Herstructureringsplan uitvoeringsorganisatie WSW
3 april 2012 U-2012xxxx/jb/mh
Ten behoeve van de gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Inhoudsopgave 1
Inleiding
3
1.1.
Achtergrond
3
1.2.
Relatie tussen de herstructureringsfaciliteit, en visie- en besluitvorming in het kader van de WWNV
4
2
Noodzaak tot herstructurering
5
2.1.
Beschrijving van de huidige uitvoeringsorganisatie
5
2.2.
Financiële resultaten bij ongewijzigd beleid
6
2.3.
Inhoudelijke prestaties tot en met heden, extrapolatie 2018
6
3
Gewenste situatie
7
3.1.
Waar willen we naar toe?
7
3.2.
Wat zijn de beleidsmatige uitgangspunten hierbij?
8
3.2.1.
Gemeentelijke opdracht aan de uitvoeringsorganisatie
8
3.2.2.
Beleid en strategie van de uitvoeringsorganisatie
8 9
3.3.
Wat gaan we daar voor doen: herziening van het portfolio van activiteiten en herstructurering in 2010-2018
4
Specifieke herstructurerings-maatregelen
10
4.1.
Algemeen
10
4.2.
Maatregelenpakket 2011-2013
10
4.3.
Reductie kaderpersoneel
11
4.4.
Verlaging bedrijfskosten
11
4.5.
Beleidsmatige herstructureringkosten
12
4.6.
Frictiekosten
12
5
Dit resulteert in de volgende verbeterde financiële resultaten
14
5.1.
Financiële resultaten
14
5.2.
Toetsing op de doelstelling
15
5.3.
Landelijke budget en cofinanciering
15
6
Governance structuur
16
7
Risico’s
17
7.1.
Risico’s en beheersmaatregelen
17
Bijlage 1: Financiële overzichten per gemeente
19
Bijlage 2 Uitgangspunten
21
Bijlage 3 Voorgeschreven bijlage
23
1
Inleiding
1.1.
Achtergrond
Op 1 januari 2013 treedt de Wet werken naar vermogen in werking. Dit leidt tot forse veranderingen in de sociale zekerheid. Een belangrijk onderdeel van die nieuwe wet is de afbouw van de Wet sociale werkvoorziening (WSW). In de komende decennia moet het aantal mensen dat gebruik maakt van de WSW terug van 90.000 naar 30.000. Dit gebeurt door natuurlijk verloop van huidige WSW-ers en door een beperkte instroom van nieuwe WSW-ers. De WSW staat straks alleen nog open voor mensen die zijn aangewezen op arbeid onder aangepaste omstandigheden, en in een beschutte omgeving. Het kabinet streeft ernaar om zoveel mogelijk mensen (dus ook die met een beperking) bij reguliere werkgevers aan de slag te krijgen met loondispensatie, totdat zij in staat zijn zelfstandig het wettelijk minimumloon te verdienen. Naast de invoering van de Wet werken naar vermogen heeft de sector sinds 2010 te maken met het niet meer compenseren van loon- en prijsstijgingen, en daarnaast ook concrete bezuinigingen op de rijkssubsidie. De lijn is dat de rijksvergoeding wordt afgebouwd van € 27.080 in 2010 naar € 22.050 in 2018. Deze veranderingen hebben gevolgen voor de gemeenten en voor de huidige SW-bedrijven, en dus ook voor de huidige uitvoeringsorganisatie Alescon. In de afgelopen periode hebben de gemeenten Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, Midden-Drenthe, Tynaarlo en De Wolden, samen met de huidige uitvoeringsorganisatie Alescon, de rol en positie van het SW-bedrijf in de toekomst besproken. In dit plan geven we aan hoe we het huidige SWbedrijf willen omvormen tot een bedrijf dat op een effectieve en efficiënte manier uitvoering kan geven aan de vernieuwde opdracht van de WSW, en tegelijkertijd een bijdrage levert aan een effectieve en efficiënte uitvoering van de Wet werken naar vermogen. Daarbij willen wij, als gezamenlijke gemeenten, tegelijkertijd ambitieus en realistisch zijn. Ambitieus in die zin dat we zoveel mogelijk mensen op de reguliere arbeidsmarkt willen plaatsen: het aantal detacheringen gaat verder omhoog. Realistisch in die zin dat we weten dat de arbeidsmarkt in onze omgeving zijn beperkingen kent. We hebben te maken met een groot aantal werkzoekenden, een beperkt aantal (geschikte) vacatures en vergeleken met het landelijk gemiddelde een zeer hoge “SW-dichtheid”. Daarnaast neemt het aantal mensen met psychische beperkingen fors toe. Uit onderzoek blijkt dat er op het laaggeschoolde segment ook in de komende jaren nog sprake is van een ruime arbeidsmarkt. Een effectieve en efficiënte uitvoering heeft dus niet alleen te maken met het uitplaatsen van mensen naar de reguliere arbeidsmarkt, maar vooralsnog ook met het optimaal benutten en het verder ontwikkelen van het arbeidsvermogen van mensen binnen een daartoe ingerichte infrastructuur. Met als doel zo regulier mogelijk te werken tegen een zo hoog mogelijke loonwaarde en schadelastbeperking voor de gemeenten. Dat we maatregelen moeten nemen is wel helder. Wanneer we niet ingrijpen, lopen de tekorten van het SWbedrijf in de komende jaren op tot € 13 miljoen in 2018. Sinds september 2010 anticipeert de huidige uitvoeringsorganisatie (Alescon) op de ontwikkelingen van de bezuinigingen. Deze tekorten worden grotendeels veroorzaakt door:
1
-
het oplopende tekort in het subsidiesaldo1.
-
Voor een kleiner deel wordt het tekort veroorzaakt door de veranderende doelgroep (minder opbrengst per werknemer). De toename van het aantal mensen met psychische beperkingen zorgt er voor dat er andere eisen worden gesteld aan de begeleiding en leiding van deze medewerkers. Bovendien vraagt dit om aangepaste huisvesting en arbeidsomstandigheden (prikkelarme omgevingen).
Feitelijke sw-loonkosten minus rijkssubsidie
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 3 van 23
Zonder ingrepen zou het verwachte resultaat2 er als volgt uit zien: € in duizenden Jaar 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Tekort zonder beleidswijziging (52.925) (53.965) (54.709) (54.740) (54.692) (54.604) (54.473) (54.210) (54.210)
Toegekend budget SZW 49.416 46.862 46.069 44.298 41.494 40.231 40.433 40.635 40.838
Exploitatieresultaat (3.509) (7.103) (8.640) (10.442) (13.198) (14.373) (14.040) (13.576) (13.372)
Tabel 1, verw achte exploitatieresultaten 2010 – 2018 bij ongew ijzigd beleid. Bron: Alescon
1.2.
Relatie tussen de herstructureringsfaciliteit, en visie- en besluitvorming in het kader van de WWNV
Op 30 april 2012 dienen gemeenten een aanvraag in te dienen voor de herstructureringsfaciliteit. De gemeenten die deelnemen in Alescon hebben afgesproken dit gezamenlijk op te pakken via de Taskforce. Het doel van deze faciliteit is om de transformatie richting een efficiëntere bedrijfsvoering van de sector te ondersteunen, door een bijdrage te leveren in de herstructureringskosten. Belangrijk uitgangspunt van de aanvraag is het volgende: ‘de herstructurering van de uitvoering van de WSW kan onderdeel zijn van een bredere aanpassing van de uitvoering van sociale zekerheid door gemeenten. De maatregelen en kosten die hiermee gepaard gaan vallen buiten de reikwijdte van de herstructureringsfaciliteit. De herstructureringsfaciliteit heeft alleen betrekking op de aanpassing van de uitvoering van de WSW en de daarmee gepaarde gaande kosten3.’ De aanvraag (bestaande uit een aanbiedingsbrief, herstructureringsplan en verplichte bijlagen) gaat daarom over de transitie van het huidige SW-bedrijf. De aanvraag behelst geen besluitvorming over de toekomstige uitvoering van de Wet werken naar vermogen (WWNV). Daarom is gekozen voor een aanvraag gebaseerd op de nu bekend zijnde beleidsuitgangspunten (zie paragraaf 3.2), zonder een bredere gemeentelijke visie op de WWNV. Een complicerende factor is dat gemeenten druk bezig zijn een visie te ontwikkelen op de vormgeving van de WWNV. Hierover en ook over de WWNV zelf heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden. Wel hebben wij gemeend om een richting te formuleren over hoe wij de transitie willen vormgeven. Daarbij hebben wij ons aangesloten bij het rapport ‘Goed benut, goed bestuurd’ van de commissie Toekomst en transitie sociale werkvoorziening (commissie Westerlaken). Deze zijn: Duidelijk is dat de Sociale Werkvoorziening in zijn huidige vorm gaat verdwijnen. Hiervoor richten wij ons op een splitsing tussen de verschillende onderdelen van de huidige SWuitvoeringsorganisatie, namelijk tussen beschermd werk en arbeidsontwikkeling. Belangrijk is dat in deze transitie aandacht is voor de medewerkers met een SW-indicatie. Bijzondere aandacht is er voor de huidige werkplekken, werkzaamheden en arbeidsrechten. Onze intentie is om de transitie geleidelijk in te voeren.
Wanneer bedragen in tabellen tussen haakjes staan en rood zijn is er sprake van negatieve resultaten of tekorten 3 Procedure aanvraag en beoordeling herstructureringsplannen dd 5 februari 2012 2
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 4 van 23
2
Noodzaak tot herstructurering
2.1.
Beschrijving van de huidige uitvoeringsorganisatie
De huidige uitvoeringsorganisatie, Alescon, is een gemeenschappelijke regeling van de zes gemeenten: Aa en Hunze, Assen, Hoogeveen, Midden-Drenthe, Tynaarlo, en De Wolden. Er werken circa 1740 mensen (fte) met een WSW- of Begeleid Werken indicatie. Het grootste deel daarvan is afkomstig uit de deelnemende gemeenten (ruim 97%). Er zijn circa 49 aja’s4 werkzaam uit buitengemeenten. Alescon bestaat in hoofdlijnen uit 3 organisatieonderdelen, namelijk: -
De Werk/Leerbedrijven: dit is een groep van ISO- en VCA-gecertificeerde bedrijven die allemaal zowel werk/leerbedrijf zijn, als producten en diensten leveren. Werknemers kunnen trainen en (bij)leren in een reguliere werkomgeving. Alescon hanteert als motto: “Werken leer je door te werken”.
-
De Werkwinkel: dit is het organisatieonderdeel dat de begeleiding en uitplaatsing naar de reguliere arbeidsmarkt verzorgt in de vorm van detacheringen en Begeleid werken. Zaken als opleiding, training en begeleiding worden vanuit de Werkwinkel geregeld.
-
Middelen: dit is het derde onderdeel van de organisatie. De centrale ondersteunende en faciliterende afdelingen zijn hier ondergebracht, zoals o.a. Finance&Control, Ict, huisvesting, inkoop, KAM, etc.
In de werk/leerbedrijven werken de medewerkers van Alescon in diverse branches, zoals: Beheer Openbare Ruimte, Schoonmaak, Assemblage, Horeca, Recreatie en Detailhandel. Een specifiek kenmerk van Alescon is dat veel in joint-ventures worden samengewerkt met marktpartijen. Alescon heeft in het verleden veel activiteiten overgedragen aan private ondernemingen, en in combinatie daarmee haar detachering/begeleid werkencontracten afgesloten. Bij deze overdrachten zijn onder andere afspraken gemaakt dat het aantal werkzame medewerkers met een SW-indicatie afhankelijk is van de omzet van de private onderneming. Alescon beoogt drie doelen met deze samenwerkingsverbanden: -
Werkgelegenheid creëren voor WSW-geïndiceerden, in omstandigheden die de reguliere markt zo veel mogelijk benaderen. Dit past uitstekend bij de intenties van de Wet werken naar vermogen. Het voordeel is dat Alescon via deze samenwerkingsrelaties al over duurzame relaties met marktpartijen beschikt.
-
Gebruik maken van de specifieke kennis van de marktpartij in haar branche c.q. sector.
-
Het beperken van risico’s van bedrijfsmatige of juridische aard, ter bescherming van de Gemeenschappelijke Regeling Alescon, en daarmee ter bescherming van de deelnemende gemeenten in deze Gemeenschappelijke Regeling. Mede vanwege eventuele commerciële risico’s en financiële calamiteiten is voor deze structuur gekozen, waarbij formeel de algemeen directeur van Alescon, de aandeelhoudersrol vervult van de beide holdingen ASP BV (Alescon Sales & Particiption BV) en APM (Alescon Personeelsmanagement) BV.
In 2011 werken er 517 aja’s in het kader van de WSW bij joint-ventures. Dit is inclusief WSW geïndiceerden van andere SW-bedrijven. In deze bedrijven zijn 274 fte actief zonder een WSW-indicatie. Enkele deelnemingen zien, door de aard van de werkzaamheden, ook in de toekomst verdere groeikansen (o.a. zorg- en dienstverleningssectoren).
aja staat voor arbeidsjaar. Eerder werd dit ook wel SE (standaard eenheden) genoemd. Een aja wordt berekend door de fte-factor te vermenigvuldigen met 1 bij de handicapfactor ‘matig’ of 1,25 bij ‘ernstig’ op basis van indicatie door het CWI. 4
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 5 van 23
De deelnemingen leveren, per saldo, een positieve bijdrage aan het exploitatiesaldo van Alescon. Bovendien dragen deze joint-ventures bij aan het creëren van reguliere arbeid aan de onderkant van de arbeidsmarkt in het werkgebied van Alescon.
2.2.
Financiële resultaten bij ongewijzigd beleid
Zoals in de inleiding is weergegeven leidt ongewijzigd beleid bij de huidige uitvoeringsorganisatie tot tekorten. De exploitatie is gebaseerd op de jaarrekening 2010 bij ongewijzigd beleid. Deze tekorten zijn: € in duizenden Omzet BiBi Omzet BiBu Deta / BW Re-integratie Overige baten en lasten Omzet totaal
2010 4.639 10.366 4.225 2.628 828 22.686
2011 4.926 7.366 4.991 1.648 828 19.758
2012 4.737 6.380 5.158 703 273 17.251
2013 4.660 6.207 5.200 703 239 17.009
2014 4.582 6.034 5.243 703 239 16.801
2015 4.582 6.034 5.243 703 239 16.801
2016 4.582 6.034 5.243 703 239 16.801
2017 4.582 6.034 5.243 703 239 16.801
2018 4.582 6.034 5.243 703 239 16.801
Inkoopkosten omzet Bruto marge
5.106 17.580
4.289 15.469
3.922 13.329
3.846 13.162
3.771 13.030
3.771 13.030
3.771 13.030
3.771 13.030
3.771 13.030
Totale personeelskosten SW Totale loonkosten kader Totale overige bedrijfskosten Totale overige kosten
50.772 12.898 6.835 70.505
49.701 12.898 6.835 69.434
48.305 12.898 6.835 68.038
48.170 12.898 6.835 67.903
47.989 12.898 6.835 67.722
47.901 12.898 6.835 67.634
47.769 12.898 6.835 67.502
47.507 12.898 6.835 67.240
47.507 12.898 6.835 67.240
Bedrijfsresultaat
(52.925) (53.965) (54.709) (54.740) (54.692) (54.604) (54.473) (54.210) (54.210)
Rijkssubsidiebijdrage Resultaat incl. rijkssubsidie
49.416 (3.509)
46.862 (7.103)
46.069 44.298 41.494 40.231 40.433 40.635 40.838 (8.640) (10.442) (13.198) (14.373) (14.040) (13.576) (13.372)
Tabel 2, nadere toelichting verw achte exploitatieresultaten 2010 – 2018 bij ongew ijzigd beleid. Bron: Alescon
2.3.
Inhoudelijke prestaties tot en met heden, extrapolatie 2018
De afgelopen jaren heeft de huidige uitvoeringsorganisatie succesvol ingezet op de beweging van binnen naar buiten. Dit in lijn met de in het strategisch plan 2010-2013 gedefinieerde missie en visie: Alescon is een werken leerbedrijf dat mensen helpt de weg naar de arbeidsmarkt te (her-)vinden. Het gaat hier om mensen die niet in staat zijn zelfstandig het minimumloon te verdienen. Werken leer je door te werken en daarbij wordt naar mogelijkheden gekeken, niet naar beperkingen. De in het plan gestelde verwachting, dat de doelgroep door de minimumloondiscussie breder wordt dan alleen de doelgroep SW, blijkt reëel te zijn. De beweging op de participatieladder is hieronder weergegeven. Basis is de realisatie uit de jaarrekening 2010, de concept jaarrekening 2011, de uitgangspunten van de begroting 2012, en de afspraken zoals opgenomen in ‘de tweede Uitvoeringsovereenkomst 2011-2012 in het kader van de Raamovereenkomst 2009-2014’ gesloten tussen de gemeenten en Alescon.
BiBi aja % BiBu aja % Deta aja % BW aja % Totaal
2010 32% 32% 26% 11% 100%
2011 34% 23% 31% 12% 100%
2012 33% 20% 33% 14% 100%
2013 32% 19% 33% 15% 100%
2014 32% 19% 33% 16% 100%
2015 32% 19% 33% 16% 100%
2016 32% 19% 33% 16% 100%
2017 32% 19% 33% 16% 100%
2018 32% 19% 33% 16% 100%
Tabel 3, bew eging op de participatieladder 2010 – 2018 bij ongew ijzigd beleid. Bron: Alescon
Bij Alescon is een duidelijke beweging op de werkladder zichtbaar. Bij Alescon is in 2010 37% (detachering 26 + begeleid werken 11%) extern geplaatst. In 2011 heeft Alescon 43% extern weten te plaatsen en in 2012 verwacht men 49% extern te plaatsten. Deze beweging zal, zoals eerder vermeld, doorgezet worden in de komende jaren.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 6 van 23
3 3.1.
Gewenste situatie Waar willen we naar toe?
Met de komst van de Wet werken naar vermogen krijgen we de opdracht om zoveel mogelijk mensen met een beperking te plaatsen op de reguliere arbeidsmarkt. Tegelijkertijd moeten we een groep mensen (nu circa 1.100 fte, op termijn circa 800 fte in 2018) werk blijven bieden binnen een beschermde omgeving (BiBi en BiBu). Tenslotte willen we het arbeidsvermogen van degenen die (nog) niet op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag kunnen, optimaal benutten. Daarbij willen we de tekorten op de exploitatie zo laag mogelijk houden. Dit vraagt om een zorgvuldige aanpak, die recht doet aan degene die zijn aangewezen op het werken binnen de sociale werkvoorziening. Daarbij zijn de volgende inhoudelijke aspecten van belang: 1) Het arbeidsvermogen van huidige WSW-ers (verder) ontwikkelen en in sterkere mate benutten op de reguliere arbeidsmarkt. We vormen een organisatie(-onderdeel) waar het arbeidsvermogen van de huidige groep WSW-ers (met uitzondering van degenen die zijn aangewezen op beschermd werk) verder wordt ontwikkeld. Doel hiervan is in de eerste plaats om nog meer WSW-ers bij reguliere bedrijven te plaatsen en waar dat (nog) niet kan het arbeidsvermogen te benutten en verder te ontwikkelen. Hiervoor is nodig dat we de mogelijkheden van WSWers systematisch en geobjectiveerd in kaart kunnen brengen en zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen. Denk hierbij aan diagnose, assessment en loonwaardebepaling. De werkzaamheden en (bege-)leiding zijn hier voortdurend op gericht. 2) Het arbeidsvermogen van andere doelgroepen (uitsluitend die met de indicatie ‘beschut werk’) ontwikkelen en een bijdrage leveren aan de benutting van dat vermogen op de reguliere arbeidsmarkt tegen een zo hoog mogelijke loonwaarde, om daarmee de schadelast voor gemeenten te beperken. De infrastructuur en de bedrijfsmatige omgeving van de uitvoeringsorganisatie biedt mogelijkheden om eventueel het arbeidsvermogen van andere groepen werkzoekenden te benutten en te ontwikkelen. Tevens kunnen we hiermee de mogelijkheden van werkzoekenden in kaart brengen en hen activeren om zo snel mogelijk de stap naar de reguliere arbeidsmarkt te maken. We maken hierbij gebruik van de sterke kanten van het SW-bedrijf (organiseren van werk). 3) Werk bieden aan mensen die zijn aangewezen op beschut werk. We vormen een organisatie(-onderdeel) waar mensen die zijn aangewezen op werk in een beschermde omgeving aan de slag kunnen. De werkzaamheden sluiten aan bij wat deze groep medewerkers met een beperkte productiecapaciteit aankan. Omdat er overeenkomsten zijn tussen beschermd werk en arbeidsmatige dagbesteding, willen we de mogelijkheid openhouden en deze infrastructuur op termijn verbinden met die van de (huidige) Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten-instellingen (AWBZ). Daarbij maken we gebruik van de sterke kant van het SW-bedrijf (organiseren van werk, benutten van arbeidsvermogen) en de sterke kant van de huidige AWBZ-instellingen (het bieden van begeleiding aan mensen met een beperking). De manier waarop we dat doen, gaan we onderzoeken. In het frictiebudget is hier rekening mee gehouden (paragraaf 4.5). De uitkomsten kunnen voor de verschillende gemeenten verschillend zijn. 4) Zorgen voor zo hoog mogelijke opbrengsten en zo laag mogelijke kosten. Uiteraard willen we een organisatie die zo goed en goedkoop mogelijk werkt. Dit betekent dat opbrengsten worden gemaximaliseerd (gegeven de marktomstandigheden en – verhoudingen) en kosten worden geminimaliseerd. Volledige kostendekkendheid (dus zonder bijdrage in de loonkosten van de SW’ers) is niet haalbaar. Daarvoor is het (negatieve) subsidiesaldo te hoog en de opnamecapaciteit van de arbeidsmarkt te
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 7 van 23
gering. We streven ernaar dat de transitie leidt tot een toekomstbestendig SW-bedrijf voor o.a. de oude doelgroep, waarbij de gemeentelijke bijdrage zo laag mogelijk wordt. De belangrijkste kwantitatieve doelen bestaan uit het realiseren van een zo hoog mogelijk aantal detacheringen / begeleid werken en een zo laag mogelijk tekort. Wat gaan we doen om te komen tot een nieuwe organisatie die beter is toegerust op de taak om het arbeidsvermogen van SW-ers (en anderen) optimaal te benutten en de kosten te beperken? Die vraag wordt beantwoord door in paragraaf 3.2 de uitgangspunten nader te bepalen en in paragraaf 3.3 in te gaan op de herziening van het portfolio van activiteiten.
3.2. Wat zijn de beleidsmatige uitgangspunten hierbij? 3.2.1. Gemeentelijke opdracht aan de uitvoeringsorganisatie In 2008 zijn de beleidsmatige uitgangspunten (doelstellingen en kaders) van de 6 gemeenten herzien in het kader van de modernisering van de WSW. Deze bestaat uit vier onderdelen -
Sociale opgave. Hierbij is het uitgangspunt dat de vaardigheden van iedere geïndiceerde dusdanig wordt bevorderd dat hij zal uitkomen op zijn persoonlijk hoogst mogelijke vorm van arbeidsdeelname. De gemeenten zien de WSW als een voorziening die op een vraaggerichte wijze bijdraagt aan de ontwikkeling, de geïndiceerde faciliteert middels loonkostensubsidie, begeleiding en werkplekaanpassing en er naar streeft om hen in een zo regulier mogelijke werkomgeving arbeid te laten verrichten.
-
Regie. Hierbij is het uitgangpunt dat gemeenteraden de regie voeren over het strategisch beleid, college en bestuur van Alescon op tactisch beleid, en de uitvoeringsorganisatie op de uitvoering.
-
Inhoudelijke beleidsdoelen. Deze zijn o.a. het inzetten op de beweging van binnen naar buiten (zie paragraaf 2.3 voor de realisatie hiervan) en het beheren van de wachtlijst. Voor deze laatste activiteit zal aan de SW’ers met de indicatie beschut werken begin 2013 (circa 180) een begeleiding/scholingstraject worden aangeboden voor een periode van 3 jaar.
-
Financieel. Er is gekozen voor een combinatiemodel (variabel/budget) als financieringsmodel voor Alescon voor een periode van 6 jaar( 2009-2014). Er is een raamovereenkomst gesloten met de 6 gemeenten en Alescon welke is uitgewerkt in prestatiecontracten per gemeente met een looptijd van 2 jaar.
3.2.2. Beleid en strategie van de uitvoeringsorganisatie De huidige uitvoeringsorganisatie Alescon, heeft het volgende beleid en bijbehorende strategie bepaald voor de toekomst, als organisatie die werkzaamheden verricht in het kader van de Wet werken naar vermogen: -
arbeidsontwikkeling is gericht op het verhogen van de loonwaarde tot het maximaal haalbare
-
de arbeidsmarkt is daarbij altijd leidend
-
Wet werken naar vermogen vertalen in beleid en vervolgens in uitvoeringsmaatregelen
-
naar buiten toe kiest Alescon voor de volgende positionering: Alescon is een grote, professionele en betrouwbare partner. Alescon is makelaar in arbeid: verhoogt de verdiencapaciteit (loonwaarde) van medewerkers en voert externe plaatsingen uit in het kader van de Wet werken naar vermogen
In het kader van het managen van processen heeft Alescon de volgende doelstellingen geformuleerd: -
arbeidsontwikkeling is het primaire proces (heldere kaders scheppen, planmatig werken en beschikken over implementatiekracht)
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 8 van 23
-
een goede “doe-organisatie” willen zijn (slim en doelmatig faciliteren van de activiteiten door middel van samenhangende processen, systemen en ondersteuning)
-
processen en systemen effectief en efficiënt maken (arbeidsontwikkeling: Compas en Dariuz inzetten, en voor de organisatie als geheel: Exact, AO/ IC, KMS, MIS en Kpi’s, uniform voor alle opdrachtgevers)
-
kwaliteitsmanagement (geautomatiseerde procesbeschrijvingen, BlikOpWerk keurmerk, Iso en VCA)
-
mutaties in loonwaarde meten en vastleggen (meten in Dariuz, vastleggen in Compas)
Daarnaast wordt gewerkt aan één uitvoeringsorganisatie met een geïntegreerde aanpak voor het benaderen van de werkgevers in de regio (lokaal in samenhang). In het kader van de herstructurering dient het beleid rondom de werkgeversbenadering geïntensiveerd te worden. Dit dient nader onderzocht te worden en de kosten die hiermee samenhangen worden ten laste van het frictiebudget gebracht.
3.3.
Wat gaan we daar voor doen: herziening van het portfolio van activiteiten en herstructurering in 2010-2018
Om de doelstellingen te realiseren zoals vermeldt in paragraaf 3.1. is een herstructurering noodzakelijk. Daarom is de volgende richting voor de transitie uitgewerkt en zijn de hiermee samenhangende frictiekosten in kaart gebracht. Er komt een splitsing tussen het onderdeel van het huidige Alescon dat bijdraagt aan arbeidsontwikkeling en het onderdeel dat uitvoering geeft aan beschermd werken:
In het onderdeel beschermd werk worden werkzaamheden uitgevoerd door mensen met een indicatie beschut werk. Begin 2013 betreft dit 891 aja, welke zal afnemen tot 808 aja (ultimo 2018.) In de toekomst zullen deze werkzaamheden mogelijk ook door mensen die zijn aangewezen op dagbesteding worden uitgevoerd. De basis voor het beschermd werk bedrijf wordt gevormd door de huidige Gemeenschappelijke Regeling (GR) van de zes betrokken gemeenten. De GR neemt langzamerhand in omvang af doordat een toenemend aantal medewerkers uitstroomt, of wordt gedetacheerd naar werkgevers of het arbeidsontwikkelbedrijf. De GR blijft nog wel werkgever van de huidige groep WSWers.
In het onderdeel arbeidsontwikkeling worden werkzaamheden uitgevoerd door mensen met een potentie om regulier werk te verrichten bij de externe werkgever. Dit betreft begin 2013 een groep van 845 aja, welke zal afnemen tot 592 aja ultimo 2018. De werkzaamheden dragen bij aan het optimaliseren van het arbeidsvermogen van de medewerkers. Dat betekent dat het maximale resultaat uit mensen wordt gehaald: bij voorkeur in een regulier bedrijf, maar het kan ook binnen de organisatie zijn. Hoe de organisatie van de arbeidsontwikkeling er exact uit komt te zien, wordt op een later moment bepaald. De kosten die samenhangen met het oprichten en inrichten van deze entiteit worden ten laste van het frictiebudget gebracht.
Deze vorm van herstructurering draagt bij aan een duidelijkere focus. Dat vergroot de kansen dat er doorstroming plaatsvindt naar reguliere werkgevers. De manier waarop de twee onderdelen van het huidige SW-bedrijf worden georganiseerd gaan we de komende periode onderzoeken. Deze herstructurering betekent een zeer ingrijpende operatie, waarbij de ambtelijke overhead van de SWuitvoeringsorganisatie wordt gehalveerd en een groot deel van de (hierdoor niet meer gebruikte) activa (gebouwen, machines, installaties etc.) zal versneld afgeschreven moeten worden. In de het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de herziening van het portfolio van activiteiten en de herstructurering van de huidige uitvoeringsactiviteiten om deze transitie te kunnen realiseren.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 9 van 23
4 4.1.
Specifieke herstructureringsmaatregelen Algemeen
De omvorming van de huidige uitvoeringsorganisatie Alescon vraagt om een zorgvuldige, maar ingrijpende transitie. De komende jaren zullen in het teken staan van deze transitie. Dit betekent dat veranderingen niet van de ene op de andere dag worden ingevoerd, maar dat er aandacht is voor de bestaande situatie van de medewerkers. Daarbij steken wij in op extra begeleiding van het transitieproces.
4.2.
Maatregelenpakket 2011-2013
Om efficiënt te kunnen werken en om mensen te stimuleren om op andere (externe) plekken aan de slag te gaan, heeft het dagelijks bestuur de uitvoeringsorganisatie opgedragen haar portfolio van activiteiten sinds 2005 permanent te herzien. Uitgangspunt hierbij is dat een activiteit maximaal een verlies per aja mocht opleveren van € 5.000. Op grond hiervan zijn saneringen doorgevoerd. Bovendien heeft Alescon bewust niet ingezet op het investeren in kapitaalsintensieve productiemiddelen (mechanisering en robotisering). Een uitzondering voor het maximale verlies per aja geldt voor de assemblageafdelingen, waar mensen werkzaam zijn die elders niet geplaatst kunnen worden. Met andere woorden, de doelgroep die specifiek is aangewezen op beschut werken binnen. Sinds 2005 is ook een beleid gevoerd om deze afdelingen te reduceren, waarbij medewerkers zijn gedetacheerd of intern zijn ondergebracht in andere sectoren die meer opbrengsten genereren. De herziening van de portfolio is in het verleden al ingezet bij Alescon. ‘Klassieke’ activiteiten, zoals glasblazerij, kwekerijen, diverse activiteiten in het museumdorp Orvelte, metaal en houtbewerking zijn in het verleden al afgestoten, dan wel overgenomen door private ondernemingen (zie ook paragraaf 2.1). De eigen activiteiten bij beschut binnen (BiBi) omvatten vooral de assemblageafdelingen in Assen en Hoogeveen, en een deel van de interne schoonmaak. De activiteiten bij beschut buiten (BiBu) omvatten vooral Beheer Openbare Ruimten, horeca, externe schoonmaak, detailhandel (supermarkt, bloemenzaak), beheer MFC’s en postbezorging voor onder andere de gemeenten. Er vindt dus een verschuiving plaats naar meer winstgevende activiteiten zoals schoonmaak en post. Vanuit de eerder genoemde overwegingen zijn maatregelen getroffen om de winstgevendheid van het portfolio van de activiteiten bij de uitvoeringsorganisatie te verbeteren. Dit betreffen personele maatregelen, zoals: pauzes in eigen tijd medewerkers, afschaffen leaseauto’s, en stopzetten vergoedingen boven CAO en vergoedingen boven pakket. Daarnaast is de personele formatie aangepast door het vertrekkend personeel en interim managers niet te vervangen. Vanuit het Facilitair Bedrijf worden huurders verworven voor deels leegstaande panden en bij het Werk/leerbedrijf worden verliesgevende sectoren ge-outsourced of gestopt, resultaten van de assemblageafdelingen verbeterd, en besparingen gerealiseerd op materieel voor Beheer Openbare Ruimten.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 10 van 23
Dit leidt tot de volgende besparingen: Maatregel € in duizenden Personele regelingen Personele formatie Facilitair bedrijf Werk/leerbedrijf Werkwinkel Algemeen Totaal
2011 256 791 153 665 250 350 2.465
2012 365 1.066 181 849 358 400 3.219
2013 368 1.092 101 1.025 363 500 3.449
Tabel 4. Besparingen vanuit het maatregelenpakket 2011 - 2013 Bron: Alescon
De bovenstaande maatregelen betreffen een breed palet aan maatregelen op vele vlakken, zowel in het primair proces als wel de ondersteunende activiteiten. De hiermee samenhangende frictiekosten zijn in paragraaf 4.6 opgenomen.
4.3.
Reductie kaderpersoneel
De splitsing tussen het onderdeel van het huidige Alescon dat bijdraagt aan arbeidsontwikkeling, en het onderdeel dat uitvoering geeft aan beschermd werken, leidt tot een noodzakelijke reductie van het kaderpersoneel. Concreet blijft er in 2018 circa 80 fte aan kaderpersoneel over. Dit is een afname van 55% ten opzichte van 2011. Deze afname leidt tot een reductie van de loonkosten van het kaderpersoneel van € 11 mln. in 2012 tot € 5,5 mln. in 2018. De efficiency (verhouding SW’ers / kader) verbetert in de eerste jaren en verslechtert hierna enigszins. De verslechtering van de verhouding wordt veroorzaakt doordat de huidige begeleiders met een SWindicatie afnemen (pensionering/uitstroom), en de toenemende complexiteit van de nieuwe instroom. Hierdoor dienen meer begeleiders (=kader) aangetrokken te worden. Verbetering van de efficiency is een belangrijk uitgangspunt voor de uitvoeringsorganisatie. Door afvloeiing van het huidige en relatief (dure) personeel, is de uitvoeringsorganisatie in staat om goedkoper en efficiënter te werken. Daarom wordt in de toekomstige uitwerking van het herstructureringsplan (bijvoorbeeld via de meerjarenbegroting) een taakstelling voor efficiency opgenomen. De eenmalige kosten samenhangend met de afvloeiing van deze medewerkers is opgenomen in paragraaf 4.6.
4.4.
Verlaging bedrijfskosten
De afname van het aantal SW’ers tot 808 aja in 2018 leidt tot overcapaciteit in de fysieke infrastructuur welke afgebouwd moet worden. Dit betreft componenten zoals afschrijvingen en huur. Afschrijvingen Nadere beoordeling van de activa in relatie tot de teruglopende bedrijfsactiviteiten conform de gewijzigde uitgangspunten bij paragraaf 3.3 heeft geleid tot een pakket aan activa met een boekwaarde van € 4.400.000. welke afgeschreven dient te worden. Dit leidt tot een jaarlijkse besparing van € 555.000. Dit betreft afwaarderingen van panden in Beilen en Gasselte, een aantal kleinere locaties, machines van de BOR die niet gebruikt kunnen worden door de nieuwe doelgroep en overige activa die vanwege de krimp en de efficiency niet meer ingezet worden. Huur Door afnemende bedrijfsactiviteiten dienen er maatregelen te worden genomen om leegstand van panden te verminderen. Daar waar mogelijk worden huurcontracten niet verlengd of worden kosten van leegstand/afkoop van huurcontracten ten laste van het frictiebudget gebracht. Daarnaast wordt het hoofdkantoor in Assen afgestoten, omdat door afname kaderpersoneel met 55% dit pand overbodig wordt. Dit leidt tot een jaarlijkse besparing van € 510.000 en een eenmalige last van € 4.000.000.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 11 van 23
In paragraaf 4.6 worden de frictiekosten nader weergegeven.
4.5.
Beleidsmatige herstructureringkosten
Naast herstructurering van de uitvoeringsorganisatie worden ook kosten gemaakt voor andere aspecten, zoals de overdracht van Deta/BW activiteiten en nadere onderzoeken en implementaties van beleid. Hieronder wordt hier nader op ingegaan. Onderzoek en inrichting afsplitsing Arbeidsontwikkeling Bij de herstructurering van de taak arbeidsontwikkeling worden de activiteiten van detachering en begeleid werken anders georganiseerd. Met deze overdracht zijn eenmalige kosten gemoeid rondom het inrichten van de nieuwe organisatie op het gebied van: ICT, werkplekken, uitwerken van nieuwe processen en werkwijzen, communicatie, P&O, opzetten en inrichten financiële- en salarisadministratie etc. Tenslotte moet er een ontvlechting van de joint ventures (ASP/ASM) etc. plaats vinden (structuurwijziging). Deze kosten worden geschat op € 0,5 mln. Onderzoek, inrichting en uitvoering werkgeversbenadering Er wordt gewerkt aan één uitvoeringsorganisatie met een geïntegreerde aanpak voor het benaderen van de werkgevers in de regio (lokaal in samenhang). Door meer werk uit de markt te halen wordt afbouw van het bestand gerealiseerd. In het kader van de herstructurering dient het beleid rondom de werkgeversbenadering geïntensiveerd te worden. Dit dient nader onderzocht te worden en vervolgens geïmplementeerd en uitgevoerd te worden gedurende een periode van 3 jaar. De kosten (mn. het aantrekken van enkele accountmanagers voor een periode van 3 jaar) hiervan bedragen naar schatting € 0,54 mln. Verkenning en invoering samenloop AWBZ Omdat er overeenkomsten zijn tussen beschermd werk en arbeidsmatige dagbesteding, willen we deze infrastructuur op termijn verbinden met die van de (huidige) AWBZ-instellingen. Daarbij maken we gebruik van de sterke kant van het SW-bedrijf (organiseren van werk, benutten van arbeidsvermogen bij beschermd werk) en de sterke kant van de huidige AWBZ-instellingen (het bieden van begeleiding aan mensen met een beperking). Dit dient nader onderzocht te worden en vervolgens dienen samenwerkingsrelaties opgezet te worden, locaties afgebouwd te worden, en frictiekosten gedekt te worden. De kosten hiervan bedragen naar schatting € 0,35 mln. Afbouw wachtlijst 1/1/2013 Begin 2013 zal de wachtlijst afgeschaft worden. Op dat moment zal er sprake zijn van een groep van mensen (globale inschatting 180) met de nieuwe indicatie beschut werken. Veel van deze mensen hebben op dit moment een uitkering uit hoofde van WAJONG, WWB of WW. Om deze mensen op een adequate wijze naar de arbeidsmarkt te begeleiden investeren wij voor een periode van 3 jaar in deze mensen middels extra begeleiding en (om)scholing voor gemiddeld € 3.000 per geïndiceerde. De totale kosten bedragen € 0,54 mln. per jaar voor een periode van 3 jaar. Begeleiding transitie Om de transitie te begeleiden wordt een zeer ervaren externe transitiemanager aangetrokken. Deze zal in 2013 en 2014 gemiddeld 3 dagen in de week en in de jaren 2015 tot 2018 1 dag per week de transitie begeleiden. De totale eenmalige kosten inclusief transitiemanager bedragen € 0,54 mln.
4.6.
Frictiekosten
De (eenmalige) frictiekosten samenhangend met de herstructureringsmaatregelen zoals opgenomen in hoofdstuk 4.2 tot en met 4.5 zijn als volgt:
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 12 van 23
Maatregel € in duizenden Maatregelenpakket Reductie personeel Extra afschrijving Verlaging huisvestingskosten Overdracht Deta/BW activiteiten Onderzoek en inrichting werkgeversbenadering Verkenning samenloop AWBZ Afbouw wachtlijst 1/1/2013 Begeleiding transitie Totaal
2011 450 -
2012 305 -
2013 305 3.340 4.438 4.080
2014 1.100 -
2015 1.100 -
2016 1.100 -
2017 1.100 -
2018 -
Totaal 1.060 7.740 4.438 4.080
-
-
500
-
-
-
-
-
500
-
-
180
180
180
-
-
-
540
450
305
100 540 162 13.645
100 540 162 2.082
150 540 54 2.024
54 1.154
54 1.154
54 54
350 1.620 540 20.868
Tabel 5, frictiekosten. Bron: Alescon
De totale frictiekosten bedragen € 20,9 mln. door met name de kosten die samenhangen met de reductie van het kader personeel en extra afschrijvingen.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 13 van 23
5 5.1.
Dit resulteert in de volgende verbeterde financiële resultaten Financiële resultaten
Hieronder worden de uitgangspunten van paragraaf 3.3 verder uitgewerkt. Hierbij worden de verlies- en winstrekeningen inclusief het effect van de voorgestelde herstructureringsmaatregelen uit hoofdstuk 4 weergegeven voor de jaren 2010 tot en met 2018 (zie tabel 6). De huidige uitvoeringsorganisatie Alescon gaat uitsluitend beschermd werk (BiBi en BiBu) uitvoeren. De werksoorten Deta, BW en re-integratie worden afgestoten, bijvoorbeeld naar een afzonderlijke entiteit. Door invoering van de WWNV daalt het aantal SW’ers van circa 1800 aja in 2011 naar 800 aja in 2018. Meer dan de helft van het kaderpersoneel zal afvloeien en groot deel van de (hierdoor niet meer gebruikte) activa (gebouwen, machines, installaties etc.) zal versneld afgeschreven moeten worden omdat het aantal SW’ers en kader met 55% zal afnemen. € in duizenden Omzet BiBi Omzet BiBu Deta / BW Re-integratie Overige baten en lasten Omzet totaal
2010 4.639 10.366 4.225 2.628 828 22.686
2011 3.415 10.822 4.540 1.648 475 20.900
2012 3.083 10.386 4.856 703 860 19.889
2013 3.120 9.617 350 13.087
2014 3.151 8.904 350 12.405
2015 3.175 8.244 350 11.770
2016 3.194 7.634 350 11.178
2017 3.207 7.068 350 10.625
2018 3.216 6.544 350 10.111
Inkoopkosten omzet Bruto marge
5.106 17.580
4.563 16.337
3.958 15.930
3.478 9.609
3.385 9.021
3.296 8.473
3.214 7.964
3.136 7.490
3.063 7.048
Totale personeelskosten SW Totale loonkosten kader Totale overige bedrijfskosten Totale overige kosten
50.772 12.898 6.835 70.505
49.536 11.222 6.507 67.265
47.761 11.060 6.203 65.024
25.580 6.837 4.876 37.294
24.757 6.656 4.231 35.644
23.907 6.261 3.958 34.125
23.084 5.984 3.716 32.784
22.252 5.710 3.641 31.603
21.577 5.475 3.574 30.625
Bedrijfsresultaat
(52.925) (50.928) (49.094) (27.685) (26.623) (25.652) (24.820) (24.114) (23.577)
Rijkssubsidiebijdrage Resultaat incl. rijkssubsidie
49.416 (3.509)
Bedrijfsresultaat entiteit Deta/BW Rijkssubsidiebijdrage Resultaat entiteit Deta/BW incl. rijkssubsidie Totaal resultaat incl rijkssubsidie
46.862 (4.066)
46.069 (3.025)
22.075 (5.610)
20.243 (6.380)
19.232 (6.420)
18.955 (5.865)
18.697 (5.417)
18.457 (5.121)
-
-
-
(20.327) (19.127) (17.819) (16.761) (15.408) (14.196)
-
-
-
20.939
-
-
-
612
(3.509)
(4.066)
(3.025)
(4.998)
18.437
16.803
15.874
14.695
13.512
(690)
(1.016)
(887)
(713)
(684)
(7.070)
(7.436)
(6.752)
(6.130)
(5.805)
Tabel 6, nadere toelichting verw achte exploitatieresultaten 2010 – 2018
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 14 van 23
Samengevat leidt dit tot het volgende beeld per aja: Bedrijfsresultaat per aja Bij ongewijzigd beleid Na herstructurering Verschil Rendementsverbetering
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (29.003) (29.662) (30.589) (30.607) (30.579) (30.530) (30.457) (30.310) (30.310) (29.003) (27.993) (27.450) (27.652) (27.435) (27.136) (26.992) (26.888) (26.975) (1.669) (3.139) (2.954) (3.145) (3.395) (3.465) (3.423) (3.335) 6% 10% 10% 10% 11% 11% 11% 11%
Tabel 7, resultaten per aja
5.2.
Toetsing op de doelstelling
Doelstelling van de herstructurering is om een sluitende exploitatie van Alescon in 2015 te behalen. Zie ook paragraaf 3.1. Zoals blijkt uit het bovenstaande financiële overzichten tot 2018, met hierin verwerkt de voorgestelde maatregelen, is dit niet gelukt. Oorzaak is, zoals bij veel SW-bedrijven, de te grote afwijking tussen de werkelijke loonkosten SW‘ers (historisch bepaald) en hun reële loonkosten. Deze zijn niet beïnvloedbaar.
5.3.
Landelijke budget en cofinanciering
In onderstaande tabel is het trekkingsrecht en cofinanciering beschreven. Deze is gebaseerd op de taakstelling 2012 van 1789 aja. Hierbij is De Wolden voor het deel wat bij Alescon is belegd (61) meegenomen. Voor het resterende deel van de taakstelling van De Wolden zal aangesloten moeten worden bij het andere SW-bedrijf. € in duizenden Landelijk budget
2012 10.000
2013 2014 60.000 120.000
2015 60.000
2016 50.000
2017 50.000
2018 Totaal 50.000 400.000
Taakstelling 2012 landelijk (aja)
90804
90804
Taakstelling 2012 Alescon (aja)
1789
1789
Totaal landelijk budget Cofinanciering gemeenten (25%) Totaal
197 66 263
1.182 394 1.576
2.364 788 3.152
1.182 394 1.576
985 328 1.313
985 328 1.313
985 328 1.313
7.881 2.627 10.508
Tabel 8. Landelijke budget en confinanciering Bron: Alescon, ministerie SZW
Dit leidt tot het onderstaande trekkingsrecht van € 10,5 mln. De taakstelling is als volgt te specificeren.
Gemeente Aa en Hunze Assen Hoogeveen Midden-Drenthe Tynaarlo De Wolden Totaal Overige (buitengemeenten) Totaal met buitengemeenten
Aantal aja 2012 129 636 613 210 89 61 1.739 50 1.789
Tabel 9. Taakstelling 2012 Bron: Alescon
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 15 van 23
6
Governance structuur
Dit hoofdstuk bevat een beschrijving van de governance-structuur die de gemeenten hanteren in het transitieproces. De transitie vindt plaats onder de dagelijkse leiding van de nog aan te stellen transitiemanager in nauwe samenspraak met het bestuur van Alescon. Onder de dagelijkse leiding wordt onder andere het aansturen van de transitie, het bewaken van de realisatie van het plan, en de periodieke verslaglegging verstaan. Deze rapporteert ook aan de Colleges. De Colleges zijn verantwoordelijk voor de monitoring en bijsturing van het transitieproces. De Raden worden door de Colleges geïnformeerd via enerzijds de reguliere P&C-cyclus en anderzijds via voortgangsrapportages. De consequenties die de ingrijpende veranderingen voor de SW bedrijven hebben zijn nog moeilijk te overzien. De overlap die naar aller waarschijnlijkheid ontstaat tussen de thans AWBZ gefinancierde arbeidsmatige dagbesteding en het beschermd werken onder de nieuwe WSW zal groot zijn. Jaarlijks zal dit plan dan ook moeten worden bijgesteld om optimaal gebruik te blijven maken van de WSW infrastructuur onder sterk gewijzigde omstandigheden.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 16 van 23
7
Risico’s
Het proces kent een aantal risico’s. Hieronder geven we schematisch weer om welke risico’s het gaat, wat de gevolgen hiervan zijn en welke beheersmaatregelen we nemen. Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van de risico’s voor het realiseren van de doelstellingen. Tevens zijn de beheersmaatregelen uitgewerkt die worden genomen wanneer risico’s zich (dreigen) voor te doen.
7.1.
Risico’s en beheersmaatregelen
Verschillende aannames leiden, vooral wanneer een plan een looptijd heeft van 6 jaar, tot de nodige risico’s. Die risico’s hebben bijvoorbeeld betrekking op: Omschrijving
Kans in Gevolg Beheersmaatregel % (groot, middel, klein)
Door wie
Maatregel levert niet de verwachte besparing op.
25%
Groot
Strakke rapportage lijn vasthouden en vast bepreekpunt in diverse gremia governance structuur
Uitvoeringsorganisatie
Tegenvallende inkomsten per aja
20%
Middel
Strakke rapportage lijn vasthouden en vast bepreekpunt in diverse gremia governance structuur
Uitvoeringsorganisatie
Onduidelijkheid/ onzekerheid toekomstige(rijks)budgetten
50%
Groot
Informatie monitoren en Alescon en gemeenten lobby via regio en landelijke organen
De door het Rijk beschikbaar gestelde 50 % budgetten t.b.v. de transitie WSW blijken onvoldoende om de transitie te realiseren
Groot
lobby via regio en landelijke organen
Ontwikkeling SW-loonkosten. De 50% CAO voor het SW-personeel is afgelopen en dient opnieuw vastgesteld te worden. In de prognose 2010-2018 is rekening gehouden met 0% loonstijging. Afwijkingen in loonkosten hebben een grote impact voor de exploitatie van Alescon
Groot
Informatie monitoren en Uitvoeringsorganisatie lobby via regio en landelijke organen
Marktontwikkelingen. Onduidelijk is 50% hoe markten zich gaan ontwikkeling en de invloed dat dit heeft om de (externe) omzet voor de diverse activiteiten van Alescon en bijvoorbeeld de te realiseren
Groot
Strakke rapportage lijn vasthouden en vast bepreekpunt in diverse gremia governance structuur
Financiële risico’s
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Alescon en gemeenten
Uitvoeringsorganisatie
Pagina 17 van 23
detacheringvergoeding/loonwaarden. Het uitblijven van economische groei, vertraging in de vergrijzing of het betreden van de arbeidsmarkt door grote groepen mensen met een arbeidsbeperking kan leiden tot schommelingen in de hoogte van de vergoeding Bestuurlijke risico’s Wetgevingstrajecten lopen nog waardoor definitieve situatie onbekend is
75%
Groot
Informatie monitoren en Uitvoeringsorganisatie en lobby via regio en gemeenten landelijke organen
Verschillende inzichten binnen de GR 40% (tussen gemeenten)
Groot
Regelmatig overleg Gemeenten tussen betrokken portefeuillehouders over te varen koers
Veel veranderingen ineens doet een 40% groot beroep op de capaciteit van een organisatie in een korte tijd
Middel
Vinger aan de pols door management
Uitvoeringsorganisatie
Vertrouwen van het opdrachtgevers/bedrijfsleven in de continuïteit van de onderneming neemt af
20%
Klein
Vinger aan de pols door management
Uitvoeringsorganisatie
Onrust binnen de SW populatie over 40% hun toekomst
Groot
Duidelijke communicatie Uitvoeringsorganisatie en naar de doelgroep bij gemeenten iedere stap in het proces
WWNV doelgroep die niet geholpen 30% (kan) worden door tekorten
Middel
Sturen op kostendekkendheid uitvoering SW
Inkomensverschillen tussen doelgroepen (SW en WWNV)
Middel
Duidelijke communicatie Uitvoeringsorganisatie en naar de doelgroep bij Gemeenten iedere stap in het proces
Organisatorische risico’s
Maatschappelijke risico’s
40%
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Gemeenten
Pagina 18 van 23
Bijlage 1: Financiële overzichten per gemeente In deze bijlage zijn de volgende financiële overzichten per gemeente opgenomen: -
Tabel 10, het resultaat per gemeente bij ongewijzigd beleid (zie hoofdstuk 2.2.)
-
Tabel 11, het resultaat per gemeente na herstructurering (zie hoofdstuk 5.1)
-
Tabel 12, het beschikbare landelijk budget per gemeente (zie hoofdstuk 5.4)
-
Tabel 13, de cofinanciering per gemeente (zie hoofdstuk 5.4)
Resultaat per gemeente bij ongewijzigd beleid (zie hoofdstuk 2.2.) € in duizenden Aa en Hunze Assen Hoogeveen Midden-Drenthe Tynaarlo De Wolden Overige (buitengemeenten)
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (3.818) (3.893) (3.947) (3.949) (3.946) (3.940) (3.930) (3.911) (3.911) (18.826) (19.196) (19.460) (19.471) (19.454) (19.423) (19.376) (19.283) (19.283) (18.145) (18.501) (18.757) (18.767) (18.751) (18.720) (18.675) (18.586) (18.586) (6.216) (6.338) (6.426) (6.429) (6.424) (6.413) (6.398) (6.367) (6.367) (2.634) (2.686) (2.723) (2.725) (2.722) (2.718) (2.711) (2.698) (2.698) (1.806) (1.841) (1.866) (1.868) (1.866) (1.863) (1.858) (1.849) (1.849) (1.480) (1.509) (1.530) (1.531) (1.529) (1.527) (1.523) (1.516) (1.516)
Totaal Bedrijfsresultaat
(52.925) (53.965) (54.709)
(54.740) (54.692) (54.604) (54.473) (54.210) (54.210)
Rijkssubsidiebijdrage Resultaat incl. rijkssubsidie
49.416 (3.509)
46.862 (7.103)
46.069 (8.640)
44.298 41.494 40.231 40.433 40.635 40.838 (10.442) (13.198) (14.373) (14.040) (13.576) (13.372)
1.825
1.819
1.789
Aantal aja
1.789
1.789
1.789
1.789
1.789
1.789
Tabel 10, het resultaat per gemeenten is op basis van het aantal aja per gemeente met als uitgangspunt 2012. 2010 – 2018 bij ongew ijzigd beleid. Bron: Alescon
Resultaat per gemeente na herstructurering (zie hoofdstuk 5.1) € in duizenden Aa en Hunze Assen Hoogeveen Midden-Drenthe Tynaarlo De Wolden Overige (buitengemeenten)
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (3.818) (3.674) (3.542) (3.464) (3.301) (3.136) (3.000) (2.851) (2.725) (18.826) (18.115) (17.463) (17.078) (16.273) (15.463) (14.790) (14.058) (13.436) (18.145) (17.460) (16.832) (16.460) (15.685) (14.904) (14.256) (13.550) (12.950) (6.216) (5.981) (5.766) (5.639) (5.373) (5.106) (4.884) (4.642) (4.436) (2.634) (2.535) (2.444) (2.390) (2.277) (2.164) (2.070) (1.967) (1.880) (1.806) (1.737) (1.675) (1.638) (1.561) (1.483) (1.419) (1.348) (1.289) (1.480) (1.424) (1.373) (1.343) (1.279) (1.216) (1.163) (1.105) (1.056)
Totaal Bedrijfsresultaat
(52.925) (50.928) (49.094)
(48.012) (45.750) (43.471) (41.581) (39.522) (37.773)
Rijkssubsidiebijdrage Resultaat incl. rijkssubsidie
49.416 (3.509)
46.862 (4.066)
46.069 (3.025)
43.014 (4.998)
38.680 (7.070)
36.035 (7.436)
34.829 (6.752)
33.392 (6.130)
31.969 (5.805)
1.825
1.819
1.789
1.736
1.668
1.602
1.540
1.470
1.400
Aantal aja
Tabel 11, het resultaat 2010-2018 per gemeenten na herstructurering is op basis van het aantal aja per gemeente met als uitgangspunt 2012. Bron: Alescon
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 19 van 23
Het beschikbare landelijk budget per gemeente (zie hoofdstuk 5.3) € in duizenden Aa en Hunze Assen Hoogeveen Midden-Drenthe Tynaarlo De Wolden Overige (buitengemeenten) Totaal landelijk budget
2012 14 70 68 23 10 7 6 197
2013 85 420 405 139 59 40 33 1.182
2014 171 841 811 278 118 81 66 2.364
2015 85 420 405 139 59 40 33 1.182
2016 71 350 338 116 49 34 28 985
2017 71 350 338 116 49 34 28 985
2018 71 350 338 116 49 34 28 985
Totaal 569 2.803 2.702 926 392 269 220 7.881
Totaal 190 934 901 309 131 90 73
Tabel 12, landelijk budget per gemeenten. Bron: Alescon
De cofinanciering per gemeente (zie hoofdstuk 5.3) € in duizenden Aa en Hunze Assen Hoogeveen Midden-Drenthe Tynaarlo De Wolden Overige (buitengemeenten) Totaal gemeentelijke cofinanciering (25%)
2012 5 23 23 8 3 2 2
2013 28 140 135 46 20 13 11
2014 57 280 270 93 39 27 22
2015 28 140 135 46 20 13 11
2016 24 117 113 39 16 11 9
2017 24 117 113 39 16 11 9
2018 24 117 113 39 16 11 9
66
394
788
394
328
328
328
2.627
Tabel 13, Cofinanciering gemeenten (25%). Bron: Alescon
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 20 van 23
Bijlage 2 Uitgangspunten Bij de onderstaande berekeningen hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd: Algemeen 1.
In de meerjarenraming is geen rekening gehouden met overrealisatie. Deze kan zich voordoen als afwijkingen in het natuurlijk verloop (ten opzichte van de landelijke voorspellingen) onvoldoende in omvang of verdeling worden gecompenseerd in het participatiebudget. In dat geval leidt dit tot extra kosten. Met het besluit om tijdelijke dienstverbanden die bij verlenging leiden tot een contract voor onbepaalde tijd, te beëindigen, hebben we dit risico overigens sterk verminderd.
2.
De gemeenten blijven de aja’s financieren volgens dezelfde methodiek die het Rijk de afgelopen jaren heeft gehanteerd, tegen de bedragen die het Rijk heeft opgenomen in de meerjarenbegroting (dus afnemend tot € 22.050 in 2015). Door prijsindexatie van 0,5% per jaar op het wettelijk minimumloon is dat hoger. De prijsindexatie op de CAO WSW is 0%.
3.
We hebben geen voordelen ingeboekt die betrekking hebben op integratie van werkzaamheden van beschermd werk, dagbesteding en integratie van werkzaamheden van sociale dienst en SW-bedrijf. Voordelen daarvan gaan we in de komende periode in kaart brengen.
4.
Uitgangspunt is geen nationale herverdeeleffecten van budgetten die onevenredig onze gemeenten zouden kunnen treffen. Uitgangspunt is daarom het budget WSW 2012 in combinatie met de bijbehorende rijkstaakstelling per gemeente.
Ten aanzien van de verschillende kosten en opbrengsten componenten zijn de volgende vooronderstellingen gemaakt: Omzet
BiBi: omzet per fte neemt in 2012 toe tot 8.098 per fte door efficiency maatregelen en neemt hierna af met 3% in 2013, 2014 en hierna 2% per jaar door afname van het niveau van de nieuwe instroom (verminderde competenties). De nieuwe instroom vindt vooral plaats in deze werksoort gezien de competenties van de nieuwe instroom. Het aantal medewerkers in deze werksoort neemt daarom met circa 8 à 9 fte per jaar toe.
BiBu: omzet per fte neemt in 2010, 2011 en 2012 toe door efficiency maatregelen en hierna af met 2% per jaar tm 2016 en hierna 1% door afname van het niveau van de nieuwe instroom (verminderde competenties). Nieuwe instroom is er nauwelijks, gaat vooral in BiBi waardoor het aantal medewerkers in deze werksoort afneemt. In totaal (BiBi en BiBu) is sprake van de lijn, 6 eruit, 2 erin.
Deta/re-integratie, de activiteiten worden afgestoten en ondergebracht in een andere entiteit.
Vanuit de deelnemingen is een structurele dividend bate van € 350.000 per jaar opgenomen.
Inkoopkosten
De inkoopkosten van de omzet blijven gelijk, er wordt niet gerekend met inflatie, dit wordt gecompenseerd door een verbeterd rendement, in lijn met 2010 en verder.
LoonKosten
De loonkosten van de nieuwe instroom SW’ers zijn tegen WML (€22.050 voor 2010) opgenomen. De loonkosten van het zittend bestand neemt af door goedkope nieuwe instroom en de uitstroom.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 21 van 23
Kader: gerekend met een gemiddelde loonsom van € 60.000 welke niet geïndiceerd wordt, en kader neemt af van 163 fte ultimo 2012 naar 101 fte in 2013 en 80 fte in 2018.
Aanvraag herstructureringsfaciliteit gemeente Aa en Hunze, Assen Hoogeveen, MiddenDrenthe, Tynaarlo en De Wolden
Pagina 22 van 23
Bijlage 3 Voorgeschreven bijlage Overzicht indicatoren voor herstructureringsplan (uitsluitend beschut werk) Ontwikkeling kosten per arbeidsjaar Ontwikkeling opbrengsten per arbeidsjaar Huidig exploitatieresultaat per arbeidsjaar Verwachte ontwikkeling exploitatieresultaat zonder maatregelen per arbeidsjaar Doelstelling exploitatieresultaat (zonder externe dekking) per arbeidsjaar Bijdragen uit ontschot budget per arbeidsjaar Gemeentelijke bijdrage per arbeidsjaar Ontwikkeling van de gemiddelde loonkosten per arbeidsjaar Aan SW toe te rekenen loonkosten ongesubsidieerde professionals per arbeidsjaar, waarvan - Loonkosten directe professionals per arbeidsjaar (inclusief ingehuurd personeel) - Loonkosten indirecte professionals per arbeidsjaar (inclusief ingehuurd personeel) Aan SW toe te rekenen materiële kosten per arbeidsjaar Aantal arbeidsjaren Aantal personen met advies begeleid werken Aantal personen dat begeleid werkt Aantal personen dat beschut werkt Aantal personen dat op detacheringbasis werkt Bron: Alescon
2010 2011 38.183 37.710 9.180 8.048 (29.003) (29.662)
2012 37.889 7.300
2013 37.832 7.226
2014 37.731 7.152
2015 37.682 7.152
2016 37.609 7.152
2017 2018 37.462 37.462 7.152 7.152
(30.589) (30.607) (30.579) (30.530) (30.457) (30.310) (30.310) (27.450) (31.063) (30.511) (30.003) (29.602) (29.303) (29.168) 27.612 1.391
27.858 1.804
25.687 1.762
28.464 2.598
26.419 4.093
25.190 4.813
24.887 4.714
24.688 4.615
24.654 4.515
28.812
27.937
27.426
29.575
29.238
28.809
28.364
27.857
27.497
6.079
5.459
5.463
6.798
6.763
6.475
6.305
6.123
5.969
3.830
3.439
3.442
4.283
4.261
4.079
3.972
3.857
3.761
2.249
2.020
2.021
2.515
2.502
2.396
2.333
2.265
2.209
2.798
2.508
2.213
3.903
3.879
3.856
3.833
3.810
3.789
1.825
1.819
1.789
891
873
855
838
823
808
Ontleend aan POR