Huisdieren in het ziekenhuis, een riskante operatie? Dr. Dasja Pajkrt, kinderarts-infectioloog Emma Kinderziekenhuis AMC Juni 2007
(Huis)dieren in een ziekenhuis • •
•
•
In Nederland heel ongebruikelijk en grote weerstand: “waar is dat nou voor nodig??” In Emma Kinderziekenhuis in AMC in Amsterdam reeds vele jaren (jaren 70): normaalste zaak van de wereld, kinderboerderijdieren komen wekelijks op bezoek Zo gewoon dat het niet te achterhalen is hoe samenwerking tot stand is gekomen (documentatie niet te vinden in AMC) Sinds 2005 ook toegestaan om eigen huisdieren op bezoek te laten komen
1
Bewezen gunstig effect? • •
Studies of rapporten zijn vaak in diergeneeskundige bladen Veel case reports, geen randomized control trials.
•
Echter heel moeilijk om gunstig effect te meten, grote studies nodig, in Nederland (nog) niet uitgezocht.
•
Geen hard bewijs, maar wel “clues” beschikbaar!
Somatische effecten:
– Hondenbezitters hebben vaker een lagere bloeddruk – Het kijken naar een aquarium vol tropische vissen doet de bloeddruk dalen – Huisdierbezitters leven gemiddeld 1 jaar langer na ontslag uit ziekenhuis dan niet-huisdierbezitters in USA – Animal Assisted Therapy regelmatig toegepast bij autistiforme stoornissen – Zwemmen met dolfijnen: syndroom van Down en autistiforme stoornis
Bron: Google!!
2
Emotionele en psychologische effecten: – Meer empathie (kinderen met huisdieren leren om meer empathie te tonen voor andere mensen) – Patienten met laag zelfbeeld en psychiatrische stoornis: • focus minder op zichzelf maar meer op huisdier • huisdier zorgt ervoor dat je met hem praat • dier neemt je zoals je bent, onvoorwaardelijk – Verzorging, aaibaarheidsfactor, sociaal karakter – Onafhankelijk welk dier, goed contact belangrijkst! – Voor kinderen opgenomen in ziekenhuis: aandacht afgeleid van hun eigen ziekte/situatie en thuisssituatie wordt zo veel mogelijk nagebootst! (Naast andere maatregelen zoals lounge, tienerkeuken of bioscoop)
Riskante operatie: Gevaren voor patiënten? •
•
•
Vaak immuungecompromiteerde patiënten (Intensive care, neonaten, oncologische patienten, afweerstoornis, orgaantransplantatie) Onderliggend lijden Hart-, long-, nierafwijkingen, patiënten zonder milt, diabetes mellitus, auto-immuunziekte Infectiegevaar veel groter dan buiten ziekenhuis (andere bacteriën dan buiten ziekenhuis, patiënten dicht op elkaar: grote kans op kruisbesmetting)
3
Wat zijn de directe gevaren? • • •
Trauma: bijtwonden, krabben, trappen door grotere dieren Allergie: hond- en kattenharen Infecties: zoönose
Gasten in het EmmaKinderzieknhuis • •
Kinderboerderijdieren: konijn, hamster, cavia, geiten, kippen, poezen, honden Eigenhuisdieren: hond, poes, konijn, cavia, hamster
4
Verschillende micro-organisme gekweekt uit 50 honden- en 57 kattenbeten
Talan, et al. N Engl J Med 1999; 85-92
Bijtwonden • • • •
¼ miljoen mensen (met name kinderen) worden jaarlijks gebeten door honden in UK Echter slechts 2 ½ van de 100.000 personen heeft medische opname nodig Aantal doden 7/100 miljoen inwoners, 57% van de overledenen zijn < 10 jaar. Vaak slechte afloop die worden onthouden en gepubliceerd
Morgan et al: BMJ 2007: 334:413-417
5
Bijtwonden (hond en kat)
• • • •
Capnocytophaga canimorsus, Pasteurella multocida, Stapylococcen en anaeroben (hond en kat) Tetanus (hond) Rabies (ontwikkelingslanden) Echter kans op bijtwonden in ziekenhuis is heel klein (dieren zijn onder toezicht)
Krabwonden • • • •
•
Katten en kleine poesje: Bartonella henselae (kattenkrabziekte) Met name jonge poesjes < 6 maanden (bijt of krab) Gezonde mensen: Lymfklierontsteking van drainerend station (oksel) Immuungecompromiteerd (chemotherapie, orgaantransplantatie): bacillary angiomatosis (bloederige cystes in huid maar ook cerebraal) Besluit: geen jonge dieren bij ziekenhuisbezoek
6
Allergie • •
Komt uiteraard veelvuldig en kan hooikoorts-achtige klachten veroorzaken Voordat dieren binnen gelaten kunnen worden moet een uitgebreid vraaggesprek met patiënten, familie en kamergenoten plaats hebben gevonden
•
Risico op allergie is aanwezig doch wel vermijdbaar.
Zoönose: •
•
• •
Ziekten die overgedragen worden (op natuurlijke wijze, dus zonder bijten of krabben) van dier op mens. Zoönosen kunnen worden veroorzaakt door diverse (vaak onzichtbare) ziekteverwekkers, zoals bacteriën, virussen en parasieten De ziekte is afhankelijk van het dier dat in de buurt is van de gastheer Overdracht: via lucht, direct contact, contact met uitwerpselen of door stekende of bloedzuigende insecten (teken, vlooien, luizen)
7
•
Mijten (scabies of schurft): hond, kat en konijn,niet te voorkomen maar is zeer zeldzaam en weinig morbiditeit
•
Lint- en spoelwormen: vooral jonge honden (besmetting via uitwerpselen), kan voorkomen worden door wormenkuur bij hond en kat
•
Toxoplasma gondii: overdracht via uitwerpselen van katten, consumptie onverhit vlees en via baarmoeder naar foetus (bij gezonde mensne weinig ziekteverschijnselen, bij immuungecompromiteerde patienten en ongeboren kind: ernstige ziekteverschijnselen)
•
Ringworm (schimmel Trichophyton): met name perzische katten maar ander katten ook
•
Kattenkrabziekte (Bartonella henselae)
•
Vlooien en teken: Ziekte van Lyme (Borrelia burgdorferi)
•
MRSA van koeien maar ook overdracht via kat
•
Salmonella typhi en typhimurium, Campylobacter jejuni (kippen en gevogelte), Yersinia pseudotuberculosis en Y. pestis!! (wilde knaagdieren maar ook hond en kat doorgegeven door vlooien)
•
H5N1 (vogelgriep): kippen, vogels (direct contact, maar ook uitwerpselen zijn besmettelijk)
8
Echter: In vele jaren van (huis) dierbezoeken hebben wij nog geen bijt-of krabwonden, allergie of zoönose bemerkt!!
Regels voor (huis)dieren bezoek • • • • • • • • • •
Alleen kleine dieren: hond kat, konijn, geen vogels of reptielen of grote dieren Geen jonge dieren Patient is niet allergisch voor dier Volledig gevaccineerd (verklaring dierenarts), ontwormd en zonder vlooien, teken of wonden Dieren met ongeschikt karakter worden uitgesloten Dieren komen en gaan met ouders/verzorgers, altijd onder toezicht Verantwoordelijkheid ligt bij ouders en patienten bij huisdierbezoek Immuungecompromiteerde patiënten en in isolatie zijn uitgesloten Dieren niet op de kamers maar in speelkamer Na afloop goed handen wassen
9
