Voor wie alle deuren open gaan

Voor wie alle deuren open gaan Jana en ik hebben lange gesprekken gehad over de afwezigheid van de liefde in de wereld, over de afwezigheid van het kwaad in de wereld. En nog het meest over iets wat bijna als terloops voorbijkwam, de invloed die de buitenwereld op een mens heeft en de drang van de mens om aan de verwachtingen van de buitenwereld te voldoen - opgaan in de massa, aanpassen aan de kuddegeest. Het was Jana die er ineens een Franse zin bijhaalde, “L’enfer, c’est les autres.” De hel, dat zijn de anderen, vertaalden we. De on line encyclopedie hielp ons maar in beperkte mate naar wat het verband zou kunnen zijn tussen wat Manas had gezegd en wat de bedenker van die slagzin bedoelde - Sartre. De Franse schrijver schreef een toneelstuk over een drietal mensen die de eeuwigheid met elkaar moeten doorbrengen, waarbij de verwachting van de een als een hel is voor de ander, het conflict dat ontstaat aan die verwachtingen te willen voldoen. “Ik snap wel hoe je aan het verband tussen Manas en Sartre komt,” zei ik tegen Jana, “maar volgens mij zijn het twee verschillende zaken. Of eigenlijk een die er twee blijken te zijn, zelfs elkaars tegenovergestelde blijken te zijn.” Jana keek mij vragend aan, “In beide gevallen gaat het toch om de verwachtingen die mensen naar elkaar hebben en de problemen die daaruit ontstaan? Vooral wanneer je wel aan die verwachtingen wilt voldoen, bijvoorbeeld omdat je van iemand houd, maar er niet aan kan voldoen. Er gaat dan iets fout in je hoofd wanneer zoiets gebeurt.” Normaal formuleer ik helderder, maar ik kon mijn vinger er niet op leggen. “Het is jammer dat ik zijn nummer niet heb,” zei ik en bedacht me gelijk dat ik niet eens wist of hij wel telefoon had - ik had hem er nog nooit mee gezien, “anders had ik hem even gebeld. Ik weet of voel dat het anders zit, maar ik weet niet precies hoe." Deze vraag zou natuurlijk ook in mijn hoofd blijven ronddraaien, dus deed ik Jana een voorstel. "Wat zou je er van zeggen als we eens gaan kijken of hij in het park is?” Halverwege naar het park begon het enorm te plenzen, een regelrechte hoosbui, dus gingen we rechtstreeks naar het terras van Parkzicht. Het was er volkomen leeg. Teleurgesteld stonden we net voorbij de rand van de overkapping, droog, en ik keek het park rond - onzin natuurlijk, want wie zit er nou in de plensregen op een bankje. Manas zag ik uiteindelijk toen ik naar binnen keek. Zo te zien was hij aan het afrekenen. Ik stootte Jana aan en we gingen naar binnen. Hij begroette ons hartelijk, waarbij hij Jana's hand met beide handen schudde, en langer dan gebruikelijk was. Hij keek van mij naar Jana en er was een brede glimlach op zijn gezicht. "Je hebt me helemaal niet verteld dat je vrouw zo prachtig is," zei Manas met een hoffelijkheid die ouderwets klonk. Jana is niet knap zoals in de bladen, maar veel Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucparnl

1

mooier. Een natuurlijke schoonheid, ook in haar denken, en intelligent. "Ik heb net afgerekend en een taxi besteld. Hebben jullie misschien zin om bij mij thuis iets te komen drinken? Tenminste, ik neem aan dat jullie hier iets wilden drinken." Na een korte blik naar elkaar zeiden zowel Jana als ik dat wij dat wel wilden. In de taxi maakte ik verbinding met de verwarmingsthermostaat thuis, om die lager te zetten. "Ah, fantastisch speelgoed," zei Manas, "dat zou ik eigenlijk ook wel willen hebben." Hoosde het eerst nog, het kwam nu zo met bakken uit de lucht dat de ruitenwissers van de taxi het nauwelijks konden bijbenen. Het weggetje naar het huis van Manas was te blubberig voor de auto. Het was een onverhard pad en de taxichauffeur vond dat hij daarin kon komen vastzitten. Er zat niets anders op dan vanaf de straatweg de paar honderd meter door de modder naar Manas’ huis te lopen. Hij woonde wel prachtig, een verbouwde boeren schuur. Niet heel groot, of luxe, maar prachtig. De straatweg liep langs de rivier, dezelfde als langs het park, en vanuit zijn huis keek je aan alle kanten over weiland en de rivier. Alleen vanaf de achterkant van het huis, waar we naar binnen gingen, kon je de stad in de verte zien liggen. "Ik kijk graag uit over de twinkelende lichtjes van de stad als ik daar zin in heb," zei Manas, "en de stad kan niet dichterbij komen, zolang dit gebied voor de hoge heren een agrarische bestemming heeft. Enfin, voor zo lang als het duurt." Het zal mijn tijd wel duren, kon ik Manas bijna horen denken. We droogden ons af met de warme wollige badlakens die hij ons had gegeven. “Ga lekker zitten, dan ga ik fikkie stoken,” zei hij en hij legde aanmaakhoutjes tegen de blokken in de haard. Hij trok aan een handgreep en ik hoorde een klep hoog in het rookkanaal verschuiven. Hij voorzag ons verder van gloeiend hete sterke thee en ging toen zelf ook zitten. Hij nam een gebroken suikerklontje in zijn mond en slurpte daar overheen zijn thee naar binnen. “Die vergelijking met Sartre hoor ik vaker. In wezen heeft Sartre alles op zijn kop staan, zoals het meeste in dit universum nog op zijn kop staat. Oneerbiedig zou ik zelfs kunnen zeggen dat Sartre de klok heeft horen luiden, maar de klepel nooit heeft gevonden. Een aanwijzing hiervoor moet al zijn dat Sartre in zijn toneelstuk zijn personages in de eeuwigheid laat wonen. Nu weet ik ook wel dat hij zijn toneelstuk humoristisch had bedoeld, maar dan wel een merkwaardig soort humor in mijn ogen. Voor mijn gevoel gaat humor altijd over jezelf en humor over een ander gaat al gauw richting leedvermaak - wat een verkapte actie tot beschadiging van de ander is. Maar goed, eeuwigheid. Ik geloof dat ik wel eens heb gezegd dat de enige hel die je ervaart de hel op aarde is, en dat die altijd van eigen makelij is. Of preciezer, voor de oorzaak van wat je als hels ervaart, moet je altijd bij jezelf zijn. De clou zit hem in het proberen te voldoen aan de verwachtingen van de ander. 2

Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucparnl

Dat

moet

je

nooit

proberen,

want

dan

kom

je

in

een

vrijwel

onontwarbare kluwen terecht van wie wilde wat van wie, wat moet ik wel of niet doen en hoe zat dat ook al weer. Je komt in conflicten van prioriteiten terecht, bijvoorbeeld van wat je baas van je verlangt en wat je echtgenote van je verlangd.” Manas gaf een duidelijke knipoog naar Jana. “Of je echtgenoot natuurlijk, want mannen kunnen uiteraard net zo veeleisend zijn.” En hier keek hij mij even aan. Het vuurtje begon op gang te komen. “Het belangrijkste is dat je, met name in je relatie, beter geen enkele verwachting kan hebben en, vooral, dat je de ander volledig aanvaard zoals die is. Dat is de ultieme solidariteit tussen mensen - ik zou het geen liefde noemen. Door zo een voor beiden veilige omgeving te creëren, kun je werken aan jezelf. Kun je de mallemolen in je hoofd stilleggen en op weg gaan naar je eigen hart. Wanneer je daar aangekomen de acceptatie van en dus de liefde voor jezelf hebt ontdekt, dan kun je van daaruit jouw eigen liefde geven aan je vrouw, je man en daarna de wereld.” “Het klinkt eenvoudig zoals je het zegt,” zei Jana. “Maar dat is het natuurlijk niet,” voegde Manas er meteen aan toe. “Waar je misschien op doelt is dat je niet met een medemens te maken hebt, maar met tientallen, met honderden soms. En dan is er verder nog de invloed van buitenaf via kranten, televisie, reclame, en nog zo meer. Zie daar maar eens uit te komen.” "Maar waarom had Sartre dan alles op zijn kop staan, verkeerd om staan?" "Dat, Thomas, is het gevolg van de pessimistische inslag van Sartres denktrant. Vergeet daarbij trouwens niet dat hij de Tweede Wereldoorlog aan den lijve heeft ondervonden - hoewel hij toen hij voor die oorlog een jaar in Duitsland woonde, de opkomst van het fascisme niet heeft opgemerkt. Sartre geloofde niet -daar heb je het geloof weerdat je in het leven wezenlijk iets kunt veranderen aan je lot, aan je bestaan. Je dient het leven te leven zoals het je wordt opgediend vandaar ook existentialisme. Daar waar Sartre pessimistisch is, ben ik dat niet. Je kunt de invloeden van de buitenwereld -stap voor stapstilleggen, niet hetzelfde als negeren, en jezelf afstemmen op of harmoniëren met de essentie in je eigen hoofd - de harmonie en de essentie dus die wordt overstemd door de buitenwereld. Overigens, wat mij betreft lijkt Sartres visie sterk op de Christelijk Calvinistische interpretatie

van

de

predestinatie,

maar

dan

zonder

God.

Het

humoristische van Sartres toneelstuk zit er voor mij in dat de mensen in het stuk zich vergissen, une comédie d'erreurs waarbij oorzaken buiten je macht je leven steeds meer laten escaleren, een klucht bijna. Je gaat zoals ik het zie anders dan Sartre impliceert pas de eeuwigheid in als je hier je vraagstukken hebt opgelost - je moet eerst je eigen hel oplossen. Sartres stuk had pas echt humoristisch geworden op het moment dat de Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucparnl

3

personages in de spiegel hadden gekeken, in plaats van louter op elkaar te reageren. Bovendien, als je bewustzijn in het echte leven zich alleen afspeelt tussen geboorte en dood, dan zou het hier inderdaad een tranendal zijn." "Maar waar jij het over hebt, ik bedoel het leven na de dood, maakt jouw filosofie toch tot een religie?" Jana was altijd lekker direct. "Ik denk van niet, mijn beste Jana. Je kunt mijn beschrijving van de zin van het leven inderdaad een verlengstuk geven - de eeuwigheid in het verlengde van het aardse leven. Dan leert je ziel hier van het ontwarren van je kluwen - de lessen die je ziel alleen in het fysiek universum kan leren. Na de fysieke dood leef je verder tot in de eeuwigheid in een ontwikkeling die tot perfectie leidt - hoe je dat ook moge zien. Maar je kunt exact hetzelfde wat ik naar voren breng ook plaatsen tussen alleen de geboorte en de dood - in feite het atheïstisch perspectief. Dan nog gaat wat ik zeg, over de zin van het leven en de vooruitgang van de mens en de mensheid. Wie uitgaat van die beperkte reikwijdte tussen geboorte en dood geeft dan niet de mens, maar als het ware de mensheid het eeuwig leven - in een permanente geestelijke groei. Voor mij staat het vast dat ik voor mijn mens zijn geen mens was, terwijl ik toch mijn herinneringen er aan heb en mijn doel in het leven daar vandaan heb. Zoals het voor mij vast staat dat als ik hier klaar ben alles achter mij laat -sommige dingen met moeite- en lekker naar huis ga. Maar dat ik daar van overtuigd ben door wat ik in mijzelf weet, betekent nog niet dat jij dat ook moet geloven - dan zou ik inderdaad toch nog een nieuwe religie stichten." Bij dat laatste trok hij een gezicht alsof zijn thee koud was geworden. Hij ging staan terwijl het knetterende vuur mij een beetje doezelig begon te maken. "Iemand soep?" vroeg hij vanuit de keuken. Ik stond op om zijn keuken te bekijken. Tegen de achterwand een lang blank houten aanrecht met halverwege een groot fornuis. Tussen het aanrecht en de kamer een kasteneiland met een spoelbak en aansluitend iets verlaagd de eettafel. Links naast het lange aanrecht en tegen een muur stond een joekel van een koelkast waaruit hij een hotelformaat kookpan haalde en op het fornuis zette. "Altijd eigen gemaakte soep in huis." Hij tilde de deksel op. "Groentesoep in dit geval." Hij keek mij aan alsof hij zojuist een verbazingwekkende goocheltruc had uitgehaald. Hij zette de oven aan en ontstak een lage vlam onder de soeppan. Na een klein half uur zaten we aan tafel met ieder een grote dampende kom voor ons die het midden hield tussen groentesoep en stoofpot. Op tafel ook een mand met vers afgebakken stokbrood. Merkwaardig toch hoe dat kan gaan. Zo ken je iemand niet, zo zit je met je vrouw bij hem aan tafel te eten. "Weet je Jana, het maakt helemaal niet uit of je nu wel of niet gelooft in een hiernamaals, een leven na de dood, of hoe je het ook wil noemen. 4


Het gaat om het leven voor de dood. Daar moet je iets mee doen. Het moet maar eens afgelopen zijn met elkaar ombrengen in het conflict over het aanbidden van de juiste god op de juiste manier. En ik probeer nu expres te klinken als een oude vader tegen zijn kinderen. Ik heb ook echt het idee dat ik hier ben om dat te doen. Even iedereen naar een aparte hoek laten gaan om ze dan rond de tafel te roepen wanneer iedereen is afgekoeld. Of het ook in het echt zo gaat, daar is geen pijl op te trekken - ik ben god niet. Maar het is wel mijn intentie. Ik begin klein, met mensen zoals jullie en ik ken er verder nog wel een paar. Ik heb mijn boeken geschreven, die moeilijk te lezen zijn -heb ik niet met opzet gedaan-, tenzij je er echt induikt. Dat laatste kan alleen als je de barrières in jezelf wilt opruimen, zodat je aan iets nieuws toe kunt komen. Daarna zijn mijn boeken een baken waarop je kunt varen of juist langs

kunt

varen

op

je

eigen

koers

-

in

ieder

geval

dus

een

referentiepunt. Je laat ook dat achter je op gegeven moment, want je groeit. De wereld zit vol verzinsels en verdichtsels om de mens af te houden van het zelf uitzoeken. Dat is de essentie van het Luciwher paradigma. Daarom heb ik mijn boeken zelf geschreven en dat niet overgelaten aan leerlingen of volgelingen - die ik niet heb en ook niet wil hebben. Welke religie of ideologie je ook beschouwt, het zijn de volgelingen die concessies doen aan de machthebber om hun weergave van de ideeën van de inspirator te laten overleven - waarmee een doodgeboren kindje wordt doorgegeven. Het gaat om het leven voor de dood, het inzicht krijgen in jezelf, je eigen hel opruimen, jezelf accepteren en de liefde in je hart ontdekken, de angst voor het bestaan laten wegebben, of hoe je het verder wilt omschrijven. Dat je kern, je ziel na je fysieke dood verder leeft in een andere staat van bewustzijn is dan een bonus voor hen die dat eerst niet wilden geloven. Waarbij je je natuurlijk ook nog kunt afvragen of het geloof in een leven na de dood de uiting van levensangst is, of dat het geloof in het definitieve einde van het leven bij de dood dat is. Dood is dood, zegt men dan, dat merk ik toch niet en ik ben dan van alles verlost - verlossing is in dit verband eigenlijk een tamelijk metafysische term. Ik geef jullie ter overweging dat verder willen gaan in een vorm van bewustzijn na de fysieke dood geen relatie heeft met de angst voor de dood, maar met de liefde voor het leven en de waarheid die je op een dag in je hart zal vinden - waarbij alle angsten zijn verdwenen." Jana en ik waren stil. Niet alleen omdat we aan het eten waren, maar vooral door de woordenvloed die Manas tussen het oplepelen door over ons had uitgestort. "Kijk, in alle godsdiensten en filosofieën zit een kern van de waarheid," ging Manas onverdroten verder, "maar ze lijden ook allemaal aan dezelfde kwaal. Dat is dus het Luciwher paradigma, maar je kunt het ook de blinde vlek van de oude Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucparnl

5

geest noemen. Of het menselijk onvermogen waarlijk empathie te hebben - voor zichzelf. Je kunt het ook de ziekte noemen waar je jezelf eerst van moet genezen, voordat je hoe dan ook je eerste stap in de wereld kunt zetten. Er zijn zoveel invalshoeken. Die zijn allemaal zinnig, zolang ze maar inhouden dat je eerst jezelf moet ontdekken, ontdekken wat je eigenlijk aan het doen bent, voordat je de wereld kunt ontdekken, voordat je je medemens kunt ontdekken. Zo lang je ter beantwoording van die cruciale vragen naar een ander luistert, sta je onder de invloed van het Luciwher paradigma, de oude geest." Manas nam een stukje brood en veegde er de binnenkant van zijn kom mee schoon. Met zijn gebrek aan tafelmanieren -zo kun je dat opvatten- schiep hij een contrast met wat hij had gezegd. Wat zijn leeftijd ook was, hij keek ons aan met de guitige blik van een ondeugend kind. "Waar ik het over heb is geen kinderspel. De toekomst van het menselijk universum hangt er mee samen. Zijn wij ieder voor zich werkelijk een onbetekenend klompje cellen op een kleine knikker in de buitenwijk van het melkwegstelsel? Of zijn wij de minuscule verandering op het genoom van het universum en daardoor van het allergrootste belang voor de groei en vervolmaking ervan? Ik weet dat het de tweede optie is, maar het moet eerst nog maar eens gebeuren. Het gaat daarbij niet om een mooie gedachte, een doorwrochte filosofie, je doorluchtige leefregels, maar om je daden die uit je innerlijk gevonden evenwicht en liefde zijn geboren - je daden," benadrukte Manas. "Genees jezelf van je pijn en je zult een ander nooit meer pijn berokkenen. De enige manier om jezelf te genezen is door je te ontworstelen aan de oude geest, aan het paradigma van Luciwher. De enige mogelijkheid waarop Luciwher zich weet

te

genezen

is

door

te

evolueren

in

een

veranderende

leefomgeving." "Mag ik je even onderbreken?" vroeg Jana. "Werkt die espressomachine normaal, of heb ik een spoedcursus nodig?" Ze ging de koffie zetten, alle drie zonder melk en suiker, en zei begeleid door de helse geluiden, "Over Lucifer wil ik meer weten. Hoe kom je bij hem? Waarom geen andere slechterik? En als het kwaad niet bestaat, waarom gebruik je dan toch het beeld van de gevallen engel? Weet je," ze nam het laatste stukje stokbrood uit de broodmand, "alles wat je zegt klinkt zo ontzettend natuurlijk en zinnig, als een geur die een oude herinnering oproept, en tegelijk zeg je dingen die onnatuurlijk lijken en onzinnig. Het kwaad bestaat niet, de liefde bestaat niet, de waarheid bestaat niet. Je laat me denken dat we in een soort illusie terecht zijn gekomen, dat we in een boze droom leven - van wie. Bestaat er nog meer niet?" "Ja. Ook al gaat de vergelijking op bepaalde plaatsen mank, we leven in een quantum universum waarin alles wat solide en vast lijkt in essentie een illusie is, totdat wij waarnemen. Zo bestaat de tijd ook niet, maar alleen 6


organisatie en desorganisatie - entropie. Zowel Einstein als Bohr maakten een verkeerde aanname -die ze ook verder niet onderzochten-, want het niet-bestaan van de tijd konden ze niet bevatten." Het geamuseerde gezicht van Manas is niet te beschrijven. "Maar dat is het punt op dit moment niet. Je vroeg mij naar de herkomst van Luciwher. Ik weet dat er vele verhalen over hem de ronde doen, maar de versie die mij altijd het meest heeft aangetrokken -waarom kwam ik pas later achter- is het verhaal waarin hij een tragische held is. De held die heroïsche daden denkt te voltrekken, maar die desondanks steeds de verkeerde keuzes maakt ook al bedoeld hij ze niet verkeerd. Daarom koos ik ook niet voor Seth de broer en moordenaar van de Egyptische god Osiris, en zelfs niet voor Angra Mainyu -Ahriman- die in door Zarathoestra naar voren wordt geschoven als de kwade tegenspeler van Ahoera Mazda. Al deze en andere goden zijn vernietigers, hersenloze vernietigers. Geen verdelgers zoals Sjiva die liquideert en ook weer creëert. Sjiva symboliseert de kringloop van de dood en het leven, maar hij is weer geen tragische held. Bij alles wat er in het leven verkeerd kan gaan heb ik nooit haat gevoeld, of een behoefte aan wraak gehad. Dat zegt niet alleen iets over mijzelf, maar ook over wat het zondige wordt genoemd. De schaduwzijde voelt voor mij niet aan als de vijand, maar als een vervreemd familielid, je broer waar je al heel lang geen contact meer mee hebt gehad." Het bleef weer stil. De espressomachine pruttelde wat om aan te geven dat er voldoende heet water was voor volgende porties. Het vuur in de haard knapperde op een manier die je ook liet merken dat er wel weer wat hout bij mocht. Dit maal maakte Manas de koffie en voor elk van ons in een dubbele portie. We gingen zitten in de fauteuils bij het vuur, terwijl Manas hout haalde en op het vuur legde. "Ik gebruik de naam Luciwher door elkaar als zinnebeeld voor de menselijke soort, als

het geheel van eigenschappen dat

kenmerkend is voor de mens -waardoor de mens zich onderscheid van al het andere-, en voor een van de zonen van de AllerEerste die overigens niet dezelfde is als de Brahma’s, Allahs en Jahwehs uit de boeken van vroeger - er zijn overigens ook dochters, want alles heeft een mannelijke en een vrouwelijke zijde. En als je wilt weten wat ik precies bedoel met een van de zonen van de AllerEerste, dan moet je mijn eerste boek lezen - ik geef je de link wel. Op deze plaats is dat verhaal te lang. Net zomin als Luciwher een in ongenade gevallen engel is, leven wij mensen hier op aarde om onze zonden uit te wissen, of ons karma op te lossen. Dat beeld van inlossen wordt gecreëerd vanuit een angstvisioen dat ons verbonden en gebonden houdt onder de banier van Luciwher, zoals een revolutionair leider of zelfs een gewoon politiek leider een extern vijandbeeld creëert om de onderdanen van het land te verenigen. Enfin, Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucparnl

7

zoals ik al zei, de hel wordt gevormd door wat er in je hoofd zit, door wat je in je hooft hebt laten stoppen. L'enfer, ce n'est pas les autres, mais ta propre tête. Wat er in je hoofd zit, is daar aangebracht door je opvoeding en door indoctrinatie. Zo wordt je belemmerd de weg te vinden naar je hart. Alles wat je noopt te beantwoorden

aan de eisen van de

buitenwereld, plaatst je onder de macht van Luciwher. Het is niet de taak van anderen op te houden dingen in je hoofd te stoppen -zomin als er een externe verlosser is die je komt redden-, maar je eigen taak je hoofd op te ruimen. Het is dit Luciwher paradigma dat je ervan weerhoudt de liefde in je hart te ontdekken. Het Luciwher paradigma maakt je bang en houdt je angstig, levensangst. Dus, kort samengevat, Sartre's verhaal was slechts de helft van het verhaal, op een grappige en verwrongen manier. Wat andere mensen in je hoofd proberen te stoppen komt uit hun eigen angsten voort -alsjeblieft, val mij niet aan- en je kunt het beste hun angsten niet bevechten, maar hun angsten uit je hoofd wissen. Kijk in de spiegel en ontdek jezelf door het verwijderen van ook je eigen angsten. Als je dan vrij van pijn bent, dat doe je anderen ook geen pijn meer." “Maar wat is het verschil nou tussen wat jij zegt en wat al die profeten en filosofen

uit

de

afgelopen

honderden,

duizenden

jaren

hebben

verkondigd? Ik voel het verschil wel,” zei ik toch met enige aarzeling, want glashelder was het nou ook niet, “maar ik wil het graag precies weten.” “In wat ik zeg wordt God niet ontkend, noch is hij een conditio sine qua non voor je verlossing. Je hoeft God niet te aanbidden -het woord alleen al-, dat kan hem niets schelen - de AllerEerste dan. Je hoeft niet in hem te geloven, maar in jezelf. Hij gelooft al lang in jou, nou jij nog. En als je er voor kiest per sé een atheïst te zijn, ook goed. Daar komt het verschil op neer." Manas keek even naar Jana en mij om te kijken wat het effect van zijn woorden was. "Je hoeft je niet te verslingeren aan iets of iemand die hoger is of zou zijn. De oude goden bestaan niet -nog meer dat niet bestaat-, behalve in de fantasie van je eigen hoofd. Tot en met je baas, die bestaat ook niet.” Weer die ondeugende blik. “Er moet natuurlijk iemand zijn die je baan coördineert, ik snap dat wel, maar dat hij op basis van jouw werk het grootste deel van de centen in zijn zak steekt en vooral daaraan zijn autoriteit en macht ontleent, het bestaat niet, het zou niet moeten bestaan. Dat zal ook veranderen wanneer de bazen zich genezen - alles gaat natuurlijk in kleine stapjes. De ideologisch religieuze oorlogen lopen op hun einde en de laatste stuiptrekkingen van de religies zijn ook het meest gewelddadig - de doodsnood van de oude wereld. De economische oorlogen zijn de laatste oorlogen die gevoerd worden en voor een deel zijn die al bezig. De laatste oorlogen gaan louter om grondstoffen, rijkdom en macht. Het 8


zijn niet de oorlogen van het einde der tijden ook al lijkt dat zo, omdat ze zo heftig zijn. Als er in dat stervensproces van de oude wereld een leider opstaat in wie de mensen de teruggekomen Jezus herkennen, of de Mahdi, Viracocha of Bhavatarini -de Hindoe verlosser van het universum-, of zelfs Koning Arthur, dan weet je zeker dat die niet het antwoord op alle

vragen

heeft

-

integendeel,

hij

is

niemand

anders

dan

de

vertegenwoordiger van de oude geest. De nieuwe geest woont in je hart en komt voort uit je persoonlijke ontdekking van de liefde. De nieuwe wereld komt voort uit mensen die met hun hart en hun hoofd in balans denken. De nieuwe wereld is niet het door de ouden beloofde vrederijk, want de nieuwe wereld wordt niet gevestigd door het winnen van de laatste oorlog op het veld van Armageddon.” En opnieuw was het stil. De regen was opgehouden en een nachtegaal zong in een boom in de buurt. “Tjee, wat een lange weg te gaan nog,” zei Manas. De taxi die ons kwam ophalen reed wel tot aan Manas' huis - eigenlijk een verbouwde schuur. Jana verbrak in de taxi als eerste de stilte en zij verwoordde ook mijn gevoel. "Mijn hoofd gonst nog na," zei ze, "dat was best een heleboel. Nu snap ik ook je behoefte om alles op papier te zetten." "Ja, al was het alleen maar voor mijn eigen overzicht. Maar misschien doe ik er ook nog verder wat mee, als Manas dat goed vindt tenminste." "Stel je eens voor dat Manas het bij het rechte eind heeft," er zat iets kinderlijks in Jana's stem, of iets dat leek op het bedenken van een

vakantiebestemming,

"dan

leven

we

echt

in

een

uiterst

merkwaardige wereld." Ze sloeg mijn arm om haar heen en kroop tegen mij aan. "Manas zou denk ik zeggen, dat het niet merkwaardig, maar onverwacht is," vulde ik aan. De soep stoofpot van Manas lag zwaar op de maag - op een goede, bevredigende manier. De schemer zat er aan te komen, maar er was te weinig kunstlicht om het evenlicht goed te kunnen zien. Wel was er een mooie helder grijsblauwe hemel boven de rivier met nog een paar kleine restanten van inktzwarte wolken - een schilderij van een oude meester waardig. De lichtjes van de naderbij komende stad zagen er inderdaad vrolijk uit. Thuis was het een beetje frisjes en klammig, want ik was vergeten de thermostaat weer wat hoger te zetten.


9

Voor wie alle deuren open gaan

Recommend Documents