Hartelijk welkom Scheldewindeke, 26 februari 2015
Natuurlijke geneesmiddelen Een beetje wetenschap, een snuifje filosofie.
Wat is een geneesmiddel? • Voor de vrouw/man in de straat: medicamenten die men bij de apotheker koopt.
• Het meest verspreid zijn de chemische, gesynthetiseerde, d.i. in de industrie bereide geneesmiddelen. • 1964?
Wat is een geneesmiddel? • “Onder geneesmiddel verstaat men elke substantie of bereiding voorgesteld als genezende of preventieve eigenschappen bezittend voor menselijke of dierlijke ziekten.” • Wat men vertelt is dus doorslaggevend. • Ook middelen voor het stellen van een diagnose vallen er onder.
Hippocrates, 460 – 370 v. Chr.
“Medicus curat, natura sanat.” (de dokter behandelt, de natuur geneest) Ziekte heeft natuurlijke en geen bovennatuurlijke oorzaken.
Geneeswijzen en geneesmiddelen • Geneesmiddelen zijn maar een onderdeel van de behandeling. • Vroeger uit onwetendheid en omwille van niet beschikbaarheid. • Nu door het belang van omkaderende behandelingen: psychotherapie, voeding en voedingssupplementen
Geneeswijzen en geneesmiddelen • Geneeskrachtige werking van planten is al sinds mensenheugenis bekend. • De oermiddelen hadden nadelen: – Geen constante kwaliteit. – Planten zijn niet het hele jaar beschikbaar, drogen verandert/vermindert de kwaliteit. – Kans op allergische reacties is vrij groot.
Oorsprong en evolutie • Hoewel de meeste geneesmiddelen chemisch zijn, zijn ze vaak van natuurlijke oorsprong [en weet of beseft de dokter en de apotheker dat niet (meer)] • Aspirine (zo dadelijk meer) • Codeïne (en morfine) zijn bestanddelen van opium, het ingedroogd melksap van de slaapbol (Papaver somniferum), familie van de klaproos. • …
Ontwikkeling van ‘het’ geneesmiddel • 1899: aspirine, acetylsalicylzuur, wordt gecommercialiseerd. (Bayer, Felix Hoffmann) – [nu honderd miljard tabletten per jaar]
• Acetylsalicylzuur wordt bereid uit salicylzuur.
Ontwikkeling van ‘het’ geneesmiddel • Salicylzuur uit salicine, een bestanddeel uit de wilgenbast. (Salix alba) • 2000 v. Chr.: Assyriërs gebruiken wilgenbladeren voor de behandeling van pijnlijke gewrichten. • 1550 v. Chr.: Egyptenaren maken een brouwsel van wilgenbladeren tegen pijn en ontstekingen. • Ook beschreven door Hippocrates.
Ontwikkeling van ‘het’ geneesmiddel • Salicylzuur is een sterk zuur, kan niet worden ingenomen – Wordt nog uitwendig gebruikt bij huiduitslag en in cosmetica
• “acetyl”salicylzuur brengt de oplossing
• Pijnstiller & bloedverdunner
Geneesmiddelen op basis van planten • "Geneesmiddelen die als actieve ingrediënten uitsluitend planten, delen van planten of plantenmaterialen of combinaties daarvan bevatten, in ruwe of bewerkte staat.“
• ‘s avonds een lindebloesemthee drinken om beter te slapen
Behandelen van ziekten • Grote evolutie in de loop der tijden • Einde van de 18de eeuw: – Braak- en purgeerkuren – Aderlatingen – Amputaties – Denk aan de schedelboringen bij geesteszieken, zoals te zien in het Dr. Guislain museum in Gent.
Samuel Hahnemann, 1755-1843 • Grondlegger van de homeopathie
• Gaat uit van de “dynamis vitalis”, het zelfgenezend vermogen.
Samuel Hahnemann • Teleurgesteld door de geneeskunde in zijn tijd
• Leer van de 4 humores – bloed, speeksel, gele en zwarte gal
• Verbonden met de 4 elementen – lucht, water, vuur en aarde S. Hahnemann
Samuel Hahnemann • Ziekte = onbalans van de humoren • Genezen door tegen deze onbalans in te gaan • Koortsige patiënt = heet en nat, behandelen door hem ‘droog en koud’ te maken • “Allopathie” S. Hahnemann
Samuel Hahnemann • Experiment met kinabast
• Kinine gebruikt bij de driedaagse koorts (malaria) • Kinabast in grote hoeveelheid veroorzaakt (gelijkaardige) driedaagse koorts • Andere interpretatie van het begrip ‘symptoom’ S. Hahnemann
Samuel Hahnemann • Een middel dat in grote hoeveelheden symptomen opwekt, kan in kleine hoeveelheden deze symptomen genezen (voorbeeld: ui)
• 1796: Organon der rationellen Heilkunst
Similia similibus curentur S. Hahnemann
Samuel Hahnemann • De homeopathie is geboren • Beter “homeotherapie”
S. Hahnemann
Gelijksoortigheidsbeginsel
S. Hahnemann
Gelijksoortigheidsbeginsel • Ziektebeeld (zieke) • Geneesmiddelenbeeld (Materia Medica)
S. Hahnemann
Gelijksoortigheidsbeginsel • • • •
De zieke, niet de ziekte Dynamis vitalis Het gelijkende met het gelijkende Gepotentieerde geneesmiddelen
S. Hahnemann
Verdund of gepotentieerd • • • •
“Primum non nocere” Grondstoffen vaak giftige stoffen Trapsgewijs verdunnen en krachtig schudden De materie verdwijnt, de informatie blijft en wordt versterkt
S. Hahnemann
Geneesmiddelenbereiding • Grondstoffen – Plantaardig (Arnica) – Dierlijk (Apis mellifica) – Mineralen (Calcarea carbonica) – Chemische verbindingen uit de natuur (Ferrum phosphoricum) – Menselijk (Nosoden)
Geneesmiddelenbereiding • Moedertinctuur (Ø) • Potentieren of dynamiseren – Trapsgewijs verdunnen en krachtig schudden – CH, D (meerglasmethoden) en K – In hoge potenties “zit niets meer in”
Homeopathie voor kinderen • • • •
Theoretisch geen onderscheid Zelfgenezend vermogen nog intact(er) Niet verzwakken*, maar versterken Specifieke kinderklachten
• Homeopathie sluit allopathie niet uit! * Veelvuldig antibioticagebruik
Homeopathie voor kinderen • Veroveren een steeds grotere plaats door het verdwijnen van een aantal reguliere geneesmiddelen – Hoeststillende middelen – Krampwerende middelen –…
• Gewaardeerd door pediaters
Calcarea carbonica ostrearum H.
Chamomilla
Het correcte gebruik • Afhankelijk van de aard van de klacht – (acuut, chronisch)
• Frequentie aanpassen, niet de dosis • Fytotherapie : dosis aanpassen • Voor het eten, op ‘schone’ slijmvliezen • Munt, koffie S. Hahnemann
Moedertincturen • Echinacea Ø: de moeder onder de moedertincturen • Homeopathie of fytotherapie – Voor de wetgever: bereid volgens homeopathische voorschriften – Voor de therapeut: activiteit gebonden aan concentratie van specifieke bestanddelen, dus fytotherapie
S. Hahnemann
Echinacea Ø • Wat doet Echinacea? • Het stimuleert het aspecifieke immuunsysteem • Langdurig gebruik toegestaan • In interval toepassen S. Hahnemann
Fytotherapie - Homeotherapie Alleen plantaardig Extractie Bestrijdt klachten Orgaan gericht Klacht en oplossing Nevenwerkingen
Ook plantaardig (80%) Gedynamiseerd Stimuleert zelfgenezing Patiënt als geheel Similia-principe Beginverergering S. Hahnemann
Geneesmiddelen op basis van planten • "Geneesmiddelen die als actieve ingrediënten uitsluitend planten, delen van planten of plantenmaterialen of combinaties daarvan bevatten, in ruwe of bewerkte staat.“
• ‘s avonds een lindebloesemthee drinken om beter te slapen
Geneesmiddelen op basis van planten • Altijd veilig? • Wat maakt ze verschillend? – Actieve bestanddelen versus totaal extract – (Vitamine C, chemisch of natuurlijk?)
• Werken ze even snel?
Geneesmiddelen op basis van planten Lekker en gezond in de keuken • Wild met jeneverbessen • Vis met venkel • Muntthee na het eten
Geneesmiddelen op basis van planten De toppers • • • • • •
Valeriaan Melisse Passiflora Sint-Janskruid Ginkgo biloba …
Om te slapen … Wanneer heb je goed geslapen?
Wat is slapeloosheid?
Om te slapen … Slapen is een actief proces Geactiveerd door het slaapcentrum Niet hoe lang men slaapt, maar de kwaliteit telt!
Om te slapen … Benzodiazepines (Rohypnol, Temesta, Seresta, …) Valeriaan (500mg extract) activeren dezelfde receptoren valeriaan respecteert de natuurlijke slaap
Neem nu melisse … Citroenmelisse lekker in slaatjes Helpt emoties beter te verwerken
Of Passiflora… Passiebloem is angstwerend cfr benzodiazepines
Depressief? Er is maar 1 plant tegen gewassen: Sint-Janskruid Werkt zoals Prozac®, maar “vollediger”.
Ginkgo biloba, een wonderlijke boom “Japanse tempelboom” Bestond al in de tijd van de Dinosaurussen Werkt op de bloedcirculatie in de benen: “etalagebenen” in de hersenen: Alzheimer Geheugen
En nog veel meer …
Classificatie
Homeopathie
Allopathie
Fytotherapie
Fytotherapie - Homeotherapie
EBM ? Evidence Based Medicine Experience Based Medicine • Registratie homeopathische geneesmiddelen speciale geneesmiddelencommissie • Garantie voor conformiteit en veiligheid S. Hahnemann
Fytotherapie Geneesmiddel of voedingsupplement Registratie of notificatie Grand cru? Of liever een tafelwijntje?
U wil toch ook kwaliteit?
Fytotherapie Hoe herken je “goede” kwaliteit? • Niet altijd evident voor een leek • Geregistreerd geneesmiddel biedt garantie • Kijk naar de concentratie aan actieve bestanddelen • www.gezondheid.be
En tot slot • Vitaminen, mineralen en oligoelementen
• Visolie, enz. • 1 g EPA + DHA per dag
Vitaminen • Micronutriënten zijn voedingsstoffen waarvan minder dan een gram per persoon per dag via voedsel wordt opgenomen. • Ze worden niet of onvoldoende aangemaakt door ons lichaam. • Moeten dus extra worden ingenomen • Denk aan scheurbuik
Vitaminen • Bij gezonde, gevarieerde voeding in principe voldoende aangevoerd • Opgelet, additieven in voeding, chelatoren, … • Vroeger geneesmiddel, nu voedingssupplement
Antioxidanten • Vitaminen e.a. substanties • Neutraliseren vrije radicalen – Oxidatie (“roesten”) – Stress, voeding, roken en … de zon
• In voeding en in voedingssupplementen
Antioxidanten • • • • • •
Lycopeen & tomaten en watermeloen Flavonol & zwarte chocolade Bioflavonoiden & rode wijn Caroteen, vitamine C & spinazie Polyfenolen & groene thee Isoflavonen & soya
Antioxidanten • Ook in cosmetica • Vrije radicalen beschadigen huidcellen en daardoor verouderd de huid sneller • Cosmetica met antioxidanten beschermen de stamcellen
Vitaminen
Mineralen • Een mineraal is een stof die in homogene vaste vorm in de vrije natuur voorkomt. • Noodzakelijk voor het goed functioneren van ons organisme • Ons lichaam bestaat voor 4% uit mineralen
Sporenelementen • Sporenelementen zijn mineralen waar we slechts een zeer kleine hoeveelheid van nodig hebben. • Voorbeelden: chroom, koper, ijzer en selenium.
Mineralen en oligoelementen
Magnesium
Ijzer
Zink
Natrium
Selenium
De cirkel is rond • Geneesmiddelen zijn hulpmiddelen • Gebruik ze goed en met mate • Gezonde levenswijze en gezonde, seizoensgebonden voeding zijn minstens even belangrijk
Vragen zijn welkom!
DANK VOOR JULLIE AANDACHT.