Industriewater en het milieu

Duurzaamheids verslag 2012

Industriewater en het milieu “Afvalwaterreiniging is een ‘end of pipe’ oplossing, waarbij het principe geldt: de vervuiler betaalt. Bij IWE draaien we dit om: de vervuiler wordt betaald! Immers, het proceswater dat wij in onze zuiveringsinstallatie reinigen vormt voor ons een nuttige grondstof. Naast schoon water als eindproduct levert het diverse waardevolle andere producten op. Op deze wijze levert IWE een bijdrage aan het realiseren van een circulaire economie (recycling van grondstoffen).” Ing. Walter A.M. Hulshof

Industriewater Eerbeek (IWE) verzorgt als dochter van de drie Eerbeekse papierfabrieken de reiniging van het overtollige proceswater van die fabrieken. De Nederlandse papierindustrie streeft zeer ambitieuze doelstellingen na op het gebied van energie en water. IWE ondersteunt deze ambitie door een voortrekkersrol te vervullen ten aanzien van water en het terugwinnen van energie.

IWE verlaagd (zie grafiek). Hiermee is aangetoond dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met economie. Belangrijke kostenbesparingen zijn bereikt door het opwaarderen van reststoffen en het toepassen van innovaties. Deze innovaties vinden plaats in nauwe samenwerking met marktpartijen en kennisinstituten. Om innovaties van marktpartijen een kans van slagen te geven, stelt IWE zich facilitair op door regelmatig haar processen en terreinen ter beschikking te stellen voor testdoeleinden. Nieuw verkregen kennis wordt met diverse stakeholders gedeeld teneinde inhoud te geven aan de voortrekkersrol die IWE wil vervullen.

De aandeelhouders van Industriewater Eerbeek zijn de papierfabrieken Mayr-Melnhof Eerbeek b.v., DS Smith de Hoop b.v. en Coldenhove Papier b.v.

‘Financiële’ ontwikkeling sinds begin 21ste eeuw

€0

De verbeteringen die IWE sinds het begin van deze eeuw - overigens zonder wettelijke verplichting - heeft doorgevoerd, hebben tot een structurele vermindering van de milieubelasting geleid. In diezelfde periode zijn de operationele kosten van

2

industriewater eerbeek | duurzaamheidsverslag 2012

2000

2001

2002

2003 2004 2005

2006

Tijd Totale winst Som variabele opbrengsten en -kosten

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Het zuiveringsproces Het afvalwater van de drie papierfabrieken komt via een riolenstelsel binnen bij Industriewater Eerbeek. Dit water bevat zowel vaste als opgeloste stoffen. De vaste stoffen (voornamelijk vezels, krijt en klei) worden van het water met opgeloste stoffen (voornamelijk organisch materiaal) gescheiden door bezinking.

In drie biologische stappen worden de opgeloste stoffen uit het afvalwater gezuiverd. Tijdens de eerste stap wordt ca. 70% van het opgeloste organisch materiaal door micro-organismen omgezet in biogas. Dit gebeurt onder anaerobe (zuurstofloze) omstandigheden. Vervolgens worden in een tweede, zuurstofrijke, stap resten (ca. 10%) van gemakkelijk verwijderbaar organisch materiaal uit het water gezuiverd. Daarmee wordt ook grotendeels de geuremissie teruggebracht. De meest moeilijk te verwijderen organische vervuiling wordt tijdens de derde stap

aangepakt. Dit is een robuust proces dat plaatsvindt met behulp van aerobe actief slib. Aan het einde van de derde stap is het water schoon. Scheiding van bacteriën en water vormt het laatste traject van het reinigingsproces, waarna het water geloosd kan worden op de IJssel. De bacteriën worden teruggevoerd naar het begin van de derde processtap om opnieuw dienst te doen als ‘vuilverwijderaars’. Het biogas dat vrijkomt bij de anaerobe zuivering wordt met een wasvloeistof gereinigd van zwavelhoudende stoffen. In een biologische reactor wordt de vervuilde wasvloeistof geregenereerd door zwavel af te scheiden, waarna de wasvloeistof opnieuw dienst kan doen. Het biogas wordt met gasmotoren en generatoren omgezet in elektriciteit. Het bezonken vaste materiaal wordt samen met het overschot aan bacteriemassa (welke voortdurend aangroeit en afkomstig is uit de derde zuiveringsstap) ontdaan van water en afgevoerd naar een verwerkingsinstallatie.

Schematische voorstelling zuiveringsproces per 2012 Biogas ontzwaveling

gasmotoren

generator

electriciteit

beluchtings reactor

actief slib

effluent (IJssel)

ruw biogas Papier fabrieken

influent

voorbezink tank

anaerobe reactor voedingsmiddelen

slib ontwatering

3


slib reststof

Zuiveringsresultaat stabiele aanvoer van proceswater. Hierdoor kon het zuiveringsproces stabiel verlopen. Twee incidenten - een lang aanhoudende regenbui en een storing in een ontwateringsunit bij één van de papierfabrieken - stelde het zuiveringsproces op de proef. Het zeer goede restvervuilingsresultaat (VE’s) van de afgelopen jaren, kon daardoor niet geëvenaard worden. Ook in 2012 hebben de bedrijven hun processen positief veranderd. Onder andere zorgde een verbeterde procesbeheersing voor een rustiger verloop van de aangevoerde hoeveelheid CZV. De wat verhoogde aanvoer van droge stof is naar verwachting van tijdelijke aard. De bedrijven zullen hun processen

Analyses ondersteunen procesbeheersing

Influent De orderpositie van de aangesloten papierfabrieken is het gehele jaar voldoende geweest voor een

Tabel 1: Influent vrachten/hoeveelheden eenheid

2012

2011

2010

2009

2008

Influent debiet

1.000m

3.952

3.810

3.887

3.875

4.002

Droge stof

ton

7.515

6.383

7.039

8.547

5.951

CZV

ton O2

13.308

12.063

12.241

11.086

12.121

BZV

ton O2

6.520

6.302

5.550

5.180

6.091

Sulfaat

ton SO4

996

819

956

713

840

Chloride

ton CL

415

324

357

380

328

3

Tabel 2: Effluent gegevens Effluent debiet

eenheid

vergunning

1000 m /d

…

3

2012

2011

2010

2009

2008

Drogestof

mg/l

< 30

16

13

13

13

11

CZV

mg O2/l

< 200

88

77

82

89

91

BZV5

mg O2/l

< 20

4

4

3

4

4

N tot

mg N/l

< 10

6,0

7,5

7,6

8,2

6,3

Fosfaat

mg P/l

<2

0,4

0,5

0,7

0,7

0,4

Sulfaat

Mg SO4/l

-

156

145

162

145

155

Chloride

mg Cl/l

-

113

112

110

124

104

Heffing RWS

V.E.

-

2.486

1.986

2.061

2.475

2.441

Rendement zuivering

% o.b.v. BZV

-

99,8

99,8

99,8

99,7

99,7

4


blijven verbeteren om aan stijgende kwaliteitseisen te kunnen blijven voldoen, maar ook om verder inhoud te geven aan de wens tot verduurzaming. Er worden in 2013 overigens geen substantiële wijzigingen in de aanvoervolumes verwacht.

Het zuiveringsrendement is gemiddeld 99,8% Afgedekte voorbezinktank

5


Effluent “Zoals in de tabel is aangegeven ligt het zuiveringsrendement weer op top niveau. Ondanks deze prestatie leverde de hogere rest VE- lozing de schatkist extra inkomsten op.”

Grondstoffabriek Het binnenkomende afvalwater is een grondstof voor IWE. Momenteel verlaten elektriciteit, slib en bacteriën als producten het terrein. In de toekomst verwacht IWE meer producten te kunnen maken (zie schema Doelen). Behalve dat IWE grondstoffen wil maken, zet zij ook reststoffen van derden in ter vervanging van chemicaliën, die ingekocht moeten worden. Ook hiermee wordt het milieu gespaard. Ieder project om reststoffen nuttig te gebruiken, wordt beoordeeld op de integrale bijdrage aan de vermindering van de milieubelasting. Met innovatie cv installatie van ATAG verwarmt IWE haar kantoor met eigen biogas.

Schema: Doel van de grondstoffabriek

biogas

Energie centrale

zwavel

landbouw

fosfaatReststroom

kalk

landbouw

stikstofReststroom

schoon water

overige hulpstoffen

restwarmte

Influent

calciumoxide bacteriën

Effluent (IJssel)

6


Industrie woonwijk/bedrijven industrie zuiveringsinstallaties

“IWE wil reststoffen op duurzame en economisch verantwoorde wijze opwaarderen tot nieuwe producten. Op deze wijze levert het bedrijf een bijdrage aan de maatschappelijke acceptatie van haar activiteiten en die van haar aandeelhouders”

Onthard water uit pilotinstallatie

7


Producten en milieuwinst Stikstof en fosfaat Energie

Voor de groei van bacteriën zijn in het zuiveringsproces de voedingsstoffen stikstof (N) en fosfaat (P) onontbeerlijk. Tot 2006 werden daarvoor de chemicaliën fosforzuur en ureum ingekocht. De wereldvoorraad fosfor is eindig, terwijl zowel fosfor als stikstof bij veel ander afvalwater in overmaat aanwezig is en zo een overlast vormt. IWE is er in geslaagd om deze twee chemicaliën, die eerst werden ingekocht, te vervangen door N- en P-houdende reststoffen. De vermeden fosforzuurinkoop is 35 ton per jaar, de vermeden ureuminkoop 25 ton per jaar.

De aanvoer van opgeloste organische vervuiling lag iets hoger dan het voorgaande jaar. De anaerobe reactor heeft deze voor 73% omgezet in biogas. Helaas hebben de twee biogasgeneratoren dit in 2012 niet zo goed kunnen omzetten in elektriciteit als in 2011

Het overschot aan elektriciteit – voor meer dan 2.000 huishoudens – is als groene energie op het openbare elektriciteitsnet gezet

Slib

Alle slib is als grondstof gebruikt in de thermische conversie-oven van de speciale afdeling van AVR-Duiven. Daar wordt het slib omgezet in groene energie en een grondstof voor de (wegen)bouw.

Bacteriekorrels

In 2012 is de aanwas van het langzaam groeiende anaerobe korrelslib (bacteriën) goed geweest. Hierdoor kon een recordhoeveelheid wereldwijd worden afgezet om andere zuiveringsinstallaties op te starten of weer “aan de praat” te krijgen. Er is 1.790 m3 bacteriekorrels verkocht om elders ook biogas te kunnen maken.

11.000 ton slib (absoluut droog) heeft een nieuwe toepassing gekregen Tabel 3: Energiegegevens eenheid

2012

2011

2010

2009

2008

Geproduceerd

MWh

10.333

10.633

9.379

8.790

10.070

Eigen verbruik

MWh

3.939

3.378

3.524

3.183

3.038

Overschot

MWh

6.395

7.255

5.855

5.607

7.032

Biogas

1000m3

3.901

3.756

3.738

3.352

3566

Spec. E verbr*

kWh/kg CZV

0,3

0,28

0,29

0,29

0,25

Spec. E-prod.

MW/m3 biogas

2,65

2,84

2,51

2,35

2,82

*All-over energie verbruik IWE per verwijderde hoeveelheid CZV

8


Gerealiseerde doelen 2012 en doelen 2013 De verwachting dat IWE in 2012 een doorbraak in het realiseren van de drie projecten (Calcipuls, hergebruik effluent en levering biogas) zou bereiken, is in 2012 niet gerealiseerd. De projecten worden in 2013 voortgezet. Met name de vertraging in de technische vooruitgang, die de basis moet leggen voor een goed businessplan, is daarvan de oorzaak.

Projecten Hypermoderne generator van 2006 is nu al achterhaald. Calcipulsproject

Het project is opgezet om op innovatie wijze ca. 16.000 ton/j steekvast slib om te zetten in ca. 4.000 ton/j waardevol technisch calciumoxide. Het project wordt uitgevoerd met drie partners, te weten PulsedHeat b.v., Rhinetech b.v. en de TU Eindhoven. Inmiddels is met hulp van de provincies Gelderland en Overijssel voor het project een EFRO (Europees Fonds Regionale Ontwikkeling) subsidie verkregen. Een pilotinstallatie, waarmee de ontwerpvoorwaarden voor een demo-installatie moeten worden verkregen, is bij IWE opgesteld. De eerste testen op het gebied van veiligheid (CE-keur) en milieu (geluid) zijn verricht en procesproeven zullen snel volgen. In de loop van 2013 zullen de eerste resultaten bekend worden en zal gestart worden met

Verwachte grondwater besparing: 1 miljoen m3 per jaar. Verwachte CO2 besparing: 500 ton. Verwachte kalk produktie: 4.000 ton per jaar

9


het ontwerpen van een demo-installatie. Voor het ontwikkeltraject is drie jaar uitgetrokken. Hergebruik van effluent

Eén van de papierfabrieken zou haar productieproces sterk kunnen optimaliseren als zij onthard effluent van IWE geleverd zou krijgen. Het warme effluent zou voor een reductie van het grondwateren energieverbruik in de papierfabriek kunnen zorgen. Ook zouden minder chemicaliën nodig zijn. De grootste belemmering is het ontbreken van een ca. 3 km lange pijpleiding om het water te transporteren. Maar ook bestaande technieken om te ontharden zijn duur en niet integraal duurzaam. Medio 2012 heeft IWE op laboratoriumschaal een mogelijk goedkopere en tevens duurzame technologie bedacht om het effluent te ontharden. De vertaling van de laboratoriumresultaten stuitten echter op “opschalingsproblemen”. Om vaart in dit traject te houden heeft IWE RoyalHaskoning DHV bereid gevonden om te helpen bij de verdere ontwikkeling. Inmiddels is al wel bekend dat de kalk, die uit het proces vrijkomt, voldoet aan hoge kwaliteitseisen en in de landbouw kan worden ingezet.

Pilotonthardingsinstallatie

“Het is jammer te moeten vaststellen dat de overheid deze gemakkelijke vergroening niet ondersteunt. Met subsidie- of kredietverlening kan een biogasleiding door Eerbeek snel worden gerealiseerd. Bedrijven en woningen kunnen hier probleemloos op worden aangesloten.”

Hogere waarde biogas

Duurzaam Water Eerbeek

De conversie van biogas in elektriciteit met behulp van gasmotoren en generatoren heeft een laag (ca. 36%) rendement, hoewel de motoren hypermodern zijn. Het energierendement neemt echter tot 100% toe als datzelfde biogas direct als aardgasvervanger wordt ingezet. IWE wil het biogas daarom rechtstreeks naar één van de papierfabrieken transporteren en zelf geen elektriciteit meer maken. Dat deze gedachte de toekomst heeft, wordt onder-

Het optimaal gebruik van biogas en het hergebruik van effluent vormen samen het project DWE (Duurzaam Water Eerbeek). Gecombineerde realisatie zorgt voor de grootste milieuwinst tegen de laagste kosten. Zowel de gemeente Brummen als “Stedendriehoek onderneemt energie neutraal” ondersteunt dit project. De terugverdientijd is eigenlijk te lang maar we hopen in 2013 partners te vinden om het project toch te kunnen realiseren.

Verwachte CO2 besparing: 5.000 ton per jaar steund door zowel ATAG als Alliander. ATAG heeft een cv-installatie ontwikkeld, die op biogas kan functioneren. Alliander heeft een aardgas-biogasmengstation ontwikkeld dat een woonwijk, naar gelang het aanbod van biogas, altijd van gas kan voorzien. Eind 2012 zijn bij IWE al twee ATAG-multigas cvketels in gebruik genomen. In het eerste kwartaal van 2013 zal ook het mengstation van Alliander bij IWE geplaatst en getest worden. Gemeenten en woningbouwcoöperaties tonen grote interesse in deze nieuwe ontwikkeling.

10


Zwavel

De zwavel, die bij het ontzwavelingsproces van biogas wordt verwijderd, blijkt geschikt te zijn voor de druiven- en cranberryteelt, maar is ook als meststof te gebruiken. Zwavel die als een slurry uit het

Verwachte zwavel productie: 54 ton per jaar proces komt, dient sterk ingedikt te worden. Omdat zwavel echter heel goedkoop is, is een grote investering daarvoor niet verantwoord. IWE wil daarom een methode ontwikkelen, die het zwavel op een goedkope manier geschikt maakt voor transport.

Verduurzaming begint van onder af Zusterbedrijf Stort Doonweg b.v. laat in 2013 een onderzoek uitvoeren of het haalbaar is om op haar voormalige stortlocatie een solarpark te creëren. In dit onderzoek participeren de gemeente Brummen, de EBEM (Eerbeek Brummense Energie Maatschappij) en IWE. Het betreft een omvangrijk onderzoek, dat zowel technische, bedrijfseconomische als juridische aspecten kent. Het zal worden uitgevoerd door meerdere studenten van de HAN (Hogeschool ArnhemNijmegen), als hun afstudeerproject. Het park zou, bij de huidige stand der techniek, ca. 2000 huishoudens van groene elektriciteit kunnen voorzien en daarmee een substantiële bijdrage leveren aan de vergroening van de gemeente. Het wordt steeds belangrijker dat de overheid de regelgeving zo inricht dat dit soort initiatieven ruim baan krijgt.

Testopstelling om zwavel als drogestof uit een wasvloeistof te halen.

“Deze grootse toekomstplannen vragen het uiterste van onze creativiteit en ons doorzettingsvermogen. De uitdaging van IWE is erin gelegen om wat technisch mogelijk is te toetsen op financiële haalbaarheid en waar mogelijk om te buigen naar succesvolle projecten, met een integraal duurzaam karakter. Die handschoen pakken we graag op!”

Inbouw pulsecombuster in calcipulsinstallatie

11


Overige zaken Wm en Wvo vergunning

IWE voldoet ruimschoots aan alle criteria van de betreffende milieuvergunningen. Sinds 2012 wordt gewerkt volgens de systematiek van ISO 14001 voor milieumanagement. (Wm Wet milieubeheer, Wvo Wet verontreiniging

Periodieke controle door derden van alle keuring plichtige zaken, zoals arbeidsmiddelen, elektrische installaties, blusmiddelen en het verhelpen van eventueel geconstateerde gebreken is ingebed in de normale bedrijfsvoering. Voorts is een ATEX-onderzoek uitgevoerd en is een certificaat ontvangen.

oppervlaktewater)

Er is in het verslagjaar één geurklacht via het provinciale meldpunt binnengekomen. Het betrof een situatie waarin extreme regenval het noodzakelijk maakte ongezuiverd water tijdelijk te bufferen in een open noodopvang.

Het bedrijf is aangesloten bij de arbodienst. Medewerkers krijgen de gelegenheid om deel te nemen aan een periodiek medisch onderzoek. Vier medewerkers zijn gediplomeerde bedrijfhulpverleners (BHV’ers). Het ziekteverzuim in 2012 was 1,1%. Er hebben zich geen ongevallen voorgedaan.

Arbozaken

Geurreductie

Het bedrijf werkt met 8,2 FTE. Juist door de beperkte grootte van het team is iedereen nauw betrokken bij het realiseren van de geïntegreerde doelstellingen voor arbo en milieu. Het arbo- en veiligheidssysteem is in 2012 opgezet volgens de OHSAS 18001 systematiek. Een en ander houdt in dat er een inventarisatie van alle risico’s is gemaakt. Aan het licht gekomen onvolkomenheden, zijn opgelost. De volgende punten van blijvende aandacht zijn naar voren gekomen: 1 directe persoonlijke veiligheid; 2 geurzaken; 3 brand c.q. explosieveiligheid. De eerste twee punten vereisen dagelijkse aandacht. Bij nieuwe installaties of modificaties wordt consequent rekening gehouden met Arbo technische aspecten en tijd voor voorlichting en onderricht. De brandveiligheid, maar bovenal de betrouwbaarheid van installaties, is in 2012 vergroot door een automatische blusinstallatie aan te leggen in de controle- en schakelruimtes.

Met het realiseren van het “Calcipuls project” verwacht IWE de laatste geuremissie aan de bron te elimineren.

Klachten

12


Geluid

De strenge geluidsnormen in de Wm vergunning worden niet overschreden. De reductie van de geluidsemissie vanuit de slibverwerkingshal blijft echter op het verlanglijstje staan. Het geluidsniveau bij het overdag lossen van vrachtwagens is in overleg met de transporteur aanzienlijk verlaagd. Als project ‘Duurzaam water Eerbeek’ gerealiseerd wordt, vervalt de functie van de biogasmotoren. Daarmee zal de geluidsemissie verder kunnen afnemen. Technische staat

De roestvaststalen slibruimerinstallatie in de voorbezinktank, die door werking van bacteriën defect was geraakt, is volledig gereviseerd. De schroefpers voor de ontwatering van slib is in 2012 grondig gereviseerd. De installatie is verder minstens op niveau gebleven. Een grote opruimactie staat voor 2013 in de planning.

Verklaringen - Aerobe zuivering: biologisch afbraakproces door

-

-

- - -

-

- - - -

- -

bacteriën die zuurstof nodig hebben. Geschikt bij lage temperaturen en voor moeilijk afbreekbaar organisch materiaal. Anaerobe zuivering: biologisch afbraakproces door langzaam groeiende bacteriën onder zuurstofloze omstandigheden, waarbij o.a. methaan ontstaat (vergelijkbaar met moerasgasvorming). Alleen geschikt bij temperatuur 25-37 ºC en voor makkelijk afbreekbare organische vervuiling. Beluchtingsproces: oxidatieproces om H2S (gasvormig zwavelwaterstof) om te zetten in het geurloze Sulfaat (SO4) en om vluchtige organische verbindingen af te breken tot Koolzuur (CO2) en water. Biogasontzwaveling: proces, dat zwavelwaterstof H2S uit het biogas verwijdert. Circulaire (recycling) economie: wijze van gebruik van grondstoffen zodat deze in kringloop blijven. CZV: chemisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid zuurstof die nodig is om de vervuiling in het water af te breken. BZV5: biologisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid zuurstof, die nodig is om de biologische vervuiling binnen 5 dagen af te breken. Effluent: gereinigd water dat de zuivering verlaat. FTE: formatieplaats. Influent: ongereinigd water dat de zuivering binnenkomt. Stakeholders: mensen, bedrijven en overheden met belang bij een goed functionerend bedrijf in hun omgeving als IWE. Dit zijn in dit geval de directe buren van het bedrijfsterrein, de gemeente Brummen, de provincie Gelderland, de aandeelhouders en diverse andere relevante partijen. VE: vervuilingseenheid. 1 VE kost €35,50 WUR: Universiteit Wageningen.

13


HIER WORDT GEÏNVESTEERD IN UW TOEKOMST!

CALCIPULS PROJECT Innovatieve slibverwerking I.p.v. centrale verbranding

Decentrale thermische opwaardering

Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

Het terrein van Industriewater Eerbeek Bedrijfsbezoek:

Wij zijn trots op ons bedrijf en willen u graag kennis laten maken met de wondere wereld van waterzuiveren. Gelieve tijdig contact met ons op te nemen als u het bedrijf wilt bezoeken.

14


“Samenwerken betekent een open blik naar buiten, een ontdekkingstocht naar nieuwe mogelijkheden, innovaties ondersteunen en zelf initiatieven ontplooien. IWE voelt zich ‘rijk’ met haar visionaire aandeelhouders, die het belang van maatschappelijk relevant ondernemen ten volle onderschrijven.”

15


Industriewater Eerbeek B.V. Kanaalweg 8a

In het logo van IWE is een otter verwerkt.

Postbus 13

De otter, ambassadeur van het zoetwater-

6960 AA Eerbeek T (0313) 670 470 F (0313) 670 479

milieu, is een nijver en inventief dier. In alle opzichten een rolmodel voor een gezonde leefomgeving, waarin economie en milieu in balans zijn.

Industriewater en het milieu

Recommend Documents