11.5.3.1. EHBO-tips: Wonden en hun verzorging Voor eerste hulp maken we een onderscheid tussen : 1. lichte wonden : kunnen door de hulpverlener volledig zelf verzorgd worden. 2. ernstige wonden : worden beter verzorgd door professionele hulpverleners in een ziekenhuis of door een arts. 3. levensbedreigende wonden : moeten onmiddellijk de gepaste eerste hulp hebben. Men verwittigt zo vlug mogelijk de dienst 112.
1. Lichte wonden. Waarneming: Dit zijn wonden die: • klein zijn; • ondiep zijn; • niet sterk bevuild zijn; • niet op een gevoelige plaats liggen. Behandeling: 1ste stap De gewonde laten zitten en alle verzorgingsmateriaal bij de hand nemen. De hulpverlener dient altijd eerst zijn handen te wassen om te voorkomen dat de wond infecteert. Indien er geen water voorhanden is, kan men Dessavon gebruiken.Gebruik ook bij voorkeur wegwerphandschoenen. 2de stap Bij een lichte wond stopt het bloeden normaal vanzelf. Indien dit toch niet gebeurt, dan kan men rechtstreekse druk uitoefenen met een Kompres of een Drukverband of door het lichaamsdeel, waar de wond zich bevindt, in de hoogte te brengen. Uiteraard kan men ook Bloodstop gebruiken. Bij een hevig bloedende wond, spuit men eerst Bloodstop op een kompres om deze vervolgens op de wond te leggen. 3de stap Als de wond bevuild is, moet deze eerst gereinigd worden. Spoel de wonde met zuiver koud stromend water van de kraan of ander drinkbaar water. Men kan ook steeds de huidreiniger Mecla gebruiken.
Zo wordt de huid proper en voorkomt men dat de wond kan infecteren. Blijf de wond reinigen tot er geen vuil meer in de wond zit. Wrijf niet in de wonde om het vuil eruit te halen. 4de stap Men neemt een Kompres om het overtollige reinigingsmiddel naast de wond te verwijderen, zodat de pleister goed blijft kleven. Naargelang de grootte van de wond kan men volgende pleisters aanbrengen: Elwo, Elwo Blauw, Duoskin+, Duoskin+ PRO, Hydroskin, Hydroskin PRO, Hydroskin Metaldetect, VFMK, Relwo,... 5de stap Om een snelle genezing van drogere wonden te bevorderen zonder korstvorming, brengt men een Hydroskin aan. Hydroskin is een schokabsorberende hydrogelpleister die tevens cosmetische wondheling stimuleert.
Opmerking: Altijd vragen aan de gewonde of hij geldig ingeënt is tegen KLEM (TETANUS). Een inenting tegen klem moet in regel om de 10 jaar worden hernieuwd. Als er geen of te weinig water ter beschikking is, kan men de wond ook reinigen met een waterig, niet-kleurend ontsmettingsmiddel. Reinig hierna de huid met Hylo of met een Waup reinigingsdoekje.
2. Ernstige wonden. Waarneming Dit zijn wonden die : • groot zijn; • diep zijn; • schaafwonden groter dan de helft van de handpalm van het slachtoffer; • sterk bevuild zijn; • een gevaar voor infectie hebben (bv. bijtwonden); • op een gevoelige plaats liggen (bv. gelaat). Voorbeeld : grote scheur- of snijwonden, steekwonden.
Behandeling: 1e stap De gewonde laten zitten en alle verzorgingsmateriaal bij de hand nemen. De hulpverlener dient altijd eerst zijn handen te wassen om te voorkomen dat de wond infecteert. Indien er geen water voorhanden is, kan men Dessavon gebruiken. Gebruik ook bij voorkeur wegwerphandschoenen. 2e stap Bij een lichte wond stopt het bloeden normaal vanzelf. Indien dit toch niet gebeurt, dan kan men rechtstreekse druk uitoefenen met een Kompres of een Drukverband of door het lichaamsdeel, waar de wond zich bevindt, in de hoogte te brengen. 3e stap Als de wond bevuild is, moet deze eerst gereinigd worden. Spoel de wonde met zuiver koud stromend water van de kraan of ander drinkbaar water. Men kan ook steeds de huidreiniger Mecla gebruiken. Zo wordt de huid proper en voorkomt men dat de wond kan infecteren. Blijf de wond reinigen tot er geen vuil meer in de wond zit. Wrijf niet in de wonde om het vuil eruit te halen. 4e stap Men neemt een Kompres om het overtollige reinigingsmiddel naast de wond te verwijderen, zodat de pleister goed blijft kleven. 5e stap Gespecialiseerde hulp raadplegen voor de eigenlijke verzorging van de wond.
Opmerking: Als er geen of te weinig water ter beschikking is, kan men de wond ook reinigen met een waterig, niet-kleurend ontsmettingsmiddel. Reinig hierna de huid met Hylo of met een Waup reinigingsdoekje. Altijd vragen aan de gewonde of hij geldig ingeënt is tegen KLEM (TETANUS). Een inenting tegen klem moet in regel om de 10 jaar worden hernieuwd. 1. Indien er zich een vreemd voorwerp in een lichaamsdeel bevindt, geldt de volgende regel: Vreemde voorwerpen worden niet verwijderd tenzij
er weinig risico’s zijn (bv. splinter) en of medische hulp niet binnen enkele uren beschikbaar is (bv. vishaakje). De verzorging van dergelijke wonden beperkt zich tot het voorwerp onbeweeglijk te houden en hulp te gaan zoeken. 1. Voorwerp onbeweeglijk houden • Leg steriele kompressen links en rechts van het vreemd voorwerp (bv. glasscherf). • Leg op de kompressen links en rechts een opgerolde zwachtels of stapeltje kompressen zodanig dat het vreemd voorwerp gestut wordt. • Leg hierover een verband. Let op dat het verband niet drukt op het vreemde voorwerp. 2. Verwittig een arts of ziekenhuis.
3. Levensbedreigende wonden. Waarneming Dit zijn wonden die gepaard gaan met veel bloedverlies. Behandeling: 1ste stap De vitale functies controleren : bewustzijn, ademhaling en hartslag. De gewonde geruststellen. 2de stap Men probeert de bloeding te stelpen.Men kan rechtstreekse druk uitoefenen met een Kompres of een Drukverband of door het lichaamsdeel, waar de wond zich bevindt, in de hoogte te brengen. Men kan rechtstreekse druk combineren met onrechtstreekse druk. Onder onrechtstreekse druk verstaan we dat een slagader die bloed naar de wonde aanvoert, wordt dichtgedrukt tegen onderliggend bot. Onrechtstreekse druk kan enkel worden toegepast waar de slagader kan worden dichtgedrukt tegen onderliggend bot.
Gebruik altijd een stevig drukverband om de bloeding te stelpen. Een knelverband gebruik je beter niet. 3de stap De dienst 112 alarmeren. 4de stap In afwachting van gespecialiseerde hulp, de vitale functies om de minuut controleren en de bloeding blijven stelpen.
Opmerking: Inwendige bloedingen kan men zelf niet waarnemen en kunnen bijgevolg niet gestelpt worden. Hier kan men enkel de vitale functies controleren en de hulpdiensten alarmeren.
