Gezond bewegen kun je leren! Nieuwsbrief van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck
Telefoon:
(030) 262 56 27
E-mail:
[email protected]
Internet:
www.vvocm.nl / www.oefentherapeut.nl
Contactpersoon: Ingrid de Wilt-Hansen
Juni 2007
uitgave 3
Nieuwsbrief
VvOCM
Dit is de digitale persnieuwsbrief van de Vereniging van
De Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck,
Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM) in
de VvOCM, is sinds 1 juli 2004 de nieuwe beroepsorganisatie
Utrecht. In elke persnieuwsbrief geven wij kort en bondig
van oefentherapeuten in Nederland. De VvOCM is het
een overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van
resultaat van een fusie tussen de Vereniging Bewegingsleer
oefentherapie en wat er verder zoal voorvalt.
Cesar en de Nederlandse Vereniging van Oefentherapeuten Mensendieck. De VvOCM behartigt de belangen van de
Inhoud
aangesloten therapeuten en optimaliseert en borgt de kwaliteit van de beroepsuitoefening. Daarnaast wordt er gewerkt aan de
2 3 3 4
Oefentherapie en COPD Dystonie en oefentherapie Cesar / Mensendieck Huisartsenbeurs Oefentherapie en osteoporose
naamsbekendheid en de marktpositie van de oefentherapeut. De vereniging telt ca. 2000 leden. Er zijn in totaal ongeveer 1000 praktijkadressen die over 23 regio’s zijn verdeeld.
Wat is oefentherapie Cesar en Mensendieck? Een verkeerde houding of beweging kan pijn veroorzaken. Oefentherapie Cesar / Mensendieck is onder andere gericht op het verminderen van klachten, door het bewust worden en doorbreken van gewoontes in houding en beweging. Met andere woorden: de cliënt leert zijn klachten begrijpen en er zelf iets aan te doen waardoor hij weer optimaal kan functioneren in zijn dagelijkse activiteiten. Deze methodische aanpak leert ook mensen met bijvoorbeeld Parkinson, osteoporose, artrose, de ziekte van Bechterew, scoliose, reuma en diabetes met hun klachten om te gaan. Een oefentherapeut is niet voor niets een allround bewegingscoach, die de cliënt traint in het toepassen van de beste manier van bewegen bij zijn/haar dagelijks voorkomende activiteiten.
1
Actief door oefentherapie bij COPD Nauwelijks 55 jaar viel het dhr. R. de laatste tijd toch wel zwaar
De manier van ademen is daarbij sleutelwoord. De patiënt wordt
de trap naar de slaapkamer zonder hijgen en puffen op te komen.
bewust van de manier van ademen bij benauwdheid. Daarnaast
Op kantoor liet hij het kopiëren van stukken tegenwoordig
ervaart hij de invloed van de houding op het ademen. Hij leert
graag over aan de secretaresse. Het kopieerapparaat stond
een rustige ontspannen ademtechniek en een juiste houding
immers 1 verdieping lager. Ook had hij vaker last van
die letterlijk lucht geven. Voor hoest- en slijmproblemen
vastzittend slijm. Hij was vroeger een fanatieke tennisser, maar
worden technieken aangereikt om het ophoesten van slijm te
tennissen lukte al tijden niet meer. Naar een feestje ging hij
vergemakkelijken.
niet meer omdat hij merkte benauwd te worden van de rook.
Door de juiste ademtechniek te combineren met een prettig
Hij was zelf 7 jaar geleden gestopt met roken. Eindelijk besloot
tempo - zodat iemand niet buiten adem raakt - kunnen
dhr. R. de huisarts te bezoeken. Na een uitgebreid gesprek
dagelijkse bezigheden opeens veel beter uitgevoerd worden.
en verschillende onderzoeken stelde de huisarts de diagnose:
Wat de patiënt eerder dacht nooit meer zelf te kunnen lukt
COPD. Hij schreef medicijnen voor, gaf een folder mee van het
weer. Dan kan er aandacht besteed worden aan het verbeteren
Astmafonds: “COPD, en wat nu?” en een verwijzing voor een
van de conditie van zowel spieren als uithoudingsvermogen.
oefentherapeut.
Ook hierbij zal de patiënt per dag moeten kunnen bepalen wat
Oefenen? Dhr. R. wilde er niet aan denken; alles vermoeide
mogelijk is. Bij een langer durende minder belastbare periode
hem immers. Het liefst ging hij zitten op de bank dan voelde
zal de patiënt tijdelijk het oefenprogramma moeten beperken.
hij zich prima.
Zodra weer meer belasting mogelijk is zal hij vooral merken dat
Dhr. R. meldde zich toch bij een oefentherapeut. Al snel kon hij
de eerder opgebouwde conditie nu zorgt voor sneller herstel.
terecht voor een eerste behandeling.
Zo ook bij dhr. R. Hij leerde de ademtechniek toe te passen bij het traplopen en het tempo aan te passen. Na enkele weken
Wat is COPD?
was traplopen weer mogelijk zonder benauwd te worden. Hij
COPD is een afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary
deed, zoals hij het zelf noemde, s’ ochtends zijn “longtoilet”
Disease. Het zijn aandoeningen waarbij sprake is van
met gecombineerde adem- en armbewegingen om de longen
chronische luchtwegvernauwing. Hierdoor wordt het
goed te zuiveren en zonodig gebruikte hij oefeningen om het
ademen belemmerd en is iemand benauwd, soms al bij geringe
slijm los te maken en goed op te hoesten. Hij lette hierbij extra
inspanning. Bovendien wisselt de mate van benauwdheid per
op zijn houding. Zat en stond hij eerder vaak in elkaar gezakt
dag en soms zelfs per dagdeel. Het mag duidelijk zijn dat dit
met de schouders naar voren of opgetrokken, nu rechtte hij
grote gevolgen heeft voor de dagelijkse bezigheden en het
zijn rug en zorgde voor een juiste positie van ribben, middenrif
sociale leven van de patiënt.
en ontspannen schouders om gunstig te kunnen ademen en zonodig te kunnen hoesten. Bewegingen/handelingen waarbij
Wat kan een oefentherapeut betekenen voor de
dhr. R. eerder buiten adem raakte, lukte na veel oefenen met de
COPD-patiënt?
juiste manier van ademen weer beter en tenslotte zonder erbij
Samen met de oefentherapeut wordt er bekeken waar de
te moeten nadenken.
patiënt aan kan werken om de klachten gunstig te beïnvloeden.
Het hebben van lucht zorgde ervoor dat dhr. R. niet eens
De individuele behandeling wordt volledig afgestemd op de
gestimuleerd hoefde te worden weer meer te gaan bewegen.
persoonlijke situatie en de mogelijkheden van de patiënt. Er
Hij nam zelfs de trap op zijn werk iedere keer weer graag.
zal aandacht zijn voor ademtechnieken, hoesttechnieken,
Hij zag het als een uitdaging zijn grenzen telkens weer te
houding, verbeteren van de conditie wat betreft spierkracht en
verleggen zonder zijn grenzen te overschrijden. Natuurlijk
uithoudingsvermogen. Einddoel is de zelfredzaamheid van de
overschatte hij wel eens een situatie. Door dan het tempo aan
patiënt.
te passen of, indien noodzakelijk, wat extra rustmomenten (op adem komen) in te lassen per handeling of door extra
In de eerste plaats is het belangrijk dat de patiënt begrijpt
rustmomenten op de dag te nemen, kreeg hij zijn problemen
waarom hij benauwd wordt, waarom hij wil stoppen met
onder controle. Op advies van de oefentherapeut wandelde 2
hij met aandacht voor de juiste manier van ademen en
mogelijke balans in het spiergebruik in het dagelijkse leven.
houding 3 x per week aanvankelijk 6 minuten, maar na enkele maanden al 3 kwartier in zijn eigen tempo. Hij oefende thuis
Hoe kan iemand zo goed mogelijk staan, zitten, ademhalen, bewegen en ontspannen? Welke aanpassingen zijn thuis en op werk eventueel mogelijk? Hier wordt naar gekeken in samenwerking met een ergotherapeut. Natuurlijk kan de oorzaak van de dystonie niet worden weggenomen, maar de gevolgen van het krampachtig bewegen, de moeheid, de spanning en onrust in het hele lijf kunnen deels worden opgevangen. Verder wordt de patiënt bewust van zijn of haar persoonlijke mogelijkheden hierin.
zijn arm-, romp- en beenspieren nog extra. Hij voelde het effect van de training en was bereid dit vol te blijven houden om verdere achteruitgang zoveel mogelijk te beperken. Na een jaar durfde hij de uitdaging van een vriend aan mee te gaan tennissen. Het spel was totaal anders dan vroeger: rustig recreatief, vaker een bal laten gaan, langere pauzes tussen de games, geen hele wedstrijd meer, maar toch …hij genoot meer dan ooit. Dhr. R was weer terug in het actieve leven ! Dorien Peters
Oefentherapie C/M vestigt niet de aandacht op wat niet (meer) kan, maar het motto is: stimuleren en bewustmaken van wat wel kan. De oefentherapeut wil u daarbij graag coachen..
Oefentherapeut Mensendieck
Dystonie en Oefentherapie Cesar / Mensendieck
Joke Schat Oefentherapeut Cesar in Ulft
Wat is dystonie? Bron: www.dystonievereniging.nl. Dystonie letterlijk vertaald: Een stoornis in de spanning van een spier. De spierspanning is vaak hoog en op andere momenten normaal. Anders gezegd: “een wisselende spierspanning die variabel is van zeer kort tot enkele minuten aanhoudend”. Vaak is er een verstoring van de samenwerking tussen spieren en spiergroepen. Het gevolg is dat er onwillekeurige bewegingen ontstaan, maar soms ook een langer durende abnormale stand van een lichaamsdeel. Zo’n onwillekeurige spierspanning komt meestal in één deel van het lichaam voor, zoals oogleden, nek of arm. Vaak wordt dystonie nog aangezien voor een andere aandoening zoals stress, stijve nek, artritis, tennis elleboog, zenuwtrek of droge ogen.
Huisartsenbeurs 13 en 14 april in Ahoy Rotterdam Samen met de fysiotherapeuten stonden de oefentherapeuten Cesar en Mensendieck op de beurs met een inhoudelijke stand onder het motto “oefentherapeuten doen het EXPRES - SO .“ De beursbezoekers, veelal huisartsen en praktijkbegeleiders
Wat kan een oefentherapeut Cesar / Mensendieck voor een dystoniepatiënt doen? Voor ieder van ons geldt dat je zo optimaal mogelijk met je lichaam en je energie om moet gaan. Voor dystoniepatiënten geldt dit in het bijzonder. Door de dystonie hebben bepaalde spieren of spiergroepen een andere spanning; meestal een veel hogere spanning dan normaal. Dit kost extra veel energie van de spieren en dus van de patiënt. Er is geen balans in het totale spierstelsel. Een oefentherapeut kan iemand helpen met het zoeken naar en vinden van de beste manier van bewegen en de beste houding. Dit is een persoonlijke zoektocht, het zoeken naar een zo goed
met hun assistentes, werden bij deze stand uitgenodigd om van gedachten te wisselen met de therapeuten over de Directe Toegankelijkheid. De fysiotherapeuten zijn al direct toegankelijk ( - zonder verwijzing ) en naar verwachting volgen 3
de oefentherapeuten Cesar / Mensendieck in 2008. Een mooie
van osteoporose (invalidering, vervroegde sterfte etc.) te
gelegenheid om de huisartsen naar hun ervaringen met Directe
beperken is het essentieel dat deze ziekte vroegtijdig door
Toegankelijkheid te vragen. Dit alles onder het genot van een
vrouwen, mannen en zorgverleners wordt onderkend.
voortreffelijke espresso of cappuccino verzorgd door een
Wereldwijd krijgt één op de 3 vrouwen en één op de 8 mannen
Italiaanse “barista”.
boven de 55 jaar osteoporose. Dit is te verklaren omdat vrouwen
Onze koffie bleek de lekkerste van de beurs te zijn want er was
minder botmassa hebben dan mannen.
veel aanloop.
Hoe ontstaat osteoporose? Bot is levend weefsel. Het wordt
De gevoerde gesprekken waren interessant en leverden
tijdens het hele leven voortdurend opgebouwd en weer
bruikbare ideeën en nieuwe invalshoeken op.
afgebroken. Voor het 30e jaar is de opbouw groter dan de
Volgend jaar zijn de oefentherapeuten Cesar/ Mensendieck er
afbraak, waardoor het bot steviger wordt en groeit. Gevarieerde
weer.
– calciumrijke – voeding en lichaamsbeweging (liefst in de
buitenlucht vanwege vitamine D) zorgen voor gezonde stevige
Nicole Wolvenne
botten; dit geldt zowel tijdens de opbouw periode als daarna.
Bestuurslid PR VvOCM
Na het 30e jaar wordt de afbraak geleidelijk groter dan de opbouw; daardoor worden de botten minder stevig. Een botbreuk na het 50e levensjaar, een bestaande wervelbreuk,
Oefentherapie en osteoporose
een (te) laag lichaamsgewicht; erfelijke aanleg, immobiliteit, medicijngebruik (met name prednison en prednisonachtige
Osteoporose (in de volksmond beter bekend als botontkalking
stoffen) zijn ernstige risicofactoren voor het krijgen van
of botarmoede) is een aandoening die zowel bij vrouwen als bij
osteoporose. Maar ook bepaalde ziekten of aandoeningen,
mannen voorkomt. De botten worden zwakker en in sommige
leeftijd,
gevallen zelfs zo poreus dat een osteoporosepatiënt grote kans
onvoldoende calcium en vitamine D en dergelijke factoren
loopt om “zomaar” iets te breken. De meest voorkomende
spelen een rol bij het al dan niet krijgen van osteoporose.
hormoonafwijkingen,
een
vroege
menopauze,
breuken als gevolg van osteoporose zijn de pols-, heup- en wervelbreuken. Naar schatting hebben ruim 800.000 mensen in
De verstoorde balans tussen opbouw en afbraak van het bot is
Nederland osteoporose. Jaarlijks breken ruim 83.000 mensen
een continu proces.
boven de 55 jaar een bot als gevolg van osteoporose: ruim 15.000
Een osteoporosepatiënt kan door een (schijnbaar) onbenullig
mensen breken een heup, ruim 12.000 mensen breken een pols
ongelukje een pols of een heup breken. Door iets op te tillen
of onderarm en ziekenhuizen registreren jaarlijks bijna 16.000
bijv. een tas met boodschappen of op een ongelukkige manier
wervelbreuken en ruim 40.000 andere botbreuken als gevolg
van een stoep af te stappen, kan zomaar een wervel breken of
van het sluipende proces van botontkalking (bron: Tweede
inzakken. Als een osteoporosepatiënt leert om zichzelf op een gunstige manier te belasten wordt de kans op zo’n ongeluk beduidend kleiner. Door dagelijks oefenen kan hierop invloed worden uitgeoefend en het osteoporoseproces gunstig worden beïnvloed. Echter het oude niveau wordt niet meer bereikt, de beschadiging is blijvend. Door medicijngebruik, het vermijden van vallen en door gerichte oefeningen kan de osteoporose patiënt mobiel blijven en kunnen verdere breuken voorkomen worden.
osteoporose
Voor de laatste 2 punten kan de oefentherapeut Mensendieck
normaal bot
of Cesar als begeleider worden ingezet: de patiënt wordt
Herziene Richtlijn Osteoporose van het Kwaliteitsinstituut
gestimuleerd voldoende en op de juiste manier te bewegen
van de Gezondheidszorg CBO - uitgave 2002, zie www.cbo.nl).
en de patiënt wordt geleerd om te gaan met de eventuele
Niet
beperkingen die de ziekte met zich meebrengt.
alleen
oudere
mensen
kunnen
osteoporose
krijgen, osteoporose komt ook voor bij jongere mensen.
De oefentherapeut coacht de patiënt in het afwisselen
Om
van belasting en rust en stimuleert de beweging door het
de
ingrijpende
sociaal-maatschappelijke
gevolgen 4
ontwikkelen van goede motorische vaardigheden en het
Meer informatie?
ondernemen van zinvolle (sport)activiteiten. Omdat voor osteoporose geldt dat “voorkomen beter is dan
Bent u geïnteresseerd in een publicatie over een van de
breken” geeft de oefentherapeut ook preventieve behandelingen
onderwerpen neemt u dan contact op met:
zoals valtrainingen en looppatroon-advies. Bovendien richt de behandeling zich zo op het gehele
Vereniging van Oefentherapie Cesar en Mensendieck
bewegingsgedrag dat de patiënt meer vertrouwen krijgt in
(VvOCM)
de bewegingsmogelijkheden van zijn of haar eigen lichaam waardoor het ziekteproces aanzienlijk vertraagd kan worden.
Ingrid de Wilt-Hansen Kaap Hoorndreef 54
Kitty Hueting - de Vries
3563 AV Utrecht
Oefentherapeut Mensendieck
Telefoon:
(030) 262 56 27
E-mail:
[email protected]
Internet:
www.vvocm.nl
Wij zijn u graag van dienst en weten wat u beweegt.
5
