Helmut lotti & Patrick lefevere

VALT ER NOG IETS TE MOORDEN? Ciudad Juárez aan de vooravond van de Mexicaanse verkiezingen

Zomernachtsessies

Helmut lotti & Patrick lefevere Onze eerste gasten in Villa HellebOscH

WAAROM AARON SORKIN?

Joost Vandecasteele over de beste scenarist ter wereld

Zaterdag 30 juni 2012 nr. 45

Vers geperst

100% natuurlijk

100% f ru i t

Het merk Delhaize. De kwaliteit van een groot merk tegen de beste prijs.

De natuur zorgt goed voor ons. Daarom bevatten onze verse geperste fruitsappen 100% fruit, geen toevoegingen, geen kleurstoffen, geen bewaarmiddelen ... Het zijn stuk voor stuk lekkernijen van het zuiverste soort, te ontdekken in de versafdeling. Wij persen enkel de beste vruchten die we uitkiezen voor hun kwaliteit en omdat ze beantwoorden aan onze criteria voor duurzaamheid. Het resultaat zie je, proef je en ruik je in onze heerlijke sappen. Delhaize verse sappen, echt vers, alsof je het zelf hebt geperst!

eerst dit

Elke zomer, na het laatste examen, zou ik eens beginnen aan dat boek dat ik ooit hoopte snooze te schrijven. Elke zomer, na dat laatste examen,

gebeurde er niets. Tijdens het blokken kreeg ik de ene na de andere geniale ingeving. Het gulpte eruit, in de rand van cursussen en notities: kriebels en andere aantekeningen, werktitels en aanzetten voor die fantastische eerste alinea. Veel steentjes in het water, maar de uitdijende cirkels bleven altijd uit na het laatste examen. Dan was er alleen een wit blad. Hooguit nog wat droedels, beeldtaal van de verveling. filip rogiers Alles ging in zomermodus na dat laatste examen. Ook de inspiratie. Snooze. En dat geeft veel stress, al dat nietsdoen. Zeker voor wie de kunst van het dolce far niente niet verstaat. Het einde van een academiejaar heeft daarom ook altijd iets intriests, herinner ik mij. Met die diaspora die zich op gang trekt. Al dat komen en gaan. Het afscheid dat te lang duurt, want na het laatste examen is er nog de laatste fuif en dan nog de proclamatie. En nog een laatste pint. De leegte van verlaten aula’s, gangen en fietsenrekken in de laatste dagen van juni. Ik heb er nooit goed tegen gekund. Bij nader inzien, ook tijdens het academiejaar gebeurde er in mijn studentenjaren niet zo Alles ging in bijster veel. Ik studeerde af in 1988. Een jaar te vroeg, als je het bekijkt in het perspectief van zomermodus de wereldgeschiedenis. We hadden Thatcher, na dat laatste Reagan en The Day After, de film over de bom. Dat maakte ons niet echt bang, wel loom en examen. Ook landerig. Synthesizerklanken zorgden voor een de inspiratie ontzielde soundtrack. Veel wereld was er nog niet. Ik herinner mij de eerste lichting Erasmus-studenten. Ze waren met vier in ons jaar en ze werden voorgesteld in de grootste aula. De lat lag nog erg hoog toen. Nee, dan vandaag. Studenten schieten alle kanten op. Het moeten geweldige tijden zijn om te studeren en af te studeren. Vooral in de harde richtingen: economie, politiek, rechten. Elke dag zijn er nieuwe ontwikkelingen, geschiedenis wordt geschreven terwijl u erbij staat. Ook deze zomer mist die wereld een pauzeknop. En toch begint de vakantie voor veel studenten nog altijd niet zo heel erg anders dan voor alle vorige generaties. Opgelucht, maar ook een tikkeltje melancholisch. Blij, maar niet euforisch. En met soms ambitieuze plannen die al na de eerste week gesmoord worden in lethargie. Ten uitgeleide, en niet om de pret te verknallen, dit gedicht van de Leidense student Piet Paaltjens uit de Studenten-almanak voor het jaar 1856.

Daar waren eens drie studentjes Drie vrienden in lust en nood Zij sprongen zoo moedig de wareld in En de wareld trapte ze dood filip rogiers is redacteur van dit weekblad

zazagravure

COLOFON HOOFDREDACTEURS DE STANDAARD: Bart Sturtewagen, Karel Verhoeven DS WEEKBLAD CHEF: Ruud Goossens ARTDIRECTOR: Karolien Bertels EINDREDACTIE: Johan Faes, Diebrecht De Smet FOTOREDACTEUR: Jan Desloover REDACTIE: Guinevere Claeys, Griet Plets, Filip Rogiers, Lieven Sioen VORMGEVING: Geoffrey Fiems, Debora Lauwers WERKTEN MEE: Bert Bultinck, Frederik Buyckx, Marleen Daniëls, Jan De Haese, Sam Delbeke, Ingeborg Deleye, Bernard Dewulf, Bart Dobbelaere, Mia Doornaert, Tom Heremans, Dirk Huyghe, Lectrr, Eva Mouton, Anja Otte, Marc Reynebeau, Ben Van Alboom, Filip Van den Abeele, Linda Van Waesberge, Massimo Vitali, Teun Voeten, Zaza Advertentieregie: Ilse Baele, 02/467.24.27 Hoort bij De Standaard, mag niet los verkocht worden. Coverbeeld: Frederik Buyckx

Reageren kan via [email protected] en #dsweekblad

inhoud

o

i

overzicht

inzicht

van de week

de verhalen

u

uitzicht

op de volgende week

15 SI & LA

Column Bernard Dewulf

16 ZOMERNACHTSESSIES

57 DE GLAZEN BOL

26 MODERN TIMES

58 AANDACHT!

6 BEELDEN VAN DE WEEK

28 CATFIGHT IN HET ELYSÉE

59 99%WAAR

10 KWATRIJN

32 STIL IN LEUVEN

Helmut Lotti ontmoet Patrick Lefevere In wat voor wereld leeft Gert Verhulst?

Jan De Haese selecteert

Filip Van den Abeele speelt met woorden

10 DE WEEK VOLGENS

Marc Reynebeau

13 DE HITLIST

De stijgers en dalers van de week

13 EVA’S GEDACHT

François Hollande en zijn vrouwen

Een stad in afscheidsmodus

38 ZEE VAN MENSEN

Beeldverhaal van Massimo Vitali

Van Tom Heremans De klok van Frank Deboosere Wie gelooft Woody Allen?

59 PUZZELS 60 DE PUNCHLIJST

Tien dingen die u volgende week niet mag missen

44 AARON SORKIN IS DE MAN

64 PUNCH-TV

50 CIUDAD JUÁREZ

66 REMAKE VAN DE WEEK

Joost Vandecasteele op de knieën

Mexicaans moordparadijs

Zeven onontbeerlijke programma’s Annemie Turtelboom

spiegelreflexkwaliteit op zakformaat • Digitale systeemcamera met 16.1 megapixels en verwisselbare lenzen • Klein en licht, met professionele beeldkwaliteit • Eenvoudige bediening met touchscreen en buttons • Vloeiende Full HD videobeelden met stereogeluid ‘Sony’,‘make.believe’and their logos are trademarks or registered trademarks of Sony Corporation.

Standaard DSLR sensor

Sony NEX-5N sensor

O Overzicht van de week

De werelD iN BeelD jaN De haese

ParadePaard

Het druk bijgewoonde San Juan-festival in Ciutadella, Menorca. Een van de paradepaarden steigert in de dolgedraaide menigte. Een mooi staaltje van bevroren actie.

Jan de haese is adJunct-chef beeld

6

7

o

Meidengroep

Met de zomer is ook het nieuwe festivalseizoen begonnen. In Noord-Korea geven ze er een eigen invulling aan. Een militaire band - in poptermen een meidengroep - komt de landarbeiders nabij de grensstad Sinuiju met een zangstonde opmonteren. De drumster geeft het geheel een enigszins moderne toets.

torenhoog

Net zoals New York omhoog keek toen de vliegtuigen zich op 11 september 2001 in de Twin Towers boorden, zo richten de aanwezige bouwvakkers en prominenten ook de blik en de camera ten hemel bij het plaatsen van de laatste stalen balk in World Trade Center 4. Het is de eerste afgewerkte wolkenkrabber op de WTC-site sedert de aanslagen. De balk draagt de handtekening van honderden arbeiders.

8

o tenenkrullend

Suggestie is vaak de beste manier om een delicaat gegeven in beeld te brengen. Neem nu een besnijdenis. Door te focussen op de tenen die het jongetje krult van de pijn, communiceert de fotograaf perfect het gevoel van de operatie. Geen bloed, geen folterinstrumenten. De afgelopen week vonniste een Duitse rechter dat jongetjes besnijden om religieuze redenen gelijkstaat aan het toebrengen van lichamelijk letsel.

dakloos

Inwoners ontvluchten het door bosbranden belaagde Colorado Springs. Of ze proberen toch. De evacuatie verloopt chaotisch, er ontstaan lange files en door brandstoftekorten stranden mensen aan de kant van de weg. Deze man - zijn kledij verraadt een job als verpleger - ziet het even niet meer zitten en wacht dan maar op het dak van zijn auto, in de rook.

9

o zazagravure

De week volgens Marc reynebeau

ideahOt Waar is de tijd dat Franstaligen van het Nederlands alleen wisten dat het de taal van vondel was? Tegenwoordig weet zelfs

kwatrijnen

niemand meer wie Vondel was, zelfs de Nederlandstaligen niet. Maar Nederlands spreken doen die Franstaligen nu als de besten, toch sommigen onder hen, en we hebben het dan niet zozeer over kwantiteit, wel over kwaliteit. Zoals PS-minister Paul Magnette, die nu zelfs Nederlands begint te spreken in interviews met Franstalige kranten. Over de index zei hij in Le Soir kortweg: ‘onbespreekbaar’. Straks begint hij te oreren hoe hij het been stijf houdt tegenover die Europese bemoeienis in wat we liever zelf doen omdat we het beter doen, en dat het een kaakslag is dat dit ‘Brussel’ de burger wil verarmen. Al doende, bij zijn werkstages in de politiek, heeft Magnette veel opgestoken. Bij de les blijven loont, spijbelen niet. vreemd dus dat deze week de vraag rees of het wel nog van deze tijd is om absenties op te nemen. Wel, waarschijnlijk hoeft dat niet in

FIlIp van den abeele

Hij wil voortaan de ogen sluiten omarmt de duisternis als gunst het houdt de kitsch en kleinheid buiten zelfs in zijn coma schuilt er kunst

een genivelleerd onderwijs, waarin het alleen leuk moet zijn en het nooit erg nauw steekt, zodanig dat zelfs afwezigheden niet meer worden genoteerd. Maar het is niet door afwezig te blijven dat Paul Magnette de juiste woordjes heeft geleerd. Spijbelen is ook niet de manier waarop de elite van het land is geworden tot wat ze is. Dat deed ze wel met discipline, respect, Latijn, nor-

Wie verandering wil, moet leergeld betalen wie krediet verliest, geloofwaardigheid tanken maar hervormingen dreigen steeds bakzeil te halen behoudzucht maakt school. Smetvrees op alle banken Nu minderjarigheid verjaart duwt hij zijn vinger in hun wonde de tijdsgeest heeft hen niet gespaard wat toen taboe was, heet nu zonde FIlIp van den abeele IS onderzoeker

marc reynebeau IS redacteur van de krant

10

men en waarden, ’s nachts in het hoofdkussen bijten omdat je niet graag naar het college gaat, desnoods een pedagogische tik. Achteraf ben je daar toch dankbaar voor. En dus ook voor het noteren van afwezigheden. Maar daar is wel liefde voor nodig. Goed, we begrijpen dat het Vera Celis, parlementslid voor de N-VA, ontgoochelde dat haar partijleider op café zat toen het Vlaams Parlement woensdag over het onderwijs debatteerde, al had hij daar op tv zoveel praats over. Dat luxeverzuim stemde haar des te droever omdat hij vorige week in de Senaat al schitterde door afwezigheid toen die met de splitsing van BHV een nieuw hoofdstuk schreef in het gulden boek der Vlaamse ontvoogding. De partijleider dan toesnauwen dat het hem aan bagage ontbreekt, zoals Vera Celis deed, hoefde echter ook weer niet. Een B-attest al evenmin. Dat had liefdevoller gekund. En minder onwetend. Want was haar partijvoorzitter er niet, het parlement sprak wel over hem, zodat hij er in gedachten dus wél was. Hij is tenslotte een beetje als God: overal, in de Senaat, in het Vlaams Parlement, in de partijhoofdzetel, straks op ’t Schoon Verdiep, en, dankzij radio en tv, op alle plaatsen. Zelfs in deze rubriek, die zich nochtans niet om dingen van ondergeschikt belang bekreunt. die laatste uitdrukking ontlenen we aan onze nieuwe leermeester. Dat is Carl

Huybrechts, die er ook wat van kent als het

o

eva’s gedacht want wat krijg je met falend Onderwijs? wel, dan krijg je vincent van QuickenbOrne

‘Ons bestel is een gedrOcht, waarin dingen van Ondergeschikt belang de vOOruitgang en de veiligheid in de weg staan’

om de juiste woordjes gaat. Dit is zijn analyse van ons tijdsgewricht, zoals hij die via Gazet van Antwerpen met de rest van de wereld deelde: ‘Ons bestel is een gedrocht, waarin dingen van ondergeschikt belang de vooruitgang en de veiligheid in de weg staan.’ Maar u kent dat; al meteen dook een kwatong op die hieruit begreep dat Huybrechts solliciteert naar een plek bij de N-VA in Brasschaat. Niets zo erg als kwaadsprekerij, zeker als ze is ingegeven door onwetendheid. Of erger nog, als ze suggereert dat het iemand anders aan bagage ontbreekt. Vandaar dat we het nu voor Carl Huybrechts opnemen, want hij weet heus wel dat ze daar in Brasschaat van plan zijn om de tram tegen te houden. En wie tegen de tram is, is tegen de vooruitgang en tegen de verkeersveiligheid, dus tegen alles wat Carl zo ter harte gaat. Dank u, dS Weekblad! Want wat krijg je met falend onderwijs? Wel, dan krijg je Vincent Van Quickenborne. Dat vindt toch minister Joëlle Milquet. ‘Hij denkt niet na’, zei ze over haar collega-minister. Deze voor galg en rad opgegroeide belhamel had het namelijk bestaan om zomaar een foto van Milquets nieuwe Volkswagen Polo rond te twitteren. En dat terwijl pas vorige week bij een carjacking haar Volkswagen Touareg V6 werd gestolen. Overigens, van Touareg naar Polo, qua cilinderinhoud is het geen vooruitgang, qua milieukwaliteit duidelijk wel. Bij het ter perse gaan kregen we zelf met jeugddelinquentie af te rekenen. Door de diepgang van onze gedachten zijn wij soms wat minder attent voor de kleinigheden om ons heen. Daar maakte een graffitivandaal, die eerder een tag spoot op de koepel van het Justitiepaleis in Brussel, van gebruik om ons te verschalken en naar de nok van deze kroniek te klimmen. We hopen maar dat hij daar geen vrouwen heeft staan nafluiten, want openbare zedenschennis kunnen we niet hebben in ons blad.

eva mouton IS IlluStratrIce en ScHrIJFSter

11

Op wie rekent u voor een proper milieu?

Afval ruimt zichzelf niet op. Een vervuilde bodem wordt niet vanzelf proper. Daarom spant de OVAM zich al jaren in voor een efficiënt afval- en bodembeleid in Vlaanderen. Maar om aan de Europese top te blijven, moeten we verder durven gaan. Daarom moedigt de OVAM zowel bedrijven als consumenten aan om duurzaam te produceren en te consumeren. Zo belasten we het milieu zo min mogelijk. En maken we samen morgen mooier. Voor meer informatie kunt u surfen naar www.ovam.be.

o

Geplukt uit The New Yorker

stijgers en dalers



 Dennis Black Magic

Fernand Koekelberg

 13

De hiTlis T

• sT



Mij hou je niet tegen. Niet dat iemand echt moeite doet om hem tegen te houden. Eigenlijk heeft Rik Torfs zichzelf opgesloten in CD&V, met de sleutel aan de binnenkant op de deur. Maar, o wee: als niemand zijn vernieuwingsoperatie lust, dan is hij deze keer echt weg. En op 14 oktober moeten ze ook niet op hem rekenen om op de verkiezingslijst in Heistop-den-Berg te gaan staan. Niet dat iemand daar op had aangedrongen.

• De hi Tl isT i Tl

Rik Torfs

iTlisT •D eh •D

TlisT • De h hi i

‘Laten we naar mijn flat gaan. Dan ben ik toch al thuis.’

Fouad Belkacem

Mij hou je niet tegen. Vrij komt hij voorlopig niet, al zit hij vast op foute gronden, volgens zijn advocaten. Maar niemand kan Belkacem, Fouad ervan cweerhouden om een respecn tabele vrouw te maken van zijn lief - die zwanger is van zijn tweede kind: dat mag dan wel allemaal - en een verhullend wit kleed met bijpassende sluier te bestellen g bij Nicky Vankets. Heel handig kook om iets binnen te smokkelen; een handleiding voor de beginnende garagist of de postume kerst-cd van Sjeik Ahmed Yassin. Of om eronder te kruipen en zo te ontsnappen.

e

‘Ik móét weten hoe ze het doen.’

Soms sta je er te ver af. ‘Nu en dan slaan ze een babbeltje. Van een relatie is geen sprake’, aldus Dimitra Triantafillidis, de moeder van Dennis Black Magic. Drie kwartier alleen in zijn cel met een vrouwelijke cipier en nog geen seks? Voor zijn reputatie in Hasselt, waar hij vier jaar doet voor zedenfeiten, was die uitleg ongelukkiger dan een stuk zeep laten vallen in de douche. Laurent Sempot, woordvoerder van het gevangeniswezen: ‘Er is geen enkel bewijs van seksuele handelingen. Geen getuigen, geen camerabeelden.’ Dat vindt de pornofilmer nog het ergste.



‘Als er mentale kwesties zijn waarover u het wil hebben, dan is dit misschien een goed moment.’

Mij hou je niet tegen. Als ik wil werken, dan zal ik werken. En dus trok de ex-politiechef deze week tussen twee schorsingen in naar het hoofdkwartier. De nieuwe commissarisgeneraal Catherine De Bolle schrok zich een hoedje - zo’n blauw met een vouw in, het staat haar beeldig - en ze gaf haar voorganger dan maar een kantoor met een klein venster en een administratieve taak ‘in overeenstemming met zijn competities en zijn ervaring’. Over die secretaresse moest ze nog even nadenken.



Bernard Tomic



De spoorwegpolitie

Soms zit je er te dicht op. ‘Het had 3-0 voor mij moeten zijn’, zei de Australiër Bernard To Tomic na zijn wedstrijd op Nochtans had W Wimbledon. h net met 1-3 verloren hij van de jonge Belg David Goffin. De sensatie van vorig jaar moet zijn troon d afstaan aan de nieuwe dus se sensatie. ‘Niet akkoord’, nog ee eens Tomic. ‘Ik ben er 19, hij is er 21. Ik ben top-30, hij nog niet. Goffin zal er zeker komen. Maar hij is er nog niet.’ In de volgende ronde van Wimbledon alvast wel.

Soms spring je er gewoon bovenop. ‘Uit frustratie met het gerechtelijke systeem’ gebruikten agenten van de Brusselse spoorwegpolitie daklozen als trampoline. Ze knipten de paardenstaart af van een zigeunermeisje, schopten sans-papiers in hun ballen en sloegen erop met stroomkabels. Twee dagen voordien was er nog het heuglijke nieuws dat het Brusselse openbaar vervoer langzaam maar zeker veiliger wordt. Wel oppassen voor de politie.

i inzicht de verhalen

32

44

50

si & la

Verdwijning

omgaan en, ach ja, een kleine tristesse achterlaten in mijn bubbelend glas.

De dag dat ik dit schrijf, zult u er nog zijn. De dag dat dit verschijnt, zult u verdwijnen. Tous en route pour le soleil. De jaarlijkse hysterie van de vakantie. Hoe heet het allemaal. bernard dewulf Herbronnen. Op adem komen. Er even tussenuit zijn. Chillen, genieten, bijkomen. De mooiste tijd van het jaar. En de beste: éven de batterijen opladen. Alsof we dildo’s zijn.

Daar stel ik dus vast dat het goed is zo. Dat het altijd zo mag zijn: deze jaarlijkse diaspora van vakantiegangers, deze massale geruststellende verdwijning. Maar daar, laat ik niet flauw doen, groeit ook elk jaar een zekere vertwijfeling. Hoe graag ik iedereen ook zie gaan, tegelijk kan ik er niet tegen. Zelden slaat de verlatingsangst zo acuut toe als aan het begin van de zomervakantie. Kinderen, beminden, kennissen, buren, collega’s, bekenden, diverse contacten, postbodes, winkelbedienden, vertrouwde verschijningen in Herbronnen. het straatbeeld, Chillen, genieten, mails, brieven, berichten, gemiste bijkomen. En oproepen, noem de beste: éven maar op - alles laat me plots uitgelaten de batterijen achter. opladen.Alsof Dan is het gemengd zitten in de tuin. Of we dildo’s zijn op zo’n terras. Dan keert in radeloze ogenblikken niemand meer terug. Dan valt de tijd helemaal uiteen. Dan zit ik al afscheid te nemen, terwijl ik me voorgenomen had dat nooit meer te doen, aangezien ik er eigenhandig voor zou zorgen dat er nu nooit meer iemand zou verdwijnen omdat het nu wel genoeg geweest is. Dan zit ik, terwijl de zotte zwaluwen me druk kwetterend tapas blijven voeren, terug te denken aan al de voorbije verdwijningen in het bestaan.

Nu, laat ik niet flauw doen. Ik ben blij dat u verdwijnt. Dan is het hier eindelijk eens stil. De jaarlijkse luwte van de zomervakantie, terwijl elders horden in hun Decathlon-outfit de gegeneerde Pyreneeën op sukkelen of hun Jetairhanddoek als een gebedsmatje neerleggen aan een all-inclusive zwembad in Turkije of mediteren in een eenvoudige gîte met espresso-apparaat én free wifi in de Dordogne: altijd weer heerlijk. Ook de vogels fluiten dan anders hier. Dan kan ik in mijn tuin urenlang luisteren naar de welluidende afwezigheid van iedereen. Een pastis in de ene, een prosecco in de andere hand, de voortreffelijke tapas die mij mondjesmaat worden gevoerd door de neergedaalde zwaluwen en geen enkele grasmachine in de lucht. Dan zwerf ik langs de verlaten straten, merk dat alle 4x4’s dubbel geparkeerd staan aan de Costa Brava, hoor achter de neergelaten rolluiken de ontvolkte kamers ademhalen, groet bijna zingend de enkele resterende, ook rondzwervende zonderlingen en strijk uiteindelijk neer op een stil terrasje. Daar zijn dan de immer bellende drukdoeners hun batterijen gaan opladen in de Algarve. En daar lopen dan alleen nog de allermooiste vrouwen voorbij - achtergebleven als schitterende klaprozen langs een lege snelweg, eindelijk bevrijd van alle hitsige blikken, met opgeluchte tred, hun jurkjes nu onbekommerd wiegend in de vrijgekomen ruimte, hun onbepaalde bestemming nog slechts bepaald door de dartele zomerbries die hen genadig begeleidt, hun straatbrede glimlach helemaal alleen voor mij, die even mijn glas cava naar hen opsteek als een teken van verzoening. Terwijl zij vervolgens ongenaakbaar de hoek bernard dewulf is schrijver

En terwijl ik tot groot jolijt van de dorstige vogels nog wat pastis aanleng, dringt het tot me door: misschien is de beste oplossing om deze jaarlijkse gespleten tijd wat zinvol door te komen een reis naar alle verdwijningen. Het zou me de zomervakantie wel zijn: een stille trektocht - desnoods per muilezel, achter een husky of zelfs raftend - langs alle doden, vergetenen, verdwenenen, spoorlozen en verwaarloosden. En overal even een koele cava op hun welzijn. En in september alles weer normaal. De batterijen weer proppensvol, de huiden nog even gebruind tot aan de herfst, de huizen weer volkomen bewoond en alle verdwijningen weer tijdelijk opgelost.

Vi a He ebosch zomernachtsessies

Een zomer lang trekken we ons elke week met twee gasten terug in de stilte van het Pajottenland. Verslag van aperitief tot ontbijt.

Helmut Lotti: ‘Ik ben opnieuw aan het puberen’ Patrick Lefevere: ‘Ben je zeker dat het geen midlifecrisis is?’ Vandaag, zaterdag begint de Tour. Maar Helmut Lotti en Patrick Lefevere delen wel meer dan een passie voor wielrennen. Ze zijn beiden aan hun derde vrouw, ze hebben een hekel aan Het Laatste Nieuws en Dag Allemaal, en dandy vinden ze geen scheldwoord. Het grootste verschil? Lefevere heeft zijn haar nog, al is het intussen zilvergrijs. Lotti: ‘Ik hoef tenminste niet langer elke dag voor de spiegel te staan om mijn zijstreep te kammen.’ Griet Plets en Tom Heremans, foto’s Frederik Buyckx

16

17

Helmut lotti en Patrick lefevere aan de vooravond van de tour

H

elmut Lotti arriveert als eerste in Villa Hellebosch, in het streepje Pajottenland rond Vollezele. ‘Ik had mijn fiets moeten meebrengen!’ kraait hij zo blij als een kind op de kermis. ‘Wat een prachtige streek is het hier. Ik ben net door Lieferinge gereden: ze hebben daar een kasseihelling om van te smullen. Waarom wordt hier geen voorjaarsklassieker gereden?’ Straks zal Lotti ons én de manager van Omega Pharma-Quickstep verbazen met zijn encyclopedische kennis van de wielergeschiedenis. En terwijl we nog even op Patrick Lefevere wachten, vertelt hij dat hij net in Zuid-Frankrijk La Cannibale heeft gereden, een rit voor de betere wielertoerist. ‘Twee keer de Mont Ventoux, met daartussen nog vier kuitenbijters van cols’, glundert Lotti. ‘173 kilometer, meer dan 4.500 meter hoogteverschil.’ Hij glimt nog na van trots als Lefevere aan de zonovergoten terrastafel aanschuift, duidelijk onder de indruk van Lotti’s prestatie. Maar die wil het vooral over het Belgisch Kampioenschap van afgelopen zondag hebben, dat hij door La Cannibale heeft moeten missen. Lotti: ‘Tom Boonen heeft nogal de koers gemaakt, heb ik gehoord.’ Lefevere: ‘Ja, Tom was heel hevig. 120 kilometer voor de finish wou hij al aanvallen. Hij had er ook echt naartoe geleefd. Zijn vriendin Lore zei dat er zaterdag geen land met hem te bezeilen viel. Hij wou pannenkoeken bakken, het lukte niet en hij knalde de pan tegen de muur. Dat is niet zijn gewoonte.’ Is het niet vreemd dat Boonen de Tour links laat liggen voor de Olympische Spelen? Lotti: ‘Het is nu niet dat Tom bepaald verliefd

is op de Ronde van Frankrijk.’ Lefevere: ‘Tegen topspurters als Cavendish en Greipel moet Tom normaal toch passen, tenzij echt alles mee zit.’ Die Tour, dat is ook voor jou, Patrick, drie weken van hotel naar hotel. Kruipt dat niet in de kleren? Lefevere: ‘Ik doe het niet meer graag. Ik ben

57 – ik ben niet meer zo gebeten. De ploeg wordt ook steeds groter, het is almaar meer poespas en dan die slechte hotels waar ze ons

in stoppen, Formule 1 en Campanile. Je mag al blij zijn als er airco in de kamers is. Soms moeten de renners na een helse rit recupereren in een kamer waar het veertig graden is. Schandelijk.’

Janken op de fiets

De heren raken maar niet uitgepraat over ‘de koers’. Over de Hinaults en Anquetils van weleer, mannen uit één stuk die weigerden hun benen te scheren, geregeld een middelvinger opstaken naar de koersdirectie en tijdens de Tour de nachten al drinkend en kaartend doorbrachten. Over sprinters en klimmers, over afstoppen als de kopman ontsnapt is, over de pijn van de kopgroep te moeten lossen. Over elektronische versnellingen en het juiste broekje om zitvlakkwetsuren te vermijden. Valt het eigenlijk uit te leggen aan nietingewijden, wat er zo begeesterend is aan de heilige fiets? Lotti: ‘Fietsen geeft me een gevoel van vrijheid.

Lotti: ‘Ik droomde ervan om profwielrenner te worden, maar ik had te veel angst om in een peloton te rijden. Het zal de rest van mijn leven blijven knagen’ Lefevere: ‘Als junior heb ik 27 koersen gewonnen, maar een toprenner zou ik nooit geworden zijn. Mijn talent is boekhouden en managen. Zo ben ik ploegleider geworden’ 18

Dan kan ik mijn hoofd helemaal leegmaken.’ ‘Je kunt daarmee lachen, maar toen ik zaterdag van de Ventoux naar beneden suisde tegen zestig per uur, begon ik te janken op mijn fiets. Omdat ik besefte dat ik één dag weer die jongen van 15 was geweest. Ik droomde er in die tijd van om profwielrenner te worden; ik heb wat gekoerst, maar ik bakte er niets van. Ik had te veel angst om in een peloton te rijden. Maar het zal de rest van mijn leven blijven knagen: als ik maar wat minder bang was geweest, als ik maar een goeie coach had gehad...’

Patrick, jij bent wel enkele jaren profrenner geweest. Lefevere: ‘Ik was een goeie junior: 27

koersen gewonnen. Op mijn 23ste ben ik prof geworden. Ik heb Kuurne-Brussel-Kuurne gewonnen, een rit in de Ronde van Spanje, maar een toprenner zou ik nooit geworden zijn. Ik was een coureur de merde, zoals ik weleens zeg. Mijn talent is boekhouden en managen. Zo ben ik ploegleider geworden.’

Op leven en dood

Terwijl een derde kan appelsap rondgaat (het is 25 graden onder de parasol) wijkt het gesprek voor het eerst van het wielrennen af. Lefevere doet het verhaal van de merkwaardigste nacht

uit zijn leven, 21 september 1980, toen hij pas ploegleider was geworden. Met enkele uren verschil overleed zijn vader en werd zijn eerste zoon geboren. Lefevere: ‘Dat was tegelijk het mooiste en het vreselijkste moment uit mijn leven. Mijn vader was al ziek, maar toch kwam het nog onverwachts. Om vier uur ’s nachts is hij gestorven, om acht uur ’s ochtends is mijn zoon geboren. Je krijgt gelukwensen en deelnemingen tegelijk, heel bevreemdend.’ ‘Ik ben niet bijgelovig, maar ik heb blijkbaar iets met 21 september. Het was ook de dag, twaalf jaar geleden, waarop ik te horen kreeg dat ik pancreaskanker had. 95 procent van de patiënten sterft daaraan – ik heb ontzettend veel geluk gehad.’ Beslis je op zo’n moment om je leven over een andere boeg te gooien? Lefevere: ‘Eerst geloofde ik niet dat ik het

zou halen: ik zie mezelf daar nog liggen in het ziekenhuis, na zeven uur operatie, met mijn lijf vol gaten en buizen. Maar wou ik daarna mijn leven omgooien? Misschien wel, alleen had ik kort voor de diagnose aan vijftig mensen beloofd dat ik een nieuwe wielerploeg zou oprichten. En ik kom niet graag terug op een gegeven woord.’

Ben je nog bang dat je zult hervallen? Lefevere: ‘Nee. Ik heb een enorm litteken

op mijn buik, maar ik zie het zelfs niet meer. Ik moet wel de rest van mijn leven medicatie nemen die de verminderde werking van mijn pancreas compenseert. En ik heb er suikerziekte aan overgehouden: vier insulinespuiten per dag.’

Het hoekje van het boekje

Lotti en Lefevere praten ogenschijnlijk vrijuit, maar toch is enige terughoudendheid voelbaar. De blikken glijden geregeld af naar de zoemende recordertjes op de tafel, waarvan de ledlampjes feller oplichten nu de zon ondergaat. Aan dat stille wantrouwen zijn slechte ervaringen met de populaire pers voorafgegaan.

Jullie praten allebei niet meer met Dag Allemaal en Het Laatste Nieuws. Is de aangerichte schade zo groot? Lefevere: ‘De schade die Het Laatste Nieuws

mij heeft berokkend, is onherstelbaar.

Lefevere: ‘Ik weet intussen hoe die roddelbladen werken: ze gebruiken andere BV’s als verklikker, die ze als wederdienst met rust laten’ Lotti: ‘Zoals de roddeltantes in de straat: ze hebben de klok horen luiden, maar ze weten niet waar de klepel hangt’ 19

Psychologisch, om te beginnen. Sinds die krant schreef dat ik mijn renners aanzette om doping te gebruiken, word ik anders bekeken, ook al heb ik een proces tegen de journalist en de hoofdredacteur gewonnen. “Het moest maar eens waar zijn’’, zie je de mensen denken.’ ‘Ook de financiële schade is niet te overzien. Ik heb nu 600.000 euro schadevergoeding gekregen, al moet de zaak nog worden uitgesproken in beroep. Dat lijkt veel, maar er is een sponsorcontract van 35 miljoen euro afgesprongen door die artikelenreeks. Hoeveel andere deals ik nog ben misgelopen, daar kan ik alleen naar gissen. Zolang het proces niet is uitgesproken in beroep, komen die jongens niet meer binnen.’ Lotti: (verbaasd) ‘En daarna ga je wel weer met hen praten?’ Lefevere: ‘Dat weet ik nog niet. Maar ik kan het niet maken ze buiten te sluiten op persconferenties. Zoals Marc Coucke zei: “Ze zijn de grootste krant van Vlaanderen en ik heb niets te maken met uw zaak.’’ Hij heeft gelijk, natuurlijk.’ ‘Onze vrienden van de populaire pers hebben het bij mij verkorven, sinds ze schreven dat ik iets had met Stephanie Clerckx. (Lefevere werd in 2009 samen met het fotomodel gespot, red.) Ik weet intussen ook hoe ze werken: ze gebruiken andere BV’s als verklikker, die ze als wederdienst met rust laten. Maar ik heb die bladen niet nodig.’ Helmut, ook jij kunt het je permitteren om die populaire pers nu links te laten liggen. Lotti: ‘Ik heb die bladen nooit zelf gebeld,

maar ik heb ze vroeger wel te woord gestaan. Ik was erg jong en ik had niet de entourage die me daartegen beschermde. De foto’s van mijn dochters geboorte, bijvoorbeeld, wou ik niet verkopen, maar “dat hoorde zo’’, werd me gezegd. Omdat we goed met die magazines samenwerkten.’ ‘Het schadelijkste van dit soort bladen is: ze hebben altijd ingrediënten die kloppen. Zoals de roddeltantes in de straat: ze hebben de klok horen luiden, maar ze weten niet waar de klepel hangt. Het is vooral vervelend voor je familie. In het begin kreeg ik geregeld een telefoontje van mijn moeder, nadat er weer wat was verschenen. Maar ik kon haar meestal vrij »

Helmut lotti en Patrick lefevere aan de vooravond van de tour

snel geruststellen. Ze geeft ook geen interviews meer; ik heb mijn hele familie gevraagd om dat niet meer te doen.’

Schijtende duiven

Met het avondmaal in aantocht, komen de eetgewoontes van de gasten ter sprake. Lotti ziet er tegenwoordig even scherp uit als de gemiddelde profrenner. ‘Doordat Jelle gezond kookt’, zegt hij. ‘Ik weeg nog nauwelijks meer dan zij en daar is ze niet blij mee.’ (lacht) Lefevere moet door zijn suikerziekte wat opletten. ‘Ik heb vorig jaar dat PronoKaldieet geprobeerd dat Bart De Wever volgt. Mijn suiker zakte meteen naar het niveau van voor mijn operatie, ongelooflijk. Maar goed, geen pasta, geen alcohol: ik heb het niet volgehouden. Nu let ik gewoon een beetje op. Ik verdraag geen zware kazen, bijvoorbeeld.’ Net op dat moment komt het voorgerecht: een bladerdeegje met... geitenkaas. Lefevere doet niet moeilijk: ‘Ik pas me aan.’ Lotti past intussen zijn couvert aan: hij legt zijn bestek werktuiglijk langs het ruitpatroon van het tafelkleed, zet zijn glazen perfect op een rij en ergert zich danig aan de slecht werkende pepermolen. Het is ziekelijk, zegt hij, neurotisch. ‘Als ik op een tegelvloer stap, moet mijn voet altijd mooi in de tegels staan. Zijn ze te klein, dan moet de hak van mijn zool precies op het lijntje komen.’ Hij veert van de tafel recht en stapt Charlie Chaplin-gewijs heen en weer: benen hoog opgetrokken, zijn passen heel precies gemikt. Het is vervelend voor zijn vrouw, geeft hij toe, en ja, hij heeft het ook op een podium. ‘Ik kan nooit echt genieten als ik daar sta. Gaat er niets fout, dan ben ik alleen maar opgelucht: opdracht volbracht – alsof ik een chirurg ben die een geslaagde operatie heeft uitgevoerd. En loopt het wel fout, dan zit ik me op te jagen. Terwijl ik dat allemaal van me af zou moeten zetten. Een chirurg is met levens bezig, ik met entertainment.’ Ben je voor je muzikanten net zo veeleisend als voor jezelf ? Lotti: ‘Ik kan tegen fouten. Maar ik heb ooit

opgetreden met een balorkest dat zo goed was dat ze niet meer hoefden te repeteren. Vonden ze. Terwijl ze wel de mist zijn ingegaan. Halverwege het concert heb ik me omgedraaid, ik heb mijn middelvinger opgestoken en

daarna de show voortgezet zonder hen nog één keer aan te kijken. Ik zou dat nu niet meer doen, maar ik kan nog altijd een flink stukje doormelken als een optreden niet goed was.’

Waarom doe je dit dan, als je er maar zelden van geniet? Lotti: ‘Gewoon. Ik wil het zo goed doen dat

iedereen zegt: amai. Het probleem is dat mensen perfectie niet zien. Zij vinden het net perfect als je plezier maakt op het podium – en niet alles perfect wil doen. Ik schiet mijn doel dus compleet voorbij.’ Lefevere: ‘Ik doe dit wel omdat ik het leuk vind. Mensen zeggen vaak: wat jij al voor de koers hebt gedaan, daar verdien je een standbeeld voor. Maar een standbeeld kan me gestolen worden. Daar schijten de duiven op en pissen de mensen tegen.’ Lotti: ‘Ik heb nog te vaak die drang om bewonderd te worden. Daarom ben ik gestopt met koersen: ik kon niet winnen. En daarom heb ik ook nooit veel moeite gedaan om een meisje te versieren. Er moest maar eens een nee komen.’

Je liet je versieren? Lotti: ‘Ja, maar toen kreeg ik natuurlijk alleen

de types...’ (maakt zijn zin niet af, maar begint te lachen) Hallo, mevrouw Van Riet? Lotti: ‘Neenee, haar heb ik wel versierd.’ Lefevere: ‘Bij mij moeten vrouwen het zelf

vragen. Maar ik ben wel kieskeurig. Ik ga liever één keer in een goed restaurant eten dan in een frituur. Een vrouw heeft ooit gezegd dat ik een valse trage was.’

En voor je het weet, sta je in de boekjes. Lefevere: ‘Tja. (haalt de schouders op) Ik trek

Lotti: ‘Voor onze openingsdans hebben we 32 uur gerepeteerd met iemand van het Ballet van Vlaanderen’ Lefevere: (verbouwereerd) ‘Voor drie minuten dans!’ Lotti: ‘Maar dat is toch schoon? Je moet er iets voor overhebben’ 20

me niets aan van wat de mensen zeggen of denken. Wie mij goed kent, weet het wel. De rest ben ik geen uitleg verschuldigd.’

Auto’s en geld

Er wordt intussen witte wijn geschonken, maar Lotti verkiest rode. Of hij wil op z’n minst proeven voor hij een glas witte neemt. ‘Ik ben nogal een moeilijke als het op wijn aankomt’, zegt hij verontschuldigend. Hij hapt zelfs even naar adem bij de eerste slok, maar niet omdat de wijn slecht is. ‘Straf, maar lekker’, is het verdict en het glas gaat helemaal vol. Ook Lefevere laat zich gewillig inschenken, een sober maal wordt deze avond niet. Luxe doet hem nochtans weinig, zegt hij – zelfs auto’s niet, en dat voor een man die op een autokerkhof in West-Vlaanderen geboren werd. ‘Op familiefeesten gaat het alleen daarover: auto’s en geld. Wij worden al jaren door Peugeot gesponsord, tot voor kort had ik

Waarom blijven jullie eigenlijk aan de slag? Jullie hoeven toch niet meer te werken? Lefevere: ‘In mijn Mapei-periode vroegen

nog nooit een auto gekocht. Maar in maart heb ik een aankoop gedaan, een impulsieve.’ Lotti begint meteen te gissen: een Bentley, een Rolls, een Jaguar? Het blijkt een sportauto, maar het merk wil Lefevere liever niet in de krant. ‘Geen Ferrari, nee. Gewoon, een auto waarmee ik op het gemak wat rond kan rijden. Ik ben ermee naar hier gekomen, tegen zestig per uur, langs de gewone wegen.’

Is geld een drijfveer voor jou? Lefevere: ‘Ik heb altijd eerst aan de sport

gedacht, dan pas aan het geld. Maar laten we eerlijk zijn: geld is belangrijk als je er geen hebt. En ook nu ik er wel heb, maak ik me zorgen. Omdat ik het niet kwijt wil. En omdat ik weet hoe hard ik ervoor heb afgezien. In de jaren 70 is het autokerkhof van mijn vader failliet gegaan. Alles waren we kwijt: ons huis, onze meubelen, zelfs de 30.0000 Belgische frank die ik als kind op mijn spaarboekje had staan, verdiend met koersen. Je wordt een paria, een faillissement was toen erger dan een moord plegen. Mijn vader is het nooit te boven gekomen. En ik heb eruit geleerd dat mensen je laten vallen als een baksteen zodra het fout gaat.’ Lotti: ‘Het is iets vreemds. Ik herinner me de eerste keer dat ik optrad na de Soundmixshow, in het Switel in Antwerpen. De organisator stopte me achteraf 15.000 frank toe. Ik heb meteen mijn moeder gebeld, ik kon er gewoon niet van over, ik vond het gênant. “Maar dat is fantastisch, jongen’’, zei zei. “Koop er meteen een mooi pak mee om op te treden.’’ Wat ik heb gedaan.’

ze vaak: ben jij binnen? Dan vroeg ik op mijn beurt: wat is binnen? Noël Demeulenaere (wielermecenas en oud-burgemeester van Wielsbeke, red.) zei altijd tegen mij: je bent binnen als je kunt leven van de interesten van je interesten. Dat kan ik nog niet. Maar mijn vrouw en ik geven weinig uit. Als ik op een dag geen werk meer heb, kunnen we gewoon voort. Hoop ik toch. Want ook als er niets binnenkomt, gaat er veel naar buiten.’ Lotti: ‘Dat heb ik de laatste drie jaar ook gemerkt. We hebben nochtans geen zotte dingen gedaan. Ik kan mij bijvoorbeeld elk jaar een nieuwe peperdure racefiets permitteren, maar ik rijd al tien jaar op dezelfde.’ Lefevere: ‘Welk merk heb je?’ Lotti: ‘Een Prorace. Jij weet evengoed als ik dat wielertoeristen geen tien jaar met dezelfde fiets rijden. Mijn vrouw heeft er onlangs één gekocht, vér onder de 2.000 euro, wat tegenwoordig goedkoop is. En we zijn daar tevreden mee.’

Lotti: ‘Ik wou altijd meerdere kinderen, maar het lot heeft daar anders over beslist. Het is wat het is. Daardoor kan mijn dochter zich nog wat exclusiever voelen’

Waar geven jullie dan wel geld aan uit? Lotti: ‘Reizen. En aan ons huwelijksfeest

hebben wij heel veel geld uitgegeven. Dat is het duurste feestje van mijn leven geweest. Maar het was ook fantastisch. Er was niet eens zoveel volk, maar het was wel pico bello. En het mooiste: 32 uur repeteren voor onze openingsdans, met iemand van het Ballet van Vlaanderen. We hebben een sevillana geleerd, een soort flamenco.’ Lefevere: (verbouwereerd) ‘Voor drie minuten dans!’ Lotti: ‘Maar dat is toch schoon? Ik vind dat waardevol. Je moet er iets voor overhebben.’ Klinkt wel comfortabel, om je geen zorgen te moeten maken over financiën. Lefevere: ‘Tuurlijk, maar ik kan geld

makkelijk loslaten. Ik heb misschien wel mijn mooiste tijd beleefd nadat ik gescheiden was. Ik ben gescheiden in 1982 en ik ben vertrokken met 50.000 Belgische frank, een bed en mijn Peugeot van zeven jaar oud. Ik had alles aan mijn ex-vrouw geschonken.’

Deed je dat uit schuldgevoel? Lefevere: ‘Nee, helemaal niet. Ik wou vooral

niet dat ze tegen mijn oudste zoon zou zeggen: je vader heeft ons met niets laten zitten. Ik heb ook nooit een kwaad woord over mijn ex gezegd, mensen groeien gewoon uit elkaar. Elke tien jaar in je leven ben je anders. Als ik bedenk wat een snotaap ik was op mijn 22ste! Op mijn 35ste dacht ik ook weer dat ik het had en nu ben ik 57: ik sta veel milder in het leven. Maar in de koers ging dat zo: je moest zo snel mogelijk trouwen, bouwen en kindjes krijgen – alles wat ik niet wou.’

De derde vrouw

Lefevere: ‘Ik heb me vaak een indringer gevoeld, na 25 dagen Tour weer thuis. Mijn zoontje was gewend dat alles op hem was afgestemd, en plots kwam die rare zich bemoeien’ 21

Jullie zijn allebei aan jullie derde vrouw toe. Maar je begint wel altijd met het idee... Lotti: ‘Dat het voor altijd is, natuurlijk!

Daarom begreep ik niet goed dat mensen mij uitlachten toen ik de derde keer trouwde. Neem nu de acht huwelijken van Liz Taylor: ik vind dat niet ridicuul, het getuigt juist van een onverwoestbaar geloof in de liefde. Ik vind dat heel schoon, dat je je blijft smijten.’ Lefevere: ‘Ik ben wellicht wat nuchterder, ik zit ook in een andere business, natuurlijk. (lacht) Er is niets mooiers dan verliefd worden, maar hoed je ervoor, want het gaat over.’ »

Helmut lotti en Patrick lefevere

Helmut, jouw ouders zijn ook gescheiden, toen je 6 was. Hoe heb je dat toen beleefd? Lotti: ‘Ik heb verschrikkelijk gehuild, weken

aan een stuk. Toen mijn moeder voor de tweede keer scheidde, was ik 13: dat was nog erger, ook al was die man mijn vader niet. Toen had ik echt fysiek last, maagklachten en zo.’ Lefevere: ‘Als je 13 bent, ben je vooral ongerust over wat er gaat gebeuren, denk ik: gaan we het wel redden? Dat is een ander soort pijn dan dat pure verdriet als je 6 bent.’ Lotti: ‘Ik vond het gewoon onrechtvaardig. Voor iedereen.’ Maakt die ervaring het lastiger om zelf te scheiden, als je kind 6 is? Lotti: ‘Ik heb mijn dochter precies dat

aangedaan wat ik destijds zelf zo vreselijk vond. Van zoiets kun je niet anders dan spijt hebben. Ik heb toen zelfs aan mijn ambassadeursschap voor Unicef getwijfeld: kon ik wel voor andere kinderen opkomen als ik mijn eigen dochter zoveel verdriet deed? Maar, voor de goede orde: ik heb er geen spijt van dat ik toen van mijn eerste vrouw gescheiden ben.’ Liep dat huwelijk spaak door je afwezigheid van huis? Lotti: ‘Ik weet het niet, ik denk het niet. Het

maakt het moeilijk, natuurlijk. Omdat je in een andere wereld leeft. Die paar minuten, ’s avonds aan de telefoon, waren vaak het enige wat ons restte. We stonden, letterlijk maar ook figuurlijk, mijlenver van elkaar. Maar een goede relatie overleeft dat wel, geloof ik. Als er een loyauteitsprobleem ontstaat, als je het gevoel hebt dat je niet honderd procent geliefd bent, dán loopt het mis.’ Lefevere: ‘En achteraf kan het nog veel meer mislopen, als je ex de kinderen tegen je opzet.’ Lotti: ‘Daar kunnen we nog wel een boompje over opzetten. Ik heb veel begrip voor vaders die uit protest in supermanpak gebouwen bezetten. De strijd voor de gelijkheid tussen de seksen moet aan beide kanten gestreden worden.’

Zouden jullie je een leven zonder kinderen kunnen voorstellen? Lotti: ‘Ik wou altijd al kinderen, meerdere zelfs,

maar het lot heeft daar anders over beslist. Het is wat het is. Daardoor kan mijn dochter zich nog wat exclusiever voelen.’ Lefevere: ‘Toen mijn huidige vrouw nog een

Lotti: ‘Nu maak ik een plaat zoals ik wil dat ze is. Ik doe geen toegevingen meer’ Lefevere: ‘Iedereen moet toegevingen doen’ Lotti: ‘Artiesten niet, Patrick. Daarom snijden ze hun oor af ’

kind wou, heb ik getwijfeld. Ik was 40 toen, dat is een heel ander verhaal dan op je 25ste vader worden, zoals de eerste keer. Maar mijn vrouw is elf jaar jonger, zij wou graag een kind, dus mensen vonden mij, met mijn twijfels, een dikke egoïst. Bovendien was ik meestal van huis: ik kon haar het recht op een kind om voor te zorgen, toch niet ontzeggen? Dat was een drama geweest. Maar ik heb me vaak een indringer gevoeld, na 25 dagen Tour weer thuis. Mijn zoontje was gewend dat alles op hem was afgestemd, en plots kwam die rare zich bemoeien.’ 22

Kumbaya my lord

Het wordt laat, de helden zijn moe, maar één flesje rood kan er nog wel bij. Er worden enkele liefdevolle herinneringen aan de betreurde Frank Vandenbroucke opgehaald. Een godenkind, volgens Lotti, maar ze zijn het erover eens dat zijn eindeloze comebacks op de duur nog weinig geloofwaardig waren. Het moest ervan komen: hoe zit dat met de comeback van Helmut Lotti? Hoe geloofwaardig is die? Lotti: ‘Ik heb veel succesvolle dingen gedaan, dat wordt weleens vergeten. Ik kan me daar geweldig aan ergeren. Bij enkele recente dubbelinterviews met Roland had ik het weer: het leek alsof ik de omhooggevallen schlagerzanger was die eens mocht meezingen met Roland. Terwijl ik toch een deftige internationale carrière heb gehad. Redelijk wat platen verkocht en zo.’ (lacht) ‘Ik vind het belangrijk om artistiek relevant te zijn, om honderd procent te kunnen staan achter wat ik maak. Ik wil niet over twintig jaar nog altijd Kumbaya my Lord moeten zingen. Ik kijk niet op die periode neer, er zijn veel versies van Kumbaya en maar weinige zo tof als de mijne, maar nu maak ik een plaat zoals ik wil dat ze is. En dan moet ik achteraf niet komen zeuren als ze niet verkoopt. Dan zal ik met opgeheven hoofd kunnen zeggen: dit is de mooiste plaat die ik heb gemaakt, als jullie dat of dat vinden, dan is dat maar zo. Ik doe geen toegevingen meer.’ Lefevere: ‘Iedereen moet toegevingen doen.’ Lotti: ‘Artiesten niet, Patrick. Daarom snijden ze hun oor af.’ Wat ga je doen als de plaat flopt? Lotti: ‘Dat weet ik niet. Mijn vorige platen

»

CD, BOEKEN EN DVD VOOR € 1 BIJ FNAC

SECOND HAND

In juli en augustus open op zondag (14u – 18u).

ANTWERPEN Groenplaats

BRUGGE Markt 18-19

LEUVEN Vital Decosterstraat 7

BRUSSEL City 2 – Toison d’Or

GENT Veldstraat 88

WIJNEGEM Shopping Center

Helmut lotti en Patrick lefevere aan de vooravond van de tour

zijn nooit geflopt, maar ik vind het ook belangrijk hoe ze worden onthaald. Het is pijnlijk als een recensent terecht de vinger op de zwakke plekken legt, terwijl je weet dat je daar zelf geen schuld aan hebt. Dat wil ik niet meer meemaken. Als een recensent het niet goed vindt, moet het zijn omdat hij een andere smaak heeft dan ik. En als hij bij zijn beoordeling geen abstractie kan maken van mijn vroegere werk, dan is hij geen goede recensent.’ In elk geval: er is geen weg terug, zegt Lotti, terwijl de heren aanstalten maken om hun bedstee op te zoeken. ‘Dit is the point of no return. Als de plaat geen succes is, zal ik wel de juiste conclusies móéten trekken.’

Lefevere: ‘Ik had graag een dochter gehad met wie ik kon gaan winkelen’ Lotti: ‘God heeft me gestraft voor alle kapsels die ik heb gehad. Al is met mijn haar ook mijn ijdelheid grotendeels verdwenen’

Rode kousen

’s Ochtends bij het ontbijt blijkt Helmut Lotti een fan te hebben: een medewerkster van Hellebosch wil graag – ‘als dat kan’ – met hem op de foto. Lotti kwijt zich met overgave van zijn taak: brede glimlach, joviale schouderklop – welke kant zijn carrière ook uitgaat, de ideale schoonzoon zal hij altijd blijven. Zijn goede luim is overigens niet gespeeld. Hij heeft heerlijk geslapen: om zeven uur door de vogels gewekt, daarna nog een uurtje zalig liggen soezen. Als even later zijn iPhone gaat, lijkt ook die helemaal op de omgeving afgestemd: geen irritante beltoon, wel het geluid van tsjilpende vogeltjes. ‘Mijn vrouw’, zegt hij en hij stapt meteen naar buiten – vertrouw nooit een journalist, weet u wel. Maar intussen is Patrick Lefevere de ontbijtkamer binnengekomen. Hij ziet er nog even patent uit als gisteren, in zijn witte broek en blauwe vest. Eigenlijk had hij voor vanochtend een blauwe broek bij, maar hij is zijn blauwe kousen vergeten. ‘Dus dat gaat niet.’ Lotti, die intussen weer is binnengekomen (en vanochtend wel een T-shirt heeft aangetrokken), herkent zich er meteen in. ‘Het plaatje moet kloppen. Als ik laarsjes aanheb, durf ik weleens een zot paar kousen aan te trekken. Knalrode, of zo. Maar anders: nee! Weet je trouwens wat mijn vrouw zei, toen ik haar over je prachtige sportwagen vertelde? Dat je nogal dandyesk bent. En ze vroeg of je weer van die mooie schoenen aanhad.’ Lefevere: ‘Wist ze dat nog?’

(lacht) Later ben ik pakken gaan dragen, maar altijd veel te grote. Ik was als kind al zot van Dandy, een strip in het weekblad Kuifje. Over een kerel in driedelig pak, slank, rechte schouders, colbertje, hemd én een horloge met ketting. Pas de laatste jaren klopt het plaatje echt.’ Dankzij de vrouwelijke inbreng? Lotti: ‘Ja, Jelle en ik gaan altijd samen

winkelen: we kopen geen kleren die de ander niet mooi vindt. Deze week zit ze in Parijs, ik kan dus even mijn zin doen, maar ik ben het niet van plan. Ik héb die lelijke kleren ook niet meer. En de weinige keren dat ik het wel heb aangedurfd om alleen een broek te kopen, was er altijd wel iets mis.’ Is het ijdelheid, jullie liefde voor mode? Lefevere: ‘Nee, ik draag die mooie kleren

alleen voor mezelf.’

Lotti: ‘Tuurlijk, ze is zelf verzot op schoenen. Ik heb haar uitgelegd dat je van die mooie bleke aanhebt, in slangenleer – of zo lijkt het toch.’ Lefevere: ‘Ze zijn van Armani, ik heb ze in LA gekocht, op Rodeo Drive.’ Lotti: (enthousiast) ‘Daar heb ik ook ooit, één keer, een pak gekocht. We waren er op tournee, ik zag een wit pak van Versace hangen en ik was verkocht – ik heb het wel voor witte pakken. Met zo’n schreeuwerige Versace-das erbij en een zwart zijden hemd. Ik leek Scarface wel! Ik heb het hoop en al drie keer gedragen, daarna heb ik het in een zak met kleren voor Afrika gestopt. Ergens in Mozambique, in een tentenkamp, loopt nu een man in een wit pak van Versace rond. Maar het zal me geen tweede keer overkomen. Daar dient m’n geld toch ook niet voor, dat vind ik decadent.’ Lefevere: ‘Ik hou gewoon van mooie dingen: mooie beelden, mooie vrouwen, mooi gedresseerde borden, mooie kledij. Ik had graag een dochter gehad, met wie ik kon gaan winkelen. Met mijn vrouw is er niets aan, zij koopt nooit wat.’ Lotti: ‘Vroeger had ik geen geld voor mooie kleren, maar ik probeerde wel een beetje deftig voor de dag te komen. Alleen de eerste drie jaar van mijn carrière heb ik er echt vreemd uitgezien: foute sloefjes, witte sokken, wijde broeken en mijn haar een meter hoog getoupeerd. De situatie was vrij ernstig, toen. 24

Lotti: ‘Maar dat ís ijdelheid, Patrick. Als kind,

in de vakantiekolonie, was ik altijd als laatste uit de slaapzaal. Omdat ik een kwartier nodig had om mijn zijstreep perfect te leggen. Daar heb ik nu geen last meer van. Ik denk dat God me gestraft heeft voor alle kapsels die ik heb gehad. En dat met mijn haar ook mijn ijdelheid grotendeels is verdwenen. Bepaalde beslissingen in mijn leven heb ik genomen omdat ik ze, commercieel, op dat moment moest nemen – niet omdat ik er zo wilde uitzien. Als je, zoals ik indertijd, het imago hebt van de jeune premier, dan moet je er je hele leven als Jommeke blijven uitzien.’ Lefevere: ‘En wat is nu dan je barometer?’ Lotti: ‘Ik vind het schoon als je chic op het podium kunt staan. Zoals Charles Aznavour of Will Tura. Zoals ik er nu bijzit, kan ik nog twintig jaar voort.’ Mensen zeggen weleens dat die ‘ommekeer’, in je uiterlijk maar ook in wat je doet, alles met je vrouw te maken heeft. Lotti: ‘Nu gaan we toch nog de Dag Allemaal-

toer op.’ (lacht)

Haalt zij iets in je naar boven wat je vroeger te weinig kon laten zien? Lotti: ‘Ik heb op het juiste moment de juiste

vrouw gekozen – veel meer kan ik daar niet over zeggen. Ik was er ook klaar voor. Ik heb beslist dat ik met haar verder wou de dag dat ze me verschrikkelijk begon af te zeiken. Ze zette me heel duidelijk op mijn plaats. Ze nam

centrum van Gent. Als je me vraagt naar dingen waar ik spijt van heb: dat zit er zeker tussen.’

Waren je ouders bezig met de keuzes die je maakte? Lotti: ‘Mijn ouders waren brave mensen

die naar het PMS, de leerlingenbegeleiding, luisterden. Daardoor ben ik, helaas, niet in de kunsthumaniora terechtgekomen, maar in de moderne humaniora. Ik wou iets doen met tekenen en schilderen, ik deed ook aan modelbouw. Maar dat mocht niet, ik was te slim. Ik vind dat het onderwijs op dat vlak faalt.’ Was een andere studierichting ook een ander leven geweest? Lotti: ‘Het had in elk geval deurtjes in

mijn hersenen geopend die nu lange tijd gesloten zijn gebleven. Ik was op een andere manier gevoed geweest, had misschien meer verbeelding gehad. Ik geloof dat ik sneller op muziek gefocust was geweest, of op die dingen die ik nú in muziek belangrijk vind. Zoals een instrument bespelen. Ik speel intussen gitaar, maar ik moet daar echt voor gaan zitten.’ ‘Ik denk dat ik meer mijn mind had gebruikt. Terwijl ik nu in mijn leven meer mijn lichaam dan mijn hersenen heb gebruikt. Maar ik zal het nooit weten. En het is ook de aard van het beestje. Ik heb altijd meer de mentaliteit en de discipline van een sportman gehad dan van een artiest. Maar ik mag als kind dan van een koerscarrière, en niet van de showbizz, hebben gedroomd, dat neemt niet weg dat ik als zanger en artiest absoluut goed bevonden wil worden. Geen enkele artiest wil zingen voor een lege zaal.’ het zelfs op voor mijn dochter, tegen mij, kun je nagaan. Ik dacht: wie het geluk van mijn dochter zo belangrijk vindt, moet de juiste zijn voor mij.’

Puberen

Angst om oud te worden hebben de heren niet. Lefevere zelfs niet na de kanker en met de 60 stilaan in zicht. ‘Lat mie moar lopen langs de stroate’, zingt hij zijn streekgenoot Willem Vermandere na. En ook Lotti proeft van de vrijheid, op zijn

42ste. Het is spannend, zegt hij, en ja, hij is nerveus voor die nieuwe plaat. ‘Het voelt alsof ik opnieuw aan het puberen ben. Ik zoek mijn weg, zoals ik dat ook op mijn 19de deed.’ Lefevere: ‘Ben je zeker dat het geen midlifecrisis is?’ Lotti: (laconiek) ‘Die heb ik al gehad. Ik heb vooral het gevoel dat die Lotti van 19 iemand anders was. Ik wou uitbreken, bewijzen dat ik het zélf kon.En ik was behoorlijk respectloos toen. Ik heb ooit een pakje friet, half opgegeten, uit mijn auto naar buiten gegooid, in het 25

Voor de Zomernachtsessies ontvangen we onze gasten in Villa Hellebosch, een prachtig landhuis in Vollezele, aan de rand van het glooiend stiltegebied van het Pajottenland. Hier heeft beeldhouwster en fotografe Alexandra Cool een plek gecreëerd waar mensen in alle rust kunnen verblijven en werken. Het domein van vijftien hectare, met een bos, een fruitboomgaard en een landschapspark, vormt het perfecte decor voor onze lange gesprekken. www.hellebosch.com

i

M M ODERN TIMES

26

M MODERN TIMES IN [1000 WOORDEN]

IN WAT VOOR WERELD LEEFT GERT VERHULST? Consternatie bij Studio 100. Grote baas Gert Verhulst en K3-lid Josje Huisman gaan alweer uit elkaar, amper 75 dagen nadat ze hun relatie per persbericht hadden bekendgemaakt. Lezers van De Standaard zijn niet noodzakelijk geïnteresseerd in amoureuze escapades van onze Vlaamse ondernemers, zult u denken. Maar dan denkt u verkeerd: tienduizenden bezoekers hebben het nieuws op onze site aangeklikt, waarmee het bericht een plaats versierde in de toptien van de week. Bovendien is Gert Verhulst zonder meer een van de invloedrijkste tv-makers van het land. Honderdduizenden weke kinderhersentjes zijn door de jaren heen blootgesteld aan de avonturen van Kabouter Plop, Mega Mindy en Samson, de hondgeworden spraakverwarring. Als de wederhelft van Samson in woelig water terechtkomt, dan wil de De Standaard-lezer daar meer over weten. Zeker als hij met werknemers aan het smossen was. Komen de Studio 100-waarden in gevaar? Verandert Verhulst langzaam van Piet Piraat in Kabouter Klus? Is hij het kwijt? [153 WOORDEN] Dramatic irony. We moesten aan het edele literatuurwetenschappelijke begrip denken toen het nieuws tot de wereld kwam, ook al omdat wij hier graag met dure conceptjes gooien, het is u bekend. Het onderdeel drama spreekt voor zich, maar het society-nieuws was ook enigszins ironisch, in het licht van Verhulsts feminisme-interview in Knack vorige maand. ‘Een vrouw mag geen ballen hebben’, oordeelde hij toen fel. Hij bedoelde het wellicht anatomisch, maar het kwaad was geschied. Eva Brems, altijd in de buurt als het over vrouwenrechten gaat, schoot in een Spaanse furie omdat Verhulst het klassieke rollenpatroon bezigde. En omdat hij ‘feminisme’ een vreselijk woord noemde, wat achteraf gezien misschien toch nog niet de grootste misdaad was. Bref: een slecht karakter, slechter dan Eva Brems, zou in zijn wanhopige pogingen om zich met van alles te bemoeien, vandaag een suggestieve vraag stellen: had Josje dan te veel ballen? Is mevrouw Huisman - die achternaam: God is wreed - te weinig thuis in de wereld van Verhulst? ‘In wat voor wereld lééf jij, Gert’, vroeg Kabouter Mensenrechten nog. [331 WOORDEN] De leefwereld van Gert Verhulst is grotendeels terra incognita. Maar zijn uitspraken over vrouwen laten vermoeden dat de wereld van Gert Verhulst misschien een heel klein beetje lijkt op de huiskamer van Gert en Samson. Daar worden waarden per strekkende meter meegegeven alsof het merchandising was. Een brooddoos vol stichtende boodschappen, met Samson als waakhond. Niet dat Verhulst de intentie zou hebben om het wereldbeeld van de Vlaamse jeugd te sturen: ‘Zo werkt het niet’, sprak hij gedecideerd in hetzelfde interview. ‘Wij maken programma’s die gebaseerd zijn op het wereldbeeld dat kinderen al hebben.’ En hij gaf een voorbeeld, dat hij grappig vond: ‘Het is niet omdat Kwebbel zich zo gedraagt, dat vrouwen plots veel gaan babbelen. Dat deden ze daarvoor ook al.’ Eva Brems moet van verontwaardiging haar brooddoos hebben opgevreten. [465 WOORDEN] Zou Verhulst het menen, als hij zegt dat hij geen wereldbeelden bijstuurt? Kabouter Kwebbel lijkt ons in alle geval niet minder belangrijk dan de figuur van Alberto, het personage van Koen Crucke, ook Meneer

Spaghetti genaamd. Spaghetti zou best wel eens homo kunnen zijn, maar wordt toch nooit zo genoemd. En dat vindt Gert Verhulst wel maatschappelijk relevant, zo bleek in het verleden: ‘Alberto heeft veel meer gedaan voor homo’s dan welk kinderprogramma ook. Zonder dat er ooit expliciet is gezegd dat Alberto homo is.’ Waarmee het plots al wat moeilijker wordt om te blijven volgen. Een homopersonage dat bij de opera werkt, dat is politiek. Maar vrouwen die tetteren, dat is gewoon de realiteit? Spaghetti wel, Kwebbel niet? We durven niet eens te denken aan de maatschappijvisie van Bumba. [598 WOORDEN] Nee, waardenvrij is het werk van Verhulst niet. Neem nu de Samsonklassieker De aap van de burgemeester, waarin de genoemde burgemeester eindelijk de aap zal te zien krijgen waar hij al zo lang op zit te wachten. Alras krijgen Gert en Samson toevallig een brief in handen van de broer van de burgemeester, die hem de aap beloofd had. De aap zal dan toch niet bezorgd worden, meldt de uitheemse man, want ‘apen horen in bomen te wonen, of in het oerwoud, maar niet in een huis’. Bij deze dramatische wending neemt Gert van de weeromstuit zijn toevlucht tot een list, met een nevenpersonage dat zich als aap moet verkleden. En dat allemaal omdat Gert vindt dat hij het niet kan vertellen aan de burgemeester: ‘Als hij dat hoort, dan ben ik er zeker van dat hij maanden aan een stuk door zal wenen.’ Het is kennelijk niet alleen een probleem bij vrouwen: in Studio 100 is het ook zoeken naar mannen met ballen. [763 WOORDEN] En je zal het altijd zien: ook bij Samson is misplaatste mensenliefde een recept voor drama. Naast bedrog natuurlijk, hoe goed bedoeld het ook moge zijn. Wanneer de burgemeester de valse aap ontmoet, komt de dramatic irony, waar veel afleveringen van Gert en Samson op draaien, tot haar hoogtepunt. In de scenario-technische betekenis van het begrip: het tintelende effect dat optreedt als het publiek meer weet dan een personage. Het moment, dus, waarop wij jonge kijkertjes al weten dat de aap geen aap is, terwijl de burgemeester dat nog wel denkt. De kijker weet dan meteen ook dat de ontknoping nabij is en dat de moraal van het verhaal nog eens zal worden bevestigd. In dit geval is die duidelijk: zeker als een man geen ballen heeft, moet hij opletten met zijn trukendoos. Wie zal dat betwisten? [902 WOORDEN] Samson zelf in alle geval niet. ‘Hey Gertje, nu hebt gij eigenlijk geliegd’, merkt Samson gevat op in De aap van de burgemeester. ‘Gelogen’, verbetert Gert nog, maar alles ist vorbei: zijn goede bedoelingen hebben alleen maar tot meer ellende geleid. En de catharsis komt samen met het demasqué, ook al volgens de regels van de kunst: de handlanger doet zijn carnavalskostuum uit en de valse aap wordt weer mens. Misschien zou Gert Verhulst zeggen dat deze aflevering meer heeft gedaan voor de mensgeworden aap dan welk kinderprogramma ook. Kan hij het ook echt geloven? ‘Woef!’, zou Samson zeggen. [1.000 WOORDEN]

Verandert Gert Verhulst langzaam van Piet Piraat in Kabouter Klus?

BERT BULTINCK IS CHEF WEEKEND

Na de zomerstop komt Modern Times terug. 27

catfight in het elysée

Simon Daniel/Gamma

Na de liefdesperikeleN vaN Nicolas sarkozy: de soap roNd fraNçois HollaNde

François Hollande beloofde de Fransen dat hij een ‘normale president’ zou zijn. Een president van een deugdzame republiek, een president die zich weer zou bezighouden met ernstige zaken. Dat valt tegen. Een goede maand na zijn verkiezing wordt hij al meegesleept in de passionele vendetta van zijn ‘eerste dame’ Valérie Trierweiler tegen zijn ‘eerste vrouw’ Ségolène Royal. De zoveelste vernielende soap in het Elysée.

W

at is er aan de hand met de Franse politiek? Ooit deden Franse politici en journalisten neerbuigend over de ‘puriteinse Amerikanen’ die in het privéleven van hun politici snuffelden. Vandaag lijkt het Elysée soms meer op een vaudeville dan op de ambtswoning van de president. Met François Hollande zou het nochtans anders worden. Zijn hele verkiezingscampagne had de socialistische kandidaat zich afgezet tegen het ‘politieke exhibitionisme’ en de zogenaamde Hollywoodstijl van de aftredende

president Nicolas Sarkozy. Het begin van diens presidentschap werd overschaduwd door zijn amoureuze perikelen: het vertrek van zijn mooie echtgenote Cécilia naar haar minnaar in New York, de snelle echtscheiding en het prompte nieuwe huwelijk van Sarko met de nog mooiere Carla Bruni.

Openbaar drama

Misschien vergiste Hollande zich over wat een ‘normaal’ presidentschap is. De meeste bewoners van het Elysée hebben immers een nogal woelig privéleven gehad. Het sterkste verhaal is dat van president Félix Faure, die 28

er op 16 februari 1899 aan een hartaanval overleed in de armen van zijn maîtresse. Het verhaal wil dat een inderhaast opgeroepen arts vroeg of de president nog bij kennis was (a-t-il encore sa connaissance?) en van de verbouwereerde kamerbediende te horen kreeg dat de connaissance via een achterdeur vertrokken was. Ook al overleefden ze het Elysée, de meeste voorgangers van Hollande in de Vijfde Republiek – Valéry Giscard d’Estaing, François Mitterrand, Jacques Chirac en ook Nicolas Sarkozy – hadden talloze avontuurtjes. Mitterrand hield er zelfs, zoals een traditionele »

photo newS / palbert Facelly

Mia Doornaert

29

de soap rond François Hollande

grand bourgeois, twee ménages op na: met zijn wettige vrouw Danielle en met zijn grote liefde Anne Pingeot, met wie hij een dochter, Mazarine, had. Het verschil is dat die tijdelijke of permanente maîtresses meestal heel discreet waren en al die grote en kleine affaires door de media met de mantel der liefde en stilte bedekt werden. Zo werd ook het bestaan van Mazarine pas aan het eind van Mitterrands presidentschap openbaar gemaakt, door ParisMatch, toen het geen kwaad meer kon. Maar kijk, nu zorgen de vrouwen van presidenten zélf voor openbaar drama. Op de dag van Sarkozy’s verkiezing tot president toonde zijn vrouw Cécilia maar al te duidelijk dat ze zeer tegen haar zin op het feest en met haar hart bij haar minnaar in New York was. Het huiselijke drama werd voor het voetlicht gebracht. Vijf jaar later is het de vriendin van de president die een storm ontketent uit jaloezie op Ségolène Royal, die dertig jaar officieel de partner was van Hollande, die vier kinderen met hem heeft, die vijf jaar geleden door de partijmilitanten tot presidentskandidate werd verkozen, terwijl Hollande nauwelijks stemmen kreeg. Valérie Trierweiler oogstte de storm met één twitterberichtje. Enkele dagen voor de tweede ronde van de parlementsverkiezingen van 16 juni koos ze partij voor Olivier Falorni, de dissidente socialistische tegenkandidaat van Ségolène Royal in La Rochelle. Met de vaart van een door de mistral gedreven bosbrand verspreidde die aanval van de ‘eerste dame’ op de ‘eerste vrouw’ zich door de oude en nieuwe media. Het imago van Trierweiler kreeg een ferme deuk. Van een moderne vrouw, die een hedendaagse invulling wou geven aan de rol van ‘eerste dame’, werd ze een jaloerse feeks. In een gesprek met het weekblad Le Point reageerde Royal, na haar verlies in La Rochelle, gekwetst op de aanval. ‘Ze draait de rollen om. Ik ben degene van wie het gezin kapotgemaakt is, ik ben degene die wrok zou kunnen koesteren.’ En nog: ‘Ik ben een politica, ik vecht voor mijn ideeën. En nu word ik gedevalueerd tot een figuur uit een feuilleton, uit het boulevardtheater, uit een machin à trois.’ Volgens peilingen geven de Fransen haar gelijk. Twee op de drie veroordelen de aanval van Trierweiler.

Qui est le chef?

Groot is ook de woede in de omgeving van François Hollande, omdat Trierweiler de politieke start van de nieuwe president saboteerde en hem ridiculiseerde. ‘Waar is de “normale’’ president?’ vroegen kranten en weekbladen na ‘twittergate’. Op de cover van zowat alle politieke weekbladen, waaronder

Ségolène Royal: ‘Ik ben een politica, ik vecht voor mijn ideeën. En nu word ik gedevalueerd tot een figuur uit een feuilleton, uit het boulevardtheater, uit een machin à trois’ 30

Le Point, Le Nouvel Observateur, en L’Express, stond de driehoek Hollande, Trierweiler, Royal afgebeeld. Met passende foto’s: een verbeten eerste dame, een melancholische ex en een hulpeloze president. En het kwaad leidde tot erger. Opnieuw duikt de oude twijfel op over het vermogen tot leiderschap, over de ‘viriliteit’ van Hollande. De socialistische voorman had met moeite zijn imago weggewerkt van een partijleider die wel intelligent en beminnelijk maar wezenlijk un homme mou was, een weke man die geen leiderschap gaf en conflicten uit de weg ging. Nu dreigde dat terug te keren. ‘Qui est le chef?’ titelde L’Express op zijn cover bij de foto’s van de president en zijn ‘twee vrouwen’. Tijdens de storm over de tweet kwamen ook de tongen los bij de PS, al wou niemand bij naam geciteerd worden uit angst voor de wraak van de ‘eerste dame’. Trierweiler had zich tijdens de campagne, waarin ze altijd in de buurt van Hollande was, even autoritair als jaloers op Royal getoond. En ondanks het aandringen van zijn medewerkers bleek

AFP PHOTO / FRED DUFOUR

Volgens psychoanalisten ‘lijdt Trierweiler, wegens de uitstraling van Ségolène Royal, onder een aandoening van désêtre’ (van ‘niet-bestaan’ dus), waaruit ze te allen prijze wil ontsnappen

Hollande niet bereid of niet in staat om haar in toom te houden. Het linkse blad Marianne citeerde een ‘vriend van François Hollande’ over Trierweiler: ‘Er zijn onderwerpen waarover ze gewoon niet rationeel kan zijn. U zult het zien, ze zal het begin van zijn ambtstermijn verpesten.’ Profetische woorden, en er waren al voortekenen. Op het overwinningsfeest van Hollande op 6 mei, op de Parijse Place de la Bastille, kon Trierweiler het niet hebben dat de president-elect Royal, zoals aan andere socialistische prominenten, een kus op de wang gaf. Ze dook naast hem op en eiste dat hij haar op de mond zou zoenen. Op Hollandes installatie op het Elysée waren wel zijn vier kinderen aanwezig, maar hun moeder mocht er niet zijn – ook dat viel heel slecht bij veel Fransen. Zelfs psychoanalisten gaan er zich al mee bemoeien. Volgens de psychoanalist Jacques-Alain Miller (schoonzoon van Lacan) ‘lijdt Trierweiler, wegens de uitstraling van Ségolène Royal, onder een aandoening van désêtre’ (van ‘niet-bestaan’ dus), waaruit ze te

allen prijze wil ontsnappen. Ze strijdt met de energie van de wanhoop om te bestaan.’ In dat gevoel van ‘niet-bestaan’ speelt wellicht nog iets anders mee. Vroeger bestond Trierweiler op zichzelf. Valérie Massoneau, zoals ze heet, studeerde politieke wetenschappen en ontpopte zich bij ParisMatch tot een uitstekende politieke journaliste. Daar leerde ze ook haar ex-echtgenoot kennen: Denis Trierweiler, redacteur, schrijver en academicus. Met hem heeft ze drie zonen, die nu 15, 17 en 19 zijn. Voor Paris-Match volgde ze de socialistische partij en ontmoette ze zo geregeld partijleider François Hollande. Begin de jaren 2000 begonnen de twee een relatie, wat achteraf mee verklaart waarom Hollande in 2007 zo weinig steun gaf aan de presidentiële campagne van Royal, die toen officieel nog zijn partner was. In het incestueuze wereldje van de politiek en de politieke journalistiek ontstaan wel meer liefdesaffaires. Maar een vaste relatie tussen een politicus of politica met een politieke journalist(e) is onmogelijk. De journalist zal altijd van vooringenomenheid verdacht worden en van het krijgen van politieke scoops op het hoofdkussen. De politicus zal altijd blootstaan aan de verdenking dat hij of zij informatie gelekt heeft. Een van de twee moet dus wel van activiteit veranderen. Het is al heel bedenkelijk dat Paris-Match zijn journaliste nog over de PS liet schrijven terwijl ze al een relatie met Hollande had. Dat werd helemaal onmogelijk toen de verhouding algemeen bekend werd. Dat verklaart mee de frustratie waaronder Trierweiler duidelijk lijdt. Ze schrijft nog in Paris-Match, over culturele onderwerpen, maar ze heeft niet meer het aanzien en het gevoel van macht van toen ze een politieke topjournaliste was. De glamour van haar rol van eerste dame vult dat gemis niet op.

Niets zonder hem

In sommige linkse en feministische kringen krijgt Trierweiler steun voor haar aanspraken om toch vrij te kunnen spreken en handelen. Zo zei de schrijfster Eliette Abécassis aan het weekblad Elle: ‘Ik ben ontzet door de vrouwenhaat tegen Valérie Trierweiler. Waarom zou zij geen politiek discours mogen 31

hebben? Als ze een man was, zou men haar tweet genomen hebben voor wat hij is, een politiek advies. Moet ze tot stilzwijgen veroordeeld worden omdat ze “de vrouw van’’ is? In welke eeuw leven wij?’ De feministische en radicaal linkse jonge politica Clémentine Autain, woordvoerster van het Front de la Gauche tijdens de verkiezingen, is het daar totaal mee oneens. ‘Valérie Trierweiler kan niet van twee walletjes willen eten: eerste dame zijn, een bureau en raadgevers op het Elysée hebben, overal met de president van de republiek meegaan, hem op de mond kussen op de avond van zijn verkiezing en tegelijk vrij en onafhankelijk willen zijn. Ze zal moeten kiezen.’ Ook filmregisseur en schrijfster Catherine Breillat vond dat Trierweiler haar boekje te buiten was gegaan met haar tweet. ‘Woont ze in la Rochelle? Nee. Is ze politieke journaliste? Niet meer. Spreekt ze in naam van de PS? Integendeel. Haar legitimiteit van spreken ontleent ze aan de president.’ En ze legt op een andere manier dan de psychoanalist de vinger op de wonde van het désêtre: ‘Ze is niets zonder hem, we hebben haar niet verkozen.’ De drang om toch ‘iets te zijn’ verklaart allicht ook Trierweilers arrogante optreden waarover Hollandes staf al tijdens de campagne klaagde en dat in het politiek-journalistieke milieu al langer bekend was. Al voor haar beruchte tweet werd ze in het veelbekeken satirische tv-programma Les Guignols de l’Information, op Canal 5, opgevoerd als een kenau. De sketches met de rubberen marionetten zijn van de weeromstuit vernietigend voor Hollande, die erbij staat als een pantoffelheld terwijl Trierweiler hem commandeert, hem zijn mobieltje afpakt wanneer het rinkelt, en zegt: ‘François, ga eens weg, Obama wil me spreken.’ Na de verkiezing van Hollande zei Trierweiler dat ze niet hield van de term ‘eerste dame’. Op de vraag hoe ze wel gezien wou worden, suggereerde ze l’atout coeur de la France, vrij te vertalen als ‘de hartendame van Frankrijk’. Als ze het hart van de Fransen wou veroveren, is ze bijzonder slecht gestart. Maar de kans bestaat wel dat het Elysée het theater van nog heel wat hartperikelen wordt. Een ‘normaal presidentschap’ is in Frankrijk blijkbaar niet meer wat François Hollande ermee bedoelde.

i

ImpressIes van een stad In afscheIdsmodus

het Is weer stIl In leuven

CU Next Year! Met een bonk en een beat nam Leuven deze week afscheid van zijn studenten. Elk jaar weer dezelfde exodus. Leuvenaars zien het jonge volkje vertrekken met een mix van opluchting en heimwee. ‘Het zijn onze kinderen, we vloeken er graag op.’ Snooze. De wereld komt in september wel terug. Filip Rogiers, foto’s Frederik Buyckx

‘Alles is te dragen wat niet te vermijden is’ (A4 op een kast in het secretariaat van het Pauscollege)

Landerigheid komt in veel gedaanten. Vaak heeft het te maken met plotselinge stofwisselingen. Of met het kantelen van atmosferen, voelwerelden. Als een stad eerst druppelsgewijs, daarna gulpend leegloopt. ’s Ochtends bevind je je nog in de koele stilte

van een collegegang. In het verlengde van het isolement van je studeerkamer. Nog geen half etmaal later sta je op kasseien temperatuur te maken, hitsig alle kennis te vergeten. De ene dag wil je als Leuvenaar je stad graag terug. De volgende dag mis je al dat jonge geweld. En de recette, als je een café uitbaat dat De Professor, De Rector of Cocktail Bar College heet. Dan mag je landerig klagen, zoals Bart Wouters van het laatst genoemde etablissement dan doet: ‘Vroeger bleven ze tot half juli. Die laatste drie weken waren voor 32

ons topdagen. Sinds het internet hoeven ze niet meer naar hier te komen om hun cijfers te vernemen. Na hun laatste examen zijn ze al ribbedebie, op citytrip.’ Het is dinsdag in de vooravond en een dj torent op een hoogtewerker boven de Oude Markt uit, de langste toog van Europa. Hij mixt ‘Losing My Religion’ van R.E.M. aan flarden. That’s me in the corner. De Student Goodbye trekt zich traag op gang. Een groepje Spaanse Erasmus-studenten zet de laatste ronde in met Grimbergen uit het flesje. Na elke

laatste komt er nog een laatste, tot het tijd is voor de vlucht terug, naar het thuisland met zijn torenhoge jeugdwerkloosheid. Nog even niet. Nog evenveel olé en santé. En geen tijd voor prangende vragen. Elk jaar rond deze tijd vervelt het stadsbeeld. De studenten zwermen uit. Ze nemen afscheid. Van elkaar en van de plekken waar ze een jaar lang hebben geleefd. Soms intens, soms licht. Vaak te luidruchtig, naar de zin van burgervader Louis Tobback. De K is dit jaar blijven staan in de KUL. Is

het als dank of gewoon uit voorzienigheid, maar Die Van Hierboven heeft vandaag een zonnige sluier van een lekkere 25 graden over de studentenstad gelegd. Het bevordert al de hele dag het feest voor wie, de das al los en het bloesje al wat verder open, net zijn of haar laatste examen achter de rug heeft. In trosjes zag je ze de voorbije week over de hele stad verspreid zitten. Ze praatten na, vergeleken antwoorden op vragen die ze zich in het slechtste geval pas in september opnieuw zullen moeten stellen. Ze maakten 33

plannen, namen afscheid. Hier en daar zag je er ook eentje apart zitten, de cursus nog open op de knieën, wachtend op de laatste proef. Sommigen moeten er vandaag, zaterdag, nog voor uit hun bed. Het is middag en op de Bondgenotenlaan wandelen twee meisjes richting station. Ze zijn uitbundig stil in hun zomerjurkjes. Een koffertje achter zich aan rollend, onderweg naar verschillende perrons. Het afscheid zal van langere duur zijn dan in voorgaande jaren. ‘Heerlijk om van die examens af te zijn’, zegt

»

ImpressIes van een stad In afscheIdsmodus

Eva. ‘Maar je wordt er ook wat stil van. Hallo vakantie, maar ook wel bye bye vriendjes.’ Eva, filosofe in spe, vertrekt voor een half jaar met Erasmus naar het buitenland. Haar vriendin Laura heeft haar laatste jaar als verpleegkundige net achter de rug. ‘Dat wordt elkaar dus heel erg missen.’

Walk of Shame

Elders in de stad is het ‘uithuizen’ al begonnen. Dozen en wasmanden worden gevuld, koten leeggehaald. Verderop slentert een zesdejaars humaniora door de straten. Met vader en moeder net niet meer aan de hand op zoek naar een kot. Niets te vroeg. LAATSTE KOTEN!, schreeuwt zowat elk vastgoedkantoor de voorbijgangers toe vanaf het raam. Dochter of zoon, nu nog scholier, kijkt sluiks naar de student die hij of zij volgend jaar zal zijn. Het nest uit, het vrije zwerk in. Uithuizen en inhuizen. Gina en Myriam zien die golven respectievelijk al 5 en 20 jaar komen en gaan. Ze zijn, als huishoudsters, de ogen en oren van het Pauscollege, het studentenhuis dat genoemd werd naar Adrianus VI (14591523). ‘De studenten zijn een beetje onze kinderen’, zegt Gina. ‘Als ik ze naar het examen zie trekken, slaan de zenuwen soms over op ons. Trots zijn we ook als we ze later op televisie zien, intussen advocaat geworden of zo.’ ‘We zien ze graag en dus vloeken we ook vaak op hen’, zegt Myriam. ‘In juni zijn we blij om ze te zien vertrekken. Tijdens de zomer krijgen we dan buitenlandse congresbezoekers te logeren. Beschaafd volk. Maar even blij zijn we om de jongens in september weer binnen te zien sijpelen. Tot eind oktober. Dan is de goesting weer over. Dan hebben we het alweer gehad met hun verstopte toiletten en andere fratsen.’ Elk jaar biedt het Pauscollege onderdak aan 180 mannelijke studenten. Elke zomer wordt een derde van dat korps vernieuwd. Voor elke student die binnen raakt, moet er minstens eentje geweigerd worden. Kandidaten moeten hun motivatie neerschrijven in een brief. Het strekt naar verluidt tot aanbeveling om te zeggen dat je actief bent in het verenigingsleven en begaan bent met je medemens. Als je eenmaal binnen bent, gaat het er losser aan toe dan naam en reputatie van het college laten vermoeden.

Paul Crombez: ‘Ik zit graag tussen jongeren. Oude mensen klagen te veel.’

De muren zijn gehorig, Adrianus VI zal het nooit meer weten en het jaar is nu toch afgelopen. Het mag dus, uit de biecht klappen. Over die dronken studenten die Myriam weleens slapend op het toilet aantreft. ‘Dan doe ik de deur discreet weer dicht. Liggen ze in de gang te slapen, dan raap ik ze wel op en zorg ik dat ze hun kamer vinden.’ De studenten

‘Heerlijk om van die examens af te zijn. Maar je wordt er ook wat stil van. Hallo vakantie, maar ook wel bye bye vriendjes’ ‘We zijn blij om de jongens in september weer binnen te zien sijpelen. Tot eind oktober. Dan is de goesting weer over’ 34

noemen de gang niet voor niets The Walk of Shame. Ook zagen de muren dit jaar eens een meisje ’s morgens vroeg door de gangen dwalen. Alleen gehuld in een slipje. Op zoek naar de kamer die ze even daarvoor verlaten had om te gaan douchen. Een van de 180 kamertjes. Met hun identieke grijze deurtjes, zo merkte ze pas toen ze weer de gang in liep. Gina wilde haar helpen en vroeg de naam van de jongen. Want Gina en Myriam kennen ze alle 180. Het meisje niet. Ook niet die ene naam. Lekker was het wel. Net zoals die cake die geen gewone cake bleek te zijn bij dat feestje op die ene kamer, laatst. Vroeger moesten Myriam en Gina het melden als er een matrasje moest worden bij gelegd. ‘Niet uit preutsheid, maar voor de verzekeringen. Weet je wie er vandaag nog het meest tegen is dat het studentenhuis officieel de deuren zou openen voor meisjes? De jongens!’ Een mama ziet veel door de vingers, zeker als het niet je eigen bloed is. ‘Ik denk dat wij meer weten dan de ouders.’ Maar voor Gina en Myriam is er ook een ondergrens. Ze krijgen de studenten soms stil met een donderpreek. Wat ze ondraaglijk want te vermijden vinden, is klaploperij. ‘Sommigen werken voor hun centen, anderen krijgen het onder hun gat geschoven van thuis. Sommigen doen er vijf jaar over, omdat ze het feesten niet kunnen laten. Ik vind dat van weinig respect getuigen.’

Paljassen en lintjes

‘Welkom op de paljassengang’, grijnst Julien. Derde jaar handelsingenieur. Hij heeft net zijn pak uitgetrokken na het laatste examen, zit nu in short en T-shirt in de vensterbank. Alvast wennend aan het dolce far niente van de zomer. ‘Liever paljas dan lintje. De lintjes, dat zijn de studentenclubboys, verwende snotapen. Ik vind studeren een privilege. Drie maanden feesten en je dan een maandje volle bak inzetten.’ Julien mag een potje breken bij Myriam en Gina. Zijn kamer is al bij al netjes. Niet zo moeilijk, want hij overnacht vaker in het kot van zijn vriendin Eline dan hier. Maar toch, de mama’s vinden hem een schat. Eline ook. Boven zijn bed hangt tegen een verder lege

‘Ik vind studeren een privilege. Drie maanden feesten en je dan een maandje volle bak inzetten’

eten? WIE?’ Haar stem galmt door de ‘conferentiezaal’. Die zaal wordt tijdens de blok opengesteld voor studenten die gezamenlijk willen blokken. Vereisten: geen eten, geen andere dranken dan het door het college zelf voorziene water en absolute, net geen gewijde stilte. Hoorden we daar geen bal tegen de muur stuiteren, net voor Gina de deur opende?

Nonchalance

Gina op de gang in het Pauscollege: de muren hebben oren.

Julien na het laatste examen: ‘Liever paljas dan lintje.’

muur een briefje van haar, als steun voor de examens. Of zij er ook zo eentje van hem kreeg? ‘Nee. Stoker.’ ’s Ochtends hebben we Julien, nog in pak, op straat ontmoet. De laatste debriefing met het thuisfront. ‘Ik ben ervan af. Het dringt nog niet echt door’. Het heet: decompressie. Ook soms:

dip. ‘Je komt buiten en je wilt heel euforisch zijn. En dat komt dan niet.’ In de traphal nemen Gina en Myriam afscheid van Julien. ‘We gaan je missen, jongen.’ Ja, jongen, dat zeggen ze. Even later zien we Gina écht aan het werk. ‘Wie? Wie heeft hier appels en koeken zitten 35

‘Ja, ik ga ze missen’, zegt Paul Crombez (81) op het terras van café De Professor. ‘Niet hun occasionele baldadigheid. Ook niet het gedoe en het lawaai hierachter op de Oude Markt. Maar ze moeten ook niet te lang wegblijven. Zondag denk ik ook altijd eerst: oef, rust. Maar tegen de avond zie en hoor ik ze graag terugkomen.’ Hij zoekt hun gezelschap, zonder er zich in te mengen. Gewoon tussen hen zitten volstaat. ‘Ik zit liever tussen jongeren dan tussen mensen van mijn leeftijd. Oude mensen zijn zo snel geïrriteerd. Die klagen te veel. Studenten hebben een nonchalance die ik benijd. Het extraverte is mij altijd vreemd geweest. Ik geniet ervan om het om mij heen te zien in de stad.’ Het is niet alles. Er is meer. In Paul huist een stilte met twee verdiepingen. De onderste zelfs bodemloos.’Ik heb het nooit gekend’, zegt hij. ‘Dit. Warmte.’ Ze waren met z’n zessen thuis. Paul was zeven toen hij zijn ouders verloor, kort voor de oorlog. ‘Mijn vader stierf aan de appendix. Het vuur in de buik. En mijn moeder? Dat hebben we nooit zeker geweten. Ik wel. Ze stierf van verdriet. We werden verspreid over het hele land, ik, mijn broers en zussen. Van voogd naar weeshuis, van school naar school. We werden hier weggeplukt, daarna daar geplaatst. Zodat je nergens nog kon aarden op den duur, tot je je niet meer bond.’ Word je stil van. Introvert. En waaraan het ook nog ligt, hapt Paul naar adem. Wat het ook nog is. ‘In één zin.’ Nu hij toch praat. Aan het praten is gebracht. ‘Ik was twaalf en ik werd misbruikt door paters. Je wist dat het niet normaal was en toch dacht je je hele leven dat het toen zo ging. En ook al ging het toen zo, het had niet zo mogen gaan. Het is nu pas, sinds die affaire-Van Gheluwe, dat »

ImpressIes van een stad In afscheIdsmodus

ik veel van wat mij later parten heeft gespeeld, heb kunnen benoemen.’ Is echt alles te dragen, wat niet te vermijden is? ‘Het is een leven met vraagtekens geworden’, zegt Paul. ‘Een van mijn kinderen zegt dat ik bitter ben. Ik ben niet bitter. Oude mensen die sakkeren op studenten in de bus, díé zijn bitter. Ik niet. Ik ben op mijn hoede. Sceptisch. Ik heb het nooit anders geweten dan dat je er nergens mee terechtkon.’ Ook niet in deze stad met al haar heiligheid, zegt hij. ‘Ik ben genoemd naar Paulus. Die werd van zijn paard gebliksemd en zag het licht. Ik niet. Ik geloof niet.’

‘Vlaming zoekt empathie’ (Graffiti ter hoogte van deVlamingenstraat)

Vanaf de Oude Markt stijgt een verhakkeld ‘Somebody That I Used To Know’ op. IJl kan het worden, na zo’n laatste examen. Leeg. Wat blijft ervan hangen? Julien moest voor het vak Consolidatie Boekhouding De ondergang van Fortis van Thierry Debels lezen. Het hele jaar ging het in zijn lessen over de kredietcrisis en co. Maar raakt het hem? ‘De focus ligt toch erg op bedrijfsvoering. En pessimistisch ben ik niet. Op economen zit altijd iemand te wachten, niet op filosofen.’ De whizzkids uit Juliens jaar lopen zich warm met de businesswedstrijden van de faculteitenkring Ekonomika. En ze hangen aan de lippen van grote ceo’s tijdens de Solvay Business Lectures. Iemand moet straks toch Pascal Paepen vervangen? In de Minderbroedersstraat, tegenover het vroegere Institut de Pathologie – tegenwoordig het Vesaliusinstituut – heeft een wildplakker een j’accuse tegen de muur gehangen. Geen oproep tot actie, eerder een hagenpreek. Zonder auteursnaam of verantwoordelijke uitgever. Gewoon: howl, zoals Allen Ginsberg dichtte aan de vooravond van de broeierige sixties. ‘NATUURRAMPEN BESTAAN NIET’, luidt de aanhef. ‘Duizenden en duizenden doden en vermisten, miljoenen ontheemden. Tot nu toe. Hele steden werden weggevaagd. Het is alsof Japan niet getroffen werd door een aardbeving en de huizen niet verwoest werden door een

tsunami, maar door een oorlog. En inderdaad, dat is het ook geweest. (...) De vijand, dat zijn wijzelf. Wij zijn de oorlog. (...) Natuurrampen bestaan niet, er zijn alleen maar sociale rampen.’ Moeten daarom op de schop: ‘Onze manier van leven, onze waarden, onze cultuur, onze onverschilligheid. Het is niet aan de natuur dat we dringend de oorlog moeten verklaren, maar aan deze maatschappij en al haar instellingen.’ Doen we dat niet, zo donderpreekt de 36

anonieme schrijver, dan rest ons alleen ‘te sterven in stilte, zoals we altijd in stilte geleefd hebben’. Get up, stand up. Ook dat hoorden we vanavond verhakkeld worden daar op de Oude Markt. Natuurlijk stond er niemand op. Ook de Spanjaarden niet. Het afscheid is pas begonnen. En zomerse landerigheid is nog altijd een luxe. Zeker voor de lintjes. De wereld komt in september nog weleens terug. Met al zijn prangende vragen.

I

LONDON 2012

DE SFEER IS ER AL. NU JIJ NOG.

eurostar.com

Officiële partner van de Olympische Spelen van London 2012

beeldverhaal

een zee van mensen We palmen in. Cultiveren. Vernietigen. Maar van de Italiaanse fotograaf Massimo Vitali krijgt de natuur het laatste woord.

38

massimo vitali

In zekere zin fotografeert Massimo Vitali (67) het goeie leven. Zonovergoten stranden, meren en zwembaden waar groepjes, groepen of gigantische massa’s mensen bijeenkomen om even te verpozen, vakantie te vieren. Het

zijn stralende, extreem heldere beelden. Vaak ogen ze bijzonder aanlokkelijk: kijk ernaar en je wenste dat je erbij was, daar op die plek waar de Italiaan zijn technische camera neerpootte op een vier à vijf meter hoog podium.

39

»

beeldverhaal

Maar leg een reeks van zijn foto’s naast elkaar en je krijgt een onbehaaglijk gevoel. Door de afstand waarmee Vitali fotografeert, ligt de nadruk nooit op het individu. We zien een groep, maar niemand van die groep

is herkenbaar. En iedereen in beeld doet zo’n beetje hetzelfde. We zijn kuddedieren, kampioenen van het conformisme. Dat maakt van Vitali’s werk een wat sombere repliek op een van de bekendste beelden uit de

40

massimo vitali

fotografiegeschiedenis: Crowd at Coney Island (1940) van Weegee. Een eindeloze mensenzee kijkt in de lens van de Amerikaan. Velen lachen, of steken de armen in de lucht. Het is een op en top optimistisch beeld, een viering

van het volk, een vrolijke verbeelding van de democratie. Bij Vitali ligt dat anders; als er iets regeert, dan de banaliteit. Die banaliteit steekt schril af bij de » grootsheid van de settings. Vitali kiest

41

beeldverhaal

meestal locaties van een overweldigende schoonheid. Locaties die wij dus almaar meer en steeds genadelozer inpalmen, cultiveren en mogelijk vernietigen. Die ecologische dimensie is de laatste jaren de focus in zijn werk. Maar hier is het geen

pessimisme troef bij de Italiaan. Onlangs maakte hij op de Playa de Las Catedrales in Galicië twee beelden met een tussenpauze van zes uur. Op de eerste foto zie je mensen op het strand flaneren tussen indrukwekkende rotsen. Op de tweede zie je

42

massImo vItalI

dezelfde rotsen, maar is het volk weggespoeld door de zee. De natuur heeft het laatste woord. Vitali: ‘Mensen zijn als kolonies van pinguïns of zeehonden die aan de rand van het land leven. Ik zie dat, ongeacht hoe zwaar we de natuur beschadigen, en we zijn er volop

mee bezig, die natuur hoe dan ook bijzonder krachtig blijft.’ Jan Desloover Het werk van Massimo Vitali is tot 16 september te zien op Sense of Place in Bozar.

43

I

44

JOOST VANDECASTEELE OP DE KNIEËN VOOR SCENARIST AARON SORKIN

DE MAN DIE OBAMA HET WITTE HUIS IN SCHREEF

The West Wing, The Social Network, nu weer The Newsroom... Voor meerwaardezoekers en dialoogjunkies is de Amerikaanse scenarioschrijver Aaron Sorkin het nec plus mega-ultra. Joost Vandecasteele vertelt waarom hij een Sorkiniaan is. ‘Misschien ligt zijn talent gewoon in het simpele feit dat hij ontegensprekelijk goed is.’ Joost Vandecasteele

45

JOOST VANDECASTEELE OP DE KNIEËN VOOR SCENARIST AARON SORKIN

S

oms is het gewoon een kwestie van te blijven zitten tijdens de aftiteling om te snappen waarom iets zo goed is. Want soms is het gewoon een kwestie van één naam - van één mens die de verantwoordelijkheid draagt voor zoveel kwaliteit. In dit geval de scenarist. En geen scenarist zo bepalend als Aaron Sorkin. Geen scenarist die zijn regisseur zo doet verbleken als Aaron Sorkin, geen scenarist zo bewonderd en invloedrijk als Aaron Sorkin. En bovenal: geen scenarist zo veelbesproken. Dezer dagen nogal oorverdovend zelfs. De VS telden al maanden af naar vorige zondag: toen werd de pilootaflevering van zijn nieuwste reeks The Newsroom - over de mediawereld, met Jeff Daniels - op de betaalzender HBO uitgezonden. De recensies zijn niet mals, de discussies laaien hoog op. En hoewel het nog een eind zal duren voor ze hier te zien is, werd de eerste aflevering toch ook al bij ons besproken - in Knack. Want zo belangrijk is Sorkin, niet alleen voor film of televisie of theater, maar ook voor mij. Het Amerikaanse blad Vanity Fair gewaagde ooit van de ‘Sorkinisation’ van de politiek, met een immense toename van idealistische stagiairs bereid tot lange uren en lage lonen om toch maar deel uit te maken van het politieke hart in Washington. Een rechtstreeks gevolg van zijn onwaarschijnlijk succesvolle tv-reeks The West Wing, over het Witte Huis. Volgens sommigen is zelfs de verkiezing van Barack Obama deels toe te schrijven aan The West Wing - jonge mensen, geïnspireerd door de serie, engageerden zich in grote aantallen om zich heel even als (campagnegenie) Josh te voelen. Het is ook geen geheim dat het personage van de Latijns-Amerikaanse presidentskandidaat die president Bartlett opvolgde, bedacht werd na het zien van de fameuze eerste speech van Obama tijdens de Democratische conventie, toen nog ter ere van John Kerry. Wie? Exact.

Workaholic aan de drugs

Een Sorkin-script combineert doorgaans razendsnelle dialogen (zoals in de fameuze walk and talks) met zwaar-op-de-hand-

Ik goot mijn koffie in papieren bekers zoals de personages in The West Wing, ik modelleerde mijn baard naar die van Toby en in mijn verwarde kop voelde het alsof ik gewoon door te kijken al aan politiek deed

werd al uitvoerig geschreven. Ook zijn weg naar de top is niet gehuld in mysterie. Hoe hij de eerste theaterversie van A Few Good Men op servetten schreef tijdens zijn job als barman. Hoe hij het basismateriaal voor The West Wing haalde uit zijn veel te lange script voor de romantische film The American President. Hoe zijn vorige serie Studio 60 on the Sunset Strip over een sketchshow flopte omdat hij het niet kon laten zichzelf te verantwoorden via zijn personages, voornamelijk via de scenarist (gespeeld door Matthew Perry) die alles zelf schreef en het liefst zo links mogelijk. Of hoe hij zijn eigen neuroses en liefdesproblemen verwerkte in het personage Mark Zuckerberg voor The Social Network.

monologen, zelden verstoken van feiten en cijfers. Hierin ligt mijn grootste jaloezie voor zijn kunde. Want er is niks zo ingewikkeld als goeie dialogen schrijven voorbij actie-reactie, voorbij vraag-antwoord, voorbij een verkapte monoloog - én dat dan ook nog eens goed laten bekken zodat het een muzikaliteit in zich draagt. Ik herinner mij de avonden toen mijn huisgenoot voor het slapengaan nog een West Wing-aflevering wou zien en ik door de dunne muren de volmaakte cadans van de schermgesprekken opving. Ik had zelf al alle afleveringen gezien tijdens dvd-marathons waar ik het ene seizoen na het andere seizoen erdoorheen joeg, weinig sliep en voor de nog gesloten deuren van de Media Markt wachtte om te zien of het volgende seizoen er al lag. Ik ademde en leefde The West Wing, ik begon ’s ochtends vroeg aan de marathon, net zoals de personages op het scherm. Hoewel ik niet naar buiten ging, goot ik mijn koffie in papieren bekers, net als zij. Ik modelleerde mijn eigen baard naar die van Toby en voor heel even in mijn verwarde kop voelde het alsof ik gewoon door te kijken al aan politiek deed. Het leven van Aaron Sorkin zelf leverde trouwens ook al genoeg stof voor smeuïge artikels - dezer dagen haalt hij de blaadjes dankzij zijn prille relatie met Sex and the City-actrice Kristin Davis. Maar zeker over zijn drugsverslaving, die samen met zijn workaholic gedrag leidde tot zijn scheiding,

Waarom hier niet?

46

En nu is hij als scenarist opgeklommen tot die zeldzame hoogte, waar zijn naam meer betekent dan die van de regisseur. Zodat Moneyball en Charlie Wilson’s War worden beschouwd als zijn films, zijn verdienste, zijn stempel. Een tijdje geleden heb ik The West Wing nog eens integraal bekeken, als voorbereiding voor het theaterstuk They Eat People over de heroprichting van de VU, ook wat dialogen gepikt, maar voornamelijk proberen te doorgronden waarom. Waarom werkt het? Waarom is het spannend? Waarom is het geladen, maar niet beladen? En waarom is het nog nooit hier geprobeerd? Als Denemarken met minder inwoners dan Vlaanderen in staat is om een origineel politiek populair drama als Borgen te produceren, dan moet de vraag over een Vlaamse poging gesteld kunnen worden zonder de standaardantwoorden van kijkcijfers of ‘daar is de kijker nog niet klaar voor’. Natuurlijk schrijf ik dit voor The Killingadaptatie Deadline 14.10 op VTM is uitgezonden. Maar net zoals Borgen Adam Price heeft, zo is Aaron Sorkin als scenarist de drijvende kracht van elke productie. Terwijl hier in Vlaanderen filmmakers in hun opleiding wordt wijsgemaakt dat auteurscinema het hoogste goed is en dat ze dus best hun eigen script schrijven. Gekoppeld aan een onterechte onderwaardering van het scenaristenvak, zeker niet geholpen als onze

A Few Good Men

The Social Network

Personages in The West Wing: Toby (baard), de president (gespeeld door Martin Sheen) en campagnegenie Josh (wit hemd, foto rechts).

lokale sitcomschrijvers gewoon I love Lucysituaties kopiëren naar de kantine van een voetbalploeg. Maar dit is geen aanval op onze Vlaamse filmmakers, hun beslissing om zelf te schrijven is natuurlijk ook vaak uit noodzaak. Vanwege een krap budget en het besef dat ze misschien maar een film of twee mogen maken in hun leven. Het is eerder een oproep naar een opwaardering voor televisiescenaristen, om hen los te rukken uit te strakke formats van policiers en de betweterigheid van bange zenders. Aaron Sorkin heeft trouwens zijn vak geleerd in theater. U weet wel, dat ding dat subsidies nodig heeft zodat de acteurs die u fantastisch vindt op televisie, fantastisch kunnen worden. En zo werkt het ook soms met theaterauteurs.

Slimme jongens en meisjes

Wat Aaron Sorkin ook slim bekeken heeft: als scenarist kiest hij uitsluitend voor slimme personages. Vanuit een allergie voor wat hij de glorificatie van idiotie noemt. Hij schreef dan ook vileine essays over, of beter gezegd tegen,

Sarah Palin. De man is ervan overtuigd dat politiek en andere instituten als televisie alleen gebaat zijn met de slimste mensen aan het roer. En over die mensen schrijft hij het liefst. Als perfecte dekmantel om dialogen te kunnen vullen met de meest droge materie en af en toe

Hij is verantwoordelijk voor een ‘Sorkinisation’ van de politiek, met een toename van idealistische stagiairs bereid tot lange uren en lage lonen om toch maar deel uit te maken van het politieke hart in Washington 47

een referentie naar de musicalpioniers Gilbert en Sullivan. Het is dan ook de intelligentie van de personages die de basis vormt voor hun ambitie. Het duidelijkst blijft The West Wing in dit opzicht, waar de personages hun politieke talent als een verantwoordelijkheid zien en zelfs als een verplichting om in het Witte Huis te gaan werken. Al kreeg die intelligentie door de seizoenen heen, terwijl Sorkin niet meer alle afleveringen zelf schreef en bezig was met Studio 60, nog een ander gevolg. Namelijk: als je slim en geëngageerd bent, hoor je per definitie bij de Amerikaanse Democraten. Daarin lag ook de grootste kritiek op de serie, die begon als een afspiegeling van de Clinton-jaren en later vervormde tot een alternatieve ‘zo kan het ook’-versie van de regering-Bush. Het werd bijna politiek escapistisch drama: burgers werden overdag geconfronteerd met een werkelijke president die hen tot oorlog opriep en informatie achterhield, en ’s avonds getrakteerd op een fictief Witte Huis met slimme jongens en meisjes, geobsedeerd door correct en menslievend handelen. »

JOOST VANDECASTEELE OP DE KNIEËN VOOR SCENARIST AARON SORKIN

Acteurs die spelen

Ooit begon Sorkin als acteur, geen goeie naar het schijnt, maar het zorgt er hoe dan ook voor dat hij weet wat acteurs zoeken in een script. Het verklaart bovendien zijn werkwijze: hij schrijft hardop. Naar eigen zeggen is hij de eerste die de teksten speelt, is het zijn stem die elk woord proeft. Uitzonderlijk is dat niet, wel significant. Kies maar uit zijn oeuvre een film of een aflevering en kijk naar de manier waarop de personages informatie uitwisselen. En kijk daarna hoe een modale serie daarmee omgaat. Het verschil is subtiel, maar niet te onderschatten. In gewone series worden meestal twee manieren gehanteerd. Ofwel droog meedelen: ‘Commissaris, er is een lijk gevonden.’ Ofwel emotioneel bekennen: ‘Commissaris, ik heb haar vermoord.’ Ik kies even voor iets met een commissaris - voor de duidelijkheid en bij gebrek aan een andere soort series. Hoe Sorkin het doet? Een veelheid aan zinnen die een argument belichamen, afgewisseld met snelle pingponggesprekken om het ritme hoog te houden. Geen fijner materiaal voor een acteur. Monologen als een speeltuin om in te vertoeven, mogen variëren tijdens het spreken en niet het gevoel hebben dat je alleen een plot vooruit stuwt. Daarin is Sorkin de meester (voorafgegaan door scenarist David Mamet). Want los van inhoud en mysterie en spanning bestaat ook dit nog: spelplezier. Wanneer een acteur stopt met acteren en begint te spelen. Het zijn twee totaal verschillende manieren van werken, acteren en spelen. Maar om als acteur tot dat punt te komen, dat een personage een driedimensionale figuur wordt in plaats van een manier om een verhaal vooruit te helpen, heb je materiaal nodig dat dit toelaat. En heb je een schrijver nodig die beseft dat elke acteur gewoon schitteren wil, hoe klein de rol ook. Nog typisch Sorkin: hij behandelt zijn fictie eigenlijk als non-fictie. Of dat is toch mijn conclusie, na zowat alles van hem bekeken te hebben. Niet alleen zijn films als Moneyball, Charlie Wilson’s War en The Social Network gebaseerd op journalistieke boeken, ook hijzelf gedraagt zich als een onderzoeksjournalist, waarbij hij meer interesse toont voor de mechanismes van de omgeving dan voor de

blijken te volstaan om te hacken. Het is die geloofwaardigheid die afstraalt op de personages zelf, zodat hun intelligentie gerechtvaardigd is en hun engagement nooit geforceerd aanvoelt.

Kink in de kabel

Acteur Jeff Daniels in The Newsroom

mensen die erin bewegen. In The Newsroom lijkt hij dan ook een versmelting na te streven van zijn twee favoriete werelden: televisiestudio’s en politieke achterkamertjes. Opnieuw is die werkwijze het duidelijkst in The West Wing, met soms minutieuze aandacht voor de manier waarop politieke deals worden gesloten. Daarin ligt ook de kracht van een serie: in de geloofwaardigheid van de details. In tegenstelling tot scènes waarin een laptop en een stopcontact

Het is geen geheim dat Aaron Sorkin zijn eigen neuroses en liefdesproblemen verwerkte in het personage Mark Zuckerberg voor The Social Network 48

En goed, het is natuurlijk ook slim van Sorkin om plekken en onderwerpen als het Witte Huis of Facebook te behandelen. Hun belang voor de maatschappij hoeft hij niet meer te verantwoorden. De president van de VS die verwikkeld is in een leugen, heeft meer draagkracht dan een seksschandaal tijdens de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen. Dus waar soapschrijvers elk klein probleem moeten opblazen tot een ramp van wereldformaat, kan Sorkin het tegengestelde doen: kleinmenselijk drama injecteren in grootse gebeurtenissen. Of misschien ligt zijn talent gewoon in het simpele feit dat hij ontegensprekelijk goed is. Of dat was hij toch. Het scenario voor The Social Network mag dan nog wel een Oscar hebben gewonnen - terecht. Op televisievlak lijkt er nu een kink in de kabel. Misschien was The West Wing wel een gelukstreffer? Zeker als je weet dat het originele idee erin bestond om Martin Sheen als president maar occasioneel op te voeren en de focus te leggen op Rob Lowe, de zwakste acteur van de troep. Ondanks genoeg straffe momenten, verzandde Studio 60 on Sunset Strip soms in oeverloze en bittere debatten, met als grootste tekortkoming weinig humor in een reeks over een humorprogramma. En nu blijft gejubel voor The Newsroom uit. Ja, misschien was The West Wing een gelukkige samenloop van omstandigheden. Maar wat maakt het uit? Curb Your Enthusiasm was eigenlijk ook een ongelukje. En misschien is zijn soort televisie, die totale aandacht vereist van de kijker, niet meer aan de orde. Misschien klinkt een televisieprogramma over een televisieprogramma te incestueus. Misschien moet hij gewoon even rusten. Maar ja, wie gaat dan die film over Steve Jobs schrijven? Ik weet alleen dat ik klaar ga staan, nog voor de deuren geopend zijn, om mezelf een marathon van The Newsroom te gunnen. Al de I rest is onzeker.

KEI Collection

© STIJN BOLLAERT / OWI @ 'house bruges' by 51N4E

by Bulodesigners

BULO Head Office & showroom Mechelen • Blarenberglaan 6, B-2800 Mechelen • T. +32 15 28 28 28 [email protected] • www.bulo.com • Join us on FACEBOOK: www.facebook.com/BULO.Design Openingsuren: zie www.bulo.com

Ciudad Juárez, MexiCo: niet langer de gevaarliJkste stad ter wereld?

‘Ja, er is rust nu. de rust van een kerkhof’ Amper 60 moorden in februari, glunderen de Mexicaanse autoriteiten. Net op tijd voor de presidentsverkiezingen van zondag is het moordcijfer in de gevaarlijkste stad ter wereld aanzienlijk gedaald. Dankzij de keiharde aanpak van de nieuwe politiechef? Of omdat het Sinaloa-kartel de slag om Juárez gewonnen heeft? ‘Er valt niets meer te moorden.’ Tekst en foto’s Teun Voeten 50

51

Ciudad Juárez, MexiCo niet langer de gevaarliJkste stad ter wereld?

otograaf van de dood’ noemen ze hem. Lucio Soria werkt voor El Diario, de grootste krant van Juárez. De afgelopen vijf jaar heeft hij een stuk of 2.500 moorden in beeld gebracht. ‘Soms twintig in één dag.’ In 2009 en 2010 hadden de moorden een hoogtepunt bereikt: 300 per 100.000 inwoners. Ciudad Juárez was de gevaarlijkste stad ter wereld - buiten categorie. In die dagen ging ik wel eens met hem op pad. Soria met zijn knieën aan het stuur en drie telefoons tegelijk in de lucht, ik met mijn

hand aan de versnellingspook. Van crime scene naar crime scene. De truc was om voor de autoriteiten ter plekke te zijn. Dan was de plaats delict nog vers en niet met gele tape afgezet. Soria was er een meester in.

Openbaar bloedbad

‘Tranquilo, hombre’, zucht Lucio Soria. ‘Het gaat z’n gangetje.’ Ik ben terug op de redactie van El Diario en hij heeft net een choque, een suf verkeersongeluk gefotografeerd. Natuurlijk is hij blij dat zijn stad veiliger wordt, maar er klinkt ook teleurstelling in zijn stem. De wilde

jaren zijn voorbij - in Juárez althans. Eind 2006 verklaarde president Felipe Calderón de oorlog aan de drugskartels. Hij zette meer dan 40.000 man in, zowel leger als federale politie. Sindsdien zijn in Mexico naar schatting 50.000 mensen omgekomen door drugsgeweld, meer dan in de oorlogen in Afghanistan en Irak samen. Aan de geweldspiraal lijkt geen einde te komen. De kartels zijn in een dubbele strijd verwikkeld: enerzijds tegen de autoriteiten, anderzijds vechten ze onderling een nog veel bloederige machtsstrijd uit.

98 procent van de moorden wordt nooit opgelost. Hoeveel misdaden er werkelijk plaatsvinden, weet niemand: de meeste mensen doen niet eens de moeite om ze aan te geven

52

In maart dit jaar was er een moordvrij weekend, een feit dat de voorpagina van El Diario haalde

Ground Zero van de drugsoorlog is het grensstadje Ciudad Juárez, zusterstad van het Texaanse El Paso, dat met vier grensovergangen uitermate strategisch gelegen is - dat wisten ze tijdens de Mexicaanse revolutie al. Wie hier de plaza controleert, heeft toegang tot de hele Amerikaanse markt. De orgie van geweld barstte in alle hevigheid los toen het Sinaloa-kartel in 2008 de thuisbasis van het verzwakte Juárez-kartel infiltreerde. 2010 klokte officieel af op 3.111 doden, volgens andere tellingen op 3.600: een gemiddelde van 9 à 10 moorden per dag. Het was niet alleen het bloedigste jaar in de geschiedenis van Juárez, het hield daarmee ook illustere steden als San Pedro Sula, Bagdad en Caracas achter zich. In 2011 vielen er slechts 2.000 ‘intentionele’ doden, zoals moorden hier officieel genoemd worden. De eerste maanden van dit jaar zette de trend door met gemiddeld vier doden per dag - een forse daling. In maart was er zelfs een moordvrij weekend, een feit dat de voorpagina van El Diario haalde. De autoriteiten kloppen zichzelf op de borst en prijzen de keiharde aanpak van de nieuwe politiecommissaris Julián Leyzaola. Anderen menen dat nu de kruitdampen zijn opgetrokken, het Sinaloa-kartel als overwinnaar uit de strijd komt. Cynici zeggen dat er gewoon niets meer te moorden valt. ‘Er heerst de rust van een kerkhof ’, zegt Peter Hinde, een Amerikaanse missionaris die al twintig jaar in Juárez werkt.

Plata o plomo

Van het bruisende Juárez, waar elk weekend hordes Amerikanen naartoe trokken om de bloemetjes buiten te zetten, is niets over. Twee op de drie horecazaken zijn gesloten, zegt Roberto Lopez. Hij is de eigenaar van La Cucaracha, een bar op letterlijk tien passen van de brug die Mexico van de VS scheidt. Lopez krijgt er al jaren geen klanten bij. Soms komen enkele journalisten van de El Paso Times snel een biertje drinken - daarmee houdt het op. Vroeger zag de Avenida Juárez zwart van het volk, nu beweegt een enkeling zich schichtig naar een van de laatste ranzige cafeetjes. Van de 1,4 miljoen inwoners zijn er 300.000 gevlucht. Zij die een visum konden

bemachtigen, vertrokken naar El Paso, net over de grens. De minder fortuinlijke migranten keerden terug naar de verarmde staten in het zuiden van Mexico - Chiapas, Oaxaca - waaruit ze tien jaar geleden met hoge verwachtingen naar de assemblagefabrieken, de maquiladores, in het noorden waren getrokken. Complete wijken zijn spookbuurten geworden - alleen straathonden en zwerfkatten foerageren tussen de leegstaande panden. 40 procent van de ondernemingen heeft de deuren gesloten, moegetergd door afpersingen. Om verderop in El Paso opnieuw te beginnen. Politie en justitie zijn overbelast en bovenal notoir corrupt. De gemiddelde agent, vaak een klasgenoot van de lokale criminelen, kan ook bijna niet anders. De keuze is eenvoudig: meewerken voor een extraatje of de kogel - plata o plomo, letterlijk: zilver of lood. Calderón zette dan maar het leger in wegens minder corruptiegevoelig. Maar

Sinds 2006 zijn naar schatting 50.000 mensen in Mexico omgekomen door drugsgeweld, meer dan in de oorlogen in Afghanistan en Irak samen 53

in 2010 publiceerde Human Rights Watch een uitgebreid rapport over martelingen en verdwijningen begaan door datzelfde leger. Bepaalde onderdelen van de politie zijn zelf betrokken bij criminele zaakjes. Op dit moment staan tien federales in Juárez terecht voor afpersing, diefstal, kidnapping en drugssmokkel. De kroongetuige, zakenman Eligio Ibarra, werd deze maand vlak voor de aanvang van het proces in zijn huis vermoord en in brand gestoken. 98 procent van de moorden wordt nooit opgelost. Er heerst volledige wetteloosheid. Hoeveel misdaden er werkelijk plaatsvinden, weet niemand: de meeste mensen doen niet eens de moeite om ze aan te geven.

Klop van de supercop

‘In februari hadden we slechts 60 moorden’, zegt Karen Villarreal, woordvoerder van de stad Juárez. ‘Nog steeds veel op één miljoen inwoners, maar we gaan de goede kant op.’ Volgens Villareal is dat de verdienste van de nieuwe politiecommissaris Julián Leyzaola, die een jaar geleden aangetrokken werd. Kolonel Leyzaola, een voormalig legerofficier, verdiende eerder zijn sporen in het ruige Tijuana. Zijn motto: je kunt geen omelet maken zonder eieren te breken. Zijn inspiratie: de Amerikaanse supercop Bill Bratton, die in de jaren 90 New York schoonveegde met zijn beleid van zero-tolerance en stop-and-frisk. Van hem nam Leyzaola ook CompStat over, een computerprogramma dat via statistische analyse de plaats van en het type misdaad »

Ciudad Juárez, MexiCo niet langer de gevaarliJkste stad ter wereld?

nauwkeurig in kaart brengt zodat er proactief kan worden opgetreden. Hij deelde Juárez op in kleine sectoren, waarin intensief gepatrouilleerd werd. Cholos, de Mexicaanse term voor straatboefjes - in feite iedereen die er met zijn bandana, tatoeages en laaghangende spijkerbroeken enigszins bedreigend uitzag - werden massaal van straat geplukt. Het politieapparaat onderging een grootscheepse zuivering, waarbij meer dan 300 van de 2.300 gemeenteagenten ontslagen werden wegens incompetentie of corruptie. Het veiligheidsgevoel is gestegen, maar intussen staat Leyzaola tussen twee vuren. In januari kreeg hij bedreigingen van het Juárez-kartel, dat hem ervan beschuldigde het Sinaloa-kartel voor te trekken. Elke dag zou er een agent vermoord worden, totdat hij vertrok. Leyzaola bleef, maar bracht zijn korps uit veiligheidsoverwegingen onder in hotels. De linkerzijde beschuldigt Leyzaola dan weer van illegale arrestaties en schendingen van de mensenrechten, zoals het martelen van agenten die verdacht worden van corruptie of zelfs van medeplichtigheid aan moord. Gevangenen getuigden hoe ze de commissaris medegevangenen zagen aftuigen met een houten balk.

Sinaloa vs. Juárez

‘Of ze er nu twintig of zes afknallen per dag, het is hier nog steeds crazy’, zegt Fletcher, een oude Amerikaan met een cowboyhoed. Hij hangt aan de toog in Yanquis, een sleazy kroegje op de Avenida Juárez, en papt er aan met verlepte hoertjes. Van zijn armzalig pensioen zou hij niet rondkomen in de VS. Hier, net over de brug, kan hij er riant van leven. Net zoals een grote groep junkies en daklozen die neergestreken zijn in Juárez. Een jaar geleden haalde de Yanquis de krantenkoppen toen een comando armado de bar binnenstormde en acht man executeerde. Een afrekening in het criminele milieu. Fletcher heeft al zes man voor zijn ogen vermoord zien worden. ‘Je went eraan’, zegt hij schouderophalend. In de autoriteiten heeft hij geen enkel vertrouwen, in Mexicanen überhaupt niet. ‘Als baby worden ze al opgevoed om te liegen en stelen. Elke keer als een Mexicaan bij je op bezoek komt, steelt hij

iets. Al is het een asbak of een theelepeltje.’ Howard Campbell, een antropoloog aan de universiteit van El Paso, bestudeert de toestand en alle theorieën erover al jaren. Hij schreef er een boek over, Drug War Zone. De linkse samenzweringstheorieën zijn het populairst. ‘Eén kamp ziet het geweld als een logisch gevolg van de Nafta-vrijhandelsverdragen, die een legioen van onderbetaalde, werkloze jongeren hebben gecreëerd die carrière zoeken in de drugshandel. Anderen zien het als een grootscheepse zuivering van asociale elementen. Sommigen beweren dat de interventie van het leger en de federales een opstapje is naar een militaire dictatuur.’ Zelf heeft Campbell geen eenduidige verklaring. ‘Voor zover ze te achterhalen is, ligt de waarheid ergens in het midden. De drugsoorlog vindt plaats in een ontoegankelijke schemerzone.’ En over de afname van het geweld: ‘Het valt niet te bewijzen dat de autoriteiten in de greep zitten van het Sinaloakartel. Maar het is wel opvallend dat er de laatste jaren alleen kopstukken van het Juárezkartel zijn opgepakt.’ De laatste was José Antonio Acosta, bijgenaamd El Diego, die als hoofd van de gewapende tak van het Juárez-kartel verantwoordelijk wordt geacht voor de eliminatie van enkele duizenden mensen. El Diego slijt nu zijn laatste dagen in een Amerikaanse gevangenis. In maart berichtte Newsweek hoe medewerkers van het Sinaloakartel als informant werken voor de DEA, het Amerikaanse Drugs Enforcement Agency, en uitsluitend belastende informatie verstrekken over de aartsvijand. Afgelopen maart nog hing het Juárez-kartel een narcomanta aan een brug, een enorm spandoek met een niet mis te verstane tekst. Naast smerige filmpjes op Youtube is het de favoriete manier van communiceren van de kartels - persconferenties kunnen ze immers moeilijk geven. ‘Leyzaola, vuile hoerenzoon, je staat op de loonlijst van El Chapo. Getekend, La Linea’, luidde de boodschap. La Linea is een zelfgekozen naam voor het Juárez-kartel. El Chapo is de baas van het Sinaloa-kartel, 55ste op de Forbes-lijst van machtige mensen en na de eliminatie van Bin Laden met stip bovenaan op de Most wanted-lijst van het FBI. 54

Ook in Juárez is de rust relatief. Er werd iemand teruggevonden zonder hoofd, een andere in stukken gehakt en in een gracht gedumpt

Fletcher, de oude Amerikaan: ‘Elke keer als een Mexicaan bij je op bezoek komt, steelt hij iets. Al is het een asbak of een theelepeltje’ Ontvoeringen en afpersingen

Dat Juárez anno 2012 iets vriendelijker oogt, valt niet te ontkennen. Een winkelstraat die vroeger verlaten was, loopt nu vol passanten. Er staat zelfs een groepje hippies met bongo’s en didgeridoos. Ondenkbaar een jaar geleden. Maar de drugsoorlog gaat door, minder zichtbaar en op andere plaatsen in het land. In maart, een ‘rustige’ maand in Juárez, werden er in het zuiden twaalf soldaten in een hinderlaag gelokt en afgemaakt. In Guadalajara staken

kartels vrachtwagens in brand en blokkeerden de belangrijkste straten - gewoon even de spierballen laten rollen. In de staat Nueva León zijn er nieuwe massagraven gevonden. In Tamaulipas werden veertien leden van het Zeta-kartel gevierendeeld - met een narcomanta op Youtube eiste het Sinaloakartel de gruweldaad op. En ook in Juárez is de rust relatief. Er werd iemand teruggevonden zonder hoofd, een andere in stukken gehakt en in een gracht 55

gedumpt. In de gevangenis heeft men grote wapenvoorraden opgegraven. De directeur is gearresteerd omdat hij overdag gevangenen zou laten bijklussen, buiten, als sicario, huurmoordenaar. In dezelfde week bracht zowel de LA Times als de New York Times een hoofdartikel over de golf van ontvoeringen en afpersingen in Mexico en hoe die het sociale en economische leven in het land beïnvloedt. De kartels zijn aan het diversifiëren.

i

kies jij straks voor een job bij de overheid? Elke week opnieuw zoeken wij mensen met talent. Of je nu ingenieur, managementassistent, boekhouder, jurist, fiscalist, maatschappelijk werker, gebouwbeheerder, verpleegkundige, informaticus of chauffeur bent; bij ons vindt elk talent ‘zijn goesting’! Ontdek ons volledige aanbod op www.jobpunt.be/vacatures. Jobpunt Vlaanderen spot talent voor de overheid in Vlaanderen.

Jobpunt Vlaanderen selecteert op basis van competenties met aandacht voor gelijke kansen voor elke kandidaat. Het juiste talent op de juiste plaats, dat is wat telt.

U

de glazen bol

UITZICHT VAN DE WEEK

58

60

66

die heerlijke Chasse Ah, namiddagen languit in zetel voor de televisie; patate Hetzedezachtjes gaan weer beginnen. indommelen

terwijl het landschap van de Roussillon, de Haute-Provence of de Vézère zich ontvouwt. Wegdromen bij dorpjes als Arpaillargues-et-Aureillac of Montesquiou en BussyLe-Repos. En het plots bart dobbelaere wakker schieten als Michel zegt ‘en een val’. Michel zegt dat een stuk of vijf keer tijdens de vlakke ritten. Iets minder vaak tijdens de bergritten. ‘En een val.’ Waarna Michel al weet wie er ligt zonder dat het rugnummer van de ongelukkige in beeld komt. Michel ziet dat aan de manier waarop de benen naast het kader gedrapeerd liggen. Waarna hij ook meteen weet of het om een geval van asfalteczeem gaat of erger. Asfalteczeem. Zoiets zou ik dus nooit kunnen bedenken. Maar ik ben dan ook geen wielercommentator. Voor mij blijven het gewoon schaafwonden. Wielercommentatoren, en Michel Wuyts bij uitstek, spreken een eigen taaltje. U zult zeggen dat ook voetbalspecialisten als Gunther Schepens en Johan Boskamp een eigen taaltje spreken maar dat is toch iets anders. Dat is gewoon een gebrek aan articulerend vermogen. Michel heeft articulerend vermogen op overschot - hij heeft alleen een ander vocabularium. Misschien is dit een goed moment om een testje te doen of u wel klaar bent voor de Tour. Weet u bijvoorbeeld wat een strijkijzer is? Een chasse patate? Een elastiek of rekker? Een guidon, een fringale of een kwakje? Want als u het niet weet, doet u de komende weken misschien beter iets anders dan tv-kijken. U zou toch niet kunnen volgen. Maar als u braaf bent en gewoon verder leest, help ik u straks een beetje. Er zijn twee feiten die u moet weten als het over wielrennen gaat. Feit 1: wielrennen is een intellectuele bezigheid, en feit 2: (daarvan afgeleid) wielerkijken ook. Feit 1 is geen loze kreet. Het staat letterlijk in een wetsvoorstel dat wielrenners een betere sociale bescherming wil bieden zodat, als Michel zegt ‘en een val’, de cyclisten tenminste beschermd

bart dobbelaere is chef van de online redactie

zijn. Het wetsvoorstel geeft wielrenners een goed statuut. Tot nog toe waren ze handarbeiders - maar aangezien die gasten niet eens zelf een nieuw wiel steken, was dat een beetje belachelijk. Volgens het nieuwe voorstel zullen wielrenners bedienden zijn. Want, zo staat letterlijk in de verantwoording van het voorstel, wielrennen is ‘een meer intellectuele dan fysieke bezigheid’. De Flandriens, dwangarbeiders van de weg, zouden zich omdraaien in hun graf als ze het hoorden. Bovendien is het ook wel wat raar, want zonder oortjes (de verbinding met de sportdirecteur) weten deze intellectuelen niet wat gedaan. En als ze een berg zien, rijden ze er met de fiets op in plaats van, zoals normale mensen, de auto te gebruiken. Toch is het wat het is. Als de wetgever zegt dat wielrennen een intellectuele bezigheid is, dan is dat zo. En dus is naar het wielrennen kijken, ook een intellectuele bezigheid. Zoals naar schaken kijken. Of naar Terzake. Maar dat laatste meen ik niet echt. De Tour dus. Fleury-sur-Andelle en Lisle-enBarrois. Op uw tv vanaf dinsdag. (De eerste dagen rijden de renners door Seraing, Luik en Visé Feit 1: wielrennen wie dat heeft is een intellectuele bedacht, houdt niet echt van bezigheid, en Frankrijk.) Meer valt er niet te feit 2: (daarvan zeggen over de afgeleid) ronde. Het wordt wielerkijken ook een beetje saai, vrees ik, met een sanseveria uit Australië op 22 juli als voorlopige winnaar in Parijs. Elke winnaar op de Champs-Elysées is een voorlopige winnaar. Laat u ook niet beetnemen door wielerspecialisten die zeggen dat een Belg dit jaar kans maakt op de eindzege. Met dezelfde praatjes doen ze ons ook elk jaar geloven dat we het Songfestival gaan winnen. Maar zoiets gebeurt niet. Echt niet. Een strijkijzer is trouwens een renner die niet kan sprinten, een chasse patate is een heilloze poging om alleen naar een kopgroep toe te rijden, aan een elastiek hangen is wat een renner doet die moet aanklampen (soms lossen en dan aansluiten), een guidon is een fietsstuur, een fringale is een hongertje (en sterven in de bergen omdat je vergeten hebt te eten) en een kwakje is niet wat u denkt.

u

AAndAcht! 1 juli begint een schrikkelseconde lAter

w

at is een schrikkelseconde?

Bart MusschOOt

‘De aarde draait op een vrij regelmatige manier rond haar as, alleen stilaan wat langzamer. De maan veroorzaakt de getijden en doordat eb en vloed over de aardbodem wrijven, creëert dat een vertragend effect. Miniem, maar toch moeten we de aarde af en toe een seconde extra geven om gelijke tred te houden met onze atoomklokken. Ook natuurfenomenen zoals aardbevingen hebben daar een invloed op. Soms gaan er ettelijke jaren voorbij zonder schrikkelseconden en theoretisch kan het zelfs dat de aarde na een paar krachtige aardbevingen tijdelijk opnieuw wat sneller zou gaan draaien.’ kunnen we die luttele seconden niet opsparen tot een schrikkeluur?

‘Er zijn twee standpunten. Astronomen houden van precisie en willen die seconden behouden, maar voor moderne toepassingen zoals computers of gps levert dat vaak moeilijkheden op. Enkele weken geleden is er in Genève toch beslist om het voorlopig bij de seconden te houden. Mensen met zeer nauwkeurige horloges zullen zondagochtend dus merken dat er een seconde bij is gekomen. Maar we hoeven er echt onze slaap niet voor te laten.’ Dan zijn er nog schrikkeldagen en zomer- en wintertijd. Moeten we zo vaak aan de tijd morrelen?

‘Let wel, schrikkelseconden hebben niets te maken met schrikkeldagen - kalender en tijdrekening zijn twee verschillende zaken. Om op je vraag te antwoorden: van de tijd moeten we zoveel mogelijk afblijven. Zoals de zomertijd: schaf dat voor mijn part af. Twee keer per jaar prutsen we aan onze horloges waardoor we veel afspraken missen en er computers vastlopen. Ze zouden de economische kosten eens moeten uitrekenen - ik denk niet dat we veel energie besparen op die manier.’ ‘De omschakeling bestaat sinds 1977; ze is een beetje traditie geworden. Misschien hebben we

‘VAn de tijd moeten we AfblijVen’ Wie volgens de regelmaat van een klok leeft, zal dit weekend merken dat 1 juli welgeteld één seconde later begint. Omdat de aarde het tegenwoordig wat trager aandoet, wordt haar een schrikkelseconde gegund. Is al dat gemorrel aan de tijd echt nodig? ‘Laat er in elk geval je slaap niet voor’, zegt Frank Deboosere.

58

doortastende politici nodig die durven in te zien dat er geen geld mee te rapen valt en dat we vadertje tijd beter met rust kunnen laten. Maar ik ben in de minderheid: veel mensen houden van die omschakelingen en nog meer mensen zouden altijd in de zomertijd willen leven. Maar als de zon hier in de winter om halftien zou opkomen en de kinderen in het duister naar school moeten, dan zou er evengoed kritiek oplaaien.’ ‘In bepaalde gevallen móéten we wel aan de tijd prutsen. Zonder schrikkeljaren zouden de seizoenen na verloop van tijd niet meer in de pas lopen. Dan vieren we hier Nieuwjaar terwijl we ons kapotzweten.’ er gaan ook stemmen op om greenwich Mean time te vervangen door een nieuwe tijdsstandaard.

‘Dat is wishful thinking - GMT is helemaal ingeburgerd als internationaal systeem. Napoleon heeft ooit geprobeerd om de kalender te hervormen; hij is daar niet in geslaagd. Het enige wat telt, is dat die tijdsstandaard over de hele wereld uniform is zodat we met elkaar kunnen communiceren. Dat het internet bestaat en dat we onze gps tot op de meter nauwkeurig kunnen vertrouwen, heeft allemaal te maken met die gelijke standaard. In de 19de eeuw al zag men daar de waarde van in om handel te drijven. Een van de eerste dingen die onafhankelijke naties deden, was een sterrenwacht oprichten.’

Om mensen bewust te maken van grote getallen, telt u op uw website tot 1 miljard seconden. slaat u een tel over voor de schrikkelseconde?

‘Nee hoor, mijn klokje houdt moedig vol. Natuurlijk wist ik dat er schrikkelseconden zaten aan te komen. Op het internet bestaat er zoiets als het absolute uur nul, onafhankelijk van de rotatie van de aarde. Het project zal nu gewoon één seconde vroeger eindigen, maar zelf zal ik dat toch niet meer meemaken.’ (idl)

99% waar

puzzels CRypToFIlIppIne Vul de woorden in volgens de gegeven cryptische omschrijvingen. Breng vervolgens de letters over naar de gelijkgenummerde vakjes in de balk onder het diagram. Daar leest u dan een citaat van Herman de Croo.

1 3 2 49 3 4 1 5 6 7 8 49 9 10 39 11

illustratie: Dirk huyghe

1

Woody allen Woensdag komt de komedie To Rome with Love in de zalen, waarin Woody Allen voor de tweede keer samenwerkt met Penélope Cruz. De Spaanse schone mag zich daarmee officieel een van de vrouwen in zijn leven noemen. 1. Zijn eerste vrouw harlene rosen deed allen een proces aan, nadat hij op tv een grap had gemaakt over het feit dat ze op straat was violated (aangerand). ‘Knowing my ex, it probably wasn’t a moving violation.’

2. Hoewel Woody Allen en Diane Keaton samen acht films hebben gemaakt, duurde hun relatie volgens sommigen - zelf zwijgen ze er in alle talen over amper een jaar. 3. Vorig jaar schreef keaton in haar autobiografie dat ze tot allen was aangetrokken vanwege ‘zijn aantrekkelijke lichaam’.

4. In 1980 leerde de regisseur Mia Farrow kennen op de Oscaruitreiking. Hij was dat jaar genomineerd voor Manhattan. Met Diane Keaton.

33 41 6

48

12

13

9

13

19

42

37 24

4 40

14 23

15

15

14

11

19

15

16

30

31

32

44

45

46

26

43

31

10

3 17

47

4

5

6

18

19

20

33

34

35

48

49

50

51

7 8

44 30

51

42

36

17

21

25

12

7

8

9

10

22

23

24

37

38

18

19

11

35 7

12

13

14

25

26

27

28

40

41

42

43

11

27

18

20

47

39

8 52

46

24

36

22

44

5

21

38

35

36

21

30

16

16

20

2

9

52

32

26 5

34

41

13

17

43

18

28

1

2

45

3

33

50

29

29

52

1. Bedrijfskundig? (17); 2. Aanwijzing om een fooi te krijgen (3); 3. Dier dat progressief hoort te zijn (4); 4. Geslaakt verlangen (5); 5. Forse eilandbewoonster (6); 6. Arrogante vaardigheid (17); 7. Meer kan een kind niet aanpakken (9); 8. Uitgebroken vocht (10); 9. Logboek? Integendeel! (11); 10. Uitkering bedoeld voor mensen in de overgang (12); 11. Ontreddering na een nederlaag (13); 12. Levert het een betrekking op? (13); 13. Parttimegids? (12); 14. Geld(t) voor parasieten als een symbool (11); 15. Omvangrijk klaar met handwerken (10); 16. Soort asbak (7); 17. Roken om te knallen (6); 18. Kraamcentrum (5); 19. Afneembaar weefsel (4); 20. Geld voor de glastuinbouw (3).

BInaIRo

1. Elke rij en elke kolom moet evenveel nullen als eentjes bevatten. 2. Niet meer dan twee nullen of twee eentjes mogen naast of onder elkaar staan. 3. Identieke rijen of kolommen zijn niet toegestaan.

5. Zijn relatie met Mia Farrow liep na twaalf jaar op de klippen, nadat Farrow ontdekt had dat allen naaktfoto’s van haar toen hooguit 20-jarige adoptiedochter soon-yi Previn had genomen.

OPLOSSINGEN VORIGE WEEK 1. Heen; 2. uitje; 3. tobben; 4. loofrijk; 5. zusterorganisatie; 6. voortplantingscel; 7. vuurmond; 8. middenweg; 9. slippertje; 10. gerechtsdag; 11. demonstratiepartij; 12. gedachtegang; 13. klachtenbus; 14. liefdegave; 15. komkommer; 16. luxepost; 17. gameboy; 18. zetten; 19. opweg. Een citaat van Boeddha: “Om innerlijke rust te vinden moet je afmaken waaraan je begonnen bent.”

6. Allen en Previn zijn inmiddels vijftien jaar getrouwd. Het leeftijdsverschil bedraagt 35 jaar. 7. ‘gelukkige vaderdag! Of zoals ze bij ons thuis zeggen: gelukkige schoonbroerdag!’ ronan Farrow, de enige zoon van allen en Farrow, liet dit jaar op twitter optekenen waarom hij nog steeds niet met zijn vader door dezelfde deur kan. 4. Woody Allen haat prijsuitreikingen en is nog nooit één van zijn Oscars komen oppikken. Hij kon er dus ook Farrow niet tegengekomen zijn.

© puzzelland

59

u

Punchlijst De 10 Dingen Die u Deze week niet mag missen

EXPO

Vincent Fournier

Van kindsbeen af is de Franse fotograaf Vincent Fournier gefascineerd door enerzijds de wetenschap, anderzijds de natuur en het heelal. Wat hem naar eigen zeggen het meest bezighoudt, is hoe de mens met machines en formules vat probeert te krijgen op iets wat zich nooit volledig zal laten definiëren. ‘Begrijp mij niet verkeerd’, zei hij daarover vorig jaar in een interview met Vice, ‘het is vanzelfsprekend goed dat de wetenschap zich afvraagt hoe

het heelal in elkaar zit. Maar de kans is erg groot dat al die telescopen en meetapparaten nooit de werking of essentie ervan zullen kunnen berekenen.’ Geen erg, vindt Fournier, die het mysterie van de kosmos omarmt en op vermakelijke wijze onze pogingen in beeld brengt om er betekenis aan te geven. Zijn fotoreeks Space Project balanceert op de rand tussen realiteit en - denk aan Jules Verne en Jacques Tati - fictie. ‘Er zit altijd een verhaal in mijn foto’s, maar ik maak het nooit af. Ik hou van

60

de ironie, ambiguïteit en incoherentie ervan.’ Foto’s uit de reeks zijn deze zomer te zien in Knokke, waar Fournier meteen ook zijn erg knappe nieuwe boek Past Forward voorstelt. Het naslagwerk verschijnt in beperkte oplage, dus in de woorden van Gorki: wacht niet te lang. De tentoontelling Space Project loopt van 30/6 tot 29/7 in Samuel Maenhoudt Gallery, Knokke. Het boek Past Forward is er eveneens te koop. samuelmaenhoudt.com & christophruys.be

cd ONZE SELECTIE

2

FESTIVAL

GenT Jazz

Eerst het hartverscheurende nieuws: Bobby Womack, die met het uitstekende album The Bravest Man In the Universe zopas de comeback van het jaar heeft gemaakt, gaat deze zomer niet op tournee. Het 68-jarige R&B-icoon herstelt van een zware operatie en heeft daarom ook zijn passage op Gent Jazz moeten annuleren. Maar met - en dan volgt nu het goede nieuws - Larry Graham heeft het festival een waardige vervanger gevonden. De Amerikaanse basgitarist schreef geschiedenis met Sly & the Family Stone en twee jaar geleden speelde hij nog samen met (en ook een uur zonder) Prince de wei van Werchter plat. Bovendien kan Gent Jazz ook nog op een pak andere kleppers rekenen, zoals D’Angelo, Tindersticks, Damien Rice, Antony & The Johnsons, Melody Gardot, Wayne Shorter Quartet en Brad Mehldau Trio.

TROUBLE TOTALLY ENORMOUS EXTINCT DINOSAURS Onnozele groepsnaam, fraaie melancholische dancepop. WAT VINDT DE INTERNATIONALE PERS ERVAN?

Van 5/7 tot 14/7 op de terreinen van De Bijloke, Gent. gentjazz.be

3

FILM

Âge d’Or & Filmvondsten

Hoewel de Belgische bioscopen wekelijks met nieuwe releases worden overspoeld, zijn er nog altijd films die door de mazen van het net glippen. Cinematek probeert er elk jaar een aantal op te vissen door een competitie te organiseren met de markantste ‘verliezers’ uit het internationale festivalcircuit (lees: straffe films die vooralsnog geen Belgische verdeler vonden). Twee ervan krijgen een distributiepremie, wat er de voorbije tien jaar voor heeft gezorgd dat parels als Japon (Carlos Reygadas), Shara (Naomi Kawase) en Tropical Malady (Apichatpong Weerasethakul) hier alsnog in de zalen kwamen. De jury staat dit jaar onder leiding van de Brusselse filmmaakster Fien Troch (Unspoken) en uiteraard krijgt ook het (zwaar) cinefiele publiek de kans om de ruim twintig geselecteerde films te ontdekken. De opvallendste is zonder twijfel de documentaire Indignados van Tony Gatlif, wiens vorige films in België wél een verdeler vonden. Het grootste risico? Het Franse Autrement, la Molussie van Nicolas Rey, een prent waarvan de filmoperateur zelf mag kiezen in welke volgorde hij de negen spoelen afspeelt. Van 1/7 tot 14/7 in Cinematek, Brussel. cinematek.be

4

EXPO

Will Tura

Eenzaam zonder jou, Arme Joe, Het kan niet zijn, Ik mis je zo, De Rode Duivels gaan naar Spanje, Moa ven toh: iedereen weet hoe de carrière van Will Tura klinkt. Een leven in beeld zorgt er nu ook voor dat iedereen weet hoe ze eruitzag. Net als het gelijknamige boek bevat de tentoonstelling een schat aan oude foto’s, platencovers en krantenknipsels - inclusief commentaar van Will Tura en dochter Sandy Blanckaert. De tentoonstelling loopt van 6/7 tot 19/8 in de Koninklijke Gaanderijen, Oostende. Het boek is zopas verschenen bij Lido. eenleveninbeeld.be

61

INSTINCT NIKI & THE DOVE Hyperdigitale elektropop voor fans van la Roux en the Knife.

S

inds de breuk met EMI lijkt Hot Chip zowaar tegenwoordiger dan ooit tevoren. Hun pas verschenen album In Our Heads wordt bedolven onder de superlatieven. De Britse krant Metro schrijft dat het inmiddels een even sterke kloon heeft ontdekt: Totally Enormous Extinct Dinosaurs. ‘De sterk gehypete debuutplaat van de Brit doet met haar dromerige melodieën, fragiele vocals en melancholische beats beslist denken aan Hot Chip’, aldus de gratis krant. ‘Alleen die paar technonummers zijn er mogelijk wat te veel aan.’ Voor de betalende krant The Guardian is het echter net ‘die complexe mix van house, techno en allerlei andere genres die van Trouble een donker euforisch album maken dat herinneringen oproept aan Daft Punk’. En nu we toch aan het vergelijken zijn: de website van de BBC vindt dat ‘TEED gerust in het rijtje van Simian Mobile Disco en LCD Soundsystem mag gaan staan’ en dat muziekjournalisten er zich voor moeten hoeden om de producer in het vakje dance te stoppen. ‘Hij maakt intelligente pop. Gesnopen?’ ‘Ja,’ antwoordt The Guardian, ‘maar dat hij dan wel nog iets betere songs schrijft. De productie van het album is ontegensprekelijk grandioos, maar een killer hook maakt nog geen briljant nummer.’

THE BRAVEST MAN IN THE UNIVERSE BOBBY WOMACK De titel is niet gelogen.

IN OUR HEADS HOT CHIP Funky nerds maken magnum opus.

BANGA PATTI SMITH tussen gedreven jeugd en bedaarde ouderdom.

U

7

FILM

movies on movies

Toegegeven, eigen stoef stinkt. Maar als de zomerreeks Movies on Movies één ding duidelijk maakt, dan is het wel dat de filmindustrie zeker niet altijd een aantrekkelijk beeld van zichzelf ophangt. Uit een meesterwerk als Le mépris mag dan al een onwaarschijnlijk grote liefde voor cinema spreken, Jean-Luc Godard laat er zich evenzeer kritisch in over uit. Wat dat betreft, waren zowel François Truffaut (La nuit américaine) als Paolo & Vittorio Taviani (Good Morning Babilonia) merkelijk milder, terwijl Robert Altman er in The Player dan weer een vlijmscherp mes inzette en op onnavolgbare wijze de vloer aanveegde met Hollywood. Andere klassiekers op het programma zijn 8½ van Federico Fellini, Sunset Boulevard van Billy Wilder en Sullivan’s Travels van Preston Sturges. Van 4/7 tot 29/8 in Cinema Zuid,Antwerpen. cinemazuid.be

8

MUZIEK

Festival acoustic

THEATER

13 ½

Gemiddeld sterven in de maand juli dertien en een half Antwerpenaren per dag. Het bracht De Tijd en het MartHa!Tentatief op het idee om tijdens de Zomer van Antwerpen een stuk op te voeren waarin ze allemaal - ja, ook die halve - een gezicht krijgen. Tegelijk moet 13 ½ een portret worden van een stad in het begin van de 21ste eeuw, dus vinden de voorstellingen er ook gewoon midden in plaats - in het Centraal Station, om precies te zijn. Op de websites van beide gezelschappen staat dat ze er telkens om halfnegen aan beginnen, maar in de veronderstelling dat ze de realiteit daadwerkelijk willen benaderen, kun je het best rekening houden met een vertraging van acht à tien minuten.

Geen festival prijkt deze zomer hoger op het verlanglijstje van Joke Schauvliege dan Festival Acoustic, een muzikaal walhalla dat de stekker er volledig uittrekt. Op het programma staan akoestische sets van onder meer de snedige funkband Brazzaville, het psychedelische jazztrio Dans Dans, de avontuurlijke popdelvers The Golden Glows en het internationaal gerenommeerde Bert Joris Quartet. Eén probleem: op zaterdagavond komt de Rotterdamse nachtburgemeester Jules Deelder plaatjes draaien en daar is op zijn minst wat (door de dag opgeslagen) zonne-energie voor nodig. Of het moet zijn dat iemand thuis nog zo’n opwindbare grammofoon heeft staan.

Van 3/7 tot 3/8 in het Centraal Station, Antwerpen.

Op 30/6 en 1/7 in Fort 4, Mortsel. festivalacoustic.be

detijd.be

6

EXPO

The MUseUM of forgoTTen hisTory XXX

In een fictief museum blikt de Brusselse kunstenaar Maarten Vanden Eynde terug op de periode van het late kapitalisme. Voor de duidelijkheid: het verleden ligt in deze tentoonstelling niet noodzakelijk achter ons en het heden zou - voor wie nog mee is - wel eens de toekomst kunnen zijn. Dat maakt van The Museum of Forgotten History XXX een heuse sciencefictiontentoonstelling waarin Vanden Eynde op zoek gaat naar de ontbrekende schakels van de constant veranderende geschiedenis. Hoe dat precies in zijn werk gaat, ontdekt u deze zomer in het nog steeds zeer reële MuHKA, waar het werk van de kunstenaar met een groot aantal stukken uit de vaste collectie in een soort teleportatiemachine zal worden gestoken. Denk aan The Fly van David Cronenberg, maar dan met Maarten Vanden Eynde als Jeff Goldblum en Leo Copers, Thierry De Cordier, Jimmie Durham, Jan Fabre, Anish Kapoor en Panamarenko als vervelende insecten. Tot 16/9 in M HKA,Antwerpen. muhka.be

SamenStelling: ben van alboom

62

fiLM ONZE SELECTIE

THE ANGELS’ SHARE KEN LOACH Even hoopvolle als komische kraakfilm.

the beatles on the Road 1964-1966

WAT VINDT DE INTERNATIONALE PERS ERVAN?

THE DEEP BLUE SEA TERRENCE DAVIES Adembenemende vertolkingen, sublieme miseen-scène.

EXPO

De Schot Harry Benson is niet alleen een sterke fotograaf, hij was ook vaak op the right place at the right time. Benson stond naast Robert Kennedy toen die werd neergeschoten, hij was bij Michael Jackson toen die een hoop jonge speelkameraadjes op bezoek kreeg en in 1964 reisde hij voor de Britse krant The Daily Express met de Fab Four naar Parijs om de Beatlemania voor het nageslacht te bewaren. De fotograaf kwam terug met zo’n groot aantal legendarische foto’s (van onder meer het beruchte kussengevecht in de hotelkamer van de vier) dat de band hem de jaren daarop zowat overal mee naartoe nam. De meeste snapshots uit die periode stonden de afgelopen decennia in duizenden kranten en tijdschriften, maar kennelijk zaten in zijn archief ook nog enkele nooit eerder gepubliceerde stukken. Een aantal hangt vanaf deze week aan de muren van de Brusselse Taschen Store, waar ook Bensons nieuwe boek The Beatles On the Road 1964-1966 verkrijgbaar is. Van 1/7 tot 26/8 in de Taschen Store, Brussel. taschen.be

10

EXPO

ÍsLand

D e B e l g i s c h e f o t o g ra f e Maroesjka Lavigne reisde vijf maanden door IJsland - eerst in de zonovergoten zomer, later tijdens de grauwe winter. Het contrast tussen beide seizoenen is groot, maar nog groter lijkt de verwondering van de fotografe voor de idyllische landschappen, taferelen en personen die ze op haar reis tegenkomt. Van 5/7 tot 8/7 in 44 Gallery, Brugge. 44gallery.be

63

H

et kan niet anders of de filmrecensent van het Britse weekblad Time Out sloeg steil achterover toen bekendraakte dat Ken Loach dit jaar in Cannes de Prijs van de Jury kreeg. Oké, dat is ‘maar’ brons en zo negatief is de bespreking van The Angels’ Share in Time Out nu ook weer niet, ‘maar dit is niet bepaald de evenwichtigste film uit de carrière van Loach en al zeker niet de gewichtigste’. Het tijdschrift vindt dat er niet genoeg goede grappen in deze sociaal eëngageerde tragikomedie zitten en het noemt de vertolking van sommige nietprofessionele acteurs storend. ‘Maar Loach blijft een filmmaker met het hart op de juiste plaats en de interactie tussen de protagonisten is vertederend.’ The Guardian is, zoals de meeste Britse kranten, een pak positiever over dit ‘nochtans lichtjes ongeloofwaardig verhaal over een whiskyroof. Loach heeft er een oncynische, niet-ironische komedie van willen maken en hij is daar ook knap in geslaagd. Meer nog dan Looking for Eric is The Angels’ Share hartverwarmend, grappig, aangrijpend, maar ook nog altijd maatschappijkritisch.’ Of zoals het Amerikaanse vakblad Variety opmerkt: ‘Zoals een goede whisky wordt ook het uithangbord van het Britse sociaalrealisme met de jaren zachter. Het gaat hem goed af.’

ONCE UPON A TIME IN ANATOLIA NURI BILGE CEYLAN Visueel lyrische film noir.

FOOTNOTE JOSEPH CEDAR Een vermakelijk vat vol existentiële vraagstukken.

PROMETHEUS RIDLEY SCOTT Na twee jaar hype, nu ook de film.

U

Punchtv waar u deze week niet naast kunt kijken

ZATERDAG 30 JUNI THE BASKETBALL DIARIES 22.45u, VT4

DINSDAG 3 JULI CHURCHILL’S DARKEST MOMENT 21.20u, CANVAS

ZONDAG 1 JULI ABOUT A BOY 21.15u, VTM

In tegenstelling tot wat de titel laat vermoeden, géén sportfilm. Scott Kalvert baseerde zich voor dit biografische drama op de undergroundmemoires van rocker/ acteur/poëet Jim Carroll in de jaren 60. Carroll (piepkuiken Leonardo DiCaprio in een glansrol) verzeilt van een katholieke school en een lonkende carrière als basketballer in een neerwaartse spiraal van drank, pillen en heroïne. De film werd verboden in Zuid-Korea en veroorzaakte ook in de Verenigde Staten heel wat kritiek vanwege de controversiële thema’s en de verontrustende gelijkenissen met het bloedbad op Columbine High School, enkele jaren later. No worries: de cocaïne die jonkie Leo in de film snuift, is Ovomaltine.

Met de bedenkelijke humor die ze in American Pie (1,2,3 én 4 begot) tentoonspreidden, maten de broers Weitz zich niet bepaald een kwaliteitslabel aan. Toch maakt About a Boy met een Golden Globe en een Oscarnominatie op zak een en ander goed. Will Freeman (Hugh Grant) voegt zich bij een groep alleenstaande ouders in de hoop daar een partner tegen het lijf te lopen. Fijn detail: hij heeft geen kinderen. Filmpuristen zullen zich ongetwijfeld storen aan de dubbele voiceover, maar voor ‘een zeldzame romcom die eerlijkheid verkiest boven Hollywoodiaanse plotwendingen’ (The Washington Post) maken we graag een uitzondering.

EN VERDER Het Zweedse WHEN DARKNESS FALLS is een psychologische thriller - dus zonder rondhossende zombies of ronkende kettingzagen om u de stuipen op het lijf te jagen (23.15u, Canvas) Ooit begon de 53-jarige Queen of Botox haar carrière als schoonmaakster. Meer geruststellende nieuwtjes (ze blijkt effectief ook maar een mens) in 3DOC: MADONNA’S WIL IS WET (21.23u, Ned3)

EN VERDER De laatste keer dat we met het openbaar vervoer reisden, kostte ons alweer vijf jaar van ons leven aan stress, de Nederlanders maken er een dramaserie van. LIJN 32 (23.30u, Eén) Het drama IK OMHELS JE MET 1.000 ARMEN is het laatste wapenfeit van de overleden Nederlandse regisseur Willem van de Sande Bakhuyzen en is minder klef dan de schlagertitel doet vermoeden (20.25u, Ned3)

MAANDAG 2 JULI CAST AWAY 21u, VT4

Chuck Noland (Tom Hanks) is een succesvolle manager bij een koerierbedrijf die na een vliegtuigcrash alleen aanspoelt op een onbewoond eiland. We denken het verhaal van ergens te kennen, maar de transformatie van Hanks van yuppie tot jagende en vissende wildebras leverde hem toch maar mooi een Oscarnominatie op. Hanks moet zich met de natuur zien te verzoenen en krijgt van regisseur Robert Zemeckis voorwerpen zoals een cocktailjurk, een paar ijsschaatsen en een bundel echtscheidingspapieren ter beschikking. Een avonturenfilm van het kwaliteitsvolle soort. EN VERDER Listen very carefully... Anno 2012 is ‘ALLO ALLO!’ nog steeds de grootste snoeptrommel van kleurige quotes (23.45u, Eén) Herinnert u zich koala Kaloundra en de illegale Indische kroonaap uit aflevering 37? Geen paniek, alle hoogtepunten van 10 JAAR DIEREN IN NESTEN passeren vanaf vanavond de revue (21u, Eén)

64

In de zomer van 1940 werd Winston Churchill voor een vreselijk dilemma geplaatst. Na de overgave van de Fransen scheidde alleen het Kanaal de nazi’s van GrootBrittannië. Vielen de Duitsers de gigantische vloot aan, dan zou een inval in het land van Churchill bittere realiteit worden. Churchill kon de belofte van de Fransen (dat ze nooit hun schepen aan Hitler zouden uitleveren) geloven of een handje helpen door de schepen zelf aan te vallen. Sommigen noemen zijn aanval een keerpunt in de oorlog, anderen spreken van verraad en oorlogsmisdaden. Deze documentaire vertelt hoe en waarom 1.300 Franse scheepslui omkwamen in wat de Fransen tot op vandaag hun eigen Pearl Harbor noemen. EN VERDER Een spel waarin de antwoorden in alfabetische volgorde staan: de natte droom van elke quizzende neuroot. Bruno Wyndaele is terug met zijn pretentieloze PREMIEJAGERS (20u, Eén) De wereld gaat ten onder door een zombievirus, het Amerikaanse leger snelt de overlevenden te hulp. In december van dit jaar staat het ons allemaal te wachten: survivaltips in 28 WEEKS LATER (23.10u, 2BE)

LEcTRR KIJKT MEE

WOENSDAG 4 JULI VPRO IMPORT: LIEFDE OP BESTELLING 23.35u, NED2

Wij kennen de oude bokken en buitenlandse groene blaadjes van respectabele afstand in Exotische liefde, maar vrouwenmagneet Denemarken trok al meer dan 1.500 Thaise vrouwen aan. De postorderbruidjes in kwestie lieten hun kinderen achter aan de andere kant van de wereld om in de NoordDeense streek Thy met een voor hen onbekende man te trouwen. Documentairemaker Janus Metz volgt een aantal Deense mannen en Thaise vrouwen in diverse stadia van hun relatie. Opmerkelijk: de vrouwen in deze documentaire profileren zichzelf liever als ondernemer dan als slachtoffer van armoede en prostitutie. Lesley-Ann Poppe zou naar verluidt de opleiding in haar school willen integreren. EN VERDER Robert Zemeckis kleurde maandag al uw dag en strikt vandaag Meryl Streep, Bruce Willis en Isabella Rossellini in de komedie DEATH BECOMES HER (21.35u, VTM) Als u de komende week een radiomarathon plant, kan de clichématige horror van THE DESCENT u ongetwijfeld helpen. Zes vriendinnen raken vast in een grottenstelsel, onaangename creaturen incluis (22.50u, 2BE)

VRIJDAG 6 JULI AWAKENINGS 22.25u, VIJFTV

We fronsen algauw de wenkbrauwen als een film op de vrouwenzender de stempel ‘waargebeurd’ meekrijgt, maar voor drie Oscarnominaties gooien we onze dure eden zonder verpinken in de versnipperaar. Voor dit drama baseerde Penny Marshall zich op het verhaal van de Britse neuroloog Oliver Sacks (Robin Williams) die in de jaren 60 met het L-DOPAmedicijn experimenteerde. Hij slaagt erin een van zijn comateuze patiënten (Robert De Niro) te doen ontwaken, al zijn de gevolgen minstens even verbazingwekkend. De rockers van Dream Theater putten inspiratie uit de film voor hun album Octavarium - kwestie van getatoeërde huisbewoners mee op de zetel te krijgen.

DONDERDAG 5 JULI ZOMERSPECIAL HOTEL PANORAMA 22.10u, CANVAS

Gastvrouw Phara de Aguirre mag sinds een jaar - en daar zijn we blij om - weer serieus werk doen en blikt in een zomerspecial terug op de afgelopen jaargang van Panorama. Ze vraagt gasten hoe het hen sinds de uitzending is vergaan. We horen hoe het nu is met de klokkenluiders van Hazodi, hoe de steviamarkt geëvolueerd is of Uplace er snel zal komen en hoe ruim de gemiddelde Vlaming in de toekomst zal wonen. EN VERDER Vier gewapende gangsters dringen verkleed als schilders binnen in een van de grootste banken van New York. Jodie Foster en Denzel Washington verbeelden de perfecte bankoverval in INSIDE MAN (20.55u, 2BE) In negen documentaires worden de komende weken alle zonden en problemen van de wereld aan de kaak gesteld. Het wankele rechtssysteem in Oost-Congo is het eerste thema in HOLLAND DOC: COMPASSIE (22.45u, Ned2)

EN VERDER Vier jongemannen blazen zich op in het centrum van Londen. In de commotie moet een moeder naar haar kind op zoek. LONDON RIVER (21.20u, Canvas) Dansen op het graf van Bram Stoker, daar komt alleen Hugh Jackman ongestraft mee weg. De vampierjager wordt door het Vaticaan naar Transsylvanië gestuurd om er Vladislaus Dracula te doden. VAN HELSING (20.55u, 2BE) samenstelling: ingeborg deleye

65

U

remake

annemie turtelboom Hetzelfde model, dezelfde outfit, Hetzelfde decor, zoveel jaar later. De context van Deze foto weet ik niet meer, maar ik moet stuDent geweest zijn toen hij gemaakt werD. Actief in de politiek was ik toen nog

niet: ik heb een deel van mijn studies zelf betaald. Werken slorpte al mijn tijd op. Ik heb een omgekeerd parcours afgelegd: begonnen in het TSO en in het vierde jaar overgeschakeld naar het ASO, regentaat gestudeerd en dan alsnog naar de universiteit. Dat vind ik helemaal niet erg, integendeel, die jaren hebben me ongelooflijk gevormd. Mijn blik is verruimd; ik denk minder in hokjes dan andere mensen. Wat ik in jaren heb verloren, heb ik dubbel en dik terugverdiend in ervaring, in het nemen van risico’s en het buiten de lijntjes kleuren.

1990

haD iemanD op mijn 12De gezegD Dat ik minister van justitie zou worDen, Dan haD ik Dat nooit geloofD. Ik was onzeker, onderschatte mijn talen-

ten. Het was een fijne periode, maar nu is het nog fijner en het beste moet nog komen. Ik ben ervan overtuigd dat je altijd meer toekomst hebt dan verleden. Ik las onlangs dat (Europees Commissaris) Neelie Kroes, 72 ondertussen, er ook van uitgaat dat ze nog maar aan het begin staat van wat ze zal meemaken. Daar herken ik me in. In woelige economische tijden kan dat gevoel ons rechthouden. ik heb moeten vechten, mijn nek uitsteken. Dat maakt dat ik niet bij de eerste tegenslag in de touwen hang. In het derde middelbaar heb ik zelf besloten dat ik het ASO aankon en dus beter kon overstappen. Een risico, maar uiteindelijk een van de beste beslissingen van mijn leven, een déclic. In de discussie over ASO en TSO gaat het nu vaak over het watervalsysteem. Ik weet hoe moeilijk het is om in de andere richting te zwemmen. Toen ik de Blauwe Zalm, een onderscheiding van de Liberale Vrouwen, ontving, noemden ze me het prototype van een vrouw die heeft moeten boksen, vechten, ingaan tegen clichés. Mijn generatie heeft moeten werken, altijd doorgaan. Meteen de reden waarom veel vrouwen vandaag zo sterk staan.

2012

Anja Otte, foto Marleen Daniëls, productie en styling Linda Van Waesberge

annemie turtelboom is minister van justitie

66

Styldecor is het beste van twee werelden. De royale esthetiek uit romantische tijden, gecombineerd met hoogtechnologische materialen van vandaag. De met de hand gemaakte zit- en slaapmeubelen zijn stuk voor stuk tijdloze pronkstukken, die getuigen van een doorgedreven objectliefde en vakkennis. Dit resulteert in trotse, ergonomische producten van het allerhoogste niveau.

Adante

Knoks Sleep in Style: Lippenslaan 47, 8300 Knokke - De Slaapadviseur: Elsenesteenweg 113-115, 1050 Elsene - De Slaapadviseur: Alsembergsesteenweg 37, 1630 Linkebeek De Slaapadviseur: Assesteenweg 24, 1740 Ternat - Bosmans Slaapcomfort Center: Liersesteenweg 147, 2220 Heist op den Berg De Bedstee: Dorp 78, 2230 Herselt Top Interieur: Liersebaan 123, 2240 Massenhoven - Odrada Interieur: Molsesteenweg 46, 2490 Balen - Slaapcomfort Wagemans: Kiliaanstraat 22-24, 2570 Duffel Sleepwise: Turnhoutsebaan 225, 2970 Schilde - Meubelen Neven: Nieuwstraat 170, 3590 Diepenbeek - Danini Slaapcomfort: Rijksweg 49, 3650 Dilsen-Stokkem Lommers Meubelen: Lepelstraat 105, 3920 Lommel - Spécialiste du matelas: Route du Condroz 130, 4121 Neupré - Priels Slaap- en woonplezier: Ommegangstraat 25, 8540 St.-Lodewijk - Deerlijk Top Interieur: Ambachtenstraat 6, 8870 Izegem - Slaapgoed Verlinden: Stationsstraat 28-30, 9100 Sint-Niklaas - Kast & Bed: Bevrijdingslaan 212, 9220 Dendermonde De Coninck Meubelen en Interieur: Brusselbaan 1, 9550 Steenhuize (Herzele) - Spiers Slaapcomfort - Belle Literie: Franklin Rooseveltplein 16/17, 9600 Ronse - Geko Woonwereld: Staatsbaan 2, 9870 Zulte

Louis XV

Luxor

Fortuna

visueel-advertising.be (Special thanks to St. Christophe, Kortrijk)

Styldecor headquarters: Gentstraat 58, 8760 Meulebeke - T: +32 (0)51 61 03 05 - F: +32 (0)51 61 03 07 - [email protected] - www.styldecor.be

Actie en Avontuur in de Spaanse Pyreneeën

De uitdaging:

een spannende tocht langs waterlopen en diep uitgesleten canyons, mountainbiken, rotsklimmen en via ferrata.

De setting:

het hartje van de Spaanse Pyreneeën. Een korte, actieve vakantie zowel voor beginners als gevorderden. Met gegarandeerde vertrekdata tot september. Vertrekdata, prijzen, foto’s en reisprogramma op www.joker.be/ESSA.