Aanvraag herstructureringsfaciliteit Promen Concept – aanvraag Maart 2012
Vertrouwelijk
Herstructureringsplan
3
1. Aanleiding
3
2. Leeswijzer
4
4. De ambitie van de betreffende gemeenten
6
5. De voorgenomen maatregelen
7
7. Begroting voor de herstructureringskosten
13
8. Beschrijving van de governance- structuur van het transitieproces 14 9. Risico’s Bijlagen met kerngegevens Bijlagen
17 18 18
2
Vertrouwelijk
Herstructureringsplan
1. Aanleiding Per 1 januari 2013 krijgen de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt te maken met de Wet Werken naar Vermogen (WWnV) en een verdere versobering van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). De WWnV zal de nieuwe wet worden voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Daarnaast blijven de WSW en de Wajong bestaan maar in versoberde vorm. De WSW zal alleen blijven bestaan voor mensen met een indicatie voor Beschut Binnen met een verdiencapaciteit tot 30 % van het Wettelijk Minimumloon. Hierdoor zal de instroom in de WSW met twee derde afnemen. De mensen die niet in aanmerking komen voor beschut werken binnen de WS, zullen instromen in de WWnV. Hetzelfde geldt voor de Wajong doelgroep. Op lange termijn zal het aantal mensen met een WSW en een Wajong uitkering hierdoor met twee derde afnemen. Doordat de WSW alleen zal blijven bestaan voor mensen met een indicatie voor Beschut Binnen zal de gemiddelde verdiencapaciteit van het WSW bestand afnemen. Het doel is dat iedereen binnen de WWnV werkt naar vermogen, bij voorkeur bij een reguliere werkgever. Ondersteuning of begeleiding is beschikbaar voor wie dat nodig heeft. Loondispensatie kan ingezet worden voor mensen die nog niet volledig zelfstandig het wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen. Ook kan er voor worden gekozen om mensen aan het werk te zetten met behulp van behoud van uitkering. De invoering van de WWnV gaat gepaard met bezuinigingen. Voor 2012 is een bezuiniging van € 400 miljoen aangekondigd. De bezuiniging bedraagt € 1,1 miljard in 2015 en € 2,1 miljard structureel vanaf 2016. Veel gemeenten zien hun re-integratiebudgetten gehalveerd worden. Verder wordt het aantal werkpleinen waar het UWV vertegenwoordigd is, teruggebracht van 100 tot 30. Ook de Sociale Werkbedrijven worden hard getroffen. In 2011 is er al € 120 miljoen gekort en in de komende jaren zal er verder worden gekort. Dit wordt vooral gedaan door de jaarlijkse subsidie per WSW SE te verlagen tot € 22.050 in 2015. Dit is een totale verlaging van € 500 miljoen per jaar. Dit brengt met zich mee dat deze verlaging leidt tot tekorten op de WSW-budgetten; mensen die op dit moment een WSW-indicatie hebben behouden hun huidige CAO loon. De CAO is algemeen verbindend verklaard waardoor bezuinigen op CAO lonen moeilijk is. Om er zeker van te zijn dat gemeenten in de toekomst de WSW op een goede en kostendekkende manier kunnen blijven uitvoeren komt er een herstructureringsfaciliteit van het Rijk. De faciliteit is bedoeld voor verdere re-design van de WSW. Voor de
3
Vertrouwelijk
transitieperiode is een faciliteit van eenmalig € 400 miljoen ter beschikking gesteld over de periode 2012 tot en met 2018. De GR Promen heeft berekend dat ze recht heeft op een proportioneel deel van de € 400 miljoen zijnde € 5,5 miljoen. Dit bedrag is gebaseerd op het trekkingsrecht voor alle SE die bij Promen in 2012 werkzaam zijn, op basis van de taakstelling in 2012. In dit document staat de aanvraag om aanspraak te maken op deze faciliteit voor de gemeenten: Bergambacht, Boskoop, Gouda, Ouderkerk, Reeuwijk, Schoonhoven, Vlist, Waddinxveen, Zuidplas, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Nederlek. Deze gemeenten zijn met elkaar de Gemeenschappelijke Regeling Promen aangegaan. Daarnaast wordt middels deze aanvraag tevens aanspraak gedaan op de faciliteit door niet in de GR Promen deelnemende gemeenten die inwoners bij Promen werkzaam hebben. De Colleges van B&W van de zowel de deelnemende als niet-deelnemende gemeenten hebben de GR Promen gemachtigd namens hen de aanvraag te doen. Bij deze aanvraag zijn de machtigingen van alle gemeenten toegevoegd, onder aangeving van het aantal SE waarvoor de aanvraag gedaan wordt. Bij deze machtigingen is tevens vermeld hoe de Gemeenteraden van de gemeenten bij de aanvraag zijn betrokken.
2. Leeswijzer In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de noodzaak tot herstructurering van de WSW in de betreffende gemeenten. In hoofdstuk 4 wordt de ambitie van de betreffende gemeenten behandeld. Dit betekent dat er gekeken wordt naar wat men wil bereiken met het herstructureringsplan op financieel gebied. In hoofdstuk 5 worden de plannen verder beschreven en onderbouwd. In hoofdstuk 6 bespreken we de benodigde investering ter uitvoering van de plannen. Hoofdstuk 7 gaat in op de governance- structuur van het transitieproces. In de laatste paragraaf van hoofdstuk één wordt bekeken wat de eventuele risico’s zijn tijdens en na de herstructurering en hoe deze worden geborgd. Tot slot is een aantal bijlagen toegevoegd ter informatie en ondersteuning.
3. Noodzaak De noodzaak tot herstructurering van de uitvoering van de WSW In dit hoofdstuk wordt op de urgentie ingegaan om als GR van Promen te anticiperen op de invoering van de WWnV en de herstructurering van de WSW. Door de nieuwe regelgeving ontstaat er binnen de GR Promen een situatie die vraagt om een volledig andere wijze van denken over de rol van Promen binnen de GR in de nabije toekomst. Promen moet en gaat op korte termijn een omslag maken, om er zeker van te zijn dat de organisatie ook in de komende jaren de juiste rol kan blijven spelen in de uitvoering van de WSW en de re-integratie markt. Om deze urgentie verder te illustreren is bekeken wat de invoering van de WSW voor invloed heeft op de nettoresultaten van Promen bij ongewijzigd beleid tot en met 2018 in duizenden euro.
4
Vertrouwelijk
Jaar Nettoresultaat WSW (€ 1.000)
2011 -126
2012 -2.047
2013 -3.102
2014 -4.856
2015 -6.077
2016 -5.830
2017 -5.583
2018 -5.336
Totaal -32.957
Tabel 1: Verwachte nettoresultaten bij ongewijzigd beleid Nb: Het nettoresultaat 2011 is genormaliseerd Bij ongewijzigd beleid van de organisatie zullen de nettoresultaten tot en met 2018 cumulatief oplopen tot bijna € 33 miljoen negatief.(tabel 1) Dit komt voor een groot deel door de afname van de jaarlijkse WSW subsidie per SE. In 2010 bedroeg de WSW SE subsidie per jaar € 27.079. Dit bedrag wordt afgebouwd tot € 22.050 WSW SE subsidie per jaar. Door deze afname in subsidie ontstaat er een groot negatief subsidieresultaat. Het loon dat bij de CAO hoort ligt in veel gevallen meer dan € 5.000 per jaar boven het nieuwe jaarlijkse subsidiebedrag. De effecten van de subsidieverlaging zijn te zien in tabel 2. Het subsidiegat is het verschil tussen totale loonkosten WSW en kosten Begeleid Werken minus de Rijksbijdrage.
subsidiegat (*1.000 euro)
2010 -1.043
2011 -2.603
2012 -2.038
2013 -3.056
2014 -4.810
2015 -6.031
2016 -5.784
2017 -5.537
2018 -5.290
Totaal -36.192
Tabel 2: Effect verlaging subsidie per SE op totaalresultaat De conclusie van bovenstaande is dat bij ongewijzigd beleid het verwachte negatieve netto resultaat van € 32.9 miljoen veroorzaakt wordt voor meer dan € 30,5 miljoen door de subsidieverlaging. Doordat de zittende WSW doelgroep haar huidige CAO rechten behoudt is deze groep gemiddeld duurder dan de nieuwe WSW geïndiceerden, die niet onder deze CAO zullen vallen. Daarnaast heeft de zittende WSW doelgroep een hogere gemiddelde verdiencapaciteit. De oorzaak hiervan is dat er vanaf 1 januari 2013 alleen nog cliënten met een verdiencapaciteit tussen 0 en 30% de WSW instromen. Naarmate er meer cliënten uit de zittende WSW doelgroep uitstromen, doordat zij de pensioengerechtigde leeftijd bereiken, neemt de gemiddelde verdiencapaciteit van het WSW bestand af. Gegeven de hoge CAO lonen, en de afnemende jaarlijkse WSW SE subsidie zal het voor de uitvoeringsorganisatie Promen onmogelijk worden een sluitende exploitatie te realiseren. De ambitie van de gemeenten is om binnen de GR Promen de WSW uit te voeren met een zo laag mogelijke gemeentelijke bijdrage per SE per jaar. De afspraak met de GR Promen is dat jaarlijks een maximum bedrag van 660€ als gemeentelijke bijdrage wordt verstrekt. Om deze bijdrage zoveel mogelijk te benaderen is er besloten dat Promen op grote schaal gaat herstructureren zodat de deelnemende gemeenten het hoofd kunnen bieden aan de financiële gevolgen van de herstructurering van de WSW. Deze herstructurering is ook nodig om in een breder kader invulling te geven aan de nieuwe wetgeving, die zich meer richt op groei en doorstroming. Om ook de prijs en kwaliteitsverhouding op peil te houden zal er een goedkopere en meer efficiënte uitvoeringsorganisatie moeten worden ingericht. Dit is ook in lijn met de ambitie van de gemeenten.
5
Vertrouwelijk
De deelnemende gemeenten in de GR Promen vragen bij deze een bijdrage uit de herstructureringsfaciliteit om de voorgenomen herstructurering van Promen te kunnen financieren. In de volgende paragraaf worden de ambities van de herstructurering binnen Promen verder toegelicht.
4. De ambitie van de betreffende gemeenten Promen is de uitvoeringsorganisatie van de GR Promen voor de deelnemende gemeenten die de WSW uitvoert en in de toekomst ook zal blijven uitvoeren. Door de tijd heen heeft de uitvoeringsorganisatie zeer veel ervaring opgedaan met het plaatsen van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Promen onderscheidt zichzelf door de duurzaamheid van de plaatsingen bij reguliere werkgevers binnen haar grote netwerk van werkgevers. Van oudsher richt Promen zich op een brede doelgroep. Door intensief case management wordt de instroom zo laag mogelijk gehouden. Bij definitieve instroom zal er door ondernemend case management gezorgd worden voor een intake waarbij de loonwaarde en de mogelijkheden van de cliënt bepaald worden. Aan de hand van deze intake worden cliënten gedetacheerd bij een reguliere werkgever en wordt er toegewerkt naar (definitieve) uitstroom uit de uitkering situatie. Als blijkt dat uitstroom langer zal duren of de verdiencapaciteit lager is, wordt de cliënt geplaatst in het werkbedrijf van de uitvoeringsorganisatie in het publieke domein. Als de cliënt een beschut werken indicatie heeft wordt de cliënt intern bij Promen geplaatst. Het herstructureren van Promen en haar bedrijfsonderdelen moeten leiden tot een efficiëntere en meer resultaatgerichte uitvoeringsorganisatie. In de onderstaande tabel staat vermeld wat de verwachte nettoresultaten van Promen zijn bij ongewijzigd beleid, evenals de verwachte nettoresultaten na het doorvoeren van de herstructureringsmaatregelen.
6
Vertrouwelijk
Jaar Verwacht nettoresultaat bij ongewijzigd beleid (1) Verwacht nettoresultaat inclusief herstructureringsmaatregelen, herstructureringskosten en herstructureringsvergoeding (2)
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Totaal
-126
-2.047
-3.102
-4.856
-6.077
-5.830
-5.583
-5.336
-32.957
183
-6.911
-894
-1.400
-3.208
-2.561
-2.216
-1.970
-18.977
Begrote herstructureringskosten (3) Begrote herstructureringsvergoeding (4)
-693
-7.163 138
-2.008 825
-650 1.650
-419 825
-50 688
0 688
0 688
-10.983 5.500
-3.614 2.463
-3.199 2.631
-2.903 2.680
Verwacht nettoresultaat inclusief herstructureringsmaatregelen excl. kosten en -vergoeding (5) Verwachte verbetering nettoresultaat (6)
876 1.002
115 2.162
289 3.390
-2.400 2.456
-2.657 2.678
-13.494 19.463
Tabel 3: Verwachte nettoresultaten Promen in- en exclusief herstructureringsmaatregelen (alle getallen in € 1.000) Op regel 1 zijn de resultaten weergegeven die zullen ontstaan als Promen haar huidige beleid ongewijzigd zal voortzetten. Deze regel is gelijk aan tabel 1 en laat zien dat een herstructurering van Promen op korte termijn noodzakelijk is. Op de regel 2 staan de verwachte nettoresultaten na het uitvoeren van de herstructureringsmaatregelen, inclusief herstructureringskosten en de te ontvangen herstructureringsvergoeding van het Rijk. Op regel 3 is beknopt weergegeven wat de kosten zijn van de herstructurering tot en met 2018. De verwachte vergoeding van het Rijk vanuit de herstructureringsfaciliteit staat vermeld op regel 4. Op regel 5 staan de nettoresultaten van Promen inclusief herstructureringsmaatregelen, maar exclusief herstructureringskosten en herstructureringsvergoeding. Op regel 6 zijn per saldo de jaarlijkse financiële effecten te zien van de herstructureringsmaatregelen. De cijfers op deze regel zijn het verschil tussen regel 1 en regel 5. De totaal verwachte verbetering in nettoresultaat, door de herstructureringsmaatregelen, loopt cumulatief op tot meer dan € 19 miljoen tot en met 2018. Conclusies
De belangrijkste conclusie is dat het uitvoeren van de herstructureringsmaatregelen zoals die nu staan gepland, resulteren in een cumulatieve verbetering van de nettoresultaten van meer dan € 19 miljoen tot en met 2018. Wat verder geconcludeerd kan worden is dat ondanks de aangekondigde herstructureringsmaatregelen er niet voorkomen kan worden dat er ook op de lange termijn nog negatieve financiële resultaten behaald zullen worden. In de komende jaren zullen er additionele maatregelen getroffen moeten worden.
5. De voorgenomen maatregelen In deze paragraaf wordt ingegaan op de activiteiten die worden ondernomen om de organisatie te herstructureren 5.1 Nieuwe organisatiestructuur Ten behoeve van de herstructurering is de organisatiestructuur van Promen in 2011 onderzocht. Er is op basis hiervan besloten om de organisatie ook wat structuur betreft ingrijpend te veranderen. Dit ook om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen de
7
Vertrouwelijk
activiteiten die plaatsvinden binnen de nieuwe SW en de activiteiten die meer toegespitst zijn op de nieuwe WWnV. In 2011 zijn reeds diverse maatregelen genomen, dit heeft geleid tot een beter resultaat dan verwacht in 2011, de kosten die hiermee gemoeid zijn geweest zijn voorgeschoten door de gemeenten en worden na verrekening cofinanciering van de gemeenten verhaald op de herstructureringsfaciliteit. De Top structuur De directie van Promen wordt momenteel gevoerd door een Algemeen directeur ad interim met als opdracht de herstructurering te implementeren. Van de zittende directeur is afscheid genomen. De toekomstige topstructuur zal bestaan uit een 2-of 3-hoofdig directieteam, voortkomend uit het management van de bedrijfsonderdelen, zij zullen management en directietaken combineren, en leggen verantwoording af aan het Dagelijks Bestuur. De keuze voor 2- of 3 hoofdig zal afhankelijk zijn van de verdere operationele inrichting die zal worden doorgevoerd na de professionalisering en de kwaliteitsslag. Tevens zal de definitieve topstructuur afhankelijk zijn van de ontwikkelingen op Reintegratie, Detacheren en Begeleid Werken, en in welke mate het bedrijfsonderdeel Mens&Werk dichter bij het Werkplein zal worden geplaatst.. De wijziging van de topstructuur zal een lagere druk op de begroting tot gevolg hebben. De kosten die gemaakt moeten worden om te komen tot deze nieuwe structuur zullen worden opgevoerd als herstructureringskosten teneinde gedekt te worden vanuit de herstructureringsvergoeding. Decentralisatie van stafdiensten en overhead naar de diverse bedrijfsonderdelen Uit genoemd intern onderzoek is naar voren gekomen dat de stafdiensten, vaak na snelle groei, zijn ondergebracht bij verschillende Management Team leden en de Algemeen Directeur. Dit brengt met zich mee dat momenteel de stafdiensten veelal ingevuld worden als een nevenactiviteit, hetgeen niet bijdraagt aan een goede ondersteuning van het primaire proces. Promen kiest ervoor om in de toekomst haar bedrijfsonderdelen zo zelfstandig mogelijk te organiseren waarbij de bedrijfsonderdelen zich rechtstreeks laten ondersteunen door hun eigen staf. Door het decentraal organiseren van de ondersteunende diensten wordt bereikt dat de verantwoordelijkheden van de activiteiten worden belegd in de bedrijfsonderdelen. Hierdoor vinden deze activiteiten dichterbij de operationele activiteiten plaats. In het verlengde hiervan zal het staf en lijn denken worden afgebouwd. Ieder bedrijfsonderdeel functioneert als een team dat ervoor moet zorgen om het desbetreffende bedrijfsonderdeel optimaal te laten presteren. Het managementteam zal bestaan uit niet-doelgroep medewerkers om de benodigde kennis, kunde en het niveau van de uitvoering te waarborgen. De bedrijfsmanager zal volledig verantwoordelijk zijn het bedrijfsonderdeel en zodoende zelf sturing geven aan het totale proces. Op deze wijze beschikt de bedrijfsmanager direct over die specifieke deskundigheden die van belang zijn om de dagelijkse operaties van het bedrijfsonderdeel succesvol te laten verlopen en is de toegevoegde waarde van die mensen die binnen het secundaire proces acteren herkenbaarder. Dit zal de betrokkenheid en slagvaardigheid vergroten. Met het decentraliseren van de meeste activiteiten van het secundaire proces blijft er op het hoogste niveau een kleinschalige organisatie over (SSC) die de elementaire zaken van de GR regelt. Deze zal worden aangestuurd door een lid van de topstructuur. Ook worden binnen het SSC de activiteiten van het uitvoerend orgaan voor de GR ondergebracht, waaronder het dirigeren van de subsidiestroom, de ICT faciliteiten voor de bedrijfsonderdelen en het voeren van de geconsolideerde financiële administratie.
8
Vertrouwelijk
Tevens zullen marketing- communicatie, PR en het bestuurlijk secretariaat hier worden ondergebracht. Reductie van arbeidsplaatsen, kwaliteitsverbetering en loonmatiging binnen de diverse bedrijfsonderdelen Het voornemen is om na de decentralisatie nog een kwaliteitsslag te maken. Hierover is reeds advies ingewonnen bij de ondernemingsraad en onderhandeld met de vakbonden. Dit betekent voor Promen dat er in 2012 sprake is van een transitiefase waarin de medewerkers enerzijds overgeplaatst worden naar de verschillende bedrijfsonderdelen en anderzijds getoetst zullen worden op kwaliteit, kennis en kunde. Hiertoe zal de functionaliteit in beeld worden gebracht en de personeelsbezetting gekwalificeerd worden, waarbij nieuw ontwikkelde functieprofielen en functieomschrijvingen leidend zullen zijn. Op basis hiervan zullen keuzes worden gemaakt en wordt boventalligheid bepaald. Exitgesprekken zullen worden gevoerd conform sociaal plan. Loonmatigingsmaatregelen zullen worden genomen door toekomstige loonstijgingen te beperken. Uit onderzoek(Hay) is gebleken dat bij Promen het gemiddelde totaal vast inkomen hoger ligt dan de benchmark. Het bestaande loongebouw zal worden herzien, de processen en de daarbij behorende verantwoordelijkheden zullen opnieuw worden gewaardeerd. De nu geconstateerde bovenmatigheid zal worden afgekocht en opgevoerd voor dekking vanuit de herstructureringsfaciliteit. Bedrijfsonderdeel Beschermd Werken Binnen Beschermd Werken voert Promen de WSW uit voor de mensen met een verdiencapaciteit tussen 0 en 30 %. Het Beschermd Werken bedrijf heeft tot doel al haar medewerkers, valide of invalide, te ondersteunen bij het optimaal sociaal en maatschappelijk functioneren in de gemeenten waarvoor het beschutte bedrijf haar werkzaamheden verricht door het stimuleren, trainen en scholen van competenties die gericht zijn op professionaliteit en zelfstandigheid. Door middel van het project BuitenGewoon! is Promen sinds 2011 bezig 250 cliënten te laten stijgen op de werkladder en hen uit te laten stromen uit de Beschut Binnen omgeving. Hierdoor zal het bedrijfsonderdeel Beschermd Werken in de toekomst minder vierkante meters nodig hebben bij zowel productie- als magazijnruimte. De belangrijkste doelstellingen binnen dit bedrijfsonderdeel zijn: 1. Beschermd Werken richt zich met haar dienstverlening op haar opdrachtgevers en haar burgers. Dienstverlening vindt voor een zo groot mogelijk deel plaats in de verschillende kernen waar medewerkers van Promen wonen. 2. De ontwikkeling van de doelgroep is gericht op het maximaliseren van hun sociale en maatschappelijke vaardigheden en betrokkenheid. 3. Het bedrijf functioneert kostenbewust. Het bedrijfsonderdeel wordt ingericht volgens het ‘lean and mean’ principe. De staf en de leiding zal zich vooral focussen op het maximaliseren van materiële en immateriële resultaten tegen zo laag mogelijke kosten. Door de lage gemiddelde verdiencapaciteit van de cliënten, de verlaagde subsidie, de hoge bedrijfskosten, en de hoge WSW CAO lonen zullen de resultaten van het bedrijfsonderdeel Beschermd Werken, ondanks genoemde maatregelen, negatief zijn. Bedrijfsonderdeel Mens & Werk Binnen Mens & Werk worden mensen begeleid met een afstand tot de arbeidsmarkt. Voor zover mogelijk worden mensen begeleid naar werk en (maximale) financiële zelfstandigheid. Dit wordt bewerkstelligd door mensen te plaatsen bij bedrijven en
9
Vertrouwelijk
instellingen binnen de regio. Dit bedrijfsonderdeel zal in 2012 nauw samenwerken met de gemeentelijke werkpleinen en daar deels in opgaan in 2013. Hiertoe is een samenwerkingsmodel opgezet met de gemeenten. Bij het nieuwe plaatsingsmodel van Promen wordt er na instroom eerst geprobeerd om cliënten extern te plaatsen. Als bemiddeling naar Begeleid Werken of detachering niet lukt binnen drie maanden dan volgt plaatsing in een groepsdetachering. Binnen de groepsdetachering wordt er nog drie maanden doorbemiddeld waarna definitieve plaatsing volgt. Ofwel binnen een groepsdetachering dan wel in het bedrijfsonderdeel Groen & Schoon. Gezien de ingrijpende bezuinigingen op de WSW dient de uitvoering van de begeleiding en plaatsing substantieel goedkoper en effectiever plaats te vinden dan tot nu toe het geval was. Een sluitende keten in de re-integratie is noodzakelijk. Daarom wordt er een actieve samenwerking met zorgverleners en andere ketenpartners nagestreefd. De belangrijkste doelstellingen van dit bedrijfsonderdeel zijn: 1. Een structurele verlaging van de kosten van het uitvoeringsapparaat van Mens & Werk ten opzichte van het kostenniveau van 2011. 2. Verbreding doelgroep WNV: niet alleen de traditionele WSW doelgroep wordt door M&W via detachering en begeleid werken aan werk geholpen, maar ook andere doelgroepen die niet zelfstandig in staat zijn door werk in hun inkomen te voorzien. Mens & Werk streeft naar minimaal 300 WNV trajecten per jaar in de regio van de GR Promen. 3. Partnerschap in de keten tussen gemeenten, werkpleinen en werkgevers bij het realiseren van een sociaal arbeidsmarktbeleid. 4. Het in stand houden van een brede werkgeversbenadering en dienstverlening met een strikt case management. Ook voor het bedrijfsonderdeel Mens & Werk geldt dat in 2012 en verder, de kosten moeten worden verlaagd en de dienstverlening nog meer moet worden verbeterd om een marktconforme prijs- en kwaliteitsverhouding te kunnen bieden. Bedrijfsonderdeel Groen & Schoon De core business van Groen & Schoon is om mensen vanuit de WWnV een hoogwaardige werkplek te bieden. Binnen dit onderdeel wordt op maatschappelijk en financieel gebied een goed resultaat behaald. Binnen Groen & Schoon wil men zoveel als nodig voor de uitvoering van het werk, mensen uit de WSW en de WWnV een baan bieden Het bedrijfsonderdeel Groen & Schoon wordt in de loop van 2012 op afstand gezet, dichterbij de reguliere arbeidsmarkt binnen een Joint Venture (JV) met een nog nader te bepalen partij. Hierdoor zou een groot deel van de medewerkers met een WSW indicatie buiten de organisatie kunnen worden geplaatst. Medewerkers worden in dit geval gedetacheerd bij de joint venture en werken regulier. Om dit onderdeel hiervoor klaar te maken zal ook hier de organisatiestructuur wijzigen. Er wordt name gewerkt aan het volledig zelfstandig, efficiënter en goedkoper kunnen acteren binnen de JV. Management tussenlagen zullen worden gesaneerd. Daarbij is het noodzakelijk het bedrijf met een lager kostenniveau in te richten zodat diensten binnen een marktconforme prijs- kwaliteitsverhouding kunnen worden geleverd.
10
Vertrouwelijk 6. De benodigde investering ter uitvoering van de plannen Afbouw en omscholing van stafdiensten en overhead, afvloeiing niet doelgroep In de nieuwe situatie zal de uitvoeringsorganisatie aanmerkelijk kleiner zijn. Door het uitplaatsen van een deel van de WSW populatie en de daarmee gepaard gaande verkleining van de infrastructuur zullen er minder mensen nodig zijn. Aan de andere kant zal er van de werknemers veel gevraagd worden omdat er in de nieuwe situatie op een efficiëntere , en kwalitatief betere manier gewerkt gaat worden. Om hier invulling aan te geven wordt zowel geïnvesteerd in afbouw als in omscholing van stafdiensten, overhead en overige medewerkers. Door het decentraliseren van de stafactiviteiten, de inkrimping van de overhead en de kwaliteitsslag, zullen ca 25 fte afvloeien. Deze afvloeiing dient eind 2012 gerealiseerd te zijn. Hierdoor zullen de loonkosten van de niet-doelgroep per jaar per saldo dalen. Deze kostendaling is ook noodzakelijk om marktconform te kunnen presteren. De kosten die gemoeid zijn met deze transitie bestaan uit, wachtgeld, afvloeiingsregelingen en dergelijke. De totale kosten van deze maatregel zijn geraamd op € 2.800.000. Kosten omscholing personeel niet doelgroep De totale herstructurering binnen Promen gaat gepaard met een kwaliteitsinvestering van de overblijvende werknemers. Er wordt verwacht dat er bij een aantal bedrijfsonderdelen een groot aantal WSW SE uit zal stromen als gevolg van het project Buitengewoon!. Hierdoor zal een deel van de begeleidingscapaciteit overbodig worden. Voor een deel van deze werknemers zal een nieuwe plaats in de organisatie gezocht worden. Bij een deel van deze werknemers zal omscholing nodig zijn om deze overplaatsing op een goede manier te laten plaatsvinden. De totale kosten van deze maatregel worden geraamd op € 100.000. Afkoop hogere loonkosten niet doelgroep. Uit Hay onderzoek blijkt dat een aantal medewerkers binnen Promen te hoog worden beloond gelet op de functies die ze uitvoeren. Verder blijkt uit benchmark onderzoek dat een aantal functies binnen Promen te hoog zijn ingeschaald ten opzichte van dezelfde functies bij andere bedrijven. De kosten hiervan bedragen 5% van de loonsom. Deze meerkosten worden afgekocht met 5 maal de jaarwaarde en worden geraamd op € 1.500.000. Afkoop loongaranties WSW doelgroep Ook binnen de WSW doelgroep zijn de lonen te hoog. Dit komt vooral door de loongarantie bij de overgang naar een nieuw loongebouw en bij demotie. De toezeggingen bedroegen in 2010 €161.000 en ook deze worden voor de aankomende vijf jaar, gerekend vanaf 2011, afgekocht met 5x maal de jaarwaarde. De kosten worden geraamd op € 805.000. Project BuitenGewoon! en daarmee samenhangende maatregelen en kosten Promen is in 2011 gestart met het project BuitenGewoon! Door middel van dit project worden 250 WSW SE buiten Promen en hoger op de werkladder geplaatst. Met dit project zijn verschillende kosten gemoeid die hieronder behandeld worden. Frictiekosten Doordat er 250 WSW SE buiten de organisatie worden geplaatst zullen de integrale bedrijfskosten voor deze groep moeten worden afgebouwd. Het gaat om kosten van huisvesting, installaties, machines en dergelijke. Deze kosten kunnen niet meteen
11
Vertrouwelijk
afgebouwd worden. Hiervoor is 5 jaar nodig. Dit levert frictiekosten op. De totale frictiekosten worden geraamd op € 1.694.000.
Jaar
2012
2013
2014
2015
2016
Begrote frictiekosten €
478.000
558.000
389.000
219.000
50.000
Totaal 1.694.000
Tabel 4: Frictiekosten samenhangend met project BuitenGewoon! Doorstroom bonussen Promen heeft een beleid dat WSW medewerkers moet stimuleren om mee te werken aan doorstroom naar een hogere trede op de werkladder en de daarbij behorende werkzaamheden. Doordat er op dit moment veel mensen gestimuleerd moeten worden vanuit het project BuitenGewoon! zijn de kosten van deze maatregel op dit moment hoog. De kosten van deze herstructureringsmaatregel worden geraamd op € 98.000. Extra begeleidingskosten project BuitenGewoon! Naast de doorstroom bonussen worden de mensen binnen het project BuitenGewoon! ook extra begeleid om zo stijging op de werkladder mogelijk te maken. De verwachting is dat 320 personen 60 uur begeleiding per persoon krijgen. De kosten van deze herstructureringsmaatregel worden geraamd op € 686.000. Extra subsidie Begeleid Werken Om het project BuitenGewoon! te laten slagen is er meer Begeleid Werken capaciteit nodig. Gelet op de economische situatie zijn werkgevers niet erg bereid om mensen met Begeleid Werken in dienst te nemen. Om deze drempel te verlagen zullen stimuleringsmaatregelen worden genomen door het verstrekken van een eenmalige premie of het tijdelijk hoger stellen van de loonkostensubsidie. De kosten van deze herstructureringsmaatregel worden geraamd op € 500.000. Desinvesteringen In de frictiekosten zijn de afschrijvingskosten van de activa al meegenomen. In een aantal gevallen zullen er actieve desinvesteringen plaats moeten vinden. De kosten van deze desinvesteringen worden geraamd op € 200.000. Interim en advies In 2011 heeft Promen herhaaldelijk advies gevraagd aan externe organisaties met betrekking tot de transitie naar de nieuwe situatie. Zo is er bijvoorbeeld advies gevraagd over hoe de nieuwe WSW het beste kon worden ingevuld in de regio van de GR Promen. Ook is er advies ingewonnen over het aangaan van een Joint Venture van Groen & Schoon. Verder zijn er kosten op het gebied van interim management, functiewaardering, advies ten aanzien van procesbeheersing en algemene advieskosten. De kosten van deze maatregelen worden geraamd op € 1.500.000. Investeringen samenwerkingsmodel gemeenten De nieuwe WSW vraagt een andere en intensievere manier van samenwerken met de gemeenten binnen de GR Promen. Dit vraagt om extra inzet van de uitvoeringsorganisatie. Deze kosten worden vooral verwacht in de jaren 2012 en 2013 omdat er in deze jaren ook toegewerkt zal moeten worden naar de nieuwe situatie. De kosten van deze maatregelen worden geraamd op € 100.000.
12
Vertrouwelijk
Derven omzet Binnen het project BuitenGewoon! worden er eenmalig 250 WSW SE van productiewerk naar hogere treden op de werkladder wordt gebracht met de daarbij behorende werkzaamheden. Dit zal tijdelijk gevolgen hebben voor de productiviteit van de overgeplaatste mensen omdat zij ingewerkt moeten worden. Ook heeft het invloed op de productie van de overblijvende afdelingen waar een deel van de mensen niet meer werkzaam is en waar de productie weer zal moeten worden opgelijnd. De gevolgen van deze overplaatsing zijn stilstand van machines en tijdelijk minder goed draaiende afdelingen. De gederfde omzet wordt geraamd op €2.000 per overgeplaatste WSW SE. De totale gederfde omzet van deze herstructureringsmaatregel wordt geraamd op € 500.000. Rentekosten De kosten van de herstructureringen worden vooral verwacht in 2012 en 2013. De vergoeding vanuit het rijk wordt in tranches uitgekeerd en komt veelal nadat de kosten zijn gemaakt. De kosten van de herstructureringsmaatregelen zullen dus moeten worden voorgefinancierd door Promen. De financieringskosten van de maatregelen worden geraamd op € 500.000.
7. Begroting voor de herstructureringskosten De herstructureringsfaciliteit komt in tranches beschikbaar. De middelen komen voor de individuele gemeenten in hetzelfde tempo beschikbaar. De totaalbedragen van de tranches zijn als volgt: Jaar
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Totaal
10
60
120
60
50
50
50
400
Tranchebedrag totaal (miljoen €)
Tabel 5: Tranchebedragen herstructureringsfaciliteit
Jaar
2012
2013
Tranchebedrag Promen (duizend €)
130
825
Het totaalbedrag dat door het Rijk aan de gemeenten wordt toegekend is gebaseerd op de landelijke WSW taakstelling en de WSW taakstelling van de individuele gemeenten in 2012. Voor de deelnemende gemeenten aan de GR Promen is de taakstelling in 2012 1203 SE. Dit betekent dat het trekkingsrecht van de GR Promen als volgt is; 2014 2015 2016 2017 2018 Totaal 1650
825
688
688
688
5.500
Tabel 6: Tranchebedragen herstructureringsfaciliteit Promen In de bijlage staat een overzicht met daarin alle kosten die samenhangen met de herstructurering van de uitvoeringsorganisatie Promen. Een verkort overzicht is te vinden in tabel 7: Jaar
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Totaal
Tranchebedrag Promen (duizend €)
693
7.163
2.008
650
419
50
0
0
10.983
Tabel 7: Totale kosten herstructurering Promen Cofinanciering Vanuit het rijk is er aangegeven dat de herstructurering voor 25 % van het totaal moet worden gefinancierd door de (deelnemende) gemeenten. Het trekkingsrecht van de deelnemende gemeenten uit de herstructureringsfaciliteit ter beschikking gesteld door de
13
Vertrouwelijk
Rijksoverheid wordt berekend op € 5,5 miljoen. De deelnemende gemeenten in de GR moeten van het Rijk 25% cofinancieren zijnde € 1,8 miljoen. Uit vorige paragraaf en uit de bijlage is af te lezen dat de totale kosten van de herstructurering van Promen op dit moment geschat worden op bijna € 11 miljoen. De bijdragen in de kosten die nodig zijn boven de bijdrage vanuit de herstructureringsfaciliteit worden gedragen door de deelnemende gemeenten in de GR Promen.
8. Beschrijving van de governance- structuur van het transitieproces Relatie tussen gemeenten en de sociale werkvoorziening De raden, respectievelijk de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Bergambacht, Boskoop, Gouda, Oudekerk, Reeuwijk, Schoonhoven, Vlist, Waddinxveen, Zuidplas, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Nederlek, vormen via hun wethouders het bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Promen. Zij hebben de uitvoering van de WSW gedelegeerd aan het Algemeen Bestuur en de werkwijze vastgelegd in de Gemeenschappelijke Regeling Promen. Het Algemeen Bestuur heeft onder andere de verantwoordelijkheid de governance- structuur van Promen vorm te geven. De Gemeenschappelijke regeling Promen heeft tot doel het op een bedrijfsmatig verantwoorde wijze uitvoering te geven aan de WSW, alsmede aan de voorziening gericht op arbeidsinschakeling zoals onder andere bedoeld in artikel 7 lid 1 onder a van de WWB en artikel 72 van de Werkloosheidswet (WW). Aansturing en uitvoering Voor de uitvoering van de besluiten van het Algemeen Bestuur is een Dagelijks Bestuur samengesteld als verlengd lokaal bestuur, en een directie aangesteld. Het bestuur van Promen bestaat uit het Algemeen Bestuur (AB), het Dagelijks Bestuur (DB). Het bestuur wordt bijgestaan door een Raad van Advies.
14
Vertrouwelijk
Algemeen Bestuur Het Algemeen Bestuur bestaat uit één lid per deelnemende gemeente, dat wordt aangewezen door de raad uit het midden van het college van burgemeester en wethouders. Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur bestaat uit 4 leden die gekozen worden door en uit het Algemeen Bestuur. Aan het Dagelijks Bestuur neemt tevens een lid uit de Raad van Advies die een adviserende stem heeft, deel. Aan het Dagelijks Bestuur van Promen is opgedragen: a) Het voorbereiden van hetgeen het Algemeen Bestuur ter overweging en beslissing moet worden voorgelegd; b) Het (doen laten) uitvoeren van de besluiten van het Algemeen Bestuur; c) Het toezicht op het beheer van de inkomsten en de uitgaven van Promen; d) Het toezicht op het beheer en het onderhoud van alle werken, inrichtingen en eigendommen van Promen; e) Het houden van toezicht op al hetgeen Promen aangaat waaronder nu, met extra aandacht, de herstructurering. De Voorzitter De voorzitter van het Algemeen Bestuur is tevens voorzitter van het Dagelijks Bestuur. De voorzitter draagt er zorg voor dat de besluiten naar behoren worden uitgevoerd.
De Raad van Advies De Raad van Advies bestaat uit 3 leden, die benoemd worden door het Algemeen Bestuur op voordracht van het Dagelijks Bestuur. De Raad van Advies adviseert gevraagd en ongevraagd het Algemeen- en het Dagelijks bestuur. De Raad van Advies komt bijeen voorafgaand aan 3 vergaderingen van het Algemeen Bestuur en verder zoveel als nodig wordt geacht. De Directie De directie wordt (op dit moment) gevoerd door een interim directeur, die veel ervaring heeft met herstructureringen en projectmanagement en specifiek is aangesteld om de herstructurering voortkomend uit de nieuwe wetgeving voor te bereiden en uit te voeren. De herstructureringsactiviteiten zijn opgedeeld in diverse projecten waar projectteams, onder leiding van het management, verantwoordelijk zijn voor uitvoering en het behalen van de gestelde doelstellingen. Het management bedient zich van de project organisatie methode Prince 2 en bewaakt de voortgang middels MS projects. Aan de directie van Promen is opgedragen a) Het voorbereiden van hetgeen het Dagelijks Bestuur ter overweging en beslissing moet worden voorgelegd b) Het uitvoeren van de besluiten van het Algemeen Bestuur, waaronder een prioritaire aandacht voor de herstructurering en alle projecten die daarmee gemoeid zijn c) Het beheer van de inkomsten en uitgaven van Promen d) Het beheer en het onderhoud van alle werken, inrichtingen en eigendommen van Promen
15
Vertrouwelijk De overlegstructuur en monitoring herstructurering Het Dagelijks Bestuur komt reglementair 5 keer per jaar bijeen in een officiële DB vergadering, daarnaast komt het DB sedert 2011, 6 keer per jaar extra bijeen. Op de extra Dagelijks Bestuur vergaderingen wordt specifiek aandacht besteedt aan de financiële situatie en de herstructurering. De directie informeert het Dagelijks Bestuur in kwalitatieve en kwantitatieve zin omtrent de herstructurering, de voortgang, de afwijkingen en de te nemen corrigerende maatregelen alsmede de hiertoe in gang gezette projecten. Het Algemeen Bestuur komt 5 keer per jaar bijeen in een officiële Algemeen Bestuur vergadering. Hiertoe laten zij zich bijstaan door een groep ambtelijke adviseurs die 4 keer per jaar voorafgaand aan de Algemeen Bestuur vergaderingen bij elkaar komt. De voortgang, afwijkingen en de te nemen (genomen) maatregelen inzake de herstructureringen staan in deze vergaderingen op de agenda. -
-
-
De directie is verplicht om eenmaal per kwartaal, binnen een maand na afloop van het betreffende kwartaal, het Dagelijks Bestuur te informeren over de voortgang van de uitvoering van de bedrijfsdoelstellingen die zijn vastgelegd in de begroting en het ondernemingsplan. De directie is tevens verplicht om onvoorziene ontwikkelingen, waarvan de gevolgen buiten het kader van begroting en ondernemingsplan vallen, met spoed voor te leggen aan het Dagelijks Bestuur. De directie informeert de voorzitter en het DB maandelijks over de voortgang van de herstructureringen.
Escalatie ladder De escalatie mogelijkheden zijn georganiseerd binnen het vigerende aansturingmodel en worden gevolgd binnen Prince 2, de ladder ziet er als volgt uit.
Figuur 1: Escalatieladder Promen
16
Vertrouwelijk
9. Risico’s Er zijn een aantal risico’s te die een bedreiging kunnen vormen voor het realiseren van de ambitie en de daarbij horende doelstellingen. Deze risico’s zijn in een aantal gevallen maar ten dele te beïnvloeden door de uitvoeringsorganisatie zelf. Het belangrijkste risico is de ontwikkeling van de economie. De afgelopen maanden is duidelijk geworden dat de Nederlandse economie ook in de komende jaren een zware tijd zal doormaken. Hierdoor zal de vraag naar werk naar verwachting relatief laag blijven. Hierdoor zal de uitvoeringsorganisatie minder cliënten kunnen plaatsen bij reguliere werkgevers. Deze economische neergang zal ook zijn invloed hebben op het aantal projecten dat Promen zal verkopen aan zijn klanten. Als deze gebeurtenissen zich voordoen zal de uitvoeringsorganisatie hier zo snel mogelijk actie op moeten nemen. Dit kan door bijvoorbeeld afspraken te maken met de gemeenten om meer mensen op te nemen of door nog meer aandacht te geven aan de werkgeversbenadering. Een ander belangrijk risico is het welslagen van Project BuitenGewoon! Mocht blijken dat het niet mogelijk is om de gewenste 250 WSW SE uit te plaatsen dan zal Promen een deel van de afbouw van de infrastructuur niet kunnen realiseren waardoor de kosten binnen de organisatie hoger zullen zijn dan nu begroot. Verder is ook het welslagen van het op afstand zetten van het bedrijfsonderdeel Groen & Schoon door middel van een joint venture een belangrijk risico. Als deze joint venture niet doorgaat zullen er veel cliënten niet regulier kunnen worden uitgeplaatst. Een risico is ook de behandeling van de aanvraag herstructurering door het Rijk. De uitvoeringsorganisatie Promen heeft steun nodig om de herstructurering tot een goed einde te brengen. Mocht een deel van deze steun vanuit het Rijk er niet komen dan staan alle maatregelen daarmee op losse schroeven en daarmee alle ambities en doelstellingen. Van de meer operationele risico’s is het nodig dat deze zo snel mogelijk worden geïdentificeerd op de werkvloer en gecommuniceerd worden naar de managers van de bedrijfsonderdelen. De bedrijfsmanagers moeten deze risico’s communiceren naar de directie die zich zal moeten beraden op maatregelen. Deze maatregelen kunnen ook leiden tot actie richting de deelnemende gemeenten voor zover nodig. Promen is bezig om de processen die horen bij het identificeren, communiceren en acteren op de verschillende risico’s beter in te bedden in de organisatie.
17
Vertrouwelijk
Bijlagen met kerngegevens
Bijlagen Bijlage 1: Zoals gevraagd door het Rijk
ALLES IN EURO kosten per arbeidsjaar opbrengsten per arbeidsjaar (alleen dienstverbanden) exploitatieresultaat zonder maatregelen exploitatieresultaat met maatregelen bijdragen uit ontschot budget gemeentelijke bijdrage per arbeidsjaar (incl cofinanciering)
2010 -36.648 7.348 -29.301 -29.301 27.080 510
2011 -35.680 7.582 -28.716 -25.993 25.759 915
2012 -34.859 7.837 -27.719 -26.994 25.759 1.059
2013 -33.677 7.813 -27.527 -25.864 24.768 984
2014 -33.356 7.813 -27.336 -25.543 23.200 509
2015 -33.034 7.813 -27.144 -25.222 22.050 509
2016 -32.713 7.813 -26.953 -24.900 22.050 509
2017 -32.484 7.813 -26.761 -24.671 22.050 509
2018 -32.294 7.813 -26.570 -24.481 22.050 509
loonkosten per arbeidsjaar loonkst ongesubs pers per arb jr (incl BW) direct in euro indirect in euro materiele kosten per arb jr (alleen dienstverbanden)
-29.145 -5.341 -2.942 -2.399 -3.415
-28.923 -5.169 -3.102 -2.068 -2.918
-28.901 -4.936 -3.208 -1.728 -2.737
-28.558 -4.345 -2.824 -1.521 -2.620
-28.346 -4.345 -2.824 -1.521 -2.474
-28.134 -4.345 -2.824 -1.521 -2.328
-27.922 -4.345 -2.824 -1.521 -2.182
-27.710 -4.345 -2.824 -1.521 -2.139
-27.498 -4.345 -2.824 -1.521 -2.139
18
Vertrouwelijk
Bijlage 2: Overzicht kosten herstructurering
Jaar Afvloeiing niet doelgroep Kosten omscholing niet doelgroep Afkoop hogere loonkosten niet doelgroep Afkoop loongaranties WSW doelgroep Frictiekosten project BuitenGewoon Desinvesteringen Extra subsidie Begeleid Werken Doorstroombonussen Extra begeleidingskosten project BuitenGewoon Interim en advies Investering samenwerkingsmodel gemeenten Derven omzet Rente kosten Totaal (€ 1.000)
2011 143
2012 2.657
2013
2014
2015
2016
558
389
219 200
50
200
100
450
136
50 150 500 2.008
25
419
50
2017
2018
0
0
100 1.500 805 478
550
693
200 98 100 950 25 350 7.163
650
Totaal 2.800 100 1.500 805 1.694 200 500 98 686 1.500 100 500 500 10.983
19
