D N A DE H
IN D
T N E G A S L E
D N A L S T I U
FLANDERS INVESTMENT & TRADE ZOCHT HET VOOR U UIT
De handelsagent in Duitsland – Uw partner voor export
Sarah Züfle, medewerkster FIT Isabelle Maufroy, medewerkster FIT Wirtschafts-und Handelsvertretung Flanderns c/o Belgisches Generalkonsulat Cäcilienstrasse 46, D-50667 Köln T: +49 221 25 49 28 | F: +49 221 257 06 94
[email protected]
INHOUD 1. DE DUITSE HANDELSAGENT – UW PARTNER VOOR EXPORT .............................................................................. 4 2. DEFINITIE ........................................................................................................................................................... 5 3. DE ZOEKTOCHT NAAR EEN DUITSE HANDELSAGENT .......................................................................................... 6 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10
Advertentie plaatsen ..................................................................................................................................... 6 Vakliteratuur en pers ..................................................................................................................................... 7 Advertentie in het ‘H&V Journal’ plaatsen .................................................................................................... 8 Speciale internetportalen .............................................................................................................................. 8 Online handelsagentengids ......................................................................................................................... 10 Jobportalen op het internet ........................................................................................................................ 11 De Centralvereinigung Deutscher Wirtschaftsverbände für Handelsvermittlung und Vertrieb (CDH) ....... 11 cdh-markt.de ............................................................................................................................................... 14 Beurzen ........................................................................................................................................................ 14 Reclame op uw eigen beursstand................................................................................................................ 14
4. DE JUISTE HANDELSAGENT KIEZEN .................................................................................................................. 15 5. DE HANDELSOVEREENKOMST ......................................................................................................................... 17 5.1 Het begrip handelsagent ............................................................................................................................. 17 5.2 De formele vorm van een handelsagentenovereenkomst .......................................................................... 18 5.3 Verplichtingen van de handelsagent ........................................................................................................... 18 5.3.1 Bemiddelingsplicht ................................................................................................................................. 18 5.3.2 Opdrachten, confidentialiteit, notoriteit verplichting en bewaringsplicht ............................................. 19 5.3.3 Mededelingsplicht .................................................................................................................................. 19 5.4 Verplichtingen van de volmachtgever ......................................................................................................... 20 5.4.1 Vergoedingsplicht .................................................................................................................................. 20 5.4.2 Ondersteuningsplicht ............................................................................................................................. 20 5.4.3 Voorlichtingsplicht ................................................................................................................................. 20 5.4.4 Loyaliteit ................................................................................................................................................ 20 5.5 De provisie - commissie ............................................................................................................................... 20 5.6 Aansturen van en controle op de handelsagent ......................................................................................... 21 5.6.1 Contractuele bepaling ............................................................................................................................ 21 5.6.2 Verkoopsrichtlijnen ................................................................................................................................ 21 5.6.3 Vergoedingssysteem .............................................................................................................................. 21 5.6.4 Bezoeken ................................................................................................................................................ 22 5.6.5 Prestatiecijfers ....................................................................................................................................... 22 5.7 Beëindiging van de handelsagentenovereenkomst .................................................................................... 22 5.7.1 De opzeggingstermijnen ........................................................................................................................ 22 5.7.2 Welke zijn de opzeggingsvergoedingen? ............................................................................................... 22 5.7.3 Verjaring ................................................................................................................................................ 23 5.7.4 Arbitrage ................................................................................................................................................ 23 6. VEEL VOORKOMENDE VRAGEN ....................................................................................................................... 24 7. VERDERE LITERATUUR ..................................................................................................................................... 26
BIJLAGEN: A. Een voorbeeld in het Duits van een handelsagentuurovereenkomst B. Beurzen georganiseerd door de Duitse CDH (2014) De handelsagent in Duitsland I juni 2014
3
1.
De Duitse handelsagent – uw partner voor export
Duitsland telt 60.000 handelsagenten die voor ongeveer 30% van de Duitse handel bemiddelen en gemiddeld 175 miljard euro omzet per jaar realiseren. Hoe vindt u nu de juiste handelsagent in Duitsland? Wat doet een handelsagent precies? Welke zijn de verplichtingen, rechten en controlebevoegdheden van een handelsagent? Een handelsagent aanstellen betekent een deel van uw bevoegdheid afstaan aan een externe Duitse onderneming. Het is een vorm van outsourcing. Dit rapport belicht de kerncompetenties van de handelsagent of ‘Handelsvertreter’ zoals hij in Duitsland genoemd wordt. Zijn activiteit is onopvallend en dikwijls onbekend, aangezien hij tussen producent en handelaar optreedt, tussen handelaars onderling of tussen handelaars in het binnen- en het buitenland. De meerwaarde van dit document ligt in het feit dat het de recentste juridische beschouwingen vermeldt, zonder een formalistische juridische toon aan te slaan. Er wordt steeds rekening gehouden met het doelpubliek, namelijk de Vlaamse KMO met weinig of geen ervaring in de aanwerving van een handelsagent in Duitsland. Als bijlage van deze studie vindt de lezer nog twee interessante documenten: Een voorbeeld in het Duits van een handelsagentuurovereenkomst (opgelet: dit document valt niet onder de verantwoordelijkheid van Flanders Investment & Trade. Bron: Advocaat Rolf Beeker / Beeker Rechtsanwälte) CDH-beurzen 2014
Alle rechten voorbehouden Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze pagina's worden uitdrukkelijk voorbehouden. Niets van deze pagina's mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbenden. Tenzij het tegendeel uitdrukkelijk is bepaald, wordt deze toestemming stilzwijgend verleend voor het citeren van gedeelten uit deze werken, mits zonder winstoogmerk en met expliciete bronvermelding.
4
2.
Definitie
Het begrip handelsagent (commercial agent, agent commercial, Handelsvertreter) is goed gekend. Toch rijzen nog altijd vragen over wie de handelsagent is, specifiek in Duitsland? De handelsagent is actief in het B2B-gebeuren en is tussenpersoon voor verschillende bedrijfsvormen. Zijn activiteit leunt aan bij deze van de handelsreiziger (agent voyageur, Reisender) maar er is toch een wezenlijk verschil qua vergoeding. Waar de handelsagent overwegend op provisiebasis betaald wordt (variabele kosten), wordt de vergoeding van de handelsreiziger overwegend vastgelegd door een vast loon (vaste kosten voor het bedrijf). De handelsagent werkt voor rekening en risico van de volmachtgever, maar niet in naam ervan zoals de handelsreiziger. Bij de handelsreiziger spreekt men dan ook van insourcing. De handelsreiziger maakt inherent deel uit van uw bedrijf terwijl de handelsagent een zelfstandige ondernemer is. Anders als de handelsreiziger vertegenwoordigt de handelsagent vaak meerdere bedrijven. Hij of zij (voortaan in de tekst: hij) beschikt daardoor over een gefundeerde marktkennis en kennis over de concurrentie en kan zijn klanten en de bedrijven die hij vertegenwoordigt grondig informeren over producten en verkoopstrategieën. § 84 van het Duitse handelswetboek, het Handelsgesetzbuch (HGB), definieert de Handelsvertreter als ‘einen selbständigen Gewerbetreibenden, der ständig damit betraut ist, für einen anderen Unternehmer Geschäfte zu vermitteln oder in dessen Namen abzuschließen’. Vrij vertaald, ‘de handelsagent is diegene die er als zaakvoerder voortdurend mee bezig is voor een andere ondernemer zaken te bemiddelen of deze in diens naam af te sluiten’. Deze definitie is eerder beperkend en geeft een onvolledig beeld van de activiteiten en kerncompetenties weer. Overeenkomstig het Duitse handelswetboek is de handelsagent een professionele zelfstandige die belast is om op permanente wijze zaken te onderhandelen voor een ondernemer of om zaken af te sluiten in naam van deze ondernemer. Hij kan zijn activiteiten vrij organiseren en zijn werkuren vrij bepalen (zelfstandig beschikken over tijdsbesteding). Indien in een geschil de handelsagent kan bewijzen dat hij niet vrij of naar eigen goeddunken zijn activiteit van handelsagent kan uitvoeren (bepaling van uren, verplichte dagelijkse prestaties, gedetailleerde verslagen, bepaling van de weg), dan kan zijn statuut gelijkgesteld worden met dat van een loontrekkende, ondanks het contract. Speelt de handelsagent nog een nuttige rol in het handelsgebeuren? Jazeker, en dit omdat: de Duitse handelsagent de Vlaamse leverancier van zijn kennis van de markt mee laat genieten (marktkennis, tendensen, toepasselijke normen, houding van de concurrenten). de Vlaamse exporteur bovendien mee kan genieten van de relaties die de handelsagent gedurende jaren in stand hield met klanten, om nieuwe producten te introduceren op de Duitse markt. de handelsagenten meer vertrouwen genieten van de klanten die hen objectiever vinden dan de fabrikant.
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
5
3.
De zoektocht naar een Duitse handelsagent
Het zoekproces begint wanneer u als bedrijfsleider beslist heeft dat het aanstellen van een handelsagent dé efficiënte weg is voor de export naar Duitsland. Hiervoor kunnen verschillende kanalen gebruikt worden, gaande van het plaatsen van een advertentie in een lokale krant tot het gebruik van het internet. Het gebeurt ook vaak dat een Duitse handelsagent zelf het initiatief neemt en actief op zoek gaat naar bemiddelingsactiviteiten voor bekende Vlaamse bedrijven. Daarvoor richt hij zich tot de Duitse Handelskamers in het buitenland en af en toe tot Flanders Investment & Trade in Duitsland. Maar meestal moet u als Vlaamse ondernemer zelf op zoek gaan naar een agent. Hoe gaat u dan het beste te werk?
3.1 Advertentie plaatsen Checklist voor het plaatsen van een advertentie: Wij zijn
Coördinaten van uw bedrijf Benaming Logo Sector Locatie Grootte van uw bedrijf Contactpersoon
Wij hebben
Beschrijving van de vacante betrekking Motief voor aanbesteding Jobomschrijving Verantwoordelijkheidsgraad Vertegenwoordigingsgebied (postcode) Carrièremogelijkheden
Wij zoeken
Beschrijving van de nodige competenties Beroepsopleiding Beroepservaring Vooropleiding Specifieke kennis, bijvoorbeeld talenkennis Persoonlijke eigenschappen (motivatiegraad, communicatie) Leeftijd Grootte van de agentuur Marktgrootte
6
Wij bieden aan
Inlichtingen over uw verplichtingen Provisiebasis Andere vergoedingen Opleiding
Wij vragen
Vermelding van nodige bijlagen Profiel van de Duitse agentuur Lijst van de bedrijven die hij/zij al vertegenwoordigt Referenties Geografische afbakening van zijn klantendistrict
3.2 Vakliteratuur en pers Een advertentie plaatsen in één van de vele Duitse vakbladen blijft een klassieker in het zoekproces. In functie van uw sector selecteert u een specifiek magazine. Deze vakliteratuur kunt u via het internet raadplegen. Een goede website is http://www.pressekatalog.de/. Meestal kunt u er online een advertentie plaatsen, bijna altijd in het Duits en soms in het Engels. Hieronder staan een aantal bekende dagbladen waarin u een advertentie kunt plaatsen: Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) U kunt uw aangeboden betrekking bijvoorbeeld op FAZjob.NET, in de Frankfurter Allgemeine Zeitung en de Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung adverteren. U kunt uw advertentie online in uw individuele lay-out opgeven of één van de drie standaard lay-outs uitkiezen. De looptijd van de advertenties op FAZjob.NET is 30 dagen. http://fazjob.net/fuer-arbeitgeber/stellenangebote-inserieren/ Contact: http://verlag.faz.net/anzeigen/anzeigen-service/kontakt-wir-sind-fuer-sie-da-11123830.html Telefonisch: Maandag tot donderdag van 8.00-18.00 uur Vrijdag van 8.00-17.00 uur Tel: 0049 (0) 69 75 91-33 44 E-mail:
[email protected] Per post: Frankfurter Allgemeine Zeitung Anzeigenabteilung 60267 Frankfurt Informatie i.v.m. de prijzen: http://fazjob.net/_em_daten/faz/pdf/FAZ_Stellenmarkt_Preisliste.pdf
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
7
Süddeutsche Zeitung https://anzeigenbuchen.sueddeutsche.de/adweb/anzeigen.do?opcode=start&sessionreset=true&markt=#stellenmarkt Telefonisch: Tel: 0049 (0) 89 -2183 – 1030 E-mail:
[email protected] Per post: Hultschiner Str. 8 81677 München Die Zeit Informatie i.v.m. de prijzen: http://marktplatz.zeit.de/mediadaten/stellenmarktpersonalimage E-mail:
[email protected] Telefonisch: Tel: 0049 (0) 40 3280 - 396
3.3 Advertentie in het ‘H&V Journal’ plaatsen Het belangrijkste blad van de Vereniging der Handelsagenten in Duitsland is het ‘H&V Journal – Wirtschaftsmagazin für Handelsvermittlung und Vertrieb’. Deze publicatie heeft een oplage van ca. 12.500 exemplaren en is specifiek gericht op de handelsagent. Jaarlijks worden er ongeveer 1.500 advertenties in geplaatst. Het maandblad is gratis voor de leden van de vereniging (vooral handelsagenten) en verschijnt 10 keer per jaar. Een 1/1 zwart-wit advertentie kost 3.397 euro, een 1/1 advertentie in vier kleuren kost ca. 4.921 euro. Link: www.best-ad-media.de/wirtschaft/vertriebmarketing/vertriebmarketing-detailansicht/media/hvjournal.html
3.4 Speciale internetportalen Het internet is een goede bron voor de zoektocht naar adressen van agenturen. De informatiestroom van deze zoekmethode is echter zo breed dat men er al snel de weg in kwijt raakt.
8
Een succesvolle weg via het internet is het portaal van de Handelsvertreter (www.handelsvertreter.de). handelsvertreter.de is met meer dan 5.890 handelsvertegenwoordigingen het grootste Duitse platform voor de handelsagenten. handelsvertreter.de behoort tot het internationale platform come-intocontact.com, die ondersteund wordt door de IUCAB en de Centralvereinigung Deutscher Wirtschaftsverbände für Handelsvermittlung und Vertrieb (CDH) e.V. De CDH eService GmbH, een dochteronderneming van de CDH e.V., is beheerder van het platform. Via dit platform kunt u in heel Europa naar handelsagenten zoeken. Op het portaal kunt u gedetailleerd zoeken op sector: bouw, techniek, papier/verpakking/bureel, gezondheid/farma, mode/sport/accessoires, voeding/wijn/likeuren en woonmilieu. Het portaal heeft een gebruiksvriendelijke Engelstalige, Spaanse en Franse versie. Zo werkt het om een advertentie te plaatsen: 1. U plaatst de advertentie zelf: a. Registreren (www.handelsvertreter.de/login.html?target=angebot_schalten.html) b. Advertentie schrijven voor Duitsland of een ander land (Frankrijk, Griekenland, Nederland, etc.) c. Nog eens nakijken in het popup-venster d. Op‚ ‘Zur Kasse gehen‘ klikken e. Betalen (met kredietkaart of PayPal of domiciliëring (enkel voor bedrijven met een bankrekening in Duitsland) Kostprijs (in euro + BTW): Duur: 1 maand Advertentie: € 173,00 Logo (optioneel): € 197,00
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
2 maanden € 236,00 € 260,00
3 maanden € 296,00 € 320,00
9
De advertentie is na de gekozen periode automatisch weer offline. U kunt ze echter ieder ogenblik opnieuw activeren. Speciale aanbieding: Print+Online voor 1 maand. U kunt uw advertentie zowel online publiceren op handelsvertreter.de alsook in het H&V Journal: Zonder logo met logo 283 € netto 307 € netto Door de e-mail pushservice worden de passende handelsagenten automatisch 3 dagen vóór de online publicatie geïnformeerd over uw advertentie. 2. U laat de advertentie plaatsen: handelsvertreter.de kan de advertentie voor u plaatsen. U dient enkel het formulier SchaltungsFormular te downloaden en in te vullen. www.handelsvertreter.de/files/de/HV_Schaltungsservice_DE.pdf Handelsvertreter.de zorgt er dan voor dat de advertentie geactiveerd wordt. Uiteraard kan handelsvertreter.de op aanvraag ook uw teksten en logo bewerken. Kostprijs: 89 euro + BTW bovenop de prijs van de advertentie. Betaling met kredietkaart of PayPal of domiciliëring (enkel voor bedrijven met een bankrekening in Duitsland)
3.5 Online handelsagentengids U kunt ook zelf naar een handelsagent zoeken in het portaal handelsvertreter.de: 1. www.handelsvertreter.de/branchen_suche.html 2. Branche kiezen (+ duur van activering) 3. Op ‘Zur Suchauswahl/Warenkorb hinzufügen’ klikken 4. Keuze nakijken en op ‘Auswahl in den Warenkorb legen’ klikken 5. Op ‘Zur Kasse gehen’ klikken 6. Op ‘Anmelden und Bezahlen’ klikken 7. Betalen (met kredietkaart of PayPal of domiciliëring (enkel voor bedrijven met een bankrekening in Duitsland) 8. Vanaf nu kunt u in de gekozen sector(en) een handelsagent zoeken Kostprijs (in euro + BTW): Duur: 1 branche: Vanaf de 2de branche: Opgelet:
10
1 maand € 250,00 € 150,00
2 maanden € 450,00 € 270,00
3 maanden € 600,00 € 360,00
na de activatie van de sectoren kunt u in de gekozen periode handelsagenten in het handelsagentenregister zoeken en contacteren. Na afloop van de geboekte periode is dit niet meer mogelijk.
3.6 Jobportalen op het internet Meer en meer zal het zoeken via het internet aan belang winnen. U kunt via onderstaande portalen beginnen. Let wel: ook online advertenties zijn betalend. De tekst moet ook in het Duits opgesteld zijn. De sites: www.stellenanzeigen.de www.stepstone.de www.monster.de www.jobscout24.de www.jobpilot.de
3.7 De Centralvereinigung Deutscher Wirtschaftsverbände für Handelsvermittlung und Vertrieb (CDH) Tot de service van de CDH behoort niet alleen het identificeren van de handelsagent, maar eveneens: het verlenen van juridisch advies voor de leden en het organiseren van beurzen voor handelsbemiddeling. Bemiddeling van een handelsagent voor bepaalde postcoderegio’s met behulp van de CDH:
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
11
De CDH heeft 13 subverenigingen in gans Duitsland. Zie: www.cdh.de/verband/landesverbaende. Zij begeleiden en informeren hun leden, de handelsvertegenwoordigingen, in hun 17 kantoren ter plaatse: Berlin, Bielefeld, Bremen, Düsseldorf, Erfurt, Frankfurt, Hamburg, Hannover, Kassel, Koblenz, Köln, München, Nürnberg, Saarbrücken, Stuttgart, Unna, Wuppertal. Bij de CDH kunt u bv. standaardcontracten in verschillende talen verkrijgen (kostprijs: ca. 10 à 20 €). Zoekt u voor Duitsland of een deel van Duitsland verkoopondersteuning met marktervaring, dan kunt u op het internet een advertentie publiceren: uw aanvraag wordt gedurende 6 maanden in de CDHdatabank geplaatst. Deze databank kan door geïnteresseerde leden op ieder moment gelezen en gebruikt worden. U op uw beurt ontvangt de contactgegevens van alle handelsagenten die hun portfolio willen uitbreiden of aanvullen met uw producten. www.cdhbl.de/html/d,38,000.htm Kostprijs: ca. 35,00 € + BTW Betaling met kredietkaart De subverenigingen die kunnen aangesproken worden voor het zoeken naar een handelsagent in hun jurisdictie zijn gelegen in de volgende centra: Regio
Stad
Website / E-mail
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Stuttgart und Vertrieb Baden-Wurttemberg
www.cdhbw.de
Bayerischer Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung und Vertrieb
www.bayern.cdh.de
München
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Wuppertal und Vertrieb Bergisch Land
www.cdhbl.de
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Hamburg und Vertrieb Hamburg
www.hamburg.cdh.de
Wirtschaftsverband der Handelsvertretungen Hessen-Thüringen
Frankfurt/Main
www.hessenthueringen.cdh.de
Handelsvertreterverband Köln-BonnAachen e.V.
Keulen
www.cdhkoeln.de
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Hannover und Vertrieb Niedersachsen-Bremen
12
www.niedersachsenbremen.de
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Berlin und Vertrieb Nordost
www.nordost.cdh.de
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Bielefeld und Vertrieb Ostwestfalen-Lippe
www.ostwestfalenlippe.cdh.de
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Koblenz und Vertrieb Rheinland-Pfalz
[email protected]
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Düsseldorf und Vertrieb Rhein-Ruhr
www.rhein-ruhr.cdh.de
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Saarbrücken und Vertrieb Saarland
[email protected]
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung Unnaund Vertrieb Koeningsborn Westfalen-Mitte
www.cdh-westfalen-mitte.de
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
13
3.8 cdh-markt.de Op de website van het Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung und Vertrieb Baden-Württemberg e.V. (www.cdh-markt.de) zijn ongeveer 2.500 verkoopbedrijven uit alle sectoren geregistreerd, vooral met zetel in het zuidwesten. Deze database is ook interessant voor het tot stand brengen van zakelijke contacten in de groothandel.
3.9 Beurzen De CDH-afdelingen organiseren regelmatig CDH-beurzen voor de verschillende sectoren (www.cdh.de/user/eesy.de/cdh.de/dwn/cdh_messen_14.pdf). Op deze regionale beurzen stellen CDHleden (= handelsagenten) de producten voor van de bedrijven die ze vertegenwoordigen. Ze bieden daarmee hun potentiële klanten (zoals detailhandelaars) de mogelijkheid om snel en uitvoerig kennis te maken met het assortiment van de handelsagent en doelgericht te bestellen. Een voorbeeld hiervan is de beurs Wäsche und Mehr voor bodywear in Dortmund. Een lijst van deze ‘agentenbeurzen’, waarvoor ook buitenlandse firma’s zich kunnen inschrijven, vindt u in de bijlage van deze studie.
3.10 Reclame op uw eigen beursstand Ten slotte kunt u ook een melding plaatsen op uw eigen beursstand: ‘Wir suchen erfahrene Handelsvertreter’. De Vlaamse bedrijven hebben vaak met succes met deze benadering.
14
4.
De juiste handelsagent kiezen
Nadat u de verschillende zoekprocessen heeft doorlopen, volgt de keuze van de ‘juiste’ handelsagent. Menig bedrijf dankt immers een succesvolle export aan zijn handelsagent. De taak die deze persoon zal moeten invullen, vereist aanzienlijke menselijke en vakkundige kwaliteiten. Om een solide basis te creëren, zet u best de vereiste vakeigenschappen en de persoonlijkheidscriteria op een rijtje. Het is uiterst belangrijk dat het te vertegenwoordigen bedrijf en de handelsagent op dezelfde golflengte zitten. Nodige ondernemerskwaliteiten van een handelsagent: Bedrijfskarakteristieken
Welke en hoeveel ondernemingen heeft de agent al in zijn portefeuille? Beschikbare capaciteiten Technische capaciteiten Aantal medewerkers
Marktbenadering
Hoe ver reikt zijn geografische bevoegdheid? Hoe groot is zijn flexibiliteit? Inlichtingen over zijn klantenbestand Mogelijkheden tot uitbreiding van het klantenbestand
Bijkomende dienstverlening van Voorraadcapaciteit de handelsagent Follow-up mogelijkheid in geval van klachten Mogelijkheden van marktonderzoek, IT-kennis Vergoeding
De provisieovereenkomst Mogelijkheid om tot contractverbreking over te gaan Tijdstip van de uitbetaling van de provisie Eventuele betaling van voorschotten Bijkomende vergoedingen
Contractuele aspecten
Verwachtingen wat de duur van het contract zelf betreft Mogelijkheid om nog een vertegenwoordiger (handelsagent) in portefeuille op te nemen Afspraak m.b.t. het productenpallet, de vaste klanten en het werkgebied
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
15
Nodige persoonlijke kwaliteiten van een handelsagent: Vakkundige kwalificaties
Opleiding en bijkomende cursussen Specialisatie Vakkundige kennis (IT, talen e.a.) Beroepservaring Ervaring in de sector
Sociale competenties
Verkoopscompetentie Communicatieve competentie Leidinggevende competentie Overtuigingskracht Mondelinge vaardigheden Organisatorische, plannings-, competenties Het voorkomen
Persoonlijke kwaliteiten
analytische
en
strategische
Belastbaarheid Dynamiek Doelgedrevenheid Motivatie Klantenoriëntatie Bedrijfseconomisch denken Basiswaarden
De belangrijkste eigenschap van elke goede handelsagent zijn de verkoopkwaliteiten. ‘Kan hij zichzelf goed verkopen?’ is de vraag die u in uw achterhoofd moet houden. Dit is een eigenschap die elke goede bedrijfsleider vlug kan inschatten.
16
5.
De handelsovereenkomst
Van zodra u de juiste agent gekozen heeft, zal u overgaan tot het schriftelijk vastleggen van een handelsovereenkomst en dit volgens de voorschriften vastgelegd in het Duitse handelsrecht, § 84 tot 92c van het Handelsgesetzbuch (HGB). Deze overeenkomst omvat o.a. de rechten en plichten van de handelsagent en van de volmachtgever, het beëindigen van de overeenkomst en nog veel meer1. De Duitse wetgever heeft een groot aantal artikelen van het agentuurrecht als ‘dwingend’ gekwalificeerd. De volmachtgever kan niet in het nadeel van de handelsagent van deze bepalingen afwijken. Hoewel het uitgangspunt van de handelsovereenkomst het principe van contractvrijheid is, zijn er toch een aantal voorschriften die inhoudelijk dwingend zijn, aangezien een wijziging aan één van deze voorschriften het contract zou kunnen teniet doen. Het is o.a. de plicht van de handelsagent om de belangen van de volmachtgever waar te nemen en hem steeds in te lichten.
5.1 Het begrip handelsagent In hoofdstuk 2 werd de juridische definitie van de handelsagent gegeven. Een handelsagent kan een persoonlijke vennootschap zijn (OHG, KG) of een juridische persoon (AG, GmbH). De Duitse definitie legt de nadruk op het zelfstandige karakter van de activiteiten van de agent: hij organiseert zijn activiteiten naar eigen goeddunken, beschikt zelfstandig over zijn tijd, zijn verplaatsing, zijn werkgebied, enz. In de meeste gevallen is de handelsagent als “Bezirksvertreter” aangesteld. Hierdoor reikt zijn bevoegdheid tot een werkgebied (een Postleitzahlengebiet = postcodegebied), één of meerdere deelstaten, of een afgebakende klantenniche (bijvoorbeeld alle groothandelaars, alle artsen, …). De Bezirksvertreter is verplicht in de afgebakende regio/bedrijfstak/klantenniche continue handelsbemiddelende activiteiten te verrichten. Als tegenprestatie en anders dan de algemene Handelsvertreter ontvangt hij een provisie voor alle contracten die in zijn werkgebied/klantenniche, ook zonder zijn toedoen, afgesloten worden. De Vlaamse KMO heeft meer dan één handelsagent nodig om het ganse grondgebied te bewerken. Ook de sterke regionale identificatie van de Duitsers speelt een grote rol. Door het mandaat van de agent te beperken tot een bepaalde regio beperkt men bovendien ook de eventuele schade, indien de agent niet zou voldoen aan de verwachtingen.
1
Wet van 09.12.2004, de Europese wetgeving in deze materie, Richtlijn 86/653/EEG en de wet op de verjaringsvoorschriften der schulden van 9.12.2004.
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
17
5.2 De formele vorm van een handelsagentenovereenkomst Zoals in de meeste Europese landen hoeft de handelsagentenovereenkomst ook in Duitsland niet aan een formele vorm te voldoen. Deze overeenkomst kan ook mondeling afgesloten worden of door wederzijdse briefwisseling. Een schriftelijke vormgeving dient dus eerder als bewijs van een mondelinge overeenkomst en niet voor de geldigheid van de overeenkomst zelf. Om afspraken echter niet vaag te houden, is het raadzaam de handelsagentenovereenkomst schriftelijk vast te leggen. Daarbij komt nog dat een schriftelijk contract een bewijs kan zijn van: de vraag naar de bevoegde rechtbank in geval van geschillen de bepaling van de rechten en plichten van beide partijen de aansprakelijkheid voor bepaalde afspraken (zoals bv. de provisiehoogte). Deze afspraken kunnen dan in een schriftelijke versie steeds bewezen worden. De meeste Duitse handelsagenten gebruiken het typecontract dat door de CDH is opgesteld. Het is in het belang van de volmachtgever om toch sommige specifieke clausules toe te voegen, omdat het CDHtypecontract eerder in het voordeel van de handelsagent is opgesteld. Om zich tegen eventuele conflicten te beschermen, moet het handelsagentuurcontract volgende punten bevatten: de gegevens van de agent het werkgebied en/of het cliënteel de aard van de verrichtingen het commissiebedrag de publiciteitskosten ten laste van de fabrikant duur van het contract opzeggingstermijn bevoegde jurisdictie mogelijkheid voor handelsvertegenwoordigers om voor andere opdrachtgevers te werken
5.3 Verplichtingen van de handelsagent Conform aan de Europese richtlijnen zijn de basisverplichtingen van de handelsagent vastgelegd in § 86 van het HGB. Wat zijn deze basisverplichtingen? 5.3.1 Bemiddelingsplicht “sich um die Vermittlung oder den Abschluss von Geschäften zu bemühen”. Deze bemiddelingsplicht is de kernopgave van de handelsagent. Deze verplichting leunt aan bij de ‘loyauteitsverplichting’ van de handelsagent (zie 5.4.4). Hieruit vloeit ook een inspanningsverplichting voort: de agent moet actief nieuwe klanten opsporen, de omzet van zijn volmachtgever verhogen, een minimum aan dienstverlening doen. Daarvoor moet hij voortdurend de markt analyseren en potentiële klanten bewerken.
18
5.3.2 Opdrachten, confidentialiteit, notoriteit verplichting en bewaringsplicht “Die Interessen des vertretenen Unternehmers wahrnehmen”, waaruit verdere verplichtingen voortvloeien zoals de verplichting opdrachten op te volgen, confidentialiteit, het concurrentieverbod, de notoriteit verplichting en de bewaringsplicht. Opdrachten die betrekking hebben tot bv. de klantenbenadering, of de regionale strategie,
moeten door de handelsagent strikt nageleefd worden. Hierbij moet de volmachtgever steeds rekening houden met het zelfstandig karakter van de handelsagent. Opdrachten die zijn zelfstandig statuut zouden schenden (bv. de plicht dagelijks over zijn contacten of zijn reisroute te rapporteren) zijn niet verenigbaar met zijn zelfstandigheid en kunnen als dusdanig niet als een opdracht beschouwd worden. De geheimhoudingsverplichting of confidentialiteit: niet alleen gedurende het uitoefenen van
zijn mandaat, maar ook na de beëindiging ervan is de handelsagent verplicht alle confidentiële inlichtingen van het te vertegenwoordigen bedrijf geheim te houden. Het concurrentieverbod verplicht de handelsagent gedurende de contractuele periode geen
nadelen aan het te vertegenwoordigen bedrijf te berokkenen door een activiteit met een concurrerend bedrijf te ondernemen. Voorbeeld: het opnemen van een soortgelijk product in het assortiment is enkel mogelijk indien de volmachtgever zijn uitdrukkelijke goedkeuring gegeven heeft. Notoriteit verplichting: de agent heeft de informatieplicht om over de kredietwaardigheid of
eventuele insolvabiliteit van klanten aan het hoofdbedrijf te rapporteren. Hij hoeft dit echter niet op zijn eigen kosten te doen. De bewaringsplicht van goederen of voorwerpen die de volmachtgever aan de handelsagent
heeft overgemaakt voor het uitoefenen van zijn taak (bv. monsters, reclamemateriaal, prijslijsten, …). Ook klantenlijsten horen hierbij. Dit behoort tot de eigendom van de volmachtgever en moet na het beëindigen van de overeenkomst zorgvuldig aan het hoofdbedrijf overgemaakt worden. 5.3.3 Mededelingsplicht “Und diesem die erforderlichen Informationen zu geben”. De informatieverplichting is uitdrukkelijk vervat in § 86, par. 2 van het HGB, waarbij hij (‘Geschäftsvermittlung und von jedem Geschäftsabschluss unverzüglich Mitteilung zu machen’) de mededelingsverplichting van elke bemiddeling en van elk afgesloten contract heeft. De draagwijdte van deze verplichting kan afhankelijk zijn van specifieke marktsituaties. Algemeen kan echter gesteld worden dat de informatieverplichting niet het zelfstandig statuut van de handelsagent mag belemmeren.
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
19
5.4 Verplichtingen van de volmachtgever 5.4.1 Vergoedingsplicht De volmachtgever moet de bemiddelingsprestaties van de handelsagent op een redelijke wijze vergoeden. 5.4.2 Ondersteuningsplicht Om de handelsagent in staat te stellen zijn activiteiten op een behoorlijke wijze uit te oefenen, is de volmachtgever verplicht de nodige ondersteuning te bieden (zoals bv. de nodige monsters, catalogi, tekeningen, verkoopsdocumentatie, prijslijsten, promotiemateriaal, klantenlijsten, …). Bij het beëindigen van een contract gebeurt het soms dat Belgische exporteurs, in plaats van de teruggave, de kosten van het ter beschikking stellen aanrekenen. Dit kan enkel na een voorafgaande duidelijke contractuele afspraak. 5.4.3 Voorlichtingsplicht Tegenover de informatieverplichting van de handelsagent staat de voorlichtingsverplichting van de volmachtgever. Inlichtingen over bepaalde klanten (welke rechtstreeks moeten bewerkt worden, welke moeten vermeden worden, …) of nieuwe producten zijn van belang voor de correcte uitoefening van het beroep van de handelsagent. 5.4.4 Loyaliteit Loyaliteit is een verplichting van de volmachtgever t.o.v. zijn agent. Hij mag bijvoorbeeld in zijn onderhandelingen met klanten de positie van de handelsagent niet ondermijnen.
5.5 De provisie - commissie In § 87, par. 1 van het HGB wordt de vordering of de opeisbaarheid van de provisie belicht. De vergoeding van de agent kan de vorm aannemen van een provisie of commissie, afhankelijk van de gerealiseerde omzet, van een vast bedrag (fixum) of van een combinatie van de twee. Het recht op het commissieloon ontstaat als de transactie gedeeltelijk of volledig wordt uitgevoerd, wat voortvloeit uit een levering of een betaling. Een commissievordering ontstaat ook bij nabestellingen, die tot stand komen zonder het specifieke optreden van de agent. Bij een lokale districtsvertegenwoordiger (Bezirksvertreter) wordt de provisie uitbetaald ongeacht de herkomst van de transactie, dus ook zonder zijn directe bemiddeling. De aanspraak op commissieloon valt weg wanneer retroactief vastgesteld wordt dat de klant niet betaald heeft. Dit betekent niet dat de handelsagent aan de willekeur van de klant onderhevig is. Het is de taak van de volmachtgever om alles in het werk te stellen om de klant tot betaling aan te zetten zodat ook de provisie aan de handelsagent kan betaald worden. Hoe hoog is een doorsnee provisie? De hoogte van de commissie wordt op individuele basis vastgelegd. Beide partijen stellen zo duidelijk mogelijk het percentage en de berekeningsgrondslag van de overeengekomen commissie vast, met vermelding van bijkomende kosten (verpakking, transport, kortingen, …).
20
Wanneer het bedrag niet contractueel vastgelegd is, spreekt de Duitse wetgever van een ‘üblichen Satz’ of een gebruikelijke vergoeding. De berekeningsgrondslag van de provisie is de bruto factuurwaarde (inclusief BTW). De berekening kan ofwel degressief zijn (wat de uitbetaling van hoge commissielonen vermijdt) of progressief (bv. bij de introductie van nieuwe producten op de markt). Wanneer moet de commissie uitbetaald worden? § 87c van het HGB maakt melding van een maandelijkse afrekening. Volgens hetzelfde artikel kan het afrekeningsbedrag maximum het totaal van drie maanden bedragen, welke dan op het einde van de daaropvolgende maand moet betaald worden.
5.6 Aansturen van en controle op de handelsagent Verschillende uitspraken van de Duitse wetgever verbieden een te streng ingrijpen bij de aansturing of de controle van de handelsagent om het zelfstandigheidprincipe te garanderen. De handelsagent is geen bediende. Controle over de arbeidstijd, de vaste werkplaats of nauwgezette berichtgeving zijn dus uit den boze. Er zijn wel een aantal manieren om toch een zekere speelruimte te geven voor bijsturing of controle. Deze worden ofwel contractueel, ofwel door motivatie-instrumenten bepaald. 5.6.1 Contractuele bepaling Het aansturen door contractuele bepalingen. Als de job- en functioneringsbeschrijving zo concreet mogelijk vastgelegd wordt, bestaat de mogelijkheid om na te gaan of de verplichtingen nageleefd worden. Hoe duidelijker de taken van de handelsagent beschreven worden, hoe gemakkelijker voor beide partijen om te bewijzen dat deze al dan niet uitgevoerd werden. 5.6.2 Verkoopsrichtlijnen Verkoopsrichtlijnen zijn een tweede aansturingmechanisme. Het gaat hier over het concretiseren van de taken. Vele bedrijven beschikken over een relevant ‘verkoopsrichtlijnen’-handboek, met gedetailleerde beschrijvingen van de te vertegenwoordigen producten, of met een specifieke klantenbenadering. Deze handboeken weerspiegelen heel vaak de ‘corporate identity’ van een bedrijf. 5.6.3 Vergoedingssysteem Een motiverende vergoeding, conform de doelstellingen, is voor de meeste handelsagenten nog steeds één van de beste aansturingmechanismen. Het vergoedingssysteem moet dus voldoende flexibel zijn, zodat het aan de veranderlijke opgaven kan aangepast worden. Het moet tevens eenvoudig en doelmatig zijn, zodat er een esprit de corps tussen de binnen- en de buitendienst van het bedrijf gecreëerd wordt. Ook hier moet echter opnieuw het zelfstandigheidprincipe voor ogen gehouden worden. Uitkeringen zoals vakantiegeld of sociale zekerheid zijn hier niet van toepassing. Ook immateriële vergoedingen, zoals toekomstige carrièrebeloftes of toegang tot specifieke ‘clubs’, zijn hier niet van toepassing, aangezien de agent op deze wijze ‘zijn eigen heer’ niet meer zou zijn. Bijscholing daarentegen, die uiteindelijk ten goede komt aan de volmachtgever, kan wel als een motiverend mechanisme werken.
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
21
5.6.4 Bezoeken Hoewel het te vertegenwoordigen bedrijf geen invloed kan uitoefenen op de arbeidstijd van zijn handelsagent, betekent dit niet dat hij hem geen bezoek kan brengen, wat in feite neerkomt op een zekere aansturing. Regelmatige vooraf afgesproken meetings, met als doel geplande acties te concretiseren, zijn ook een functionele aansturing. Het is zinvol ‘bezoekverslagen’ op te stellen, die de stand van zaken per product weerspiegelen. 5.6.5 Prestatiecijfers Ook prestatiecijfers met gegevens over het marktaandeel, de omzet, de distributiepolitiek, prijzenpolitiek, … die op regelmatige tijdstippen overgemaakt worden, zijn één van de meest gebruikelijke controles die van toepassing zijn op de handelsagent.
5.7 Beëindiging van de handelsagentenovereenkomst 5.7.1 De opzeggingstermijnen Het basisprincipe van de Europese richtlijnen in deze materie is dat de volmachtgever en de handelsagent het contract met wederzijdse toestemming kunnen beëindigen op elk ogenblik en volgens de voorwaarden die zij zelf afspreken. Een definitieve overmacht zoals het vervallen van de toelating om een product te commercialiseren, kan ook het onmiddellijke einde van een contract betekenen (het voorwerp van de overeenkomst bestaat in dat geval niet meer). Indien de agentuurovereenkomst opgesteld is voor onbepaalde tijd, moet het beëindigen ervan aan wettelijke opzeggingstermijnen en –vergoedingen voldoen. Volgens § 89 van het HGB zijn de volgende opzeggingstermijnen verplichtend: Contractduur opzeggingstermijn 1 jaar 1 maand Vanaf het tweede jaar 2 maanden Van het derde tot het vijfde jaar 3 maanden Vanaf zes jaar 6 maanden 5.7.2 Welke zijn de opzeggingsvergoedingen? In principe zal de agent bij beëindiging aanspraak kunnen maken op een goodwill vergoeding. De vrijwillige stopzetting van een activiteit is geen reden om die vergoeding niet te betalen. De Duitse wetgever houdt de volgende situatie voor ogen: na de beëindiging van een handelsovereenkomst realiseert de ondernemer/volmachtgever een verhoogde omzet dankzij de geleverde prestaties van de handelsagent. Dankzij het klantenbestand van de handelsagent wordt er een meerwaarde gecreëerd, waarvan de handelsagent, als zelfstandige ondernemer, eigenaar blijft. De handelsagent wordt bij het beëindigen van het contract beroofd van zijn provisie. Om een dergelijke situatie te vermijden, voorziet de wetgever een ‘Ausgleich’, een schadeloosstelling of klantenvergoeding ten gunste van de handelsagent.
22
Sinds 2009 zijn er wettelijke veranderingen. De handelsagent kan van de ondernemer/volmachtgever na beëindiging van de handelsagentenovereenkomst een adequate schadeloosstelling eisen, indien en voor zover: 1. de ondernemer/volmachtgever door de zakenrelatie met nieuw aangeworven klanten dankzij de handelsagent, ook na beëindiging van de handelsagentenovereenkomst, aanzienlijke voordelen heeft 2. en de betaling van een schadeloosstelling rekening houdt met alle rechtmatige omstandigheden. Het verlies van commissie/provisie wordt als autonome claim geschrapt en speelt in de toekomst enkel nog bij de billijkheidscontrole een rol. Deze verandering zal vooral nuttig zijn voor de handelsagenten die met een provisiesysteem werken. Voor sommigen is op basis van het contract later verlies van provisie principieel uitgesloten (zij ontvangen enkel voor het eerste contract met een klant een eenmalige provisie). Anderen voorzien voor verdere contracten met klanten een veel geringer provisiepercentage. Verwacht wordt dus dat deze verandering in het handelsagentenrecht voor bepaalde groepen van handelsagenten betekent dat de compensatieclaim gerealiseerd kan worden en zelfs voor een groter bedrag kan zorgen. 5.7.3 Verjaring Ingevolge § 195 van het BGB (Bürgerliches Gezetsbuch) verjaart de gezamenlijke aansprakelijkheid van de contractuele verbintenissen na drie jaar. 5.7.4 Arbitrage Handelsgeschillen in Duitsland kunnen door arbitrage worden beslecht volgens de regels van de Zivilprozessordnung (§ 1025 t/m 1066 ZPO). Partijen moeten contractueel in een arbitrageclausule ('Schiedsklausel') bepalen dat een eventueel voorkomend handelsgeschil beslecht wordt door middel van arbitrage. De Duitse Industrie en Handelskamers hebben een aantal bemiddelingsinstanties in het leven geroepen voor de beslechting van handelsgeschillen, die gebaseerd zijn op strijdigheid met de regelgeving betreffende oneerlijke concurrentie. Alle Kamers van Koophandel zijn verbonden aan de 'Deutsche Institution für Schiedsgerichtbarkeit' (DIS), waar partijen die in conflict met elkaar liggen, naar verwezen kunnen worden.
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
23
6.
Veel voorkomende vragen Vraag
Antwoord
Welk rechtssysteem is van toepassing Volgens Art. 27 e.v. EGBGB is het recht van het land waar wanneer de overeenkomst geen rechtbank de specifieke prestaties plaatsvonden van toepassing. Dus voorziet? wanneer de prestaties van de Duitse handelsagent in het Duitse handelsgebied plaatsvinden, is de Duitse wetgeving van toepassing. In het geval van niet-betaling door de klant is het te vertegenwoordigen bedrijf verplicht alles te ondernemen om de betaling van de provisie te waarborgen. Hoe gebeurt dit?
De volmachtgever moet inderdaad alles in het werk stellen om de vergoeding van zijn agent te realiseren. Hij kan bijvoorbeeld een formele klacht aan de schuldige klant richten. In het geval van faillissement echter blijft de vordering van de handelsagent bestaan.
Kan het niet behalen van de verwachte In feite wel. Artikel 89 HGB bepaalt dat een overeenkomst omzet een reden zijn tot het annuleren van op basis van wichtige (ernstige) redenen geannuleerd kan een handelsovereenkomst? worden. Wat echter een ‘ernstige reden’ is, zegt de wetgever niet. Dit kan echter contractueel tussen beide partijen vooraf vastgelegd worden. Indien het contract een minimumomzet voorziet, kan hieraan gekoppeld worden dat de niet-naleving ervan tot de annulering van de overeenkomst kan leiden. Ik wil mijn handelsovereenkomst opzeggen omdat de agent de maximumleeftijd bereikt heeft. Kan dit zelfs wanneer het gaat over een juridische persoon zoals een GmbH?
Indien de handelsvertegenwoordiger een natuurlijke persoon is, kan, zoals in alle EU- landen, de overeenkomst opgezegd worden op grond van het bereiken van een bepaalde leeftijdsgrens. Hier wordt als maximumleeftijd deze genomen die van toepassing is in het land van de bevoegde wetgever. In het geval van een juridische persoon echter, is de Duitse wetgeving m.b.t. de ontslaggeving van toepassing. Volgens deze wet moet bewezen kunnen worden dat de vertegenwoordiging gerealiseerd werd door de activiteiten van een bepaalde persoon, die inderdaad kan verouderen. Zoals in andere EU-landen kan het bereiken van de maximum leeftijd niet als eenzijdige opzeggingsgrond van een contract met een GmbH gelden, aangezien een juridische persoon niet kan verouderen.
Is het interessant om de activiteit van de Het wordt weinig aanbevolen om de exclusieve handelsagent te beperken tot een bepaalde vertegenwoordigingsactiviteit voor gans het Duits regio? grondgebied toe te vertrouwen aan één enkele agent. De handelsvertegenwoordigingen in Duitsland beperken hun 24
activiteit tot een gegeven werkgebied. De Belgische fabrikant moet dus zijn vertegenwoordiging op nationaal vlak verdelen over verschillende agenten. Omdat de controle en uitbouw van een netwerk van handelsagenten over het ganse Duitse grondgebied tijd en middelen vraagt, is de samenwerking met 1 enkele agentuur die een aantal handelsagenten onder haar hoede heeft een goede oplossing. Wat is een delcrederebeding?
Dit is een beding in een handelsagentenovereenkomst dat bepaalt dat de handelsagent ten aanzien van de volmachtgever aansprakelijk is voor de (in)solvabiliteit van de door hem aangebrachte klanten. Dit moet schriftelijk bedongen worden.
Is het zo dat een handelsagent op het einde van zijn contract nog steeds een compensatie ter hoogte van zijn jaarlijkse provisie bekomt?
Neen, dit is niet juist. De zaak is veel ingewikkelder. Het recht op compensatie moet vastgesteld worden. In Duitsland is het principe van de Ausgleich toepasselijk. Eerst wordt de meerwaarde van de nieuw aangeworven klanten geschat, wat grosso modo overeenkomt met de gerealiseerde provisie gedurende het laatste jaar. Dit bedrag wordt op een 3- tot 5-jaar basis geëxtrapoleerd, waarbij elk opvolgend jaar verminderd wordt met een procentuele quota, die de natuurlijke afvloei of verlies van klanten weerspiegelt. De som van deze bedragen wordt dan vergeleken met een tweede bedrag, nl. het gemiddelde van de in de laatste vijf jaar uitbetaalde provisie. Het is het laagste bedrag dat aan de handelsagent zal moeten uitgekeerd worden.
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
25
7.
Verdere literatuur
‘Outsourcing Vertrieb – Handelsvertretungen als Marktpartner der Industrie – 2., überarbeitete Auflage’ van Andreas Kaapke, Sebastian van Baal, Andeas Paffhausen, Hermann Hubert Pfeil, Betriebswirtschaft, Shaker Verlag, 2007
26
Disclaimer De informatie die u in deze publicatie vindt is bedoeld als achtergrondinformatie die u moet in staat stellen een beeld te vormen met betrekking tot de hierin behandelde materie. Zij is met de grootste zorg verzameld op basis van de beschikbare data en documentatie op het ogenblik van de publicatie. Deze publicatie heeft bijgevolg niet de ambitie van volledigheid of geldigheid voor uw specifieke situatie. Zij kan bijgevolg nooit beschouwd worden als een juridisch, financieel of ander gespecialiseerd advies. Flanders Investment & Trade (FIT) kan in die zin nooit verantwoordelijk gesteld worden voor gebeurlijke foutieve vermeldingen, weglatingen of onvolledigheden in deze publicatie. FIT kan evenmin verantwoordelijk worden gesteld voor het gebruik of de interpretatie van de informatie in deze publicatie. De verwijzingen in deze publicatie naar bepaalde entiteiten, bedrijven en/of personen houden geen bijzondere aanbevelingen in die voor Flanders Investment & Trade enige verantwoordelijkheid zou kunnen teweegbrengen. Datum van publicatie: juli 2014
De handelsagent in Duitsland I juni 2014
27
BEEKER Rechtsanwälte Rolf Beeker Rechtsanwalt und Mediator Freiligrathstr. 13 40479 Düsseldorf Tel 0049-211-4920091 Fax 0049-211-4980385
[email protected] www.ra-beeker.de
MATRAY, MATRAY & HALLET Advocaten Veerle Waeterloos Advocaat en Mediator Lange Gasthuisstraat 27 2000 Antwerpen Tel 0032-3-2302895 Fax 0032-3-2815138 Frankenwerft 15 50667 Köln Tel 0049-221-7393824 Fax 0049-221-7393854
[email protected] www.matray.be
Zitat aus Walz/Rauser+Reiling, Beck’sches Formularbuch Deutsch-Englisch N. 1 1. Handelsvertretervertrag – Commercial Agency Agreement Handelsvertretervertrag
Commercial Agency Agreement
zwischen (Firma), (Straße), (Postleitzahl), (Ort)
between (business name), (street), (postal code), (place) – hereinafter referred to as: the „company“ – and (business name), (street), (postal code), (place) – hereinafter referred to as: the „commercial agent“ – The company and the commercial agent are hereinafter also jointly referred to as „the parties“.
– nachfolgend: „Unternehmen“ – und (Firma), (Straße), (Postleitzahl), (Ort) – nachfolgend: „Handelsvertreter“ –
Das Unternehmen und der Handelsvertreter werden nachfolgend gemeinsam auch als – „die Parteien“ – bezeichnet. Präambel
Preamble
Das Unternehmen ist auf die Entwicklung von … spezialisiert. Der Handelsvertreter ist daran interessiert, Geschäfte über Produkte des Unternehmens zu vermitteln. Dies vorausgeschickt schließen die Parteien folgenden Handelsvertretervertrag:
The company specializes in the development of … The commercial agent is interested in procuring transactions for products of the company.
§ 1 Gegenstand des Vertrages
§ 1 Subject Matter of the Agreement
Der Handelsvertreter wird Geschäfte über Produkte gemäß § 2 des Vertrages in dem gemäß § 3 des Vertrages festgelegten Bezirk für die gemäß § 14 Abs. (1) des Vertrages festgelegte Laufzeit des Vertrages vermitteln. Der Handelsvertreter ist nicht „Bezirksvertreter“ im Sinne des § 87 Abs. 2 HGB.
The commercial agent will procure transactions for products in accordance with § 2 of this agreement within the territory outlined in § 3 of this agreement for the term fixed in § 14 (1) hereof. The commercial agent is not an „agent entrusted with a specific geographical area“ in the sense of sec. 87 para. (2) HGB (German Commercial Code).
§ 2 Vertragsprodukte
§ 2 Contract Products
Vertragsprodukte sind die in der Anlage 1 aufgeführten Produkte des Unternehmens inklusive der Nachfolgeund Ergänzungsprodukte. Es steht dem Unternehmen frei, sein Verkaufsprogramm und die Art und die Zusammensetzung der Vertragsprodukte zu ändern.
Contract products are the products of the company as described in Schedule 1, including any subsequent and supplementary products. The company is free to alter its sales program as well as the type and composition of the contract products.
§ 3 Vertragsgebiet
§ 3 The Territory
Das Bearbeitungsgebiet und das Vermittlungsrecht des Handelsvertreters im Sinne dieses Vertrags erstrecken sich und sind beschränkt auf das in Anlage 2 genannte Vertragsgebiet. Vermittlungen mit Kunden außerhalb des Vertragsgebiets sind nur mit vorheriger schriftlicher Zustimmung des Unternehmens gestattet.
The territory and the right of procurement of the commercial agent within the meaning of this agreement shall extend to and shall be limited to the territory described in Schedule 2. Procurements with customers outside the territory require the company’s prior written approval.
§ 4 Vermittlungsrecht
§ 4 Right of Procurement
(1) Das Unternehmen gewährt dem Handelsvertreter das Recht, im Vertragsgebiet mit Kunden
(1) The company grants the commercial agent the right to procure business for the sale of contract products within the
In consideration of the aforesaid, the parties hereby enter into the following commercial agency agreement:
(„Vertragskunden“) Geschäfte über den Verkauf von Vertragsprodukten zu vermitteln. (2) Der Handelsvertreter übernimmt den vorhandenen und in Anlage 3 zu diesem Vertrag aufgeführten Kundenstamm. (3) Der Handelsvertreter darf Untervertreter nur nach vorheriger schriftlicher Zustimmung des Unternehmens beauftragen. (4) Die in Anlage 4 aufgeführten Kunden sind als Key-Accounts vom Vermittlungsrecht und Bezirksschutz des Handelsvertreters ausgeschlossen. Vermittlungskontakte mit Key-AccountKunden sind nur nach vorheriger Absprache mit dem Unternehmen und nur mit vorheriger schriftlicher Zustimmung des Unternehmens gestattet. (5) Der Handelsvertreter verpflichtet sich, die Vermittlungstätigkeit auf Kunden mit Wohnoder Geschäftssitz im Vertragsgebiet zu beschränken. Erlangt der Handelsvertreter Kenntnis von einem Kaufinteressenten außerhalb des Vertragsgebietes, so verpflichtet er sich, den Namen und sonstige ihm bekannte Kontaktdaten des Interessenten an das Unternehmen weiterzuleiten.
territory with customers („contract customers“).
§ 5 Keine Händlerfunktion
§ 5 No Dealer Function
Der Handelsvertreter ist nicht berechtigt, im Vertragsgebiet Vertragsprodukte im eigenen Namen und auf eigene Rechnung an Kunden zu verkaufen. Tätigt der Handelsvertreter solche Geschäfte, ist er jedenfalls nicht berechtigt, für diese Geschäfte von dem Unternehmen die Zahlung von Provision zu verlangen.
The commercial agent is not authorised to sell contract products to customers in the territory in its own name and for its own account. If the commercial agent makes any unauthorized transactions, it shall not be entitled in any event to demand the payment of any commission for such dealings from the company.
§ 6 Aufgaben des Handelsvertreters
§ 6 Tasks of the Commercial Agent
(1) Der Handelsvertreter wird den Bekanntheitsgrad des Unternehmens und der Vertragsprodukte nach besten Kräften fördern, neue Kunden für die Vertragsprodukte akquirieren, diese Kunden betreuen, beraten und insbesondere Geschäfte über den Verkauf der Vertragsprodukte vermitteln. (2) Der Handelsvertreter wird Kunden des Unternehmens bestmöglich beraten und sich die hierfür erforderlichen technischen und kommerziellen Kenntnisse und Betriebsmittel auf eigene Kosten verschaffen. Der Handelsvertreter darf Mängelrügen und ähnliche Erklärungen von Kunden nicht entgegen nehmen. (3) Der Handelsvertreter ist verpflichtet, ihm bekannte oder bekannt werdende Zweifel an der Bonität der von ihm vermittelten Kunden dem Unternehmen unverzüglich anzuzeigen. Der Handelsvertreter ist nicht zum Inkasso berechtigt.
(1) The commercial agent will make best efforts to further the familiarity of the company and of the contract products, acquire new customers for the contract products, attend to and advise such customers, and, above all, procure commercial transactions for the sale of the contract products. (2) The commercial agent will render best possible advice to customers of the company and will acquire at its own cost the required technical and commercial knowledge and means of operation. The commercial agent shall not accept notices of defects and similar declarations from customers.
(2) The commercial agent takes over the customers already existing as stated in Schedule 3 to this agreement. (3) The commercial agent may instruct sub-agents only with the prior written approval of the company. (4) The customers listed in Schedule 4 are as key accounts excluded from the procurement right and territory protection of the commercial agent. Procurement contacts with key accounts shall only be permitted subject to prior discussion with the company and its prior written approval.
(5) The commercial agent agrees to confine its procurement activity to customers having their residence or place of business in the territory. If the commercial agent learns of a prospect outside the territory, it agrees to pass on to the company the name and any other contact details of the prospect as are known to it.
(3) The commercial agent agrees to immediately communicate to the company any doubts known or becoming known to it as to the creditworthiness of the customers procured by it. The commercial agent is not entitled to collect outstanding debts.
(4) Der Handelsvertreter wird die Interessen des Unternehmens wahren. Er wird handelsvertreterrechtlich zulässigen vertrieblichen Weisungen des Unternehmens Folge leisten. (5) Der Handelsvertreter wird das Unternehmen regelmäßig schriftlich über sämtliche Umstände informieren, die für den Erfolg der Vertragsprodukte und die Kundenbeziehung des Unternehmens von Bedeutung sind. Der Handelsvertreter verpflichtet sich, etwaige ihm bekannte oder bekannt werdende Verletzungen von gewerblichen Schutzrechten, Markenrechten und/oder Urheberrechten sowie des Know-how des Unternehmens in Bezug auf die Vertragsprodukte dem Unternehmen unverzüglich mitzuteilen. (6) Der Handelsvertreter wird sämtliche gesetzliche und/oder behördliche Vorschriften, Gesetze, Verordnungen und Verfügungen beachten, die den Handelsvertreter sowie die Möglichkeit des Vertriebs der Vertragsprodukte betreffen. Er wird in eigener Verantwortung auch die Regeln des lauteren Wettbewerbs im Vertragsgebiet beachten. Der Handelsvertreter wird sämtliche Steuern und Gebühren sowie sonstige Kosten und Abgaben, die mit der Gründung und/oder dem Betrieb seines Unternehmens erforderlich sind, in eigener Verantwortung und auf eigene Kosten entrichten. (7) Der Handelsvertreter ist zur Führung einer Kundenkartei verpflichtet, die nach Vertragsende an das Unternehmen auszuhändigen ist und Teil des Betriebsgeheimnisses des Unternehmens darstellt. (8) Der Handelsvertreter wird den Kunden die Vertragsprodukte in einem dem Image und der Verkaufsphilosophie des Unternehmens entsprechenden Rahmen präsentieren. Er wird die von ihm geplanten eigenen Werbemaßnahmen für Vertragsprodukte stets mit dem Unternehmen vor Ausführung der Werbung abstimmen.
(4) The commercial agent will safeguard the interests of the company. The commercial agent will comply with the distribution instructions of the company as far as admissible under commercial agency law. (5) The commercial agent will regularly inform the company in writing about all circumstances of significance with respect to the success of the contract products and the customer relations of the company. The commercial agent agrees to immediately notify to the company any infringements known or becoming known to it of intellectual property rights, trademark rights and/or copyrights as well as of the know-how of the company with respect to the contract products. (6) The commercial agent will comply with all statutory and/or official regulations, laws, instructions, decisions and/or statutes which affect the commercial agent and as well as the possibility of the distribution of the contract products. At its own responsibility, the commercial agent will also observe the rules of fair competition in the territory. The commercial agent will pay at its own responsibility and at its own cost all taxes and fees as well as costs and duties to be incurred in connection with the formation and/or operation of its business.
(7) The commercial agent agrees to keep a customer file which must be handed over to the company upon termination of the agreement and which is part of the business secrets of the company. (8) The commercial agent will present the contract products to the customers in a setting which corresponds to the image and sales philosophy of the company. The commercial agent will always discuss with the company any intended advertising measures for contract products before taking such measures.
§ 7 Verkaufsverträge
§ 7 Sales Contracts
(1) Der Handelsvertreter wird die von ihm erfassten Angebote/Anfragen der Kunden unverzüglich an das Unternehmen weiterleiten. Jeder Vertrag mit Kunden kommt nur durch die schriftliche Annahme des Unternehmens zustande. Das Unternehmen ist berechtigt, Angebote abzulehnen, insbesondere, wenn berechtigte Zweifel an der Bonität des betreffenden Kunden bestehen. (2) Der Handelsvertreter ist nicht berechtigt, die Vertragsprodukte unter den vom Unternehmen festgesetzten
(1) The commercial agent will immediately forward to the company the customers’ offers/inquiries received by it. Each contract with a customer will only be brought about through written acceptance of the company. The company may refuse offers, above all if there are justified doubts as to the creditworthiness of the relevant customer.
(2) The commercial agent is not entitled to offer the contract products at prices below the prices determined by the com-
Preisen oder zu anderen als den gültigen Zahlungsund Lieferbedingungen anzubieten.
pany or at payment and delivery terms other than those as are currently applicable.
§ 8 Vergütung
§ 8 Remuneration
(1) Der Handelsvertreter erhält eine erfolgsabhängige Vergütung in Form von Vermittlungsprovisionen für alle während der Vertragslaufzeit vom Unternehmen mit Vertragskunden im Vertragsgebiet abgeschlossenen und ausgeführten Kaufverträge. Vorverträge und bloße Rahmenbezugsverträge sowie Eigengeschäfte sind keine provisionspflichtigen Geschäfte im Sinne dieses Vertrages. Provisionspflichtig sind solche Folgegeschäfte und Nachbestellungen, die während der Vertragslaufzeit vom Unternehmen mit Vertragskunden abgeschlossen und ausgeführt werden. Der Handelsvertreter erhält weiterhin auch für solche Geschäfte Provision, die er während der Vertragslaufzeit vermittelt oder eingeleitet hat oder die von ihm so vorbereitet worden sind, dass der Abschluss überwiegend auf seine Tätigkeit zurückzuführen ist und das Geschäft innerhalb eines Zeitraums von 120 Tagen nach Vertragsende vom Unternehmen abgeschlossen und ausgeführt wird. Im Übrigen sind nachvertragliche Provisionsansprüche – insbesondere solche für Folgebestellungen und Nachbestellungen – ausgeschlossen.
(1) The commercial agent shall receive a success-based remuneration in the form of a procurement commission for all purchase contracts concluded and performed by the company with contractual customers within the territory during the term. Preliminary contracts and mere framework purchase contracts and transactions on the commercial agents’s own behalf are no transactions subject to commission in the sense of this agreement. Any subsequent transactions and repeat orders which are concluded and performed during the term by the company with contractual customers will be subject to commission. The commercial agent shall also receive commission for transactions procured or initiated by it during the term or prepared by it in such a manner that the conclusion of the transaction is mainly attributable to its activity and the transaction is concluded and performed by the company within a period of 120 days after the end of the agreement. Apart from that, any postcontractual claims to commission – especially those for repeat and subsequent orders – are excluded.
(2) Soweit an der Vermittlung oder dem Abschluss eines provisionspflichtigen Geschäfts neben dem Handelsvertreter auch andere Absatzmittler mitgewirkt haben, erwerben der Handelsvertreter und jeder der beteiligten Absatzmittler nur einen Anspruch auf einen Teil der Provision. Das Unternehmen ist berechtigt, die Provision zwischen den einzelnen beteiligten Absatzmittlern und dem Handelsvertreter nach billigem Ermessen sowie nach Maßgabe der jeweils für das Zustandekommen des Vertrages aufgewendeten Anstrengungen nach Anhörung der betroffenen Absatzmittler und des Handelsvertreters aufzuteilen, sofern sich diese nicht über eine Teilung der Provision einigen. Bei der Provisionsteilung ist für jeden der Absatzmittler und den Handelsvertreter der jeweils vereinbarte Provisionssatz maßgebend. Im Zweifel wird die Provision nach Kopfteilen geteilt.
(2) Insofar as, in addition to the commercial agent, also other intermediaries have contributed to the procurement or conclusion of a transaction subject to commission, the commercial agent and each of the involved intermediaries shall be entitled only to a portion of the commission. The company shall have the right to divide the commission among the individual intermediaries involved and the commercial agent at its fair discretion based on the efforts made by each such party to bring about the transaction, after hearing the concerned intermediaries and the commercial agent, unless these have reached an agreement on how the commission should be divided among them. As regards the division of the commission, the commission rate agreed upon with each such intermediary and the commercial agent shall be applied. In case of doubt, the commission shall be divided equally among all contributing parties.
(3) Der Anspruch auf Provisionszahlung entsteht nicht oder entfällt, wenn und soweit feststeht, dass der Vertragskunde nicht leistet. Die Nichtleistung des Vertragskunden steht fest, wenn dem Unternehmen nach billigem Ermessen und bei Anwendung der Sorgfalt eines
(3) The right to commission shall not apply or shall cease to apply if and when it is certain that the customer does not perform. Non-performance by the customer shall be deemed established with certainty if and when the company, at its fair discretion and when applying the dili-
ordentlichen Kaufmanns die Einleitung weiterer behördlicher oder gerichtlicher Maßnahmen gegen den Vertragskunden nicht zumutbar ist. Der Nachweis, dass ein Vertragskunde nicht leistet, gilt insbesondere als geführt, wenn auf Nachfrage des Unternehmens eine anerkannte Kreditauskunft bestätigt, dass eine Zwangsvollstreckung beim Vertragskunden voraussichtlich nicht zur Befriedigung der Kaufpreisforderung und der damit verbundenen Kosten führen wird. Zur gerichtlichen Geltendmachung und Vollstreckung eines Erfüllungsanspruchs gegen einen Vertragskunden ist das Unternehmen im Übrigen nur auf ausdrückliches Verlangen und bei angemessener Kostenbeteiligung des Handelsvertreters verpflichtet. Ein Provisionsanspruch des Handelsvertreters entfällt auch dann, sofern und soweit ein Vertrag aus Gründen, die nicht vom Unternehmen zu vertreten sind, storniert oder nicht erfüllt wird. Bereits an den Handelsvertreter gezahlte Provision, für die kein Anspruch mehr besteht, ist an das Unternehmen auf erstes Verlangen zurückzuzahlen. Beträge, die der Handelsvertreter dem Unternehmen schuldet, darf das Unternehmen gegen fällige oder fällig werdende Provisionsansprüche des Handelsvertreters aufrechnen.
gence of a prudent merchant, cannot be expected to initiate further official or legal steps against the customer. The customer’s non-performance shall be deemed proved, above all, where a recognised credit reporting agency confirms upon the enquiry of the company that an execution at the customer will probably not lead to settlement of the purchase price claim and the related ancillary costs. The company shall be obliged to enforce a claim of performance against a customer in court only at the express request and with reasonable cost participation of the commercial agent. The right to the commission of the commercial agent will also cease to apply if and insofar as a contract is cancelled or is not performed for reasons for which the company is not to blame. Any commission already paid to the commercial agent and for which the commercial agent no longer has any claim shall be repaid to the company at first demand. The company shall be entitled to set off amounts owed by the commercial agent to the company against commission claims of the commercial agent which are due and payable or become due and payable.
(4) Der Handelsvertreter erwirbt den Anspruch auf Vermittlungsprovision bzw. auf Provision für Folgegeschäfte und Nachbestellungen (sämtliche vorstehend genannten Provisionsarten gemeinsam: „Provision“) unter der Bedingung, dass es sich um ein provisionspflichtiges Geschäft im Sinne dieses Vertrages handelt und dass das Unternehmen das Geschäft mit dem Kunden im Vertragsgebiet ausführt und dem Kunden den Kaufpreis in Rechnung gestellt hat. Steht fest, dass der Kunde nicht bezahlt, so entfällt der Anspruch auf Provision; bereits empfangene Beträge sind vom Handelsvertreter in diesem Fall zurückzuzahlen.
(4) The commercial agent shall acquire the right to procurement commission and/or to commission for subsequent transactions and repeat orders (all of the aforesaid types of commission collectively referred to as „commission“) on the condition that a transaction subject to commission within the meaning of this agreement is concerned and that the company performs the transaction with the customer in the territory and has invoiced the purchase price to the customer. If it is established with certainty that the customer does not pay, the right to commission shall extinguish; in such case, any amounts already received shall be paid back by the commercial agent.
(5) Die Provision beträgt …% des NettoAuftragswertes zuzüglich Mehrwertsteuer in jeweils gesetzlicher Höhe, soweit eine solche anfällt. Der Netto-Auftragswert errechnet sich aus dem dem Kunden in Rechnung gestellten Netto-Verkaufspreis abzüglich den gewährten Nachlässen bei Barzahlung und sonstigen Rabatten sowie sonstigen Nebenkosten wie Fracht, Verpackung, Versicherungsspesen, Zölle, Steuern und sonstige Abgaben und Beiträge, auch wenn diese nicht gesondert in Rechnung gestellt sind. (6) Geht der Kaufpreis nur teilweise ein, so hat der Handelsvertreter nur Anspruch auf eine entsprechend anteilige
(5) The commission shall be …% of the net order value plus value-added tax at the rate currently applicable, if any. The net order value is calculated on the basis of the net sales price invoiced to the customer, less discounts granted for cash payment and any other discounts and other ancillary costs such as freight, packaging, insurance costs, customs, taxes and other duties and charges, even if these are not invoiced separately.
(6) If only a part of the purchase price is received, the commercial agent shall only be entitled to proportionate commission.
Provision. Bei Scheckund Wechselzahlungen sowie Überweisungen des Kunden gilt das Entgelt in dem Zeitpunkt als eingegangen, in welchem das Unternehmen über den Zahlungsbetrag endgültig frei verfügen kann. Wird das Geschäft den Kunden in mehreren Teilen in Rechnung gestellt, entstehen für den Handelsvertreter jeweils Teilprovisionsansprüche. (7) Der Handelsvertreter hat auch dann Anspruch auf eine Provision, wenn feststeht, dass das Unternehmen das Geschäft mit dem Kunden ganz oder teilweise nicht oder nicht so ausführt, wie es abgeschlossen ist, es sei denn, dass die vollständige oder teilweise Nichtausführung auf Umständen beruht, die vom Unternehmen nicht zu vertreten sind oder die vertraglich vorgesehene Ausführung nicht zumutbar ist.
In case of payments by cheque or bill of exchange and in case of money transfers by the customer, payment shall be deemed to be received at such point in time when the company can finally and freely dispose of the amount paid. If the transaction is invoiced to the customers in several parts, the commercial agent shall have corresponding partial rights to commission.
(8) Mit der vorstehend vereinbarten Vergütung wird die gesamte Tätigkeit des Handelsvertreters einschließlich aller ihm dabei entstehenden Aufwendungen abgegolten. Ein darüber hinaus gehender Vergütungsoder Aufwendungsersatzanspruch besteht nicht.
(8) The remuneration as agreed above shall settle the entire activity of the commercial agent, including all expenses incurred by it in this connection. There shall be no additional claim to remuneration or compensation.
§ 9 Abrechnung und Fälligkeit der Provision
§ 9 Commission Statement and Due Date of Commission
(1) Das Unternehmen wird spätestens bis zum fünfzehnten (15.) eines jeden Monats für den jeweils vorangehenden Monat über die entstandenen Ansprüche auf Zahlung einer Provision Abrechnung erteilen.
(1) By no later than the fifteen (15th) of each month the company shall provide the statement of the right to commission earned for the preceding month.
(2) Der Handelsvertreter wird die Provisionsabrechnungen unverzüglich prüfen und etwaige Einwände spätestens innerhalb eines Monats nach Erhalt der jeweiligen Provisionsabrechnung schriftlich gegenüber dem Unternehmen geltend machen.
(2) The commercial agent will examine the commission statement immediately and make any objections in writing to the company, but no later than within one month after receipt of the commission statement.
(3) Die Provision für den Abrechnungszeitraum wird insgesamt jeweils am letzten Tag des Monats der Provisionsabrechnung fällig. § 10 Wettbewerbsabrede
(3) The entire commission for the accounting period shall become due and payable for payment on the last day of the month of the commission statement. § 10 Restraint of Trade Clause
(1) Der Handelsvertreter wird während der Vertragslaufzeit weder unmittelbar noch mittelbar, selbst oder durch Dritte, ohne vorherige schriftliche Zustimmung des Unternehmens für ein Konkurrenzunternehmen, das Produkte herstellt und/oder vertreibt und/oder sonstige Leistungen anbietet, die mit denen des Unternehmens identisch oder gleichartig sind („Konkurrenzprodukte“), tätig werden, ein solches gründen oder führen, sich an einem Konkurrenzunternehmen beteiligen oder dieses sonst unterstützen oder beraten.
(1) The commercial agent shall not during the term without the prior written consent of the company, whether directly or indirectly, itself or through third parties, act for any other competitor which produces and/or distributes and/or offers other products which are identical with or similar to those of the company („competitive products“), nor will it establish or conduct or participate in any such competitor or otherwise support or render advice to such competitor. Admissible shall be participations of the commercial agent in competitors if the shares, sharehold-
(7) The commercial agent shall have a right to commission even if it is certain that the company does not, whether partly or entirely, perform the transaction with the customer or does not, whether partly or entirely, perform the transaction as concluded in the first place, unless the complete or partial non-performance is based on circumstances for which the company is not responsible or the performance of the transaction cannot be reasonably expected of the company.
Zulässig sind Beteiligungen des Handelsvertreters an Konkurrenzunternehmen, soweit der Handelsvertreter an dieser Gesellschaft Geschäftsanteile, Gesellschaftsanteile oder Aktien von nicht mehr als 5% des nominalen Stamm- oder Grundkapitals des Konkurrenzunternehmens erwirbt. Nicht zugelassene Konkurrenzprodukte sind in Anlage 5 beispielhaft aufgezählt. (2) Der Handelsvertreter hält zum Zeitpunkt des Vertragsschlusses die in Anlage 6 aufgeführten Vertretungen. Sollte ein bisher vom Handelsvertreter vertriebenes Fremderzeugnis durch Änderung oder Erweiterung des betreffenden Sortiments des Unternehmens oder des Fremdunternehmens zu einem Konkurrenzprodukt werden, verpflichtet sich der Handelsvertreter, dies dem Unternehmen unverzüglich schriftlich anzuzeigen. Der weitere Vertrieb des Konkurrenzproduktes ist nur mit schriftlicher Zustimmung des Unternehmens gestattet.
ings or stocks acquired by the commercial agent in the concerned enterprise do not exceed 5% of the nominal share capital of the competitor. Non-permitted competitive products are listed in Schedule 5, by way of example.
(3) Der Handelsvertreter verpflichtet sich, die aus § 10 dieses Vertrages resultierenden Konkurrenzverbote auch seinen Mitarbeitern, Angestellten oder sonstigen von ihm beauftragten Personen aufzuerlegen. Er ist auf Verlangen des Unternehmens verpflichtet, gegen die vorstehend genannten Personen, die gegen das Konkurrenzverbot verstoßen, auf eigene Kosten die erforderlichen Maßnahmen zu ergreifen. (4) Werden die vorstehenden Regelungen der Absätze (1) bis (3) durch den Handelsvertreter oder seine Hilfspersonen schuldhaft verletzt, so ist das Unternehmen berechtigt, die Unterlassung der vorstehend genannten Handlungen zu verlangen. Unberührt hiervon bleibt das Recht des Unternehmens zur außerordentlichen Kündigung dieses Vertrages sowie zur Geltendmachung des entstandenen oder entstehenden Schadens.
(3) The commercial agent agrees to impose the competitive restrictions resulting from § 10 of this agreement also on its employees, staff or any other persons instructed by him. At the request of the company, it shall be obliged to take necessary actions at its own cost against the aforesaid persons who act in breach of the competitive restrictions outlined above.
§ 11 Unterstützung durch das Unternehmen
§ 11 Support by the Company
(1) Das Unternehmen verpflichtet sich, dem Handelsvertreter Proben, Muster, Drucksachen und Werbemittel für Vertragsprodukte zu überlassen und den Handelsvertreter bei seiner Tätigkeit zu unterstützen. Diese Gegenstände bleiben Eigentum des Unternehmens. Sie sind nach Beendigung des Vertragsverhältnisses unverzüglich an das Unternehmen zurückzugeben, soweit sie nicht bestimmungsgemäß verbraucht sind. (2) Das Unternehmen wird dem Handelsvertreter alle für die Vermittlung
(1) The company will provide the commercial agent with samples, specimen, printed matters and advertising material for contract products and will support the commercial agent in its activity. These items shall remain the property of the company. They shall be returned to the company immediately upon termination of the contractual relationship, unless they have been used up in accordance with their purpose.
(2) At the time of the conclusion of this agreement, the commercial agent has the representations listed in Schedule 6. If a third-party product so far distributed by commercial agent should become a competitive product through alteration or extension of the concerned range of products of the company or of the thirdparty enterprise, the commercial agent agrees to notify the company thereof immediately in writing. Any further distribution of the competitive product shall be permissible only with written approval of the company.
(4) If any of the above regulations outlined in paragraphs (1) through (3) above are violated culpably by the commercial agent or its assistants, the company will have the right to demand that the above actions be stopped. This shall not affect the right of the company to terminate this agreement without notice and to claim any damage sustained or yet to be sustained.
(2) The company will continuously provide the commercial agent with all infor-
und Beratung wichtigen Informationen laufend übermitteln. Es wird den Handelsvertreter auch über die Annahme oder Ablehnung einer Kundenbestellung unverzüglich informieren. Das Unternehmen wird den Handelsvertreter auch unverzüglich unterrichten, wenn Kundenbestellungen voraussichtlich nur in begrenztem Umfang angenommen werden können. Es informiert den Handelsvertreter darüber hinaus mindestens einen Monat vorher über bevorstehende Preisänderungen und/oder etwaige Änderungen der Vertragsprodukte.
mation which is of importance with respect to the procurement work and rendering of advice. It will also immediately inform the commercial agent about the acceptance or refusal of any customer order. The company will also immediately inform the commercial agent if customer orders are likely to be accepted only to a limited extent. In addition, it will inform the commercial agent at least one month before any upcoming price changes and/or changes to the contract products.
§ 12 Schutzrechte
§ 12 Intellectual Property Rights
(1) Der Handelsvertreter verpflichtet sich, die gewerblichen Schutzrechte (Markenrechte, Firmenrechte oder sonstigen Rechte) und Urheberrechte sowie das Know-how des Unternehmens sowohl während der Vertragsdauer als auch danach weder selbst anzugreifen noch durch Dritte angreifen zu lassen oder Dritte bei einem Angriff zu unterstützen. Verstößt der Handelsvertreter gegen diese Bestimmung, so ist das Unternehmen berechtigt, diesen Vertrag fristlos aus wichtigem Grund zu kündigen. Unberührt hiervon bleibt das Recht des Unternehmens, den ihm entstandenen oder entstehenden Schaden gegenüber dem Handelsvertreter geltend zu machen. (2) Der Handelsvertreter darf Marken, Firmierungen oder sonstige Zeichen des Unternehmens oder Zeichen, die denen des Unternehmens ähneln, weder innerhalb noch außerhalb des Vertragsgebiets ohne ausdrückliche vorherige schriftliche Zustimmung des Unternehmens für sich eintragen lassen. Gleiches gilt für die Registrierung von Domain-Namen. Der Handelsvertreter ist auch nicht berechtigt, Schutzrechte oder Zeichen vollständig oder teilweise in die eigene Firma zu übernehmen und/oder ins Handelsregister eintragen zu lassen. Insbesondere ist dem Handelsvertreter die Verwendung der Firmierung des Unternehmens oder dazugehöriger Symbole, Werbeslogans oder sonstiger Kennzeichnungen sowie die Verwendung von Geschäftsgeheimnissen für Produkte, die nicht Vertragsprodukte sind, oder für andere Vertriebssysteme untersagt.
(1) The commercial agent agrees not to challenge the intellectual property rights, (trademark rights, firm name rights or any other rights) and copyrights as well as the know-how of the company both during and after the term, whether itself or through third parties, and shall not assist any third parties in such challenge. If the commercial agent acts in breach of this provision, the company shall have the right to terminate this agreement without notice for good cause. This shall not affect the right of the company to claim from the commercial agent the damage sustained by it or yet to be sustained by it.
§ 13 Geheimhaltung und Vertraulichkeit
§ 13 Secrecy and Confidentiality
(1) Der Handelsvertreter hat Geschäftsund Betriebsgeheimnisse des Unternehmens, die ihm während seiner Tätigkeit vom Unternehmen als solche anvertraut oder bekannt geworden sind, auch nach Beendigung des Vertrages
(1) The commercial agent shall maintain secrecy concerning the business and trade secrets of the company disclosed to it by the company or coming to its knowledge in the course of its work, including after the end of this agreement.
(2) Without the express prior written approval of the company the commercial agent may not, whether within or outside the territory, register for itself any trademarks, firm names or other designations of the company or any designations which are similar to those of the company. The same applies to the registration of domain names. The commercial agent is equally not entitled to incorporate into its own business name and/or register in the commercial register, whether fully or partially, any intellectual property rights or designations. In particular, the commercial agent shall be prohibited from using the firm name of the company or related symbols, advertising slogans or other designations and any business or trade secrets for products other than contract products or for other distribution systems.
geheim zu halten. Dies gilt insbesondere für die dem Handelsvertreter übergebene und während der Vertragslaufzeit zu aktualisierende Kundenkartei. (2) Unterlagen über geheime Geschäftsvorgänge, die dem Handelsvertreter anvertraut wurden, hat er unverzüglich nach ihrer auftragsgemäßen Benutzung, spätestens jedoch bei Beendigung des Vertrages an das Unternehmen zurückzugeben. Diese Verpflichtung zur Rückgabe erstreckt sich auch auf die geführte Kundenkartei. (3) Der Handelsvertreter ist verpflichtet, den Inhalt dieses Vertrages einschließlich seiner Anlagen vertraulich zu behandeln. Ausgenommen hiervon ist die Bekanntgabe an Personen, die einer gesetzlichen Verschwiegenheitsverpflichtung unterliegen. (4) Der Handelsvertreter wird die aus vorstehenden Absätzen (1) bis (3) resultierenden Geheimhaltungs- und Verschwiegenheitsverpflichtungen auch seinen Hilfspersonen auferlegen.
This shall also apply, in particular, to the customer file given to the commercial agent which has to be updated during the term hereof. (2) Documents concerning secret business processes which have been disclosed to the commercial agent shall be returned by the commercial agent to the company without undue delay after their use in accordance with instructions, but no later than at the end of this agreement. This return obligation also extends to the customer file. (3) The commercial agent is obliged to treat the contents of this agreement and of the Schedules hereto in confidence. Excepted from this shall be the disclosure to persons who are subject to a statutory obligation of confidentiality.
§ 14 Vertragsdauer und Kündigung
§ 14 Term and Termination
(1) Der Vertrag beginnt am … Er läuft auf unbestimmte Zeit und kann gemäß nachstehenden Absätzen (2) und (3) gekündigt werden. (2) Die Parteien können den Vertrag wie folgt kündigen: im ersten Vertragsjahr mit einer Frist von einem (1) Monat, im zweiten Vertragsjahr mit einer Frist von zwei (2) Monaten, vom dritten bis zum fünften Vertragsjahr mit einer Frist von drei (3) Monaten und nach einer Dauer von fünf Vertragsjahren mit einer Frist von sechs (6) Monaten zum Ende eines jeden Kalendermonats.
(1) The agreement shall commence on … It will run for an indefinite term and may be terminated in accordance with paragraphs (2) and (3) below. (2) The parties may terminate the agreement as follows: In the first contractual year subject to a notice period of one (1) month, in the second contractual year of contract subject to a notice period of two (2) months, from the third to the fifth contractual year of contract subject to a period of three (3) months, and after a period of five years subject to a notice period of six (6) months, in each case to the end of any calendar month. (3) Either party may also terminate this agreement without notice for good cause. Good cause for termination by the company shall be deemed to exist, in particular, in the following events: an other than immaterial violation of statutory obligations or of obligations resulting from this agreement (above all, those under § 10 and § 12 of this agreement) which leads to a loss of the mutual basis of trust;
(3) Beide Parteien können diesen Vertrag auch aus wichtigem Grund fristlos kündigen. Als wichtiger Grund für eine Kündigung durch das Unternehmen gilt insbesondere: eine nicht unerhebliche Verletzung von gesetzlichen Verpflichtungen oder von aus diesem Vertrag resultierenden Verpflichtungen (insbesondere solchen aus § 10 und § 12 des Vertrages), die zum Verlust des gegenseitigen Vertrauens führen; Antrag auf Eröffnung des Insolvenzverfahrens sowie Ablehnung der Eröffnung des Insolvenzverfahrens mangels Masse oder Abgabe der eidesstattlichen Versicherung oder eines gleichartigen Verfahrens; vollständige oder teilweise oder erhebliche Einstellung geschäftlicher Tätigkeit bei einer tatsächlichen oder voraussehbaren Dauer von mehr als acht (8) Wochen sowie Beteiligung oder
(4) The commercial agent will impose the obligations of secrecy and non-diclosure resulting from paragraphs (1) to (3) above also on its assistants.
application for opening of insolvency proceedings as well as the refusal to open insolvency proceedings for lack of assets, or the issue of a declaration in lieu of an oath, or any similar proceeding; the complete or partial or substantial discontinuation of the commercial agent’s business activity with an actual or foreseeable length of more than eight (8) weeks, and the participation or management
Geschäftsleitung eines aktuellen oder potentiellen Konkurrenten des Unternehmens im Unternehmen des Handelsvertreters. (4) Die Kündigung bedarf der Schriftform. Sie kann per Telefax übermittelt werden. (5) Mit Beendigung dieses Vertrages erlischt das Vermittlungsrecht. Die zur Verfügung gestellten Unterlagen – soweit sie nicht bestimmungsgemäß verbraucht worden sind – sowie etwaige zur Verfügung gestellte Vertriebsmittel dürfen ab Vertragsende nicht mehr benutzt werden und sind an das Unternehmen zurückzugeben. Ein Zurückbehaltungsrecht hieran steht dem Handelsvertreter nicht zu. Der Handelsvertreter verpflichtet sich, die Benutzung der Schutzrechte und Zeichen im Sinne dieses Vertrages ab Vertragsende einzustellen. Entsprechendes gilt für die Nutzung von Domain-Namen. Der Handelsvertreter wird bei Vertragsbeendigung an der reibungslosen Abwicklung bzw. Übergabe der Kundenbeziehungen an den Nachfolger oder das Unternehmen mitwirken.
by a current or potential competitor of the company in the business of the commercial agent.
§ 15 Sonstiges
§ 15 Miscellaneous
(1) Der Handelsvertreter kann Rechte und Pflichten aus diesem Vertrag nicht ohne vorherige schriftliche Einwilligung seitens des Unternehmens auf Dritte übertragen. Der Handelsvertreter wird einer in Zukunft möglichen Übertragung dieses Vertrages auf eine mit dem Unternehmen verbundene Gesellschaft zustimmen. (2) Verweisung auf Wortliste: siehe Form. A. I. 1. (3) Die Parteien vereinbaren für alle aus und im Zusammenhang mit diesem Vertrag entstehenden Streitigkeiten die Zuständigkeit des Landgerichts … Dies gilt nicht, soweit ein ausschließlicher Gerichtsstand eröffnet ist. (4) Zur Aufrechnung sowie zur Ausübung von Pfandoder Zurückbehaltungsrechten ist der Handelsvertreter nur befugt, wenn die von ihm geltend gemachten Forderungen des Unternehmens anerkannt oder rechtskräftig festgestellt sind. (5) Dieser Vertrag enthält die Gesamtheit der zwischen den Parteien bestehenden Vereinbarungen. Andere Vereinbarungen, sonstige Nebenabreden oder Geschäftsbedingungen bestehen nicht. Vor Abschluss dieses Vertrages getroffene mündliche oder schriftliche Vereinbarungen oder Bedingungen sowie sonstige vorvertragliche Korrespondenz und Vorschläge werden durch diesen Vertrag abgelöst. Änderungen und Ergänzungen dieses Vertrages sowie sämtliche Erklärungen nach diesem
(1) Except with the prior written consent of the company, the commercial agent may not transfer any rights and obligations under this agreement to third parties. The commercial agent will consent to any future transfer of this agreement to a company affiliated with the company.
(4) The termination requires written form. It can be sent by fax. (5) Upon termination of this agreement, the procurement right shall extinguish. Any documents provided – unless used up in accordance with their purpose – and any distribution material provided by the company must no longer be used after the end of the agreement and must be returned to the company. The commercial agent shall have no right to retain thereto. The commercial agent agrees to stop using any intellectual property rights and designations within the meaning of this agreement as from the end of this agreement. The same applies to the use of domain names. In case of a termination of this agreement, the commercial agent will contribute to the smooth winding-up and handing over of the customer relations to the successor or to the company.
(2) Reference to list of terms: see form A. I. 1. (3) The parties agree that the Landgericht in … shall have jurisdiction for all disputes arising out of or in connection with this agreement. This shall not apply when exclusive jurisdiction is established. (4) The commercial agent may invoke set-off or exercise a pledge or right to retain only if the claims made have been acknowledged by the company or have been adjudicated in court with legal effect. (5) This agreement sets forth the entirety of the agreements existing between the parties. There are no other agreements, ancillary agreements or terms and conditions. Any agreements or terms, whether oral or written, made before conclusion of this agreement, as well as any other correspondence and proposals made before conclusion of this agreement are superseded by this agreement. Any amendments and supplements to this agreement as well as all declarations under this agreement must be made in written
Vertrag bedürfen der Schriftform. Dies gilt auch für Abreden, durch die das Schriftformerfordernis abbedungen werden soll. (6) Alle Ansprüche aus diesem Vertrag verjähren nach 12 Monaten. Die Frist beginnt mit Entstehung des Anspruches, nicht jedoch bevor die anspruchsstellende Partei Kenntnis von den anspruchsbegründenden Tatsachen erhalten hat. Unberührt hiervon bleibt die Haftung wegen vorsätzlicher oder grob fahrlässiger Pflichtverletzungen sowie die Haftung für Schäden aus der Verletzung des Lebens, des Körpers oder der Gesundheit sowie für die Haftung nach Produkthaftungsgesetz; es gilt insoweit die jeweilige gesetzliche Verjährungsfrist und der jeweilige gesetzliche Verjährungsbeginn. (7) Sollten eine oder mehrere Bestimmungen dieses Vertrages nebst Anlagen unwirksam oder nichtig sein oder werden oder eine Lücke enthalten, so bleibt die Wirksamkeit dieses Vertrages im Übrigen unberührt. Die Parteien verpflichten sich, anstelle der unwirksamen oder nichtigen Bestimmung eine wirksame Regelung zu vereinbaren, die dem am nächsten kommt, was nach dem Sinn der unwirksamen oder nichtigen Bestimmung von den Parteien beabsichtigt war. – ANLAGEN – 1. Vertragsprodukte 2. Vertragsgebiet 3. Kundenstamm 4. Key Account Kunden 5. Zugelassene Konkurrenzprodukte 6. Aktuelle Vertretungen 7. Wortliste
form. This applies also to any agreement by which such written form requirement is to be contracted out.
… Ort, Datum … Unterschrift des Unternehmens Unterschrift des Handelsvertreters Wortliste
… Place, date … signature of the company signature of the commercial agent List of Terms
Abrechnungszeitraum bestehende Kunden Bezirksschutz Bezirksvertreter
accounting period existing customers territory protection agent entrusted with a specific geographical area transactions on the commercial agent’s own behalf extinction of the right to commission success-based remuneration subsequent transaction transaction to procure transactions commercial agent assistants competitive product customer file termination without notice termination for good cause repeat order
Eigengeschäft Entfallen des Provisionsanspruchs erfolgsabhängige Vergütung Folgegeschäft Geschäft Geschäfte vermitteln Handelsvertreter Hilfspersonen Konkurrenzprodukt Kundenkartei Kündigung, fristlose Kündigung aus wichtigem Grund Nachbestellung
(6) All claims under this agreement will become time-barred after 12 months. The limitation period starts upon creation of the claim, but not before such time when the party making the claim has become aware of the facts giving rise to the claim. This shall not affect the liability for intentional or grossly negligent breaches of duty, the liability for damage resulting from the violation of a person’s life, body or health, and the liability under the Product Liability Act; in such cases, the statutory limitation period and the start of the limitation period as provided by law shall apply. (7) If one or more provisions of this agreement, including the Schedules hereto, are or become invalid or void, or if it contains a gap, the validity of this agreement shall not thereby be affected. The parties are obliged to replace any invalid or void provision with a valid provision which comes closest to what the parties had intended with respect to the purpose under the invalid or void provision.
– SCHEDULES – 1. Contract Products 2. Territory 3. Customers 4. Key Accounts 5. Admitted Competitive Products 6. Current Representations 7. List of Terms
Nettoverkaufspreis Nichtausführung eines Geschäfts Provisionsabrechnung Provisionsanspruch, nachvertraglicher provisionspflichtiges Geschäft Provisionssatz Rabattgewährung Untervertreter Vermittlung Vermittlungsprovision Vermittlungsrecht Vermittlungstätigkeit Weisungen, handelsvertreterrechtlich zulässige Wettbewerbsabrede
net sales value non-performance of a transaction commission statement post-contractual claim to commission transaction subject to commission commission rate discount sub-agent procurement procurement commission right of procurement procurement activity instructions admissible under commercial agency law restraint-of-trade clause
CDH-Messen 2014 Stand: 13.09.2013
Glas - Keramik - Kunstgewerbe Hannover (LV Hamburg) early bird Lifestylemesse
11.01. - 13.01.
26.07. - 28.07.
11.01. - 13.01. 10.05. - 11.05.
30.08. - 01.09. Okt./Nov.
22.02. - 23.02.
August
29.03. - 31.03.
27.09. - 29.09.
23.02. + 24.02.
August
Januar
Juli
15.02. - 17.02.
02.08. - 04.08.
21.02. - 22.02.
09.08. - 10.08.
08.02. - 10.02.
02.08. - 04.08.
17.01. - 19.01. 25.01. - 27.01. 08.02. - 10.02.
04.07. - 06.07. 02.08. - 04.08. 16.08. - 18.08.
31.01. - 02.02.
18.07. - 20.07.
22.02. - 23.02.
August
12.02.
15.07.
04.02.
08.07.
11.03.
30.09.
21.02. - 24.02.
22.08. - 24.08.
22.02. - 23.02.
August
25.01. - 26.01.
30.08. - 31.08.
Lederwaren-Messen Leipzig/ Schkeuditz (LV Nordost) bagStyle Leipzig Taschenmode - Treff Rostock (LV Nordost) Modetage Rostock / CDH Ordertage Sport / Kinder / Leder / Mode
Schuh-Messen und Schuh-Mode-Express-Veranstaltungen Hamburg (LV Hamburg) Schuhmusterschau Hamburg
Textil- und Bekleidungs-Messen Bad Zwischenahn (LV Niedersachsen/Bremen) Wäsche Bad Zwischenahn Berlin (LV Nordost) CDH Ordertage "BERLINER KIND" Kindermode & Kinderbedarf Dortmund (LV Köln Bonn Aachen) Wäsche und mehr ... Gütersloh (LV Ostwestfalen-Lippe) CDH-Modetage Ostwestfalen-Lippe Hamburg (LV Hamburg) Kindermoden Nord Hofheim/Wallau (LV Hessen-Thüringen) KOMM Kinder Order- und Mode-Messe INNATEX Internationale Naturtextilmesse DESSOUS Messe Wallau Fachmesse für DESSOUS, Home-, Beach- & Swimwear Leipzig/ Schkeuditz (LV Nordost) "dessous paradies" Rostock (LV Nordost) Modetage Rostock / CDH Ordertage Sport / Kinder / Leder / Mode
Stoff-Messen - sms Bielefeld (LV Baden-Württemberg) West GARN Sindelfingen (LV Baden-Württemberg) Süd GARN Sindelfingen (LV Baden-Württemberg) Südstoff-Musterschau
Sport-Einkaufstage Leipzig/ Schkeuditz (LV Nordost) CDH Ordertage Sport Leipzig Rostock (LV Nordost) Modetage Rostock / CDH Ordertage Sport / Kinder / Leder / Mode
Sonstige Messen Dortmund (LV Köln Bonn Achen) Brille & Co. - Augenoptik Fachmesse Ort noch unbestimmt (LV Hessen-Thüringen) nawi - Forum Award für nachhaltiges Wirtschaften Änderungen vorbehalten
07.10. CDH-Messen 2014 Stand: 13.09.2013
Seite 1
Frankfurt/Main (LV Hessen-Thüringen) nawi - Kongress Wallau (LV Hessen-Thüringen) gardiente - Ein Garten voller Ambiente
Änderungen vorbehalten
08.10. 20.07. - 22.07.
CDH-Messen 2014 Stand: 13.09.2013
Seite 2