geplaatst wordt. Bij een halve knieprothese wordt ofwel de binnenzijde of de buitenzijde van de knie vervangen door metalen glijvlakken en een kunststof schijf. Soms is de knieschijf aangetast en wordt deze ook vervangen. De wond wordt gehecht met ‘nietjes’. Veertien dagen na de operatie worden deze nietjes verwijderd. De operatie duurt ongeveer één tot anderhalf uur.
Een nieuwe knie JM
Totale knieprothese
Halve knieprothese
Uw operatiegegevens worden geregistreerd in de Landelijke registratie Orthopedische Implantaten. Met dit register neemt het inzicht in de effectiviteit en kwaliteit van protheses toe. Als u hier bezwaar tegen heeft, dan kunt u dit kenbaar maken aan uw behandelend orthopedisch chirurg.
Na de operatie Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer (verkoeverkamer). Hier controleren we regelmatig uw bloeddruk, hartslag, temperatuur en ademhaling. Als u goed wakker bent, gaat u in principe terug naar uw kamer op de verpleegafdeling en wordt uw contactpersoon thuis gebeld. Eten en drinken wordt geleidelijk aan opgebouwd. Na de operatie kunt u pijn hebben. U heeft een pompje, gevuld met morfine, dat gekoppeld is aan uw infuus (alleen bij de totale knieprothese). Als u pijn heeft, kunt u uzelf een kleine hoeveelheid van deze stof toedienen door op het knopje van de pomp te drukken. U kunt uzelf nooit teveel toedienen. Ook krijgt u op vaste tijden tabletten tegen de pijn. Tegen eventuele misselijkheid, als gevolg van de operatie, kunt u medicatie krijgen. Het kan voorkomen dat de anesthesioloog beslist om u één nacht naar de afdeling Medium Care te laten gaan. Deze afdeling dient voor extra controle. Als alles goed gaat, mag u de dag na de operatie weer naar uw kamer op de verpleegafdeling. Injecties en infuus Om trombose te voorkomen krijgt u dagelijks via een onderhuidse injectie bloedverdunnende middelen. Deze injecties moeten vanaf
| 11
12 | de operatie zes weken lang doorgaan. Het is de bedoeling dat u uzelf deze injecties gaat geven. Dit leert u tijdens de opname. Als u al bloedverdunnende middelen gebruikt, dan kan het in uw geval anders zijn. Naast het infuus is er bij u een katheter in de blaas ingebracht. Dit is een kunststof slangetje waardoor uw urine direct in een kunststof zakje wordt opgevangen. Ook heeft u een wonddrain. Dit is een slangetje wat uit de wond komt met daarop aangesloten een opvangpot. Deze zuigt (door het vacuüm) het overtollige wondvocht en bloed af. Bij de totale knieprothese wordt in de meeste gevallen het opgevangen bloed via een infuus weer aan u teruggegeven. Dit bevordert uw herstel. Binnen een dag of twee worden alle slangen verwijderd. Om uw knie is een drukverband aangelegd om zwelling zoveel mogelijk tegen te gaan. Het drukverband wordt de eerste dag na de operatie verwijderd. De tweede dag na de operatie wordt voor het eerst het verband van de wond gehaald. De wond wordt schoongemaakt en opnieuw verbonden. Het kan voorkomen dat er nog een tijdje bloed en wondvocht uit de wond komt. Fysiotherapie na de operatie De eerste dag na de operatie komt de fysiotherapeut bij u. Hij/zij informeert u over de behandeling en leert u zelf de knie te buigen en te strekken. De dag na de operatie gaat u met hulp van een verpleegkundige vanuit bed in een stoel zitten en start u onder begeleiding van de fysiotherapeut met lopen. Dit wordt in de dagen daarna uitgebreid totdat u weer zelfstandig met een loophulpmiddel kunt lopen. De fysiotherapeut oefent met u de beweeglijkheid, de kracht en het op de juiste wijze gebruiken van uw knie tijdens dagelijkse activiteiten. Het is belangrijk dat in bed uw knie zoveel mogelijk gestrekt ligt. U mag op beide zijden liggen, eventueel met een kussen tussen de benen.
Een nieuwe knie JM
Risico’s en ongemakken Alle operaties brengen risico’s en ongemakken met zich mee. Afhankelijk van uw conditie en de ernst van de slijtage in de knie, kunnen deze in zwaarte wisselen. Een aantal mogelijke risico’s en complicaties van deze operatie zijn: Trombose: het ontstaan van een bloedstolsel in de aderen van de benen. Om dit te voorkomen is het belangrijk om vroeg na de operatie te beginnen met uit bed komen. Een andere voorzorgsmaatregel is het toedienen van bloedverdunnende medicijnen. Bloeduitstorting/zwelling/nabloeding: omdat de operatie onder bloedleegte wordt uitgevoerd is het mogelijk dat na de operatie een bloeduitstorting met zwelling van het been ontstaat. Dit is een normaal verschijnsel na een knieprothese en verdwijnt in de loop van enkele weken tot maanden weer. Na de operatie krijgt u een steungevende kous, wat de zwelling zoveel mogelijk tegengaat. Er kan ook ineens een hoeveelheid bloed uit de wond komen, wat we een nabloeding noemen. De wond wordt in dit geval opnieuw verbonden met een drukverband. Complicaties van de anesthesie: problemen door de vorm van de verdoving, meestal een ruggenprik, kunnen zijn: hoofdpijn, lage bloeddruk en misselijkheid. Deze klachten verdwijnen over het algemeen binnen enkele dagen. Beschadiging van bloedvaten en zenuwen: meerdere bloedvaten en zenuwen lopen in de omgeving van het kniegewricht. Deze structuren lopen kans om uitgerekt of beschadigd te raken tijdens de operatie, wat gevoelloosheid en/of slapheid in delen van het geopereerde been tot gevolg kan hebben. Deze klachten verdwijnen over het algemeen binnen enkele maanden. Wondinfectie: dit kan een oppervlakkige of diepe infectie zijn. Behandeling van een infectie kan plaatsvinden door het toedienen van antibiotica, maar ook een operatieve ingreep kan nodig zijn om de wond te reinigen.
| 13
14 | Doorliggen: doorligplekken, vooral rond de hiel en stuit, kunnen al na één dag bedrust ontstaan. Neem daarom regelmatig de druk weg van uw hielen en stuit. Als u een brandend gevoel of pijn ervaart rond deze lichaamsdelen dient u de verpleegkundige hiervan op de hoogte te brengen. Meer informatie over doorliggen kunt u lezen in de folder “Doorliggen voorkomen”.
Uit het ziekenhuis en revalideren Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een ontslagfolder mee met adviezen en leefregels voor thuis. U kunt thuis of in een verpleeghuis of zorghotel revalideren. Thuis revalideren Wanneer u thuis voldoende hulp heeft kunt u thuis revalideren. Dit houdt in dat u ondersteuning krijgt bij huishoudelijke taken en boodschappen doen. Mogelijk geldt dit ook voor de lichamelijke verzorging en wondverzorging. Uw partner, een familielid of iemand anders in uw thuissituatie kan u hierbij helpen. Tijdens het orthopedisch verpleegkundig spreekuur wordt gevraagd of u deze hulp thuis heeft. Indien nodig schakelt de orthopedisch consulent het transferbureau in. Een medewerker van het transferbureau komt vóór uw ontslag uit het ziekenhuis bij u om te bespreken welke hulp u thuis nodig heeft. U hoort dan of dit, door het inzetten van thuiszorg, ook geregeld kan worden. Uitzondering is het aanvragen van huishoudelijke hulp. Dit regelt u zelf. U kunt hiervoor terecht bij het zorgloket van uw gemeente. Wij adviseren dit al vóór uw opname in het ziekenhuis te doen. U gaat vier dagen na de operatie weer naar huis als u het volgende zelf kan: - u kunt zelfstandig in en uit bed komen - u kunt zelfstandig naar het toilet gaan - u kunt uw persoonlijke verzorging grotendeels zelf uitvoeren - u kunt veilig en zelfstandig met een loophulpmiddel lopen - indien nodig kunt u de trap op -en af lopen met een loophulpmiddel Uw vervoer van het ziekenhuis naar huis moet u zelf regelen
Een nieuwe knie JM
Revalideren in een verpleeghuis Als u thuis niet kunt of wilt revalideren dan kunt u in een verpleeghuis revalideren. Speciaal voor patiënten die een knie- of heupvervangende operatie hebben ondergaan, werkt Alysis Zorggroep samen met drie verpleeghuizen: - Regina Pacis (Arnhem Noord) - Altenova (Arnhem Zuid) - Oranje Nassau’s Oord (Renkum) U geeft zelf aan in welk verpleeghuis u wilt revalideren. Het is verstandig om vóór uw afspraak op het orthopedisch verpleegkundig spreekuur, te bedenken waar u in eerste en in tweede instantie wilt revalideren. De orthopedisch consulent probeert zoveel mogelijk gehoor te geven aan de eerste voorkeur. Het kan echter voorkomen dat u in het verpleeghuis van uw tweede keus gaat revalideren omdat er geen bedden beschikbaar zijn in het verpleeghuis. Vier dagen na de operatie gaat u naar het verpleeghuis. Het kan zijn dat u langer in het ziekenhuis moet blijven als er complicaties zijn. Vanuit het ziekenhuis wordt u met een rolstoeltaxi naar het verpleeghuis gebracht. Het ziekenhuis regelt de rolstoeltaxi. Uw familie of vrienden regelen vóór het ontslag zelf een rolstoel en zorgen ervoor dat de rolstoel op de dag van ontslag op de afdeling aanwezig is. Hiervoor kunnen zij bij de uitleen van de thuiszorg terecht. De rolstoelen zijn inklapbaar. De thuiszorg kan er ook voor zorgen dat uitleenartikelen thuis bezorgd worden. Revalidatieprogramma Op de revalidatieafdeling wordt u begeleid door een vast team van deskundigen, dat voornamelijk bestaat uit verplegend personeel en fysiotherapeuten. Het team staat onder leiding van een verpleeghuisarts. Zo nodig overlegt de verpleeghuisarts met één van de orthopedisch chirurgen uit het ziekenhuis. Het revalidatieprogramma in het verpleeghuis is zo opgezet dat u daar of twee of vier weken verblijft. De duur van uw revalidatie is besproken tijdens het orthopedisch verpleegkundig spreekuur. Naast het oefenen onder begeleiding van de fysiotherapeut, is het de bedoeling dat u dagelijks zelfstandig gaat oefenen met een opgesteld programma.
| 15
16 | De therapie richt zich ook op de activiteiten in uw thuissituatie. De verpleeghuisarts brengt uw orthopedisch chirurg en uw huisarts op de hoogte van uw ontslag. Kennismaking verpleeghuis De verpleeghuizen beschikken over een aparte afdeling revalidatie. Als u in overleg met de orthopedisch consulent heeft gekozen voor revalideren in een verpleeghuis, dan kunt u vóór de opname een kennismakingsbezoek brengen aan het verpleeghuis. U krijgt hiervoor een uitnodiging. Het bezoek duurt ongeveer een uur en bestaat uit een gesprek en een rondleiding. Bovendien krijgt u alle gelegenheid om vragen te stellen en ontvangt u informatiemateriaal. Als u kiest voor revalidatie in verpleeghuis Regina Pacis is het belangrijk om te weten dat de instelling tijdelijk is verhuisd naar ”Casa Intermezzo”. “Casa Intermezzo” ligt naast kliniek Velp. De huidige locatie in Arnhem wordt afgebroken en nieuwbouw komt hiervoor in de plaats. De verwachting is dat de nieuwbouw halverwege 2011 gerealiseerd is. Als u kiest voor revalidatie in Verpleeghuis en Behandelcentrum Altenova, is het belangrijk om te weten dat de instelling tijdelijk is gehuisvest in de oude locatie van verpleeghuis Elderhoeve. De huidige locatie wordt afgebroken en nieuwbouw komt hiervoor in de plaats. De verwachting is dat de nieuwbouw eind 2012 gerealiseerd is. Eigen bijdrage Aan de opname in een verpleeghuis is een eigen bijdrage in de kosten verbonden. Dit is een vastgestelde regeling van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De bijdrage is afhankelijk van uw inkomen. U kunt hierover het Centraal Administratie Kantoor raadplegen via www.hetcak.nl of bellen. Het telefoonnummer is: 08000087.
Een nieuwe knie JM
Revalideren in een zorghotel U kunt er ook voor kiezen om te revalideren in een zorghotel. Alysis Zorggroep heeft een samenwerkingsverband met de volgende zorghotels: - Parc Spelderholt (Beekbergen) - De Gouden Leeuw (Laag Keppel) Aan het verblijf in een zorghotel zijn hogere kosten verbonden dan aan het verblijf in een verpleeghuis. Naast de eigen bijdrage voor de AWBZ-zorg zijn er aanvullende verblijfskosten. Over de hoogte van deze kosten kunt u contact opnemen met het zorghotel van uw keuze. Bij uw zorgverzekeraar kunt u navragen of zij een deel van deze kosten vergoeden. Wilt u in een zorghotel revalideren? Zoek dan vóór uw afspraak op het orthopedisch verpleegkundig spreekuur uit naar welk zorghotel u wilt gaan en of dit voor u financieel haalbaar is. Zodra u de operatiedatum heeft gekregen reserveert u zelf een plek in het door u gekozen zorghotel. Vier dagen na de operatie gaat u naar het zorghotel toe. U regelt zelf het vervoer naar het zorghotel. Fysiotherapie na ontslag Eenmaal thuis voert u zelfstandig de oefeningen uit die de fysiotherapeut in het ziekenhuis u heeft geleerd. De revalidatie wordt voortgezet onder begeleiding van een fysiotherapeut bij u in de buurt. U krijgt hiervoor een machtiging en overdracht mee. U neemt zelf contact op met een fysiotherapiepraktijk in uw woonomgeving, bij voorkeur al vóór opname. Bij patiënten die gaan revalideren in een verpleeghuis of zorghotel, bespreekt de fysiotherapeut daar met u of het nodig is dat u thuis nog fysiotherapie krijgt. Het accent van de nabehandeling ligt in de eerste weken op de kwaliteit van het looppatroon. Het lopen met krukken wordt onder begeleiding van uw fysiotherapeut zo snel mogelijk afgebouwd van het afwisselend (in kruispas) lopen met twee krukken, naar lopen met één kruk en tenslotte lopen zonder krukken. Voorwaarde hierbij is dat u in staat bent uw geopereerde been goed rechtop te belasten en dat u niet meer mank loopt. Hierdoor worden de spieren die uw knie moeten stabiliseren beter geactiveerd.
| 17
18 | Het is verstandig om de eerste weken trap te lopen met aansluitpas. Wanneer u zelfstandig uw dagelijkse activiteiten (lopen, traplopen) kunt uitvoeren en zonder krukken kunt lopen, betekent dit niet dat de kniestabilisatoren al optimaal hersteld zijn. Verder trainen onder begeleiding van een fysiotherapeut is ook nu nog nodig om aan uw individuele fysieke activiteitseisen te kunnen voldoen.
Controle op de polikliniek Wondcontrole Ongeveer twee weken na de operatie wordt u voor een wondcontrole op de polikliniek orthopedie verwacht. De orthopedisch consulent beoordeelt uw wond en verwijdert de ‘nietjes’. Bij problemen schakelt de consulent de orthopedisch chirurg in. Ook kunt u vragen stellen. Heeft u gekozen voor revalidatie in een verpleeghuis of zorghotel, dan vindt de wondcontrole daar plaats. Nacontrole op de polikliniek Gemiddeld zes weken na de operatie wordt u voor controle op de polikliniek orthopedie terugverwacht. U wordt dan gezien door de nurse practitioner of orthopedisch chirurg. De nurse practitioner is een verpleegkundige, gespecialiseerd in de orthopedie, die door het volgen van een masteropleiding bevoegd is om een gedeelte van de medische zorg te verlenen. Uw herstel wordt besproken en u krijgt adviezen voor verdere revalidatie, hervatting van sport en eventueel werk. Het eerste jaar komt u één à twee keer voor controle naar de polikliniek en daarna minder frequent. Meestal worden vóór elke controle röntgenfoto’s genomen om de stand van de prothese te controleren.
Adviezen en leefregels Omdat het gewrichtskapsel enige tijd nodig heeft om te herstellen en weer stevigheid te kunnen bieden, raden we u aan de eerste zes weken na de operatie de volgende leefregels en adviezen in acht te nemen: Zitten Zit bij voorkeur op een hoge stoel met armleuningen. Kijk of het toilet op goede hoogte is; indien nodig kunt u een toiletverhoger lenen. Een seniorentoilet heeft de juiste hoogte. Een stoel of kruk op hoogte voor in de douche kan handig zijn.
Een nieuwe knie JM
Instappen auto Zorg ervoor dat u bij het instappen in een auto de autostoel zover mogelijk naar achteren zet, zodat u makkelijker kunt in- en uitstappen. Leg een stevig kussen op de zitting om de zitting enigszins op te hogen. Een plastic tas of vuilniszak op het kussen vergemakkelijkt de draaibeweging om in en uit de auto te gaan. Vóór het rijden moet u wel de plastic tas weghalen. Liggen Ga twee keer per dag een half uur plat op de rug liggen waarbij u niets onder de knie legt. U mag na de operatie op uw zij liggen of slapen als de pijn dit toelaat. Het is vaak prettig om een kussen tussen uw benen te leggen, als u op uw zij ligt. Uw bed moet van goede hoogte zijn: u kunt het bed ophogen met klossen of een extra matras. Een seniorenbed heeft de juiste hoogte. Traplopen met krukken Bij het traplopen moet u altijd de leuning gebruiken en de krukken in de andere hand nemen. Bij het omhoog gaan moet u eerst het niet geopereerde been en dan het andere been en de kruk bijzetten. Bij het omlaag gaan moet u eerst de kruk en het geopereerde been, daarna het andere been bijzetten. Aan- en uitkleden Het kan zijn dat u de eerste tijd hulp nodig heeft bij het wassen en aankleden. Gebruik zonodig hulpmiddelen, zoals een lange schoenlepel, een kousen-aantrekhulp, een ‘helping hand’ en elastische veters. Deze zijn te koop bij de thuiszorgwinkel of een orthopedische speciaalzaak. Douchen verdient de voorkeur boven het gebruik van een bad, omdat baden teveel buigen in de knie vereist. Het kan handig zijn om een beugel(s) in douche of toilet te bevestigen. Deze zijn te koop bij een doehet-zelfzaak. Toiletverhoger, klossen en douchestoel zijn te leen bij een uitleenwinkel van de thuiszorg. Huishoudelijke activiteiten Zorg dat iemand u helpt bij het huishouden. Laat anderen zwaardere huishoudelijke activiteiten overnemen zoals stofzuigen, bed verschonen, ramen zemen en boodschappen doen.
| 19
20 | Zwelling van het been Als uw been duidelijk dikker wordt, kan dit komen doordat u teveel heeft geoefend of gelopen. U kunt dan het beste de oefenactiviteiten en de loopafstand iets verminderen. De zwelling vermindert als u regelmatig uw been hoog legt (op een stoel). Loop meerdere malen een klein eindje, dat is beter dan één keer een grote afstand. Pijn(medicatie) De pijn wordt geleidelijk aan steeds minder. Tot drie à vier maanden na de operatie treedt er nog steeds verbetering op. Startpijn, lokale vermoeidheid en een rekkend, trekkend en drukkend gevoel staan steeds minder op de voorgrond. Sommige mensen voelen een doffe pijn na lange wandelingen tot ongeveer een jaar na de operatie. Neem voorgeschreven pijnstillers op vaste tijden in. Wacht niet tot de pijn komt opzetten. U kunt beter wakker worden voor het nemen van pijnstillers dan dat u wakker wordt van de pijn. Seksuele activiteit Zodra u er behoefte aan heeft kunt u weer seksueel actief zijn. Waarschijnlijk zijn bepaalde houdingen comfortabeler dan andere. Uw fysiotherapeut, orthopedisch chirurg of orthopedisch consulent kunnen eventuele vragen beantwoorden. Houding en beweging Vermijd bewegingen zoals hurken en op de knieën zitten. Draai stap voor stap; niet staand draaien op de voet van het geopereerde been. Als u zonder loophulpmiddel kunt lopen, mag u over het algemeen zes weken na de operatie weer zelf autorijden, fietsen en zwemmen. U moet wel voldoende controle over uw been hebben en uw knie 95 tot 100 graden kunnen buigen. De nurse practitioner of orthopedisch chirurg adviseert u hierin. Voordat u weer begint met fietsen, is het raadzaam om eerst op een hometrainer te oefenen. In verband met de lage instap is in eerste instantie een damesfiets aan te raden.
Een nieuwe knie JM
Leven met een knieprothese Door het plaatsen van een knieprothese wordt in de meeste gevallen de pijn helemaal weggenomen en is er een verbetering in vergelijking met de situatie vóór de operatie. Over het algemeen blijven kunstknieёn langer dan vijftien jaar goed functioneren. De kwaliteit van een kunstgewricht is echter altijd minder dan die van een natuurlijk gewricht. Het gaat om een verbinding tussen dood materiaal en levend beenweefsel. Deze verbinding kan bij te zware belasting eerder slijten en zelfs geleidelijk losraken, waardoor de prothese gaat bewegen ten opzichte van het bot. Dit is niet alleen pijnlijk, maar betekent ook dat de knie niet meer goed kan worden belast en er toe kan leiden dat er opnieuw een operatie nodig is. Door rekening te houden met onderstaande punten, beschermt u uw nieuwe knie: - Voorkom infecties en let op de symptomen ervan. Krijgt u ergens in uw lichaam een infectie (bijvoorbeeld huid, blaas, longen, keel of gebit) dan kan deze infectie in de bloedbaan terechtkomen en zich verspreiden naar uw knie. Breng uw huisarts hiervan op de hoogte. - Zorg dat uw lichaamsgewicht op peil blijft. Daardoor wordt de druk en kracht op uw nieuwe knie verminderd. - Vermijd sporten met een hoge belasting en doe vooral activiteiten met toestemming van uw arts zoals wandelen, zwemmen of fietsen. Dit is een uitstekende manier om uw spieren te versterken en om fit te blijven - Als u in de toekomst nogmaals geopereerd gaat worden, informeer dan uw chirurg of betrokken verpleegkundige vooraf over uw knieprothese. Ook al betreft het maar een kleine operatie zoals het verwijderen van een moedervlek, een oogoperatie of een tandheelkundige ingreep.
| 21
22 | Meer informatie en contact Op de internetsites www.alysis.nl en www.orthopedenarnhem.nl kunt u extra informatie vinden. www.patiёntenbelangen.nl is een website van de Stichting Patiëntenbelangen Orthopedie. Heeft u naar aanleiding van het bezoek aan deze sites of deze brochure nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de orthopedisch consulent. Telefoonnummers Ziekenhuis Rijnstate Orthopedieconsulent :088 – 005 7292 * Polikliniek Orthopedie :088 – 005 7744 Afdeling Orthopedie :088 – 005 6756 / 088-055 6759 Afdeling Fysiotherapie :088 – 005 6366 *Telefonisch bereikbaar op werkdagen van 14:30 tot 15:00 uur. Email:
[email protected] Verpleeghuizen Voor informatie over de verpleeghuizen, kunt u telefonisch contact opnemen met de revalidatieafdeling van het verpleeghuis: Verpleeghuis Regina Pacis (Casa Intermezzo) Broekstraat 11 6882 GZ Velp Revalidatieafdeling De Peppel Telefoonnummer: 026-384 74 77 Verpleeghuis en Behandelcentrum Altenova Elderhofseweg 51 6803 EA Arnhem Revalidatieafdeling Dille Telefoonnummer: 026-400 41 16 / 026-400 41 78 Verpleeghuis Oranje Nassau’s Oord Kortenburg 4 6871 NE Renkum Revalidatieafdeling Julianahof Telefoonnummer: 0317-364 269
Een nieuwe knie JM
Adressen zorghotels: Parc Spelderholt Spelderholt 9 7361 DA Beekbergen Telefoonnummer: 055-5068810 De Gouden Leeuw Rijksweg 91 6998 AG Laag-Keppel Telefoonnummer: 0314-380799
| 23
24 |
Bij Alysis kunt u telefonisch en via www.alysis.nl uw afspraak maken.
www.alysis.nl Ziekenhuis Rijnstate | Postbus 9555 | 6800 ta Arnhem
Kliniek Velp | Postbus 8 | 6880 aa Velp Ziekenhuis Zevenaar | Postbus 9000 | 6900 ga Zevenaar
xxxxx/2010-01 Uitgave: Afdeling Communicatie Alysis Zorggroep,2010
