Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Dit plan heeft betrekking op de stichting Pantar Amsterdam en wordt ingediend door de volgende gemeenten:
Amsterdam Diemen1
Versie: Datum:
1.0 21 maart 2012
1
Andere gemeenten waarvan inwoners werkzaam zijn op een SW-fte bij Pantar, kunnen besluiten zich aan te sluiten bij dit plan. Zij kunnen ook financiering aanvragen voor deze SW-fte’s via het plan voor hun eigen SW-organisatie.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 1 van 22
Inhoudopgave Inleiding .......................................................................................................................... 3 1. Noodzaak tot herstructurering ................................................................................... 5 2. Ambitie financiële resultaten ...................................................................................... 7 3. Voorgenomen herstructureringsmaatregelen ................................................................... 11 3.1. Werknemers die aangewezen zijn op beschut werken ................................................. 12 3.2. Werknemers met hogere productiecapaciteit die (nog) niet individueel geplaatst kunnen worden ........................................................................................................................ 13 3.3. Werknemers die individueel geplaatst worden ............................................................ 15 3.4. Herstructureringsmaatregelen betreffende “Pantar nieuw” als geheel ............................ 16 3.5. Herstructureringsmaatregelen reeds genomen in 2011 ............................................... 17 3.6. Totaaloverzicht maatregelen herstructureringsplan 2011-2018 .................................... 17 4. Governance structuur van het transitieproces .................................................................. 18 5. Risico’s voor realisatie en beheersmaatregelen ................................................................ 19 Bijlage 1: kerngegevens ................................................................................................... 20 Bijlage 2: SW-fte’s bij Pantar voor inwoners buitengemeenten .............................................. 21
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 2 van 22
Inleiding De sociale werkvoorziening staat aan de vooravond van grootscheepse veranderingen door de invoering van de Wet werken naar vermogen (WWNV) per 1 januari 2013 en door landelijke bezuinigingen op het budget voor de sociale werkvoorziening . Voor deze veranderingen zijn ingrijpende maatregelen nodig, zowel beleidsinhoudelijk, financieel als organisatorisch. Deze maatregelen hebben grote gevolgen voor diverse groepen mensen met een arbeidshandicap. De rijksoverheid wil met de WWNV zorgen dat zoveel mogelijk mensen via regulier werk in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. Alleen mensen die aangewezen zijn op een beschutte werkplek kunnen bij invoering van de WWNV nog instromen in de Sociale Werkvoorziening (SW). Terwijl in de huidige situatie mensen in de SW óók via detachering of Begeleid Werken aan het werk komen. Personen met een arbeidshandicap die geen beschutte werkplek nodig hebben, zijn op basis van de WWNV veelal aangewezen op een baan bij een reguliere werkgever via loondispensatie, een instrument waarbij werkgevers gecompenseerd worden voor de mindere productiecapaciteit. Voor de SW heeft dit tot gevolg dat de instroom zowel in aantallen wordt beperkt als in samenstelling verandert. De anders samengestelde SW-populatie vereist onder meer een aanpassing van begeleiding en werksoorten. Om op deze verandering te kunnen inspelen is een transitie van SW-bedrijven noodzakelijk. Daarnaast is er een financiële noodzaak voor herstructurering. De Rijksbijdrage wordt namelijk met € 5.000 per arbeidsjaar teruggebracht tot het wettelijk minimumloon, van € 27.000 in 2010 naar € 22.000 per arbeidsjaar in 2015. De mensen die nu van de Wsw gebruikmaken behouden echter hun oude rechten en plichten. De loonkosten van dit – vergrijzend – personeelsbestand liggen doorgaans een stuk hoger dan het minimumloon. Dat betekent dat de rijksbijdrage daarmee ruim beneden de gemiddelde personeelskosten van de bestaande SW-populatie ligt. Als gevolg daarvan neemt de financiële opgave voor de gemeente Amsterdam op een totaal van circa 3.500 fte met € 17,5 miljoen toe. Deze kostenpost kan niet beïnvloed worden omdat de gemeente gebonden is aan de CAO. Daarbovenop komt bovendien nog een budgetverlaging van € 1 miljoen ten gevolge van het wegvallen van de subsidie op Begeleid Werken. De veranderende omvang en samenstelling van de SW populatie en de oplopende rijkssubsidietekorten noodzaken tot een ingrijpende structurele aanpassing van de uitvoering van de sociale werkvoorziening. Waar mogelijk zal de kostenbesparing moeten worden gevonden in een combinatie van opbrengstmaximalisatie en een verdere reductie van de uitvoeringskosten. Dit herstructureringsplan gaat in op de herstructurering van Pantar Amsterdam, het SW-bedrijf dat de Wsw uitvoert voor de gemeenten Amsterdam en Diemen. Gestreefd wordt naar onderschrijving van dit plan door de gemeente Diemen en door de betrokken buitengemeenten, dat wil zeggen: gemeenten waarvan inwoners met een SW-indicatie werkzaam zijn bij of via Pantar. Voor dit plan zijn onder meer de volgende uitgangspunten gehanteerd: het in stand houden van een toekomstbestendige infrastructuur voor SW beschut werk, “Pantar productie”. het in stand houden van het werkaanbod voor de huidige groep SW-medewerkers met arbeidsmogelijkheden buiten de beschutte omgeving, “Pantar bedrijven”. Deze groep daalt in de loop van 30 tot 40 jaar als gevolg van natuurlijk verloop naar nul. een sterke verbetering van het bedrijfsresultaat van Pantar Amsterdam ten opzichte van het geraamde resultaat zonder herstructurering. Ten aanzien van de toekomstige uitvoering van de SW zijn verschillende opties denkbaar: een wettelijk basisscenario SW dat zich alleen richt op de uitvoering van de resterende SWtaken, met inkrimping van de bestaande infrastructuur in lijn met de uiteindelijk met 2/3 dalende doelgroep. Indien nodig voor de continuering van de bedrijfsvoering wordt bij uitstroom van SW-medewerkers gebruik gemaakt van reguliere werknemers of uitzendkrachten.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 3 van 22
een aanvullend scenario, waarin delen van de SW-infrastructuur worden ingezet voor de WWNV-doelgroep. Een ontwikkeling in deze richting valt buiten de scope waarvoor middelen uit de herstructureringsfaciliteit worden ingezet en is derhalve niet in dit plan opgenomen. Tussen deze scenario’s is nog geen keuze gemaakt, daartoe vindt nader onderzoek plaats. Bij de verdere uitwerking van de herstructurering zullen nadere keuzes worden gemaakt. In de financiële vertaling van het herstructureringsplan (hoofdstuk 2) wordt gerekend met een scenario waarin de opbrengst van Pantar productie bij een afnemend aantal SW-medewerkers op peil blijft.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 4 van 22
1.
Noodzaak tot herstructurering
Om de aangekondigde rijksbezuinigingen in de SW in 2011 te realiseren en de organisatie toekomstbestendig te maken voor de inwerkingtreding van de Wet werken naar vermogen verlegde Pantar Amsterdam in 2011 de koers. Hierdoor zijn in dat jaar al belangrijke kostenbesparingen bereikt - en ook herstructureringskosten gemaakt. Onderstaand scenario geeft een prognose van de ontwikkeling van de financiële resultaten tot en met 2018 indien er geen herstructureringsmaatregelen zouden worden genomen. Daarvoor is 2010 als basis gekozen, omdat 2010 het laatste jaar was vóór aankondiging van de herstructurering en daarmee ook het laatste jaar waarin nog geen herstructureringsmaatregelen zijn getroffen. Het jaar 2010 is daarom het laatste jaar dat kan worden gehanteerd als uitgangspunt voor een prognose zonder herstructurering. Realisatie
Begroting
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
134.960
137.679
135.422
133.348
128.519
123.974
119.664
115.589
111.736
33.203
28.881
28.940
28.069
26.480
24.981
23.567
22.233
20.975
-101.757
-108.798
-106.482
-105.279
-102.039
-98.993
-96.097
-93.356
-90.761
94.238
93.882
92.400
86.834
78.130
71.382
69.013
66.774
64.657
4.000
2.775
4.300
PM
PM
PM
PM
PM
PM
Totaal bedrijfsresultaat SW
-3.519
-12.141
-9.782
-18.445
-23.908
-27.611
-27.083
-26.582
-26.104
Personeelskosten SW-ers
91.999
96.378
93.800
92.169
88.648
85.339
82.194
79.219
76.405
Totaal loonkosten directe professionals
15.395
17.943
18.149
17.889
17.352
16.845
16.366
15.914
15.487
Totaal loonkosten indirecte professionals
11.413
11.964
12.051
11.980
11.609
11.259
10.928
10.616
10.321
Materiële kosten
16.153
11.394
11.422
11.310
10.910
10.532
10.176
9.840
9.523
Totaal organisatiekosten
42.961
41.301
41.622
41.179
39.871
38.636
37.470
36.369
35.331
3.480
3.607
3.580
3.506
3.368
3.237
3.114
2.998
2.889
38.777
38.173
37.829
38.035
38.162
38.296
38.424
38.552
38.680
9.540
8.007
8.084
8.006
7.863
7.717
7.567
7.415
7.261
-29.237
-30.165
-29.745
-30.029
-30.299
-30.579
-30.857
-31.137
-31.419
27.077
26.030
25.811
24.768
23.200
22.050
22.160
22.271
22.382
1.149
769
1.201
PM
PM
PM
PM
PM
PM
26.433
26.722
26.203
26.290
26.323
26.361
26.393
26.422
26.449
4.423
4.975
5.070
5.103
5.153
5.203
5.255
5.308
5.361
3.279
3.317
3.366
3.417
3.447
3.478
3.509
3.541
3.573
4.641
3.159
3.191
3.226
3.239
3.253
3.268
3.282
3.297
Scenario zonder herstructurering Bedragen in € * 1000 tenzij anders vermeld
Totale kosten Totale opbrengsten Exploitatieresultaat zonder herstructureringsmaatregelen
Bijdrage uit ontschot budget Gemeentelijke bijdragen
Arbeidsjaren
Totale kosten per arbeidsjaar (in €) Totale opbrengsten per arbeidsjaar (in €) Exploitatieresultaat zonder herstructurering per arbeidsjaar (in €) Bijdrage uit ontschot budget per arbeidsjaar (in €) Gemeentelijke bijdragen per arbeidsjaar (in €)
Personeelskosten SW per arbeidsjaar (in €) Personeelskosten ongesubsidieerde directe professionals per arbeidsjaar (in €) Personeelskosten ongesubsidieerde indirecte professionals per arbeidsjaar (in €) Materiële kosten per arbeidsjaar (in €)
Operationeel resultaat
Prognose zonder herstructureringsmaatregelen
-9.758
-12.420
-12.682
-13.110
-13.391
-13.654
-13.902
-14.136
-14.357
Subsidieresultaat
2.239
-2.496
-1.400
-5.335
-10.518
-13.956
-13.181
-12.445
-11.748
Gemeentelijke bijdragen
4.000
2.775
4.300
PM
PM
PM
PM
PM
PM
-3.519
-12.141
-9.782
-18.445
-23.908
-27.611
-27.083
-26.582
-26.104
Totaal bedrijfsresultaat SW
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 5 van 22
Het scenario zonder herstructurering is gebaseerd op de begroting bij ongewijzigd beleid 2011, opgesteld in de herfst van 2010. Daaraan zijn de effecten van de dalende rijkssubsidie en dalende aantallen SW-ers toegevoegd en doorgerekend. Uit het scenario zonder herstructurering blijkt dat het bedrijfsresultaat SW dramatisch verslechtert indien er geen maatregelen zouden worden genomen. De oorzaken daarvan: Het verschil tussen de rijksbijdrage en de personeelskosten SW wordt steeds groter. Dit verschil loopt op tot € 14 miljoen in 2015. Vanaf 2016 loopt dit tekort weer wat terug, voornamelijk als gevolg van de teruglopende SW-populatie. Tevens dempt de instroom tegen minimumloon en uitstroom van werknemers met oude cao-rechten in toenemende mate de stijging van de personeelskosten per SW-medewerker. De productie-opbrengsten lopen terug. Dit komt doordat de SW-populatie krimpt en bovendien een steeds groter aandeel beschut werkers omvat, waarbij de opbrengsten laag of nihil zijn. Bovenstaande negatieve effecten worden slechts gedeeltelijk gecompenseerd door een afname van de organisatiekosten. De organisatiekosten dalen wel in dit scenario zonder herstructurering, omdat ze meedalen met de daling in SW-aantallen. In het scenario is aangenomen dat directe kosten direct meedalen en indirecte kosten met enige vertraging.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 6 van 22
2.
Ambitie financiële resultaten
De belangrijkste financiële issues als gevolg van de nieuwe wetgeving en bezuinigingen zijn de volgende: De rijkssubsidie wordt ten opzichte van 2010 verlaagd met € 5.000 per arbeidsjaar tot ca € 22.000 in 2015. Dit terwijl de rechten van de bestaande populatie worden gerespecteerd. Het verschil tussen rijkssubsidie en loonkosten SW-medewerkers is daardoor niet beïnvloedbaar. Ruim 70 % van de kosten in de SW betreffen de loonkosten van de SW-medewerkers. De veranderde eisen voor toegang tot de sociale werkvoorziening leiden ertoe dat een deel van de mensen die tot nu toe in de SW instromen vanaf 2013 in de WWNV worden opgenomen. Dit zijn de mensen met loonwaarde die tot nu toe werken in bijvoorbeeld de groenvoorziening of individueel detacheren en daar opbrengsten genereren. Uit deze groep is wel uitstroom (ca 6% per jaar), maar vanaf 2013 geen instroom. Indien deze uitstroom niet wordt gecompenseerd met instroom van andere medewerkers (niet SW-medewerkers) is dit een structureel krimpscenario met dalende opbrengsten tot gevolg. De herstructureringsgelden hebben uitsluitend betrekking op de aanpassing van de uitvoering van de WSW en de daarmee gepaard gaande kosten. Zij kunnen daarom niet worden ingezet voor het opzetten van faciliteiten in het kader van de WWNV, noch voor het probleem betreffende de SWlonen / rijkssubsidie. Onderstaand is het scenario opgenomen waarin de financiële effecten zijn verwerkt van de herstructureringsmaatregelen die verderop in dit plan worden toegelicht. Scenario inclusief herstructurering Bedragen in € * 1000 tenzij anders vermeld Totale kosten (maximaal) Totale opbrengsten (minimaal) Exploitatieresultaat
Bijdrage uit ontschot budget Gemeentelijke bijdragen
Realisatie
Prognose
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
134.960
130.858
130.830
129.199
125.678
122.369
119.224
116.249
113.435
33.203
32.230
32.230
32.230
32.230
32.230
32.230
32.230
32.230
-101.757
-98.628
94.238
92.432
Doelstellingen
-98.600 ≥-96.969 ≥-93.448 ≥-90.139 ≥-86.994 ≥-84.019 ≥-81.205
92.400
86.834
78.130
71.382
69.013
66.774
64.657
4.300
PM
PM
PM
PM
PM
PM
4.000
4.135
Totaal bedrijfsresultaat SW
-3.519
-2.061
-1.900 ≥-10.135 ≥-15.318 ≥-18.756 ≥-17.981 ≥-17.245 ≥-16.548
Personeelskosten SW-ers
91.999
92.822
93.800
92.169
88.648
85.339
82.194
79.219
76.405
Totaal loonkosten directe professionals
15.395
13.845
12.998
12.998
12.998
12.998
12.998
12.998
12.998
Totaal loonkosten indirecte professionals
11.413
9.167
8.665
8.665
8.665
8.665
8.665
8.665
8.665
Materiële kosten
16.153
15.024
15.367
15.367
15.366
15.367
15.367
15.367
15.367
Totaal organisatiekosten
42.961
38.036
37.030
37.030
37.030
37.030
37.030
37.030
37.030
Arbeidsjaren Totale kosten per arbeidsjaar (in €) Totale opbrengsten per arbeidsjaar (in €) Exploitatieresultaat gerealiseerd per arbeidsjaar (in €)
3.480
3.550
3.579
3.506
3.368
3.237
3.114
2.998
2.889
38.777
36.857
36.553
36.852
37.319
37.800
38.283
38.773
39.267
9.005
9.193
9.570
9.956
10.349
10.750
11.157
9.540
9.078
-29.237
-27.779 -27.548
-27.659
-27.748
-27.844
-27.934
-28.023
-28.110
27.077
26.034
25.816
24.768
23.200
22.050
22.160
22.271
22.382
1.149
1.165
1.201
PM
PM
PM
PM
PM
PM
26.433
26.144
26.207
26.290
26.323
26.361
26.393
26.422
26.449
7.702
6.481
6.052
6.179
6.432
6.692
6.956
7.225
7.499
4.423
3.900
3.631
3.707
3.859
4.015
4.173
4.335
4.499
3.279
2.582
2.421
2.472
2.573
2.677
2.782
2.890
3.000
4.641
4.232
4.294
4.383
4.563
4.747
4.934
5.126
5.320
Doelstelling exploitatieresultaat per arbeidsjaar (in €) Bijdrage uit ontschot budget per arbeidsjaar (in €) Gemeentelijke bijdragen per arbeidsjaar (in €)
Personeelskosten SW per arbeidsjaar (in €) Personeelskosten ongesubsidieerde professionals per arbeidsjaar (in €), waarvan: Personeelskosten ongesubsidieerde directe professionals per arbeidsjaar (in €) Personeelskosten ongesubsidieerde indirecte professionals per arbeidsjaar (in €) Materiële kosten per arbeidsjaar (in €)
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 7 van 22
Scenario inclusief herstructurering Bedragen in € * 1000 tenzij anders vermeld Operationeel resultaat
Realisatie
Prognose
2010
2011
2012
2013
Doelstellingen 2014
2015
2016
2017
2018
-9.758
-5.806
-4.800
≥-4.800
≥-4.800
≥-4.800
≥-4.800
≥-4.800
≥-4.800
Subsidieresultaat
2.239
-390
-1.400
-5.335
-10.518
-13.956
-13.181
-12.445
-11.748
Gemeentelijke bijdragen
4.000
4.135
4.300
PM
PM
PM
PM
PM
PM
-3.519
-2.061
Totaal bedrijfsresultaat SW
-1.900 ≥-10.135 ≥-15.318 ≥-18.756 ≥-17.981 ≥-17.245 ≥-16.548
Het hier uitgewerkte scenario is erop gericht het operationeel resultaat van Pantar Amsterdam minimaal te handhaven op het niveau van de begroting 2012. In de uitwerking is vooralsnog uitgegaan van de volgende uitgangpunten. ten minste stabiliseren van de (financiële) opbrengsten op het niveau van 2012. handhaving van rendabele productiefaciliteiten voor bestaande SW-werknemers. Op onderdelen kan afbouw een optie zijn, op andere onderdelen zal het voor het in stand houden van een verantwoorde exploitatie nodig zijn om de uitstroom van SW-ers op te vangen met nieuwe medewerkers met volledige of gedeeltelijke loonwaarde. Bij mensen met een gedeeltelijke loonwaarde kan het gaan om werkzoekenden die onder de WWNV niet langer binnen de SW-doelgroep vallen, maar ook om andere werkzoekenden met een beperkte arbeidsproductiviteit en/of afstand tot regulier werk. In de financiële vertaling is overall uitgegaan van een stabiele omzet. In vergelijking met het scenario zonder herstructurering is sprake van een zeer aanzienlijke verbetering van het totaal bedrijfsresultaat (exclusief gemeentelijke bijdrage). Zonder herstructurering zou het bedrijfsresultaat SW in 2018 oplopen tot -26,1 miljoen (- 14,4 11,7). Met de herstructurering wordt een verbetering van het bedrijfsresultaat SW – exclusief gemeentelijke bijdragen - beoogd met minimaal € 9,5 mln (26,1 - € 16,6). Het totaal bedrijfsresultaat SW is samengesteld uit het subsidieresultaat en het operationeel resultaat. Subsidieresultaat Het subsidieresultaat bestaat uit enerzijds de loonkosten voor SW-werknemers en anderzijds de ontvangen rijkssubsidie. Het subsidieresultaat is de belangrijkste component van het bedrijfsresultaat SW. Van de totale kosten in 2012 van ruim € 130,8 miljoen betreft € 93,8 miljoen de loonkosten van de SW-ers. De rijkssubsidie bedraagt in 2012 € 92,4 miljoen. De loonkosten van de bestaande SW-populatie zijn doorgaans ruim hoger dan het minimumloon. De rechten van de bestaande SW-medewerkers worden gehandhaafd, Tegelijk wordt de rijkssubsidie verlaagd tot het niveau van het minimumloon. Beide elementen zijn een gegeven. Het gat tussen loonkosten en subsidie wordt daardoor de komende jaren steeds groter, met als effect dat het nu al negatieve subsidieresultaat tot en met 2015 sterk groeit. Daarna neemt het negatieve resultaat langzaam af als gevolg van het dalende aantal SW-medewerkers en de toenemende invloed van de nieuwe SWinstroom tegen minimumloon. Operationeel resultaat Het operationeel resultaat betreft het verschil tussen de exploitatiekosten (begeleiding van SWwerknemers, stafmedewerkers, gebouwen en directe productiekosten) en de productieopbrengsten. Juist in de verbetering van dit operationeel resultaat wordt in de herstructurering het verschil gemaakt. In het scenario zonder herstructurering loopt het negatieve operationeel resultaat op tot - € 14,4 miljoen. Als gevolg van de herstructurering is al in 2011 een sterke verbetering van het exploitatieresultaat gerealiseerd door de reorganisatie die toen is ingezet. De jaren daarna wordt de herstructurering ingezet om ervoor te zorgen dat de SW-faciliteiten toereikend blijven en passend binnen de nieuwe situatie, zonder sterke terugval van de resultaten. Met herstructurering wordt het operationeel resultaat daarom stabiel gehouden op het niveau begroting 2012 (- € 4,8 miljoen). Het herstructureringsplan gaat uit van het op peil houden van de totale opbrengsten met maximaal gelijkblijvende totale organisatiekosten. De kostenstructuur zal deels veranderen doordat uitstroom van hoger gekwalificeerde gesubsidieerde SW-medewerkers mogelijk wordt opgevangen door vervanging met medewerkers tegen “regulier” loon. Die vervanging zal hier en daar mogelijk noodzakelijk zijn om werk voor de bestaande groep SW-medewerkers te kunnen garanderen.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 8 van 22
Zowel de kosten als de opbrengsten per arbeidsjaar stijgen in dit scenario. Uitgangspunt is het behoud van een bestendige productiefaciliteit voor de huidige SW-medewerkers. Met name voor de uitstromende groep SW-ers met een indicatie anders dan beschut werken zal het noodzakelijk zijn om de uitstroom tenminste gedeeltelijk te compenseren door andere productiemedewerkers en zodoende de opbrengsten op peil te kunnen houden. Hiervoor worden kosten gemaakt die niet als loonkosten SW worden verantwoord, maar in de organisatiekosten (directe professionals of materiële kosten). Bij een dalend aantal SW-medewerkers leidt dat ertoe dat de opbrengsten en de kosten per arbeidsjaar (=SW-medewerker) derhalve stijgen. De wijze waarop deze alternatieve instroom wordt vormgegeven is nog onderwerp van onderzoek, de verdeling van de kosten over kostenregels kan daardoor nog wijzigen. Gemeentelijke bijdragen De post gemeentelijke bijdragen is voor de jaren 2013 en daarna op PM gesteld. Deze bijdrage wordt in het kader van de begrotingsbehandeling door de gemeenteraad jaarlijks incidenteel vastgesteld. Andere mogelijke opties Het handhaven van het operationeel resultaat op het niveau van begroting 2012 is de minimale opgave voor Pantar Amsterdam in het licht van het herstel van sommige effecten van maatregelen genomen in 2011 en aanpassing van het verdienmodel. In het uitgewerkte scenario is uitgegaan van stabilisatie van het operationeel resultaat op basis van stabiele opbrengsten en organisatiekosten. In aanvulling hierop zijn ook andere opties denkbaar. Deze zijn nog niet in detail cijfermatig uitgewerkt, dit zal in de komende periode plaatsvinden. Onderzocht worden onder meer de volgende opties: Onderzoek naar aansluiting van Beschut werken en kwetsbare huishoudens. Een groot deel van de mensen die in de WWNV de indicatie beschut werken krijgt heeft te maken met problematiek die wordt bestreden in het kader van zorg en GGZ. Een deel van deze mensen maakt ook gebruik van gemeentelijke of AWBZ-faciliteiten. De doelgroep van beschut werken verschilt slechts marginaal van de doelgroep die nu via AWBZ wordt geïndiceerd voor dagbesteding. Een vraag die voorligt is dan ook of een gecombineerd aanbod aan dagbesteding voor deze beide groepen passen in de integrale aanpak voor kwetsbare huishoudens in Amsterdam, zoals die wordt vormgegeven in de Sociale Alliantie. In het kader van de SW staat de gemeente daarom voor de vraag of beschut werken gericht moet worden op maximale opbrengst van loonvormende arbeid dan wel op een sluitende integrale aanpak aan de zorgkant. Dit wordt zowel financieel als kwalitatief onderzocht. Omvang Pantar Bedrijven (huidige SW-ers die in de toekomst onder de WWNV zouden vallen). Bij Pantar Bedrijven werken 1.500 fte in onder meer groenvoorziening, parkeren, catering, schoonmaak en groepsdetacheren. De netto opbrengst is ca. € 25 miljoen per jaar. De kosten bestaan voor ruim 70% uit lonen van SW-medewerkers. Het positieve operationeel resultaat (exclusief loonkosten SW en rijkssubsidie) van Pantar Bedrijven is ca € 2 miljoen per jaar. De uitstroom uit deze groep bedraagt 6% per jaar, vanuit de SW is er vanaf 2013 geen instroom meer. Over 10 jaar is bijna de helft uitgestroomd en is de gemiddelde leeftijd van de SW-medewerkers opgelopen van 45 jaar nu naar 55 jaar dan. De effecten van de dalende omvang en vergrijzende leeftijdsopbouw kunnen zijn: o naar verwachting kunnen veel opdrachten niet meer worden uitgevoerd o klanten vertrekken o werkleiders, salesmensen en leiding haken af. Als dit gebeurt betekent dat dat de opbrengst per medewerker omlaag gaat terwijl de belangrijkste kostenpost, SW-lonen, gelijk blijft en de begeleidingskosten gelijk blijven of zelfs stijgen. De verwachting is dat het afbouwscenario voor Pantar Bedrijven zoals hier geschetst niet in stand kan worden gehouden. Om de huidige groep SW-ers toch bestendig een werkplek te kunnen bieden zal het noodzakelijk zijn de uitstroom van SW-ers tenminste gedeeltelijk te compenseren door het aantrekken van andere medewerkers en zodoende de verdiencapaciteit in stand te houden. Over de wijze waarop dit precies vorm krijgt en welke werkkrachten dan
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 9 van 22
instromen (gewone vakkrachten, WWNV-ers tegen loonwaarde, WWNV-ers in leerwerktrajecten, …) is nog geen besluit genomen. Er wordt onderzocht welke opties en nadere invullingen praktisch haalbaar zijn en de voorkeur hebben. Zo is een onderzoek naar business cases in de nieuwe WWNV onderhanden waarin in samenhang met de overige effecten van de WWNV wordt gekeken naar keuzes die op het terrein van de SW gemaakt moeten worden en worden de beschikbare scenario’s nog extern getoetst. Mede op basis van de uitkomsten van deze onderzoeken en nader uitgewerkte financiële scenario’s zal besluitvorming over opties plaatsvinden.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 10 van 22
3. Voorgenomen herstructureringsmaatregelen Pantar Amsterdam neemt een groot aantal herstructureringsmaatregelen, met als doel de organisatie aan te passen aan de nieuwe criteria en doelstellingen van de veranderende wetgeving en conform de financiële randvoorwaarden. In dit hoofdstuk worden deze maatregelen toegelicht en zijn de bijbehorende kosten gekwantificeerd. Er is een nauwe relatie tussen de herstructurering van de uitvoering van de SW met de overige maatregelen in het kader van de WWNV. Amsterdam doet momenteel onderzoek naar de vorming van het gemeentelijk Re-integratie Bedrijf Amsterdam (RBA). Het gaat dan om het samenbrengen van re-integratieactiviteiten en onderdelen van de huidige DWI-organisatie en Pantar binnen een nieuwe organisatie. Gemeentelijke besluitvorming rond de RBA-vorming is nog in voorbereiding. Tussen de mogelijke RBA-vorming en de herstructurering van de SW-organisatie kunnen aanzienlijke raakvlakken bestaan. Het gaat hierbij niet zozeer om het beschutte werk, als wel om de andere huidige SW-arrangementen in de vorm van SW-werken op locatie en het detacheren en begeleiden van SW-werknemers. Voor de maatregelen in dit plan geldt dat uitsluitend de kosten zijn opgenomen voor zover deze zijn toe te rekenen aan de herstructurering van de uitvoering SW. In een beperkt aantal gevallen is bij een maatregel sprake van “gemengde” kosten, die zowel met activiteiten voor de huidige WWBdoelgroep als met de herstructurering SW te maken hebben. De kosten zijn in dit geval gesplist waarbij alleen het SW-deel in deze plannen is opgenomen. Langs de lijnen van de drie huidige SW-doelgroepen en de activiteiten die daarmee samenhangen, wordt een nieuwe clustering van de Pantar-activiteiten onderzocht. Onderdelen, opbrengsten en kosten van Pantar worden met ingang van 2013 naar elk van deze clusters van activiteiten toegerekend. Beoogd wordt naar deze clustering ook de Pantar-organisatie in te richten. In onderstaand schema wordt de onderzochte organisatorische indeling weergegeven van Pantar Amsterdam met ingang van 2013. Hierna worden de voorgenomen herstructureringsmaatregelen toegelicht. Werknemers die zijn aangewezen op beschut werken
Doelgroep
Bedrijfsonderdeel
Huidige SW-ers met profiel beschut werken zij worden bij uitstroom vervangen door ‘nieuwe’ SWers met profiel beschut werken
Pantar Productie
Werknemers met hogere productie capaciteit die (nog) niet individueel geplaatst kunnen worden Huidige SW-ers met hogere productie capaciteit die straks onder de WWNV geen SWindicatie meer verkrijgen Zij worden eventueel bij uitstroom vervangen door nieuwe medewerkers Faciliteiten zijn mogelijk inzetbaar voor werkzoekenden onder de WWNV Pantar Bedrijven
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Werknemers die individueel geplaatst worden
Huidige SW-ers die met begeleiding individueel bij een werkgever geplaatst zijn (individuele detachering of Begeleid Werken) Faciliteiten zijn mogelijk inzetbaar voor werkzoekenden onder de WWNV Pantar Begeleiden & Detacheren
Pagina 11 van 22
Werknemers die zijn aangewezen op beschut werken
Werkaanbod
Focus
Eenvoudig productiewerk, zoals inpakken, mailingen en assemblage
Focus op aanbod Beschut Werk voor zo veel mogelijk mensen die hierop zijn aangewezen Focus op loonvormende arbeid en creëren van voorwaarden daarvoor
Omvang
1200 fte – meer mensen
Uit- en instroom
Jaarlijks 6% uitstroom en 6% instroom
Werknemers met hogere productie capaciteit die (nog) niet individueel geplaatst kunnen worden
Werknemers die individueel geplaatst worden
Werken in de openbare ruimte, bijvoorbeeld groenvoorziening, schoonmaak en onderhoud. Via een groepsdetachering/ partnership met reguliere bedrijven Focus op ondernemen Focus op noodzakelijke continuïteit om werk te blijven bieden voor bestaande werknemers
1500 fte
Individuele plaatsing bij regulier bedrijf
Focus op maximale uitstroom naar regulier werk
1000 fte
Jaarlijks 6% uitstroom van SW-ers Mogelijk instroom van werkzoekenden met volledige of gedeeltelijke arbeidsproductiviteit
Jaarlijks 6% uitstroom van SWers Mogelijke instroom van WWNV-ers
Hieronder wordt verder ingegaan op de maatregelen met betrekking tot elk van de huidige drie onderscheiden SW-doelgroepen en welke kosten hiervoor worden begroot (§ 3.1 t/m 3.3). Daarna wordt ingegaan op een aantal te nemen maatregelen die deze doelgroepen overstijgen (§ 3.4). In § 3.5 wordt beschreven welke maatregelen in 2011 al genomen zijn; deze zijn mede te financieren vanuit de Herstructureringsfaciliteit. Aan het slot staan alle maatregelen in een overzicht samengevat (§ 3.6).
3.1. Werknemers die aangewezen zijn op beschut werken Waar zijn of gaan ze aan de slag? De medewerkers werken bij Pantar Productie. Dit bedrijfsonderdeel is gericht op het organiseren van beschut werk met minimaal budget. Van oudsher ligt de kracht van Pantar om, in samenwerking met de gemeente, passend werk en begeleiding te bieden aan mensen die niet zelf een baan kunnen krijgen. Wat is het werkaanbod? Naast de verplichting om conform de WWNV passend werk aan te bieden is het óók van belang dat de werknemers hun loonwaarde behouden en dus naar vermogen worden ingezet. De medewerkers verrichten eenvoudige werkzaamheden, zoals inpakken, sorteren van mailingen, assemblage etc. Hoe? De medewerkers besteden hun tijd aan werk en aan ontwikkeling richting zelfredzaamheid (= deelname aan loonvormende arbeidsactiviteiten en verdere ontwikkeling ervan). Daarbij is
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 12 van 22
sprake van roulatie van het werk-/activiteitenaanbod. Met de ruime variatie in het werkaanbod wordt een variatie in vaardigheidsontwikkeling aangeboden. De opleidingsactiviteiten zijn vooral gericht op het stabiliseren/behoud van prestatieniveau, kennis en competenties. Alle huidige en nieuwe medewerkers krijgen een programma zelfredzaamheid aangeboden. Het programma richt zich op behoud van werknemersvaardigheden van de medewerker dan wel het vergroten ervan. Aan het eind van het programma wordt in overleg een vervolgtraject voor de medewerker vastgesteld. Voor wie? Mensen die – door een combinatie van hoge begeleidingsbehoefte en relatief lage productiviteit duurzaam alleen arbeidsvermogen in de Wsw-omgeving hebben. Huidige SW medewerkers die aan de criteria beschut werken voldoen zijn inmiddels allemaal geselecteerd en geplaatst (1.300 mensen). Vanaf de inwerkingtreding van de WWNV d.d. 1 januari 2013 kan er alleen nog maar instroom SW in beschut werk plaatsvinden. Jaarlijks 6% uitstroom (ten gevolge van natuurlijk verloop) en 6% instroom, met als gevolg ook op langere termijn een redelijk stabiele omvang van dit bedrijfsonderdeel. Wat kost het? Kosten: € 5.000 per SW-fte voor begeleiding = € 6 miljoen/jaar (exclusief rijkssubsidie en loonkosten). In dit plan wordt nog niet vooruit gelopen op beleidskeuzen die aan de orde komen bij de decentralisatie extramurale AWBZ-begeleiding naar de WMO. Wat betekent dit voor de aanvraag Herstructureringsfonds In het kader van de herstructurering worden de volgende maatregelen genomen: Beëindiging van activiteiten die met de toekomstige doelgroep niet meer kunnen worden uitgevoerd. Creëren van nieuw werk, passend bij de doelgroep. Programma’s gericht op kwaliteit voor de SW-medewerkers (creëren van de randvoorwaarden voor werk). Opleidingsprogramma’s voor afdelingshoofden en werkleiders. Maatregel Beëindigen activiteiten Kwaliteit Organisatie Personeel Totaal
Kosten 20122018 50 k€ 400 k€ 200 k€ 150 k€ 800 k€
3.2. Werknemers met hogere productiecapaciteit die (nog) niet individueel geplaatst kunnen worden Waar zijn of gaan ze aan de slag? De medewerkers werken bij Pantar Bedrijven. De focus is daarbij gericht op ondernemen, ofwel het behalen van voldoende rendement, maar ook op continuïteit van het werkaanbod voor de huidige SW-werknemers en waar mogelijk nieuwe werkzoekenden die arbeidsmogelijkheden buiten een beschutte omgeving. Hoe? Pantar Bedrijven wil bovenstaande realiseren door te investeren in de samenwerking met werkgevers, waaronder de gemeente zelf als een van de opdrachtgevers, in lijn met het Amsterdamse beleid dat “waar mogelijk gunning van opdrachten door gemeentelijke diensten en stadsdelen aan Pantar plaatsvindt” (B&W-besluit 8 maart 2011).
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 13 van 22
Pantar Bedrijven werkt op de volgende manieren samen met opdrachtgevers: werk in eigen beheer in de openbare ruimte - Groen, Onderhoud, Parkeren - in Amsterdam en Diemen. Pantar biedt van oudsher goede dienstverlening aan de gemeente aan, met goede begeleiding; groepsdetacheren door het aanbieden van arbeidskrachten bij diverse bedrijven of door het aangaan van partnerships met diverse bedrijven. Uitgangspunt hierbij is dat de ondernemer verantwoordelijk is voor de exploitatie dan wel, bij partnerships, zoveel mogelijk deze verantwoordelijkheid draagt. Pantar is van oudsher inventief in job carving en ontzorgt bedrijven door mensen met een beperking aan het werk te zetten/houden en daarbij te begeleiden. Pantar weet door de groepsaanpak de kosten voor begeleiding en organisatie te reduceren; tegen beperkte begeleidingskosten realiseren werknemers een maximale loonwaarde. Een deel van de huidige productiecapaciteit is bij het teruglopen van de rijksbijdrage naar verwachting niet rendabel te krijgen. Onderzocht wordt of deze faciliteiten te benutten zijn als leerwerkfaciliteit, om gemotiveerde instromers met onvoldoende vaardigheden een voortraject aan te bieden. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om jongeren. Voor wie? 1.500 fte’s die worden vervuld door huidige SW-werknemers. Deze groep SW-ers binnen Pantar is inmiddels geselecteerd en bij Bedrijven aan het werk. Ten gevolge van een uitstroom van jaarlijks 6% (ten gevolge van natuurlijk verloop) zal deze groep na maximaal 40 jaar gekrompen zijn tot nul. De WWNV voorziet namelijk niet in een nieuwe instroom. Voor de continuïteit van het werkaanbod is het nodig dat in elk geval een deel van de jaarlijkse uitstroom van ca. 80 SW-ers wordt aangevuld. Op termijn zou anders de bedrijfsvoering in gevaar komen en daarmee de werkgelegenheid voor de resterende SW-ers. Het kan dan gaan om medewerkers met een volledige loonwaarde of een gedeeltelijke. Ook kunnen faciliteiten worden benut voor het aanleren van werknemersvaardigheden. Een nog nader uit te werken business case zal de kosten en opbrengsten hiervan in beeld brengen in samenhang met andere, maatschappelijke voor- en nadelen.. Wat levert het op? Vanaf 2012 moet Pantar Bedrijven een gezonde organisatie zijn die € 2 miljoen per jaar genereert (exclusief de rijkssubsidie en SW-loonkosten). Dit bedrag wordt toegevoegd aan Pantar Productie, waardoor het verlies van € 6 miljoen wordt gereduceerd tot € 4 miljoen. Bij een krimpende omzet neemt uiteraard ook de financiële opbrengst af. Wat betekent dit voor de aanvraag Herstructureringsfonds De herstructureringsmaatregelen zijn vooral gericht op aanpassing van het dienstenaanbod bij het onderdeel Groepsdetacheren / Partnerships. Het dienstenaanbod van het onderdeel Openbare ruimte zal minder sterk wijzigen. Kosten van leegstand van gebouwen of afboeking van activa (voorraden, machines) a.g.v. beëindiging of verplaatsing van activiteiten. Beoordeling van de bestaande populatie SW-medewerkers met als doel uitplaatsing en herbeoordeling naar de nieuwe criteria van de WWNV. Zoeken naar en opstarten van nieuwe product markt combinaties en partnerships, inclusief inschakeling externe deskundigen, innovatie- en stimuleringsbudgetten, marketing en communicatie. Organisatiewijzigingen zoals verplaatsing of integratie van activiteiten. Opleidingsprogramma’s voor afdelingshoofden en werkleiders. Maatregel Beëindigen activiteiten Optimaal plaatsen bestaande SW-populatie Huisvesting / activa (leegstand/afboeking activa) Innovatie en nieuwe activiteiten Organisatiewijzigingen
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Kosten 20122018 350 k€ 120 k€ 1.265 k€ 1.800 k€ 475 k€
Pagina 14 van 22
Maatregel Personeel Processen en systemen Totaal
Kosten 20122018 150 k€ 75 k€ 4.235 k€
3.3. Werknemers die individueel geplaatst worden Waar zijn of gaan ze aan de slag? Deze mensen werken via een individuele SW-detachering of SW-Begeleid Werken bij een reguliere werkgever. Ze krijgen daarbij begeleiding van Begeleiden & Detacheren (B&D), een bedrijfsonderdeel van Pantar Amsterdam. Hoe? Pantar Begeleiden & Detacheren (B&D) begeleidt huidige SW-werknemers naar een plek binnen een reguliere onderneming. Bij ontslag vanuit Begeleid Werken of het beëindigen van een lopende detachering wordt gezocht naar een nieuwe plek. Bij een detachering volgt dit rechtstreeks uit de werkgeversrol van Pantar. Per woongemeente van de werknemer kan de personele en financiële inzet hierbij variëren. Voor wie? De bestaande doelgroepen individuele detacheringen en Begeleid Werken (samen 1.000 fte). Dit aantal stijgt nog in de loop van 2012 door extra plaatsingen van SW-geïndiceerden vanaf de wachtlijst. Amsterdam heeft in 2012 extra plaatsingsruimte in de SW. Volgens de Amsterdamse WSW-verordening hebben met name werkzoekenden die in aanmerking komen voor Begeleid Werken een hoge prioriteit voor plaatsing op een vacature. Vanaf 2013 zal naar schatting jaarlijks 6% uitstromen ten gevolge van natuurlijk verloop. Per 1 januari 2013 is er geen instroom van SW-ers meer. Mensen die genoeg vaardigheden hebben worden dan in het kader van de WWNV via loondispensatie aan werk geholpen. Onder de WSW gold het volledige toepasselijke functieloon voor hen. Wat kost het? De subsidie van € 1 miljoen op Begeleid Werken vervalt. Ook vervalt jaarlijks een deel van de bestaande SW-rijksfinanciering voor deze plekken. Deze rijksfinanciering was hoger dan de kosten voor de begeleiding en loonsubsidie die Pantar maakte. Naarmate de financiële plus op Begeleiden & Detacheren kleiner wordt, kan Pantar niet langer haar tekorten op de SW dekken. Wat betekent dit voor de aanvraag Herstructureringsfonds In het kader van het herstructureringsfonds worden de volgende maatregelen genomen: Maatregelen die nodig zijn om de huidige SW-activiteiten van B&D goed aan te sluiten op het Werkgevers Service Punt. Inkrimping vanaf 2013 bij B&D a.g.v. reductie van de instroom SW-ers, met name in de SW ja/nee trajecten en huidige afdeling Instroom Samenvoeging van de staf van Pantar Productie en Bedrijven en de concernstaf Onderzoek naar en implementatie van nieuwe systemen voor de activiteiten van B&D. Er is een relatie met de mogelijke RBA-vorming en inzet voor WWNV-doelgroep; de kosten komen alleen in aanmerking voor de herstructureringsfaciliteit voor zover ze betrekking hebben op de SWactiviteiten.
Maatregel Optimaal plaatsen bestaande SW-populatie Innovatie en nieuwe activiteiten Kwaliteit (ontwikkeling competentiemanagement)
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Kosten 20122018 240 k€ 150 k€ 100 K€
Pagina 15 van 22
Maatregel Organisatiewijzigingen, onder meer aansluiting op WSP Personeel (inkrimping SW ja/nee, Instroom, concernstaf) Processen en systemen Totaal
Kosten 20122018 325 k€ 1.000 k€ 235 k€ 2.050 k€
3.4. Herstructureringsmaatregelen betreffende “Pantar nieuw” als geheel Op overkoepelend niveau van de nieuwe organisatie worden maatregelen voorgesteld die nog niet kunnen worden toegerekend aan de afzonderlijke onderdelen. Het gaat met name om activiteiten waarvoor nog niet kan worden bepaald op welke plaatsen in de organisatie dit tot herstructureringskosten leidt. Deze activiteiten worden opgenomen als maatregelen betreffende “Pantar nieuw”. Inhuur van additionele capaciteit t.b.v. implementatie van reorganisatiemaatregelen en programmamanagement. Investeringen in de kwaliteit van de interne organisatie. Gedurende 2011 is het aantal stichtingsmedewerkers gedaald van 637 in 2010 naar 545 eind 2011. Dit is voor een belangrijk deel gerealiseerd door tijdelijke contracten niet te verlengen, waardoor de afvloeiingskosten werden beperkt. Conform het sociaal plan is bij ontslag van medewerkers het afspiegelingsbeginsel toegepast. Hierdoor is de verjonging van de organisatie gestagneerd. De gemiddelde leeftijd van de stichtingsmedewerkers in het SW-deel van Pantar is bijna 51 jaar, het gemiddelde dienstverband is ruim 12 jaar. De nieuwe organisatie vereist een flexibele en ondernemende instelling van medewerkers. Hiertoe is op diverse plekken in de organisatie “vers bloed” en nieuw elan nodig. De maatregelen die in dat kader worden voorgesteld hebben betrekking op: - Mobiliteit van medewerkers tussen afdelingen - Opleiding - Management development - Tijdelijke inzet boventallige medewerkers - Vervallen van bestaande functies en het bemensen van nieuwe functies. Een project ziekteverzuimbegeleiding. Interne personele inzet binnen Pantar voor de herstructurering Onderzoek van de wenselijkheid en zo ja uitvoering van outsourcing van ondersteunende diensten zoals ICT, salarisadministratie, financiële administratie. Aanpassing van gebouwen, waaronder flexibilisering van werkplekken in verband met organisatiewijzigingen. De kosten van het onderzoek naar en implementatie van nieuwe systemen voor de SWactiviteiten van Pantar nieuw. Dit betreft vervanging van het personeelsinformatiesysteem, creëren van de voorwaarden voor een meer efficiënte personeels- en salarisadministratie, digitaliseren van processen en archieven. Aanpassen wachtlijstbeheer op de nieuwe SW-criteria. Onder dit onderdeel zijn ook de kosten voor voorfinanciering van de herstructurering opgenomen. De kosten voor de herstructurering en de jaarlijkse bijdrage vanuit de Herstructureringsfaciliteit lopen namelijk in tijd niet gelijk met elkaar op, Maatregel Additionele capaciteit (reorganisatiemaatregelen, programmamanagement) Huisvesting / activa (aanpassingen gebouwen) Kwaliteit (management development programma) Organisatiewijzigingen (onderzoek outsourcing) Personeel (mobiliteit, opleiding, boventalligheid, vervallen bestaande en invullen nieuwe functies, ziekteverzuimbegeleiding, interne uren herstructurering) Processen en systemen (personeels- salarissysteem, wachtlijst, digitaliseren processen en archieven
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Kosten 20122018 2.700 k€ 1.000 k€ 750 k€ 1.500 k€ 6.695 k€
2.175 k€
Pagina 16 van 22
Maatregel Voorfinancieringskosten Totaal
Kosten 20122018 600 k€ 15.420 k€
3.5. Herstructureringsmaatregelen reeds genomen in 2011 Pantar is in oktober 2010 begonnen met de planvorming voor reorganisatie / herstructurering, in reactie op de aankondiging van maatregelen op Prinsjesdag 2010. Een deel van de maatregelen is al in 2011 gerealiseerd en heeft al tot een aanzienlijke kostenbesparing geleid. Deze kosten zijn niet opgenomen in de voorgestelde maatregelen per organisatieonderdeel die in het voorafgaande zijn beschreven. De kosten en uitgaven voor de maatregelen in 2011 zijn de volgende: Maatregel Beëindigen activiteiten (pilot Werksluis) Additionele capaciteit Huisvesting / activa Personeel (afvloeiingen, mobiliteitsbureau, boventalligheid, interne uren) Organisatiewijzigingen Totaal
Kosten 2011 450 k€ 995 k€ 225 k€ 2.660 k€ 300 k€ 4.630 k€
3.6. Totaaloverzicht maatregelen herstructureringsplan 2011-2018 In de tabel hieronder zijn de maatregelen en kosten samengevat. Maatregel Additionele capaciteit Beëindigen activiteiten Optimaal plaatsen bestaande SW-populatie Huisvesting / activa Innovatie en nieuwe activiteiten Kwaliteit Organisatiewijzigingen Personeel Processen en systemen (personeels- salarissysteem, wachtlijst, digitaliseren Voorfinancieringskosten Totaal
Kosten 20112018 3.695 k€ 850 k€ 360 k€ 2.490 k€ 1.950 k€ 1.250 k€ 2.800 k€ 10.655 k€ 2.485 k€ 600 k€ 27.135 k€
De totale begrote kosten van de herstructureringsmaatregelen belopen dus ruim € 27,1 miljoen. De bijdrage uit de herstructureringsfaciliteit is gemaximeerd op 75% van de totale begrote kosten. Daarnaast wordt het trekkingsrecht uit de faciliteit bepaald op basis van de taakstelling 2012. Dit houdt in dat voor de uitvoering van dit plan op basis van de aantallen arbeidsjaren (ruim 3.700 inclusief deelnemende “buitengemeenten”) circa € 16,3 miljoen beschikbaar is. Voor het verschil, groot € 10,8 miljoen (40% van het totaal), geldt dat hiervoor cofinanciering door de gemeente plaatsvindt.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 17 van 22
4. Governance structuur van het transitieproces Pantar stelt jaarlijks een begroting op voor de exploitatie van het volgende jaar en voor de herstructureringsmaatregelen die in het betreffende jaar zullen worden uitgevoerd. De begroting wordt jaarlijks in concept opgesteld in oktober en wordt voorgelegd aan de gemeente Amsterdam (Dienst Werk en Inkomen) en aan de gemeente Diemen. Op 1 januari van het begrotingsjaar is de begroting vastgesteld en goedgekeurd. Deze werkwijze leidt ertoe dat gemeenten Amsterdam en Diemen voorafgaand aan enig begrotingsjaar goedkeuring geven voor de kosten die gemaakt zullen worden voor herstructurering. Zo is jaarlijks vooraf te toetsen of de maatregelen in lijn zijn met de afgesproken doelstellingen en ook overigens passen binnen de gemeentelijke context. Het toekennen van de middelen uit de herstructureringsfaciliteit is in die zin slechts het startpunt: voordat dit tot kosten leidt is er jaarlijks vooraf een inhoudelijke beoordeling door de gemeente. De gemeente heeft dus regie vooraf. Pantar Amsterdam rapporteert in een viermaandelijkse cyclus, zowel financieel als kwalitatief. Op basis van deze rapportages vinden sturingsgesprekken plaats met DWI Amsterdam en met de wethouder Werk en Inkomen. In de rapportage- en verantwoordingscyclus wordt separaat gerapporteerd over Operationele kosten Loonkosten SW en Rijkssubsidie Herstructurering De herstructureringsmaatregelen zullen als afzonderlijk onderdeel in de rapportages worden opgenomen en in de sturingsgesprekken worden geagendeerd. Naar aanleiding van de rapportages en sturingsgesprekken bestaat dus de mogelijkheid gedurende het jaar tussentijds bij te sturen. Ook tussentijds heeft de gemeente Amsterdam dus een sterke regiefunctie. Met de gemeente Diemen en de bij dit herstructureringsplan betrokken woongemeenten van SWwerknemers zal ten minste jaarlijks een rapportage over de voortgang van de herstructurering worden uitgewisseld en zo nodig worden besproken. Ook krijgen zij de beschikking over de bestuurlijke rapportages die voor de gemeente Amsterdam zijn opgesteld. Zij worden tevens geïnformeerd over de uitvoering en mogelijke aanpassing van de herstructureringsmaatregelen. 2
2
PM – afhankelijk van de (formele) betrokkenheid van andere woongemeenten bij de financieringsaanvraag wordt dit onderdeel nog aangepast.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 18 van 22
5. Risico’s voor realisatie en beheersmaatregelen Cruciaal voor het slagen van de herinrichting van Pantar Amsterdam zijn de volgende elementen: Het realiseren van vernieuwing en een cultuuromslag binnen de organisatie. In 2011 is het aantal staf- en uitvoerende medewerkers met 15% afgenomen. Deze reductie is vooral bereikt door tijdelijke contracten niet te verlengen, waardoor de afvloeiingskosten zijn beperkt. Bij ontslag van medewerkers is conform het sociaal plan het afspiegelingsbeginsel toegepast. De gemiddelde leeftijd en het gemiddelde dienstverband van de medewerkers zijn hierdoor opgelopen. De helft van de stichtingsmedewerkers is daardoor nu 55 jaar of ouder. Verjonging van de organisatie is gestagneerd. Voor het realiseren van de doelstellingen van de herstructurering is een flexibele en ondernemende instelling van medewerkers cruciaal. Er is een ondernemender cultuur nodig en dat vereist een cultuurverandering. Hierop worden maatregelen ingezet die betrekking hebben op mobiliteit van medewerkers, opleiding, management development, tijdelijke inzet van boventallige medewerkers en het vervallen van bestaande functies en invullen van nieuwe functies. De ontwikkeling op dit punt wordt nauw gemonitord en waar nodig worden maatregelen aangepast of aanvullende maatregelen genomen Hoger gekwalificeerde SW-medewerkers uit de zittende populatie stromen uit en nieuwe SWers met indicatie beschut werken stromen in. Een deel van de SW-ers die uitstromen vervult nu taken als voorman of werkleider. Indien deze mensen uitstromen betekent dit dat deze werkzaamheden moeten worden overgenomen door ongesubsidieerde medewerkers. Naar verwachting zal dit tot hogere kosten leiden. De beheersingsmaatregel op dit punt is strak sturen op fte’s en kosten. Voor Pantar Bedrijven is een nieuw verdienmodel nodig: er moet nog ondernemender worden geacteerd en samenwerkingsverbanden met externe partijen worden gezocht. Innovatieve activiteiten en partijen waarmee deze kunnen worden ontwikkeld moeten worden opgezocht. De beschikbaarheid en bereidheid van externe partijen om partnerships aan te gaan met Pantar is een noodzakelijke randvoorwaarde. Dit is gedeeltelijk een nieuwe manier van werken voor de organisatie en heeft gevolgen op allerlei terreinen, zoals externe gerichtheid, competenties van medewerkers, deskundigheid, contractueel, financiële aansturing. De organisatie zal dit moeten leren. De herstructurering van de SW is “maar” één van de effecten van de WWNV. Er is een nauwe relatie tussen de herstructurering van de uitvoering van de SW met de overige maatregelen in het kader van de WWNV. Zo bereidt Amsterdam de vorming van het Re-integratie Bedrijf Amsterdam (RBA) voor. De besluitvorming daarover loopt nog. Het samenstel van maatregelen maakt het een complex proces. In algemene zin geldt dat de voortgang van de herstructurering als apart onderwerp wordt opgenomen in de reguliere rapportage- en verantwoordingsstructuur van Pantar Amsterdam in directie, naar de eigen Raad van Beheer en naar de gemeenten (zie ook de voorgaande paragraaf over governance.) Op deze wijze worden ook de risico’s integraal onderdeel van de rapportage- en verantwoordingscyclus.
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 19 van 22
Bijlage 1: kerngegevens Bedragen in €
Totale kosten per arbeidsjaar Totale opbrengsten per arbeidsjaar Exploitatieresultaat gerealiseerd per arbeidsjaar Verwacht exploitatieresultaat per arbeidsjaar zonder maatregelen Doelstelling exploitatieresultaat (zonder externe dekking) per arbeidsjaar Bijdrage uit ontschot budget per arbeidsjaar Gemeentelijke bijdragen per arbeidsjaar
Personeelskosten SW per arbeidsjaar Personeelskosten ongesubsidieerde professionals per arbeidsjaar, waarvan: Personeelskosten ongesubsidieerde directe professionals per arbeidsjaar Personeelskosten ongesubsidieerde indirecte professionals per arbeidsjaar
Realisatie
Prognose
2010
2011
2012
2013
2014
Doelstelling 2015
2016
2017
2018
38.777
36.857
36.553
36.852
37.319
37.800
38.283
38.773
39.267
9.540
9.078
9.005
9.193
9.570
9.956
10.349
10.750
11.157
-29.237
-27.779 -29.745
-30.029
-30.299
-30.579
-30.857
-31.137
-31.419
-27.548
-27.659
-27.748
-27.844
-27.934
-28.023
-28.110
27.077
26.034
25.816
24.768
23.200
22.050
22.160
22.271
22.382
1.149
1.165
1.201
PM
PM
PM
PM
PM
PM
26.433
26.144
26.207
26.290
26.323
26.361
26.393
26.422
26.449
7.702
6.481
6.052
6.179
6.432
6.692
6.956
7.225
7.499
4.423
3.900
3.631
3.707
3.859
4.015
4.173
4.335
4.499
3.279
2.582
2.421
2.472
2.573
2.677
2.782
2.890
3.000
Materiële kosten per arbeidsjaar
4.641
4.232
4.294
4.383
4.563
4.747
4.934
5.126
5.320
Arbeidsjaren
3.480
3.550
3.579
3.506
3.368
3.237
3.114
2.998
2.889
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 20 van 22
Bijlage 2: SW-fte’s bij Pantar voor inwoners buitengemeenten Onderstaand volgt een overzicht van het aantal SW-fte’s die worden vervuld door werknemers die niet wonen in Amsterdam of Diemen. De buitengemeenten met de hoogste aantallen werknemers bij Pantar (10 of meer) zijn onderstreept. Deze zogenoemde buitengemeenten kunnen kiezen uit verschillende opties bij de aanvraag om een bijdrage uit de Herstructureringsfaciliteit. 1. Zelf financiering aanvragen Gemeenten hebben de mogelijkheid om een eigen aanvraag in te dienen waarin, naast de plannen voor de uitvoering van de eigen Wsw-uitvoeringsstructuur, wordt ingegaan op de wijze waarop Wsw-ers uit die gemeente zijn betrokken in andere plannen. Gemeenten kunnen onderling afspraken maken over wijze van verrekening van het ontvangen bedrag uit het herstructureringsfonds met hun buitengemeenten. Deze afspraken kunnen zij opnemen in de plannen. 2. Participeren in de aanvraag door gemeente Amsterdam t.b.v. Pantar Gemeenten kunnen deelnemen in aanvragen ten behoeve van het SW-bedrijf van andere gemeenten. Deelname aan deze plannen houdt in dat in de aanbiedingsbrief behorende bij de aanvraag het betreffende college van B&W dit op enigerlei wijze kenbaar maakt en ook instaat voor haar aandeel in de financiering van deze plannen. Deze plannen dienen dan ook door deze buitengemeente in de gemeenteraad besproken worden. 3. Geen aanvraag indienen t.b.v. inwoners die werkzaam zijn bij een ander SW-bedrijf. Een gemeente kan ook besluiten om helemaal geen aanvraag in te dienen of alleen een aanvraag voor herstructurering van het eigen SW-bedrijf. Voorafgaand aan het indienen van de aanvraag zal Amsterdam proberen duidelijkheid te verkrijgen over de wijze waarop buitengemeenten (gemeente waarvan een inwoner werkzaam is bij of met subsidie van Pantar Amsterdam) betrokken willen zijn bij de herstructurering van Pantar en de hiervoor ingediende aanvraag door de gemeente Amsterdam bij de Herstructureringsfaciliteit. Gemeente
Aantal SE 1. Vraagt zelf financiering aan voor inwoners die bij Pantar werken
Aalsmeer
1,0
Alkmaar
1,6
Almelo
1,0
Almere
59,8
Amstelveen
20,5
Beuningen
1,0
Beverwijk
1,0
Castricum
1,0
De Bilt
1,0
Doesburg
1,0
Edam-Volendam
1,0
Eemnes
1,0
Enkhuizen
1,0
Haarlem
1,0
2. Participeert voor inwoners die bij Pantar werken in aanvraag gem. Amsterdam
3. Dient (mede) 4. Onbekend t.b.v. inwoners die bij Pantar werken, geen aanvraag in
Haarlemmermeer 13,3 Heiloo
0,9
Hilversum
2,9
Hoorn
0,5
Houten
1,0
Huizen
1,0
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 21 van 22
Gemeente
Aantal SE 1. Vraagt zelf financiering aan voor inwoners die bij Pantar werken
IJsselstein
1,0
Koggenland
1,9
Landsmeer
1,0
Lelystad
6,0
Nieuwkoop
0,2
Nijkerk
0,7
Oostzaan
2,6
Ouder-Amstel
3,2
Purmerend
24,1
Roermond
1,9
Rotterdam
1,3
Schagen
1,0
Schermer
1,0
‘s-Gravenhage
2,0
Uithoorn
0,6
Velsen
0,9
Weesp
2,9
Wormerland
1,5
Zaanstad
37,6
Zandvoort
1,0
Eindtotaal
204,8
2. Participeert voor inwoners die bij Pantar werken in aanvraag gem. Amsterdam
3. Dient (mede) 4. Onbekend t.b.v. inwoners die bij Pantar werken, geen aanvraag in
Herstructureringsplan Sociale Werkvoorziening Pantar Amsterdam
Pagina 22 van 22
