Gaandeweg. Deuren open. Verliezen verwerken. Geef een koe. Oktober 2011

gaandeweg 0911_gaandeweg 14-09-11 09:49 Pagina 1

Gaandeweg Oktober 2011

Geef een koe

Deuren open Verliezen verwerken Magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente en De Hoofdhof Berkum


Schildersbedrijf sinds 1921 telfordstraat 18 8013 RM Zwolle tel. 038 - 465 02 22 fax 038 - 465 37 70

het einde van onmogelijke uitvaartwensen. Bij Monuta maakt u van elk afscheid een mooie herinnering.

VAN WEEGHEL COACHING

Kijk op monuta.nl of bel Monuta Zwolle (038) 421 19 33.

Samen maken we de toekomst www.unica.nl Unica Zwolle

Schrevenweg 2

Postbus 623

8000 AP Zwolle

T (038) 456 04 56


In deze Gaandeweg Op de voorpagina: De Grote of St. Michaëlskerk moet ‘in de markt’ worden gezet als locatie voor nietkerkelijk gebonden evenementen. Onder andere voor de Wereldmarkt met Fair Trade producten was de kerk vorig jaar een prachtige ambiance. Zie pagina 12 en 13. Aandacht voor onder andere het afscheid van kerkelijk werker Wil Treep pagina 4, 5, 8, 9, 14 en 15 Diaconaal nieuws pagina 6 Greet en Kees Kloosterman over hun mooiste Bijbelverhaal pagina 7 Twee werkgroepen: Verliezen verwerken brengt lotgenoten samen en het Nederlands Bijbelgenootschap bereidt najaarscampagne voor pagina 10 Columnist Gery Bruins over de twee kanten van muren pagina 11 Jongeren uit de Stinskerk werkten in Roemenië pagina 16

Ruimte waar het licht kan komen Als u dit leest, ligt de zomer ruim achter ons en is de herfst in haar plaats gekomen. Het helder volle licht van de zomer is over gegaan in kortere dagen van donkerder kleur. En met dat de zomer voorbij is, zo ervaar ik dat telkens weer, begint er een seizoen waarin de dingen van alledag hun volle aandacht vragen en krijgen. Het is fijn om te weten en te ervaren dat het seizoen doorgaat en dat allerlei gewone dagelijkse dingen hun voortgang vinden. Dat ons leven door kan gaan. En terwijl ik dat schrijf weet ik dat dat lang niet altijd, en zeker niet voor iedereen, vanzelfsprekend is. Veel ruimte in mijn denken en doen wordt in beslag genomen door stilstand – als het leven stokt en moeizaam is, als de spanning van wat gedaan moet worden (te) groot is, of als de donkere kanten van het leven nadrukkelijk aanwezig zijn. In de kerk zie ik datzelfde soms. Het seizoen is al ruim gaande. In al onze wijkgemeenten zijn ruimschoots mogelijkheden voor ontmoeting en gesprek en voor het vieren rondom Gods woord en in Gods licht. Er is een en al beweging. En tegelijkertijd moeten alle wijkgemeenten zich ook verhouden tot de schaduwkanten van deze tijd: de krimp in de kerk. Als het seizoen zo stevig vordert is het een levenskunst om het licht niet uit het oog te verliezen. Het licht van de dag niet, dat er ondanks allles ook in herfst- en wintertijd is. En het licht van het goede niet. De bladeren van de herfst en de krimp in de kerk, het donkere van het leven en de drukte van alle dag stuwen zo soms op tot een ondoorzichtige brij. Het leven is gebaat bij ruimte waar het licht kan komen. Dat de dag niet te vol is met al wat we doen, maar dat er aandacht blijft voor wat van belang is om het vol te houden in tijden van krimp en donkerte en twijfel. Ruimte die zich vormt door aandacht en overgave, door rust en mildheid, meeleven en gedrevenheid. Ruimte die zich vormt in geloof. Opdat wij weten dat wij er vandaan komen, van dat licht. En dat het licht er is voor ons en iedereen. En dat er te midden van het alledaagse leven en geloven ruimte is waar het licht kan komen.

Missionair theoloog Henk Olde vijftig jaar in het ambt pagina 17

Het zal er geen nacht meer zijn en het licht van een lamp of het licht van de zon hebben ze niet nodig, want God, de Heer, zal hun licht zijn.

Informatie van het Kerkelijk Bureau Colofon Gaandeweg pagina 18

Margo Jonker, predikant Oosterkerkgemeente

Kerkdiensten voor de komende twee maanden pagina 20, 21 en 22

Openbaring 22 vers 5

3


Ze staat me al op te wachten in de hal van verzorgingshuis De Kievitsbloem in ZwolleZuid. Wil Treep is kerkelijk werker van de Adventskerk met als opdracht het pastoraat onder ouderen in onder andere De Kievitsbloem. Op 1 november aanstaande gaat zij met pensioen. In de loop van de voorbije jaren is Wil Treep vergroeid geraakt met dit huis. Dat voelt zij niet alleen zelf, ook personeel en bewoners ervaren dat zo. “Wie verzorgt nu dit jaar het kerstfeest,” vraagt een bezorgd personeelslid. Wil Treep: vergroeid geraakt met De Kievitsbloem.

Kerkelijk werker Wil Treep met pensioen

AANDACHT VOOR

“Je leert van ouderen hoe je ‘nader tot God’ komt”

4

Wil Treep vertelt dat ze al vanaf 1984 bij De Kievitsbloem betrokken is. Aanvankelijk als ouderling/stagiaire, later als kerkelijk werker specifiek in het verzorgingshuis. De pastorale zorg typeert zij als ‘een eindje meelopen tot aan de laatste grens’. Gewoon ‘er zijn’ is heel belangrijk. Veel van het werk gebeurt onvoorzien: “Je wandelt het huis binnen, een mevrouw spreekt je aan. Een personeelslid vraagt of ik even bij een meneer langs wil gaan die met een pastor wil praten… Het personeel weet hier goed mee om te gaan.” Ze vindt het een mooie gedachte dat de Adventskerk op deze manier zichtbaar aanwezig is. “Ik hoop dat na mijn vertrek het pastoraat herkenbaar aanwezig blijft. Ook de (oecumenische) kerkdiensten op de derde vrijdagmiddag van de maand zijn goed voor de herkenbaarheid van de kerk, het is ook goed voor de bewoners.”

Samen op weg In 1982 is de Adventskerk in gebruik genomen en bood ze onderdak aan Hervormden en Gereformeerden. Vanaf 1985 gingen beide kerken samen verder als eerste Samen op Weg gemeente in Zwolle. Wil herinnert zich nog de vette kop in de Zwolse Courant in 1993: ‘Eerste kerkelijk werkers in de Hervormde Kerk’. De kerkelijke werkers in Zuid waren toen nog in dienst van de Hervormde Gemeente. Wil vertelt hoe zij en haar collega’s in de auto met de vlag uit het dak naar het Kerkelijk Bureau werden gebracht om de aanstellingsbrief te tekenen. Het elan dat hieruit spreekt had alles te maken met de wijk in opbouw die Zwolle-Zuid toen was.

Een nieuwe wijk geeft mogelijkheden. En de functie kerkelijk werker, naast de predikant, was daar een uiting van. Bij de verdeling van de taken was uitdrukkelijk geregeld dat de pastorale zorg voor De Kievitsbloem in handen van een kerkelijk werker werd gelegd. Wil constateert met vreugde dat de positie van de kerkelijk werker, die hbo is opgeleid, binnen de Protestantse Kerk verbetert.

Meegegroeid Ze kijkt terug op haar werk ‘met voldoening en dankbaarheid’. “Ik ben er gaandeweg ingegroeid, meegegroeid eigenlijk. Ik wil benaderbaar zijn voor alle mensen en heb ook erg veel rouwdiensten gedaan. Dan kom je in contact met kinderen van de overledene die vervreemd zijn van het geloof. Ik probeer over te brengen wat het geloof voor de ouders betekende. Een goed afscheid is heel belangrijk. Wie mag nou zo maar aanbellen bij iemand en vervolgens een gesprek hebben dat mensen raakt. Mensen verwachten iets van de kerk… zeker ouderen. Hen bijstaan bij ziekte of sterven, dat zijn heel bijzondere momenten van nabijheid. Vertrouwen geven en vertrouwen krijgen… Dat doet je goed.” Wil vertelt dat ze ook vaak in kerkdiensten voorgaat, specifiek in de Zwolse tehuizen. Ze heeft dat preekwerk altijd met plezier gedaan, zegt ze, want: “Ik mag graag wat opzoeken en uitleggen. Verder zag ik het als mijn taak de relatie tussen Kievitsbloem en Adventskerk goed te laten blijven. Momenteel zijn er 22 contactpersonen die het contact op eigen wijze onderhouden.”

Anders kijken Als Wil terugkijkt stelt ze vast dat opleiding en werkpraktijk haar anders hebben leren kijken. “Van ouderen leer je veel, met name hoe je ‘nader tot God’ komt. Soms is er een moment, onverwacht, een groet, een woord, zoals ‘u bent door God gezonden’. Ook het contact met het personeel in de Kievitsbloem heb ik altijd zeer gewaardeerd. “Ik hoor formeel niet bij het huis en het team en toch zeggen mensen dat ze het fijn vinden dat ik er ben namens de kerk.” Al jaren bepleitte Wil de inrichting van een ‘gedachtenisplek’ voor overledenen in de kerk. Een plek waar je een kaars kunt aansteken aan de Paaskaars. “Tot mijn vreugde is het nu zover dat een commissie, waarvan ik deel uitmaak, de gedachtenisplek vorm gaat geven”, zegt ze. “Een kunstenares heeft inmiddels de opdracht aanvaard. Een tastbare herinnering… het doet me goed.”

Twee afscheidsdiensten Haar afscheid begint op vrijdag 21 oktober met een viering in De Kievitsbloem met medewerking van het Kievitsbloemkoor. Op zaterdag 29 oktober van 14.00 tot 17.00 uur is er in de nieuwe zaal van SIO een afscheidsreceptie. Op zondag 30 oktober neemt ze in de dienst van 10.15 uur afscheid in de Adventskerk. Aan deze dienst werkt de cantorij mee, want het thema in beide afscheidsdiensten is ‘De lofzang gaande houden’. “Zingen”, zegt Wil, “is goed voor de ziel, is zalf voor de ziel. Het lied heeft mij gedragen, al die jaren.”


Deelnemers kijken terug op 7+1-cursus

“We voelen ons nu meer verbonden met de kerk” “Je luistert naar elkaar en doet ideeën op.” Tom en Corine Bont volgden de 7+1-cursus van de Adventskerk in Zwolle-Zuid. Dit najaar start daar een 4+1-cursus met hetzelfde concept. Tom en Corine vertellen enthousiast over hun ervaringen met de cursus. “We hebben veel mensen leren kennen, het was een verrijking.” “De cursus ging voor mij met name over het ontmoeten”, vertelt Tom. “Je sprak nu ook mensen met wie je anders niet snel in contact zou komen, dat was leuk.” Het leren kennen van mensen was één van de belangrijkste redenen om aan de cursus mee te doen. Corine: “We waren op zoek naar een kerk en ik merk dat ik het nodig heb om mensen in een kerk te kennen. Dat vind ik belangrijk.”

Maaltijd Ontmoeting was ook een belangrijk onderdeel van de cursus. Elke avond begon bijvoorbeeld met een maaltijd. Daarna introduceerde een spreker een onderwerp dat in groepen verder werd besproken. De 4+1-cursus zal dezelfde opzet hebben, maar in plaats van verschillende sprekers zal er een introductiefilm van ongeveer een kwartier worden gedraaid. Het laatste deel van de cursus wordt op een zaterdag gehouden, waar bibliodrama zal worden gespeeld onder leiding van ds. Wim Hortensius uit de Oosterkerk. Overigens zal die zaterdag een open karakter hebben, bedoeld voor iedereen die graag eens bibliodrama wil meemaken.

De cursus was niet alleen bedoeld voor mensen uit de Adventskerk. Ook de sprekers kwamen uit allerlei kerken. Daarnaast bleken de deelnemers verschillende ideeën te hebben. “Er waren heel wat discussies, bijvoorbeeld over hoe je de Bijbel ziet. De één neemt de Bijbel letterlijk, de ander niet. Het is delicaat. Maar iedereen werd in zijn waarde gelaten. Je komt natuurlijk ook echt aan iets, geloof is belangrijk voor mensen.” “Normaal gesproken bespreek je het geloof niet”, voegt Tom toe. “Met je vrienden discussieer je daar niet zo over.”

Leuk en spannend Toch bleek de cursus anders te zijn dan Tom had verwacht. “Het was leuk en spannend. Maar ik had verwacht dat het meer een basiscursus geloven zou zijn. Wat is de Bijbel en wat staat erin, bijvoorbeeld. Ik dacht dat we op zoek zouden gaan naar de riten in deze kerk.” “Maar mensen uit andere kerken konden ook meedoen natuurlijk,” vult Corine aan. “Het was leuk dat er elke avond gastsprekers uit andere kerken waren. Er was bijvoorbeeld ook een katholieke priester.” Tom: “Er kwamen acht sprekers

die wat vertelden en ook aan de discussies meededen.” Corine merkt ook dat de cursus in het dagelijks leven nog invloed heeft. “We bidden nu aan tafel, dat is een nieuw onderdeel dat vaste vormen aanneemt. En we gaan nu vaker naar de kerk, ik ben er meer mee bezig.” Corine vond de thema-avond over bidden een eye-opener. “Daar heb ik echt wat aan gehad. We hadden het in groepjes over bidden, en iemand had het over bidden op de fiets. ‘Moet je je handen dan niet vouwen?’ ‘Nee joh, dat hoeft niet. Bidden is praten met God.’ Ik merk dat ik nu ook meer bid. Ik ben er wel door geïnspireerd.” “Je luistert naar elkaar en doet ideeën op”, voegt Tom toe. “En aan het einde was er altijd een stiltemoment. Dat is ook wel fijn, om het even te laten bezinken.” Een ander effect van de cursus is dat Tom en Corine zich nu echt deel van de kerk voelen. Dit jaar hebben ze hun drie kinderen laten dopen. “Door de cursus voelden we meer verbondenheid met de kerk. We wilden onze kinderen graag laten dopen in een kerk waar we echt bij horen. Het was een erg feestelijke gebeurtenis. Zo’n cursus is een aanrader voor wie nieuw is of meer mensen in de kerk wil leren kennen.” Neem voor meer informatie over de 4+1cursus contact op met ds. Hans Tissink, tel: (038) 337 44 06, e-mail: [email protected] of met Anneke van der Meulen, tel: (038) 465 25 79, e-mail: [email protected] Opgave uiterlijk 1 november 2011.

Wat houdt je bezig? Het jaarthema van de opendeurdiensten in de Adventskerk is: ‘Wat houdt je bezig?’ Een uitnodigend thema. Dat wat gezegd, gezongen en gespeeld wordt, heeft betrekking op de intensiteit van het leven. Een mens kan geraakt worden

door muziek, een woord, een handeling of door de actualiteit. Maar ook ziekte, pijn en verdriet, kunnen je denken en doen bepalen. De Opendeurdienstcommissie streeft ernaar diversiteit aan te brengen in de liturgie. Verschillende deelnemers be-

palen de vorm en de inhoud. Dit betekent veelkleurigheid in het komende seizoen. Dat begint op zondag 6 november om 19.00 uur. Ds. Iemke Epema is de voorganger, Maaike Gerritsen begeleidt de dienst met vioolmuziek.

Ziekenzalving thema in Adventskerk Ziekenzalving is het thema van twee gemeenteavonden en enkele themadiensten in de Adventskerk. Op woensdagavond 9 november spreekt ds. Margriet van der Kooi-Dijkstra over ziekenzalving vanuit haar

ervaringen als geestelijk verzorger in het Hofpoort Ziekenhuis te Woerden. Aanvang 20.00 uur. Mevrouw Baptiste Tuin van het Dominicanenklooster houdt de inleiding op de tweede gemeenteavond, op woensdag 8 februari 2012. Dan wordt gekeken naar

ziekenzalving vanuit de rooms-katholieke traditie en beleving. In de volgende Gaandeweg komt een artikel over de achtergronden van ziekenzalving door ds. Hans Tissink.

5


Afscheid van de diaconaal predikant Langzaam kwam de afscheidsmiddag op gang. Vanaf het plein druppelden mensen binnen in de Grote of St. Michaelskerk. Familie, vrienden, bekenden, collega’s, voorbijgangers. Er was eten en drinken. De hoge kerk werd een gastvrije huiskamer. Onder de eeuwenoude bogen werd een gitaar uitgepakt. Schitterend geklede dames van de Indonesische gemeente PERKI zongen staande voor het aloude koorhek. Het eerste applaus was aarzelend. Mag dat hier wel? Toen de laatste tonen van het Zwolse strijkorkest Mirecourt waren verklonken, gingen de handen niet meer schuchter op elkaar. De enige feestredenaar was Gégé Callenbach, voorzitter van de Algemene Kerkenraad, mede namens de diaconie. Als een hagenprediker beklom hij een kerkbank en sprak de talrijker wordende aanwezigen toe. Kort, krachtig, gekruid, met humor en hartstocht. En informatief: wat gebeurt er veel in het diaconaat. De Zwolse predikanten gaven de opmaat voor de vesper door alle werken van barmhartigheid te bezingen.

De Michaelscantorij van Toon Hagen zong en we hoorden onder meer pastor Harm Kerdijk, Broedergemeentelid Wim Saro, de Antilliaanse pastor Alfred Arrindell, de zingende Msizi Dube, pastor van een Ghanese kerk. Centraal stond het verhaal van de barmhartige Samaritaan. Daar had dr. Martin Luther King over gepreekt op de dag voor zijn dood in 1968. Hij werd met ere genoemd. Niet verheeld werd dat diaconaal werk eenzamen bereikt én de diaken eenzaam kan maken. Maar zonder Jezus ben je nooit. Nadat ds. Eygenraam hem losliet van zijn taken, toog de diaconaal predikant weer naar de mensen. Veel handen, veel gezichten van toen en nu. Dankbaar aan ieder fietste de emeritus met zijn gezin de avond tegemoet. Dat de nieuwe dag brengt: ‘Vrede voor allen. Voedsel te over. Geen mens meer te veel!’ Lútzen Miedema

DIACONAAL

Een koe voor Kyrgyzstan

6

Dat een koe melk geeft, weten we allemaal. Maar dat een koe bijdraagt aan de integratie van gehandicapte kinderen, is bijzonder. Een gezin met een gehandicapt kind heeft het zwaar in een ontwikkelingsland als Kyrgyzstan, een van de armste landen ter wereld. De ondersteuning door de overheid van gezinnen met kinderen met een beperking is niet te vergelijken met die in Nederland. Ook is de medische zorg voor de allerarmsten minimaal. Daarnaast komt het nog regelmatig voor dat de vader het gezin verlaat, omdat hij zijn vrouw verwijt een gehandicapt kind te hebben gebaard. Wanneer een moeder van zo’n gezin via de stichting ‘Geef een koe’ een koe krijgt, zijn haar gehandicapte kind en zij op vele manieren geholpen. Omdat de melk van de koe vanuit huis wordt verkocht is er aanloop van dorpsbewoners. Daardoor komt de moeder met haar gezin uit haar isolement en kan zij in haar eigen levensonderhoud voorzien. De moeder kan haar gehandicapte kind thuis verzorgen. Door de schenking van een koe aan zo’n gezin stijgt ook het aanzien van dat gezin en kan het gezin in zijn eigen onderhoud voorzien. De dorpsgenoten ervaren dan dat een kind met een handicap wel degelijk deel kan uitmaken van de gemeenschap. Zij staan er nu steeds meer voor open om hun eigen kinderen met het gehandicapte kind te laten spelen. De afspraak die met het gezin wordt gemaakt is dat het eerstgeboren kalf van de koe aan een ander gezin wordt geschonken. Elk volgende kalf mag het gezin zelf houden. De stichting zorgt ervoor dat de koeien niet alleen aan gezinnen met een gehandicapt kind geschonken worden, maar ook aan dagopvangcentra voor kinderen met een beperking. Een koe schenken kost € 600,- maar iedere bijdrage is natuurlijk welkom. Een particulier of een organisatie die doneert voor de aanschaf van een koe mag zelf de naam voor deze koe bedenken.

De diaconie van de Lutherse Kerk in Zwolle heeft voor de komende twee jaar voor dit project gekozen. In de eerste plaats omdat de stichting rechtstreeks contact heeft met de plaatselijke mensen die de betreffende gezinnen bezoeken en de koeien aanschaffen. Er blijft geen geld aan de strijkstok hangen. Daarbij vindt de diaconie het een heel aansprekend en concreet doel, waar een gemeente ook met de kinderen aan kan werken. Rondom dit thema vallen allerlei leuke en interessante activiteiten te bedenken. Het is de bedoeling dat een projectgroep de komende twee jaar de kar gaat trekken. Dat betekent dat deze groep regelmatig de problematiek onder de aandacht van de gemeente brengt via acties en informatie. Omdat de Lutherse Kerk aan de Koestraat staat wil de gemeente ook graag de andere bewoners van de Koestraat bij het project betrekken. De directeur van museum De Fundatie heeft foto’s laten sturen van schilderijen van Jan Voerman waar koeien op staan. Deze worden gebruikt voor de promotiefolder. Tijdens de startzondag op 11 september is het project van start gegaan. Wie meer wil weten over de Stichting ‘Geef een koe’ kan kijken op: www.geefeenkoe.nl

Start gemeenschapskring Hart voor Zuid Vanuit het Diaconaal Platform Zwolle, waar zo goed als alle kerken van Zwolle bij aangesloten zijn, is het initiatief genomen per wijk te starten met gemeenschapskringen met hart voor de wijk. Met de kerken in Zwolle-Zuid wordt op 15 oktober in het winkelcentrum begonnen met een grote actie voor de Voedselbank. De coördinatiegroep heeft daarvoor gekozen vanwege het thema ‘Op water en brood’ van het Michaweekend. Bovendien is het 17 oktober Dag van de Armoede. De bedoeling is uiteindelijk tot ongeveer vijftien gemeenschapskringen te komen. ‘Hart voor Dieze’ was de eerste afgelopen voorjaar, met The Mall van Youth for Christ als kartrekker. Zeker zeven kerken uit de wijk doen mee. Voor vragen aan de coördinator Diaconaal Platform Zwolle Zuid Mink de Vries, e-mail: [email protected]


MIJN VERHAAL

Onder de duizenden Zwollenaren die in het kader van het project ‘De 10 mooiste Bijbelverhalen van Zwolle’ hebben aangegeven welk verhaal hun het meest aanspreekt, zijn ook lezers van Gaandeweg. Greet en Kees Kloosterman bijvoorbeeld, leden van de Sionskerkgemeente. In deze wijkgemeente wil ds. H. Evers iedere maand één van de beste verhalen met de gemeente behandelen; ze is daar op de Startzondag mee begonnen. De Bijbelverhalen krijgen een praktische invulling voor de jeugd, in de vorm van aangepaste opdrachten in de kinderdienst. Er kan een lied worden geleerd dat verband houdt met een Bijbelverhaal en er wordt nagedacht over mogelijkheden om naar aanleiding van één van de mooiste verhalen een dramastuk te maken. Het is op dit moment nog niet duidelijk of er ook in overleg en samenwerking met de (basis)scholen aandacht aan de 10 mooiste verhalen gegeven kan worden. Greet en Kees vertellen wat hun favoriete Bijbelverhaal is en waarom.

“Wij doen ons best en God doet de rest” “Wij zijn ons levenlang al vertrouwd gemaakt met de Bijbelse verhalen. Onze ouders waren nog van het stempel: beginnen bij Genesis 1 vers 1 en eindigen met Openbaring 22 vers 21. Dus werd er iedere dag een hoofdstuk gelezen en wij als kinderen keken stiekem of het lang of kort zou zijn. De geslachtsregisters waren het ergst, mijn moeder struikelde over al die moeilijke namen. Maar er zijn ook verhalen die erom vragen steeds weer gelezen te worden. Het allermooist vinden wij de geschiedenis van Nehemia. Nehemia had het helemaal gemaakt in het leven: hij had een topbaan aan het hof, stond in aanzien bij de koning, hij was rijk (te lezen in Nehemia 5 vanaf vers 14). Hij wist ook goed wat er in de wereld gebeurde en in dat alles liet hij zich leiden door zijn God. Nehemia wist koning Artaxerxes voor zijn plannen te winnen, om de muren van Jeruzalem, de stad van God, te herbouwen. Hij ging met veel overleg en inzicht aan het werk en wapende zich tegen de boze plannen van Sanballat, Gesem en Tobia. Die vonden een hoogtepunt in een uitnodiging voor een topoverleg, waarbij dan Nehemia vermoord zou worden. Het antwoord van Nehemia vinden we meesterlijk: Nehemia 6 vers 3. Of, zoals een predikant dat verwoordde: ‘Wij hebben geen tijd. Wij zijn een groot werk aan het doen. De groeten aan Sanballat en de rest.’ Omdat die preek ons zo aansprak, is dat ook meteen de verklaring waarom wij dit zo’n mooi Bijbelverhaal vinden. Volop in de praktijk van het dagelijks leven en wel de juiste focus houden. Uiteindelijk lukt de herbouw van de muren van Jeruzalem en in hoofdstuk 9 lezen we dat de Israëlieten boete doen en het verbond met hun Heer vernieuwen. Daarin vinden wij ons motto: Kennis en kunde, arbeid en vermogen mogen we inzetten voor de bouw van Gods Koninkrijk. Wij doen ons best en God doet de rest.”

Jona op tiende plaats In totaal 5330 Zwollenaren hebben een stem uitgebracht op hun favoriete Bijbelverhaal. Uit al die voorkeuren heeft de projectgroep van ‘De 10 mooiste Bijbelverhalen van Zwolle’ een top tien samengesteld. Maandelijks wordt een verhaal van deze ranglijst ‘onthuld’, te beginnen bij nummer 10. Dat is het verhaal van Jona. Deze maand, oktober, wordt bekend gemaakt welk verhaal op de negende plaats staat. De tien mooiste verhalen komen voor in de lijst van dertig Bijbelverhalen die het vaakst als favoriet zijn genoemd. Dat zijn (in willekeurige volgorde): de tien geboden, de kruisiging en opstanding van Jezus, Openbaringen, de geboorte van Jezus, Ruth, Jezus die de kinderen tot zich laat komen, Daniël

en koning Nebukadnessar, de ark van Noach, Adam en Eva in het paradijs, Simson, David tegen Goliath, de Samaritaanse vrouw, Mozes in het biezen mandje, Jona, Jozef en zijn broers, de opwekking van de dochter van Jaïrus, Jezus loopt op het meer, Gideon, de verloren zoon, Job en het lijden, de bruiloft in Kana, de goede herder, de barmhartige Samaritaan, de doortocht door de Schelfzee, de tien plagen, de wonderbare spijziging, Daniël in de leeuwenkuil, koningin Esther, de schepping van hemel en aarde en ‘wie zonder zonde is’. Op www.de10mooistebijbelverhalenvanzwolle.nl is het verloop van het project te volgen en informatie te vinden over de activiteiten die daaruit voortvloeien. 7


Musicalgroep Oosterkerk gestart met ‘Maria’ Ergens in een dorp komt een reizend theatergezelschap langs. Ze besluiten samen met de dorpsbewoners het levensverhaal van Maria tot leven te laten komen. Zo is afwisselend het leven van Maria te zien en het werkelijke leven van de dorpelingen. Soms is het net of de dorpelingen zelf met Maria meelopen, waardoor haar vragen ook hun vragen de nieuwe musical die komend jaar worden. Haar antwoorden worden ook op de planken wordt gebracht door de hun antwoorden. Musicalgroep Oosterkerk. Deze prachDat is kort samengevat de opzet van

tige musical is geschreven en gecomponeerd door het duo Gerard van Midden en Gerard van Amstel. De spelers variëren in leeftijd van 16 tot 60 jaar. Wie zin heeft in zingen, ontspanning en spel kan vrijblijvend komen kijken. De Musicalgroep repeteert op woensdagavond van 20.00 uur tot 22.00 uur in de Oosterkerk. Meer informatie? Bel Ria van der Meulen (038) 422 1372 of Frits Slothouber 06-16768272.

AANDACHT VOOR

Bouwen aan je relatie

8

Voor paren die willen nadenken over wat er goed gaat in hun relatie en wat er beter kan zijn de avonden rond het thema ‘Geloven in liefde – bouwen aan je relatie’. Deze worden gehouden op de zondagen 9 oktober, 20 november, 22 januari en 18 maart in het Domincanenklooster van 19.30 tot 22.00 uur. De begeleiding berust bij pastor Corinne van Nistelrooij (Dominicanenkerk) en dominee Andries den Besten (Jeruzalemkerk). Elke avond wordt geopend met een liturgisch moment in de kerk. Na een korte gezamenlijke toelichting gaan deelnemers aan de hand van vragen twee aan twee in gesprek op een stille plek in het klooster. Ter afsluiting is er een gezamenlijk drankje.

Tafelgesprekken in Oosterkerk Over de beleving, de inhoud en aspecten van ‘het Heilig Avondmaal’ gaan drie avonden in de Oosterkerk. Gemeenteleden gaan daarover met elkaar in gesprek. Dr. Dirk van Keulen, theoloog, woonachtig in Stadshagen,

zal mede de gesprekken begeleiden. De avonden zijn op donderdag 3 november, dinsdag 15 november en donderdag 8 december en beginnen om 20.00 uur. In de protestantse traditie hebben mensen wel eens moeite gehad met het vieren

van het Avondmaal. Hoe komt dat? Sommigen vinden een Avondmaalsviering altijd heel beladen, anderen beleven er helemaal niets aan. Ook zijn er verscheidene vormen te bedenken waarin de viering kan plaats vinden.

Anders in de kerk Drie jaar geleden werden in de Oosterkerk twee informatieavonden gehouden rond het thema ‘Kerk en homoseksualiteit’, één voor jongeren, één voor ouders/ouderen. Daaruit zijn ontmoetingsavonden voortgekomen die zijn gehouden in het gebouw van het COC. Ook dit jaar wordt weer een bijeenkomst georganiseerd om van gedachten te wisselen over een thema dat te maken heeft met geloof, kerk en homoseksualiteit. De bijeenkomst vindt dit keer plaats in de Oosterkerk op donderdag 17 november om 20.00 uur. Inlichtingen bij ds.Wim Hortensius, tel: (038) 452 46 60, e-mail: [email protected]

God op zoek naar mensen In de Bijbel staan veel verhalen waarin God op zoek is naar mensen en waarin mensen verbinding zoeken met God. Het voortdurend terugkomen van dit zoeken geeft al aan dat het geen vanzelfsprekend gegeven is. Vier avonden om die weg te verkennen en op weg te gaan, met hoofd, hart en handen worden

gehouden in het Dominicanenklooster, van 20.00 tot 22.00 uur. De data zijn de dinsdagen 8, 22 en 29 november en 6 december. De begeleiding is in handen van ds. Iemke Epema en pastor Anneke Grunder o.p. De kosten bedragen €2,- per bijeenkomst.

Opgave bij ds. Iemke Epema, tel: (038) 454 23 66, [email protected] Deelnemers horen Bijbelverhalen en kijken naar de beelden daarbij van Marc Chagall. De thema’s in de verhalen, trouw (Noach), vertrouwen (Abraham), wegwijzers (Mozes) en overgave (Jezus) worden verbonden met de eigen levensweg.

Boeiend seizoen Gespreksgroep 50+ De Gespreksgroep 50+ die bijeenkomt in de Oosterkerk, presenteert het programma voor het seizoen 2011/2012. De bijeenkomsten beginnen om 10.00 uur. De kosten bedragen € 3.50 euro, inclusief koffie en thee. Op 19 oktober wordt het seizoen geopend met een lezing over de Hanzesteden door mevrouw S. van Nimwegen. Op 16 november spreekt mevrouw Greetje Witte-Rang over het thema: ‘Naar een eerlijke en groene economie’. Mevrouw Witte-Rang is vele jaren betrokken geweest bij gesprekken over geloof en economie in de kerken en is actief bij Platform Duurzame en Solidaire Economie. Zij is lid van de Lutherse Gemeente Zwolle. De eerste bijeenkomst van de Gespreksgroep in 2012 is op 18 januari. Dan spreekt prof. Doeke Post over de toekomst van de gezondheidszorg. Meer informatie bij: Tineke Diekema, tel: (038) 453 57 33, e-mail: [email protected]


Breed aanbod in de Open Kring In de Open Kring is het seizoen 2011-2012 van start gegaan met een breed aanbod aan activiteiten. Zo zijn er diverse gespreksgroepen, onder meer voor ouderen, ouders van jonge kinderen én ouders van pubers. Mensen die belangstelling hebben voor oude, klassieke vragen (zoals Wat is mijn diepste troost? Bestaat er een hel?) maar ook voor vragen uit onze tijd (Bestaat God? Is hij dezelfde als Allah?), kunnen terecht bij de gespreksgroep waar aan de hand van het boekje ‘De Doornse Catechismus’, gezocht wordt naar nieuwe, hedendaagse antwoorden. Dit boekje is geschreven door een aantal predikanten van Op Goed Gerucht, een platform voor moderne theologie binnen de Protestantse Kerk in Nederland.

Geloven of twijfelen ‘Tussen twijfel en inspiratie’ is de noemer waaronder mensen uitgenodigd worden hun verhaal te delen over hun manier van geloven of twijfelen. Veel leden van de Open Kring bezoeken niet of nauwelijks de kerkdiensten. Waar halen zij hun inspiratie vandaan? Wat zijn hun vragen en twijfels?

Film Ook wordt er het komend seizoen weer een aantal filmavonden georganiseerd, met onder andere de film ‘Des Hommes et des Dieux’ over de waargebeurde geschiedenis van acht broeders die lid zijn van de orde van Cisterciënzers en leven in het Altlasgebergte in Algerije. Regeringstroepen en rebellen staan elkaar midden jaren negentig naar het leven en sluiten de monniken steeds verder in. Ze krijgen herhaalde waarschuwingen te vertrekken. Maar voor de monniken is dat een dilemma; ze hebben een gelofte afgelegd toen ze het klooster betrokken en ze willen de plaatselijke bevolking die geen uitwijkmogelijkheid heeft, niet in de steek laten.

Op reis De Open Kring gaat ook weer op reis. Allereerst staat de reis ‘In de voetsporen van Hildegard van Bingen’ op het programma. Letterlijk in haar voetsporen wordt gewandeld in Duitsland langs de Rijn. Naast de wandelingen wordt er uiteraard ook veel aandacht besteed aan het werk van Hildegard van Bingen, zoals de miniaturen die zij maakte bij haar geschriften. Tweede reisdoel is de Priorij Emmaus te Maarssen. Voor de vijfde keer zal een groep uit de Open Kring te gast zijn bij de zusters van de orde van de Kanunnikessen van het Heilig Graf. Een klooster is een plaats om tot rust te komen en om inspiratie op te doen. Meegaan in het ritme van de getijden geeft structuur aan de dag. Zo is het klooster een ideale omgeving om te praten over de eigen weg in het geloof.

Cursus mediteren in Adventskerk

Geloofsgesprekken Engelen in na de maaltijd beeld en woord

Soms ben je onrustig. Druk in je hoofd. Er is zoveel dat je aandacht vraagt en je hebt het gevoel geleefd te worden. Je wilt het anders: meer bewust stilstaan bij wat er gebeurt in je leven. Tijd nemen voor rust en genieten. Je wilt ook dichter bij God komen, en daardoor dichter bij jezelf. Een mogelijkheid om dit alles vorm te geven is meditatie. Om meditatie te leren en te oefenen wordt op vier woensdagavonden in de Adventskerk een cursus gehouden, die uitgaat van de christelijke traditie in de meditatie. Ds. Henk Ottevanger leidt de cursus, die plaatsvindt op 16, 23 en 30 november en 7 december. Maximaal 15 personen kunnen meedoen. Wie zich opgeeft doet in principe vier keer mee, want alles hangt met elkaar samen. De bijeenkomsten beginnen om 20.00 uur, de kosten bedragen € 2,- per keer voor koffie en thee. Voor informatie en opgave: ds. Henk Ottevanger, tel.(038) 460 06 59, e-mail: [email protected] Opgeven is ook mogelijke via [email protected]

In de Adventskerk wordt op vier avonden een gezamenlijke warme maaltijd gehouden, met aansluitend een korte inleiding en een gesprek over een thema. Dat kan in ook in groepjes. Aan het eind is er een gezamenlijke afsluiting. De bijeenkomsten zijn op de woensdagavonden 16 november, 14 december, 11 januari en 15 februari van 18.30 tot 21.30 uur. Er wordt van de deelnemers een financiële bijdrage gevraagd van € 5,00 voor de maaltijd, koffie en thee. Ds. Hans Tissink leidt de avonden. Informatie is verkrijgbaar bij ds. Hans Tissink, tel: (038) 337 44 06, e-mail [email protected] of bij Anneke van der Meulen, tel: (038) 465 25 79, e-mail: [email protected] Opgave: uiterlijk 15 oktober via: [email protected]

Op woensdag 7 december om 14.30 uur verzorgt Peter den Hengst in de Adventskerk een presentatie over engelen in de beeldende kunst. Door de eeuwen heen hebben mensen engelen verbeeld. Peter den Hengst laat verschillende engelen voorbij komen: mannelijke en vrouwelijke en met eigenschappen van beide. Engelen als (post)bodes, gezanten en verkondigers. En ook kerkhofengelen en begeleiders van zielen van gestorvenen. Engelen als vechters tegen de duivel of als beschermengelen. Emeritus-predikant Peter den Hengst is lid van de vereniging van beeldende kunstenaars Het Palet, Zwolle. Daarnaast houdt hij zich al jarenlang intensief bezig met de beeldtaal van de christelijke kunst. De kosten voor deze middag bedragen € 2,- voor koffie en thee. Opgave is niet nodig.

Droom en werkelijkheid bij Marc Chagall Voor iedereen die belangstelling heeft vertelt Ds. Wim Hortensius van de Oosterkerkgemeente over zijn studieverlof dat gewijd was aan Marc Chagall. Op donderdag 10 november in de Oosterkerk om 20.00 uur. 9


“Het is heel waardevol dat je dingen niet uit hoeft te leggen. Je vindt herkenning: de lotgenoten die je ontmoet, hebben aan een half woord genoeg.” Rietje van Voorst is nog steeds blij dat ze na het plotselinge overlijden van haar man Frank – tien jaar geleden alweer – de themadag voor lotgenoten bezocht. Drie jaar later voelde ze zich sterk genoeg om zitting te nemen in de werkgroep die de jaarlijkse ontmoetingsdag organiseert, de Oecumenische werkgroep ‘Verliezen verwerken’ Salland/Noord-West Overijssel. “Drie van de vijf werkgroepleden hebben het verlies van hun partner aan den lijve ondervonden”, vertelt Rietje. “Wij zijn dus ook lotgenoten die weten wat de deelnemers aan de themadag doormaken. Maar we bieden ook perspectief. Kijk naar ons, naar waar wij nu weer zijn… De factor tijd is in zo’n rouwproces van wezenlijk belang.” Een van de kunstzinnige werkstukken waarmee Ted van Tol het verwerken van verlies vorm heeft gegeven.

Themadag voor mensen van wie de partner is overleden

PERSPECTIEF

“Lotgenoten hebben aan half woord genoeg”

10

Op zaterdag 26 november is er weer een themadag voor mensen van wie de partner is overleden. Pastor Marinus van den Berg, die talloze publicaties over rouwverwerking op zijn naam heeft staan, houdt de inleiding over ‘Speuren naar sporen van troost’. Er is gelegenheid vragen te stellen, er wordt gezamenlijk geluncht en in groepjes verder gepraat. Wie liever (nog) niet wil praten, kan meedoen aan verschillende creatieve workshops. Kunstenaar Ted van Tol heeft het thema eveneens creatief verbeeld, zijn dochter Nina bespeelt de harp. “Tijdens de muziek, de momenten van stilte en de rituelen van deze dag, komen de deelnemers bij hun eigen emoties”, weet Rietje, die zelf ook een kaarsje aansteekt. “Op zo’n moment staat degene die je mist weer helemaal centraal.”

Zowel de werkgroep zelf als de themadagen zijn nadrukkelijk oecumenisch. Deelnemers van protestantse, rooms-katholieke, maar ook niet-kerkelijke huize mogen zich welkom weten. Geloof speelt in principe geen rol op de themadag, maar kan in de vragen aan de inleider en de groepsgesprekken wel aan de orde komen. Ook de financiering van het werk komt van verschillende kanten, bijvoorbeeld uit opbrengsten van kerkcollecten. Janneke Dijkhof van ProMO (Protestants Maatschappelijk Activeringswerk Overijssel) van de PKN ondersteunt de werkgroep. De ontmoetingsdag wordt al meer dan vijftien jaar georganiseerd en trekt doorgaans vijftig tot zestig deelnemers. Behalve vorig

NBG-werkgroep Zwolle/Windesheim bereidt najaarscampagne voor

“Wereld met woord van God in contact brengen” Waarom ze zich inzetten voor het Nederlands Bijbelgenootschap? De leden van de NBG-werkgroep Zwolle/Windesheim hoeven daar niet lang over na te denken. “Het is onze opdracht om de hele wereld met het woord van God in contact te brengen. Om de Bijbel dichter bij de mensen te brengen en toegankelijk te maken, welke gaven zij ook hebben. Daar werken wij graag aan mee.” We praten met vier leden van de werkgroep, Annemarie Prins, Ali van Dijk, Dientha van Munster en Jannie de Boer, die uit verschillende kerken van Zwolle afkomstig zijn. Naast hen telt de werkgroep nog drie leden, onder wie ook iemand van het Leger des Heils. Het NBG is duidelijk interkerkelijk en werkt bovendien wereldwijd. Dit jaar bijvoorbeeld met een project voor drie landen in West-Afrika, Togo, Benin en Burkina Faso. “De Bijbel moet in zoveel mogelijk talen vertaald, in zoveel mogelijk landen verspreid en door zoveel mogelijk mensen gebruikt worden, dat is de missie van het Bijbelgenootschap”, zeggen de werkgroepleden. En daar staan zij helemaal achter.

Wijs met de Bijbel Aanleiding tot het gesprek is de jaarlijkse campagne van het NBG, die ook voor dit najaar weer in voorbereiding is. Naast het project voor Afrika organiseert de werkgroep diverse activiteiten, zoals de Bijbelzondag op 30 oktober en de Bijbelquiz op

7 november. ‘Wijs met de Bijbel’, is het thema van de campagne; de vele wijze lessen die de Bijbel biedt staan centraal. Zo geeft het NBG een boekje uit met 25 selecties uit de ‘Wijze woorden van Jezus’. Het boekje behoort tot het aantrekkelijke promotiemateriaal, dat door de landelijke organisatie beschikbaar wordt gesteld en waar de plaatselijke werkgroepen dankbaar gebruik van maken. Doel van de promotie is, zoveel mogelijk sympathisanten te vinden die bereid zijn liefst maandelijks een bedrag aan het NBG te doneren. “Voor vijf euro kun je maandelijks iemand in de wereld een Bijbel geven”, laten de werkgroepleden weten. Op Bijbelzondag kunnen heel veel kerkgangers een bijdrage leveren: dan wordt in tal van kerken voor het NBG gecollecteerd. Maar ook in Nederland kunnen veel mensen dankzij het NBG op hun eigen niveau de Bijbel leren kennen. Peuters en kleuters hebben hun prentenbijbels, tieners hun jongerenbijbel en predikanten hun kanselbijbel. Wie de diepte in wil neemt de NBV Studiebijbel en voor wie die Nieuwe Bijbelvertaling toch nog moeilijk te begrijpen is, verschijnt in 2014 de Bijbel in Gewone Taal. “Daarin worden begrippen die voor ons heel vertrouwd zijn, zoals barmhartigheid en goedertierenheid, in heel gewone Nederlandse woorden omschreven”, lichten de werkgroepleden toe. “Het is heel knap om dat heel simpel te zeggen, zoals de vertalers dat doen.”

”


jaar, toen er onvoldoende aanmeldingen kwamen om de dag überhaupt te laten doorgaan. “Dat hebben we als werkgroep echt als een gemis ervaren”, herinnert Rietje zich. “Er is een periode geweest dat internet het lotgenotencontact wat overnam, maar toch blijkt er nog steeds een hele categorie mensen te zijn die behoefte heeft aan persoonlijk contact.” Bovendien biedt de werkgroep desgewenst nazorg aan de deelnemers van de ontmoetingsdag. “Wie daar behoefte aan heeft, kan ons altijd bellen.”

Column

Ook mannen Als deelnemers zich aanmelden, wordt hen gevraagd hoe oud ze zijn, hoe lang ze alleen zijn en of ze nog thuiswonende kinderen hebben. Die gegevens zijn van belang voor de samenstelling van de groepen lotgenoten die onderling in gesprek gaan. “We proberen mensen die in dezelfde levensfase zitten, bij elkaar te brengen”, aldus Rietje. Ze merkt op dat vrouwen op de ontmoetingsdag in de meerderheid zijn, maar dat ook mannen zich aanmelden. “Die zijn lastiger over de drempel te krijgen; ze stellen meer vragen vooraf. Of het niet erg emotioneel is en of er meer mannen zijn. Mannen rouwen anders. Zij komen toch op een andere manier bij hun gevoel dan vrouwen. Maar de mannen die wel de stap waagden zijn daar achteraf blij mee. Dit is heel waardevol, krijgen wij dan als reactie, dit hadden we niet willen missen.”

Programma De themadag ‘Speuren naar sporen van troost’ vindt plaats op zaterdag 26 november in De Hoofdhof, Kerkweg 26 in Berkum. Vanaf 10.00 uur is de ontvangst het koffie, om 10.30 begint het programma met de inleiding door pastor Marinus van den Berg. Tussen 12.30 en 13.30 uur is de lunch, daarna zijn er gespreksgroepen en workshops. Om 15.50 uur wordt de dag afgesloten. Voor koffie, thee en lunch wordt een bijdrage gevraagd van € 15,-. Voor meer informatie en aanmelden kan men contact opnemen met: Rietje van Voorst, tel: (038) 454 74 74 of Rita Kruizinga, tel: (0572) 356 67 51.

Met de tijd mee Op de website van het NBG, www.bijbelgenootschap.nl is alles te vinden over de activiteiten en de manieren om het NBG te steunen. Ook over het materiaal dat het genootschap beschikbaar stelt, bijvoorbeeld voor jeugddiensten en zondagsscholen, is daarop te vinden. Behalve via internet communiceert het Bijbelgenootschap ook via de sociale media, zoals Twitter en Hyves. De werkgroep is het daar mee eens. “Om het woord van God en de eeuwenoude Bijbel onder zoveel mogelijk mensen bekend te maken, gaan we helemaal met onze tijd mee.” Aanmelden als donateur of als deelnemer aan de Bijbelquiz op 7 november in Het Refter van het Dominicanenklooster kan bij Annemarie Prins, secretariaat NBG Zwolle, e-mail: [email protected] De foto is vorig jaar november gemaakt tijdens de Bijbelquiz in Het Refter.

Muren Ons buurjongetje kreeg vroeger altijd dezelfde straf als hij iets had gedaan dat zijn ouders niet zinde. Hij moest dan steevast een tijdje binnen de omheining van de tuin blijven. Waarschijnlijk had hij liever een corrigerende tik op z’n billen gekregen, want het was geen pretje: alleen maar van een afstandje mogen toekijken, terwijl je vriendjes in de buurt aan het voetballen zijn. Alleen als er een gevaarlijke hond op de andere jongens afrende, was de gevangene in het voordeel. Dan bood het hek hem bescherming. Zo hebben alle muren twee kanten. Enerzijds sluiten ze buiten, anderzijds sluiten ze op. Als bedreigingen van buiten komen, voel je je veilig binnen de muren, aan de andere kant biedt juist het buiten de muren zijn voordelen: vrijheid, ruimte om te gaan en staan waar je wilt. Ook de wereldgeschiedenis heeft haar muren opgeleverd. De Chinese muur, bijvoorbeeld, was bedoeld om indringers buiten te houden en dat gold ook voor de Berlijnse muur. Volgens het regime in de DDR tenminste, de rest van de wereld beschouwde deze muur juist als het middel om de Oost-Duitsers binnen te houden. Al werd dat streven ook op alle mogelijke manieren ondergraven en kon die muur uiteindelijk worden afgebroken. In elk geval fysiek. Zo worden muren vaker door tijd of techniek achterhaald. Buskruit en expansiedrift maakten stadsmuren overbodig, een karwei dat door de uitvinding van de lucht- en ruimtevaart helemaal werd afgemaakt. En het antwoord op die bedreiging, in de vorm van luchtafweergeschut en ruimteschilden, is ook alweer uit de tijd. Tegen indringers die bereid zijn zichzelf op te offeren is niets bestand. Zo heeft ook de kerk haar muren met twee kanten. Wie buiten loopt kan er enorm tegenop kijken, terwijl de lust om naar binnen te gaan vergaat. Daar ben je toch al je uitzicht kwijt! Maar binnen de muren ontlenen wij juist zekerheid aan onze veilige, knusse saamhorigheid. Als het even kan bouwen we zelfs extra muurtjes, omdat er ook binnen de omheining ‘anderen’ blijken te zijn. En anderen zijn eng… Het wordt tijd dat er ramen en deuren komen in onze muren. Ramen die als etalage kunnen dienen en waardoor we zelf naar buiten kunnen kijken. En deuren om wijd open te zetten: voor iedereen die benieuwd is naar wat zich binnen afspeelt én voor iedereen die naar buiten durft. Gery Bruins

11


PGZ werkt samen met Niek van der Sprong Culturele Producties aan bredere inzet Grote Kerk

DESGEVRAAGD

“Het is een eer en een voorrecht hier mijn bijdrage aan te mogen leveren”

12

De Protestantse Gemeente Zwolle wil de Grote of St. Michaëlskerk breder inzetten voor niet-kerkelijke activiteiten. Niet alleen omdat de centraal gelegen en historisch belangrijke kerk ook in figuurlijke zin haar plaats in het hart van de Zwolse samenleving verdient, maar ook om het onderhoud van het monumentale gebouw te kunnen blijven bekostigen. Om meer gebruikers van buiten te trekken, moet de Grote Kerk als locatie voor grote evenementen ‘in de markt worden gezet’. Omdat zij daarvoor niet zelf de nodige deskundigheid bezitten, hebben de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters van de PGZ professionele hulp ingeroepen; ze zijn een partnerschap overeengekomen met Niek van der Sprong Culturele Producties. Gaandeweg vroeg Niek van der Sprong naar zijn motieven. De PGZ onderstreept overigens dat het kerkelijk gebruik van de Grote Kerk geen wijzigingen ondergaat als gevolg van het partnerschap. Op zondagen en christelijke feestdagen en in het kader van bijzondere activiteiten blijft de PGZ erediensten, vieringen en andere activiteiten in de Grote Kerk organiseren. Niet-kerkelijk gebonden activiteiten van derden mogen daarom niet op gespannen voet staan met het religieus gebruik en de identiteit van het kerkgebouw. De netto opbrengsten van het niet-kerkelijk gebruik van de Grote Kerk zullen geheel ten goede komen aan de instandhouding van het gebouw en toevloeien aan de stichting die het monument beheert. Wat houden de taken die je op je genomen hebt in? NvdS: “De komende twee jaar ga ik onderzoeken of de niet-kerkelijke activiteiten in de Grote Kerk kunnen toenemen, zonder dat de kerkelijke en historische waarde van het gebouw daaronder lijden. Ik probeer op korte termijn nieuwe activiteiten binnen te halen en initiatieven te ontwikkelen en bekijk ook wat er nodig is om de kerk op langere termijn interessant te maken voor grotere evenementen. Daarnaast ben ik sinds 1 september het coördinatiepunt voor het niet-kerkelijk gebonden gebruik van de Grote Kerk. Het Refter, eveneens in het centrum van Zwolle gelegen, kan daarbij eventueel ook worden ingezet.” Waarom is deze taak juist aan jou toevertrouwd? NvdS: “Ik ben lid geweest van de Commissie Toekomst Grote Kerk en Refter, onder leiding van John Berends. In opdracht van de PGZ heeft deze commissie onderzoek verricht en op basis daarvan eind vorig jaar het rapport ‘De deuren gaan open’ uitgebracht. Een van de aanbevelingen was, iemand vrij te maken om het vervolgonderzoek uit te voeren en de marketing voor de Grote Kerk op zich te nemen. Dat zou geen vrijwilliger moeten zijn, maar een professional. Kennelijk hadden de kerkrentmeesters vertrouwen in mijn ervaring, onder meer opgedaan bij de organisatie van evenementen in de Broerenkerk.” Hoe verhoudt een zakelijk begrip als marketing zich tot het gebruik van een kerkgebouw? NvdS: “Marketing is kort gezegd de manier waarop je een pro-

duct aan de man brengt en dat kan ieder product zijn dat je maar bedenkt. Ook het gebruik van een kerkgebouw is een product dat verkocht moet worden aan bijvoorbeeld organisaties en bedrijven. Maar daar zijn geen standaardmanieren voor, omdat dit een heel bijzonder gebouw is. Er zijn voorwaarden verbonden aan het gebruik en die bepalen mede hoe je dat in de markt zet. Onderdeel van het marketingtraject is ook de optimalisering van het imago van de Grote Kerk. Die kerk is ‘the place to be’ voor geloof en bezinning in de brede zin van het woord en tegelijkertijd het middelpunt van de stad, letterlijk én figuurlijk. Dat middelpunt moet constant bruisen van het leven, daar moet je de deuren voor openzetten. Maar dan wel met steeds de historische en kerkelijke missie in het achterhoofd.” Heb je ervaring met het vermarkten van kerken en steek je je licht op in andere steden met historische kerkgebouwen? NvdS: “Ik heb wel ervaring met het organiseren van evenementen in een kerk, zo heb ik vooral in de Broerenkerk festivals en concerten op touw gezet. Maar het in de markt zetten van een kerkgebouw dat nog in gebruik is, is nieuw voor mij. Sinds ik deze opdracht heb is mijn belangstelling voor historische kerkgebouwen zeker toegenomen en bekijk ik ze met andere ogen. In andere steden heb ik mooie voorbeelden gezien van kerken die geschikt zijn gemaakt voor meer dan uitsluitend kerkelijk gebruik.” Wat zijn de sterke en zwakke punten van de Zwolse Grote Kerk? NvdS: “Sterke punten zijn vooral de centrale ligging, centraler in de stad kan niet, en de bekendheid van de Grote Kerk. Iedereen in Zwolle weet de kerk te vinden. Dat er weinig parkeerruimte in de directe omgeving is, hoeft overigens geen nadeel te zijn, dat kan bij een locatie in het hart van de stad niet anders. Zwak punt is naar mijn smaak wel, dat de faciliteiten in de kerk heel beperkt zijn, zeker voor grotere gezelschappen. Een fatsoenlijke garderobe is er niet, evenmin als sanitaire voorzieningen. Daar komt bij dat deze kerk, afgezien van het orgel, weinig echt bijzondere elementen heeft. Er is niets specifieks waarvoor mensen deze kerk bezoeken, geen bijzondere ramen of bijzondere graven. Misschien kan het monument voor Joan Derk van de Capellen een trekpleister worden; dat biedt in elk geval meerwaarde. Maar ondanks dat gebrek aan trekkers komen er in de maanden waarin de Grote Kerk ook door de week open is, toch meer dan veertigduizend bezoekers. Die komen bijvoorbeeld ook op de permanente boekenmarkt af, die de kerk niet alleen levendig maakt, maar ook elk jaar een flink bedrag oplevert.” Welke kansen zie je voor de kerk en met welke bedreigingen moet je rekening houden? NvdS: “Als locatie voor grote evenementen met meer dan vijfhonderd bezoekers heeft de kerk heel weinig concurrentie in Zwolle, zeker nu de Broerenkerk niet meer beschikbaar is. De Grote Kerk moet voor die evenementen wel geschikt worden


gemaakt en dan gaat de kost voor de baat uit. Een bedreiging zijn ook de hoge onderhoudskosten die blijven terugkeren. Het gevaar bestaat dat je onderhoud uitstelt, omdat het altijd om enorme bedragen gaat, maar als je eenmaal een achterstand hebt haal je die nooit meer in. Dat het gebruik van de Grote Kerk grotendeels op de schouders van vrijwilligers neerkomt, is zowel een voor- als een nadeel. Je houdt de kosten laag, maar je bent ook afhankelijk van de inzetbaarheid van mensen.” Het partnerschap met de PGZ is afgesloten voor twee jaar. Waar ben je mee begonnen? NvdS: “De eerste vier maanden spreek ik met alle gebruikers van de Grote Kerk, om te horen hoe zij de nieuwe situatie zien. Intussen werken we aan een upgrade van de website www.grotekerkzwolle.nl. Bezoekers van de site moeten snel de informatie kunnen vinden die ze nodig hebben en wie een aanvraag indient moet ook snel een reactie krijgen. Verder zal er de komende maanden een prioriteitenlijst moeten komen met de voorzieningen die noodzakelijk zijn om de kerk geschikter te maken voor activiteiten van derden, compleet met een kostenindicatie. Dat laatste moet je goed doen; ik kan me mateloos ergeren aan projecten die soms wel twee keer zo duur worden als begroot. Dat moet je voorkomen, al is dat niet gemakkelijk. Wat betekent de Grote Kerk voor jou persoonlijk? NvdS: “Opgegroeid in een katholieke setting en niet praktiserend ben ik in religieuze zin niet bij de kerk betrokken. Toch zijn kerken voor mij belangrijke symbolen in onze samenleving, ze zijn daar onlosmakelijk mee verbonden. Dat ik eraan mag meewerken dat juist deze kerk, in het hart van de Zwolse samenleving, een levendig geheel wordt, is voor mij echt een uitdaging. Het bezit van zo’n kerk is een voorrecht, maar schept ook verplichtingen naar de stad. Dat heeft de PGZ begrepen door als een goed huisvader de deuren open te zetten voor de samenleving. En voor mij persoonlijk is het een eer en een voorrecht om

daar mijn bijdrage aan te mogen leveren.” Voor meer informatie over de activiteiten van Niek van der Sprong Culturele Producties, dat bestaat sinds 2000 en onder meer het Bevrijdingsfestival organiseert, zie www.niekvandersprong.nl

Evenementen De Grote of St. Michaëlskerk heeft nu al een gevarieerd aanbod aan niet-kerkelijke evenementen. De komende maanden staan de volgende activiteiten op het programma. • 31 oktober: ‘Hart voor de stad’. Thema-avond in het kader van de Week van de Devotie. Zie het programma van deze week op pagina 15. Sprekers uit kerk en samenleving leggen de brug naar de waarden van de Moderne Devotie, een hervormingsbeweging in de 14e en 15e eeuw. Bekende Moderne Devoten zijn Geert Grote en Thomas a Kempis. Deze beweging heeft nog steeds veel invloed op de huidige westerse samenleving. Maandagavond voeren eerst vertegenwoordigers van alle kerkelijke stromingen in Zwolle het woord. Ook het Leger des Heils en de christelijke studentenvereniging Navigators Zwolle zijn aanwezig. Na de pauze reageren de Tweede Kamerleden Eddy van Hijum (CDA) en Esmee Wiegman-van Meppelen Scheppink (CU), onderwijsbestuurders en een ondernemer. Het laatste deel is gereserveerd voor vragen en gesprek. De PGZ is deze avond gastheer. • 18 en 19 november Zwolle Wereldstad i.s.m. COS • 22 november Nederland zingt i.s.m. EO • 25 november Beeldbuis filmfestival • 3 december Spellendag Fanatic i.s.m. Games ’n stuff • 17 december Odeon De Spiegel • 21 december Nationale reisopera

Het College van Kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Zwolle zoekt

kandidaten voor de Actviteitencommissie Grote Kerk De Grote of St. Michaëlskerk is breed toegankelijk voor de Zwolse samenleving. Ook voor niet kerkelijk gebonden activiteiten en evenementen is het historische, centraal gelegen kerkgebouw een unieke en aantrekkelijke locatie. Het uitdragen en verbeteren van dit imago van de Grote Kerk door het bevorderen van activiteiten van derden die daarbij passen, is de taak van de Activiteitencommissie (AC). De AC fungeert als sparringpartner voor Niek van der Sprong, de exploitant die door het College van Kerkrentmeesters ten behoeve van de niet-kerkelijke activiteiten is aangezocht. Exploitant en AC bespreken en beoordelen ideeën voor nieuwe activiteiten en evenementen. AC-leden dragen zelf ideeën aan en staan open voor suggesties vanuit kerk en samenleving. In overleg met de exploitant benaderen zij tevens mogelijk geïnteresseerde partijen. Voor deze boeiende en verantwoordelijke taak zoekt het College van Kerkrentmeesters mensen die aantoonbaar beschikken over: • een brede culturele belangstelling en bekendheid met het culturele leven in Zwolle en omstreken in de breedste zin • commercieel inzicht • goede communicatieve vaardigheden in woord en geschrift • doorzettingsvermogen; het vermogen om ideeën ook daadwerkelijk ten uitvoer te brengen • bekendheid met organisatie en functioneren van de Protestantse Gemeente Zwolle • enige bekendheid met de inhoudelijke breedte van de Protestantse Gemeente Zwolle Om de onafhankelijkheid van de AC ten opzichte van het kerkelijk gebruik van de Grote Kerk te waarborgen, mogen de leden geen nauwe band hebben met (één van) de kerkelijke gebruikers van de Grote Kerk. Het College van Kerkrentmeesters beoordeelt dit.

Belangstellenden kunnen een complete taakomschrijving aanvragen bij: Tanja Bergman, Kerkelijk Bureau Protestantse Gemeente Zwolle. Tel: (038) 421 75 96, e-mail: [email protected] 13


Gereformeerd Berkum in gedenkboekje Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Gereformeerde Kerk van Berkum hebben De Hoofdhof en de Ichthuskerk samen een gedenkboekje uitgegeven: ‘Een kerk die leeft, bouwt aan zijn toekomst’. Het boekje bevat interviews met leden van beide kerken en is samengesteld door studenten van

de Hogeschool Windesheim, afdeling Communicatie. Wie het aantrekkelijk vormgegeve boekje wil bestellen wordt verzocht € 7,50 over te maken op bankrekeningnummer 37.73.50.893 ten name van: Hoofdhofgemeente Zwolle met als omschrijving ‘Gedenkboek’.

AANDACHT VOOR

Berkumse kerken zingen samen in Emmaüskerk

14

Op zondag 13 november om 19.00 uur wordt in de Emmaüskerk de gezamenlijke Sing-in van de drie Berkumse kerken gehouden, voorbereid door de werkgroep Drieklank. Het thema is ‘Geloof, hoop en liefde’. De presentatie is in handen van ds. Lily Burggraaff en

organist is Wim Verweij. Muzikale medewerking wordt verleend door het vocaal ensemble Novem, onder leiding van Wim Verweij. Na afloop is er gelegenheid met elkaar koffie te drinken. De werkgroep zet zich in voor het tweemaal per jaar voorbereiden van

een Sing-in, waarbij het accent ligt op samenzang uit de liedbundels. Daarnaast is er ruimte voor schriftlezing, gebed, declamatie, koorzang en een muzikaal intermezzo.

Stinskerk begint bij de kinderen Kinderen zijn niet de toekomst van de gemeente: kinderen horen er nu al helemaal bij. Vaak zijn ze voor ouderen een voorbeeld van wat geloven eigenlijk is. Daarom wordt in de Stinskerk nagedacht over de plek van kinderen in de kerk. Niet als een probleem, maar als een veelbelovend aandachtspunt. De afgelopen zomer is er weer een Vakantie Bijbel Klub (VBK) gehouden, met een per dag toenemend aantal kinderen. Het enthousiasme van de vele vrijwilligers werkte aanstekelijk op jong en oud. Wie de kerk kwam binnenlopen, werd er meteen door getroffen. Kan aan die sfeer nu ook ruimte worden gegeven in en rond de kerkdiensten? Daar wordt hard over nagedacht. Kinderen bij de kerk betrekken betekent toch meer dan dat je ze tijdens iedere kerkdienst veilig laat vertrekken naar hun eigen ruimte, en hen af en toe rond laat lopen met een collectezak… Ook het jeugdwerk wordt onder de loep genomen. Is dat zo op te zetten dat jongeren leren waar het in de kerk echt om gaat? Kunnen ouderen en jongeren samen hun geloof voeden en verdiepen, op zo’n manier dat ze het ook gewoon geweldig hebben met elkaar? Om daar ruimte aan te bieden, is in de Stinskerk het jeugdwerk grondig bekeken. En met nieuwe plannen en nieuw enthousiasme is het nieuwe seizoen inmiddels vrolijk ingegaan! Jongeren die in Westenholte of Spoolde wonen, worden uitgenodigd eens te komen kijken, bijvoorbeeld op de spetterende vrijdagavonden. Kijk voor meer informatie op www.stinskerk.nl

ZWO-Zwolle: Project West-Congo eindigt Aan het eind van het kalenderjaar 2011 heeft de Protestantse Gemeente Zwolle gedurende drie jaar via Kerk in Actie een project voor plattelandsontwikkeling in West-Congo gesteund. De ondersteuning vanuit Zwolle is steeds gericht op de bouw en het onderhoud van watertappunten en latrines in Nselo en omgeving. Hoogtepunt in deze periode was het bezoek van het Congolese predikantenechtpaar Jonathan en Wivine Mpasi aan de Adventskerk, eind september 2010. Kerk in Actie heeft laten weten dat men met de ondersteuning van het project in West-Congo gaat stoppen. Men gaat zich samen met de organisatie ICCO vooral richten op projecten in het oosten van Congo.

ZWO-Zwolle vindt het uiteraard jammer om een goed contact af te bouwen. Tegelijkertijd was al bij de start van de deelname aan dit project bepaald dat het voor een tijd van drie jaar zou zijn. De legaten waarmee het mogelijk was de door Zwolle toegezegde bedragen ieder kwartaal over te maken raken nu op. Of ZWO-Zwolle vanaf 2012 een ander gezamenlijk project gaat ondersteunen is nog onduidelijk. Het voor 2011 toegezegde bedrag is nog niet helemaal binnen. Giften kunnen worden overgemaakt op bankrekeningnummer 63.58.04.794 ten name van Diaconie PGZ inzake ZWO-commissie. Vermeld erbij: Project West-Congo.

Najaarszendingscollecte De ZWO-commissie van de Protestantse Gemeente Zwolle vestigt de aandacht op de Najaarszendingscollecte: de jaarlijkse gezamenlijke inzameling voor Kerk in Actie en de Gereformeerde Zendingsbond (GZB). Eind oktober worden de acceptgirokaarten verspreid. In een begeleidende brief van de ZWO-commissie worden de doelen van de Najaarszendingscollecte toegelicht. De Protestantse Gemeente Zwolle houdt buiten de kerkdiensten om slechts één zendingscollecte per jaar. ZWO-Zwolle hoopt dan ook op ruimhartige bijdragen.


Lutherse Gemeente viert met de buren Op zondag 30 oktober viert de Evangelisch-Lutherse Gemeente de eredienst bij de buurman, in Museum de Fundatie dus. De viering sluit aan bij de tentoonstellingen over de Moderne Devotie en ‘Meer Licht’. In navolging van de museumdiensten in museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam wordt nu ook in Zwolle een verbinding gelegd tussen een kerkelijke viering, beeldende kunst en de museale ruimte waarin deze wordt getoond. Het wordt een dynamische viering, die bezoekers vanuit de centrale hal door de tentoonstellingen leidt. Zij dienen er dus rekening mee te houden dat zij niet steeds kunnen zitten. De viering wordt voorbereid in samenwerking met het museum. De directeur, Ralph Keuning, was meteen enthousiast over het voorstel vanuit de EvangelischLutherse Gemeente. Het past bij zijn wens om als museum betekenisvolle verbindingen te zoeken met de stedelijke samenleving. De dienst begint om 10.00 uur. Deelnemers aan de museumviering krijgen een vrijkaartje. In verband met de logistiek wordt bezoekers verzocht om 9.45 uur binnen te zijn.

Vrouwen aan het woord Onder het motto ‘Als vrouwen aan het woord komen’ komt al sinds meer dan 30 jaar een wisselende en oecumenisch samengestelde groep vrouwen bij elkaar in de Lutherse Kerk. Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom. De vrouwen komen uit de Evangelisch-Lutherse Gemeente, de Protestantse Gemeente Zwolle en andere kerken. In de periode van oktober tot en met april komt de groep zeven keer bijeen op een woensdagochtend in de Lutherzaal aan de achterkant van de Lutherse Kerk. In het seizoen 2011-2012 zullen de predikanten Margo Jonker, Louisa Vos en Nelleke Eygenraam ieder twee bijeenkomsten leiden. Zij kiezen telkens voor een bepaald Bijbelverhaal. Hieraan koppelen zij vragen als: in welke verhouding staan de hoofdpersonen tot elkaar, tot God, tot de samenleving, hun afkomst of toekomst? Aanleiding genoeg voor verdere uitwerking en verdieping. Er wordt gebruik gemaakt van gespreksvragen, beelden, film, poëzie of proza. De data van de bijeenkomsten zijn: 19 oktober, 9 november en 14 december 2011, 11 januari, 8 februari, 14 maart en 11 april 2012. Tijd: 9.30-11.30 uur. Voor informatie en opgave: Corrie Jense-Hoos, tel: (038) 453 20 18, Jantine van der Heijden-Dommerholt, tel: (038) 453 72 14, e-mail: [email protected]

Week van de Devotie De Week van Devotie, die in Zwolle wordt gehouden van 31 oktober tot en met 6 november, is een initiatief van de Stichting Thomas a Kempis. Deze stichting heeft andere partijen de ruimte geboden om activiteiten te organiseren.

Programma 31 oktober 13.00 uur: Ondertekening verdrag van Windesheim door de burgemeesters van Deventer en Zwolle, in de Hervormde Kerk te Windesheim. 31 oktober 19.00 uur: Vesper in de Lutherse Kerk aan de Koestraat. 31 oktober 20.00 uur: Thema-avond over Kerk en Samenleving ‘Hart voor de stad’ in de Grote of St. Michaëlskerk. 2 november 20.00 uur: Avond over Thomas a Kempis en de Navolging en over christelijke meditatie, door Mink de Vries en Thom Breukel van het Ikonenatelier in Amsterdam. In wijkcentrum SIO met als gastheer de Adventskerk. 3 november: Historisch Centrum Overijssel presentatie van het boek over Zerbolt van Zutphen van Rudolf van Dijk. 4 november 15.30 uur: Thomas a Kempis lezing door Huub Oosterhuis in de Onze Lieve Vrouwe Basiliek (Peperbuskerk). 5 november vanaf 10.00 uur: Rondleidingen op Bergklooster over Thomas a Kempis en zijn tijd.

Nieuwe website Commissie Grote Kerk De Commissie Grote Kerk heeft een nieuwe website: www.michaelsvieringen.nl Daar is de meest actuele informatie te vinden over alle activiteiten van de commissie. Ook kunnen bezoekers zich abonneren op de digitale Nieuwsbrief en hun waardering voor de vieringen kenbaar maken door zich in te schrijven als donateur. Contactpersoon voor de Commissie Grote Kerk is J. Scholten, tel: (038) 454 38 14.

De Commissie Grote Kerk organiseert dit najaar de volgende vieringen. Deze worden gehouden in de Grote of St. Michaëlskerk en beginnen, tenzij anders vermeld, om 16.30 uur. Op zondag 9 oktober: Michaëlsviering, thema: ‘Festival der goden’ Op 23 oktober: Michaëlsvesper, thema: ‘De taal van mensen’ Op 13 november: Michaëlsviering, thema: ‘Heftige woorden in de Psalmen’ Op 20 november, laatste zondag van het kerkelijk jaar: Requiem van Fauré Op 27 november: Michaëlsvesper, thema: ‘Verbeelding’, aan de hand van een schilderij Op 11 december: Michaëlsviering, thema: ‘Gezien worden’ Op 24 december: Kerstnachtdienst, aanvang 22.30 uur, thema: ‘De Lofzang van Maria’ 15


Onder de naam Stinskerk Bouwt vertrok een groep van veertien jongeren en volwassenen uit de Stinskerk op 1 augustus voor ruim twee weken naar Carei in Roemenië, voor het opknappen van een verpleeghuis en voor het verzorgen van kinderwerk. Deelnemers doen verslag van hun verblijf.

Jongeren Stinskerk ruim twee weken actief in Roemenië

JONG IN DE KERK

“Een superleuke ervaring”

16

In de eerste week gingen we bij het verpleeghuis aan het werk. De directeur van het verpleeghuis was onze contactpersoon en sprak Duits. Het was best zwaar werken buiten, omdat het er wel 35 graden was! In het begin kwamen er niet zo veel mensen uit het verpleeghuis naar buiten, maar later werden dat er steeds meer. Ook kwamen er een paar mannen helpen met het werk en wat extra hulp konden wij goed gebruiken! We hebben twee priëlen (25 m2) neer kunnen zetten, de gekochte tuinmeubelen erbij gegeven, waslijnen vervangen en geld achtergelaten om de bankjes in de tuin op te knappen. We aten elke keer in het verpleeghuis. Het eten is heel anders dan in Nederland. Je krijgt soep vooraf en ze gebruiken heel vaak kool. Je ruikt de kool door het hele verpleeghuis heen. De soep smaakte vaak een beetje flauw en zuur. Daarna kregen we een hoofdgerecht, dat ook niet altijd even lekker was. We zijn een weekendje weggeweest naar de zuidelijke Karpaten, op ongeveer vier uur rijden. We zaten daar in een heel mooi huisje tussen de bergen, met een beekje ernaast. Het was echt heel erg mooi en rustgevend.

Kinderwerk In de tweede week werd de groep opgesplitst in tweeën. Acht man ging naar het kinderwerk en de andere zes bleven klussen. Het kinderwerk had een ochtendprogramma waarbij een Bijbelverhaal werd voorgelezen en aan de hand daarvan werd een knutselwerkje gemaakt. In het middagprogramma stond sport en spel centraal. Vanuit twee weeshuizen en een dagopvang kwamen kinderen om met ons de week door te brengen. We hadden elke dag zo’n 30 tot 50 kinderen. We gingen met de kinderen bidden en we zongen liedjes met ze. De liedjes die we zongen waren: ‘Dit is de dag’ in het Hongaars, ‘Read your Bible’ en ‘Who’s the King of the jungle’. We hebben een kampvlag gemaakt waar iedereen hun hand met verf op mocht smeren.

Schoolreisje Op woensdag zijn we met z’n allen op ‘schoolreisje’ geweest, dat gesponsord werd door de kindernevendienst van de Stinskerk. We gingen naar een soort heide, met een stuk bos ernaast. Met de kleine kinderen gingen we allerlei waterspelletjes doen, wat ze helemaal geweldig vonden, en met de grote kinderen hebben we het smokkelspel in het bos gedaan. Daarna hebben we vrij gespeeld: voetballen, volleyballen, springtouwen en bellenblazen. Rond een uur of vier zijn we weer teruggegaan naar de dagopvang en gingen we weer naar huis. Dit was zeker een

geslaagde dag! Bij de dagopvang hebben wij veel knutselspullen en schoolspullen achtergelaten. Verder zijn voor het weeshuis waar al contact mee was nieuwe bedden, matrassen, kussens enz. gekocht.

:

Myrthe en Rico Schuurman geven commentaar “Toen we erheen gingen wist ik niet precies wat ik er van moest verwachten. Ik had al wel een paar foto’s gezien van het verpleeghuis, hoe het er uit zag, en foto’s van de kinderen in het weeshuis. Dus ik herkende dat wel toen ik het verpleeghuis en de kinderen zag. Verder klopte mijn beeld wel een beetje.” “Het mooiste en leukste vond ik dat we dat weekendje weg gingen, en op de terugweg vond ik het plekje waar we gingen overnachten ook heel erg mooi en leuk! Maar natuurlijk vond ik het ook heel erg leuk om met de kinderen te werken en de mensen daar blij te maken! Maar op een gegeven moment krijg je een sterke band met de kinderen. En dan is het heel erg moeilijk om afscheid te nemen: je bent in twee weken zo gewend geraakt en dan ga je weer weg. Dat vond ik heel erg moeilijk.” “Soms schrik je wel van de mensen in het verpleeghuis, hoe die eruit zien. En het stinkt daar ook overal, dus je krijgt als je door het verpleeghuis loopt wel altijd een raar gevoel. Maar verder hadden deze mensen het nog niet eens zo slecht. Een paar groepsleden zijn ook naar een plaatsje geweest waar mensen het veel slechter hadden.” “Nederland en Roemenië zijn heel verschillende landen. Maar als je er twee weken geweest bent, lijkt het eigenlijk heel normaal. Je raakt er zo aan gewend.” “Ik zou heel graag zoiets nog een keer willen doen. Het was een superleuke ervaring!” “Ik zou tegen leeftijdsgenoten willen zeggen dat het heel leuk is om iets te doen voor anderen op deze manier. Ik zou meer mensen aanraden vrijwilligerswerk te doen in het buitenland.”


Vader Olde zag er weinig in dat zoon Henk theologie wilde gaan studeren. “Er zijn al slechte dominees genoeg”, verwoordde de Drentse boer, annex kerkorganist, zijn gevoelens. “Nu vind ik het een prachtige reactie, maar toen fietste ik boos en huilend naar school”, zegt de nu 79-jarige Henk Olde. Vijftig jaar geleden begon hij als predikant in Dalfsen, om twee jaar later door de Gereformeerde Kerk van Zwolle als zendeling te worden uitgezonden naar het Indonesische eiland Sumba. Zijn vrouw Willemien van Haeringen, met wie Henk vijftig jaar geleden trouwde en die was opgeleid tot verpleegkundige, en hun twee jonge kinderen gingen mee. Op Sumba kregen zij nog twee kinderen.

Missionair theoloog Henk Olde vijftig jaar predikant

M I J N I N S P I R AT I E

“Op Sumba heb ik leren geloven” Toen Henk in de jaren ’50 naast zijn theologische studie ook de missionaire opleiding ging volgen, was dat niet direct omdat hij ‘aan de volkeren zonodig het Evangelie wilde brengen’. “Maar ik hoopte dat ik op Sumba iets kon goedmaken van wat we daar vanuit Nederland kapot hadden gemaakt. Dat na de scheuring in de Gereformeerde Kerken in Nederland in 1944 een Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt) ontstond, vond ik beschamend”, zegt Henk. Meestal te paard en vergezeld van Sumbase deskundigen op het terrein van kerk, school, gezondheid en landbouw bezocht hij de kampongs, waar hij zich tegenover de mensen die hij ontmoette in hun cultuur maar ook hun armoede ‘echt klein en bescheiden’ voelde. “Dat sloot naadloos aan bij wat ik in de zendingsopleiding had geleerd: het eerste jaar luister je alleen en zeg je niks, het tweede jaar mag je alleen wat zeggen als je iets wordt gevraagd. Pas in het derde jaar mag je misschien wat zeggen. Dat gebeurde precies.”

Oerverlangen Niets mogen zeggen… het moet niet gemakkelijk zijn geweest voor Henk Olde. In het gesprek met hem rijgen de verhalen zich vanzelf aaneen. Over mensen die gegrepen worden door de boodschap en de Geest van God, maar ook over verharde harten en onwetendheid. Wat hij meemaakte beïnvloedt nog steeds zijn denken en spreken over God: “Op Sumba heb ik leren geloven. Ik zag dat God eerder bezig is dan welke zendeling ook, dat daardoor in mensen verlangen ontstaat naar ‘verder en anders’. Vanuit dat oerverlangen laat God mensen vragen stellen, die vragen kunnen wij onderkennen en met hen beantwoorden.” Een amoebe die hem doodziek maakte noodzaakte Henk in juli 1972 terug te keren naar Nederland. Hij is nog steeds dankbaar dat de Zwolse chirurg Sillivis Smit de oorzaak van zijn ziekte ontdekte en prijst ook Willemien. “Zij vocht als een leeuwin totdat ik de juiste medicijnen kreeg.” De kracht om verder te gaan kwam terug: in 1973 werd Henk predikant in de Zwolse wijkgemeente Centrum-Veerallee-Spoolde-Westenholte. Hij begon er met wijkteams te werken, waar hij ‘feilloos op kon vertrouwen’.

Missionaire toerusting Intussen waren de Nederlandse samenleving en kerk veranderd. Waar gereformeerden ooit eensgezind ‘een woord voor de wereld’ hadden, bakkeleiden ze nu ook over de inhoud van die boodschap, terwijl tegelijk het werelddiaconaat een geweldige vlucht nam. In 1980 stelden de Gereformeerde Kerken geld beschikbaar

voor de benoeming van een predikant voor missionaire toerusting binnen de classis Zwolle. Henk werd gevraagd te solliciteren. “Ik had als taak de gemeenten toe te rusten tot getuigenis naar buiten”, licht hij toe. “Een begrip dat ook weerstanden opriep, ook bij collega’s. In Hervormde kring vond ik wel aansluiting. Met name met Henk Schuurman van de hervormde Inwendige Zending heb ik intensief samengewerkt. In die tijd ontstonden de rondleidingen, de Middagpauzediensten en het Stiltecentrum in de Grote Kerk. Met dat soort initiatieven kun je een kerkgebouw tot kerk maken voor meer dan een kerkdienst, tot een toevluchtsoord voor mensen die de kerk als instituut niet zo zien zitten.” Ook bij de zomeravondontmoetingen van de Stichting Thomas a Kempis en de bijeenkomsten in het kerkje van Windesheim was Henk jarenlang betrokken en hij is blij dat die activiteiten nog steeds bloeien. “Pas als je in en met Christus mens en dus naaste wordt in een andere natuur en cultuur worden de weg en de waarheid en het leven zichtbaar, dat geldt ook voor degenen die zich aan of zelfs buiten de rand van de kerk bevinden”, zegt de missionaire theoloog.

PERKI Op zondag 2 oktober is aan het gouden jubileum van Henk Olde aandacht besteed in de dienst van PERKI-Zwolle in de Oosterkerk. Van 1990 tot zijn emeritaat in 1997 was Henk predikant van de in 1930 opgerichte Indonesische christelijke gemeenschap in Nederland (PERKI); al zijn ervaringen in Indonesië en Nederland kwamen daarin van pas. In 1998, toen hij en Willemien vier maanden terug waren op Sumba, legde Henk samen met een aantal jongere collega’s de basis voor een boekje dat dezer dagen verschijnt: de Handleiding voor de Catechese in de Sumbase christelijke kerk. In zeven stappen raken jongeren in en vanuit hun cultuur vertrouwd met de Bijbel. Het boekje wordt in Indonesië uitgegeven en via PERKI deels ook in Nederland verspreid. Over een half jaar ongeveer verschijnt een Nederlandse versie. Jaap Faber, studentenpredikant in Kampen, heeft de handleiding als zeer waardevol beoordeeld, ook in de Nederlandse situatie. Wie belangstelling heeft kan het boekje bij Henk Olde bestellen. “In Indonesië kunnen predikanten om financiële redenen niet helemaal stoppen met werken, ze gaan allemaal zo lang mogelijk door”, zegt Henk. Ook hij doet nog veel al is hij bijna 80, maar zijn bestuursfuncties heeft hij neergelegd. “Maar spannend blijft het.” De illustratie bij dit interview is de aquarel ‘Kerstnacht in de Sumbase stal’ van de op Sumba geboren Elize Olde. 17


Financiële jaarverslagen ter inzage

COLOFON

KERKELIJK BUREAU

Protestantse Gemeente Zwolle

18

Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, Kerkrentmeesters en Diakenen Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website diaconie: www.diaconiezwolle.nl

Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: 800 430 en 69.96.41.705 College van Diakenen: 874 034 en 69.95.43.320 Gaandeweg: 69.97.69.167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: 587 931 en 69.97.43.745 Stichting Schnitgerorgel Zwolle: 59.80.52.100

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: € 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en € 10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen: Emmauskerk en Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 en W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen, wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren in te dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk even door-gesproken worden. Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.

De Algemene Kerkenraad heeft de Financiële Jaarverslagen 2010 van het College van Kerkrentmeesters en van de Stichting Beheer en Exploitatie Grote of St. Michaëlskerk goedgekeurd in haar vergadering van 4 juli 2011. De volledige financiële jaarverslagen 2010 lagen van 1 tot en met 12 augustus 2011 ter inzage op het Kerkelijk Bureau, wat kenbaar werd gemaakt in de diverse informatie-organen van de wijkgemeenten. Omdat deze data niet in het augustusnummer van Gaandeweg zijn vermeld en ook omdat de termijn gelijk viel met de vakantieperiode, worden de Jaarverslagen nogmaals ter inzage gelegd van 10 tot en met 21 oktober 2011. U bent van harte welkom op het Kerkelijk Bureau, Molenweg 241, om de stukken in te zien. Voor meer beleidsstukken en besluiten van de AK en het CvK: zie www.pknzwolle.nl en klik op de Berichten van deze colleges.

Alvast bedankt! Een van de blaadjes die elk najaar vallen, is de brief waarin de Protestantse Gemeente Zwolle uw vrijwillige gift vraagt voor Gaandeweg. Om ook onze bijdrage te leveren aan het sluitend maken van de begroting, stelde de redactie voor het magazine dit jaar in plaats van zes keer maar vijf keer te laten verschijnen. Dat gebeurt inderdaad in 2011, maar wordt volgend jaar niet herhaald. Dan komen er weer zes nummers uit. De PGZ vindt communiceren met al haar leden heel belangrijk en blijft daar geld en energie in steken. Samen met een aantal enthousiaste vrijwilligers, die artikelen schrijven, stukjes aanleveren en foto’s maken. Daarnaast zijn er vele trouwe adverteerders die Gaandeweg als een bruikbaar reclamemedium zien en daar best geld voor over hebben. Maar hoewel de kosten van Gaandeweg daardoor zo laag mogelijk worden gehouden, moet er nog wel een flink bedrag bij. En daarom wordt ook u als lezers gevraagd een duit in het zakje te doen, ofwel: een overschrijving via de acceptgiro bij de brief. Alvast heel hartelijk bedankt! Nog even dit: alle leden van de PGZ krijgen Gaandeweg in de bus, maar er zijn ook mensen die ons laten weten dat ze ze het blad net zo lief op de website van de PKN Zwolle willen lezen. Wie om die of een andere reden Gaandeweg niet meer behoeft te ontvangen, verzoeken wij ons dat te laten weten. Een mailtje naar [email protected] of een briefje naar het Kerkelijk Bureau is voldoende. Redactie Gaandeweg

Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Vierde jaargang nr. 4, oktober 2011 Verschijnt vijf keer per jaar. Oplage: 10.500 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta Redactionele bijdragen aan dit nummer: Joost van Belois, Marleen Tienstra en scribenten van wijkgemeenten en kerkelijke organisaties Fotografie: Gery Bruins, Henry Krul, Tineke Vlaming, Paul de Vries, Stinskerk Bouwt, Carl Withaar en anderen

Vormgeving en grafische productie: Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd door Drukkerij Upmeyer Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 11 december 2011 en loopt tot en met zaterdag 18 februari 2012. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 14 november te zijn aangeleverd via: [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Aandacht voor… In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers.


In 2009 heeft de Algemene Kerkenraad (AK) van de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) het Financieel Beleid aanvaard. Het doel daarvan is de begroting van de PGZ in evenwicht te brengen en een einde te maken aan de forse en structurele financiële tekorten. Het Financieel Beleid houdt onder meer de afstoting in van vier gebouwen, waaronder zowel het Refter als de Jeruzalemkerk. Dit betekent dat voor de doordeweekse activiteiten van de Grote Kerkgemeente en voor het Kerkelijk Bureau nieuwe huisvesting moet worden gevonden. De wijkgemeente Jeruzalemkerk zoekt inmiddels aansluiting bij de (nieuwe) Oosterkerkgemeente.

Algemene Kerkenraad aanvaardt voorstel Kerkrentmeesters

PERSPECTIEF

Financieel Beleid aangepast Bij het opstellen van het Financieel Beleid werd aangenomen dat het afstoten van de Jeruzalemkerk en het Refter meer dan voldoende geld zou opleveren om de herhuisvesting van het Kerkelijk Bureau en een ander onderkomen voor de doordeweekse activiteiten van de Grote Kerkgemeente te kunnen bekostigen. Inmiddels lijkt dit twijfelachtig. De taxatiewaarde van het Refter is aanmerkelijk lager uitgevallen dan waarvan indertijd werd uitgegaan. De Jeruzalemkerk is aangewezen als gemeentelijk monument, wat het vinden van een nieuwe bestemming minder eenvoudig maakt.

Niet én maar óf Deze ontwikkelingen leiden ertoe dat de PGZ bij de verkoop van de Jeruzalemkerk en het Refter minder baat heeft dan werd aangenomen: de kosten voor de noodzakelijke herhuisvesting van

het Kerkelijk Bureau en van de Grote Kerkgemeente zijn vergelijkbaar met de bereikte besparing. Het College van Kerkrentmeesters (CvK) heeft daarom aan de AK voorgesteld om niet langer uit te gaan van de verkoop van de Jeruzalemkerk én het Refter, maar van Jeruzalemkerk óf het Refter. De AK gaat ermee akkoord indien één van beide wordt verkocht. De komende maanden laat het CvK de waarde van beide panden nauwkeurig bepalen. De AK zal vervolgens in het eerste kwartaal van 2012 besluiten over een notitie die ingaat op de verschillende aspecten. Deze ontwikkelingen kunnen tot gevolg hebben dat de doordeweekse activiteiten van de Grote Kerkgemeente van het Refter naar de Jeruzalemkerk verhuizen. De AK zal hierover, in het kader van het kerkordelijk vereiste ‘kennen en horen’, de komende maanden met de Grote Kerkgemeente overleggen.

Mooi resultaat Kerkbalans 2011 Op 1 september stond voor de Protestantse Gemeente Zwolle de Kerkbalans-teller op € 1.510.043,-. Dit is maar liefst € 59.812,- meer dan op 1 maart, toen de stand € 1.450.231,- was. Een mooi resultaat dat echter nog steeds betekent dat er moet worden ingeteerd op de toch al schamele reserves. De opbrengst is namelijk begroot op € 1.533.000,-. Daarom wordt iedereen die nog geen toezegging heeft gedaan, dringend verzocht dat alsnog te doen. Ook extra bijdragen zijn van harte welkom. Deze kunnen worden overgemaakt op rekeningnummer 69.96.41.705 t.n.v. College van Kerkrentmeesters PGZ o.v.v. (Extra) Bijdrage 2011. In onderstaand overzichten de cijfers per 1 september 2011.

Begroting 2011 Begroting 2011

Resultaten Kerkbalans 2011 Resultaten Kerkbalans 2011 2011

2011

Begrote uitgaven

2.161.530

Opgenomen in de begroting

1.533.000

af: Begrote opbrengsten verhuur, rente, collecten en solidariteitskas

472.750 -/________

Toegezegd per 1 maart Toegezegd per 1 september

1.450.231 1.510.043

Nodig voor Kerkbalans

1.688.780

af: Begroot voor Kerkbalans

1.533.000 -/________

Interen op reserves (begroot)

155.780

Nog nodig

22.957

Actuele informatie over de stand van Kerkbalans informatie de stand van Kerkbalans op www.pknzwolle.n isActuele te vinden op over www.pknzwolle.nl

19

KERKDIENSTEN


Adventskerk

Emmaüskerk

Grote Kerk

Jeruzalemkerk

Talmaplein 2

Campherbeeklaan 53

Grote Markt 18

Windesheimstraat 1

Zwolle - Zuid

Zwolle - Berkum

Zwolle - Centrum

Zwolle - Assendorp

Mw. ds. N.A. Eygenraam

Tel. scriba: (038)4532463

Ds. J. Mulderij

Ds. A. den Besten

Ds. J.T. Tissink

www.emmauskerk-berkum.nl

Tel. scriba: (038)4223241

Mw. ds. I.P. Epema

www.grotekerkgemeente.nl

Tel. scriba: (038)4218523

Mw. W.J. Treep D.J. Steenbergen

www.jeruzalemkerkzwolle.nl

Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Zondag 9 oktober

9.00 uur ds. J.T. Tissink 10.15 uur ds. J.T. Tissink (Schrift en Tafel)

10.00 uur ds. G. Th. Vollebregt, Sassenheim 19.00 uur ds. J.F. Schuitemaker, Elburg (zangdienst)

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering

9.30 uur ds. A. den Besten en pastor C. van Nistelrooij 19.00 uur ds. E. van ‘t Slot (Grote Kerkgemeente)

Zondag 16 oktober

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur mw. ds. I.P. Epema (Wind in de zeilen-dienst)

10.00 uur ds. T. Dankers, Dalfsen 19.00 uur drs. G. Brandorff, Hardenberg

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. A. Baas, Apeldoorn

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema

Zondag 23 oktober

9.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop 10.15 uur ds. M.B. Nieuwkoop

10.00 uur ds. G.W. Marchal, Apeldoorn 19.00 uur ds. A.M. Verbaan-van den Heuvel, Ermelo (jongerendienst m.m.v. Promise)

10.00 uur ds. K. van Meijeren, Ede 16.30 uur Michaëlsvesper

9.30 uur ds. S.H. Smits, Den Haag 19.00 uur ds. A.J. Mensink, Krimpen a/d IJssel (Grote Kerkgemeente)

Zondag 30 oktober

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam afscheid mw. W.J. Treep

10.00 uur ds. G.Th. Vollebregt, Sassenheim (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. A.H.J. Bierma, Nijverdal

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur ds. A. den Besten

Woensdag 2 november Dankdag

15.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente) 19.30 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

19.30 uur dienst in Hoofdhof

Zondag 6 november

9.00 uur ds. W. Hortensius (oogstdienst) 10.15 uur ds. W. Hortensius (oogstdienst) 19.00 uur mw. ds. I.P. Epema (Opendeurdienst)

10.00 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. F.J.K. van Santen, Kampen 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema (oogstdienst)

Zondag 13 november

9.00 uur dhr. D.J. Steenbergen 10.15 uur dhr. D.J. Steenbergen (School-kerk-gezin)

10.00 uur ds. L.A. Burggraaff (Kerk, school en gezin) 19.00 uur Sing-in Drieklank

10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 16.30 uur Michaëlsviering

9.30 uur ds. A. den Besten (Kerk, school en gezin) 19.00 uur ds. H. de Jong, Windesheim (Grote Kerkgemeente)

Zondag 20 november Laatste zondag kerkelijk jaar

9.00 uur ds. J.T. Tissink en mw. ds. N.A. Eygenraam (morgengebed) 10.15 uur ds. J.T. Tissink en mw. ds. N.A. Eygenraam (gedachtenis overledenen) 19.00 uur Taizéviering

10.00 uur ds. A. Jonkman, Veenendaal 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Requiem 19.00 uur ds. G.J. Codée, De Bilt

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema

Zondag 27 november Eerste Advent

9.00 uur ds. J.T. Tissink 10.15 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (avondgebed/liedmeditatie)

10.00 uur ds. L.P. Miedema, Zwolle 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij (voorbereiding Heilig Avondmaal) 16.30 uur Michaëlsvesper

9.30 uur (Heilig Avondmaal) mw. ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. H.J. van Wijnen, Nieuwegein

Zondag 4 december Tweede Advent

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel) 19.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop (avondgebed / liedmeditatie)

10.00 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J. Mulderij (viering en dankzegging Heilig Avondmaal)

9.30 uur ds. L.P. Miedema

Zondag 11 december Derde Advent

9.00 uur ds. J.T. Tissink 10.15 uur ds. J.T. Tissink (Doop) 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (avondgebed / liedmeditatie)

10.00 uur ds. K. van der Kamp, Kampen 19.00 uur dr. J.C. Borst, Veessen (jeugdadvents- en zangdienst)

10.00 uur ds. J. van Belzen, Maassluis 16.30 uur Michaelsviering

9.30 uur ds. A. den Besten 19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

20


Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Bagijnesingel 17

Hofstedeweg 1

Glanerbeek 10

Westenholterweg 19

Zwolle - Centrum

Zwolle - Stadshagen

Zwolle - Aa-landen

Zwolle - Westenholte

Ds. H. Bousema

Mw. ds. N. Beimers

Mw. dr. H. Evers

Ds. E. van ’t Slot

Ds. W. Hortensius

Ds. A. Pietersma

Tel. scriba: (038)4546104

Tel. scriba: (038)3557617

Mw. ds. M.E. Jonker

Tel. scriba: (038)4200171

www.sionskerkzwolle.nl

www.stinskerk.nl

Mw. G.C. van Stappen

www.openkring.nl

Tel. scriba: (038)4546229 www.oosterkerk.nl

10.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dhr. G. Heinen, Wezep (Opendeurdienst mmv Chr. Mannenkoor Ailanthus)

9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. J.A. Woudenberg, IJsselmuiden

Zondag 9 oktober


9.30 uur mw. ds. M. Dijk

10.00 uur dienst

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

Zondag 16 oktober

10.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen

9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur ds. P. van Veen, Vriezenveen

Zondag 23 oktober


9.30 uur dr. D. van Keulen

10.00 uur mw. ds. H. Evers

10.00 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep 19.00 uur ContaKtdienst

Zondag 30 oktober


19.30 uur ds. E. van ’t Slot


10.00 uur ds. H. Bousema 14.00 uur ds. I. Pattinama (PERKI-dienst, Heilig Avondmaal)

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (oogstdienst)

10.00 uur ZWO-dienst 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

Zondag 6 november

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker (kerk-school-gezinsdienst)

9.30 uur ds. A. Pietersma (kerk en school)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (schooldienst m.m.v. Sjema) 19.00 uur dhr. G. van Vulpen (Opendeurdienst)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilige Doop) 19.00 uur ds. J.P. van Ark, Wapenveld

Zondag 13 november

10.00 uur ds. H. Bousema, ds. W. Hortensius, mw. ds. M.E. Jonker, mw. G.C. v. Stappen-Ormel

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (Schrift en Tafel)


10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilige Doop) 19.00 uur ds. M. Zoeteweij, Lemele



9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. G.A. Cnossen, Zwolle

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal)


10.00 uur ds. H. Bousema 14.00 uur ds. H. Olde (PERKI-dienst)

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal)

10.00 uur dhr. H. Esselink, Zwolle 19.00 uur ContaKtdienst


10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur ds. A. Pietersma (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (doopdienst m.m.v. Sjema) 19.00 uur dhr. R. van Putten, ’t Harde (Opendeurdienst m.m.v. Novem uit Kampen)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur dhr. M.R.J. Westerduin, ’s-Heerenbroek


21

KERKDIENSTEN


Collectedoelen In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen. Zondag 9 oktober: Begrotingstekort Protestantse Gemeente Zwolle Zondag 16 oktober: Werelddiaconaat Zondag 23 oktober: Onderhoudsfonds Zondag 30 oktober: Stille Hulp Woensdag 2 november (Dankdag): Kerk in Actie Zondag 6 november: Zending / GZB Zondag 13 november: Wijkkas Zondag 20 november: Jeugddiaconaat Zondag 27 november: Zwolse Migrantenkerken Zondag 4 december: Onderhoudsfonds Zondag 11 december: Diaconale noodhulp

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle - Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Ds. E. de Fouw

Tel. scriba: (038)4547233

Tel. scriba: (038)4226826

www.hoofdhof.nl

www.elkz.nl

Zondag 9 oktober

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Rehoboth 10.00 uur ds. G.A. Cnossen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 16 oktober

9.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel, Zwolle 19.00 uur dienst in Emmaüskerk


Rehoboth 10.00 uur dhr. D. Klompjan; Sophia 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. B. van de Loosdrecht

Zondag 23 oktober

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam

Zondag 30 oktober

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw in Museum De Fundatie aanwezig zijn: 9.45 uur

Eglise Wallonne 10.30 uur past. A. Buizer-Tchiengang; Rehoboth 10.00 uur dhr. A. Hartstra; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift en Tafel); Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur mw. G. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal) Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal); Rehoboth 10.00 uur dhr. Korf; Sophia 10.00 uur mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Zandhove 10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N. Beimers


19.30 uur ds. J. de Roo, De Hoeve

Zondag 6 november

9.30 uur ds. J. Ridderbos, Assen 19.00 uur ds. L.P. Miedema, Zwolle

10.00 uur ds. E. de Fouw (oogstdienst)

Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Rehoboth 10.00 uur dhr. B. Greveling; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mw. W. Treep; Weezenlanden 10.00 uur mw. Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur mw. G. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 13 november

9.30 uur ds. F.D. Meijnhardt, Leersum (jeugdkerk) 19.00 uur dienst in Emmaüskerk


Rehoboth 10.00 uur ds. K. de Graaf; Sophia 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot


9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff


Eglise Wallonne 10.30 uur past. P.H. Stemerding; Rehoboth 10.00 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. G.L. Kruizinga; Sophia 10.00 uur dhr. F. Otte; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur M. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. Vonk


9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur ds. A. den Besten


Rehoboth 10.00 uur ds. A. Jonkman; Sophia 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. N. Beimers; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Zandhove 10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. van Langevelde


9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dienst in Emmaüskerk


Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal); Eglise Wallonne 10.30 uur ds. L. van Hilten-Matthijsen; Rehoboth 10.00 uur drs. Keegstra; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Zandhove 10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga


9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (jeugdkerk) 19.00 uur dienst in Emmaüskerk


Rehoboth 10.00 uur mw. A. Wijnhoud; Sophia 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur mw. G. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur mw. B. van de Loosdrecht

22


Voor deskundige begeleiding. Voor behartiging van uw belangen. Voor een optimale verkoopprijs. Voor aankoop en verkoop. Voor u. De eerste stap? Onze vrijblijvende waardebepaling. Gratis. Thomas a Kempisstraat 9 | www.boertjeshorst.nl |

8021 BG Zwolle 038-4216164

wee rrkk ! l oofftt iinn jjee w AAll s jjee ggee loo

OPEN O PE N DAG D AG 26 november november

Jolanda is één van onze uitblinkers

zzaterdag aterdag

10.00 10.00 ttot ot 1 15.00 5.00 uuur ur

2 !2 %2 !! 34,,%2! .34 $)%. '/ $33$)% s'/$ 7s s' 07 $s'0 7$ s-7 s30(

6s30( ("/ 6s /s("/ 0!" 0!"/s

www.salet.nl

www.gh.nl w w w.g h . nl


Beernink gedenktekens... @AD:@@::A:@IGDI:8=C>:@

betrokken • persoonlijk • vertrouwd

0PLWPPSVFFOCFUSPVXCBSFQBSUOFS

Steenhouwerij Beernink 3e industrieweg 3 8051 CL Hattem T 038 4442992

Steenhouwerij Beernink Galvaniweg 4a 8013 RG Zwolle T 038-4602111

www.magmanet.nl

8JKHFWFO|EFLBOTEJUUFFSWBSFO #SFNBO,MPFLLFFMFLUSPUFDIOJFLJTBMKBSFOMBOHFFOCFUSPVXCBSF QBSUOFSJOEFFMFLUSPUFDIOJTDIFJOTUBMMBUJFTFDUPS7FFMPQESBDIU HFWFST[JKOQPTJUJFGPWFSPOTXBBSCJKFFOMBOHEVSJHFSFMBUJF CJK[POEFSLFONFSLFOEJT

.FFSJOGPSNBUJF #SFNBO,MPFLLFFMFLUSPUFDIOJFL#7 1PTUCVT %#;XPMMF 5FMFGPPO LMPFLLF!CSFNBOOM

XXXCSFNBOOM

#SFNBO4BNFOCJK[POEFS

WORDT VERGOED DOOR UW ZORGVERZEK ERAAR!

? n e p o l e Vastg

... in relatie, gezin of baan? Werk aan uw herstel in een sfeer van rust en bezinning! WWW.HEZENBERG.NL 038 - 444 52 51

Schoenen van Wieten passen goed, zitten lekker en lopen beter! Voor alle informatie over uitvaart. Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart en een passend advies. Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers. Zwolse Begrafenis Vereniging (v/h Oostindiën) Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.

Diezerkade 4 • 8021 CW Zwolle • T: 038 453 51 72

Uitvaartwensen Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.

Yarden informatiecentrum Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee) 8019 AB Zwolle Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur. 038 421 4000

Voor informatie kunt bellen met 0800 1292. Voor het melden van een overlijden kunt u dag en nacht bellen met 0800 8192

Gaandeweg. Deuren open. Verliezen verwerken. Geef een koe. Oktober 2011

Recommend Documents