HET LAATSTE NUMMER! EEN NIEUWE FNV Vakbondsfusie gaat door. OUDE BOND VERDWIJNT Sterke sector bouw terug. WK QATAR 2022 Dodental blijft stijgen

JAARGANG 7 | NUMMER 5 | DECEMBER 2014

MAGAZINE VOOR LEDEN VAN

HET LAATSTE NUMMER! EEN NIEUWE FNV Vakbondsfusie gaat door

606504.indd 1

OUDE BOND VERDWIJNT Sterke sector bouw terug

WK QATAR 2022 Dodental blijft stijgen

3-12-2014 16:47:31

MAAK UW COLLEGA LID! EN ONTVANG ZELF 10 EURO.

NU DE EERSTE 4 MAANDEN 25 EURO Voor reguliere contributiebedragen kijk op fnvbouw.nl/contributie

JA, IK WORD LID VAN FNV BOUW! WERKNEMERSGEGEVENS Voorletters:

WERKGEVERSGEGEVENS m/v

Werkt bij:

BETAALWIJZE Ik betaal met een doorlopende machtiging en geef FNV Bouw toestemming om maandelijks de contributie door mijn bank van mijn rekening af te laten schrijven.

Naam:

Postcode:

Adres:

Plaats:

Rekeningnummer (IBAN):

Postcode en plaats:

Beroep:

BIC (voor buitenlandse rekening):

E-mail adres:

NIEUW LID AANGEMELD DOOR

Datum

Geboortedatum:

Naam:

Plaats

Nationaliteit:

Lidnummer:

Handtekening

Voor het aanmelden van een nieuw lid krijg ik €10,– gestort op rekening:

Ik betaal per acceptgirokaart (toeslag verschuldigd)

PRIVACY STATEMENT Door uw e-mail adres te geven, stemt u in met het privacy statement van FNV Bouw (fnvbouw.nl/privacy).

Rekeningnummer (IBAN):

Wij informeren u uiterlijk 5 dagen van tevoren over de datum van de eerste SEPA afschrijving. Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze binnen 8 weken laten terugboeken.

Opsturen in een envelop (postzegel niet nodig) naar: FNV Bouw t.a.v. ledenadministratie, Antwoordnummer 13, 3440 VB Woerden

13-900

Vragen? Bel 0900 368 2689 (lokaal tarief)

611455.indd 2

3-12-2014 12:31:12

coverbeeld Djanko

Casco

Inhoud

Laatste Casco

In dit nummer

Dit is het laatste nummer van Casco. Door de fusie per 1 januari tussen de vakcentrale en de FNV-bonden Bouw, Bondgenoten, Abvakabo en Sport houdt FNV Bouw als bond op te bestaan. Voortaan is bouw een sector binnen de nieuwe, ongedeelde FNV.

06 De fusie gaat door!

Op 26 november klonk het laatste jawoord dat nog nodig was. Die nieuwe, ongedeelde FNV komt er op 1 januari 2015.

08 ‘We gaan ertegenaan’

Fusievoorvechter Ruud Baars van FNV Bouw is er klaar voor: “Nu kunnen we eindelijk de FNV echt gaan versterken.”

Met FNV Bouw verdwijnt ook Casco. Bij de nieuwe FNV hoort een nieuw blad. De voorbereidingen daarvoor zijn in een gevorderd stadium. Het valt te zijner tijd bij u in de bus. Intussen kunt u het nieuws van de FNV en de ontwikkelingen rond de fusie volgen via de website fnvbouw.nl. In deze Casco kunt u lezen over de laatste stappen die nodig waren om tot de nieuwe FNV te komen. Daarnaast vindt u de gebruikelijke artikelen en rubrieken over de bouw en aanverwante sectoren.

09 U bent gewaarschuwd!

Een strijdbare FNV-voorzitter Ton Heerts waarschuwt werkgevers, regering en ‘Brussel’ alvast: “U hoort nog van ons!”

17 Dodental stijgt in Qatar

Werk aan de winkel in Qatar voor het WK 2022. Maar heel gevaarlijk werk, zo stelde een internationale vakbondsdelegatie vast.

De redactie van Casco bedankt u voor het lezen van ons magazine in de afgelopen zeven jaargangen. Wij – naast ondergetekende met name Marlous Brand en Charlie Schuurman – hebben het blad met veel plezier voor u gemaakt en hopen dat u het ook met plezier hebt gelezen. Peter van der Aa, hoofdredacteur

Charley Ramdas vicevoorzitter Naar een nieuwe toekomst Op een avond in november neem ik plaats aan de keukentafel om deze column te schrijven. Plotseling realiseer ik me dat het mijn laatste is voor FNV Bouw. Het congres van FNV Bondgenoten heeft in de herkansing alsnog ingestemd met de fusie waardoor de nieuwe FNV tot stand komt. Dat betekent het einde van FNV Bouw op 1 januari 2015. Het is echt anders als je je allerlaatste column voor Casco schrijft. Te anders. Onze bond lijkt soms op een grote familie. En bij een fusie word je lid van een nog grotere familie. Dat vraagt van iedereen om uit zijn ‘comfortzone’ te komen. Dus ook voor mij. Ik zeg niet dat alles bij FNV Bouw vlekkeloos verloopt, maar wel dat veel mensen die er actief zijn er als het ware mee zijn vergroeid. We voelen ons er thuis en hebben een gezamenlijk verleden. De fusie vraagt van ons daar afscheid van te nemen. Het loslaten van vertrouwde banden en zekerheden doet iedereen op zijn eigen manier. De één ziet mogelijkheden voor een lang gekoesterde ambitie; de ander had aanzien en positie en is bezorgd om die kwijt te raken. Een derde was erg gehecht aan vertrouwde mensen in de eigen omgeving. Maar een fusie maakt een stevige en voortvarende samenwerking gemakkelijker. Binnen de verschillende bonden bestaat een enorme deskundigheid en ervaring op diverse terreinen. De krachtenbundeling en kruisbestuiving openen de weg naar de vakbeweging van de toekomst. Ik merk dat ik langzaam uit m’n ‘comfortzone’ begin te geraken en klaar ben voor een nieuwe verbintenis en een nieuwe toekomst. DECEMBER 2014

606513.indd 3

3

3-12-2014 16:48:15

Keet

Casco

Trevi in de steigers

Foutje, bedankt!

De misschien wel beroemdste waterspuit ter wereld, de Trevifontein in Rome, staat in de steigers. De pompen staan de komende twee jaar uit omdat het kunstwerk de grootste renovatie sinds de bouw in 1762 ondergaat. Vaklieden die nog het meest weg hebben van professoren in witte pakken, verwijderen heel voorzichtig onder meer de kalklaag van de fontein. Ze maken de beelden schoon en controleren de stalen ankers die het kunstwerk op zijn plaats houden. Tijdens de werkzaamheden kan het publiek nog wel een glimp van de fontein opvangen dankzij een speciale loopbrug die over het waterbekken is gelegd. FOTO BDU

Het lijkt een slechte Belgenmop, maar niets is minder waar. In Antwerpen is een pand onbewoonbaar verklaard doordat overijverige bouwvakkers enkele draagmuren weg hadden geslagen. Hierdoor ontstond het gevaar dat de complete voorgevel van het meerdere verdiepingen tellende pand in zou storten. Uit voorzorg heeft de brandweer daarom de bewoners gesommeerd hun woning te verlaten en elders onderdak te zoeken. Zelf voelden de bewoners van de eerste verdieping al wat nattigheid toen uit het niets hun kroonluchter naar beneden kwam, zo vertelden ze aan dagblad Het Nieuwsblad. Voorlopig is het pand gestut.

Cursus ‘je eigen grafkist maken’ Het was een vreemde, doch mooie opdracht die Huub Wullems van TAST Meubel Maken vorig jaar kreeg: het maken van een grafkist. Maar juist het bijzondere ervan bleef hangen en nu geeft hij cursussen aan mensen die onder zijn begeleiding hun eigen kist willen maken. “Mensen die weten dat ze binnenkort zullen overlijden, regelen vaak zelf de muziek en de bloemen voor hun uitvaart. Dus waarom niet je eigen kist maken als je daar nog toe in staat bent?”, zegt hij tegen Dichtbij.nl. Wullems vindt dat goed aansluiten bij de huidige tijdgeest waarin mensen heel anders dan vroeger met de dood omgaan. Op zijn website is zijn verhaal over de opdracht en een interview met Dichtbij.nl te lezen: tastmeubelmaken.nl.

4

603522.indd 4

Chinese bouwers levend verbrand Enkele woedende inwoners van een klein Chinees dorp in de zuidelijke provincie Yunnan hebben uit woede over een bouwproject vier bouwvakkers levend verbrand. Dat meldt onder meer het Nederlands Dagblad. De dorpelingen liggen al lange tijd overhoop met een projectontwikkelaar die, volgens de dorpsbewoners, te weinig compensatie heeft betaald voor de grond die de mensen af moesten staan voor een grootschalig bouwproject. Tijdens de climax van het conflict gingen honderden dorpelingen de mensen van de projectontwikkelaar te lijf met allerlei gereedschappen, aldus de autoriteiten. Daarbij kwamen uiteindelijk vier bouwvakkers door verbranding om het leven. In totaal vielen er acht doden, onder wie ook twee dorpelingen. Niet bekend is of de daders zijn opgepakt, noch of ze voor hun daden gestraft zijn.

DECEMBER 2014

3-12-2014 16:45:52

Casco

Balen van nieuwe uiterlijk van Bob Misschien wel de bekendste bouwvakker aller tijden krijgt een makeover. Bob de Bouwer, het olijke, dikke ventje met tuinbroek en opvallende gele helm is niet meer van deze tijd. Althans, dat vinden animators van Mattel, het bedrijf dat ook bekend is van de Barbie. De nieuwe Bob de Bouwer is slanker, heeft straks een veiligheidsbroek aan, draagt een hip horloge en heeft grote bruine ogen, in plaats van zwarte kraaloogjes. De gele helm blijft wel, maar de werkwijze van Bob wordt ook aangepast. Zo zal hij zijn ontwerpen in de computer maken en krijgt zijn omgeving ook een ander aanzien. Tot afgrijzen van de vele fans. Die hielden meer van de oude Bob en vragen zich daarnaast af hoe ze de veranderingen uit moeten leggen aan hun kinderen. Maar kritiek of niet, de nieuwe Bob komt er en is vanaf volgend jaar op de buis te zien. FOTO GOOGLE IMAGES

Keet

Helpende hand kost klauwen met geld Een directeur van een Eindhovens bouwbedrijf kan een forse boete tegemoet zien omdat zijn zoontje een handje hielp op een bouwplaats. De jongen werd aangetroffen door de Inspectie SZW toen hij met helm op en veiligheidslaarzen aan een slang vasthield, terwijl er beton gestort werd. Het kind was volgens de dienst aan het werk. Dat de jongen met zijn vader mee was, maakt de Inspectie niets uit. “Als je met je vader naar kantoor gaat en je drukt op het kopieerapparaat, dan is er geen sprake van gevaar”, zegt een woordvoerder in het Eindhovens Dagblad. “Maar een bouwplaats is een plek waar vaak ongelukken gebeuren.” FOTO SXC

Rechter veroordeelt slecht gedrag Woningstichting Den Helder en de gemeente werken nauw samen in hun strijd tegen woonoverlast. Dat heeft onlangs geleid tot een opmerkelijke rechtzaak. Daarin bedong de corporatie dit keer eens geen uitzetting van een huurster die voor veel overlast zorgde. In plaats daarvan werd haar een gedragsverandering opgelegd door de rechtbank Noord-Holland. De inwoonster van Den Helder verwaarloosde haar tuin en parkeerde bovendien haar auto erin, tot grote ergernis van de buurtbewoners die geregeld aan de bel trokken bij Woningstichting Den Helder en de gemeente. Omdat dit weinig uithaalde werd de vrouw voor de rechter gedaagd, en met succes. Ze mag haar auto niet meer in de tuin parkeren en moet het perkje bovendien een opknapbeurt geven. Doet ze dit niet, dan wordt haar een dwangsom van 50 euro per dag opgelegd. Daarnaast draaide de vrouw op voor de proceskosten, aldus Denhelderactueel.nl. De aanpak kan op veel sympathie rekenen. Temeer omdat het uitzetten van huurders die overlast veroorzaken vaak geen goede oplossing is. Zij komen geregeld nog verder in de problemen omdat ze nergens naartoe kunnen en daarom niet zelden dakloos raken. Ook kost het aanleggen van een dossier dat nodig is voor uitzetting veel tijd en vooral geduld van slachtoffers en omwonenden. DECEMBER 2014

603522.indd 5

Man rijdt bouwput in Een 83-jarige man uit Boxtel is met zijn auto een bouwput ingereden. Hoewel alle wegen rondom de werkzaamheden netjes afgesloten waren, wist de man zijn voertuig via de stoep en een voortuin langs de opgebroken weg te manoeuvreren. Hij verloor daarbij de macht over het stuur. Gelukkig raakte er niemand gewond. Terwijl zijn auto met een takelwagen werd afgevoerd, kon de bejaarde man wel zijn rijbewijs inleveren bij de politie, zo meldt de NOS. 5

3-12-2014 16:46:00

tekst Peter van der Aa beeld ANP/Martin de Bouter

Vernieuwing

Casco

Fusie maakt de nieuwe FNV toekomstbestendig Sinds 26 november weten we het zeker: de fusie gaat door. Ook het congres van FNV Bondgenoten gaf op die dag met grote meerderheid groen licht. Per 1 januari fuseert FNV Bouw met Bondgenoten, Abvakabo, Sport en de vakcentrale. Er ontstaat dan een nieuwe, ongedeelde FNV. Op maandag 6 oktober zei het congres van FNV Bouw al volmondig ‘ja’ tegen de fusie. Ook de andere betrokken bonden stemden daar in die week mee in, met uitzondering van FNV Bondgenoten. Daar was net geen tweederde meerderheid voor het fusiebesluit. Dat was een grote teleurstelling; de fusie leek daardoor van de baan. De redding kwam echter al heel spoedig van de achterban van FNV Bondgenoten zelf. Die

vroeg het bondsbestuur de voorgenomen besluitvorming uitvoerig nader toe te lichten om alle onduidelijkheden weg te nemen, een nieuw congres te organiseren en het fusievoorstel daar opnieuw te behandelen. Dat gebeurde op 26 november. Toen stemde Bondgenoten alsnog met grote meerderheid met de fusie in. Dat betekent dus alsnog het tot stand komen van een nieuwe, ongedeelde FNV per 1 januari 2015.

Bijna 100 jaar Het betekent ook dat FNV Bouw als bond per 1 januari wordt opgeheven, maar als sterke sector terugkomt binnen de nieuwe FNV. De bond heeft bijna honderd jaar bestaan. Als oprichtingsmoment wordt 1917 aangehouden, toen diverse katholieke beroepsbonden fuseerden tot de Rooms-Katholieke Bouwvakarbeidersbond St. Joseph, de latere Bouw- en Houtbond NKV.

FNV-voorzitter Ton Heerts feliciteert het bestuur van FNV Bondgenoten nadat het congres alsnog met de fusie heeft ingestemd.

6

611191.indd 2

DECEMBER 2014

3-12-2014 16:52:44

Casco

Vernieuwing

breuk, maar ze zetten ook de vakbeweging op het spoor naar een nieuwe toekomst. Op een bijeenkomst begin december 2011 in Dalfsen omarmden de bondsvoorzitters het voorstel van de verkenners. In een volgende fase werd het plan onder leiding van (toen nog) PvdA-Tweede Kamerlid Jetta Klijnsma verder uitgewerkt.

Ongedeelde bond

Op 6 oktober gaf het congres van FNV Bouw al groen licht voor de nieuwe FNV.

Twee jaar later, in 1919, zetten de socialistische beroepsbonden eenzelfde stap en richtten de Algemeene Nederlandsche Bouwvakarbeidersbond op, de latere Bouwbond NVV. Beide organisaties bestreden elkaar lange tijd, maar zochten in de tweede helft van de vorige eeuw steeds meer toenadering. Dat leidde er uiteindelijk toe dat zij begin jaren zeventig besloten te gaan samenwonen in een nieuw hoofdkantoor in Woerden. Op 1 januari 1982 fuseerden zij tot de Bouw- en Houtbond FNV, die halverwege het jaar 2000 zijn naam wijzigde en FNV Bouw ging heten.

Moderniseren De afgelopen tien, vijftien jaar ging het bergafwaarts met het ledental van de bond. Dat had te maken met het sterk afnemen van de echte bouwvakkerspopulatie. Door nieuwe (prefab) bouwmethoden, het opkomen van zzp’ers en migranten, verdwenen steeds meer traditionele bouwvakkers van de bouwplaats. Daar kwam vervolgens ook nog eens een hardnekkige economische crisis overheen. Daardoor daalde het ledenbestand van de bond verder en nam de vakbondsmacht af. Al jaren was het idee dat de bond moest moderniseren om nieuwe groepen werknemers te kunnen organiseren en ook jongeren weer te interesseren voor het bondslidmaatschap. Niet alleen FNV Bouw, ook de andere bonden voelden de noodzaak om de bakens te verzetten en beter aan te sluiten bij de veranderde samenleving en de veranderende arbeidsmarkt. DECEMBER 2014

611191.indd 3

Verkenners Het moment om daar ook echt werk van te maken, kwam in 2011. In dat jaar ontstond diepe verdeeldheid binnen de FNV over het pensioenakkoord dat was gesloten tussen vakbeweging, werkgevers en kabinet. Toen de FNV zelfs dreigde te splijten, werd externe hulp ingeroepen. Twee ‘verkenners’, Herman Wijffels en Han Noten, werd gevraagd de FNV te adviseren. Zij stelden vast dat het pensioenakkoord wel de aanleiding was tot het conflict in de FNV, maar dat daar diepere oorzaken aan ten grondslag lagen. Dat leidde tot het advies de organisatie ingrijpend te wijzigen en een nieuwe vakbeweging op te richten. Met hun plan voorkwamen Wijffels en Noten niet alleen een

Sindsdien is hard gewerkt aan het voorbereiden en opzetten van de nieuwe, ongedeelde bond, waaraan voorlopig FNV Bouw, FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV, FNV Sport en de vakcentrale meedoen. Samen vormen zij veruit het grootste deel van alle FNV-leden. Als zelfstandige organisaties heffen ze zichzelf op. De kleinere bonden die binnen de FNV opereren, blijven zelfstandig maar kunnen in een later stadium alsnog tot de nieuwe bond toetreden.

Dichtbij de leden De nieuwe FNV gaat bestaan uit duidelijk herkenbare, sterke sectoren, waarvan Bouw er één is. Die is er straks voor alle werknemers die op de bouwplaats te vinden zijn en kan daardoor weer méér vakbondsmacht genereren. Verder wordt een stevige lokale structuur georganiseerd, zodat de bond ook in de gemeenten de belangen van de leden kan behartigen. Ook komen er in het land 35 vakbondshuizen. Op die manier komt de FNV dichter bij de leden, hun werkplek en hun woonomgeving. De nieuwe bond is klaar voor de toekomst. ●

Een grote meerderheid stemde vóór op het congres van FNV Bouw.

7

3-12-2014 16:53:00

Interview

tekst Peter van der Aa beeld Martin de Bouter

Casco

‘Wat we bereiken komt niet zomaar aanwaaien’ “We gaan ertegenaan. Nu kunnen we de FNV echt versterken”, zegt algemeen secretaris Ruud Baars van FNV Bouw. De fusievoorvechter klinkt strijdbaar nu de kogel door de kerk is en de nieuwe FNV er komt. FNV Bouw gaat op 1 januari samen met Abvakabo, Bondgenoten, Sport en de vakcentrale. “Hierdoor is de toekomst van de vakbeweging veiliggesteld”, aldus Baars. De datum van 26 oktober was cruciaal. Op die dag congresseerde FNV Bondgenoten opnieuw over de fusieplannen, nadat anderhalve maand eerder de tweederde meerderheid net niet was gehaald. Baars had dit keer wel een positief besluit verwacht 8

610640.indd 2

en zijn gevoel kwam uit. “Maar evengoed wel een opluchting hoor”, zegt hij. “Als dit proces was mislukt, waren we voor jaren op onszelf teruggeworpen geraakt en waren we op den duur geen factor van betekenis meer geweest.”

Enorme versterking Hij schetst hoe in enkele tientallen jaren tijd de echte bouwvakkerspopulatie op de bouwplaats is teruggelopen van 250 duizend naar 100 duizend werknemers. Dat kwam door de crisis, maar ook door innovatie, door de toename van het aantal zzp’ers en door migranten. Die nieuwe groepen werden niet door FNV Bouw georganiseerd. “Nu kunnen we ons gaan richten op iedereen die op de bouwplaats rondloopt. Daarmee versterken we onszelf enorm.” Door de ongedeelde FNV, die op 1 januari ontstaat, kan de vakbeweging meer als een

eenheid gaan optreden. Baars: “Onze grootste opdracht is actie ondernemen tegen de ontgroening en vergrijzing van de FNV. We moeten weer aantrekkelijk worden voor jongeren. Zodat het ledental en de organisatiegraad gaan toenemen. Niet-leden moeten zich realiseren dat alles wat we bereiken, niet zomaar komt aanwaaien. Daar is vakbondsmacht voor nodig. Die moet je meehelpen creëren door je aan te sluiten.”

Gemengde gevoelens Blij zijn met de fusie is één ding, maar hoe staat Ruud Baars tegenover het opheffen van FNV Bouw? “Met gemengde gevoelens”, zegt hij. “We nemen afscheid van een prachtige bond met een typische eigen cultuur. Maar aan de andere kant: die verdwijnt niet echt. In een sterke bouwsector vinden we straks FNV Bouw weer terug. Daar kan die cultuur blijven voortbestaan.” ● DECEMBER 2014

3-12-2014 16:50:47

tekst Brenda Heidinga beeld Martin de Bouter

Casco

Interview

‘Eén FNV wordt meer zichtbaar en herkenbaar’ “Ontzettend trots”, is FNV-voorzitter Ton Heerts. “Op die duizenden leden, kaderleden, medewerkers en bestuurders die hier keihard voor gewerkt hebben. Per 1 januari is de FNV niet meer gedeeld, maar zijn Bouw, Abvakabo, Bondgenoten, Sport en de vakcentrale samen de ongedeelde, nieuwe FNV.” Vanzelfsprekend zat Heerts in de zaal tijdens de stemming op het congres van FNV Bondgenoten op 26 november: “Ik was opgelucht dat we ons, na een moeilijke periode, hebben herpakt in het belang van onze leden. Door de ruim 90 procent voorstemmers kun je nu echt zeggen dat een overgrote meerderheid de plannen ondersteunt. Als één sterke vakbond staan we nu nog sterker.”

Dichterbij de leden Heerts denkt dat leden snel het verschil zullen merken. “Door de omvorming naar sectoren zal de FNV meer zichtbaar en herkenbaar worden. De FNV telt 1,1 miljoen leden en bij hen komen we straks dichter te staan. Vooral in de regio zal dat zichtbaar zijn. Doordat gemeenten meer taken rond de zorg en werk moeten overnemen van het rijk, is onze inzet daar heel hard nodig.”

Over grenzen heen Het belang van een sterke vakbeweging is groter dan ooit. “We leven in een wereld waarin bedrijven over grenzen heen opereren. Den Haag en Brussel zitten ook niet stil. Daarnaast gaan werkgevers steeds creatiever om met cao’s. Kijk maar naar de schokkende resultaten die het team naleving en handhaving ons bracht. Cao’s worden uitgehold, er is uitbuiting van werknemers en er komen steeds meer vormen van schijnconstructies. In bepaalde sectoren, zoals bijvoorbeeld de steigerbouw, wordt de cao vaak niet nageleefd. In totaal steken werkgevers miljarden in eigen zak. Daarnaast is er ook enorme verdringing op de arbeidsmarkt

waarbij onzeker, onderbetaald en zelfs onbetaald werk steeds vaker voorkomt. Dat is zeer schadelijk voor de Nederlandse arbeidsmarkt.”

Onrecht en ongelijkheid Volgens Heerts gaan leden in de nieuwe FNV meer samen op in de bestrijding van onrecht en ongelijkheid. Het gaat om gewoon een echte baan, op alle niveaus. “De FNV gaat zich sterker inzetten tegen misstanden, met meer zeggenschap voor de leden. En ik zeg het maar alvast tegen Den Haag, Brussel, alle werkgevers en gemeenten: U hoort nog van ons.” ●

Vaktrots en vakmanschap De FNV blijft vechten voor de rechten van werkenden, van hen die willen werken en van hen die gewerkt hebben. Dat zal nu efficiënter gebeuren, vanuit herkenbare sectoren. Heerts: “We willen terug naar vaktrots en vakmanschap. Dat doe je het dichtst bij de sector. Bijvoorbeeld met FNV Bouw of FNV Transport, daar voelen leden zich goed bij. Zo komen er ook minstens 35 vakbondshuizen in het land, waarmee onze aanwezigheid in de regio wordt versterkt. En er komen lokale netwerken die op plaatselijk niveau specifieker te werk kunnen gaan. Ook komt er een kantoor in Den Haag waardoor de FNV nog meer bovenop de politiek zit.” DECEMBER 2014

610643.indd 3

Ton Heerts: “Ik zeg alvast tegen Brussel, Den Haag, alle werkgevers en gemeenten: U hoort nog van ons.”

9

3-12-2014 16:51:23

tekst Marlous Brand beeld Hollandse Hoogte/Dorothee Nijland

Huurders

Casco

Bewonersgroep neemt wijk in eigen beheer Pioniers die het heft in eigen hand nemen. Dat zijn de toekomstige bewoners van het Ubuntuplein in Zutphen. Drie woningcorporaties, diverse banken, pensioenfondsen en zorgverzekeraars wilden of konden de bewoners niet helpen bij het realiseren van hun droom. Daarom strijden zij nu zelf, verenigd in een wooncoöperatie, voor de realisatie van hún Ubuntuplein. Een boodschap voor de oudere buurvrouw, samen de gedeelde tuin winterproof maken, een lastminuteoppas als zich een spoedsituatie voordoet. Beter een goede buur dan een verre vriend, volgens het spreekwoord. Het dorpsgevoel is iets wat mensen in toenemende mate opzoeken. Zeker degenen die vooruitkijken en zich afvragen: waar wil ik wonen in de herfst van mijn leven? Het resultaat zijn wooncoöperaties waarin huurders en kopers zelf hun huisvesting organiseren.

De Derde Fase Sinds 2004 wordt in Zutphen gewerkt aan het toekomstige Ubuntuplein. Het initiatief

kwam van een groep mensen die zich De Derde Fase noemden. Zij wilden een woonomgeving ontwikkelen voor 50-plussers; een levendig buurtje, vlak bij het stadscentrum, met een rijk sociaal en cultureel leven en – met het oog op de toekomst – de noodzakelijke voorzieningen op rollatorafstand. Behalve wonen moesten mensen er ook kunnen werken. Met name degenen aan het eind van hun carrière moeten op het Ubuntuplein de uitdagingen kunnen oppakken om datgene te gaan ondernemen, waar ze hun hele leven eigenlijk nooit aan toe zijn gekomen. Eindelijk dat ene bedrijfje opstarten of meer doen met de hobby die helaas nooit werk

geworden was. Vooral in die begindagen ging het om actieve en fitte vijftigers die samen zinvol oud wilden worden en zich voorbereidden op een toekomst waarin de zorg onvermijdelijk zal verschralen en steeds meer op de schouders van de sociale omgeving zal neerkomen. Helaas verliep de planvorming niet zoals gehoopt. Gemeente Zutphen koppelde De Derde Fase aan projectontwikkelaar Proper Stok en bouwer Heijmans en wees een stuk grond aan, maar daar bleef het bij. Ook de drie woningcorporaties die zich achtereenvolgens bij de plannen aansloten, vielen weer weg door de crisis en veranderde wetgeving. Met als gevolg dat tot op de dag van vandaag de schop nog altijd niet de grond in is gegaan.

Het initiatief groeit

Artist impression van het toekomstige Ubuntuplein, pal achter station Zutphen.

10

610076.indd 2

De animo van potentiële bewoners voor het plein bleek echter bijzonder groot. In de loop der jaren sloten twee andere bewonersgroepen zich bij De Derde Fase aan: de Naobers, eveneens een groep 50-plussers, en Rowida, een bewonersvereniging met voornamelijk jonge gezinnen. Daarmee werd het Ubuntuplein een echt meergeneratiewonenproject. Met elkaar, verenigd in een wooncoöperatie die straks ook het wijkje zal beheren, zetten zij zich in om het Ubuntuplein mogelijk te maken. Het plan omvat inmiddels 220 woningen (koop, sociale huur en vrije sector), werkruimten, een gezondheidscentrum, een kleinschalige versmarkt en een grand café. Dit alles gesitueerd rond twee binnenpleiDECEMBER 2014

3-12-2014 16:49:41

Casco

Huurders

bijvoorbeeld kreeg op gegeven moment een beroerte. Vanuit mijn ervaring als fysiotherapeut heb ik hem toen begeleid, maar ik heb toentertijd ook via de kruipruimte een babyfoon aangelegd zodat hij mij ‘s nachts altijd kon bereiken. Let wel, dat was natuurlijk vóór het tijdperk van de mobiele telefoon. Maar goed, zo deed je dus veel dingen samen. Ik heb de voorbereidingen en bouw van de wijk meegemaakt en daar uiteindelijk achttien jaar met veel plezier gewoond.”

Sociale huurwoningen

Het toekomstige Ubuntuplein omvat behalve levensloopbestendige appartementen ook gezinswoningen.

nen. Daarnaast zal er antroposofische zorg geleverd kunnen worden, onder meer aan de bewoners van de 45 zorgwoningen.

Veranderingen Aart Oosthoek, gepensioneerd fysiotherapeut, is voorzitter van de wooncoöperatie Ubuntuplein en één van de Noabers. “Je leven verandert als je ouder wordt”, verklaart hij zijn wens om op het plein te wonen. “Momenteel ken ik mijn buren en als er wat is, staan we voor elkaar klaar. Maar doorgaans heb je weinig contact. Iets meer samen leven zou ik fijn vinden.” De betrokkenheid bij het project ontstond na zijn scheiding een aantal jaren geleden. Oosthoek: “Op zo’n moment wordt je leven flink door elkaar geschud. Met een paar vrienden van de roeivereniging waar ik actief was, spraken we erover om samen ergens te gaan wonen. Daar is het uiteindelijk nooit van gekomen, maar één persoon uit die groep vertelde over de Noabers. Zij willen een woon-/werkomgeving realiseren waarin je elkaar ondersteunt in het leven, mét behoud van de persoonlijke privacy. Het leek me een leuke groep en ik ben daar blijven hangen.”

de Hilversumse Meent. “Het was een wijk waar iedereen een eigen woning had”, vertelt Oosthoek, “maar dat vooral dreef op de gezamenlijke faciliteiten met een café, werkplaats, gemeenschappelijke tuin et cetera. Wat me daarin het meeste aantrok, was de betrokkenheid bij elkaar. Mijn buurman

Dat het Ubuntuplein door de toekomstige huurders en kopers zelf wordt ontwikkeld is niet ontstaan uit luxe. “In de afgelopen tien jaar hebben we drie woningcorporaties ‘versleten’. Vooral van de laatste die zich bij het project aansloot, Mooiland, hadden we hoge verwachtingen. We hebben ook steeds gedacht dat we hen nodig hadden voor de zeventig sociale huurwoningen die op het project zouden komen. Die woningen waren voor ons gevoel de kern van het plein. De rest zouden we eromheen organiseren. Inmiddels hebben we dat idee bijgesteld. Waar het op neerkomt is dat een woningcorporatie pas iets wil doen als het 100 procent zeker

Centraal wonen Het Ubuntuplein is niet het eerste woonproject waarbij Oosthoek betrokken is. Eind jaren zestig was hij één van de voortrekkers en bewoners van het eerste nieuwbouw en centraal wonenproject van Nederland in DECEMBER 2014

610076.indd 3

Aart Oosthoek: ‘De betrokkenheid bij elkaar als buren, is wat mij zo aantrekt in het woonproject.’

11

3-12-2014 16:49:54

Huurders

Casco

is dat alles doorgaat. Ze mogen geen risico’s nemen. Het contact met Mooiland is niet verbroken, wellicht dat ze op een later moment weer instromen, maar voorlopig kunnen ze niets voor ons betekenen.”

Op zoek naar fondsen Het gevolg was dat Coöperatie Ubuntuplein zelf op zoek moest naar investeerders. Geen van de Nederlandse banken kon de groep helpen, omdat daar een onderpand voor nodig is. “Vandaar dat we nu in gesprek zijn met een buitenlandse investeerder die ons onder gunstige voorwaarden de benodigde 42 miljoen wil lenen”, vervolgt Oosthoek. “Het gaat om een bureau dat investeert in opdracht van onder meer anonieme rijke particulieren en Amerikaanse pensioenfondsen. Wie exact die geldschieters zijn weten we dus niet, maar de transacties en het bureau zelf zijn gebonden aan strenge Europese regelgeving. Daar moeten we dus op vertrouwen. En met ons project krijgt het geld in elk geval een mooie bestemming.” Momenteel loopt een beoordelingsonderzoek naar de coöperatie als lener en het project als betrouwbaar investeringsobject. “Zoals het er nu naar uitziet, zal daar een positief advies uitkomen”, zegt Oosthoek. “Bottleneck is het vereiste deposito van 10 procent. De financier vraagt van ons dat die 4,2 miljoen een jaar lang ergens op een rekening staat als bewijs van ons ‘maatschappelijk draagvlak’. Onze leden hebben een deel hiervan opgebracht, met de gemeente en de projectontwikkelaar is overleg of zij kunnen bijspringen, maar we hebben nog niet de hele 4 miljoen bij elkaar. Frustrerend, want dat bedrag is enkel een soort garantiebewijs.”

Exploitatie “Het voordeel van het in eigen beheer hebben van het Ubuntuplein, is dat de coöperatie straks ook het geheel gaat exploiteren. Van de 180-190 woningen die de coöperatie in bezit krijgt, kunnen wij zelf bepalen wat de huur wordt en hoe vaak deze verhoogd wordt. Een woningcorporatie verhoogt gewoon met de inflatie mee. Ook hebben wij geen overheadkosten en zullen we veel onderhoud zelf uitvoeren, waardoor onze beheerkosten veel lager zijn dan die van een woningcorporatie. Zoals het er nu naar uitziet kunnen we op een gegeven moment de 12

610076.indd 4

De toekomstige bewoners ontmoeten elkaar met enige regelmaat voor overleg over de plannen.

huurverhogingen zelfs stopzetten.” Het wachten is nog op het bij elkaar schrapen van het deposito, maar dan kan de bouw na tien jaar eindelijk beginnen. “We

vertrouwen erop dat de eerste woningen van het project in 2016 worden opgeleverd. Vooral de allereerste initiatiefnemers gun ik dat van harte.” ●

Ubuntuplein Zutphen De naam Ubuntu (spreek uit oe-boen-toe) staat voor een Zuid-Afrikaanse filosofie en heeft vele vertalingen. Waaronder: ‘Eén-zijn’ en ‘Ik ben omdat wij zijn’. De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu gaf ooit de volgende uitleg: “Iemand met ubuntu staat open voor en is toegankelijk voor anderen, wijdt zich aan anderen, voelt zich niet bedreigd door het kunnen van anderen omdat hij of zij genoeg zelfvertrouwen put uit de wetenschap dat hij of zij onderdeel is van een groter geheel en krimpt ineen wanneer anderen worden vernederd of wanneer anderen worden gemarteld of onderdrukt.” (bron: Wikipedia)

Wat wordt er gebouwd? Rondom twee ruime binnentuinen komen honderd levensloopbestendige appartementen voor De Derde Fase, 24 levensloopbestendige appartementen voor de Naobers, 37 appartementen en eengezinswoningen voor Rowida, 45 zorgappartementen en verschillende werk- en atelierruimtes voor de bewoners. Oplevering van de eerste woningen staat gepland voor eind 2016.

DECEMBER 2014

3-12-2014 16:50:05

tekst Marlous Brand beeld stockbeeld Hollandse Hoogte

Casco

Huurders

‘Deze pioniersfase is ontzettend leerzaam’ Vooral in de kleine kernen en dorpen liggen kansen voor de wooncoöperatie. Dat schreef branchevereniging Aedes in reactie op de consultatiebrief van minister Blok over de organisatievorm. Belangrijk is volgens Aedes wel een brede betrokkenheid van de deelnemers. Hoe werkt dat in de praktijk? Marrion Dijkman is een toekomstige bewoonster van het Zutphense Ubuntuplein. Ze zal haar intrek nemen in één van de 37 eengezinswoningen en appartementen die bestemd zijn voor de leden van Rowida, één van de drie bewonersgroepen die samen Cooperatie Ubuntuplein vormen.

Ondersteuning “Toen ik van Rowida hoorde, lag ik in scheiding”, vertelt ze. “Ik moest dus, met mijn twee nog thuiswonende kinderen, op zoek naar woonruimte. Het idee dat ik op het Ubuntuplein niet helemaal alleen hoefde te gaan wonen, sprak me aan. Je zoekt toch een beetje ondersteuning en feedback op zo’n moment.” Geïnteresseerden krijgen bij de bewonersgroep, bedoeld voor gezinnen, eerst een snuffeltijd. Dijkman: “Als het bevalt, word je lid en betaal je een inlegsom. Nu wordt dat geld nog gebruikt om het ontwikkelingstraject te financieren, maar straks wordt het een borgsom voor deelname. Als je ooit verhuist, dan krijg je het terug en legt de nieuwe bewoner het bedrag weer in. Samen draag je op die manier het project.”

wat in zijn of haar vermogen ligt. Bij Rowida is het niet zo dat je per se een bepaald dagdeel actief moet zijn, maar er wordt wel van je verwacht dat je je inzet waar mogelijk.” Op dit moment zijn de bewoners echter vooral druk met de voorbereidingen voor het project. “Zelf ben ik penningmeester”, vertelt Dijkman. “Ik had het niet gedacht, maar ik stort me met veel plezier op statuten en zit achter de microfoon bij een ledenvergadering. Deze hele pioniersfase is soms best eng, maar vooral ook ontzettend leerzaam.”

in een tijdelijk appartement. “Het is heel wat anders dan waar ik naartoe wil, maar dat is een offer dat ik wil brengen, omdat ik straks in een leuk buurtje kom te wonen. Helaas zijn er wel deelnemers die op de wip zitten. Ze moeten hun woning uit of hebben schoolgaande kinderen die vastigheid nodig hebben. Dan kan het frustrerend zijn dat het zo lang duurt.” Toch heeft Dijkman goede hoop dat binnenkort de schop de grond in kan. “We zijn nog niet eerder zo dichtbij geweest als nu. De toekomst ziet er veelbelovend uit.” ●

Veelbelovend Helaas liet de start van de bouw op zich wachten en woont Dijkman nu al twee jaar

Meer weten over Coöperatie Ubuntuplein? Kijk dan op de website ubuntuplein.nl.

Pioniersfase Behalve financieel dragen de bewoners straks ook fysiek bij aan het Ubuntuplein. Dijkman: “Het idee is dat er activiteiten worden georganiseerd om onderling in contact te komen en blijven, en dat we samen het groot onderhoud voor onze rekening gaan nemen. De jongere mensen zullen dan de ladder opgaan en de senioren bakken een taart voor de klussers, geven kinderen bijles of houden de tuin aan kant. Iedereen doet DECEMBER 2014

611175.indd 3

De bewoners gaan straks samen het groot onderhoud van het Ubuntuplein voor hun rekening nemen.

13

3-12-2014 16:52:00

tekst Charlie Schuurman beeld TFD Flooring

Product

Casco

TFD maakt een kunst van kunststof vloeren Bij kunststof vloeren wordt vaak gedacht aan zeil of ander goedkoop materiaal dat snel beschadigd. Dat het heel anders kan, bewijst TFD Floortile uit Dalfsen. Daar laten ze zien dat kunststof helemaal niet voor hout of steen onder hoeft te doen. Sterker nog, de magnetische variant waarvoor het bedrijf een prestigieuze prijs won, kent tal van voordelen ten opzichte van standaard vloerbedekking. In de ontvangstruimte van TFD Floortile staat een imposant lange, houten tafel. Hij wordt omringd door statige, zwarte kasten waarin de verschillende vloerdelen en motieven worden geëtaleerd die het bedrijf aanbiedt. Tussen de kasten, onder buitenlicht simulerende lampen, liggen eveneens verschillende typen vloeren, net als door de rest van het pand. Ze zijn allemaal van

kunststof, maar zijn dankzij de kleur en het reliëf in de stroken haast niet van houten planken, stenen tegels of zelfs van tapijt te onderscheiden. In Dalfsen noemen ze deze ruimte de bibliotheek en daar heeft het inderdaad wel iets van weg. Al betreft het dan wel een sjieke uitvoering. Dat zal bewust zijn, want de bibliotheek neemt direct een hardnekkig vooroordeel over kunststof vloe-

ren weg. Namelijk dat deze goedkoper en kwalitatief minderwaardiger zouden zijn dan bijvoorbeeld hout.

Wat de boer niet kent Dat dit absoluut niet zo hoeft te zijn, bewijst TFD. Dit jaar werd het bedrijf daarvoor beloond met de Tomorrow’s Flooring Award 2014. Deze prestigieuze prijs binnen de vloerenbranche werd binnengesleept dankzij de bijzondere magnetische vloeren die het bedrijf produceert. Aan kwaliteit daarbij geen gebrek. Het bedrijf kiest namelijk bewust voor de beste en zeker niet goedkoopste oplossing. Een filosofie die past bij het familiebedrijf van directeur Rob Toonen, die winst maken niet per se als topprioriteit ziet, maar als bijkomstigheid van hard werken aan een goed product. Die instelling ten spijt, heeft het toch nog betrekkelijk lang geduurd voordat architecten en interieurverzorgers de keuze voor het materiaal durfden te maken. “Want wat de boer niet kent, dat eet hij niet en zo is het eigenlijk ook met kunststof vloeren”, legt operationeel manager Dries Vis uit. “Je kunt wel met een goed product komen, maar daar hoort ook een goed verhaal bij.” En dat hebben ze in Dalfsen. De kunststof vloeren – en zeker de magnetische variant – kennen veel voordelen, al moet je wel met een aantal zaken goed rekening houden.

Makkelijk leggen en uithalen

De vloerdelen zijn eenvoudig te leggen en er weer uit te halen.

14

598683.indd 2

Het grootste voordeel van de magnetische vloer is dat je de stroken, waaruit de vloer bestaat, gemakkelijk kunt verwerken. Nadat DECEMBER 2014

3-12-2014 16:46:44

Casco

Product

Hergebruik

Van de gerecyclede vloerdelen kan Mozeni gemaakt worden, een mozaieken wanddecoratie.

de ondergrond goed geëgaliseerd is, wordt hierop een dun magnetisch folie gelegd. De kunststof stroken kunnen hier, als waren het magneten, op vastgekleefd worden. Daarbij zijn de stroken eenvoudig op maat te snijden met een stanleymes. Lijm is in principe niet nodig, behalve op plekken waar de vloer in het volle zonlicht komt te liggen en dus te maken krijgt met grote temperatuurverschillen. De lijm voorkomt dan het uitzetten en krimpen van de vloerdelen.

Meerdere lagen Maar net als bij de niet-gelijmde stukken, zijn ook deze stroken simpel weer te verwijderen. Dat scheelt bij een eventuele verhuizing niet alleen tijd, maar ook geld. De vloer kan gewoon mee naar de nieuwe locatie. Daarnaast zijn eventueel beschadigde onderdelen goed te vervangen: je legt er gewoon een nieuwe plak in. “Al komt beschadiging vrijwel niet voor”, zo wil Dries Vis ons doen geloven. “Dat komt doordat de vloerelementen een zeer dikke toplaag of beschermlaag hebben. In feite bestaat zo’n element uit meerdere lagen, DECEMBER 2014

598683.indd 3

waarbij de toplaag extra dik is. Die is bij ons 0,7 millimeter in plaats van de 5,5 millimeter bij andere kunststofvloeren. Dat betekent dat de stroken veel beter tegen hoge hakken of het schuiven van stoelen kunnen. Ze raken daardoor minder snel beschadigd.”

Experimenteren met print Het echte geheim van de TFD-vloeren zit echter in de tweede laag. Hierin vormen kleur en reliëf namelijk een soort optische illusie. Dat wil zeggen dat je haast geen onderscheid ziet tussen de kunststof vloerdelen en bijvoorbeeld een houten vloer. “Voel maar eens”, zegt Vis, als hij enkele stroken uit de kasten haalt. Hij heeft gelijk. Het gevoel van zowel de houten als stenen stroken is inderdaad verbluffend en komt heel dicht in de buurt van het nagebootste materiaal. Vis: “Het leuke daarbij is dat je ook kunt experimenteren met print. Een aardig voorbeeld hiervan is een kunststof tegel met een grasprint erop. Die hebben we kort geleden nog in een voetbalkantine gelegd. Superleuk toch?”

De kunststof vloerelementen zijn recyclebaar, maar zelf niet uit hergebruikt materiaal vervaardigd. “Nee, en dat is een bewuste keuze”, zegt Vis. “Bij gerecycled materiaal kun je namelijk niet dezelfde kwaliteit garanderen als bij virgin, of nieuw pvc, zoals dat heet. Je weet immers niet wat erin terecht is gekomen en of dat materiaal nog dezelfde en vooral gewenste kwaliteit oplevert.” Nieuw materiaal gebruiken is echter niet heel duurzaam en dus is TFD continu op zoek naar toepassingen voor de gebruikte vloeren. Door de vloeren een tweede leven te bieden, probeert het bedrijf op mileugebied zeker iets te doen. Mozeni is daar een goed voorbeeld van: een wandbekleding bestaande uit vierkante, kunststoffen mozaïekblokjes die aan weerskanten zijn afgewerkt met aluminium plaatjes. De bedoeling is dat op termijn de oude vloeren worden verwerkt in de blokjes en op die manier dienst gaan doen als deze vorm van wandbekleding (zie kader). Vis: “Door dergelijke producten te ontwikkelen en telkens bezig te zijn met verbetering en vernieuwing proberen we ons te onderscheiden van de concurrentie. Doordat onze producten vanwege onze bedrijfsfilosofie duurder zijn, is dat wel eens lastig. Toch zie je dat kwaliteit altijd boven komt drijven en daar doen we dan ook geen enkele concessie in.” ●

Mozeni-wanddecoratie

Het zou wel eens een nieuwe rage kunnen worden in de wanddecoratie: Mozeni. Het bestaat uit kunststof delen (matten) die op een wand geplakt worden en dus eenvoudig aan te brengen zijn. Op de matten zijn kleine blokjes kunststof aangebracht die aan de voorkant zijn afgewerkt met aluminium. Door verschillende kleuren op het aluminium toe te passen kun je vrijwel alle denkbare patronen en zelfs afbeeldingen op de Mozeni laten drukken. Daarmee kun je ruimtes een heel eigen invulling geven. En ook hier geldt: de afzonderlijke delen zijn te vervangen, dus variatie is alom mogelijk. Voor meer informatie zie: mozeni.nl.

15

3-12-2014 16:46:54

Eén-tweetje

tekst en beeld Johan van Leipsig

Casco

Vraagbaak moet ‘overal’ verstand van hebben Vrijwilligers zijn het fundament van FNV Bouw. Welke functies zijn er allemaal? In deze Casco: de vraagbaak. Belastingen, cao-regelingen, pensioen of werkloosheid. FNV-leden kunnen met al hun klachten en vragen terecht bij hun lokale vraagbaak. In de regio Boxmeer neemt Ronny van Lier (links op foto) die taak al meer dan dertig jaar op zich.

Pensioen Tijdens het ochtendspreekuur stapt voormalig betonbouwer Piet Verdijk (67) binnen. Hij wil het één en ander weten over zijn pensioen. “Hoe zit het straks met mijn eigen 16

611390.indd 2

pensioen als mijn vrouw AOW krijgt en ik vroegtijdig kom te overlijden?”, zo vraagt hij zich af. Vraagbaak Van Lier kan hem er alles over vertellen. “Natuurlijk hopen we dat dat niet het geval zal zijn”, begint hij, “maar dan zouden we bij je pensioenfonds moeten kijken of je jouw nabestaandenpensioen geregeld hebt. Als dat zo is, zal dat op je pensioenoverzicht staan. Er staat dan vermeld dat je vrouw partnerpensioen ontvangt tot zij zelf komt te overlijden. Bovendien krijgt ze via de Sociale Verzekeringsbank nog de helft van de AOW, plus een toeslag. Ze zal dus zeker niet in de kou blijven staan als je je zaakjes goed geregeld hebt!” Verdijk is tevreden: “Kijk, daar heb je wat aan!”

Eerste aanspreekpunt “Mensen komen met allerlei vragen binnen, dus moet ik overal wat vanaf weten”, legt Van Lier uit. “Mochten wij er om welke

reden dan ook niet uitkomen, dan sturen we de kwestie door naar het hoofdkantoor van FNV Bouw in Woerden. Maar in eerste instantie proberen we de leden zelf verder te helpen.” En dat is toch knap, want voormalig schilder en timmerman Van Lier moet als eerste aanspreekpunt dus ‘overal’ verstand van hebben. “Als vraagbaak moet je inderdaad veel weten en jezelf bijscholen. Maar als je interesse in de materie hebt, is het prachtig werk.” ●

Ook als vrijwilliger aan de slag voor de bond? Of hebt u een vraag over uw cao of pensioen? Neem contact op met uw lokale vraagbaak of met de helpdesk van FNV Bouw: 0900 368 26 89.

DECEMBER 2014

3-12-2014 16:53:40

tekst Peter van der Aa beeld ANP

Casco

Inspectiereis

Er is nog niets verbeterd voor WK-bouwers in Qatar Er vallen nog steeds aan de lopende band doden en gewonden in Qatar bij de bouw van voorzieningen voor het WK voetbal in 2022. Dat heeft een internationale vakbondsdelegatie vastgesteld. Algemeen secretaris Ruud Baars van FNV Bouw maakte deel uit van de delegatie en was geschokt over wat hij in het oliestaatje aantrof. “Arbeiders werken en wonen onder mensonterende omstandigheden.” Er is enorm veel werk aan de winkel in Qatar. Naast stadions gaat het voornamelijk om infrastructurele projecten, waarvoor honderdduizenden arbeiders zijn geronseld in landen als India, Nepal, Sri Lanka en Bangladesh. Er is niet veel terechtgekomen van toezeggingen van de regering van Qatar om de misstanden aan te pakken. De internationale vakbondsdelegatie, die dit najaar voor een inspectie naar het Midden-Oosten

reisde, stelde dat vast. Ruud Baars: “Er wordt erg onveilig gewerkt, met tal van ongelukken tot gevolg, vaak dodelijk. De huisvesting van de arbeiders is mensonterend. Ze slapen vaak met zes, zeven man in onooglijke, onhygiënische kamertjes. Daarnaast worden hun paspoorten afgenomen, zodat ze niet weg kunnen. Werknemers mogen zich ook niet organiseren in vakbonden en dat terwijl Qatar alle internationale verdragen

over vakbondsrechten heeft ondertekend. De FNV zoekt uit of Qatar kan worden aangeklaagd bij het Internationale Hof van Justitie in Den Haag wegens schending van mensenrechten.

Migranten in de schulden Volgens Baars krijgen veel werknemers van onderaannemers maar de helft van het loon dat hen was beloofd. “Contracten worden bij aankomst verscheurd en vervangen door slechtere. En veel migranten hebben zich zwaar in de schulden moeten steken om in Qatar te komen. Die mensen kunnen geen kant uit.” De internationale bouwbond BWI heeft inmiddels wat kaderleden uit de betreffende landen opgeleid en getraind om hun collega’s in Qatar bij te staan. De FNV roept opnieuw de FIFA, de KNVB en de Nederlandse regering op Qatar onder druk te zetten om de situatie te verbeteren. ●

Kamervragen De Tweede Kamerleden Servaes, Kerstens en Van Dekken van de PvdA hebben vragen gesteld aan minister Koenders van Buitenlandse Zaken over de misstanden in Qatar. Zij verwijzen daarbij naar de inspectiereis die Ruud Baars van FNV Bouw maakte met een internationale vakbondsdelegatie. Buitenlandse arbeiders werken in Qatar aan voorzieningen voor het WK 2022.

DECEMBER 2014

607307.indd 3

17

3-12-2014 16:48:51

LAAT GEEN GELD LIGGEN!

BELASTINGSERVICE FNV • vult jouw belastingaangifte en toeslagen in • biedt gratis service voor leden door leden • is volgens onafhankelijk onderzoek de beste van Nederland • heeft meer dan 45 jaar ervaring • verwerkt jaarlijks 300.000 aangiftes en 30.000 toeslagen Voor meer informatie: www.fnv.nl/belastingservice

611456.indd 18

3-12-2014 12:31:42

tekst en beeld Pieter Jansen

Casco

Lekker bezig!

Jan Braker, voorman “Dit is Waterfront in Harderwijk. Op deze kade vlakbij het centrum verrijzen in totaal 1.400 woningen. We zijn bezig met de eerste 31 huizen en controleren de maatvoering van de heipalen, zodat de fundering er volgende week opgezet kan worden. Het hele project is prefab: van fundering tot gevelbekleding. Over acht weken krijgen de bewoners de sleutel. Dan is ook de afbouw al klaar. Zelf werk ik al bijna dertig jaar in de bouw en heb het vak flink zien veranderen. Het gaat steeds sneller en steeds meer onderdelen komen kanten-klaar van de fabriek. Door de crisis zijn veel van die fabrieken over de kop gegaan, waardoor de bedrijven die over zijn nu lastig alles op tijd kunnen leveren. Dat is echt een uitdaging voor ons. Als voorman vind ik het leuk dat ik niet alleen maar in de keet zit, maar ook op het werk zelf help. Een uitvoerder die alleen nog maar achter zijn bureau zit, daar doen wij niet aan.” ●

DECEMBER 2014

608245.indd 19

19

4-12-2014 15:37:46

beeld Ton Borsboom

In beeld

20

603519.indd 2

Casco

DECEMBER 2014

4-12-2014 15:34:52

Casco

In beeld

Tweede leven

Op het dak van de A2-tunnel werkt Van Wijk Nieuwegein aan een nieuwe markthal. De dakconstructie van de hal bestaat uit hergebruikte perronkappen van Centraal Station Utrecht, die hier een tweede leven krijgen. De negentiende-eeuwse, gietijzeren stationsoverkappingen werden in 2011 van het station gestript. De geklinknagelde bogen zijn nu op het betonnen tunneldak geplaatst en vormen straks eeen kleine hal van 30 bij 35 meter voor het toekomstige Cultuurplein. Voor de opbouw zijn de stalen spanten gebruikt van de zogenaamde lage delen van spoor 8 en 9, waarbij de meest gebogen kap nog de flauwe bocht van het spoor uit Den Bosch aangeeft. Na het storten van een dik pak grond en de bestrating van het plein, zullen de betonnen zuilen niet meer zichtbaar zijn. ● DECEMBER 2014

603519.indd 3

21

4-12-2014 15:35:08

tekst Pieter Jansen beeld Klaas de Boer

Cursus

Casco

Leren omgaan met Groningse uitbarstingen Zonder het kostbare aardgas uit het noorden van Groningen zou onze economie al snel krakend tot stilstand komen. Maar er is ook een keerzijde: sinds 2012 neemt het aantal aardbevingen in rap tempo toe – net als de schade aan woningen. Het legt de aannemers uit de regio geen windeieren, maar de bouwvakkers die op locatie de herstelwerkzaamheden uitvoeren, krijgen te maken met tranen en veel boosheid. Om daar mee om te leren gaan ontwikkelde Klaas de Boer van Bouwbedrijf De Boer een speciale communicatiecursus voor werknemers. “Stel je dit eens voor”, begtint aannemer Klaas de Boer. “Je huis heeft zoveel schade opgelopen dat het grondig versterkt moet worden. Een paar dagen voordat je met de schade-expert en aannemer de details gaat doorspreken, gaat opeens de telefoon. Een makelaar vertelt dat hij langs zal komen om je woning te taxeren om te bepalen of versterken ‘nog wel de moeite waard is’. Via de telefoon! Dit gebeurt echt. Deze mevrouw in kwestie belde me anderhalf uur geleden op. Ze is helemaal radeloos en in tranen. Dat zijn wel de gevallen waarbij ik ook met mijn handen in het haar zit: hoe krijg ik deze mevrouw nou weer blij?”

Frustraties

Scheuren in de muur. Mensen worden er boos en verdrietig van.

22

607992.indd 2

Voor inwoners van Noordoost-Groningen zijn dergelijke onpersoonlijke telefoontjes dagelijkse realiteit. Sinds 2012 neemt het aantal aardbevingen als gevolg van de gaswinning in het gebied flink toe en de bevingen zelf worden steeds krachtiger. Huiseigenaren zijn veelal boos en voelen zich onbegrepen. Die frustratie uit zich niet alleen naar de NAM of Den Haag als ‘schuldigen’. In de praktijk krijgen ook de bouwers die de schade komen herstellen het één en ander over zich heen. “Dat is goed te begrijpen”, zegt De Boer. “Als wij als aannemer langskomen voor een normale klus – een aanbouw of nieuwe badkamer – dan staan de mensen ons met open armen en koffie op te wachten. Maar in dit geval komen er bouwvakkers, steigers en DECEMBER 2014

4-12-2014 15:36:56

Casco

Cursus

Tijdens de cursus wordt gewerkt met praktijkvoorbeelden die de cursisten zelf inbrengen.

stofwolken aan, zonder dat bewoners erom gevraagd hebben. Dat is een grote inbreuk op de privacy en het woongenot.” En dus hebben bouwvakkers in het noorden regelmatig te maken met emotionele mensen die ofwel boos of verdrietig zijn.

Geen communicatiedeskundigen “Voor een timmerman of een stukadoor is dat vaak lastig, zij hebben nooit geleerd hoe ze hiermee om moeten gaan.” Daarom bedacht Klaas de Boer met collega Henk Schipper een communicatiecursus voor bouwvakkers. De Boer, al dertig jaar in de bouw en zelf ook gedupeerde, snapt de emoties maar al te goed. “Maar timmerlieden zijn doorgaans geen communicatiedeskundigen. Daarom willen we ze handvatten geven om om te gaan met deze mensen. We willen geen psychologen van ze maken en ook geen maatschappelijk werkers, maar we willen bouwers wel een inkijkje geven in de gevoelens achter de scheuren in de muren. Dus leren we ze beter met de emoties en frustraties omgaan.”

heeft ook scheuren die steeds groter worden. “Normaal gesproken denk je niet echt na over hoe je reageert, maar door de cursus doe ik dat nu wel. We hebben het gehad over typen personen en hoe die op elkaar reageren. Ikzelf ben van het type vuur: enthousiast, vol van ideeën, maar kan ook wat bazig uit de hoek komen. Door de cursus leer je rustig te blijven, dat je eerst goed moet luisteren voordat je reageert.”

Praktijkvoorbeelden In de cursus, een aangepaste versie van een bestaande cursus communicatievaardigheden, wordt niet gewerkt met rollenspellen, maar vooral met praktijkvoorbeelden die door de bouwers zelf worden ingebracht. En voorbeelden van schrijnende gevallen zijn er genoeg. Bronsema: “Een stel had net spaargeld gestoken in een splinternieuwe badkamer. Een half jaar later zitten de scheuren in de tegels. Dat maken we allemaal weer netjes, maar overlast is er toch. Ze moeten weer thuisblijven en zitten in de rommel.”

Type vuur

Afstand

Bart Bronsema is werkvoorbereider en zat in de eerste groep van twaalf cursisten. Hij werkt zowel op kantoor als buiten en komt veel in aanraking met gedupeerden. Zoals de meesten van zijn collega’s kent hij ook de keerzijde van het wonen in het noorden van het land – zijn eigen huis in Middelstum

Een reden voor de woede bij gedupeerden is ook de manier waarop de NAM te werk gaat, vooral bij de zware gevallen. Klaas de Boer: “De NAM staat op afstand. Mij zien ze als een vertrouwenspersoon. Ik ben wel eens bij gesprekken met gedupeerden met ernstige schade. Een expert gooit dan zonder emotie

DECEMBER 2014

607992.indd 3

alle technische feiten op tafel en zegt dat mensen drie maanden hun huis uit moeten voor de renovatie. Ik probeer dan achteraf alles rustig en in jip-en-janneketaal uit te leggen. Mensen snappen het niet, je zit aan hun huis, hun veilige plek. Waarom moet ik drie maanden mijn huis uit, wat gaan jullie dan allemaal doen? Op die vragen willen ze een antwoord.”

Wereld van verschil Toch is de NAM wel blij met de cursus van De Boer. “De NAM noemt het een geweldig idee. Zij zien ook wel dat dit gevoelige materie is en dat er soms dingen misgaan.” Het zou daarom ook goed zijn als veel meer bouwers in de regio de cursus doen, denkt De Boer. “We zijn ook bezig om dat te stimuleren.” Het gaat soms om kleine dingen. De Boer: “Het begrijpen van de angsten van mensen. Iemand die vertwijfeld vraagt of die schoorsteen nog wel veilig is, heeft echt angst. Een timmerman die zegt ‘ik ben hier om te timmeren, geen idee’, wekt alleen maar woede op bij de mensen. Zo’n timmerman moet leren dat hij ook kan zeggen ‘het is niet mijn vak, maar zal ik iemand vragen om te komen kijken?’ Dat maakt al een wereld van verschil.” ●

23

4-12-2014 15:37:06

Sectornieuws

Casco

7 miljoen voor timmersector

Actiebereidheid in mortel groot

Er komt zeven miljoen euro beschikbaar voor het sectorplan Timmerindustrie. De overheid betaalt bijna drie miljoen; werkgevers en bonden nog eens vier miljoen. Het geld gaat onder meer naar scholing om mensen aan het werk te houden. De sector is hard geraakt door de crisis. Bestuurder Hans Crombeen van FNV Bouw noemt het ‘goed nieuws’ dat het sectorplan is goedgekeurd. “We hopen dat we hiermee de negatieve spiraal kunnen doorbreken en dat vooral jongeren weer in onze sector aan de slag kunnen.” FOTO CHRIS PENNARTS

FNV Bouw heeft de weerstandskas geopend voor de mortelsector. Dat betekent dat leden die staken een dagvergoeding ontvangen van de bond. De werkgevers kapten onlangs de caoonderhandelingen af. Ze praten niet verder terwijl de werknemers al sinds 2013 geen cao meer hebben. Op drukbezochte bondsbijeenkomsten, hebben de mortelwerknemers er geen misverstand over laten bestaan dat ze willen knokken voor een goede cao en als het moet zelfs gaan staken. De werkgevers kunnen een ultimatum van de bond tegemoet zien.

Gevaarlijke streken met asbest Er wordt nog steeds gevaarlijk omgesprongen met asbest. Bedrijven die asbest verwijderen en hun certificaat kwijtraken omdat ze zich niet aan de regels houden, kunnen met een nieuwe bv een nieuw certificaat aanvragen. Dat speelt fraude in de kaart, vindt FNV Bouw. De overheid moet ervoor zorgen dat een sanctie ook echt wordt uitgevoerd. Asbest is kankerverwekkend en twintig jaar geleden al verboden. Er bestaan strenge regels voor het verwijderen ervan. Sloopbedrijven moeten daarvoor een speciaal certificaat behalen. Als ze de regels aan hun laars lappen, kan hun vergunning worden ingetrokken. Dat heeft echter weinig zin als sancties gemakkelijk te omzeilen zijn. FOTO MARTIN DE BOUTER

24

606125.indd 4

Nieuwe bouw-cao nog heel ver weg De standpunten van werkgevers en werknemers over een nieuwe bouw-cao liggen mijlenver uit elkaar. Werkgevers vinden dat er flink in de arbeidsvoorwaarden moet worden gesneden. FNV Bouw wil een fatsoenlijke loonsverhoging van 3 procent (of 900 euro), terwijl de werkgevers eventueel het netto loon wat willen verhogen als werknemers van alles inleveren. Ook willen ze verruiming van arbeidstijden (tot twaalf uur per dag en met zaterdag als normale werkdag), inperking van reisurenvergoeding en behoud van allerlei constructies met goedkope flexkrachten. Allemaal plannen die voor FNV Bouw onacceptabel zijn. De bond bezoekt overal bouwplaatsen om met zoveel mogelijk werknemers te overleggen over de stand van zaken. In december zijn er nog twee gespreksrondes over de cao. Volg de ontwikkelingen op fnvbouw.nl.

DECEMBER 2014

4-12-2014 15:35:57

Casco

‘Ontluisterend’ beeld van corporaties Wanbestuur, bestuurscrisis en financieel mismanagement, waren enkele trefwoorden uit het eindrapport ‘Ver van huis’ dat de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties dit najaar publiceerde. “Veel was al bekend, maar het is toch ontluisterend als je het zo allemaal op een rijtje ziet”, zegt bestuurder Janna Mud van FNV Bouw. Zij constateert dat huurders en personeel van woningcorporaties de dupe zijn van de schandalen en fraudezaken. Mud onderschrijft de conclusie dat er steviger controle en beheer nodig is. “Maar laten we daarin niet doorschieten met als gevolg nieuwe hoge kostenstijgingen, waardoor de huurders en het personeel weer het kind van de rekening worden.” FOTO ANP

Sectornieuws

Imago bouw is zo slecht nog niet Het imago van de bouwarbeidsmarkt valt erg mee, blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy. Ondanks crisis en grote werkloosheid blijven veel Nederlanders positief over werken in de bouw. Uit het onderzoek onder driehonderd Nederlandse huishoudens blijkt een redelijk groot deel van de bevolking (30 procent) positief over werken in de bouw. De grootste groep (49 procent) neemt een neutrale houding aan. Opmerkelijk is dat maar 13 procent echt negatief is over het werken in de bouw. Zij voeren met name als redenen het harde werken en de hoge werkloosheid aan. FOTO CHRIS PENNARTS

Groeiplan meubel en interieurbouw Met bijdragen van de overheid ontwikkelt de Stichting Scholing en Werkgelegenheid Meubel (SSWM) initiatieven om een brug te slaan tussen deze crisistijd en het verwachte toekomstig herstel van de branche. Het GroeiPlan Meubel & Interieurbouw is er om bedrijven en medewerkers te ondersteunen. Onderdelen daarvan zijn een begeleidingstraject ‘van werk naar werk’, diverse cursussen en opleidingspakketten, een monitor voor de inrichting van een gezondheidsbeleid en ervaringscertificaat-trajecten om inzicht te krijgen in kennis, vaardigheden en doorgroeimogelijkheden van medewerkers. De komende tijd worden nieuwe diensten aan het plan toegevoegd. Zie: sswm.nl/groeiplan FOTO CHRIS PENNARTS

Schijnconstructies slopen arbeidsmarkt Werkgevers drukken miljarden achterover door werknemers in allerlei schijnconstructies te laten werken. Dat zegt FNV-voorzitter Ton Heerts. “Het gaat”, aldus Heerts, “om schimmige uitzendconstructies en werken zonder loon.” Ook in de bouw komt dit in toenemende mate voor. Maar ook wordt, zoals in de steigerbouw, de cao domweg niet nageleefd. Heerts: “Het wordt tijd dat werkgevers niet langer de kop in het zand steken, maar hun verantwoordelijkheid weer nemen. Want door deze nadruk op alleen maar geld, geld en nog eens geld, gaan de arbeidsmarkt en onze verzorgingsstaat kapot.”

DECEMBER 2014

606125.indd 5

25

4-12-2014 15:36:13

tekst FNV Formaat beeld Chris Pennarts

Koplopers

Casco

Duurzaam bouwen met plezier en passie Er moet in hoog tempo duurzamer worden gebouwd. ‘Koplopers’ in de bouw nemen het voortouw. Hun werknemers hebben daarvoor nieuwe vaardigheden nodig en moeten voortdurend bijblijven. Het project Kennispartner helpt hen daarbij. Onder druk van Europese doelstellingen voor 2020 moet er in hoog tempo duurzamer gebouwd en verbouwd worden. Naast de technische kennis, hebben werknemers daarvoor ook andere vaardigheden nodig. Zij moeten meer samenwerken in teamverband, kwaliteitsgericht werken en verantwoordelijkheid nemen. Het project Kennispartner ondersteunt koplopers in de bouwsector met vooruitgang op het gebied van duurzaamheid, samenwerken en arbeidsmarktvraagstukken.

Plezier en passie Een praktijkvoorbeeld is het Willemskwartier in Nijmegen, dat is gerenoveerd naar energielabel B. De bewoners en opdrachtgever Portaal hebben het plezier en de passie van de vakmensen in dit project geroemd. De renovatie is uitgevoerd door GrootOnderhoud. Dit is een samenwerkingsverband tussen verschillende bouwgerelateerde bedrijven die hebben geïnvesteerd in een andere werkwijze waarbij de inbreng en de samenwerking van de vakmensen voorop staat.

Gemeenschappelijk doel Een belangrijk nieuw aspect van dit project is dat de kennis en kunde van alle medewerkers centraal staan. Er wordt geïnvesteerd in de competenties van de vakmensen en in hun onderlinge samenwerking. Een belangrijk resultaat is dat de medewerkers met plezier en passie hun vakmanschap inzetten en verder uitbouwen. Dit maakt duurzaam bouwen ook echt duurzaam. De bij het project betrokken vakmensen hebben zelf aangegeven dat zij heel graag op deze wijze willen blijven werken. Met alle 26

610339.indd 2

partners samen aan één gemeenschappelijk doel, namelijk het tevreden stellen van de klanten.

Voldoende mensen De benodigde gekwalificeerde vaklieden moeten er natuurlijk wel zijn. Om aan de behoefte aan goede mensen tegemoet te komen, heeft het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds (O&O-fonds) van de bedrijfstak bouw de arbeidsmarktparticipatie hoog op de kennisagenda gezet. Hoe zorgen we voor voldoende duurzaam inzetbare medewerkers met de juiste competenties? SBRCURnet ondersteunt praktijkprojecten van koplopers om op dit gebied stappen te maken. De resultaten daarvan worden breed in de bouwsector gedeeld, zodat andere organisaties en bedrijven geïnspireerd raken en geïnformeerd worden. Het uiteindelijk doel is dat steeds meer organisaties hiermee aan de slag gaan. Voortdurende competentie-ontwikkeling op alle niveaus binnen de organisatie, met een duurzaam gebouwde omgeving als doel. Hiervoor is samenwerking binnen de organisatie en tussen organisaties onderling natuurlijk keihard nodig. Koplopersbedrijven stimuleren medewerkersparticipatie, doen aan voortdurend leren, en pakken vernieuwing op hun eigen wijze aan.

Beter luisteren Duurzaam bouwen gaat uit van actief betrokken vakmensen die meedenken over wat er nodig is om het werk tot een succes te maken en over wat er beter of anders kan. Daar hoort ook bij dat die werknemers zich

blijven ontwikkelen in nieuwe bouwtechnieken en methoden, en in het verbeteren van de samenwerking met collega’s op de bouwplaats. Bovendien moeten zij nog beter luisteren naar de wensen van de klant.

Jaarlijkse verplichting Het functioneringsgesprek is bij uitstek geschikt om over de ontwikkeling van de vakman te praten. Als je aan medewerkers in de bouw vraagt of zij jaarlijks een functioneringsgesprek met hun leidinggevende hebben, krijg je vaak te horen dat zij dat al jaren niet meer hebben gehad. Of dat de nadruk in zo’n gesprek sterk ligt op beoordeling. Veel bouwplaatsmedewerkers zien op tegen een functioneringsgesprek. Zij laten het over zich heen komen en bereiden zich niet of nauwelijks voor. Veel leidinggevenden zien het als een jaarlijkse verplichting en vinden het niet leuk om mensen te moeten beoordelen.

Afspraken maken In een ideale situatie bereiden leidinggevende en werknemer zich terdege voor op het functioneringsgesprek en zorgen ervoor dat het ook echt een dialoog wordt. Daarin worden onder meer afspraken gemaakt over de inhoud van het werk, de samenwerking met anderen en de scholing. En natuurlijk wordt ook besproken hoe de medewerker het de afgelopen periode heeft gedaan. Het uitgangspunt is echter niet het beoordelen maar de ontwikkeling van de medewerker. Wat kan en wil hij het komende jaar bijdragen aan het bedrijf? Wat heeft hij nodig om met plezier en gezond DECEMBER 2014

4-12-2014 15:40:24

Casco

Koplopers

Er moet in hoog tempo duurzaam worden gebouwd.

te kunnen werken? Zo’n gesprek kan heel goed zonder ingewikkeld en uitgebreid formulier. De leidinggevenden moeten worden getraind in het vergroten van hun gespreksvaardigheden. Hoe voer je een uitnodigend gesprek waarbij de medewerker een actieve gesprekspartner wordt? Voor een breed draagvlak is het nodig en zinvol de ondernemingsraad of een medewerkersvertegenwoordiging bij het gesprek over een nieuwe gesprekscyclus te betrekken. De OR heeft instemmingsrecht en weet wat er leeft onder de medewerkers. Medewerkersparticipatie is hoe dan ook een belangrijk kenmerk van iedere koploper. ● DECEMBER 2014

610339.indd 3

VORM de toekomst Bouwbedrijf VORM in Papendrecht ontwikkelde de methode BeterBouwenDoeJeSamen, hét lerende platform om slimmer, beter en efficiënter te bouwen. De methode heeft op de bouwplaats gezorgd voor een hogere betrokkenheid en tevredenheid van de vakmensen. Met aandacht voor en waardering van de werknemers worden ze uitgedaagd om met plezier en passie spraakmakende prestaties neer te zetten. Bij VORM heeft men inmiddels besloten om alle projecten voortaan op deze wijze uit te voeren. Daarnaast gaat men nog meer aandacht schenken aan vitale medewerkers die duurzaam inzetbaar zijn om de klanten van het bouwbedrijf optimaal te kunnen blijven bedienen. Niet voor niets heeft VORM de slogan ‘VORM de toekomst’.

27

4-12-2014 15:40:34

N

Th

Met

laat u deze winter niet in de kou staan...

prob

ther

Idea

han voet

U ku

Kleu

Echt lederen jas met capuchon! Deze jas voor hem en haar zit als gegoten. Het soepele leer omsluit uw lichaam, zodat kou geen kans meer krijgt om door te dringen. Deze lederen jas met capuchon en imitatie bontkraag is voorzien van twee diepe zakken, één binnenzak en een unisex sluiting. Maattabel Maat Heren Maat M 50 Maat L 52 Maat XL 54 Maat XXL 56

Dames 38/40 42/44 46/48 50/52

Valt klein - gelieve één maat groter te bestellen dan u gewend bent.

€ 10,korting!

Van € 49,99 voor

€ 39,99 Bestellen zoals het u uitkomt, 24 uur per dag / 7 dagen in de week! Bestel via internet met de advertentiecode agca04 :

www.garantomatic.nl/megasale 611457.indd 28

Ook geschikt voor heren! 14 dagen bedenktijd 100% Geld Terug Garantie! Zie: www.garantomatic.nl/retour

0900-999 00 22

Of telefonisch: Vermeld aan de telefoniste de code agca04 !

24 uur per dag telefonisch bestellen! Voor vragen bereikbaar van ma t/m vr tussen 09.00 en 17.00 uur

(€ 1,- per gesprek)

Met een gerust hart achteraf betalen!

Gebruik de bestelbon hiernaast. De postzegel betalen wij voor u! Of per post:

4-12-2014 15:37:01

Nooit meer koude handen en voeten

Thermohandschoenen en -sokken Met deze thermohandschoenen en -sokken zijn temperaturen onder nul geen probleem meer. Speciaal ontwikkeld door NASA voor de ruimtevaart. Dit speciale

Van € 14,99 voor

€ 11,99

1

€ 3,-

thermomateriaal is superlicht en dun en houdt uw handen en voeten heerlijk warm.

paar

korting!

Ideaal ook voor sport. Dit draagt u gewoon onder uw eigen sokken, kousen en handschoenen. Trek de thermohandschoenen en -sokken aan als uw handen en voeten lekker warm zijn. Het thermomateriaal houdt deze warmte namelijk vast. U kunt de handschoenen en sokken gewoon in de wasmachine wassen.

Gemakkelijke instap!

2

Van € 16,99 voor

Eén maat past altijd!

Kleur: zilvergrijs.Voor dames en heren!

paar

€ 12,99 € 4,-

korting!

Last van vermoeide € 10,of koude voeten? korting! € 14,99 Nu niet meer...! Van € 24,99 voor

Ideaal voor uw rug, voeten, knieën, heupen en enkels! Deze praktische superlichtgewicht pantoffels met therapeutische “memory” binnenzool passen zich

Extra brede klittenbandsluiting

precies aan de vorm van uw voet aan. Dit biedt optimaal, op uw voeten afgestemd, comfort van hiel tot teen. Met imitatie suède bovenkant en zwarte antislip zool! Knelt niet - klemt niet - schuurt niet!

Zwarte antislip zool

Lichtgewicht

Stuur in eigen envelop GRATIS naar: Garant-o-Matic, AGCA04 Antwoordnummer 16021, 5100 VJ GILZE (de postzegel betalen wij voor u!) Product

“Memory” binnenzool

hart n!

Uw bestelling binnen 5 werkdagen in huis!



ast.

611457.indd 29

Maat

Bestelnr.

Normaal

Prijs

Lederen patchwork jas met capuchon

M

29646

€ 49,99

€ 39,99

Lederen patchwork jas met capuchon

L

29647

€ 49,99

€ 39,99

Lederen patchwork jas met capuchon

XL

29648

€ 49,99

€ 39,99

Lederen patchwork jas met capuchon

XXL

29649

€ 49,99

€ 39,99

Thermohandschoenen, 1 paar

dames

222

€ 14,99

€ 11,99

Thermohandschoenen, 1 paar

heren

224

€ 14,99

€ 11,99

Thermosokken, 2 paar

dames

223

€ 16,99

€ 12,99

Thermosokken, 2 paar

heren

225

€ 16,99

€ 12,99

Therapeutische pantoffels

37/38

35173

€ 24,99

€ 14,99

Therapeutische pantoffels

39/40

35174

€ 24,99

€ 14,99

Therapeutische pantoffels

41/42

35175

€ 24,99

€ 14,99

Therapeutische pantoffels

43/44

36617

€ 24,99

€ 14,99

EXTRA AANBIEDING: Veilig in het verkeer-(overzet)brillen, ook voor brildragers. Profiteer vandaag van maar liefst € 5,- korting! (Overzet)nacht-/ mistbril

36212

€ 14,99

€ 9,99

(Overzet)zonnebril

36163

€ 14,99

€ 9,99

Aantal

Ruime instap

Extreem flexibel

 Extra korting: U betaalt geen € 6,99 maar slechts € 3,- verzendkosten.

Gebruik hiervoor, indien u telefonisch of via de website bestelt , de advertentiecode Dhr.

INVULLEN IN BLOKLETTERS A.U.B.

Mevr.

Naam:

Voorletter(s):

Straat:

Huisnr:

Postcode:

agca04

Plaats:

Telefoonnr: E-mail: Betaling na ontvangst van uw bestelling: U ontvangt tezamen met uw bestelling een factuur welke u met de bijgesloten acceptgiro binnen 14 dagen kunt voldoen. Handtekening: Uw pakket wordt door bij u thuisbezorgd. Uw gegevens worden overeenkomstig onze doelstelling, zoals opgenomen in onze voorwaarden, verwerkt in ons klantenbestand. U hebt recht op inzage en correctie. Als u geen informatie of aanbiedingen wilt ontvangen van zorgvuldig door Garant-o-Matic geselecteerde bedrijven, gelieve ons daarover te informeren bij uw bestelling. Door uw bestelling geeft u te kennen dat u met de leverings- en betalingsvoorwaarden akkoord gaat. Voor registratie persoonsgegevens zie onze voorwaarden op internet: www.garantomatic.nl. Deze aanbieding is geldig tot 28-02-2015. Garant-o-Matic, Broekakkerweg 1, 5126 BD GILZE. KvK nr.: 18022770 BTW NR NL.8028.54.473.B.01. De genoemde bedragen zijn inclusief BTW. Het verstrekken van onjuiste informatie is strafbaar. Misbruik wordt gemeld aan de betreffende instanties. Retourneren? Ga op internet naar www.garantomatic.nl/retour. Indien u terugstuurt, vervallen de verzend-/bezorgkosten. U betaalt alleen de kosten van de retourzending à € 4,99. Omruilen is natuurlijk GRATIS.

DAAR KUN JE MEE THUISKOPEN

Lid van de Nederlandse Thuiswinkel Organisatie

Veilig en vertrouwd thuiswinkelen

4-12-2014 15:37:03

tekst en beeld Stichting Loopbaan & Opleidingsfonds

Schilders

Casco

Sectorplan pakt dreigend tekort aan vaklieden aan Vijfhonderd tot duizend extra leerplaatsen per jaar en meer dan duizend trainingen. Dat zijn twee doelstellingen van het sectorplan ‘Aan het werk in de sectoren Schilderen & Onderhoud en Afbouw’. In februari zette minister Asscher er zijn handtekening onder. Inmiddels gingen diverse partijen ermee aan de slag. Door de crisis is er minder werk in de sectoren Schilderen & Onderhoud en Afbouw. Ze hebben te kampen met vergrijzing en een forse daling van de instroom van jongeren in de opleidingen. Naar verwachting leidt dat over drie tot vier jaar tot een groeiend tekort aan werknemers. Om de problemen aan te pakken werd door FNV Bouw en de andere sociale partners het sectorplan opgesteld. Voor de uitvoering van diverse maatregelen in de periode tot en met 2016 is 16 miljoen euro beschikbaar. De helft komt van de overheid, de andere helft uit de bedrijfstak. In Casco nummer 3 gaf sectorbestuurder Peter Roos van FNV Bouw

al aan blij te zijn met het plan en veel vertrouwen te hebben in de uitvoering.

Schrijf in voor training

Meer leerlingen plaatsen

Tot eind 2015 kunnen werknemers in de sectoren Schilderen & Onderhoud en Afbouw zich inschrijven voor trainingen van NOA, De Vakopleiding, Savantis en ’t WEB. Het sectorplan voorziet in een vergoeding van 50 procent van de kosten. Daarnaast kunnen werknemers in Schilderen & Onderhoud gebruikmaken van hun Individuele Budget Rekening (IBR). Kijk op stichtinglof. nl/projecten/gegunde-opdrachten.

“Het sectorplan is belangrijk”, zegt ook Hein Polinder, directeur van Schilder^sCOOL Zutphen. “Samenwerkingsverbanden draaien voor een deel op subsidies. De subsidiestromen die er waren zijn niet meer structureel. Het sectorplan maakt het mogelijk om veel bedrijfsbezoeken af te leggen om te proberen meer leerlingen te plaatsen. Verder kunnen we in de winter extra scholing aanbieden zonder te denken: dit kost weer veel te veel.”

Training duurzaam en verantwoord schilderen in Hengelo.

30

606155.indd 2

Bedrijven kiezen nu eerder voor een inhuurkracht of een zzp’er dan voor een leerling. Polinder: “Het is de kunst om ondernemers ervan bewust te maken dat opleiden op termijn geld oplevert. Dan bewaren we de allroundheid in de bedrijfstak. Onze corebusiness is het opleiden van leerlingen met kwaliteit. Met het geld dat nu vrijkomt kunnen we de opleidingen op peil houden.” ●

Het sectorplan maakt extra trainingen mogelijk, zoals hier in Zutphen.

DECEMBER 2014

4-12-2014 15:38:57

611459.indd 31

3-12-2014 12:46:14

tekst Jenke Willemse beeld Beeldvormers

Ambacht

Casco

‘Als je fijn bij een orgel kunt zingen, is onze missie geslaagd’ Al tachtig jaar bouwt en restaureert Orgelmakerij Reil in Heerde orgels. Van hele grote orgels in beroemde kerken tot aan kleine voor een dorpskerk in bijvoorbeeld Noord-Groningen. Groot of klein, ieder orgel wordt bij Reil met liefde gemaakt. ‘Wij doen alles zelf: pijpen maken, hout bewerken en intoneren.” Een deel van het team is net terug uit Japan, onder wie Hans Reil, directeur van Orgelmakerij Reil. Hij noemt zichzelf liever niet zo. Hij voelt zich meer orgelmaker. “Want, dat ben ik ook. Voordat ik de leiding van het bedrijf overnam, was ik intonateur (stemmer) en deed ik veel onderhoudswerk. Reil is een familiebedrijf. Ik ben de derde generatie en zet het bedrijf voort dat mijn opa, vader en oom groot hebben gemaakt. Wij hebben het orgel maken in de huid.” Hans Reil is daarom nauw betrokken bij alle orgels die het bedrijf restaureert of maakt. “Vandaar dat ik ook mee ben gegaan naar Japan. Al vanaf de jaren zeventig gaan wij daarnaartoe om orgels te maken. Dat er zo’n vraag naar is, komt ten diepste omdat de Japanners dezelfde psalmmelodieën zingen die al eeuwenlang bij ons gezongen worden.”

Akoestiek De orgelmakerij heeft alles onder één dak. Hans: “Wij doen alles zelf: pijpen gieten, houtbewerking en intonatie. Lang niet iedere orgelmaker heeft een eigen pijpenmakerij. Wij zijn daar in de jaren zestig mee begonnen. Als je zelf de pijpen maakt, snap je het ook beter. Een pijp staat niet los van een orgel.” In de tachtig jaar dat het bedrijf bestaat, zijn er al heel wat orgels gebouwd of gerestaureerd. “Als je een orgel restaureert kruip je helemaal in de huid van de maker uit bijvoorbeeld de 18e of 19e eeuw. Je probeert de sfeer en de klank van die tijd terug te brengen. Het moet ook passen bij de akoestiek van de kerk. Voor ieder orgel maken we 32

CAS005_32_Orgelverhaal.indd 32 611470.indd 32

‘Als je een orgel restaureert, kruip je helemaal in de huid van de maker.’

Het bedrijf heeft aan heel wat orgels gewerkt. Door heel Nederland, maar ook ver daarbuiten: Noorwegen, Duitsland, Oostenrijk en Japan. Daaronder zijn hele bekende. Zo deed Reil de restauratie van het Wiegleborgel in het Duitse Ansbach (1739) en van het oudste Nederlandse orgel (1479) in het Orgelpark in Amsterdam. Maar ook veel minder bekende, zoals de restauratie van Gezel en meester een Hinsz-orgel in Zandeweer in Noord-GroHet team van ongeveer dertig man (het aantal leerlingen varieert) heeft het vak in de praktijk ningen. Hij kan niet zeggen wat het mooiste orgel is waaraan ze hebben gewerkt. Hans geleerd. “We zijn een erkend leerbedrijf en Reil: “Als ik een groot orgel zou noemen, werken als het ware met een leerling- gezeldan doe ik de kleinere tekort. En als ik een en meestersysteem. Het duurt zeker tien jaar, voordat je het vak helemaal onder de knie hebt. kleinere zou noemen, doe ik de grotere teAls je meester bent, beheers je alle onderdelen kort. Waar het ons om gaat, is dat mensen van het vak, tot aan het stemmen aan de orgels het fijn vinden om bij het orgel te zingen. Daar doen we het uiteindelijk voor.” ● toe. Overigens ben je nooit uitgeleerd.”

een ontwerp dat daarbij past. Voor een nieuw orgel maken we gebruik van de ideeën en klankkleuren van historisch orgels en vertalen die naar de 21e eeuw, zodat het helemaal past bij de mensen en de ruimte waarvoor het gemaakt is. Een orgel dat mensen ook in deze tijd boeit en inspireert.”

DECEMBER 2014

03-12-14 12:09 4-12-2014 15:41:52

Casco

Ambacht

‘De organist bespeelt eigenlijk een heel orkest’ Om dit vak goed te kunnen uitvoeren, moet je wel iets met orgels hebben. En als je er nog niets mee hebt, krijg je het wel als je er gaat werken. Zo verging het ook bij Adri Rozendal. Hij werkt al meer dan dertig jaar bij Reil. Via zijn buurman kwam hij er als vakantiehulp binnen. Hij is nooit meer weggegaan. Trots laat hij de pijpenmakerij zien waar hij is begonnen. Want ook al werkt hij alweer jaren op een andere afdeling, hij weet nog precies hoe dat in zijn werk gaat. Adri: “Eerst wordt het ruwe lood gesmolten en daar wordt tin aan toegevoegd. Het gaat om de juiste legering van tin en lood. Dat bepaalt de klankkleur. Hoe meer tin, hoe helderder de klank. Hoe meer lood hoe zangeriger het klinkt. Daarna maken we er platen van die rond geklopt worden tot pijpen van allerlei diameters (mensuren). In de ruimte hiernaast slijpen en vijlen mijn collega’s de pijpen op de juiste lengte. De lengte bepaalt de toonhoogte en de mensuur de klank. Weer in een andere ruimte worden de pijpen op toon gebracht, daarna nog een keer in de kerk waar het orgel staat. Dan pas krijgen de pijpen de klankkleur die past bij de akoestiek van de kerk.”

Dan laat Adri zijn eigen werkplek zien: de afdeling houtbewerking. Een groot deel van de werkruimte wordt tot aan het plafond gevuld met de orgelkas (het houten omhulsel) van een Noors orgel voor de Domkirke in Stavanger. Adri: “Dit is een heel groot orgel. Het heeft bijna zestig registers. Dat zijn de verschillende stemmen van een orgel. We hebben dit orgel helemaal naar Heerde vervoerd om het hier aan te kunnen passen. Het moest daarvoor gedemonteerd worden, vervoerd en hier weer opgebouwd.” Elk onderdeel wordt ter hand genomen. Overal op, in en onder de houten orgelkas is iemand aan het werk om een onderdeel te vervangen, opnieuw te maken en weer terug te plaatsen.

Hinsz Een eindje verderop in de werkruimte wordt een nieuw orgel gebouwd. Het orgel is voor een buitenhuis van een particulier in Frankrijk. Opvallend is de rust in de werkruimte. Nergens klinkt een radio. Aan de muur hangen posters van orgels, de bewijzen van hun vakmanschap. Adri is op dit moment bezig om voor een Hinsz-orgel van de Mariakerk in Uithuizermee-

Overal op, in en onder de houten orgelkas is iemand aan het werk om een onderdeel te vervangen.

DECEMBER 2014

CAS005_32_Orgelverhaal.indd 33 611471.indd 33

Adri Rozendal: ‘Ik leer nog elke dag.’

den vier nieuwe balgen te maken. Dit zijn de longen van het orgel van waaruit de wind via een systeem van kanalen overgebracht wordt naar de pijpen. Omdat de balgen helemaal luchtdicht moeten zijn, lijmt Adri de naden dicht met stroken leer. Hij is een oude rot in het vak. “Toch leer ik nog elke dag. Het mooie is, dat je als een team aan een orgel werkt. We doen het echt samen. We springen ook bij waar het kan. Zo ben ik ook in de houtbewerking terechtgekomen.” Zijn liefde voor orgels is in de jaren alleen maar groter geworden. “Niet dat ik wekelijks naar een orgelconcert ga, of ik dat ik dagelijks naar orgelmuziek luister. Maar als ik in mijn vrije tijd of op vakantie ergens een kerk zie, dan moet ik er naar binnen om te kijken hoe het orgel eruit ziet. Als het kan, neem ik documentatie mee. Wat zo mooi is aan een orgel, is dat één persoon een heel orkest kan bedienen. En dat je er echt alle soorten muziek mee kan maken, zelfs een popsong van Queen.”

33

03-12-14 12:10 4-12-2014 15:42:23

601964.indd 34 31 611460.indd

17-10-2014 10:10:21 4-12-2014 15:43:08

Casco-

Bondig

Zorg om koopkracht Extra aandacht voor veiligheid jongeren bouwplaatsen twee maal

De FNV-petitie ‘Red Koopkracht Pensioenen’ is binnen anderhalve week negenduizend keer ondertekend. FNV-leden overhandigden de petitie op 2 december aan leden van de Eerste Kamer. Ruim vijfhonderd leden uitten bij die gelegenheid in Den Haag hun zorgen over de nieuwe pensioenregels, die nog door de Eerste Kamer moesten worden behandeld.

zo vaak een ongeval als

FOTO ANP

Jongeren overkomt op

hun oudere, meer ervaren collega’s. Met de leidraad ‘Laat leerlingen

Pottenkijken

veilig en gezond werken’

FNV Mondiaal voert een pottenkijkerscampagne voor kledingarbeiders in Bangladesh. Hun arbeidscondities zijn belabberd en hun werkplek is ongezond en gevaarlijk. Vakbonden proberen de situatie in de fabrieken te controleren door te gaan ‘pottenkijken’. Wees solidair met de bonden en de kledingarbeiders en doe mee aan de actie. Hoe meer internationale aandacht, hoe beter. Maak een gift over of steun, samen met FNV Mondiaal, de Bangladesh Labour Welfare Foundation (BLF). Een organisatie die kledingarbeiders een stem geeft. FOTO ANP

bij bouwopleidingen,

van Arbouw en een uitgebreide reeks gastlessen kan deze negatieve trend worden doorbroken. Het is niet meer dan terecht dat er ruimschoots aandacht is voor het welzijn van jongeren. Vanuit de overheid als wetgever en vanuit de bedrijfstak zoals met de leidraad van Arbouw. Deze maand doen FNV Bouw en Arbouw hier nog een schepje bovenop met een landelijke reeks gastlessen voor leerlingen van bouwopleidingen. Jongerenactiviteitencoördinator Sharon Tijsinger van FNV Bouw:

Strijd tegen uitbuiting De FNV heeft overeenstemming bereikt met steigerbouwbedrijf Brand Energy & Infrastructure over de manier waarop Brand toezicht gaat houden op de juiste betaling van uitzendkrachten die het bedrijf inleent bij derden. Brand pakt als eerste grote speler in de steigerbouwwereld zijn verantwoordelijkheid in de strijd tegen onderbetaling van uitzendkrachten en verdringing van werkgelegenheid. Volgens de FNV zijn er sterke aanwijzingen dat bijna alle uitzendbureaus die deze bedrijven inschakelen zich niet houden aan de voor hen geldende cao’s.

“Veilig en gezond werken staan hoog aangeschreven bij de bond. Vooral ook voor jongeren, die

Twee keer 75 jaar lid

aan het begin van hun

Regio Zuidwest van FNV Bouw huldigde in november twee keer een lid voor zijn 75-jarig lidmaatschap. De eerste jubilaris was op 7 november de 98-jarige Jan Provoost (zie foto) in Domburg. Dat hij uit een vakbondsfamilie komt, blijkt wel uit het feit dat zijn zoon op dezelfde dag 40 jaar lid was van Abvakabo FNV. Op 21 november was het de beurt aan jubilaris Piet Serrarens (90) uit Hontenisse, voormalig torenkraanbestuurder. In het verleden was hij afdelingspenningmeester. FOTO PEET FEIJTEL

langrijk dat zij goed de

DECEMBER 2014

611435.indd 3

werkzame leven in de bouw staan. Het is berisico’s en gevaren leren inschatten. En welke hulpmiddelen ze daarbij kunnen en moeten gebruiken. Daarom ook steken wij veel energie in dit soort gastlessen.”

Hoge lonen voor de top Het merendeel van de bestuurders van Aedes, de werkgeversvereniging van woningcorporaties, heeft zichzelf vorig jaar een forse loonsverhoging gegeven. Dat blijkt uit onderzoek van FNV Woondiensten naar de salarissen van directeuren/bestuurders van woningcorporaties. In een aantal gevallen lag het jaarsalaris bijna 40 procent boven de Wet Normering Topinkomens. FNV Woondiensten vindt dat er snel een eind moet komen aan de exorbitante salarissen, die ten koste gaan van werknemers en huurders. “Het beste is om de bestuurders weer onder de cao te brengen”, zegt bestuurder Jeroen Vos. 35

4-12-2014 15:41:21

beeld ANP

Service

Casco

Contributiedata 2015

Contributie nieuwe FNV

Wij incasseren de contributie maandelijks, twaalf keer per jaar. In januari wordt de contributie afgeschreven op 13 januari. De volgende maanden wordt de contributie steeds op de 8ste van uw rekening afgeschreven. Mocht het niet lukken om de contributie op dat moment bij u te innen, dan proberen we het opnieuw de 25ste van de maand. Bij een nieuwe machtiging vindt inning vier dagen later plaats. Als de afschrijving in het weekend of op een feestdag valt, vindt de inning plaats op de eerstvolgende werkdag. Alle bedragen onder Contributie nieuwe FNV in de kolom linksonder op deze pagina gelden bij betaling via automatische incasso. Voor andere betaalwijzen dan automatische incasso geldt een toeslag van € 1,-- per maand. U herkent uw machtiging op uw afschrift met onderstaande gegevens: - Uw lidnummer is uw machtigingskenmerk. - Het incassant ID van de FNV is: : NL21ZZZ405318400000.

Op 1 januari 2015 staat de nieuwe FNV er. FNV Bouw en andere grote bonden hebben zich dan opgeheven om samen in een ongedeelde organisatie verder te gaan. Het proces op de weg daarheen vordert. Er moet veel worden geregeld om de verschillen die er nog tussen de bestaande bonden zijn, weg te werken. Dat geldt ook voor de contributieregelingen. Die worden op 1 januari 2015 geharmoniseerd. De contributietabel wordt dan meteen sterk vereenvoudigd.

Bent u het niet eens met een afschrijving, dan kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen acht weken na afschrijven contact op met uw bank.

De volgende tarieven gelden per 1 januari 2015:

De komst van de nieuwe FNV brengt veel veranderingen met zich mee. Dat komt onder meer doordat regels en voorwaarden die verschillend waren bij de diverse fusiebonden moeten worden geharmoniseerd. Links op deze pagina leest u over de nieuwe contributiebedragen. Zo veranderen per 1 januari ook de algemene voorwaarden voor individuele rechtsbijstand. De volledige tekst daarvan is te vinden op de website van FNV Bouw. Surf daarvoor naar: fnvbouw.nl/algemenevoorwaarden.

TARIEF VOOR LEDEN: € 16,- per maand AANGEPAST TARIEF:

Uitkeringsgerechtigden en senioren Leden met WW, ZW, IOAW, WIA, Wajong, WAZ, bijstand, vroegpensioen of AOW € 8,- per maand

Algemene voorwaarden individuele rechtsbijstand

Leden met een inkomen tot het brutominimumloon Bruto-maandinkomen tussen 50% en 100% van het wettelijk minimumloon € 12,- per maand Bruto-maandinkomen van minder dan 50% van het wettelijk minimumloon € 8,- per maand Scholieren/studenten tot 21 jaar € 25,- per jaar

Actielidmaatschap voor nieuwe leden € 25, - eerste vier maanden Voor vier categorieën leden zijn de contributiebedragen bij FNV Bouw nu lager dan bij de andere bonden. Dat zijn jongeren, gepensioneerden, parttimers en nabestaanden. Voor deze leden verhogen we de tarieven in stappen tot het niveau van de contributie is bereikt dat bij alle fuserende FNV-bonden gaat gelden. De betrokken leden worden via een brief geïnformeerd over de geleidelijke verhoging van de contributie.

36

606523.indd 2

DECEMBER 2014

4-12-2014 15:39:43

door Douwe van der Meulen

Puzzel 52

Casco

CASCO IS HET LEDENBLAD VAN FNV BOUW Jaargang 7 nummer 5, december 2014

REDACTIE Peter van der Aa (hoofdredacteur) Marlous Brand, Charlie Schuurman, Jenke Willemse E [email protected] T 0342 494 851 MEDEWERKERS Martin de Bouter, Djanko, Pieter Jansen, Johan van Leipsig, Douwe van der Meulen REDACTIEASSISTENTIE Ria van Velzen E [email protected]

Horizontaal: 1 vergadering 7 dienstbeëindiging 13 zoogdier 14 adellijke vrouw 16 de geboortedag vierend 18 koel 20 schaakstuk 21 gevecht, slag (Eng.) 22 inwendig orgaan 24 veenpoel 25 onderricht in autorijden 26 plaats in Overijssel 28 lid van de Eerste Kamer 30 barium (afk.) 31 vliegveld bij Apeldoorn 33 plaats voor kaartjesverkoop 34 hoeveelheid 35 frisdrank 37 driekroon 39 op afstand 40 niet lang 41 schutblaadjes van korenaren 43 kwijnen, kniezen 45 huidopening 46 tapijt 48 sekonde 49 dier 50 wintersporter 51 keeper 53 tevens 55 deel van de arm 56 algemene arbeidsongeschiktheidswet (afk.) 57 vooraan 59 achter 60 gemeenschappelijk bouwland 61 hemels wezen 63 meisjesnaam 65 Rally Sport (afk.) 66 fat 68 cycloop 70 hardrijden 71 insect 73 babydoek 74 eiland in Indonesië 76 pijnlijke aandoening 78 later 79 samenvoeging 80 afwijkende vorm 82 vordering 83 gekkenwerk 84 verkeersroute Oplossing: 10 - 5 - 51 - 68 - 29 - 36 - 77 - 15 - 27 - 33 1

ADVERTENTIES BDUmedia Wilfred van den Brand T 0342 494 843 E [email protected]

13

DRUK Senefelder Misset, Doetinchem

26

UITGAVE en COPYRIGHT Casco is een uitgave van de Stichting FNV Pers. Overname van teksten is alleen toegestaan met bronvermelding; op beeld berust copyright. ABONNEMENTEN Casco verschijnt vijf keer per jaar. Leden van FNV Bouw ontvangen het blad gratis. Abonnees betalen € 20,- per jaar. Opzegging lidmaatschap: schriftelijk via FNV Bouw, Postbus 520, 3440 AM Woerden of [email protected]. MEER INFO: FNVBOUW.NL

2

3

4

5

6

14

18

19

22

23

41

39

48

49 52

56 62

66

58 63

67 71

75

76

54 59

64 68

72

69 73

77

80 83

53

57

61

79

40 45

51

65

74

34

44

47

60

30

33

43

55

12 17

29

38

50

11

25 28

37

46

10

16

24

32

42

9

21

27

36

8

20

31 35

7 15

70

ISSN 1875-4899

Verticaal: 1 meisjesnaam 2 opium bevattend geneesmiddel 3 gigabyte (afk.) 4 knaagdier 5 niet eronder 6 zorgen 7 sullig persoon 8 Nederlandse Spoorwegen (afk.) 9 uiensoort 10 niet vroeger 11 dokter 12 kreet 13 nadeel 15 plant 17 kaliber, percentage 19 ontvangkamer 21 iemand die bijt 23 glazen knikker 25 treffen 27 aanzien 29 kort verhaal 30 zangstem 32 lof 34 romp 36 risico van betrappen 38 snelweg 40 rund 42 ferm 44 bosdier 45 zachte kwast 47 belofte 49 oefenhout voor ballet 50 Amerikaans politieman 51 delen van de week 52 voorzetsel 54 grassoort 56 Zuid-Amerikaans gebergte 58 uniform 61 tijdperk van het Tertiair 62 orgaan 64 avondgezelschap 66 vrouw van Jozef 67 brandkast 69 sullig 70 meisjesnaam 72 land in het Midden-Oosten 75 windvrij 76 gemalin van Aegir 77 plaats in Overijssel 80 voorwaardelijk invrijheidstelling (afk.) 81 tube luminescent (afk.)

78 81

82

84

In elk nummer van dit magazine staat een puzzel. Stuur uw oplossing met vermelding van naam, adres en bankrekeningnummer vóór 25 december naar: Redactie Casco, Postbus 520, 3440 AM Woerden of stuur een e-mail met dezelfde gegevens naar: [email protected]. U maakt dan kans op de hoofdprijs van 100 euro of de twee prijzen van 50 euro. De oplossing van puzzel 51 was: federatie. De eerste prijs van 100 euro is gewonnen door P. Hofkens, Raamsdonk; de twee prijzen van 50 euro door J. Stoop, Tuitjenhorn en K. Naberman, Groningen.

DECEMBER 2014

588163.indd 29

37

5-12-2014 9:51:56

611462.indd 38

3-12-2014 12:33:14

611462.indd 39

3-12-2014 12:33:16

DE VOORDELEN VOOR FNV-LEDEN TELLEN LEKKER OP Vanaf

7 % korting

10% korting

op de Basisverzekering

op aanvullende verzekeringen

€ 25,-

instapvoordeel per persoon

Kies voor Zorgcollectief FNV/Menzis FNV-leden die overstappen naar Zorgcollectief FNV/Menzis profiteren van extra voordelen. Zoals minstens 7% korting op de Basisverzekering en maar liefst 10% korting op aanvullende verzekeringen. En, kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd. Bovendien kun je gebruikmaken van korting op de sportschool, vergoeding voor leefstijladvies en de gratis health check. Tel daar de exclusieve zorgservices zoals de onafhankelijke Werk & Gezondheid Arts bij op en je weet: de FNV maakt zich hard voor je zorgverzekering. Kijk voor alle informatie op fnvmenzis.nl of bel 088 - 222 4444

OOK DAARVOOR BEN JE NOU FNV-LID

611461.indd 40 Stapelen 230x300_v4.indd 1 802310013 Adv

4-12-2014 15:36:24 12-11-14 15:08