WWW.VANDESANDEINLEZINGEN.NL
EPIDEMIOLOGIE VAN PLEURITIS
NVMO congres 14 november 2007
J.P. VAN DE SANDE
RUG
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Goed Bezig
Wat is goed bezig? • Uit Rogets thesaurus: – [] expert, [], connoisseur, master, prima donna, first fiddle, cordon bleu, [] professional, specialist
• Dus: in UK en USA haast synoniem met goed
• Professioneel: van Professio (Lat) openlijke verklaring, officiële aangifte, aangegeven beroep
• Dus: Professioneel duidt niet zozeer op kwaliteit, maar op inbedding in systeem en verantwoordingsplicht
KWALITEIT EN BORGING WORDEN IDENTIEK?
De mens reist over twee sporen © 2006 JP van de Sande RuG
NATUUR Niets dierlijks is ons vreemd ‘Instincten’ Gedragsmechanismen
Samenleving: Gemeinschaft Behoefte aan erbij horen Groepsdoelen Plicht; Eer; Traditie Conservatief; Stabiliteit Religie; Magie
Specifieke reacties op crisis IMPROVISATIE Fight-Flight Arousal Cohesie
CULTUUR Ratio beïnvloedt gedrag Normen & Waarden Kosten-Baten analyse
Samenleving: Gesellschaft Behoefte aan vrijheid Individualistische doelen Vrijheid; Geld; Vernieuwing Progressief; Schijnverandering Ideologie; Techniek
Specifieke reacties op crisis PLANNING Prioriteiten stellen Professionaliteit Organisatie
Cultuur is flexibel, de ondergrond minder
Basis Gedrags- en waarderings-patronen • • • • • • • • • • • • • • •
Kinderzorg (Temperatuur, Voedsel, Veiligheid, GEZONDHEID, KINDERINDUSTRIE) C Erbij horen (Kudde, School, Zwerm, Familie, Stam, Groep, COMMUNITY) O N Status (Dominantiehierarchie, RESPECT, RECLAME, STATUSINDUSTRIE) T Voortplanting (Hofmaken, Paring, Stalking, Porno, SEXINDUSTRIE) R Communicatie (Signaalsystemen, Taal, EMAIL, CHAT, GSM, MEDIAINDUSTRIE) O L Verkennen (Omgeving, Sociale netwerk, Wacht houden, INTERNET, TV) Fourageren (Zoeken, Eten, Delen, Herkauwen, Cantine, CONSUMEREN, McDONALDS) E M Voorraad maken (Eikeltjes, Hamsteren, Postzegels, RIJK WORDEN, FINANCIELE IND.) E Territorium maken (Gebied, Gebouw, Persoonlijke ruimte, Eigen plek, WOONINDUSTRIE)C Bouwen (Hol, Nest, Val, Dam, Kantoor, Stadion, SCHOENENDOZEN, BOUWINDUSTRIE) H Agressie (Dreigen, Vecht/vlucht, Jagen, Doden, ZINLOOS GEWELD, VECHTINDUSTRIE) A N Ruilen (Quid pro quo, oog om oog, geschenken, ruilhandel, HANDEL) I Lichaamsverzorging (Gladstrijken, Wassen, Vlooien, COSMETICA & MODE INDUSTRIE) S M Afwachten (Pauzeren,Wachten, Uitrusten, Zonnen, LEKKER LUIEREN, GEMAKSINDUSTRIE) E Migratie (Trek, Nomadisme, Auto's, UITGAAN, MIGRATIE, VACANTIEINDUSTRIE ) N • Spel (Sociaal, Vecht/vlucht, Prooi, Paintball, Status, Pokeren, Poppen, COMPUTERSPELLETJES,
SPEELINDUSTRIE
Wat wil de mens?
• Het eenvoudigst antwoord is:
Hij/Zij wil zo hoog mogelijke opbrengsten bij zo laag mogelijke kosten • • • • •
Dus: kerngezond, maar er niets voor doen Sommigen denken vooral op korte termijn Anderen houden ook rekening met de langere termijn Dus sommigen niet, anderen wel een gezonde leefstijl Zowel sommigen als de anderen worden toch, tegen hun zin ziek. Dokter velt het vonnis, dat kan mee of tegenvallen. • Zowel de sommigen als de anderen achten het de verantwoordelijkheid van de arts dat ze uitstel van executie krijgen
Weick’s model
Dubbelzinnigheid (Equivocality)
Gedrag (Enactment)
Procedures (Selection)
Structuren (Retention)
Barker & Gump (1964). Under- en over- manning Undermanned
Overmanned
– Intensief doelgedrag
Plichtmatig doelgedrag
– Taken anderen corrigeren en overnemen
Specialisatie
– Zwakke leden beschermen
Weinig hulp aan collegas
– Accepterend tov collegas
Gericht op eigenaardigheden
– Betrokken bij kwaliteit totaalproduct
Hoogstens voor deelproduct
– Betrokken bij groep
Cynisch over groep
– Denken in termen van taken
Denken in termen van personen
– Overbelasting leden
Vaak niets te doen, Spelletjes etc.
– Zie ook: Ganster & Dwyer. (1995) J.Management
Waardoor ontstaan grote structuren?
1. Broedse kip effect •
‘ik zit op 38 miljoen’
2. Glijmiddel effect •
AH
3. Wet van Parkinson – – –
Hoeveelheid personeel neemt toe onafhankelijk van de hoeveelheid werk Ook wel: werk dijdt uit tot het de beschikbare tijd vult Basis: aanstellen ondergeschikten = promotie
Structuren hebben een cultuur (Hofstede, 2001) • Machtsafstand: acceptatie van ongelijke machtverdeling • Individualisme: neiging Zelf belangrijker te vinden dan collectief. Vgl. Tönnies’ Gesellschaft
• Mannelijkheid: assertiviteit en competitiedrang • Onzekerheidsvermijding: wens tot structuur, tot vastlegging in procedures en protocollen • Lange termijn orientatie
onzeker vermijd
lange termijn
Belgium United States China * Germany United Kingdom Italy Switzerland Japan
mannelijkheid
Canada
individ
Sweden Norway Netherlands Denmark Russia * Surinam * Spain France
machtsafstand
Nogal een individualistich en vrouwelijk landje 31 31 38 18 93 85 57 68 39 65 40 80 35 35 50 34 54
71 69 80 74 39 47 51 71 80 75 91 20 67 89 76 68 46
5 8 14 16 36 37 42 43 52 54 62 66 66 66 70 70 95
29 50 53 23 95 92 86 86 48 94 46 30 65 35 75 58 92
33 20 44
23 29 118 31 25
80
Hoe vinden we dit alles terug? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. •
Grote drang tot professionalisering Grote drang tot vernieuwing in technisch opzicht Grote drang tot vastlegging in protocollen en regels Sterke neiging tot vermindering machtsafstand Gemengde houding tot competitie en macho-gedrag Toenemende feminisering van professie Grote drang tot grootschaligheid Grote drang tot specialisatie en verkokering Als nood aan de man komt, zouden toch de wetten van de jungle sterk kunnen blijken
•
Maar: Er zijn ook wetten van de cultuur
Pleuritis De wet van Pleuris
P = VRM² P= pleuris-sterkte V= verwijtbaarheid R= relevantie M= mediageniekheid
INDEXEN VOOR VERWIJTBAARHEID • • • • • • • • • •
Is er een persoon of instantie die de schuld kan krijgen? Bezit deze ook formele verantwoordelijkheid? Is deze verantwoordelijkheid juridisch te onderbouwen? Hebben verantwoordelijken een persoonlijk belang? Hebben verantwoordelijken Idiosyncratisch crediet (draagvlak) Is er door verantwoordelijken in het verborgene gehandeld? Houdt men nog steeds dingen achter? Was gebeurtenis voorzienbaar? Is zoiets al eens eerder gebeurd? Is er achteraf een betere oplossing denkbaar?
PROBLEEMOPLOSSEN voor crisismanagers
INDEXEN VOOR RELEVANTIE • • • • • • • • •
Sluit gebeurtenis aan op belangrijke ontwikkelingen? Tast de gebeurtenis de belangen van mensen aan? Is gebeurtenis symbolisch voor andere zaken? Toont de gebeurtenis inherente fouten in organisatie? In hoeverre is er maatschappelijke onrust waar gebeurtenis op aansluit? Tast gebeurtenis vertrouwen van burger aan? Leidt gebeurtenis tot ontstaan van een vijandbeeld? Wat zijn kosten die met gebeurtenis samenhangen? Hoe groot is geografische en psychologische afstand?
INDEXEN VOOR MEDIAGENIEKHEID • • • • • • • •
Hebben de verantwoordelijken een hoge positie? Hebben de verantwoordelijken eerder fouten gemaakt? Ernst van gevolgen: hoeveel slachtoffers en schade? Zijn er saillante details die beklijven kunnen? Mogelijkheden tot identificatie? Mooie plaatjes met symboolfunctie? Is het probleem op begrijpelijke wijze uit te leggen? Is er überhaupt informatie te krijgen (foto’s, interviews, toegang terrein) • Worden de media door andere hypes gedomineerd?
Enkele suggesties voor uitbreiding curriculum Bij ongeval verbergen dat je arts bent; Enquêtes en vragenlijsten afhouden; gekregen wijn op juist moment presenteren; met kalm geweten koffiedrinken; uit het zicht van de wachtkamer blijven; damesbladen, zoals psychologie magazine bijhouden voor hypes; indrukwekkend inrichten van spreekkamer; kwijtgeraakte patientendossiers reconstrueren; omgang met klein chemisch afval; formulieren invullen; indruk wekken dat je geen kunstfouten maakt; kunstfouten collega's goedpraten; mee kunnen praten over medische hypes; omgang met collega's die U niet ziet zitten; omgang met managers; omgang met patienten die een injectie willen; omgang met patiënten die U niet verstaat; patiënten die op internet gezocht hebben met kluitje in riet sturen; andere patiënten met kluitje in riet sturen; Turks en Marokkaans begrijpen; verhullende rapporten schrijven; CO2 uitstoot practijk verminderen; omgang met artsenbezoekers; omgang met letselschade advocaten; bovenop de molshoop klimmen; een of andere reputatie verwerven; een praatje maken; gekregen wijn de hemel in prijzen; indruk wekken dat je literatuur bijhoudt; leesbril hanteren; leuke congressen scoren; reputatie managen; schelden op managers; omgang met eisen ARBO wet; jezelf begrijpen; omgang met computerprogrammas; regelgeving kennen; schnabbels ruiken; omgang met accountant; omgang met belasting; onderhandelen over salaris; omgang met verliefde collega's; omgang met verliefde patiënten; agressieve honden juist bejegenen; beter rekenen dan verpleegsters;
Twee manieren van denken
© 2006 JP van de Sande RuG
Toetsing Wet van Pleuris
© 2006 JP van de Sande RuG
• Van vier crisissen (Dakota-Hercules; WagenborgenVolendam) zijn de relevante variabelen gemeten: •
Onafhankelijke variabelen:
– V- score op vragen voor verwijtbaarheid – R-score op vragen voor relevantie – M-score op vragen voor mediageniekheid •
Afhankelijke variabele
– P- hoeveelheid kamervragen, ontslagen etc.(Als beoordeeld). –
Bovendien: hoeveelheid aandacht in Pers (gemeten in cm2)
• Conclusie: een crisis is iets anders dan het publiek denkt
Resultaten
