Milieu en ruimte in het buitengebied
Milieu en ruimte in het buitengebied
mr. P.P.A. Bodden mr. T.J.H. Verstappen mr. H.J.M. Wingens mr. T.H.H.A. van der Schoot (eindredactie)
milieu en ruimte in het buitengebied Berghauser Pont Publishing Postbus 14580 1001 LB Amsterdam www.berghauserpont.nl
Grafisch vormgeving: Zedline Druk: Scan Laser BV, Zaandam
1ste druk 2013 ISBN: 978-94-91073-68-7 NUR: 823
© 2013 Berghauser Pont Publishing
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg besteed is, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele (druk) fouten en onvolledigheden, noch voor gevolgen hiervan.
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced in any form, by print, photo print, microfilm or any other means, without the publishers prior written pemission.
VOORWOORD
Voorwoord In dit deel van de serie Ruimtelijk Relevant staat de relatie tussen milieu en ruimte in het buitengebied centraal. Landbouw, natuur en diverse ‘rode functies’ strijden om de ruimte in het buitengebied. Bij het schrijven van dit boek hebben wij het bestemmingsplan voor het buitengebied voor ogen gehouden. Een beschrijving van álle thema’s die op het snijvlak tussen milieu en ruimte in het buitengebied spelen, gaat het bestek van dit boek echter te buiten. Bij de afbakening hebben we ons laten leiden door de actuele ontwikkelingen in het recht en de ervaringen die wij ten aanzien van die ontwikkelingen binnen de praktijkgroepen Overheid en Agribusiness & Landelijk gebied van Hekkelman Advocaten met bestemmingsplannen voor het buitengebied hebben opgedaan. Na een inleidend hoofdstuk over ruimtelijk relevante regels voor het buitengebied komen achtereenvolgens de thema’s milieueffectrapportage, natuurbescherming (en stikstofdepositie), spuitzones, geurhinder van dierenverblijven en de ‘plattelandswoning’ aan bod. Wij hebben de kopij afgerond op 1 maart 2013. Ontwikkelingen van nadien zijn dus niet meegenomen. Nijmegen, 8 maart 2013 P.P.A. Bodden T.J.H. Verstappen H.J.M. Wingens
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
v
VOORWOORD
vi
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
INHOUD
Inhoud Voorwoord
v
Lijst van afkortingen
xiii
1
Ruimtelijk relevante regels voor het buitengebied
1.1 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.4 1.5 1.6
Inleiding Beleid Normstelling: de bevoegdheden van de gemeente Het bestemmingsplan De beheersverordening Normstelling: de bevoegdheden van de provincie en het Rijk De provinciale ruimtelijke verordening; provinciale belangen De provinciale ruimtelijke verordening; een goede ruimtelijke ordening Voorwaardelijke verplichting
1.7
2
Milieueffectrapportage en het bestemmingsplan voor het buitengebied
2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4
Inleiding Het instrument van de milieueffectrapportage Wettelijk kader: Europese en Nederlandse m.e.r.-regeling Inleiding Besluit-m.e.r. en besluit-m.e.r.-beoordeling: de systematiek Plan-m.e.r.-plicht ex artikel 7.2 lid 2 Wet milieubeheer Toepassing: de plan-m.e.r.-plicht ex artikel 7.2 lid 2 Wet milieubeheer ter zake van een bestemmingsplan voor het buitengebied dat bouwblokken legt ten behoeve van de veehouderij 2.3.5 Plan-m.e.r.-plicht ex artikel 7.2a lid 1 Wet milieubeheer 2.3.6 Provinciale m.e.r.-plicht 2.3.7 De omgevingsvergunning waarmee van het bestemmingsplan (of de beheersverordening) wordt afgeweken en de plan-m.e.r.plicht
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
1 1 1 2 2 6 8 11 14 17
19 19 19 21 21 21 24
28 33 33
34
vii
INHOUD
2.3.7.1 Plan-m.e.r.-plichtig ex artikel 7.2 Wet milieubeheer? 2.3.7.2 Plan-m.e.r.-plichtig ex artikel 7.2a Wet milieubeheer? 2.4 Cumulatie van m.e.r.-plichten 2.5 Eén-op-één-inpassing 2.5.1 Eén-op-één-inpassing: oud recht 2.5.2 Eén-op-één-inpassing: huidig recht 2.6 M.e.r.-procedures 2.6.1 De (uitgebreide) plan-m.e.r.-procedure 2.6.2 Doorwerking plan-MER in het plan: verruimde beslissingsgrondslag? 2.6.3 ‘Besluitblokkerende werking’ en beroepsmogelijkheid
3
Bescherming Natura 2000- gebieden en bestemmingsplan
3.1 Systematiek en afbakening 3.2 Vergunning 3.2.1 Vergunningplicht 3.2.2 Aanhaken omgevingsvergunning 3.2.3 Bestaand gebruik 3.2.4 Bestaande rechten 3.3 Plantoets 3.3.1 Welke plannen en besluiten? 3.3.2 Werkingssfeer 3.3.3 Voortoets 3.3.4 Passende beoordeling 3.3.5 Toetsing ADC-criteria 3.4 Referentiekader plantoets 3.5 Beoordeling voorgenomen plan 3.6 Passende beoordeling bij plan 3.6.1 Inhoud 3.6.1.1 Instandhoudingsdoelstellingen 3.6.1.2 Kritische depositiewaarden 3.6.1.3 Afstand 3.6.1.4 Geen drempelwaarde/getalsmatige grens 3.6.1.5 Mitigerende maatregelen
viii
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
34 36 38 38 38 42 42 43 44 46
47 47 48 48 49 51 52 55 55 56 58 60 62 64 68 71 71 71 73 74 77 77
INHOUD
3.6.1.6 Cumulatieve effecten 3.6.2 Plan-m.e.r.-plicht 3.7 Mitigerende maatregelen in plan 3.7.1 Beoordeling mitigerende maatregelen 3.7.2 Saldering 3.7.2.1 Saldering bij plannen 3.7.2.2 Voorwaarden voor salderen 3.7.2.3 Depositiebank 3.7.3 Ruimtelijk relevant? 3.8 Wetswijziging Crisis- en herstelwet 3.8.1 Inleiding 3.8.2 Geen toename per saldo: geen passende beoordeling voor vergunningverlening nodig 3.8.3 Geen toename per saldo: geen passende beoordeling voor plan nodig 3.8.4 Mogelijk nieuw referentiekader plannen 3.8.5 Nieuwe referentiedatum
4
Gewasbestrijdingsmiddelen en bestemmingsplan (spuitzone)
4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.3.6
Drift Geen wettelijk regime Inleiding Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden Lozingenbesluit open teelt en veehouderij VNG-brochure ‘Bedrijven en milieuzonering’ (2009) Buitenwettelijke documenten Een goede ruimtelijke ordening Afstand, open teelt en gevoelige objecten Afstand Open teelt Wanneer spuitzone voor teelt- en kweekactiviteiten? Vanaf waar spuitzone meten? Gevoelige objecten Civielrechtelijke overeenkomsten
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
78 78 79 79 81 81 82 84 85 86 86 87 88 89 89
91 91 91 91 91 92 92 92 93 94 94 94 95 97 98 99
ix
INHOUD
4.4 Afwijkingsmogelijkheden 4.4.1 Inleiding 4.4.2 Wijze en frequentie van spuiten 4.4.2.1 Soort bestrijdingsmiddel en frequentie van spuiten 4.4.2.2 Hoeveelheid bestrijdingsmiddel 4.4.2.3 Wijze van spuiten 4.4.3 Type gewas 4.4.3.1 Inleiding 4.4.3.2 Bloembollen 4.4.3.3 Heesters 4.4.3.4 Fruitbomen 4.4.3.5 Vaste planten met beperkte hoogte 4.4.3.6 Grasland en akkerbouw 4.4.4 Windsingel of groenhaag 4.4.4.1 Inleiding 4.4.4.2 Vastgelegd in bestemmingsplan 4.4.4.3 Toereikend onderzoek emissiereducerend effect 4.4.4.4 Andere afschermende voorziening 4.4.5 Sloot of watergang 4.4.6 Windrichting 4.4.7 Gehinderden 4.4.8 Reeds gevoelig object op kortere afstand dan 50 meter
5
117 5.1 Inleiding 117 5.2 Wet geurhinder en veehouderij 117 5.2.1 Geurgevoelig object 117 5.2.2 Normen 120 5.3 Geurverordening; terughoudende toetsing en beleidsvrijheid 122 5.4 ‘Omgekeerde werking’? 126 5.5 Niet enkel geurgevoelige objecten 131 5.6 Technische maatregelen 132
x
Geurhinder van dierenverblijven
100 100 101 101 102 102 104 104 104 105 105 106 106 107 107 107 110 111 112 113 113 114
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
INHOUD
6
De plattelandswoning
6.1 6.2 6.3 6.3.1 6.3.2
Inleiding De probleemstelling en achtergronden De wettelijke regeling Illegaal gebruik in algemene zin De plattelandswoning
Trefwoordenregister
135 135 135 139 139 141 145
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
xi
INHOUD
xii
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
LIJST VAN AFKORTINGEN
Lijst van afkortingen AB ABRvS Activiteitenbesluit AMvB art. Awb Besluit m.e.r. B&W Bor BR Bro Chw Commissie m.e.r. EEG EU GS HvJ EG HvJ EU HR HRL
JM jo KDW MenR MER m.e.r. M.e.r.-richtlijn
m.nt.
Rechtspraak Bestuursrecht Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State Acitviteitenbesluit milieubeheer algemene maatregel van bestuur artikel(en) Algemene wet bestuursrecht Besluit milieueffectrapportage (college van) burgemeester en wethouders Besluit omgevingsrecht Bouwrecht Besluit ruimtelijke ordening Crisis- en herstelwet Commissie voor de milieueffectrapportage Europese Economische Gemeenschap Europese Unie (college van) gedeputeerde staten Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen Hof van Justitie van de Europese Unie Hoge Raad der Nederlanden Habitatrichtlijn; Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (PbEG 1992, L 206/7) Jurisprudentie Milieurecht juncto kritische depositiewaarden Milieu & Recht milieueffectrapport milieueffectrapportage Richtlijn 2011/92/EU van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2011 betreffende de milieueffect beoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (codificatie) (PbEU 2012, L 26/1) met noot
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED
xiii
LIJST VAN AFKORTINGEN
MvT Nbw ouE PS RB r.o. Smb-richtlijn
Stb. TBR TNO VNG VRL
Vvgb Vz. ABRvS Wabo Wm Wro WRO
xiv
memorie van toelichting Natuurbeschermingswet 1998 odour unit provinciale staten rechtbank rechtsoverweging(en) Richtlijn 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma’s (PbEG 2001, L 197/30) Staatsblad Tijdschrift voor Bouwrecht Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuur wetenschappelijk Onderzoek Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vogelrichtlijn; Richtlijn 2009/147/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 november 2009 inzake het behoud van de vogelstand (PbEU 2010, L 20/7) verklaring van geen bedenkingen voorzitter van de ABRvS Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wet milieubeheer Wet ruimtelijke ordening Wet op de Ruimtelijke Ordening
RUIMTELIJK RELEVANT MILIEU EN RUIMTE IN HET BUITENGEBIED