Informatie van Pensioenfonds

Pensioenblik  |  nr. 3  | november 2013  |  Deelnemers en gepensioneerden

Pensioenblik Informatie van Pensioenfonds

‘We beleggen niet omdat het zo leuk is’ ‘Wij beleggen voor een betaalbaar pensioen dat voor de deelnemer zijn waarde behoudt; niet omdat het zo leuk is.’ Jaap Groen wil het graag gezegd hebben voordat ter sprake komt hoe Pensioenfonds ANWB de € 990 miljoen pensioenvermogen belegt. Een gesprek over de tweelingbroers rendement en risico. Tot 2011 was Jaap Groen directeur van de uitvoeringsorganisatie van het pensioenfonds; nu is hij bestuurslid. Daarnaast is hij voorzitter van de commissie die het bestuur adviseert over het beleggingsbeleid. Dat beleid kiest het bestuur zorgvuldig en op maat voor het fonds. ‘We kijken naar de ­situatie van het fonds. Met name naar de leeftijdsopbouw. Een fonds met alleen maar gepensioneerde deelnemers wil geen risico lopen, een fonds met jonge deelnemers kan wel enig risico lopen. Jongeren betalen immers nog lang pensioenpremie voordat het fonds gaat uitbetalen.’

In 2012 € 102,6 mln verdiend ‘Ons fonds zit qua leeftijdsopbouw in het midden. Enig risico kunnen we dus nemen. Ons doel is om zo veel te verdienen met beleggen dat we de koopkracht van het pensioen op peil kunnen houden. Binnen die rendementsdoelstelling houden we het risico zo laag mogelijk.’ Vorig jaar verdiende het fonds € 102,6 miljoen met beleggen. Meer dan werknemers en werkgevers samen aan premie betalen, maar minder dan vergelijkbare portefeuilles elders opbrachten. Dat kan en moet meer worden op basis van een opnieuw geformuleerd beleid dat in het teken staat van zorgvuldigheid en voorzichtigheid.

Verlaging

Scheiden

in 2014?

en uw pensioen

5

Pensioenblik biedt meer informatie Vorig jaar startten we dit blad, omdat u aangaf graag meer en vaker van Pensioenfonds ANWB te willen horen. Intussen is pensioen een vrijwel ­dagelijks terugkerend onderwerp in het nieuws. Wettelijke wijzigingen zijn op komst en het financieel herstel blijft punt van aandacht. Er wordt uitgebreid gediscussieerd over hoe het verder moet met het pensioen in Nederland. Hoe gaat het verder met úw pensioen van Pensioenfonds ANWB? Daarover willen wij u de komende tijd graag net wat uitgebreider informeren, met meer pagina’s én onder de nieuwe naam ‘Pensioenblik’. Ik wens u veel leesplezier! Frits van Bruggen, Voorzitter Pensioenfonds ANWB

Lees verder op pagina 3. 

Hoeveel

7

bepaalt uw werkgever?

Kans op verlaging pensioen in 2014 Nu de tweede helft van het jaar is aangebroken en de dekkingsgraad de 104,4% nog niet is bereikt, stijgt de kans dat we in 2014 de pensioenen opnieuw moeten verlagen. Hierover wordt definitief besloten in januari 2014, als de dekkingsgraad van 31 december 2013 bekend is. Deze dekkingsgraad is bepalend. Ook met hoeveel procent de pensioenen verlaagd worden, wordt dan besloten. Gaat de verlaging door, dan wordt deze per 1 april 2014 doorgevoerd. Vorige keer verlaagden we alleen de pensioenen

van ­degenen die uiterlijk in 2011 met pensioen waren gegaan en van degenen die eerder uit dienst zijn gegaan en nog pensioen te goed hebben van Pensioenfonds ANWB. Degenen die in dienst waren, bouwden in 2012 en 2013 minder pensioen op.

Ook het pensioen van degenen die eerder uit dienst zijn gegaan en nog pensioen te goed hebben van Pensioenfonds ANWB, wordt per 1 april 2014 verlaagd.  

In 2014 gaat dat als volgt: • Werkt u nog, dan wordt uw opgebouwd pensioen verlaagd. • Bent u met pensioen, dan verlagen we het pensioen dat maandelijks aan u wordt uitbetaald.

Hoe staat het met de financiën? De dekkingsgraad meet de financiële gezondheid van een pensioenfonds. Het is een percentage dat de verhouding toont tussen de pensioenverplichtingen en het vermogen. Zijn vermogen en verplichtingen precies gelijk dan is de dekkingsgraad 100%. Is de dekkingsgraad hoger dan 100% dan is er een buffer om tegenslagen op te vangen.

Dekkingsgraad 150 125 100 75 50

Om de pensioenen te kunnen indexeren, is een dekkingsgraad nodig van minimaal 110%.  

25 0

dec. 2012 95,7%

mrt. 2013 100,2%

juni 2013 96,1%

sep. 2013 102,0%

de gewenste dekkingsgraad de minimale dekkingsgraad die De Nederlandsche Bank van Pensioenfonds ANWB eist: 104,4%

Rente en pensioen? Een pensioenfonds spaart niet, maar belegt. Dan lijkt de rente niets te maken te hebben met het pensioen. Toch is er een verband. De Nederlandsche Bank (DNB) wil namelijk dat pensioenfondsen aan de hand van de rente berekenen hoeveel geld er nu nodig is om op termijn alle pensioenen uit te kunnen betalen. Het te verwachten rendement op de beleggingen is te onzeker; DNB eist dat we bij deze berekening uitgaan van de risicovrije rente, als minimum rendement. Door de lage rente wordt er nu een groter bedrag aan verplichtingen berekend. De dekkingsgraad is de verhouding tussen het vermogen en de verplichtingen. Hoe hoger de verplichtingen, hoe lager de dekkingsgraad.  

|2|

‘Ik zet mijn premie liever op een spaar­ rekening’ In jaren van financiële tegenslag hebben veel mensen dit gevoel. Toch is beleggen voor het pensioenfonds nodig om alle pensioenen te kunnen betalen. Stond het vermogen van het pensioenfonds op een lange termijn-spaarrekening, dan zou dat veel minder opleveren, maximaal zo’n 3% rente. Bij zo’n lage opbrengst zouden de premies weer veel hoger moeten zijn. Met beleggen haalden we vorig jaar een rendement dat met 11,6% ver boven de spaarrente lag. Beleggen is noodzaak voor de pensioenen. Er zijn dan wel ­risico’s. Beleggingen kunnen immers ook minder waard worden. Pensioenfonds ANWB beperkt die risico’s zoveel mogelijk.  

Jaap Groen, bestuurslid Pensioenfonds ANWB.

Beleggen met bijna € 1 miljard: zorgvuldig en voorzichtig

Vervolg van voorpagina

Zorgvuldig en voorzichtig zijn etiketten die passen bij het beleggingsbeleid van Pensioenfonds ANWB. Het wordt periodiek bepaald op basis van uitge­ breide analyses door deskundigen. In 2012 en 2013 is dat opnieuw gebeurd. Jaap Groen: ‘Ik lees in de media dat pensioenfondsen er met beleggen een zootje van hebben gemaakt. Dat raakt me, want ik voel als bestuurder ver­ antwoordelijkheid naar mijn oud-collega’s.’ Aanleiding voor de nieuwe analyses waren de oplopende kosten van de pensioenregeling en de aankondiging van de werkgevers dat zij geen tekorten meer wilden aanvullen. De discussie over het beleggingsbeleid werd fundamenteel aangepakt. Het bestuur stelde uitgangspunten vast voor het beleid. Ook de beslis-structuur binnen het fonds werd aangepast en er kwam een nieuwe beheerder voor het vermogen.

Nog zorgvuldiger Al die maatregelen moeten het beleggingsbeleid nog zorgvuldiger tot stand laten komen en uiteindelijk meer geld opleveren. Jaap Groen merkt op: ’We

Belegd vermogen:

zagen dat de rendementen al enkele jaren achterbleven bij onze verwachtingen. We zitten nu op de goede weg.’ Aan de nieuwe vermogensbeheerder werd gevraagd hoe er bij een gelijk risico een hoger rendement gehaald kon worden. Daarop kwam het advies om 2 à 3% van het vermogen (tussen de € 18 en € 30 miljoen) te verschuiven van aandelen naar (staats)obligaties (vastrentende waarden). Dat is intussen gebeurd. Jaap Groen: ‘We letten scherp op de verhouding tussen rendement en risico. Een hoger rendement moet mogelijk zijn, maar een hoger risico willen we niet lopen.’

Pensioenen op peil houden Belangrijkste doel van het beleggingsbeleid is de pensioenen in de toekomst op peil te houden. Jaap Groen: ‘Zouden we niet beleggen, dan zouden de pensioenen 60% lager zijn. Door te beleggen voorzien we het fonds van heel belangrijke extra inkomsten.’ De balans tussen rendement en risico is terug te zien in de verdeling van de beleggingen. Jaap Groen: ‘Ongeveer 40% is belegd in aandelen, de rest in (staats)obligaties. Aandelen worden gezien als risicovolle beleggingen; obligaties, en zeker die in landen als Duitsland en Nederland, als aanzienlijk minder risicovol.’ Om de voorzichtigheid verder vorm te geven, heeft het fonds het risico van een lage rente voor 50% afgedekt. En nu de beurzen zijn hersteld van de klappen in 2008 is ook het risico van dalende aandelenkoersen voor 50% afgedekt.  

€ 990 mln (eind 2012)

Opbrengst beleggingen sinds 2008 2012 2011 2010 2009 2008 € 102,6 mln

€ 40,6 mln

€ 72,8 mln

€ 70,4 mln

€ -129,2 mln

 | Pensioenblik | nr. 3 | november 2013 | 3 |

Pensioen meenemen: wel of niet? U dacht dat het eindelijk geregeld kon worden: pensioen dat u bij een ander pensioenfonds of verzekeraar had opgebouwd zou naar Pensioenfonds ANWB worden overgedragen. En toen ging het toch niet door. Vervelend.

De dekkingsgraad van Pensioenfonds ANWB is de boosdoener. Die móet hiervoor wettelijk gezien 100% of hoger zijn, maar is dat niet altijd. Ook de dekkingsgraad van het andere betrokken pensioenfonds moet 100% of hoger zijn.

Het goede nieuws is dat wij de overdracht van uw pensioen afhandelen zodra het kan. U hoeft de situatie niet zelf in de gaten te houden. U krijgt ­automatisch bericht.  

Hoge verwachtingen van ­pensioen Uit het risicobereidheidsonderzoek dat Pensioenfonds ANWB in het ­voorjaar heeft laten uitvoeren blijkt dat velen hoge verwachtingen hebben van het pensioen. Tegelijkertijd werkt men liever niet langer door. Hoewel slechts 9% van alle deelnemers de vragen heeft beantwoord, leverde het ­onderzoek nuttige inzichten op. 36% van de respondenten vindt een pensioen van 70% van het huidige in­komen normaal. Maar liefst 55% vindt dit laag tot zeer laag. Tegelijkertijd wil 37% nog vóór of op zijn 65ste stoppen met werken. 32% wil wel doorwerken tot zijn 67ste en 18% zelfs nog langer.

Bijsparen Wie eerder stopt met werken, krijgt langer pensioen. Dat kost geld. Om dat te kunnen betalen wil 70% van de respondenten wel bijsparen. Andere opties die worden genoemd zijn ­bezuinigen op het ­partnerpensioen, genoegen nemen met een lager ­ouderdomspensioen, of meer risico ­aanvaarden. De waardering van deze opties is vrijwel gelijk.

Risico’s noodzakelijk Deelnemers willen dus een hoog ­pensioen zonder dat ze langer doorwerken. Dit is geen realistische toekomstverwachting. Risico nemen is noodzakelijk om een goed pensioen te behouden tegen kosten die de werkgever aanvaardbaar vindt. Zet het pensioenfonds het vermogen op een spaarrekening of belegt het alleen in ­veilige staatsobligaties, dan levert dat maar een paar procent rente op. Te weinig om de pensioenen betaalbaar te houden en te kunnen indexeren. Vorig jaar haalde Pensioenfonds ANWB een rendement van 11,6% door ook te beleggen in aandelen. De risico’s die hieraan verbonden zijn –beleggingen kunnen ook minder waard worden– ­probeert het pensioenfonds zo veel mogelijk te beperken. Op de lange duur leveren aandelen meer op.

Wat is ­pensioen? Pensioen is een verzamelnaam voor uw inkomen straks, als u niet meer werkt. Het is ook ­inkomen voor uw n ­ abestaanden als u ­overlijdt. Pensioen bestaat uit:

1. Pensioen van de overheid: Wettelijk is er een basisinkomen geregeld: een uitkering vanwege de Algemene Ouderdomswet (AOW) en een ­uitkering vanwege de Algemene nabestaandenwet (Anw).

2. Pensioen van uw werkgever: Via uw werkgever bouwt u aan­ vullend pensioen op. Dat kan zijn via ANWB, Unigarant of Logicx of via één van de andere ­aangesloten werkgevers. En misschien hebt u ook bij andere werkgevers ­pensioen opgebouwd.

3. Pensioen privé: U leest meer over de beleggingen in het interview met Jaap Groen.  

|4|

Een extra pensioen, bijvoorbeeld in de vorm van een ­verzekering.  

In gesprek met ... Sytze Venema

‘Scheiden ­betekent veel voor je pensioen’

‘Op een dag was onze conclusie dat het beter was dat mijn vrouw vertrok. Ik bleef achter met vier kinderen. De jongste was net een tiener.’ Sytze Venema, manager instore/retail vertelt over zijn scheiding, nu ruim tien jaar geleden. ‘Ik heb haar bijna niet meer gesproken, maar er moesten wel afspraken ge­ maakt worden. Over pensioen bijvoorbeeld.’ De scheiding bleek een langdurig ­traject te worden, dat uiteindelijk met ­mediation afgerond werd. Een moeilijke periode, waarin Sytze op het werk niet altijd even volledig inzetbaar was. Thuis was het wel rustig: ’Ik was met mijn ­kinderen baas in eigen huis. Dat was ook wel een opluchting.‘

Verdelen van pensioen Sytze en zijn vrouw waren 19 jaar daarvoor getrouwd onder huwelijkse voorwaarden, maar de lijst met bezittingen hadden ze niet bijgehouden. ‘Dat heeft veel extra gekost,’ zegt Sytze. ‘Gelukkig hadden we de rest wel op orde; de pensioenoverzichten had ik ook bij de hand. Dat scheelde weer.’ Sytze is lid geweest van de Raad van Deelnemers van Pensioenfonds ANWB en later van het bestuur. Daardoor kende hij de regels. ‘Ik wist dat je het pensioen dat je tijdens je huwelijk hebt opgebouwd, moet delen. Uiteindelijk bleek het om een heel groot bedrag te gaan.’

Afspraken in convenant ‘Toen mijn vrouw vertrokken was, heb ik de scheiding meteen gemeld bij het pensioenfonds. Het is mij vervolgens gelukt om die datum als ijkpunt te nemen voor het convenant,’ vertelt Sytze. ‘Het pensioen dat ik vanaf dat moment tot aan de definitieve uitspraak – twee jaar! – opbouwde, hoefde ik niet te delen met mijn ex.’ Sytze wijst ook graag op het Uniform Pensioenoverzicht en de pensioenplanner. Hij geeft aan dat deze nuttige informatie bieden vóórdat de scheiding officieel is: ‘Hoewel de nieuwe ­pen­sioenregeling er nog niet in verwerkt is, geeft de pensioenplanner een goede indicatie van het pensioen dat je hebt opgebouwd.’

‘Wat betekent scheiden voor mijn pensioen?’ Uw ex-partner heeft wettelijk recht op de helft van het ouderdomspensioen dat u tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap opbouwde. U kunt afspraken maken over een andere verdeling. Uw ex-partner heeft ook recht op een bijzonder partnerpensioen. Dat krijgt hij of zij na uw overlijden. Meer informatie? Kijk op www.pensioenfondsanwb.nl. Ga naar ‘medewerker’ en kies voor ‘veranderingen privé’. Of scan de QR-code met uw smartphone.

Uitgevlogen Sytzes leven is alweer een poos in ­rustiger vaarwater. Zijn vier kinderen zijn intussen uitgevlogen. ‘Letterlijk’, vertelt Sytze. ‘Ik heb hen in 2007 een tandemparachutesprong cadeau gedaan.’  

 | Pensioenblik | nr. 3 | november 2013 | 5 |

De spelers in het pensioenveld Pensioenfonds ANWB heeft een bestuur. Daarnaast zijn er nog meer ­organen bij ons pensioenfonds betrokken. Wat doen die allemaal? En wie is waarvoor verantwoordelijk? Het bestuur In het bestuur zijn zowel de werkgever, de werknemers als de gepensioneerden vertegenwoordigd. Het bestuur voert de pensioenregeling uit op basis van een uitvoeringsovereenkomst met de werkgever. De pensioenregeling zelf is voor het bestuur een gegeven. De werkgever maakt daarover afspraken met de vakbonden of met de ondernemingsraad. Het bestuur toetst wel eerst of de afgesproken pensioenregeling uitvoerbaar is tegen de overeengekomen premie en of evenwichtig met de belangen van alle betrokkenen wordt om gegaan. Het bestuur is verantwoordelijk voor het beheer van het vermogen in relatie tot de verplichtingen. Het bestuur streeft ernaar het vermogen op prudente (voorzichtige) wijze te beleggen tegen zo laag mogelijke kosten.

Deelnemersraad adviseert De deelnemersraad telt twaalf leden, van wie drie gepensioneerden en één afgevaardigde van Unigarant. De deelnemersraad adviseert het bestuur over uiteenlopende zaken als statuten en reglementen en de aanpassing van de pensioenpremie.

|6|

Verantwoordingsorgaan toetst beleid achteraf Het bestuur van ons pensioenfonds legt jaarlijks verantwoording af aan de mensen waarvoor het pensioenfonds is opgericht. Daarom is er een verantwoordingsorgaan dat uit zes mensen bestaat: twee namens de werkgever, twee namens de werknemers en twee namens de gepensioneerden. Het verantwoordingsorgaan bekijkt elk jaar achteraf wat het bestuur heeft gedaan en welk beleid er is gevoerd. De mening die het verantwoordingsorgaan daarover heeft, wordt elk jaar opgenomen in het jaarverslag van Pensioenfonds ANWB. Ook kan het verantwoordingsorgaan het bestuur (on) gevraagd adviseren.

Auditcommissie toetst de processen De drie leden van de Auditcommissie beoordelen elk jaar of het bestuur de juiste werkzaamheden heeft uitgevoerd en of de processen daarbij goed verlopen zijn.

Wat deden deelnemers­ raad, verantwoordings­ orgaan en auditcommissie afgelopen jaar? Lees het in het jaarverslag van Pensioenfonds ANWB. U vindt het op www.pensioenfondsanwb. nl. Kies voor ‘Publicaties/ Jaarverslagen’.

Wat doen anderen voor uw pensioen? De administratie van uw pensioen wordt verzorgd door AZL in Heerlen. Bent u met pensioen, dan beantwoorden medewerkers van AZL graag al uw vragen over uw pensioen. Verder is er externe ondersteuning op het gebied van actuariaat, accountancy en vermogensbeheer. 

Meer weten? Op onze website www.pensioenfondsanwb.nl vindt u meer informatie. Kies voor ‘De Organisatie’ en u kunt lezen wie er lid zijn van het bestuur, de deel­ nemersraad en van andere organen.

Drie feiten over de rol van uw werkgever Als u informatie krijgt over uw pensioen, krijgt u die meestal van ­Pen­sioenfonds ANWB. De werkgevers zijn minstens zo belangrijk. Drie ­vlakken waarop zij de hoofdrol spelen. 2. De werkgevers storten veel extra Bij Pensioenfonds ANWB ontstond enkele jaren geleden een tekort. Een derde deel daarvan hebt u weggewerkt: de pensioenen van gepensioneerden zijn verlaagd en de pensioenopbouw van de werkenden is tijdelijk verlaagd. De gezamenlijke werkgevers betaalden de rest. In 2012 betaalden zij € 16,7 miljoen aan herstelpremie. Tot en met 2013 gaat het om maximaal € 21,5 miljoen. De bijdrage die de werkgevers dit jaar mogelijk nog betalen is de allerlaatste. Zij willen niets extra’s meer storten.

1. De werkgevers betalen leeuwen­ deel van de pensioenpremie In 2012 is € 60,2 miljoen aan premie betaald voor het ­pensioen. Werkt u nog, dan betaalt u een deel hiervan. De werkgevers betalen samen € 49,6 miljoen, ruim 80% van het totaal. De afgelopen jaren is de premie sterk gestegen. Onder andere doordat de overheid eist dat de premie alle kosten van het pensioen dekt en doordat het pensioen zelf duurder is geworden. Nu mensen gemiddeld genomen steeds langer leven, wordt pensioen langer ­uitbetaald. En dus is het duurder. U bent de laatste jaren niet meer gaan betalen voor uw pensioen; de werkgevers wel, doordat er een steeds hogere premie nodig is om de kosten te dekken. Zij stellen dat het maximum bereikt is. Alles wat aan pensioen betaald wordt, kan de werkgever niet aan andere zaken uitgeven. Denk aan loonsverhogingen of aan investeringen.

3. De werkgevers bepalen mede de pensioenregeling Pensioenregelingen in Nederland kunnen nogal verschillen. Doordat pensioen een arbeidsvoorwaarde is, maakt uw werkgever afspraken hierover. Net als over loon en vrije dagen. De werk­gever ANWB maakt afspraken met de vakbonden in de CAO-onderhandelingen; de werkgevers Unigarant en Logicx maken afspraken met de Ondernemingsraad. Uw werkgever bepaalde dus mede dat u een pensioenregeling hebt die in ouderdomspensioen voorziet, in partner­pensioen én in wezenpensioen. Neemt u deel in de pensioenregeling van ANWB of Logicx, dan omvat uw pensioenregeling ook arbeidsongeschiktheidspensioen. Ook bepaalde uw werkgever uw pensioenleeftijd en dat uw pensioen wordt berekend met uw gemiddelde salaris. 

Op weg naar een nieuw pensioencontract De wettelijke regels voor uw ­pensioen gaan veranderen. Vanaf 2014 bijvoorbeeld mag u minder pensioen opbouwen per jaar. Het kabinet wil vanaf 2015 de pensioenopbouw verder verlagen. De Eerste Kamer is het hier nog niet mee eens. Vanaf 2015 verandert er meer. Hoe en wat precies, dat is niet duidelijk. Op dit terrein is de Tweede Kamer aan zet. Doel van de overheid is om ­pensioenen beter bestand te maken tegen de vergrijzing, de oplopende levensverwachting en economische schokken. De pensioenregelingen van ANWB, Unigarant en Logicx moeten straks aan de nieuwe wettelijke eisen voldoen. Belangrijke aanvullende criteria hierbij zijn: • de regeling moet uitvoerbaar zijn; • de kosten moeten aanvaard­baar zijn; • niemand (jong of oud, nog werkend of gepensioneerd én de werkgevers) mag onder de nieuwe pensioenregeling onevenredig slechter uit zijn dan onder de huidige regeling. Een werkgroep met vertegenwoordigers van de werkgever en het pensioenfonds oriënteert zich op de verschillende m ­ ogelijkheden. De komende tijd informeren wij u over de voortgang.

 | Nieuwsbrief | nr. 2 | mei 2013 | 7 |

Uw vraag, ons antwoord Vragen over pensioen? U vindt veel informatie op www.pensioenfondsanwb.nl. U kunt ons ook bellen of een e-mail sturen: • Bouwt u nog pensioen op, dan belt u van maandag t/m donderdag naar: 088 – 269 8304, of u stuurt een e-mail naar [email protected]. • Bent u met pensioen, dan belt u op werkdagen naar 045 – 5763 487, of u stuurt een e-mail naar [email protected].

‘Wanneer wordt mijn pensioen uitbetaald?’ Uw pensioen wordt op de 23ste van elke maand op uw rekening bijgeschreven. Dat gebeurt in de loop van de dag. Valt de 23ste in een weekend, dan is de betaling op de vrijdag ervoor. In de komende maanden is dat als volgt: 22 november 2013 20 december 2013

23 januari 2014 21 februari 2014

21 maart 2014 23 april 2014

Ontvangt u pensioen in het buitenland, dan duurt het langer voordat uw pensioen op uw rekening is bijgeschreven. De bedoeling is: vóór het einde van de maand.

‘Hoe kan pensioen en AOW tegelijk ingaan?’ • Is uw pensioenleeftijd 67 jaar? Drie maanden vóór de maand waarin uw AOW ingaat, laat u ons weten dat u dat u uw ouderdomspensioen wilt vervroegen, zodat het ingaat als ook de AOW ingaat. • Is uw pensioenleeftijd 65 jaar? Drie maanden vóór de maand waarin u 65 jaar wordt, laat u ons weten dat u uw ouderdomspensioen wilt uitstellen, zodat het ingaat als ook de AOW ingaat. Bouwt u pensioen op in Pensioenregeling A van ANWB dan is uitstel helaas voor u niet mogelijk.

‘Ik heb bij meer pensioenfondsen pensioen opgebouwd. Hoe krijg ik een totaaloverzicht?’ Als u wilt weten hoeveel pensioen er voor u is, kunt u ­inloggen op de website www.mijnpensioenoverzicht.nl. Daarvoor gebruikt u uw DigiD. U ziet hier een overzicht van uw totale opgebouwde pensioen bij verschillende werkgevers in een bruto en netto bedrag. U ziet ook hoeveel AOW u daarnaast kunt ­verwachten.

Bel bijtijds naar: 088 - 269 8304 of stuur een e-mail naar [email protected]. Dan kunnen wij alles op tijd voor u regelen. Bespreek de datum waarop u met pensioen wilt gaan ook altijd met uw werkgever.

Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van Stichting Pensioenfonds ANWB. Aan de tekst kunt u geen rechten ontlenen. Rechten kunt u alleen ontlenen aan het officiële pensioenreglement van Pensioenfonds ANWB. | 8 | Adres: Stichting Pensioenfonds ANWB, Postbus 93200, 2509 BA Den Haag

ANWB.12.6.3

Marina Goosen (bestuursbureau)