De epidemiologie van antibacteriële resistentie

De epidemiologie van antibacteriële resistentie. Prof. Dr. Jeroen Dewulf [email protected]

1

Epidemiologie van antibioticumresistentie Fase I: Ontwikkeling van AB resistentie

2

Antibioticumresistentiegenen zijn natuurlijk aanwezig in de omgeving

• Ontstaan antibioticumresistentiegenen onafhankelijk van blootstelling aan antibiotica • Functie van genen in de omgeving ongekend

3

Bacteria have sex…..

4


Fase II: Selectie van AB resistentie

5

Selectie van resistentie • Ontwikkeling van antimicrobiële resistentie door:  Gebruik

van antibiotica

 Niet gebruik gerelateerde risicofactoren (persistentie en spreiding):  Stress  Voeding  Hygiëne  Huisvesting  … 6

Link gebruik-resistentie op bedrijfsniveau

Callens et al., 2011

7

Link gebruik-resistentie op landniveau (a) Aminopenicillins (ampicillin)

0,6

0,12

0,5 0,4 0,3

y = -0,0002x2 + 0,0255x - 0,0707 R² = 0,93

0,2 0,1

y = 0,6887x2 - 0,1812x + 0,0135 R² = 0,94

0,1 0,08 0,06 0,04 0,02

0 10

20

30

40

50

60

0

0,1

Antimicrobial use (mg/PCU)

0,2 0,15 0,1 0,05

0,2

0,3

0,4

0,5

0

0,6

0,8

0,1 0,05

0,6

0,05 0,04 0,03

y=

-0,0021x2

+ 0,0241x - 0,0188 R² = 0,80

0,02 0,01 0

0 1

Arcsin % AM resistance


0,15

0,4 0,6 0,8 Antimicrobial use (mg/PCU)

0,6

(e) Aminoglycosids (gentamicin)

y = 0,1313x2 + 0,1234x - 0,0112 R² = 0,99

0,2

0,4


0,06

0

0,2

(f) Aminoglycosids (streptomycin)

0,25 Arcsin % AM resistance

0,3 0,25


(d) Amphenicols (chloramphenicol)

0,2

y = 1,1278x2 - 0,2875x + 0,0221 R² = 0,99

0,4 0,35

0

0 0

(c) Fluoroquinolons (ciprofloxacin) 0,45


0,14 Arcsin % AM resistance


(b) Third generation Cephalosporins (cefotaxime) 0,7

0,5 0,4

y = -0,0149x2 + 0,1752x + 0,0057 R² = 0,81

0,3 0,2 0,1 0

0

2 4 6 Antimicrobial use (mg/PCU)

8

0

2 4use (mg/PCU) 6 Antimicrobial

Chantziaras et al., 2013

8

8

Link gebruik-resistentie op landniveau

9 Chantziaras et al., 2013

Introductie van antibioticum en ontwikkeling van resistentie bij Staphylococcus aureus

Jaar van introductie antibioticum

Jaar waar antibioticumresistentie opduikt

10

Belgische braadkippen: 35 – 40% E. coli resistent aan ceftiofur; 60% van de braadkippen drager van ESBL

11

Persoons et al., 2010

resistentie percentage

Vleesvarkens:

ANTIMICROBIELE RESISTENTIE Escherichia coli einde afmest

100 80 63 60 40 20

60

58

51

20092010

39 28

26 15

9

7

7

4

4

3

2

0


EMA-ESVAC 2012 450 400 350 300 250 200 2012 150 100 50 0



Fase III: Persistentie van AB resistentie

14

Vleesvarkens: E. coli 90

*

*

*

Commensal strains (VAR)

80

Antmicrobial resistance (%)

70

Pathogenic strains (VAR)

60

50 * 40

30

20

10

0 AMP

SMX

TET

TMP

NAL STR Antimicrobial agents

ENR¹

CHL

GEN

FFN

AMP: ampicillin, SMX: sulfomethoxazole, TET: tetracycline, NAL: nalidixic acid, STR: streptomycin, ENR¹: enrofloxacin (national monitoring report used ciprofloxacin), CHL: chloramphenicol, GEN: gentamycin, FFN: florfenicol

15

Chantziaras et al., 2014

Prevalentie van MRSA bij varkens

16



Fase III: Persistentie van AB resistentie

Fase IV: reductie van AB resistentie

17

MARAN rapport 2013

18

Belgische surveillance data 2011

Antimicrobial resistance (%)

100

Broiler chickens

90

Pigs

80

Bovines

70

Veal Calves

60 50 40 30 20 10 0 AMP

SMX

TET

TMP

NAL

STR

CIP CHL Antimicrobial agent

FOT

TAZ

KAN

GEN

FFN

COL

AMP: ampicillin, CHL: chloramphenicol, CIP: ciprofloxacin, COL: colistin, FFN: florfenicol, FOT: cefotaxime, GEN: gentamicin, KAN: kanamycin, NAL: nalidixic acid, SMX: sulfomethoxazole, STR: streptomycin, TAZ: ceftazidime, TET: tetracycline, TMP: trimethoprim Chantziaris et al., 2014

Antibiotica bij dieren

Dier

commensale n

Dier pathogenen

Zoönotische organismen

Residu in vlees

Humane

commensale n

Humane pathogenen

Antibiotica bij mensen

20

Ons Ecosysteem

21

Antibioticumresistente Salmonella Typhimuriumoverdracht naar de mens via de voeding

= ABRP pig

74,5%

94,1%

92,1%

= ABRP Poultry

53,6%

90,7%

79%

Amp pig/poultry

48,5%/56,1%

35,3%/76,7%

50,3%

ABRP=antibioticum resistentie profiel; Amp=ampicilline resistentie;

Onderzoek door Sci COM FAVV, CODA, WIV – Advies SciCom 29-2010

22

23 18/04/2011

Consumenten & verse producten http://www.nhs.uk/Tools/Page s/NHSAtlasofrisk.aspx

Center of Expertise on

Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

Missie van AMCRA Verzamelen en analyseren

Communiceren

Richtlijnen - advies rationele en duurzame reductie van het antibioticagebruik in de diergeneeskunde

Bereiken van een duurzaam antibioticabeleid


AMCRA wordt ondersteund door verschillende actoren


Structuur van AMCRA: Stuurgroep Adviesraad Raad van Bestuur Technische werkgroepen Staf Kenniscentrum Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

1. Advies datacollectie antibioticumgebruik Wie? AMCRA’s technische werkgroep datacollectie Voorzitter: Erik Mijten

5 vergaderingen in periode januari – juli 2012 Rapport finaal september 2012 Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

1. Advies datacollectie antibioticumgebruik Gefaseerde registratie van het gebruik van diergeneesmiddelen naargelang diersoort en bedrijfskenmerken Pilootgroepen:


Data-analyse CERTUS data • Door onafhankelijk wetenschappelijk comité binnen AMCRA • In opdracht van kwaliteitslabels • Taken:  Bewaken kwaliteit van de datacollectie (input kwaliteitslabels)  Datamanagement  Analyseren data inclusief opstellen grenswaarden  Rapporteren en onderbouwde feedback geven naar de sector toe


2. Advies autoregulatie sectoren Wie? AMCRA’s technische werkgroepen per diersector • • • • •

Pluimvee, voorzitter: Wouter Wytynck Varkens, voorzitter: Prof. dr. Dominiek Maes Vleeskalveren, voorzitter: Monique Van Goubergen Vleesvee, voorzitter: Prof. dr. Geert Opsomer Melkvee, voorzitter: Prof. dr. Sarne De Vliegher

3 tot 4 vergaderingen per werkgroep april – september 2012 11/09: presentatie van adviezen aan stuurgroep Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

2. Advies autoregulatie sectoren Een greep uit de voorstellen van de werkgroepen: -datacollectie antibioticagebruik en ‘benchmarking’ -onderbouwd en voorwaardelijk gebruik van ABM in het algemeen, en vermijden van quinolones en 3de-4de generatie cephalosporines bij groepsbehandelingen -opleiding/bijscholing van dierenartsen en veehouders -dierengezondheidsplan Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

2. Advies autoregulatie sectoren Een greep uit de voorstellen van de werkgroepen: -medische fiche bij verkoop/afzet van dieren (varkens, pluimvee) -aanbeveling om risicomelk (= melk van dier dat onder behandeling met ABM staat) niet te voederen aan kalveren (melkvee) -audit van het bedrijfsmanagement (vleeskalveren) -geen depot meer van ABM op het pluimveebedrijf (pluimvee)


3. Richtlijnen verantwoord gebruik van antibiotica Wie? AMCRA’s technische werkgroepen per diersector Ontwerp van 3 gidsen: 1. Bedrijfsgezondheidsgids 2. Gids voor goed gebruik van antibiotica 3. Specifieke richtlijnen voor therapie per aandoening/pathogeen (= formularium)


Realisaties Sensibilisering verantwoord antibioticagebruik

BEDRIJFSGEZONDHEIDSGIDS:



GIDS VOOR GOED GEBRUIK:


Realisaties Richtlijnen verantwoord gebruik van antibiotica Specifieke richtlijnen voor therapie per aandoening/pathogeen:

Gebruiksvoorwaarden

1ste-2de-3de keuze

Gevoeligheid/resistentie t.o.v. antibiotica, effectiviteit, farmacokinetiek en -dynamiek, …



FORMULARIUM


4. Informeren en sensibiliseren Wie? AMCRA’s werkgroep communicatie website AMCRA

perscontacten twitter facebook

roadshow

nieuwsbrieven adviesraad

seminarie


www.amcra.be


5. Advies m.b.t. de mogelijkheid van ZnO toepassing bij gespeende biggen Wie? Technische werkgroep ZnO Voorzitter: Martin Fockedey Te beantwoorden vragen: • • • •

Alternatief voor antibiotica? Dosering? Ecologisch aspect? Mogelijk effect van toepassing ZnO op resistentieselectie?

3 vergaderingen van juni – september 2012 advies beschikbaar op website dd 12-11-12 Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

5. Advies m.b.t. de mogelijkheid van ZnO toepassing bij gespeende biggen % totaal antibioticagebruik vleesvarkens in functie van indicatie speendiarree 55% 45%

andere

Callens et al., 2012 Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

5. Advies m.b.t. de mogelijkheid van ZnO toepassing bij gespeende biggen Groepsgebruik – voeder of drinkwater speendiarree colistin

lincomycin-spectinomycin trimethoprim-sulfadiazine lincomycin

76%

amoxicillin tylosin


spectinomycin Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

5. Advies m.b.t. de mogelijkheid van ZnO toepassing bij gespeende biggen Milieubelasting: huidige situatie -Zn in voeder:

150 ppm

-Voederopname:

3 kg

150 ppm 27 kg

150 ppm 270 kg

Totale opname Zn (6-110 kg): 45000 mg/varken 2% accumulatie Totale excretie Zn (6-110 kg): 44100 mg/varken Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals

5. Advies m.b.t. de mogelijkheid van ZnO toepassing bij gespeende biggen Milieubelasting: scenario 3 -Zn in voeder: 2500 ppm -Voederopname:

3 kg

150 ppm

120 ppm

27 kg

270 kg

Totale opname Zn (6-110 kg): 43950 mg/varken 2% accumulatie Totale excretie Zn (6-110 kg): 43071 mg/varken Status quo huidige situatie


5. Advies m.b.t. de mogelijkheid van ZnO toepassing bij gespeende biggen Selectie voor antibioticaresistentie Mogelijke selectie voor MRSA Opgepast!


Realisaties Alternatieven • Seminarie 10-11 oktober: – Vaccinatie, bioveiligheid en management • Strategie vaccinatie per diersoort specifieke werkgroep Opstart december Plv, va, vleesvee, melkvee, vleeskalveren

• Convenant 28-08-13 n.a.v. ZnO advies


2011-2012: - 6,9% 180,00

2012-2013: - 6,3%

14,56 18,18

160,00

25,20

29,14

28,16

116,85

118,54

27,22

25,29

mg Active Substance/ kg Biomass

140,00

120,00

100,00

80,00

154,10 129,45

60,00

124,03

109,39

102,74

40,00

20,00

0,00 2007

2008

2009

Antimicrobial Pharmaceuticals

2010

2011

2012

2013

medicated premixes

2011-2013: - 12,7%

VISIE 2020 50% MINDER AB GEBRUIK TEGEN 2020 75% MINDER VD MEEST KRITISCH BELANGRIJKE AB TEGEN 2020 50% MINDER AB GEMEDICINEERDE VOEDERS TEGEN 2017

VISIE 2020

1. 50% MINDER AB GEBRUIK TEGEN 2020 Evolutie totale consumptie in referentie tot 2011 (AMCRA 2020 plan) 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 realisation

goal

retrospect extrapolation


VISIE 2020

2. 75% MINDER VAN DE MEEST KRITISCH BELANGRIJKE AB TEGEN 2020 Evolutie totale consumptie rode moleculen in referentie tot 2011 (AMCRA 2020 plan) 0,0030 0,0025 0,0020 0,0015 0,0010 0,0005 0,0000 2011

2012

2013 realisation

2014 goal

2015

2016

2017

2018



2019

2020

VISIE 2020

3. 50% MINDER AB GEMEDICINEERDE VOEDERS TEGEN 2017 Evolutie consumptie premixen in referentie tot 2011 (AMCRA 2020 plan) 30,0

Voorschriften exclusief door bedrijfsbegeleidende dierenarts

25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 2011

2012 realisation

2013 goal

2014

2015

2016



2017

VISIE 2020 EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN 2016 IEDER BEDRIJF EEN PLAN VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT

VISIE 2020 SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE

De Belgische aanpak Langzaam Rationeel Gedragen Duurzaam

Dank u voor uw aandacht!


De epidemiologie van antibacteriële resistentie

Recommend Documents