Doelbewust. Jan Trangez, onze nieuwe directeur Jong talent in Doel Electrabel... ook in Polen. Waar naartoe deze winter?

Doelbewust ▶ Jan Trangez, onze nieuwe directeur ▶ Jong talent in Doel ▶ Electrabel ... ook in Polen ▶ Waar naartoe deze winter?

Drie

ma

rma s info elijk and

tiemag

E l e ct r a b e l K e r n c e n tr a l e D o e l v o o r h a z i n e va n aar om gev

62 december 2007 16e jaargang

ing

Stoomturbine – Centrale van Kallo

INTRO

Uw kopje koffie ‘s ochtends. Da‘s mijn job. Produceren, aanleveren en u adviseren. Uw energie kan altijd rekenen op die van onze mensen. En dat doen ze met flink wat passie en kennis van zaken. Electrabel zet zich vandaag dan ook meer dan ooit in voor uw comfort. En dat zit hem in de meest alledaagse dingen ... met of zonder suiker, bijvoorbeeld.

Woord van de redactie Beste lezer, Dit is het 62ste nummer van ons infor­matie­magazine Doelbewust. Al vele jaren proberen verschillende redactieteams om van dit boekje een actueel, nuttig en boeiend blad te maken. Sinds drie jaar heb ook ik de eer deel uit te maken van het Doelbewust-team en ik hoop, samen met mijn collega’s, dat u onze inbreng in het tijdschrift als positief ervaart. Doelbewust is de laatste jaren onmiskenbaar gegroeid, zowel wat betreft de inhoud als de vorm. Die evolutie hebben we in grote mate te danken aan de opmerkingen en suggesties van onze lezers. En misschien is dit wel een mooie gelegenheid om u te danken voor het trouw lezen van ons magazine, het deelnemen aan de lezerspuzzels en voor uw suggesties en opmerkingen. Dankzij uw medewerking is ons werk leuk en altijd opnieuw een uitdaging, een streven naar continue verbetering! En dat is ook precies wat onze

collega’s doen die de vier Doelse kerncentrales laten functioneren. Ons streven naar het beste houdt nooit op. En met het nieuwe jaar voor de deur wil ik, in naam van alle medewerkers, ons engagement naar u als buren van de centrale, graag nog eens herhalen: wij produceren uw energie veilig, betrouwbaar en verantwoord. Hopelijk kan die energie voor u een bron van warmte en gezelligheid zijn in deze donkere dagen.

Els De Clercq, verantwoordelijke Externe Communicatie Electrabel Kerncentrale Doel

Rest mij u, namens iedereen hier, een mooi eindejaar en heel gelukkig 2008 toe te wensen.

www.electrabel.be Doelbewust december 2007

03

KCD-WEETJES

overduidelijk konden smaken. Het verslag van de Klankbordraad kunt u downloaden via www.electrabel.com/­ nucleair. Een papieren exemplaar kan u aanvragen in het Doel Infocenter op het nummer 03 202 20 50 of via de antwoordkaart op pagina 30.

Wist u dat ...

... we nog steeds nieuwe collega’s zoeken? Sinds 2005 is het werknemersbestand van Electrabel Kerncentrale Doel met maar liefst twintig procent gegroeid. Maar ook de komende jaren plannen we nog tientallen extra aanwervingen. Dankzij de 130 nieuwe medewerkers kunnen heel wat oudere collega’s nu hun kennis overdragen en bouwen we samen verder aan een toekomst voor onze kerncentrale. Zegt een job onder de koeltorens u iets? Neem dan snel een kijkje op www.electrabel.be onder de sectie ‘carrière’. Misschien bent u dan wel dan onze 131ste nieuwe collega.

… ons Milieuoverleg een vaste waarde is? Sinds jaar en dag bouwt Electrabel Kerncentrale Doel aan een open dialoog met de lokale milieuverenigingen en overheden. Eén keer per jaar overleggen we dan ook met vertegenwoordigers van deze organisaties. Op 23 oktober vond dit Milieuoverleg plaats. Aan de hand van de Milieuverklaring gaf de milieucoördinator van de kerncentrale van Doel tekst en uitleg bij onze milieuprestaties van 2006 en bij onze plannen voor de komende jaren. Het verslag van deze bijeenkomst zal te raadplegen zijn via onze website w w w. e l e c t ra b e l . c o m / n u c l e a i r. Wenst u een exemplaar per post te ontvangen, dan kunt u daarvoor terecht in ons Doel Infocenter op het nummer 03 202 20 50 of via de antwoordkaart op pagina 30.

… Kallo een ‘oefenkerncentrale’ rijker is? Eind september was het zover. Na maanden van hard werken, was de werfsimulator eindelijk klaar. Deze levensechte kopie van de nucleaire zone van een kerncentrale werd gebouwd in het opleidingscentrum van Electrabel in Kallo. Vanaf begin oktober volgen alle medewerkers, zowel eigen personeel als onderaannemers, die in de nucleaire zones van de kerncentrale moeten werken hier een extra, gloednieuwe opleiding. Die bestaat uit een theoretisch luik, verzorgd door het opleidingscentrum Syntra in Sint-Niklaas en een praktijktraining in Kallo. … ook de Klankbordraad een succes is? In de vorige uitgave van Doelbewust vertelden we u al dat onze Klankbordraad werd uitgebreid met drie nieuwe leden. De raad telt nu dus 15 permanente leden. De opkomst voor de laatste vergadering op 2 oktober was dan ook een succes. Op vraag van de leden werd een expert uitgenodigd om over de veel besproken Generatie 4-kerncentrales te praten. Een zeer interessante uiteenzetting die alle leden Doelbewust december 2007

04

Doelbewust december 2007

05

VERVOLGREPORTAGE

Het leven zoals het is: «de kerncentrale [8]»

De eindejaarsfeesten staan weer voor de deur. Het is vroeg donker en buiten wordt het al behoorlijk koud. Voor onze werknemers, drie uitgesproken gelegenheden om eens extra stil te staan bij de resultaten van hun werk. Samen liggen zij mee aan de basis van de gezelligheid in de winkeletalages, van de warmte bij u thuis, van de geur van lekker bereid eten op kerstdag. Weinig mensen besteden er aandacht aan, weinig mensen beseffen het ten volle Doelbewust december 2007

06

maar zonder elektriciteit zouden die zaken niet mogelijk zijn. Wat echt belangrijk is, laat zich zelden zien. En deze keer is dat maar goed ook. Zo kunt u uw aandacht geven aan wie die aandacht ook het meest verdient: uw kinderen, uw familie, uw omgeving, uzelf. Ongedwongen vriendschap, een jaarlijks terugkerend familiefeest, het gewoon ergens thuis kunnen komen en iemand die dan op u wacht … Al deze dingen laten zich ook niet zien, niet vasthouden, niet opbergen … En toch vormen ze de ondertoon van het leven, een rustige basso continuo die de richting aangeeft. Dankzij de echt belangrijke dingen zijn we in staat om iets op te bouwen in ons leven. Maar evengoed: dankzij die belangrijke dingen hebben we, als dat mislukt, iets om op terug te vallen. Uw gids door Brugge “We moeten vooruit”, begint Etienne die enkele maanden geleden zijn vader

verloor, “tijd heelt tot nader order nog steeds wonden. Hoewel helen? Tijd maakt het allemaal wat leefbaarder. Met de dagen die verstrijken, leer je opnieuw relativeren. Hoe hard de klap aanvankelijk ook aankwam. Gelukkig ligt het in de aard van de mens om te willen overleven, om door te gaan. Als we dat niet zouden kunnen, dan was er vandaag van de mens al geen sprake meer.” Een echte opkikker voor Etienne zijn de vele bezoeken aan Brugge. “Ik ga er minstens elk seizoen een keer naartoe”, zegt hij, “en er gaan altijd wel enkele vrienden mee.” Maakt al dat over en weer gedraaf naar de West-Vlaamse hoofdstad hem niet tot een ware expert? “Tja,” glimlacht hij, “ik kan natuurlijk wel enkele tips geven. ‘De Groentenmarkt’ bijvoorbeeld is een piepklein cafeetje in een zijstraat van de Grote Markt waar ze zeer goede tripel serveren. Pal daarnaast ligt restaurant ‘Den Amand’. Wie graag vis eet, moet er zeker eens gaan proeven. Alles is er zeer lekker en vers. Ook ‘Huis Vlissinghe’ is een aanrader. Eigenlijk is dat het oudste café van Brugge, het bestaat al sinds 1555. Weet je dat het op die plek is dat inspecteur Van Inn, uit de serie Aspe, zijn Duvels gaat drinken? Plezant toch? Ja, een dagje Brugge helpt tegen de verzuring. Die levenshouding is toch een beetje een modeverschijnsel geworden de laatste tijd. Iedereen loopt constant te knorren en te zagen. We doen er nochtans alles aan om steeds langer gezond te leven. Maar hoe de overheid die enorme vergrijzing zal blijven opvangen is nog maar de vraag. Het is één van de grote uitdagingen voor de toekomstige generatie politici. Volgend jaar plan ik alvast om mij bij ‘de grijsaards’ te voegen. Ik hoop dat de

steen deze keer en voor de verandering eens niet op mijn hoofd valt. Als er dergelijke prijzen uitgedeeld worden, ben ik nogal eens bij de winnaars …” Jong talent Als ze in het tijdschrift Humo zou verschijnen, dan zou dat vast en zeker onder de rubriek ‘Jonge Leeuwen’ zijn. Ze is niet alleen een vrouw die op haar 25ste al heel wat gestudeerd heeft, ze speelt ook zeer behoorlijk piano, ze zingt in een

muziekgroep en een koor dat meezingt op The Night of the Proms. Bovendien reist ze graag de wereld af op zoek naar cultuur en ervaring. Nathalie is goed op weg bij Electrabel … “Ik mag zeker niet klagen,” zegt ze, “na mijn studies Burgerlijk Ingenieur Werktuigkundige Technieken, kon ik vrijwel meteen aan de slag in de kerncentrale. Ze hebben me hier de mogelijkheid gegeven om nog een master na master studie te doen, namelijk die van Nuclear Engineering. Ik zal altijd dankbaar blijven voor die kans. Alle examens zijn ondertussen afgelegd en mijn thesis is geschreven. Doelbewust december 2007

07

HET LEVEN ZOALS HET IS

Rest nog de verdediging in februari. Maar daar stopt het niet. Ik volg hier ook de licentiaatopleiding voor Doel 3 en Doel 4. In juni staan die examens op het programma.” Een dame die vooruit wil, zover is duidelijk. “Maar mijn vrije tijd”, vervolgt Nathalie, “gaat vooral naar de muziek. Ik ben er al vanaf mijn kindertijd mee bezig en een leven zonder deze vorm van verinnerlijking, lijkt mij uitgesloten. De verschillende dingen waar ik mee bezig ben, vormen een goed evenwicht.

En dat is gezond.” Bezieling is niet zielig Wie dacht dat Pol het tijdens het laatste jaar van zijn carrière wat rustiger aan zou doen, is eraan voor de moeite. We treffen hem tussen twee voordrachten in, na enkele congressen en met een paar examens onder de arm. “Ik troost me met de wetenschap dat al mijn studenten het er zo goed vanaf hebben gebracht,” zegt Pol, “dat maakt dat alle tijd en energie niet nutteloos zijn geweest. Het maakt me gelukkig als ik zie dat mensen meer hebben overgehouden aan hun opleiding dan enkel theorie. Kennis is nodig om te Doelbewust december 2007

08

kunnen werken, maar om echt te leven? Daarvoor heb je vooral veel liefde, warmte en genegenheid nodig.” Dat Pol er zo over denkt, wisten we natuurlijk al langer en het zal dan ook niemand verwonderen dat deze brave man elk jaar zijn staf en mijter van de zolder haalt en als Sinterklaas de straat op stapt om kinderen gelukkig te maken. “Ik doe het al vanaf mijn achttiende”, zegt hij, “en nog nooit is het in mij opgekomen om ermee te stoppen. Kinderen hebben een speciale plaats in mijn hart. Zij zijn onze toekomst en dat mogen we nooit vergeten. Er is ook niet zo heel veel voor nodig om hun snoetjes te laten stralen. En neen, dan heb ik het niet in de eerste plaats over materiële dingen. Een lief woord, wat aandacht of een knuffel van de Sint zijn zoveel belangrijker. Ga maar eens na waaraan je zelf de mooiste herinneringen bewaart? Is dat niet vaak een moment waarop een ander je het gevoel gaf dat je belangrijk bent? Een moment waarop je écht meetelde? Dat is precies het gevoel dat ik die kinderen, zonder onderscheid, wil geven. De Sint is er ook voor jou. Jij bent ook belangrijk. Jawel, 6 december is voor mij dus een uitstekend excuus om nog extra te doen wat ik hier ook probeer: het goede in een ander naar boven halen. Dat is steeds een win-win situatie gebleken, het heeft me nooit teleurgesteld. Je wordt gelukkig door een ander gelukkig te maken.” Doorzetten Stijn Dehert is één van de jonge mensen die de kerncentrale in de komende jaren de mogelijkheid wil bieden om een carrière uit te bouwen. In december doet hij zijn laatste testen voor de functie van werkvoorbereider in het

CAWE-traject. “Nu werk ik als eerste monteur mecanicien,” zegt Stijn, “en dat komt voor mij vooral neer op het onderhoud van de oliekringen van Doel 1, 2, 3 en 4. Met enkele grote revisies op het programma, wordt het voor ons de komende twee jaar zeer druk.” Maar veel werk schrikt deze jongeman blijkbaar niet af, want hij vertelt ons er meteen bij dat hij na zijn werk in Doel, een tweede baan heeft aangenomen … “Mijn vriendin en ik hebben sinds

zal ik niet zonder trots kunnen zeggen: dit heb ik allemaal zelf gedaan! Het zal dan echt onze thuis zijn en hopelijk ook die van onze kinderen. Het is niet verboden om te dromen …”

Welkom kleine Jelto ▶ Op 24 september 2007 is Jelto geboren. Hij is het zoontje van Eva Van Landeghem en Kris D’haeyere. Het jongentje woog 3,320 kilogram en mat 52 centimeter. Mama en baby stellen het uitstekend.

Wie is wie? ▶ Etienne: 55 jaar, gehuwd met Elisabeth, eerste toezichter WAB, vader van Stefan (25). Hobby’s: muziek (van Bach tot Led Zeppelin), gitaarspelen, Engelse politieseries kijken (Morse, Lynley) en geschiedenis. Droomt ervan om gewoon gelukkig te zijn zonder al te veel onheil.

oktober 2006 een eigen huis gekocht in Blaasveld. Dat ben ik nu zelf aan het renoveren. Een beetje gek om alles alleen te willen doen natuurlijk maar het geeft toch veel voldoening. En om ergens te geraken moet je hoe dan ook altijd doorzetten, in gelijk welke opdracht. Zeker negentig procent van mijn vrije tijd gaat op in de verbouwing. En al gaat alles een stuk trager dan ik aanvankelijk in mijn planning had voorzien, met elke nieuwe steen, elke nieuwe dakpan of elk vernieuwd elektriciteitssnoer, staan wij een stap dichter bij onze droom. Wanneer we er effectief zullen wonen,

▶ Nathalie: 25 jaar, ongehuwd, Care Nucleaire Veiligheid. Hobby’s: muziek, skiën, reizen en zeilen. Droomt ervan om een onvergetelijke wereldreis te kunnen maken. ▶ Stijn: 27 jaar, vriend van Tanja, eerste monteur mecanicien. Hobby’s: vissen, barbecueën en sinds kort ook verbouwen. Droomt ervan om zijn eigen huis neer te poten, zonder hulp van anderen. ▶ Pol: 58 jaar verantwoordelijke opleiding Stralingsbescherming en Dosimetrie, gehuwd met Annie, vader van Sabine (36), Lina (34) en Alex (27), vake van Hanneke (4). Hobby’s: fietsen en toneel. Is vastbesloten om verder te studeren na zijn pensioen. Droomt ervan om ooit te acteren in 'Den Beer' van Tsjechov. Doelbewust december 2007

09

VRAAG HET AAN HET ...

De Naeyer Instituut

V.l.n.r.: Joris Mertens, Thomas Brouckaert, Koen Hendrickx, Nick Buedts

De laatstejaarsstudenten Elektro­mechanica van het De Naeyer Instituut hebben hun graduaatsdiploma bijna op zak. Tijd dus om stilaan te gaan nadenken over een carrière. Hoe staan zij tegenover de centrale en hoe denken zij over een job hier?

Joris Mertens (Haacht) Werken in de kerncentrale van Doel spreekt mij wel aan. Electrabel is een groot en interessant bedrijf waar veel doorgroeimogelijkheden zijn. Dat is niet onbelangrijk. Je komt er ook in contact met veel verschillende mensen en dat vind ik positief. De kans zit er dus zeker in dat ik na mijn studies hier zal solliciteren. Thomas Brouckaert (Bonheiden) Wat mij vooral afschrikt aan een job in de kerncentrale zijn de vele opleidingen.

Doelbewust december 2007

10

De eerste twee jaar is er bijna niets anders. Het gevoel vast te zitten weerhoudt mij een beetje om onmiddellijk ‘ja’ te zeggen. Ik begrijp natuurlijk wel dat het van groot belang is om een goede opleiding te volgen, alvorens aan de slag te kunnen in de nucleaire sector, maar toch denk ik dat dit niet echt voor mij weggelegd is. Als pas afgestudeerde denk ik dat een kortere opleidingsperiode mij beter zou liggen. Koen Hendrickx (Bonheiden) Ik denk dat ik in de eerste plaats op zoek zal gaan naar een job dicht bij huis. Ik woon op een dik uur rijden van de kerncentrale. Deze afstand elke dag overbruggen lijkt mij zwaar en nodeloos belastend. Ik heb ook het idee dat een job hier onderhevig is aan heel strenge reglementen en strikte procedures. Persoon­ lijk heb ik liever iets meer creatieve vrijheid. Wat natuurlijk niet wegneemt dat Electrabel een bedrijf is met een grote werkzekerheid en veel carrièremogelijkheden. Nick Buedts (Tremelo) Werken in een kerncentrale is, denk ik, enorm boeiend. Als ik hier zou werken, dan liefst in de controlekamer. De uitbating van een kerncentrale spreekt me echt wel aan. Maar al is Electrabel een groot en aantrekkelijk bedrijf, ik denk toch dat ik eerst iets dichter bij huis zal zoeken. Het verkeer is tegenwoordig een echte chaos geworden.

Doel Infocenter

✆ + 32 (0)3 202 20 50 [email protected]

▶ Ons bezoekerscentrum is geopend: van oktober tot en met maart weekdagen van 9u tot 17u weekends gesloten van april tot en met september weekdagen van 9u tot 17u weekends van 9u tot 18u Het Doel Infocenter is gesloten van 24 december tot en met 1 januari 2008.

Leden klankbordraad 2007

De Klankbordraad werkt mee aan een goede verstandhouding tussen de kerncentrale en haar buurtbewoners. Mensen uit verschillende maatschappelijke sectoren vertegenwoordigen de buurt in deze raad. Op de bijeenkomsten komen problemen en vragen over de activiteiten van de kerncentrale aan bod. Contacteer hen gerust met uw vragen of opmerkingen. ▶ Dhr. Jan Bartels Hoogerheide, Nederland - ✆ + 31 (0)164 612 100 ▶ Dhr. Frank Buyssens Haasdonk - ✆ + 32 (0)3 755 27 12 ▶ Dhr. Toon De Backer Burcht - ✆ + 32 (0) 484 18 69 63 ▶ Dhr. Michel De Spiegeleer Doel - ✆ + 32 (0)3 575 82 84 ▶ Dhr. Frans Devos Sint-Niklaas - ✆ +32 (0)477 47 47 26 ▶ Dhr. Rob Hagemeijer Hoogerheide, Nederland - ✆ + 31 (0)164 61 31 64 ▶ Dhr. Renaat Michielsen Zwijndrecht - ✆ + 32 (0)3 252 62 50 ▶ Dhr. Terje Moe Stabroek - ✆ + 32 (0)485 083 599 ▶ Dhr. Guus Scherbeijn Rilland, Nederland - ✆ + 31 (0)113 55 10 75 ▶ Dhr. Rudi Sempels Berendrecht - ✆ + 32 (0)3 569 01 28 ▶ Dhr. Paul Van Craenenbroeck Beveren - ✆ + 32 (0)3 775 42 32 ▶ Dhr. Sven Van den Berghe Verrebroek - ✆ + 32 (0) 475 40 17 27 ▶ Dhr. Marc Van Hecke Stabroek - ✆ + 32 (0)3 664 21 11 ▶ Dhr. André Verté Vrasene - ✆ + 32 (0)3 775 05 01 ▶ Dhr. Luc Vigoureux Beveren - ✆ + 32 (0)3 755 06 11 Doelbewust december 2007 05

Doelbewust UNPLUGGED

Zuinig op weg

Ons klimaat verandert, onze aarde warmt op. Daarover bestaat een internationale wetenschappelijke consensus. Broeikasgassen zijn volgens de meeste geleerden boosdoener nummer één. In België is een kleine twintig procent van de totale uitstoot aan dergelijke gassen afkomstig van het verkeer. En al worden auto’s zuiniger, door de toename van het aantal wagens, blijft dit percentage nog steeds stijgen. Hoog tijd voor actie dus! Sinds kort verplicht de Europese Unie haar lidstaten om hun broeikasgasemissies terug te dringen. Een moeilijke opgave als je weet hoe snel we vandaag naar onze auto grijpen. Maar wel nodig als we de aarde willen vrijwaren van nog grotere en wie weet, onherstelbare schade. Doelbewust december 2007

12

De beste manier om ons milieu maar ook onze portemonnee - te beschermen is natuurlijk de wagen gewoon thuis laten. Te voet of met de fiets is gratis, het openbaar vervoer een milieuvriendelijk alternatief. Maar zelfs met goede voornemens is dat niet altijd mogelijk. De wagen hoort bij het leven van tegenwoordig en daarom is het belangrijk om bij de aankoop van een nieuwe auto rekening te houden met enkele doorslaggevende factoren. De harde cijfers Onze land is goed voor ruim 6 miljoen voertuigen, waarvan 4,9 miljoen auto’s

die 89 % van het totale wegverkeer uitmaken. Jaarlijks worden bijna 500 000 nieuwe auto’s ingeschreven. Het wegverkeer produceert niet alleen 18,5 % van de Belgische broeikasgassen, maar is ook de sector met de snelst groeiende uitstoot sinds 1990 (+34 %). Daarnaast is ons wagenpark eveneens verantwoordelijk voor de uitstoot van stikstofoxide, vluchtige organische stoffen en roetdeeltjes. Daarbij komt jaarlijks nog ongeveer 500 000 ton afval, afkomstig van gesloopte auto’s. CO2-etiket Sinds 2002 krijgt elke auto in België een CO 2-etiket of energielabel. Dit label bevat twee basisgegevens: het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot. Een kleurenband bestaande uit zeven vakjes in een oplopende CO2-gradatie, van donkergroen naar helrood, geeft aan hoe vervuilend de wagen in kwestie is. Geel is gemiddeld, groen betekent een lagere uitstoot dan een gemiddelde wagen en rood betekent dat de uitstoot boven het gemiddelde ligt. Hoe donkerder het rood, hoe slechter. Hoe donkerder het groen, hoe beter. Ecoscore Deze milieuscore voor voertuigen gaat verder dan het energielabel en geeft een indicatie van de globale milieu-impact van een voertuig. In deze indicatie wordt ook rekening gehouden met schadeeffecten zoals uitstoot, lawaai, … De toegepaste milieuevaluatie laat toe deze verschillende effecten te vatten in één enkele indicator. Het voordeel van deze werkwijze is dat voertuigen met verschillende technologieën

en brandstoffen toch op eenzelfde basis met elkaar vergeleken kunnen worden. U kunt de ecoscore van uw voertuig zelf berekenen via de website www.milieuvriendelijkvoertuig.be. Tips voor op de baan Rij veilig én milieubewust. Dat wil zeggen: houd voldoende afstand, vermijd bruusk remmen, verander niet onnodig van rijstrook en vermijd zinloos inhalen. Wanneer u een stoplicht nadert,

matig dan uw snelheid en schakel bij het optrekken tijdig over naar een hogere versnelling. Een hoge versnelling betekent immers een lager toerental en dus een lager verbruik. Rij ook niet te snel. De meest energiezuinige snelheid op de snelweg is 100 km per uur. Zet uw motor af wanneer u meer dan 30 seconden moet wachten. Controleer ook regelmatig de bandenspanning en de profieldiepte van uw banden. Meer info? www.energiesparen.be www.milieuvriendelijkvoertuig.be Doelbewust december 2007

13

ELECTRABEL IN EUROPA

Polen: onbekend, niet onbemind In Polen bedraagt het elektriciteits­ verbruik per inwoner zowat de helft van dat in België. De industrie is er minder geautomatiseerd dan in WestEuropa en Poolse gezinnen hebben minder huishoudtoestellen in gebruik. Maar of dat ook zo zal blijven, is weinig waarschijnlijk. Vermoedelijk zal de vraag naar elektriciteit in Polen de komende jaren sterk stijgen. En net daarom wil Electrabel in Polen, net als in de andere landen van Oost- en Zuidoost Europa, klaar staan om de meervraag naar energie op te vangen.

Op 1 juli 2007 gingen de Europese energiemarkten open die tot dan nog niet waren vrijgemaakt … Overal in Europa, dus ook in Polen, waar Electrabel sinds 2001 energie verkoopt en elektriciteit produceert. Maar waarom Polen? Waarom vestigt een bedrijf als Electrabel zich in een, voor ons, relatief onbekend land als Polen? Maakt onbekend ook onbemind? Niet in dit geval …

Doelbewust december 2007

14

Hoe het begon In 2000 startte de toenmalige Poolse regering met de geleidelijke privatisering van een deel van het nationale elektriciteitsproductiepark. Hieronder valt ook centrale Tadeusz Kosciuszko in Połaniec; een stadje met 8 500 inwoners op honderd kilometer van Kraków. De centrale bestond uit acht kolengestookte eenheden van elk 225 megawatt die tussen 1979 en 1983 in dienst waren genomen. Electrabels zustermaatschappij Tractebel verwierf toen een kwart van de aandelen in de centrale Połaniec. In de volgende jaren dreef het bedrijf

zijn participatie geleidelijk op tot 39 %. In juli 2001 nam Electrabel de energieactiviteiten van Tractebel in Europa over. Ook de centrale van Połaniec maakte deel uit van deze transactie. Bijna gelijktijdig richtte Electrabel in Polen een eigen verkoopdochter op: Electrabel Polska met zetel in Katowice. Op 1 januari 2007 brachten we de activiteiten en de medewerkers van Electrabel Połaniec en van Electrabel Polska gezamenlijk onder in één onderneming: Electrabel Polska SA.

Efficiënt produceren De voorbije jaren investeerde Electrabel aanzienlijk in de modernisering van de besturingssystemen van centrale Polaniec (1 654 megawatt). Er kwam een nieuwe controlezaal van waaruit de operatoren nu vijf eenheden en hun hulpsystemen bedienen. De overschakeling van de drie overige eenheden is gepland. Deze investeringen kwamen de beschikbaarheid, de efficiëntie en de veiligheid van de bediening ten goede.

De Electrabel-centrale van Polaniec

ELECTRABEL IN EUROPA

De Mariakerk en de Lakenhal in Kraków

De Polaniec-centrale heeft veel ervaring met de bijstook van biomassa. Door 500 000 ton biomassa, voornamelijk houtafval, samen te verbranden met steenkool, produceert de centrale elk jaar zowat 400 gigawattuur aan ‘groene' elektriciteit. Het houtafval is grotendeels afkomstig van onderhoudswerken in de uitgestrekte Poolse bossen. En de capaciteit voor biomassa moet de volgende jaren nog toenemen want er bestaan plannen om ook landbouwafval,

zoals stro, te gebruiken voor de productie van elektriciteit. Inzake milieuprestaties, behoort deze centrale tot de beste leerlingen in de Poolse klas. De emissies van koolstofdioxide, zwaveldioxide, stikstoffen en fijn stof liggen er ver onder die van een doorsnee centrale en voldoen dus aan de Europese normen. Dat hoeft niet te verwonderen; verschillende eenheden zijn uitgerust met een installatie die zwaveldioxide uit de rookgassen wast. Ook de overblijvende eenheden zullen vanaf eind dit jaar één voor één aan zo'n installatie worden aangesloten. Doelbewust december 2007

16

Verkoop aan klanten en op de beurs In Polen verkopen we rechtstreeks elektriciteit aan industriële klanten. Maar we doen ook aan trading van elektriciteit en we brengen energieverbonden diensten op de markt. Industriële klanten kunnen ons hun volledige energieketen toevertrouwen of kiezen voor een warmtekrachtcentrale op hun terreinen. In onze klantenportefeuille zitten industriële eindklanten naast distributiebedrijven. Deze laatste verkopen de stroom dan verder aan klanten. Maar ook de beheerder van de nationale transportnetten is een belangrijke afnemer en samen met andere tradingbedrijven voeren we transacties uit op de Poolse energiebeurs. Kraków Wie een bezoek aan de Poolse stad Kraków brengt, krijgt het gevoel in een andere wereld te stappen. Nog altijd leven de mensen in deze voormalige stad uit het Habsburgse Rijk anders dan de inwoners van de vroegere Pruisische of Russische gebieden. In Kraków regeren de schone kunsten en de filosofie. Johannes Paulus II was er, voor hij tot paus werd gekozen, aartsbisschop. Schrijvers als Stanislaw Lem, Czeslaw Milosz en Slawomir Mrozek vonden er een thuis toen ze uit het buitenland naar hun geboorteland Polen terugkeerden. In deze mooie stad is het leuk vertoeven. Mensen ontmoeten er elkaar nog graag voor een praatje in het café of in een typische kelderbar. ’s Avonds gaat men er naar een concert of naar de schouwburg. De omliggende heuvels geven de stad net dat tikje meer allure en Krakówers

worden door andere Polen meer dan eens beneden omwille van de bekoorlijke omgeving rond hun stad. Koningsstad Kraków telt ongeveer 745 000 inwoners en was bijna zeshonderd jaar lang, van 1039 tot 1596, de hoofdstad van Polen. Het centrum van de stad heeft verschillende oorlogen betrekkelijk ongeschonden doorstaan en is daarom historisch enorm waardevol. De oudste

gebouwen dateren uit de 13de eeuw. In 1978 werd de Lakenhal door de Unesco op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Voor de val van De Muur hadden vele gebouwen te lijden onder de uitstoot van verbrandingsgassen door de fabrieken in het stadsdeel Nowa Hyta, maar na de omwenteling is er veel geïnvesteerd in herstel. Tegenwoordig is het vrolijke Kraków, waar een uitgesproken zuiderse sfeer hangt, zonder enige twijfel de mooiste stad van Polen.

De rivier Wisła

ELECTRABEL IN EUROPA

Traditionele Poolse koekjes, de ‘faworki’

Joodse wijk Kazimierz, de oude Joodse wijk ten zuidoosten van de Wawel-heuvel is zeker de moeite om te bezoeken. Hier heeft Steven Spielberg zijn beroemde film ‘Schindler’s list’ opgenomen. Vóór 1939 woonden in Kazimierz de arme en orthodoxe joden. Het kloppende hart van de wijk is de straat Szeroka. Aan het zuidelijke eind van deze straat staat de oudste synagoge van Polen, waar tegenwoordig het Joods Museum is in ondergebracht.

Wawel-heuvel Het kasteel op de Wawel-heuvel was in de tijd van de Piasten en Jagiellonen de residentie van de koningen. De kathedraal ernaast was de plaats waar de excellenties werden gekroond of bijgezet in geval van overlijden. Via de door arcaden omgeven binnenplaats van het kasteel komt men in de koninklijke vertrekken, die nu een kunstverzameling herbergen van Vlaamse gobelins, porselein en de oorlogsbuit van koning

Jan Sobieski uit 1683. In de kathedraal met zijn vele kleine kapellen liggen bijna alle Poolse koningen begraven. Ook enkele grote nationale dichters vonden hier hun laatste rustplaats. Van op de gotische Zygmunt-toren heeft de bezoeker een prachtig zicht over de stad. Grote Markt Krakóws Rynek Glówny, ook wel de Grote Markt genoemd, is het grootste middeleeuwse marktplein van Europa.

In de smalle lakenhal op het midden van het plein verhandelde men vroeger laken- en kramerswaren. Tegenwoordig kunt u er Poolse volkskunst kopen. Rond het Adam Mickiewicz-monument vindt in december de Krakówse kerststallenwedstrijd plaats. De van papier en aluminiumfolie gemaakte miniatuurversies van monumentale gebouwen uit de stad bereiken soms een hoogte van wel twee meter. Zeker het bezoeken waard is ook de 14de eeuwse Mariakathedraal met het laatgotische Maria-altaar, met een kolossaal, uit hout gesneden altaarstuk. Een meesterwerk.

De Poolse keuken Wanneer u de traditionele Poolse keuken wilt proeven, kunt u uw dieet beter even vergeten. De dagelijkse kost is er namelijk zeer rijk aan proteïnen en zetmeel. Rood vlees, eieren, kaas, worst, aardappelen en brood staan er bijna dagelijks op het menu. Het Poolse ontbijt en avondmaal zijn ongeveer gelijkaardig. Ze bestaan uit brood met worst, ham, kaas of confituur. Vaak wordt daarbij ook een gekookt of roergebakken ei met worstjes gegeten.

Het koninklijk kasteel op de Wawel-heuvel

Polen werken gemiddeld tot drie of vier uur in de namiddag en eten direct na hun werk. In de weekends eten ze meestal vroeger, tussen twaalf en twee uur. Deze lunch, ook wel obiad genoemd, bestaat uit twee gangen. Eerst een soep, gevolgd door een warme maaltijd van vlees, aardappelen, groenten en saus. Als dessert eten ze vaak cake of ijs. En daarmee lijken ze eigenlijk wel een beetje op ons. Wie zei ook alweer: onbekend is onbemind? Meer info? www.electrabel.pl www.krakow-info.com Doelbewust december 2007

19

AGENDA

Midwinterwandeling met sfeervolle lichtjes De Hoge Beemortel is een natuurreservaat van elf hectaren en is een onderdeel van het grootste groengebied van Putte. Op vrijdag 21 december kun je er deelnemen aan een midwinterwandeling. Er wordt om 19u00 gestart aan de kerk van Grasheide, het einde is voorzien om 21u30. Natuurpunt zorgt voor warme drank en een lekker stuk gebak voor groot en klein. Belangrijk! Inschrijven is verplicht bij Peter Hendrickx op 015 75 28 61 of [email protected]. Breng laarzen en sfeervolle lichtjes mee.

Streekagenda Jörgen Raymann laat in Beveren Wat doet een accountant met hoogtevrees op de richel van een hoog gebouw? Zal hij zijn kinderen ooit nog zien? Overleeft hij dit alles of kan hij slechts roem verwerven door te sterven? De populaire cabaretier en tv-maker (van ‘Raymann is Laat’) nodigt u uit voor een avondje numerologie in CC Ter Vesten te Beveren op zaterdag 12 januari om 20u00. De inkom bedraagt 18 euro (15 euro reductietarief). Reservatie op 03 750 10 00 of www.beveren.be. Dit is slechts een klein deel van de activiteiten uit onze streek. Voor een volledig overzicht kunt u terecht bij: - de Dienst Toerisme van Beveren, Grote Markt 2, + 32 (0)3 750 15 80 of op www.beveren.be; - CC Ter Vesten, Zwarte Dreef 2, Beveren, + 32 (0)3 750 10 00, [email protected]; - www.cultuurweb.be. Doelbewust december 2007

20

IJspret op de Grote Markt Van zaterdag 15 december tot zondag 6 januari kun je weer schaatsen op de Grote Markt van Beveren. Net als vorig jaar gaan er weer tal van leuke activiteiten door op en rond het ijs: discoschaatsen, initiatie ijshockey voor 10-11-jarigen, een nieuwjaarsdrink, etc. Schaatsen telkens mogelijk van 10u00 tot 13u30, van 14u00 tot 17u30 en van 18u00 tot 21u30. De inkom bedraagt 2 euro. Huur schaatsen ook 2 euro. Meer info in ‘Vakantietoppers’ of op www.beveren.be.

‘Le piano du pauvre’ virtuoos Ludo Mariën➎ is hoofddocent accordeon aan het muziekconservatorium van Antwerpen en brengt ‘Le piano du pauvre’ op een hoog artistiek niveau. Hij combineert een feilloze techniek met een flinke dosis virtuositeit. Zijn collega Dirk Van Gorp speelt contrabas. Het duo brengt verrassende muziek met een vreemd palet van

klankkleuren. U kunt hen aan het werk horen op zondag 17 februari om 11u00 in OC ’t Waaigat te Burcht. Meer info? 03 250 49 90 of www.zwijndrecht.be. Inkom: 5 euro. Wim Van Remortel in Melsele Wim Van Remortel is een kunstenaar die in Beveren woont maar tot ver over onze grenzen bekend is. Hij maakt prachtige tekeningen die soms doen denken aan strips, tekenfilms of cartoons maar met veel meer verborgen details zodat de toeschouwer ook nog wat zoekwerk heeft bij het bekijken. Wie vorig jaar het werk van deze kunstenaar waardeerde ➋ moet zeker ook nu een kijkje komen nemen in de kapel van OC Boerenpoort te Melsele. Je kunt er naartoe van 12 tot 27 januari en wel op woensdag,➌ zaterdag en zondag van 14 tot 17 uur. Er zijn nocturnes op woensdag van 20 tot 22 uur. Groepsbezoeken zijn mogelijk na afspraak.

➍ ➊

➏

AGENDA

➎

➍

INTERVIEW

Jan Trangez, onze nieuwe directeur Zal die benzineprijs echt blijven stijgen? Dat kan toch niet? Het wordt koud … Laat ik mijn stookolietank nu al vullen? Of wacht ik beter nog wat af? Misschien herkent u zich in één van deze vragen? Dat zou niet verwonderlijk zijn. Over de hele wereld stijgen de prijzen van energie en grondstoffen. Schaarste, onzekerheid en een sterk toegenomen vraag uit landen als China zijn daarvan enkele oorzaken. En naast dit alles staat kernenergie, die slechts weinig onderhevig is aan grote prijsschommelingen.

Om de kerncentrale van Doel 24 uur op 24 op een veilige en milieuvriendelijke manier te kunnen runnen, zijn heel wat mensen in de weer. Mensen die over zo’n specifieke kennis beschikken dat ze niet door om het even wie vervangen kunnen worden. En toch is verjonging ook bij ons nodig. Om te kunnen blijven functioneren hebben we nood aan nieuwe mensen die na maanden van intensieve opleiding de fakkel van een oudere collega kunnen overnemen. In 1992 was één van die nieuwe mensen Jan Trangez. Nu, vijftien jaar later, is hij de nieuwe sitedirecteur van Electrabel Kerncentrale Doel. Jan Trangez heeft een boeiende carrière achter de rug. Na zijn licentie in de natuurkunde, vervolmaakte hij zich als burgerlijk natuurkundig ingenieur. En terwijl hij aan de Gentse universiteit de professor assisteerde bij het geven van colleges en practica, behaalde hij zijn diploma nucleair ingenieur. “Tijdens mijn studies aan de universiteit maakte ik al kennis met Ebes, één van de bedrijven die later gefusioneerd zijn tot Electrabel. De universiteit was immers betrokken bij projecten zoals de bouw

Doelbewust december 2007

22

van de watervang in Doel. In ’92 schreef ik mijn enige sollicitatiebrief ooit aan … Electrabel. Na enkele gesprekken kon ik aan de slag in Doel. Ik ben er twaalf jaar gebleven.” In 2004 stapte Jan Trangez over naar de centrale van Langerlo, één van de ‘klassieke’ elektriciteitscentrales van Electrabel. “Toen ik in Langerlo startte, was de schok heel groot. Ik kwam in een totaal andere

Hoewel de ervaringen van Jan Trangez in Langerlo ogenschijnlijk niet echt passen in zijn ‘nucleaire carrière’, kijkt hij erop terug als een zeer nuttige tijd. Al was het maar omdat de wissel hem heeft gedwongen om wat afstand te nemen van Doel. Afstand waardoor hij nu een aantal dingen scherper ziet en vanuit een ander perspectief … “Het was als terug thuiskomen toen ik op 1 oktober in Doel arriveerde”, zegt Jan. “Alles was zo vertrouwd. Maar

wereld terecht. Steenkool, gas, aardolie maar ook olijfpitten en zelfs koffiedroes werden er verbrand om elektriciteit te produceren. De organisatie was er veel kleiner en informeler. Totaal anders dus dan een kerncentrale die onderhevig is aan zeer strikte regels en internationale richtlijnen. En dat is maar goed ook natuurlijk! Hier werken meer dan 800 vaste medewerkers naast de soms vele honderden contractanten. Bovendien is de druk vanuit de maatschappij steeds aanwezig, vooral nu onze centrales weer volop het onderwerp uitmaken van politieke onderhandelingen.”

tezelfdertijd was ik verrast om zoveel nieuwe mensen te ontmoeten. Een toename van het aantal medewerkers met twintig procent in amper enkele jaren tijd, daar kun je niet naast kijken. Het bevalt me wel. Zoveel nieuwe mensen zorgen voor een frisse wind en een stevige schwung in de organisatie. Maar wat me na vier jaar afwezigheid ook opvalt, is de vergadercultuur. Op veel niveaus in de organisatie wordt zeer veel vergaderd. Ook het e-mailverkeer is zeer intens. Dat is niet goed. Zo verliezen onze mensen tijd aan zaken die niet echt belangrijk of relevant zijn.” Doelbewust december 2007

23

INTERVIEW

Kiezen voor wat echt belangrijk is, prioriteiten stellen ... het zijn enkele kwaliteiten die Jan Trangez in zijn beginperiode als sitedirecteur alvast goed zal kunnen gebruiken. Niet in het minst om naast zijn taak als manager ook nog een privé-leven over te houden. “Al heb ik de centrale tussen ’92 en 2004 natuurlijk vrij goed leren kennen, ik onderschat mijn nieuwe job zeker niet. Het zal ook niemand verbazen als ik beken dat de eerste maanden zelfs

bijzonder zwaar zijn geweest. Gelukkig kon ik verder bouwen op de realisaties en de ervaringen van mijn voorganger Jan Bens. Hij heeft me enorm goed begeleid tijdens mijn eerste werkweken. Jan heeft ondertussen een nieuwe missie gekregen binnen ons bedrijf. Ik wil van deze gelegenheid dan ook gebruik maken om hem te danken voor zijn steun en inzet.” “We zijn allemaal mensen en de dag telt voor iedereen maar 24 uur. Toch probeer ik ook nu zoveel mogelijk tijd door te brengen met mijn vrouw Sabine en onze twee kinderen. Lisa is elf jaar, Tom is er Doelbewust december 2007

24

negen. Een leeftijd dus waarop kinderen nog veel aandacht vragen en verdienen. Het is mijn taak als vader om er te zijn als ze me nodig hebben en ik doe dat met alle plezier. Eigenlijk zijn zij zelfs een beetje ontspanning voor mij.”

Staten: California, Utah, Arizona, ... Ik heb er nationale parken bezocht maar bijvoorbeeld ook steden als San Fransico en Los Angeles. In LA was ik echter al na een halve dag weer vertrokken ... De rust, weet je wel.”

Ontspannend zijn zeker ook de enkele keren per jaar dat Jan Trangez met z’n gezin op reis gaat. Dan valt alles even stil. En ook al gaan er soms vrienden met hen mee, op vakantie durft hij zichzelf asociaal te noemen. Hij zoekt dan vooral stilte. “Klassieke hotelvakanties zijn meestal niet aan ons besteed. Je kunt ons vaak vinden in Zuid-Frankrijk. Daar is het mooie weer relatief zeker. We huren er een afgelegen vakantiehuisje met zwembad. Rust, mooi weer, een goed boek en lekker eten ... Meer moet dat niet zijn,” vindt Trangez.

De nieuwe sitedirecteur is, naast een wereldreiziger op de aardbol, ook een reiziger op papier. Zelfs ondanks het gebrek aan tijd, neemt lezen een niet onbelangrijke plaats in in het leven van Jan Trangez. “Boeken die literair goed in elkaar zitten, helpen je om je gedachten te verzetten”, zegt hij. “Eén van mijn toppers, maar daar moet je dan echt tijd voor uittrekken, is ‘In de naam van de roos’ van Umberto Eco. De eerste honderd bladzijden zijn een ware beproeving, maar eenmaal er voorbij, kan je niet meer stoppen. Het boek dat ik al het meest herlezen heb, is ‘Het parfum’ van Patrick Suskindt. Surrealisme op zijn best. Een echt meesterwerk, vind ik dat. Een ander boek dat ik heel graag heb gelezen en dat ook aansluit bij een andere interesse van mij, is ‘De culinaire avonturen van fra Bartolo’, een soort reisverhaal over eten, drinken en liefde. Over alle geneugten van het leven, zeg maar.”

Ooit was dat nochtans anders … Voor er sprake was van kinderen hield Jan Trangez het meest van verre rondreizen. En dat niet zozeer om belangrijke of historische steden te bezoeken maar wel voor de natuur. Een topper was alvast zijn één maand durende reis door Canada. “In British Columbia kan je wel 300 tot 400 kilometer rijden door enorme natuurparken zonder iets anders te ontmoeten dan fauna en flora. Daar komen tijdens bepaalde periodes van het jaar zelfs zwarte beren tot vlakbij de auto. Dan trek ik uiteraard niet rond met een tent. Neen, het comfort van een hotelkamer kan je tijdens zo’n reis best wel gebruiken. Een reis waaraan ik ook mooie herinneringen bewaar, is mijn trektocht door de Verenigde

Van een andere orde zijn de boeken die Jan Trangez leest over management. De laatste jaren een niet onaardig aantal. Nu hij sitedirecteur geworden is van de zeer grote en complexe organisatie die de kerncentrale is, zal hij deze kennis goed kunnen aanwenden. Er staan Jan Trangez de komende maanden al enkele zware opdrachten te wachten: een uitbreiding van het personeelsbestand,

enkele grote technische werken en het project Energeia ’09 dat loopt ter voorbereiding van twee internationale bezoeken, zijn de eerste grote gebeurtenissen die onder zijn leiding tot een goed einde moeten worden gebracht. “Vorig jaar al werden 40 jonge ingenieurs aangeworven en dit jaar zijn er al 90 nieuwkomers. Maar dat volstaat niet. De komende jaren gaan heel wat oudere collega’s met pensioen en die plaatsen moeten weer worden opgevuld. Daardoor is de kerncentrale voor Electrabel/Suez een kweekvijver voor jong talent. En de komende jaren krijgt dit talent volop de kans om zich te bewijzen want Electrabel/Suez heeft niet alleen vertrouwen in de toekomst van de kerncentrale van Doel, ook op Europees niveau heeft onze energiegroep nieuwe nucleaire ambities! Bij ons is de vervanging van de stoomgeneratoren van Doel 1 technisch het meest ingrijpende project van de komende jaren. Vergelijk het met een chirurg die een schedelboring uitvoert. Zo moeten wij een opening maken in het dak van het reactorgebouw om de oude stoomgeneratoren te verwijderen en de nieuwe te installeren. Na de vervanging krijgen we in 2009 en 2010 telkens een internationaal team van experts op bezoek dat de werking van onze centrale zal vergelijken met de beste internationale normen. Het eerste team komt op onze vraag, de tweede equipe werd gevraagd door de Belgische overheid. Het is onze absolute ambitie hierbij telkens een goed rapport te behalen. Onze centrale behoort tot de wereldtop en dit moet zo blijven.” Doelbewust december 2007

25

ALLES WAT U ALTIJD AL WILDE WETEN OVER …

radioactieve straling

Wie denkt aan een kerncentrale, denkt onmiddellijk aan straling. En terecht. In een nucleaire centrale wordt men inderdaad geconfronteerd met specifieke soorten straling. Bij het splijten van een atoomkern in meerdere fragmenten ontstaat, behalve warmte-energie, ook energie in de vorm van ioniserende straling. Het element dat straling uitzendt, wordt ‘radioactief’ genoemd.

Doelbewust december 2007

26

Al worden mensen dagdagelijks geconfronteerd met risico’s in het verkeer of met het risico op een brand of ontploffing in een niet-nucleair bedrijf, straling spreekt tot de verbeelding en roept bij de meeste mensen toch heel wat vragen op. Dat komt omdat radioactieve straling niet zichtbaar, hoorbaar, ruikbaar of voelbaar is. Maar gelukkig is het wel meetbaar. En kan je je er tegen beschermen door bijvoorbeeld voldoende afstand te bewaren, afschermingen te gebruiken en de duur van de blootstelling zo kort mogelijk te houden. Deze principes worden in alle kerncentrales over de hele wereld nauwgezet toegepast om medewerkers in de gecontroleerde zones te beschermen. Maar radioactieve straling komt niet alleen voor in een kerncentrale. Wist u dat u bij een bezoek aan onze Belgische Ardennen ook blootgesteld wordt aan een verhoogde stralingsdosis? Of dat u tijdens een röntgenopname van het spijsverteringsstelsel zelfs een hogere dosis straling oploopt dan iemand die een heel jaar in een kerncentrale werkt?

Een korte introductie tot radioactiviteit Alle stoffen, zowel vaste, vloeibare, als gasvormige, zijn opgebouwd uit elementen. Sommige van deze elementen komen in grote hoeveelheden voor zoals bijvoorbeeld stikstof, zuurstof en ijzer. Andere zoals goud en uranium zijn eerder zeldzaam. Als we een blokje ijzer in altijd maar kleinere en kleinere stukjes zouden snijden, dan komen we uiteindelijk uit bij het kleinste mogelijke deeltje dat nog alle eigenschappen van het element ijzer vertoont. Dat is het ijzeratoom. Atomen zijn dus uiterst klein. Een nog net zichtbaar ijzerdeeltje (met het blote oog is dat ongeveer één tiende van een millimeter) is al opgebouwd uit 100 miljoen keer 100 miljoen atomen. Een atoom is opgebouwd uit een kern, samengesteld uit protonen (met een positieve elektrische lading) en neutronen (deeltjes zonder elektrische lading) waarrond zich elektronen (met een negatieve

elektrische lading) bewegen, samen zijn zij elektrisch neutraal. Atomen zijn in de natuur bijna steeds stabiel. Een kleine groep kunstmatig en ook sommige natuurlijk gevormde atomen, zijn dat echter niet. Hun kern bevat te veel of te weinig neutronen. Zo’n onstabiele kern zal altijd streven naar evenwicht, door deeltjes aan te trekken of af te stoten. Dergelijke onstabiele kernen worden radionukliden genoemd en hun geleidelijke omvorming tot stabiele kernen noemt men het radioactief verval. Deze eigenschap is de eigenlijke radioactiviteit. De radioactieve bron, ook stralingsbron genoemd, verliest energie door straling uit te zenden en die af te staan aan de bestraalde materie. Andere atomen

ALLES WAT U ALTIJD AL WILDE WETEN OVER …

Radioactieve straling kan men meten met een geigerteller

kunnen, onder invloed van ioniserende stralen, een elektron verliezen: ze worden elektrisch geladen of geïoniseerd. Ioniserende straling kan dus veranderingen veroorzaken in de materie waarin ze doordringt. ‘Natuurlijke’ en ‘kunstmatige’ radioactiviteit Straling komt zowel van nature als kunstmatig voor en is overal op aarde aanwezig. Natuurlijke straling is vaak

afkomstig van radioactieve gassen en stoffen in lucht en bodem, maar ook van bouwmaterialen, voedingsproducten of kosmische stralen. In bepaalde streken liggen de stralingsniveaus beduidend hoger dan in andere. Zo is bijvoorbeeld het radioactieve radongas in de Ardennen in veel grotere mate aanwezig dan aan de kust. Kunstmatige straling komt onder meer voort uit medische toepassingen (radiografie, CT-scans, …), kernproeven, TV-schermen, vliegreizen en kernenergie. Een kerncentrale draagt slechts 0,1 % bij aan de totale radioactiviteit in haar Doelbewust december 2007

28

KRUISWOORDRAADSEL

onmiddellijke omgeving. Gemiddeld loopt een persoon die beroepshalve met straling in contact komt, jaarlijks een extra stralingsdosis op van 2 tot 2,5 millisievert. Ter vergelijking: wie een radiografie van de maag laat nemen, loopt een stralingsdosis van meer dan 7 millisievert op. Kerncentrale Doel bij de wereldtop Bepaalde medewerkers van de kerncentrale worden in de installaties blootgesteld aan straling. Omdat straling een gezondheidsrisico kan inhouden, is de wettelijke reglementering daarop bijzonder streng. Gedurende het jaar en vooral tijdens de jaarlijkse onderhoudsactiviteiten op de verschillende centrales, moet de evolutie van de opgelopen stralingsdosis nauwgezet bijgehouden worden. Speciale aandacht gaat uit naar contractanten die al eerder werken uitvoerden in andere kerncentrales. Voor wie beroepshalve met straling in contact komt, bedraagt de wettelijke norm 20 mSv per jaar. Voor eigen medewerkers hanteert de centrale van Doel al jaren streefcijfers die beneden deze wettelijke limiet liggen. Elke medewerker mag hoogstens 10 mSv per jaar oplopen. Uit de statistieken van de centrale blijkt dat sinds jaren geen enkele persoon meer dan 10 mSv heeft opgelopen. In 2006 liepen onze gespecialiseerde medewerkers gemiddeld een dosis op van 0,549 mSv. Iets waar we terecht fier kunnen op zijn want de kerncentrale van Doel behoort op het vlak van stralingsbescherming én dosisreductie tot de wereldtop. Weer een bewijs dat enkel het beste goed genoeg is voor ons!

Kruiswoordraadsel 1

2

3

4

5

1

6

7

6

2

8

Horizontaal 1. Zakje waarin klanten etensresten uit een restaurant mee naar huis nemen 2. Ongeluk 3. Afkorting van Kirgizië op nummerplaten – South East Asia Treaty Organization 4. Computerterm (Large Scale Integration) 5. Vulkaan op Sicilië – Deel van een kledingstuk om iets in op te bergen 6. Cruciaal onderdeel van een kerncentrale 7. En anderen – Verenigde naties (United Nations Organization) 8. Bacteriën of virus bevattende afscheiding van een ziek organisme die besmetting overbrengt

10

2

3 4

8

5

4

1

6

9

3

7

Verticaal

8

7

5

Oplossing: Vul hier de oplossing van de lezerspuzzel in Tip: onderdeel van natuurkunde

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1. Vrouwelijke arts 2. Oud gewicht, twaalfde deel van een pond – Ploeg bij elkaar behorende spelers 3. Gouverneur-generaal – Volgend op 4. Genus 5. Jongensnaam 6. Keukenzout gewonnen door verdamping van zeewater 7. Lage vrouwen- of kinderstem – Jongensnaam 8. Bovendien – Grammaticaal verbindend voegwoord Doelbewust december 2007

29

Vragen? Meer informatie? De werking van de kerncentrale, veiligheid, straling, radioactief afval, … Wilt u er meer over weten? Electrabel Kerncentrale Doel biedt u een gratis documentatiepakket aan. Het enige wat u daarvoor hoeft te doen is dit kaartje terugsturen.

□ □ □ □

Ja, ik wil gratis de Milieuverklaring 2006 ontvangen. Ja, ik wil het gratis algemeen documentatiepakket ontvangen. Ja, ik wil het verslag van de Klankbordraad van 2 oktober 2007 ontvangen.

Electrabel biedt je alle kansen om een nieuwe weg in te slaan. www.electrabel.be/career

Ja, ik wil het verslag van het Milieuoverleg van 23 oktober 2007 ontvangen.

Antwoordkaart Vul hier de oplossing van de lezerspuzzel in

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Stuur ons deze antwoordkaart terug vóór 15 februari 2008.

10

Oplossing lezerspuzzel DB61: A T O M I S M E 1

2

3

4 S

5

6

F

E

1

B

I

O

2

I

E

R

3

P

A

A

R

D

4

O

A

N

E

T

A

P

L

A

T

L

T

5

L

O

6

A

A

7

I

S

O

8

R

E

M

7 E

R

M

U

M

A

N

M

I

E

E

L

8

R

L 0 I

E R

Myriam Cant uit Beveren had deze oplossing juist en ontving hiervoor een cadeaubon van 125 euro.

Voornaam Naam Straat



Postnummer

Gemeente

Nr



Bus

Telefoon

Graag in een gefrankeerde omslag naar: Electrabel Kerncentrale Doel, t.a.v. Doel Infocenter, Haven 1800, Scheldemolenstraat, 9130 Beveren-Doel. Mailen kan ook: [email protected]. Vergeet dan niet uw contactgegevens te vermelden. Doelbewust december 2007

30

Haal je graag meer uit je professionele leven? Dan heet Electrabel je van harte welkom. Voor onze klassieke en nucleaire centrales zijn we op zoek naar technici, wetenschappers en ingenieurs. Voor onze hoofdzetel en verkoopsafdeling zoeken we informatici, traders, commerciële profielen, financiële profielen en tal van ander talent. Als dochter van SUEZ beschikt Electrabel over de slagkracht om onze medewerkers de mogelijkheden te bieden die ze verdienen. Welke richting je ook uit wil, Electrabel reikt je kansen aan voor een energieke loopbaan.

Colofon Redactie: Els De Clercq, Cynthia Van Vaerenewyck, O2 Eindredactie, opmaak: O2 Werkten verder mee aan dit nummer: Etienne De Vijlder, Leopold Claessens, Nathalie Borremans, Stijn Dehert, Jan Trangez.

Wat te doen bij een nucleair ongeval? Begin alarm Binnen een straal van 15 km rond de centrale kondigt een sirene het alarm aan.  

Ga of blijf binnen

Fotografie: Electrabel (blz. 15, 30), O2 (blz. 1, 3, 4, 6-9, 10-13, 16-28).

Bent u buiten, ga dan een gebouw binnen. Blijf binnen tot het alarm officieel wordt opgeheven.  

In samenwerking met de kerncentrale van Tihange.

Sluit ramen en deuren

Bron info blz. 32 brochure ‘Hoe beschermt u zich bij een nucleair ongeval?’, Ministerie van Binnenlandse Zaken (1999) Oplage: 58 500 Gedrukt op milieuvriendelijk FSC-papier.

Sluit ramen en deuren. Zet de ventilatie af, ook in de wagen.

Wacht met telefoneren Maak geen onnodig gebruik van vaste telefoon of gsm. Overbelasting van de lijnen kan de werking van de hulpdiensten ernstig verstoren.

Luister naar radio en TV

Verspreidingsgebied: (B) Beveren, Melsele, Haasdonk, Vrasene, Kallo, Kieldrecht, Verrebroek, Doel, Zwijndrecht, Burcht, Stabroek, Hoevenen, Berendrecht, Zandvliet, De Klinge, Meerdonk, (Nl) Hulst, Nieuw-Namen, Clinge, Emmadorp, Ter Hole, Zandberg, Ossendrecht, Putte

Luister naar de nieuwsuitzendingen op radio en TV. Volg de aanbevelingen van de overheid nauwkeurig op.

Verantwoordelijke uitgever: Els De Clercq, Electrabel Kerncentrale Doel, Haven 1800, Scheldemolenstraat, 9130 Beveren-Doel

Een sirene kondigt het einde van het alarm aan.

Laat de kinderen op school Zijn de kinderen op school, haal ze dan niet af. Ze zijn er even veilig als thuis en de leerkrachten weten wat ze moeten doen.

Einde alarm